Upload
sovon-vogelonderzoek
View
86
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Drie jaar onderzoek Spreeuw op de Edese Golfclub Papendal7 maart 2017 Larenstein, Velp
Jan Schoppers & Frank Majoor (VWG Arnhem eo & Sovon)
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Spreeuw • Aanleiding • Methode• Resultaten • Conclusies
Inhoud
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Spreeuw
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Spreeuw
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Spreeuw
• Sterke afname van broed- en wintervogels• In MUS vanaf 2007 afname ruim 30%• Grootste afname in stedelijk & bos, recent ook agrarisch• 500.000 - 900.000 paar, 20% in stedelijk gebied• 2014 Jaar van de Spreeuw ism Vogelbescherming
• 30
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Spreeuw in MUS 2007-16
Bron: Sovon ism CBS, NEM Heldbjerg et al. 2011, gebruik makend van EBCC/RSPB/BirdLife/Statistics Netherlands
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
0
20
40
60
80
100
120
140
NL Bos urbaan
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Ringterugmeldingen
Bron: Vogeltrekstation, www.griel.nl
Sovon Vogelonderzoek Nederland
SpreeuwGeschiedenis• Eerste geringde vogel, een Spreeuw, op 24 mei 1911• Favoriete vogelsoort van Jac. P. Thijsse• Film “Spreeuwenwerk” van Jan Musch en Tijs Tinbergen uit 1983 over het onderzoek voedselecologie Joost Tinbergen cs van RUG
Sovon Vogelonderzoek NederlandNozeman & Sepp 1770-1829
Sovon Vogelonderzoek NederlandNozeman & Sepp 1770-1829
Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Spreeuw op Papendal 2000 en 2007 resp. ca. 15 naar 46 broedpaar
• In 2007 vnl. in nestkasten, opgehangen tussen 2000 en 2007
• Een mooi object voor “Jaar van”
Onderzoek• In de periode april – juli negen bezoeken• Samen met Frank en leden Edese Golfclub• Controleren nestkasten en noteren ei en jong• Ringen van de jongen• Meten van gewicht en vleugellengte• Vaststellen of de nesten succesvol zijn• Invoer in Nestkaart.
Aanleiding en onderzoek
Sovon Vogelonderzoek Nederland2014: Jaar van de Spreeuw
Samen met Vogelbescherming
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Leeftijd jonge Spreeuw
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Gebied
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Gebied
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Resultaten 2014
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
Totaal 48 nestkasten (geringd 1e & 2e leg: 176 & 109 = 285 juv)Aantal ei en jong; x-as aantalsverdeling ei/jong
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
1e leg 5,8 ei en 5,0 jong uitgevl 2e leg 4,4 ei en 2,6 jong uitgevlN=35 (gem. NL 4,7 en 4,3) N=42 Alleen 1e leg: 6
Alleen 2e leg: 14Beide : 29
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Resultaten 2015Totaal 45 nestkasten (geringd 1e & 2e leg: 188 & 17 = 205 juv)Aantal ei en jong; x-as aantalsverdeling ei/jong
1e leg 5,2 ei en 4,5 jong uitgevl 2e leg 3,1 ei en 2,4 jong uitgevl N=7
N=42 Alleen 1e leg: 38
Alleen 2e leg: 3Beide : 4
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Resultaten 2016Totaal 54 nestkasten (geringd 1e & 2e leg: 173 & 126 = 299 juv)Aantal ei en jong; x-as aantalsverdeling ei/jong
1e leg 5,4 ei en 4,7 jong uitgevl 2e leg 4,1 ei en 2,9 jong uitgevl N=43
N=37 Alleen 1e leg: 7
Alleen 2e leg: 12Beide : 26
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
2016
0 1 2 3 4 5 6 7 80
5
10
15
20
25
eijong uitgevl
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Resumé
2014 2015 2016
aantal bezet 1e leg 35 42 37aantal bezet 2e leg 42 7 43ei 1e leg 5,7 5,2 5,4ei 2e leg 4,5 3,1 4,1jongen 1e leg 176 188 173jongen 2e leg 109 17 126uitgevl 1e leg 5,0 4,5 4,7uitgevl 2e leg 2,6 2,4 2,9
totaal jongen 285 205 299
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Verdeling over seizoen 2014 en 2015
• Synchroon broedbegin• Het verschil tussen de 2 pieken ca 45 dagen. • Duidelijk verschil in timing tussen 2014 en 2015• In 2014 5,8 eieren gelegd (1 ei per dag). • Het broeden duurt ca 12 dagen. • De jongen vliegen uit bij ca 21 dagen. • Bij elkaar kost dat 38 dagen. • De vogels namen dus gemiddeld 7 dagen “vrij” voordat ze aan 2e leg
begonnen (voeren van uitgevlogen jongen, voorbereiden op 2e leg, …).
? Invloed droge/warme periode midden mei
dag 90 : 31 maartdag 140: 20 mei
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Van ei naar volgroeid
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Drie clusters
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Legsel: alleen 1e/alleen 2e/beide
2/3/3
0/1/6
4/10/20
• Hoge bezetting C
• W en O 2e leg uit natuurlijke holtes?
• Hoog aandeel 2e leg.
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Sovon Vogelonderzoek Nederland
% succesvol 1e/2e leg
100/46
100/100
93/74
• Hoogste succes C
• Hoog vergel. 80% NL!!
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Legbegin 1e ei/duur in dagen begin 2e leg
30 mrt/51 dgn
4 apr/41 dgn
4 apr/45 dgn
• C begint eerder• W en O
beginnen later & minder dagen voor herstel?
• Start ruim 2 weken eerder!!
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Jaar van gaat door
boven manDonker oog, blauwe snavelbasis
links vrouwBruine iris, rose snavelbasis
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Jaar van gaat door
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Nestkaarten
543
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Nestkasten: emeltenbestrijding?
Al op >25 golfbanen in Nederland zijn het voorbeeld van de EGC Papendal gevolgd!!
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Nestkasten: emeltenbestrijding? 1e leg5 jong x 35 nestkast x 25 dagen x 15 emelten + 10% uitval = 70.000 emelten
2e leg2,6 jong x 42 nestkast x 25 dagen x 15 emelten + 25% uitval = 51.000 emelten
Adulten39 nestkasten x 2 adult x 120 dagen x 15 emelten = 140.400 emelten
261.400 emelten x 0,42 gram = 110 kgVerzameld en opgegeten door 6 kg adult en ruim 21 kg (max gewicht) juveniel Spreeuw = 28 kg.Diet of Starling Sturnus vulgaris on farmland: the inmportance of Tipulidae larvae. C.M. Rhymer et al, Bird Study 59 Emelten, de larven van de langpootmug. Henk Vlug, Insect Consultancy http://edepot.wur.nl/141253
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Dankzijwaarnemersvan Sovon &
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Jaar van gaat door • ringen van vogels en terugmeldingen doorgeven
op www.griel.nl• nesten doorgeven Nestkaart(light) • Cameranestkasten blijven hangen• slaapplaatsen doorgeven www.sovon.nl
Plannen Papendal • Ringen, meten, wegen en reproductie • registreren broedsels in boomholtes• Aflezen kleurringen• Onderzoek Anne Kwak RU naar voedsel
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Jaar van gaat door
Onderzoek Anne Kwak RU Nijmegen naar voedsel
Sovon Vogelonderzoek Nederland
kleurringen
VRS Hessenpoort (Zwolle),UR Jan van Dijk
Nestkastlive.nl GX Koos van Ee www.beleefdelente.nl
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Kleurringen locaties waar Spreeuwen een kleurring hebben gekregen.
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Oorzaken achteruitgang?
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Oorzaken achteruitgang?
Sovon Vogelonderzoek NederlandOorzaken achteruitgang?
LIMOSA 89 (2016): 37-45https://www.sovon.nl/sites/default/files/doc/PDF-jes/LIM891-7_Sovon.pdf
• Broedsucces niet afgenomen• Overleving eerste levensjaar wel; van 30 naar 12 %• Afname optimaal foerageerhabitat en
voedselbeschikbaarheid?• Voorkeur: extensief gebruikte, vochtige graslanden, met
hoge dichtheden van ongewervelde prooidieren• Ontwatering en overbemesting, terwijl insecticidengebruik
het voedselaanbod verder heeft verslechterd (Versluijs et al. 2016)
• Afgenomen weidegang? zie voorbeeld onderzoek Denemarken.
H. Heldbjerg et al. / Agriculture, Ecosystems and Environment 230 (2016) 24–31
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Dank• Frank Majoor• Edese Golfclub: René Aveskamp, Jan
Water, Herman Paul Baars• Jeroen Nienhuis• Foto’s Albert de Jong, Jouke Altenburg,
Koos Dansen & JS
Sovon Vogelonderzoek Nederland
Conclusies• Verrassende resultaten• Vroege start en hoog aantal jongen 2014 en 2016• Hoog aantal 2e leg, normaal laag, 2014 en 2016 (?)• 2015 gemiddeld jaar?• Of is Papendal een bijzonder gebied?• Onderzoek Papendal gaat door • Hole-in-one voor Spreeuw…..