1. T kuptojm csht elektriciteti. T analizojm si funksionon ai. T shpjegojm zbatimet e elektricitetit n jetn e prditshme dhe teknik.

2. Csht elektriciteti? Zbatimet n jetn e prditshme Zbatimet n shtpi Zbatimet n transport Pajisjet elektonike Zbatimet n industri Zbatimet n komunikim. Zbatimet n mjeksi. Rrufeja Elektroshok-u 3. Elektriciteti sht nj emrtim i prgjithshm pr llojshmrin e dukurive q ndodhin nga prania dhe rrjedhja e ngarkess. Nse nj trup sht i ngarkuar me nj lloj ngarkes ai konsiderohet trup i ngarkuar elektrikisht. Nse nj trup ka numr t barabart ngarkesash t kundrta ather ai nuk sht i ngarkuar elektrikisht, sht elektroasnjans. Shum trupa jan prcjells dhe t tjer jan vecues. Ato lnd t cilat prmbajn elektrone t lira apo elektrone t cilat levizin lirisht n brendsi t trupit quhen prcjells. T tjert jan vecues. 4. Elektriciteti sht nj nevoj integrale e shoqris modern, e lidhur me cdo gj, q nga frika e errsirs deri te puna e bots s super industrializuar. E gjith bota funksionon n saj t elektricitetit, n nj form apo n nj tjetr. Elektriciteti lidhet jo vetm me jetn e kohve tona por edhe me t ardhmen. Kjo pasi, lndet e djegshme megjithse shum t nevojshme pr jetn ton, jan n mbarim. T gjitha strategjit moderne ekonomike jan t fokusuara n prodhimin e energjis elektrike me an t burimeve t rinovueshme, si nprmjet: ers, rrezeve diellore, ngrohjes gjeotermike, ujit etj. Elektriciteti nuk sht vetm e ardhmja, por edhe e tashmja dhe e kaluara. N ditt tona nj pjes shum e madhe e trajtimeve mjeksore do t ishin shum t rrezikshme, pr t mos thn t pamundura pr tu realizuar pa pranin e elektricitetit. Rndsia e elektricitetit lidhet q te ndricimi. Pa ndricim jeta dhe zhvillimi yn do t psonin regres. Edhe sikur t udhtosh n cepin m t humbur t bots do t gjesh elektricitet. Njerzimi nuk e prfytyron m ekzistencn e tij pa kt gjigand t zhvillimit. Ai luan nj rol t rndsishm n shtpi, shkoll, pun, rrug, industri kudo. Shekuj m par njeriu mbshtetej te zjarri pr gatim, ndricim, ngrohje. Zjarri tani sht zvendsuar nga elektriciteti. 5. Q nga momenti kur zgjohemi deri n momentin q biem t flem jemi t rrethuar e t varur nga elektriciteti. N mngjs zgjohemi nga alarmi (punon me elektricitet). Drita e dhoms s gjumit ashtu sic do drit tjetr n shtpi funksionon n baz t elektricitetit. Do t ishin t pafundme pajisjet q lehtsojn jetn ton t cilat prdorin elektricitetitn. T prmendim vetm disa prej tyre: soba, mikrovala, toster, TV, frigorifer, DVD, kompjuter, dush, lavatrice, kondicioner e mijra pajisje t tjera. Telefoni, I-Podi, telekomanda e televizorit, ora, elektriku e shume t tjera punojn me bateri, por baterit funksionojn n saj t parimeve t elektricitetit. 6. Edhe mjetet e transportit prdorin elektricitetin pr t funksionuar. Ato prdorin baterit por edhe motori funksion duke prdorur dinamon, e cila zbaton parimet e elektricitetit. Po kshtu funksionojn edhe trenat, aviont, satelitt, anijet kozmike e t gjitha mjetet e transportit. 7. Pajisjet elektronike - e bjn prdorimin e tranzistorit nj nga shpikjet m t rndsishme t shek. XX dhe nj bllok themelor t ndrtimit t t gjitha qarqeve moderne. Nj qark modern i integruar mund t prmbaj disa miliard tranzistor n nj rajon t vetm disa centimetra katrore. 8. Elektriciteti gjen nj prdorim t gjer n industri. Rreth 27% e energjis elektrike shfrytzohet nga degt e shumta t industris. Pothuaj n cdo deg t industris makinerit vihen n prdorim duke prdorur elektricitetin. Dyqanet, zyrat, shrbimet nuk do t funksiononin nse do t mungonte elektriciteti. 9. Radio, televizioni, interneti, telefoni, faksi lidhin njerzit n gjith botn. Ne i telefonojm nj miku, i drgojm nj mail, shohim nj film, dgjojm muzik n kompjuter. Po vall nga vijn gjith kto? Cfar i v n pun? Sigurisht q elektriciteti. 10. Elektriciteti gjen prdorim edhe n fushn e mjeksis. Pr pacientt t cilt vuajn nga kanceri i mlcis mjekt kshillojn terapi me pulse elektrike. Duke iu nnshtruar nj terapie me pulse elektrike pr 45 sekonda, ato krijojn boshllqe t shumta n membrann e qelizave t kancerit, duke shkatrruar tumorin. Trupi n mnyr natyrale largon strukturn e mbetur t qelizs kanceroze. Kjo sht nj metod efektive vetm n fazat e para t shfaqjes s smundjes. N faza t avancuara kjo metod nuk funksionon. 11. Nj shkndij e fuqishme elektrike sht rrufeja. Rrufeja ndodh ndrmjet dy reve t ngarkuara me shenja t kundrta. Tensioni ndrmjet reve, kur ndodh rrufeja sht disa milion volt dhe rryma sht shuma e madhe, kurse rrufeja sht disa t milionat pjes t sekonds. Ajo ndodh jo vetm ndrmjet dy reve, por edhe ndrmjet reve dhe toks. Kur nj re e elektrizuar i afrohet siprfaqes s toks, nn ndikimin e saj n siprfaqen e toks shfaqen ngarkesa t kundrta me t. Sasia e ngarkess elektrike mund t jet aq e madhe (sidomos n majat e maleve), saq mund t ndodh shkarkesa ndrmjet res dhe toks. Rrufeja, q bie mbi nj pem, e shkatrron dhe e djeg at. Gjat rnies s rrufes n ndonj ndrtes, shkaktohet edhe zjarr. Njeriu, q ndodhet pran vendit t rnies s rrufes, mund t plagoset ose mund t vdes. 12. Cfar ndodh kur psojm nj elektroshok??? 1. Muskujt shtrngohen shum dhe bhet i pamundur funksionimi i tyre. 2. Zemra ngushtohet,shtrngohet dhe vshtirsohet frymmarrja. 3. Rrahjet e zemrs ndrpriten dhe damart e gjakut ngushtohen shum. 4. Shkaktohet djegia kur elektriciteti kalon npr trupin e njeriut.