Tamadun Islam Pada Zaman Khulafa’ Ar-Rasyidin :

Pentadbiran

Nuraqilah Yusra

Nur Syakirah

Nurhidayah

Nur Izzah Husna

Istilah lain bagi Tamadun

• Menurut Ibn Khaldun dalam kitabnya Al

Muqaddimah, عمران bermaksud kawasan,

tanah yang didiami, tinggal menetap,

berkembang subur dan maju.

• حضارة bermaksud tinggal menetap di wilayah,

bandar atau tanah yang diusahakan.

• مدنية digunakan oleh pengkaji seperti Abu

Nasir Al-Farabi dan Muhammad Farid Wajdi.

• تمدن digunakan dalam penggunaan bahasa

Arab moden yang bermaksud memiliki ciri-

ciri kehidupan bandar atau berkebudayaan

bandar yang akan melahirkan tamadun.

• Menurut Ibn Khaldun, Masyarakat

Bertamadun ialah masyarakat yang telah

mencapai tahap melebihi keperluan asas

sehingga dapat mencapai pemikiran dan

hasil daya tinggi, halus dan mempunyai

nilai seni.

• Menurut Profesor Naquib Al Attas, Tamadun

bermaksud keadaan kehidupan insan yang

bermasyarakat yang telah mencapai taraf

kehalusan tatasusila dan kebudayaan luhur.

Pentadbiran : Struktur Organisasi

• Pentadbiran Pusat :

• Madinah : Pusat pemerintahan Khulafa’Ar-

Rasyidin sehingga awal pemerintahan

Khalifah Saidina Ali bin Abi Tholib.

• Semua jabatan kerajaan pusat ditadbir oleh

pegawai yang dilantik oleh khalifah.

• Majlis syura : Pusat merancang dan

mentadbir negara.

• Ahli majlis syura : Bertanggungjawab

membuat keputusan yang melibatkan

pentadbiran negara dan urusan umat Islam.

• Pentadbiran Wilayah :

• Gabenor : Bertanggungjawab mengetuai

aktiviti keagamaan seperti mengimami

solat, menjadi hakim dan tempat rujukan

masalah dan hukum.

• Khalifah Abu Bakar : Membahagikan wilayah

kepada Makkah, Thoif, Hadral Maut, Najran,

Bahrain, Julan dan Zabid.

• Khalifah Umar :

– Bahagikan wilayah kepada huwaza,

Bahrain, wilayah Sajastan, Makran dan

Karman, wilayah Thubarsitan dan

Kharasan.

– Bahagikan negeri bekas jajahan Parsi

kepada 3 wilayah iaitu Iraq (Basrah dan

Kufah), Syam (Damsyik dan dan (حمص

Palestin.

– Bahagikan Afrika kepada 3 wilayah iaitu

Mesir Utara, Selatan dan Padang Pasir.

• Jabatan :

– Kehakiman, Setiausaha, Baitul Mal,

Persuratan, Cukai (Diwanul Khoroj),

Juruaudit Negara, Ketenteraan

(Diwanul Jundi) dan Pengurusan

Tanah.

• Jawatan Baru :

– Gabenor (Wali), Setiausaha (Sohibul

Katib), Ketua Setiausaha bagi pejabat

setiausaha tentera, Pegawai Pemungut

Cukai, Polis, Pengurus Perbendaharaan

Negara (Sohibul Baitul Mal) dan Ketua

Hakim.

Cerna Minda

• Ahli Majlis Syura :

– Umar bin Al Khattab, Uthman bin Affan, Ali bin Abi Tholib, Abdurrahman bin Auf, Tholhah bin Abdullah, Az Zubair bin Al Au’wam dan Saad bin Abi Waqas.

• Jawatan yang diwujudkan oleh Khalifah Abu Bakar :

– Hakim = Saidina Umar bin Al Khattab

– Pengurus Baitul Mal : Abu Ubaidah Al Jarrah

– Penyelia Tawanan Perang : Saidina Ali bin Abi Tholib

Tahap Kemajuan Pentadbiran

• Bidang Tugas :

– Mengasingkan tugas kehakiman dan tugas-tugas eksekutif.

– Mengasingkan tugas memungut cukaidaripada tugas-tugas eksekutif dan gabenordengan tujuan mengelakkan penyelewengankewangan yang berpunca daripada pengaruhketua daerah.

– Hakim dilantik khas bagi menjalankan tugaskehakiman dan diasingkan daripada gabenorwilayah.

– Pengurusan kehakiman diletakkan di bawahperhatian khalifah.

• Perlantikan Pegawai

1. Perlantikan Khusus :

- Pegawai dilantik melalui temuduga

kecuali kes yang dipilih berdasarkan arahan

kerana kepakaran dan kelayakan khusus

seseorang.

- Dalam kes ini hak memilih pegawai

diberikan kepada sahabat setelah

dijelaskan ciri-ciri diperlukan.

- Khalifah akan merestui perlantikan itu.

2. Perlantikan Biasa : Menjalani

temuduga, proses lantikan dalam

percubaan, pengesahan jawatan dan

penetapan gaji.

3. Perlantikan Gabenor, Qodhi dan Pegawai:

- Khalifah Umar menyerahkan dokumen

kedudukan, perjawatan, bidang dan

tanggungjawab yang harus dilaksanakan.

- Perlantikan ini dicop mohor serta

ditandatangani oleh khalifah dengan

disaksikan oleh beberapa orang daripada

kalangan Muhajirin dan Ansar.

- Sebelum pegawai yang dilantik

menjalankan tugas, perlantikan mereka

akan diisytiharkan secara rasmi di masjid

• Penubuhan Dewan

- Dewanul Khoroj : Memungut dan

mengagih hasil dalam negeri.

- Dewanul Jundi :

= Menguruskan rekod dan elaun setiap

anggota tentera.

= Tentera diberikan elaun tetap yang

membolehkan menumpukan perhatian

kepada pertahanan negara.

Kesan Kemajuan Pentadbiran

• Perlantikan Ketua Negara – Perlantikan ketua

negara yang lebih layak dan berkualiti akan

dapat dijalankan dengan wujudnnya sistem

syura yang memilih pemimpin negara.

• Penubuhan Kementerian – sistem pentadbiran

berjalan lancar dan tersusun kerana wujudnya

kementerian yang dikhususkan bagi

melaksanakan sesuatu tugas.

• Pemilihan Pegawai – Pemilihan pegawai secara

berperingkat membolehkan pegawai yang benar-

benar layak dipilih menjadi pegawai agar setiap

tugas yang diberikan kepadanya dapat

dilaksanakan dengan sebaik-baiknya.