EVRİMSEL TIP

Özgür Mehmet Gür

ODTÜ Biyoloji Bölümü Lisans Öğrencisi

“Evrimin ışığı olmaksızın biyolojide hiçbir şeyin anlamı yoktur.”

“Evrimin ışığı olmaksızın tıptahiçbir şeyin anlamı yoktur.”

4 temel unsur ve dengesi temeli

Hastalığın sebebi dengenin bozulması

HUMORAL PATOLOJİ HÜCRESEL PATOLOJİ

19. yy’nin ikinci yarısından itibaren

Rudolf Wirchow’un başlattığı.

Ölü organizmalarımikroskop altında incelemeye dayanan.

GELENEKSEL TIP MODERN TIP

Bitkisel tıp

Akapunktur

Geleneksel Çin tıbbı

Türk-İslam tıbbı

EVRİMSEL TIP

BİYOLOJİ-BİYOLOJİK KARAKTERLER

Klasik Biyoloji Nasıl çalışır? Kalp nasıl çalışır?

Evrimsel Biyoloji Nasıl evrimselleşmiştir?

Kalbi 4 odacıklı olmaya iten faktörler nelerdir?

Klasik Tıp Mekanizmadaki yanlışlık nedir?

Apadisit, apandisin iltihaplanmasıdır.

Evrimsel Tıp Hastalığın temelindeyatan karakterler nasıl ortaya çıktı?

Apandis selülozu sindirmeye gerek olmadığından küçülmüştür.

TIP- HASTALIKLAR

EVRİMSEL TIBBIN AMACI NEDİR?

Hastalığın temelinde yatan mekanizmaları araştırmaktır.

EVRİMSEL TIBBIN TEMEL İLKELERİ

Olgun fenotip – kalıtım, çevre etkisi

Tür tarihimiz – hastalık yatkınlığımız

Seçilim – sağlık, yaşam süresi

Modern çağ- antik genotip

Normallik-anormallik-hastalık

YÖNTEM: KARŞILAŞTIRMALI FİZYOLOJİ

VE ANATOMİ

EVRİM NEDEN VÜCUDUMUZU

HASTALIKLARA KARŞI SAVUNMASIZ

BIRAKTI?

1. Güçler Savaşı

2. Uzlaşı

3. Seçilimle yatkınlık

Nesil süreleri çok kısadır.

Çok büyük popülasyonlara sahip olabilirler.

Medeniyet için en önemli gelişmelerden biridir.

Daha fazla eşya taşımaya olanak sağlamıştır.

Avcıyı daha rahat görebilmeyi sağlamıştır.

Bel ağrısı

Disk Problemi

Varis

Dört ayaklılardagörülmemektedir.

Doğal seçilim, uyum gücü en yüksek olanın hayatta kalmasıdır.

Doğal seçilim, sağlık veya yaşam süresinin en yüksek olanın hayatta kalması değildir.

1: EVRİMSEL OLARAK UYUMSUZ VEYA

YENİ ÇEVRE Mama ile beslenme evrimsel

olarak yeni bir diyettir.

Hükümetlerin mama desteği

Bağırsak florası

İsrail örneği

Miyopinin genetik bağlantısı

Miyopinin çevreyle bağlantısı

Tayvan örneği

Sonuç: Yakın mesafeye odaklanma için uygun şekle sahip olmayan ve kırınımla ilgili düzeltmeye gerek gösteren göz küresidir.

Ufka bakma önerisi

1: EVRİMSEL OLARAK UYUMSUZ VEYA

YENİ ÇEVRE

Bir organizmanın ortamda var olan besine nasıl uyum sağladığı ve enerji tüketimini buna göre nasıl ayarladığı bir türün tanımlayıcı özellikleridir.

Haydi tüm dünyaya yayılan obezite ve buna bağlı metabolik bozukluklar için evrimsel yaklaşımı kullanalım..

BESLENME VE METABOLİK UYUM

NEDEN OBEZİTE VE BUNA BAĞLI METABOLİK BOZUKLUKLAR BU KADAR YAYGIN?

Her ne kadar yaşadığımız çevre değişmiş olsa da bizler hala mağaralarda yaşayan atalarımızın genlerine sahibiz..

Homo cinsi 2 milyonluk bir tarihe uzansa da tarıma ilişkin ilk arkeolojik kanıtlar sadece 12.000 yıl öncesine dayanmaktadır.

Bu da varoluş sürecimizin %99’unun toplayıcı olarak geçirdiğimizi göstermektedir.

İNSAN DİYETİ: BİR EVRİMSEL TARİH

NEDEN OBEZİTE VE BUNA BAĞLI METABOLİK BOZUKLUKLAR BU KADAR YAYGIN?

Büyükanne hipotezi

2: YAŞAM ÖYKÜSÜNE İLİŞKİN

FAKTÖRLER

3: AŞIRI VE KONTROLSÜZ SAVUNMA

MEKANİZMALARI

Semptomlar

Ağrı

Ateş

Öksürük

Bulantı- kusma- ishal

Anksiyete-yorgunluk

Ürik asit, billurubin

Bunlar evrimsel süreçle ortaya çıkmış, patojenlere karşı savaşma araçlarıdır.

3: AŞIRI VE KONTROLSÜZ SAVUNMA

MEKANİZMALARI

Ateş çok maliyetli bir işlemdir. Peki, neden ateş yükselir?

Ateş düşürücü ilaç kullanmak doğru mudur?

İshal kesici ilaç kullanmak doğru mudur?

ALERJİLER

4: EVRİMSEL GÜÇLER SAVAŞININ

KAYBEDİLMESİ

4: EVRİMSEL GÜÇLER SAVAŞININ KAYBEDİLMESİ

PATOJENLERIN ANTIBIYOTIK DIRENCI

Patojen nedir?

Antibiyotik kullanımı sonucu hayatta kalan bakterilerin soyunu devam ettirmesi

Yatay gen transferi

VIRÜLANSA KARŞI MÜCADELE

Virülans, bir patojenin bulaştığı konuk organizmanın bünyesine yayılma hızı olarak anlaşılabilir.

Adhezyon

Kolonizasyon

İşgal

Baskılama- taklitçilik

Toksinler

PATOJENLERIN BULAŞICILIKLARI VE

VIRÜLANSLARI ARASINDAKI İLIŞKININ

ANLAŞILMASI

"Neden tüm patojenler, aşırı miktarlarda virülansa sahip olacak şekilde evrim geçirmiyorlar? Neden bir çoğu son derece az bulaşıcı ve kısıtlı?«

Eğer ki patojenler aşırı virülant olsalardı, bir organizmayı çok kısa sürede fethedecek ve çok hızlı bir şekilde öldüreceklerdir.

5: EVRİMSEL SINIRLAMALARIN

SONUÇLARI

APANDİS NEDEN YOK OLMAKTA?

BAĞIRSAK BOYUTU NEDEN

KÜÇÜLMÜŞTÜR?

Tanzanya’da Olduvaivadisinde yaşayan Homo habilisalanlarında bulunan memeli kemiklerinde kesme işaretleri ve kasaplığa ilişkin başka işaretler bulunmaktadır.

ARKEOLOJİK KANITLAR

Çoğu büyük Afrika insansı maymunu yaprak ve kök gibi aşırı işleme gerektiren besinleri sindirmeye uygun bir bağırsak yapısına sahiptir. Buna karşılık insanda bağırsak boyutu hayli küçülmüştür.

ETE DAYALI BESLENMENİN İNSAN EVRİMİNDEKİ YERİ NEDİR?

Modern etoburları incelediğimizde etoburların öldürdükleri hayvanların

Beyin

Kemik iliği

Küçük et parçalarını yemediğini görüyoruz ve bu maddeler beyin gelişimi için insanların ihtiyaç duyduğu dokazahekzaenoik asit (DHA) gibi esansiyel yağ asitlerini de içeren zengin yağ kaynağı olan besinlerdir.

LAKTOZ İNTOLERANSI

Erkeklerde de meme kanseri görülmektedir. (%1)

Peki erkeklerde neden meme bulunmaktadır?

"Çünkü kadınların bulunmaktadır.“

"Sadece kadınların süt keseleri olmasına karşın, embriyonun ilk oluşum aşamasında kadın ve erkekler olarak gelişmemiz benzeri biçimde başlar. 6 haftalık olana kadar, embriyo kadın şablonunu takip eder. Ta ki erkek cinsiyet kromozomu devreye girene kadar. Ancak bu aşamada artık erkeklerin memeleri oluşmuştur bile..."

NEDEN C VİTAMİNİ ÜRETEMİYORUZ?

NEDEN MENSTRUASYON?

NEDEN GEBELİKTE SABAH BULANTISI?

6: DENGELEYİCİ SEÇİLİM YOLULA ZARARLI

BİR ALELİN DEVAM ETTİRİLMESİ

BU ZARARLI MUTASYON NE İŞE

YARAMAKTADIR?

SITMAYA KARŞI DİRENÇ!

7: EŞEYSEL SEÇİLİM, REKABET VE

SONUÇLARI

Eşeysel seçim: Erkekler arasında dişiye erişim ve dişiler arasında en çok arzu eşleşmeler için rekabet evrimimizin merkezi bir parçasıdır.

Etkileri eskiden değilse de pek çok yerde görülebiliyor.

Kadınlar, erkeklerden daha uzun yaşamaktadır, peki neden?

Erkekler, diğer erkeklerle rekabet etmeye veya kadınları en uygun eş oldukları konusunda ikna etmeye çalıştıklarından daha fazla riskli etkinliklere girme ve şiddete eğilimlilerdir.

8:DEMOGRAFİK TARİHİN GETİRDİKLERİ

“Göreceli izolasyondan” dolayı olur.

Askenazi yahudilerinde Tay-Sach (nörödejeneratifbir hastalık)

Fransız kökenli Kanadalılar’da glikojen depo bozukluğu-Gaucher hastalığı

Avrupa soylu ailelerinde hemofili

KÜLTÜREL EVRİM VE HASTALIK

KÜLTÜREL EVRİM VE HASTALIK

SONUÇ

Tıp esas olarak biz ne isek o yapanı anlamayla ilgilidir sağlıklı veya değil. Öte yandan bu durum evrimsel tarihimiz, gelişim öykümüz ve kültürel çevremiz tarafından belirlenir. Tümleşik yaklaşım tıp alanında muazzam yararlar sağlayacak ve uyarlanması için gereken çabaya fazlasıyla değecektir.

KAYNAKLAR

Evrimsel Tıbbın İlkeleri – Peter Gluckman, Alan Beedle, Mark Hanson

http://www.evrimagaci.org/makale/293

Why We Get Sick: The New Science of Darwinian Medicine by Randolph Nesse, George Williams