67
Risk Analizi A. Hakan ONUR M. Kemal ÖZFIRAT 1

iş güvenliği

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: iş güvenliği

Risk Analizi

A. Hakan ONUR M. Kemal ÖZFIRAT

1

Page 2: iş güvenliği

Tehlike mi Risk mi? Köpekbalığı, insan karada ise Tehlike, denizde ise Risk olur.

2

TEHLİKE / RİSK ?

Page 3: iş güvenliği

Risk Analizi • Risk, bir olayın istenmeyen biçimde sonuçlanması

olasılığıdır. Bir riskin ortaya çıkabilmesi için;

• Bir tehlikenin olması ve değer verilen bir şeyin bu tehlikeye maruz kalması gerekir.

• İki temel risk analizi yöntemi mevcuttur. Bunlar, kantitatif (quantitative) ve kalitatif (qualitative) yöntemlerdir.

• Kantitatif risk analizi, riski hesaplarken sayısal yöntemlere başvurur.

• Kalitatif risk analizinde tehditin olma ihtimali, tehditin etkisi gibi veriler sözel ifadeler ile verilir. Az riskli, orta, çok riskli gibi...

3

Page 4: iş güvenliği

Risk Analiz Yöntemleri • Ön Tehlike Analizi – (Preliminary Hazard Analysis – PHA) • İş Güvenlik Analizi – JSA (Job Safety Analysis) • What if..? (Olursa ne olur?) • Çeklist Kullanılarak Birincil Risk Analizi -(Preliminary Risk Analysis (PRA) Using

Checklists) – Birincil Risk Analizi -(Preliminary Risk Analysis (PRA) – Risk Değerlendirme Karar Matris Metedolojisi( Risk Assessment Decision Matrix)

• a) L Tipi Matris • b) Çok Değiskenli X Tipi Matris Diyagramı

• Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi (Hazard and Operability Studies-HAZOP) :

• Tehlike Derecelendirme İndeksi (DOW index, MOND index, NFPA index) • Hızlı Derecelendirme Metodu (Rapid Ranking, Material Factor) • Hata Ağacı Analizi Metodolojisi – HAA (Fault Tree Analysis-FTA) • Olası Hata Türleri ve Etki Analizi Metodolojisi – HTEA/OHTEA (Failure Mode and • (Olası Hata Türleri ve Etki Analizi Metodolojisi) – Effects Analysis- Failure Mode

and Critically Effects Analysis- FMEA/FMECA) • Güvenlik Denetimi (Safety Audit) • Olay Ağacı Analizi (Event Tree Analysis - ETA) • Neden – Sonuç Analizi (Cause-Consequence Analysis) • Papyon Analizi (Bow-Tie Analysis)

Page 5: iş güvenliği

• En Basit Anlamda Ön Tehlike Analizi Nasıl Yapılır?

5

Page 6: iş güvenliği

Risk Analizi Aşamaları

• Öncelikle sistemdeki tehlikeler belirlenir.

• Tehlikelerin olma olasılığı ve şiddeti 5 puanlık veya 3 puanlık matrislerde puanlanır.

• Olasılık ve şiddet puanlarının değerlendirilmesiyle risk puanı ortaya çıkar.

• Risk puanlarına göre tüm çalışmalar az-yüksek riskli gibi sınıflandırılır.

• Yüksek risk gruplarına alınacak önlemlerle Risk yönetimi yapılır.

6

Page 7: iş güvenliği

Oluşabilecek Tehlike faktörleri Tehlike faktörlerine genel bakış

Yüksek seviyeli

Düşük seviyeli

Fiziksel Faktörler

Mekanik

• Hareketli parçalar / parçaların hareketi

• Yüzey cilaları

• Hareketli taşıma araçları, hareketli alet ve donanımlar

• Kontrol edilemeyen hareketli parçalar / düşen parçalar

• Düşme, kayma, takılma, ayak bileğinin burkulması

• Yüksekten düşme

Page 8: iş güvenliği

Tehlike faktörleri

Elektrikle ilgili

Şok akımları

Elektrik arkları

Elektrostatik

Termal

Sıcak alanlar / sıcak yüzeyler

Soğuk alanlar / soğuk yüzeyler

Page 9: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Çalışma ortamı

Termal konfor (sıcak, soğuk, kuraklık, nemlilik)

Aydınlatma

Renk

Nemli / ıslak koşullarda çalışmak

Hiperbarik / hipobarik koşullarda çalışmak

Page 10: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Titreşim / ses

El, kol titreşimi

Tüm vücut titreşimi

Gürültü

Infrason, ultrason

Page 11: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Radyasyon

Elektromanyetik alanlar

Infrared, ultravyole ışımalar

İyonize radyasyon

Lazer radyasyonu

Page 12: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Kimyasal Yangın, Patlama

• Katı, sıvı ve gazlardan kaynaklanan yangın tehlikesi

• Patlayıcı ortamlar

Tehlikeli maddeler

Sıvılar

Gazlar

Buhar, duman

Toz

Page 13: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Biyolojik Biyolojik malzemeler

• Mikroorganizma ve virüslerden

kaynaklanan enfeksiyon tehlikesi

• Genetik olarak işlenmiş

organizmalar

• Mikroorganizmaların alerjen ve

zehirli özelliklere sahip maddeleri

Page 14: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Fiziksel Fiziksel Stres / Ağır İşler

• Ağır dinamik işler

• Tek taraflı dinamik işler

• Belirli duruşları / kavrama konumlarını

gerektiren işler

• Statik ve dinamik işlerin

kombinasyonu

Page 15: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Psikolojik Psikolojik Stres / Gerginlik

• Dikkat

Risk kaynağına ilişkin örnekler: “Görev“

• Sorumluluk

• Monoton olmaması

• Tahmin edilebilirlik

• Zaman kısıtları

Risk kaynağına ilişkin örnekler: “İş organizasyonu“

• Görev değişiklikleri

• Vardiyalı çalışma

• Takım çalışması / bireysel çalışmalar

• Statü

Risk kaynağına ilişkin örnekler: “Sosyal etkileşim“

• Geribildirim

• İşbirliği

• İletişim

• Gürültü

Risk kaynağına ilişkin örnekler: “Çalışma ortamı“

• Süreklilik / değişim

• Ortam

• Sıkışık koşullar

Page 16: iş güvenliği

Tehlike faktörleri Diğerleri İnsanlar

Saldırı

Boğazlanma, boğulma Hayvanlar

Köpek ısırıkları

Böcek ısırıkları

Hayvan tekmeleri

Kombinasyonlar Çok Faktörlü Tehlikeler

Çeşitli tehlikelerin etkileşimi

Page 17: iş güvenliği

Risk Puanı Hesaplanması

17

Page 18: iş güvenliği

Risk Seviyesi

18

Page 19: iş güvenliği

OLASILIK

19

Page 20: iş güvenliği

ŞİDDET

20

Page 21: iş güvenliği

Riskin Derecelendirilmesi

21

Page 22: iş güvenliği

Risk Seviyesi

22

Page 23: iş güvenliği

23

Tehlike Analizi

Page 24: iş güvenliği

Risk analiz yöntemleri ve özellikleri

24

Page 25: iş güvenliği

25

Risk analiz yöntemleri ve özellikleri

Page 26: iş güvenliği

Risk Analizi

26

Page 27: iş güvenliği

27

Page 28: iş güvenliği

28

Page 29: iş güvenliği

29

Page 30: iş güvenliği

30

Page 31: iş güvenliği

31

Page 32: iş güvenliği

32

Page 33: iş güvenliği

Örnek Çalışma (Ön Tehlike Analizi) Bir Doğaltaş Tesisi için;

33

Şiddet

Olasılık Çok hafif

(1) Hafif (2) Orta (3) Ciddi (4)

Çok ciddi (5)

(1) Çok

düşük

(1)

Anlamsız

(2)

Düşük

(3)

Düşük

(4)

Düşük

(5)

Düşük

(2) Küçük (2)

Düşük

(4)

Düşük

(6)

Düşük

(8)

Orta

(10)

Orta

(3) Orta (3)

Düşük

(6)

Düşük

(9)

Orta

(12)

Orta

(15)

Yüksek

(4) Yüksek (4)

Düşük

(8)

Orta

(12)

Orta

(16)

Yüksek

(20)

Yüksek

(5) Çok

yüksek

(5)

Düşük

(10)

Orta

(15)

Yüksek

(20)

Yüksek

(25)

Tolere edilemez

Çizelge : Risk Puanları ve Sınıflandırması

Page 34: iş güvenliği

34

İşlem Tehlike açıklaması Etkileri Risk azaltıcı tedbirler O Ş P

1

Blokların düzgün

istiflenmemesi sonucu

devrilmesi

Yaralanma ve ölüm

Blokların üretim planlaması esas

alınarak düzenli bir şekilde

yerleştirilmesi, blokların arasına

düzgün bir şekilde takozların

yerleştirilmesi, stok sahasının tel

örgü ile kapatılması , alttaki blokların

üstteki bloklara göre daha büyük

yüzey alanına sahip olması

3 5 15

2 Kırık, çatlak ve gözeneklere

giren suyun donması ile birlikte

blokların patlaması sonucunda

kayaç parçalarının kayması ve

düşmesi

Yaralanma ve ölüm

Blokların üretim planlaması esas

alınarak düzenli bir şekilde

yerleştirilmesi, blokların arasına

düzgün bir şekilde takozların

yerleştirilmesi, stok sahasının tel

örgü ile kapatılması , alttaki blokların

üsteki bloklara göre daha büyük

yüzey alanı sahip olması

2 4 8

3 Bloğun taşınması sırasında

blokların üzerine çıkan

çalışanın blok üzeirndeki

malzeme veya kayacı stok

sahasına atması sonucu kayaç

ve malzeme düşmesi

Yaralanma

Stok sahasının tel örgü ile

kapatılması, güvenli geçiş

noktalarından geçilmesi

2 4 8

4 Blokların üstüne çıkılan

merdivenin sağlam olmaması

sonucu düşme veya bloğun

üzerinde dengenin

kaybedilmesi sonucu düşme

Yaralanma Bloklara güvenli olan bir merdiven

ile çıkmak 2 3 6

5 Blokların istiflenirken

takozların yerleştirilmesi

sırasında elin sıkışması

Yaralanma

Uygun boyutlarda ve sağlam

takozların blokların arasına

konulması

3 2 6

Çizelge : Stok sahasında ve blokların istiflenmesi sırasında oluşan iş kazaları

Page 35: iş güvenliği

35

İşle

m

Tehlike açıklaması Etkileri Risk azaltıcı tedbirler O Ş P

1

Bloğu taşıyan halatın

kopması sonucunda

halatın çarpması

ve/veya bloğun düşmesi

Yaralanma,

ölüm ve mal

hasarı

Halatın kontrol edilmesi, halatın temiz tutulması, vinç

kapasitesini aşan blokların önceden tespit edilerek

işaretlenmesi, blok çevirme makinesi kullanılması,

emniyetli çalışma mesafesinin oluşturulması, vinçlerin

yükün kaldırılacağı en alt ve üst seviyelere açma

kapama düğmesi konularak daha aşağı veya yukarı

yükün çıkması önlenmeli, stok sahası tel örgüile

çevrilmeli, uygun halat kullanılması, dinamik ve statik

testlerin periyodik yapılması

3 5 15

2 Bloğu taşıyan halatın

fırlaması sonucu halat

çarpması ve/veya

halatın taşıdığı blok

düşmesi

Yaralanma,

ölüm ve mal

hasarı

Bloğun dengede ve geriliminin yavaş yavaş

ayarlanarak taşınması, emniyetli çalışma mesafesi

oluşturulması, stok sahasının tel örgü ile çevrilmesi

3 5 15

3 Bloğu taşıyan halatın

sıkıştırması sonucunda

bloktan kayaç kütlesinin

fırlaması ve/veya

bloğun parçalanması

Yaralanma,

ölüm ve mal

hasarı

Bloğun dengede ve halatın gerilmesi yavaş yavaş

ayarlanarak taşınması, emniyetli çalışma mesafesi

oluşturulması

2 5 10

4 Vinçte statik ve

dinamik dengenin

bozulması sonucu vinç

ve/veya bloğun

devrilmesi

Yaralanma,

ölüm ve mal

hasarı

Periyodik bakımlarının yapılması, statik testlerin

yapılması 3 5 15

5 Vinçte mekanik

arızanın oluşması

sonucu blok çarpması

.

Yaralanma Periyodik bakımlarının yapılması, mekanik testlerin

yapılması 3 4 12

Çizelge : Bloğun taşınması

Page 36: iş güvenliği

36

İşlem

Tehlike açıklaması Etkileri

Risk azaltıcı tedbirler O Ş P

1

Dairesel testerenin soketlerinin kesim sırasında

testereden kopması sonucunda çarpma

Yaralanma

ve ölüm

Doğaltaşın çevresel hıza ve kesim hızına göre ayarlanması, su miktarının doğru verilmesi, koruyucu takılması

3 4 1

2

2

Kayış kasnak sisteminin açıkta bulunması

sonucunda ezilme ve/veya kopma.

Yaralanma

Kayış kasnak sistemine koruyucu takılması, makine çalışıyorken veya onarım sırasında dikkatli olunması

3 3 9

3 Kesme işlemi bittikten

sonra plakanın eli sıkıştırması ve ezmesi

Yaralanma

Kesim sırasında/sonrasında dikkatli olunması, 2 3 6

4

Kesme işlemi bittikten sonra taşıma sırasında

plakanın düşmesi sonucunda ezilme

Yaralanma

Vakum sisteminde kontrol yapılması, malzeme taşınması konusunda bilgi verilmesi

3 2 6

5 Ağır plakaların taşınması

sonucunda mesleki rahatsızlıklar

Bel ve kas sistemi

rahatsızlıkları

Vakumlama sistemiyle taşımanın yapılması, dengede ve doğru taşıma yöntemiyle taşıma

3 2 6

6

Kesim sırasında ST blok kesme makinesinin hareket

eden ana gövdesinin çarpması

Yaralanma

Güvenli geçiş alanlarının belirlenmesi, termal görüntü kontrollü makineyi durdurma sistemi, açma kapama kontrol sistemi

2 3 6

7 Bloklardan üst kademeden

plaka alırken merdivenden düşme

Yaralanma

İş güvenliğine uygun merdiven konulması 3 3 9

Çizelge : ST makinesinde kesim

Page 37: iş güvenliği

Aynı çalışmada Olay Ağacı Analizi Örneği

37

Bloğu taşıyan halatın

burkulması, yorulması

E

H

0,05

0,95

P olayı MB olayı BK olayı ÇD olayı

E 0,55

H 0,45

E 0,55

H 0,45

E 0,1

H 0,9

E 0,1

H 0,9

E 0,1

H 0,9

E 0,1

H 0,9

E 0,6

H 0,4

E 0,6

H 0,4

E 0,6

H 0,4

E 0,6

H 0,4

H 0,4

E 0,6

H 0,4

E 0,6

H 0,4

E 0,6

H 0,4

E 0,6

Başlangıçolayı

Olasılık

0,0016

Sonuç

orta risk

0,0011 orta risk

0,0148 orta risk

0,0099 orta risk

0,0014 orta risk

0,0009 düşük risk

0,0121 orta risk

0,0081 orta risk

0,0313 orta risk

0,0209 orta risk

0,2821 yüksek risk

0,1881 yüksek risk0,0256 orta risk

0,0171 orta risk

0,2308 yüksek risk

0,1539 yüksek risk

P: Planlama MB: Makine Bakım BK: Blok Kontrolü ÇD: Çalışma Denetimi E: Evet H: Hayır

Page 38: iş güvenliği

38

P: Planlama MB: Makine Bakım BK: Blok Kontrolü ÇD: Çalışma Denetimi E: Evet H: Hayır

Page 39: iş güvenliği

RİSK ANALİZİ YÖNETMELİĞİ

39

Page 40: iş güvenliği

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Taslağı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk

değerlendirmesinin işyerlerinde ne şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerin verilmesi ve iptal edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır. Dayanak MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik; a) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine, b) 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve

Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b) Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülükler ve işyerinin önleme politikasına

göre yeterli; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratmayacak risk seviyesini, c) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili

riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü, ç) Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara

uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı, d) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç

meydana gelme ihtimalini, e) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin

belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

f) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Page 41: iş güvenliği

Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğü ve Gerçekleştirilmesi Risk değerlendirmesi yükümlülüğü MADDE 5 - (1) İşveren; çalışma ortamı ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama,

sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.

(2) Risk değerlendirmesi çalışmalarında kişi veya kişilerin görevlendirilmiş olması ya da risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi MADDE 6 - (1) Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından

gerçekleştirilir. Oluşturulan ekipte aşağıdakiler yer alır: a) İşveren veya vekili, b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri

hekimleri, c) İşyerindeki çalışan temsilcileri, ç) İşyerindeki destek elemanları, d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen

çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.

(2) 10`dan az çalışanı olup az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, risk değerlendirmesini işveren kendisi yapabilir.

(3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.

(4) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin etmek; bu kişi veya kişiler ise sağlanan bilgi ve belgeleri korumak ve gizli tutmakla yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Risk Değerlendirmesi Çalışması ve Aşamaları Risk değerlendirmesi çalışması MADDE 7 - (1) Risk değerlendirmesi; tüm işyerlerinde kuruluş aşamasından başlamak

üzere tehlikeleri tanımlama, riskleri analiz etme, riskleri kontrol altına alma, dokümantasyon ve yapılan çalışmaları yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir.

Tehlikelerin tanımlanması MADDE 8- (1) Çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerindeki mevcut belgelere ilişkin

aşağıdaki bilgiler toplanır: a) İşyeri bina ve eklentileri, b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler, c) Üretim süreç ve teknikleri, ç) İş ekipmanları,

Page 42: iş güvenliği

d) Kullanılan maddeler, e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler, f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar, g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri, ğ) İşe başlamadan önce mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri, h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları, ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar

ile kadın çalışanların durumu, i) İşyerinin teftiş sonuçları, j) Meslek hastalığı kayıtları, k) İş kazası kayıtları, l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya

da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar, m) Ramak kala olay kayıtları, n) Malzeme güvenlik bilgi formları, o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları, ö) Varsa daha önce yapılan risk değerlendirmesi çalışmalarının sonuçları, p) Acil durum planları, yapı işleri sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma

dokümanı hazırlanması gereken işyerlerinde önceden hazırlanan belge ve raporlar. (2) Toplanan bilgiler ışığında; İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre yürürlüğe

konulan mevzuatta yer alan hükümler de dikkate alınarak, çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynakları ile bunların etkileşimi sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır. Bu belirleme yapılırken aşağıdaki hususlar, bu hususlardan etkilenecekler ve ne şekilde etkilenebilecekleri göz önünde bulundurulur:

a) İşletmenin yeri nedeniyle ortaya çıkabilecek tehlikeler, b) Seçilen alanda, işyeri bina ve eklentilerinin plana uygun yerleştirilmemesi veya

planda olmayan ilavelerin yapılmasından kaynaklanabilecek tehlikeler, c) İşyeri bina ve eklentilerinin yapı ve yapım tarzı ile seçilen yapı malzemelerinden

kaynaklanabilecek tehlikeler, ç) Bakım ve onarım işleri de dahil işyerinde yürütülecek her türlü faaliyet esnasında

çalışma usulleri, vardiya düzeni, ekip çalışması, organizasyon, nezaret sistemi, hiyerarşik düzen, ziyaretçi veya işyeri çalışanı olmayan diğer kişiler gibi faktörlerden kaynaklanabilecek tehlikeler,

d) İşin yürütümü, üretim teknikleri, kullanılan maddeler, makine ve ekipman, araç ve gereçler ile bunların çalışanların fiziksel özelliklerine uygun tasarlanmaması veya kullanılmamasından kaynaklanabilecek tehlikeler,

e) Kuvvetli akım, aydınlatma, paratoner, topraklama gibi elektrik tesisatının bileşenleri ile ısıtma, havalandırma, atmosferik ve çevresel şartlardan korunma, drenaj, arıtma, yangın önleme ve mücadele ekipmanı ile benzeri yardımcı tesisat ve donanımlardan kaynaklanabilecek tehlikeler,

f) İşyerinde yanma, parlama veya patlama ihtimali olan maddelerin işlenmesi, kullanılması, taşınması, depolanması ya da imha edilmesinden kaynaklanabilecek tehlikeler,

g) Çalışma ortamına ilişkin hijyen koşulları ile çalışanların kişisel hijyen alışkanlıklarından kaynaklanabilecek tehlikeler,

Page 43: iş güvenliği

ğ) Çalışanın, işyeri içerisindeki ulaşım yollarının kullanımından kaynaklanabilecek tehlikeler,

h) İşyerinde; çalışana karşı şiddet, psikolojik taciz veya aşırı iş yüklemesi, stres veya sorumlulukların net bir şekilde belirlenmemesi ile birimler ya da kişiler arasındaki iletişimsizlikten kaynaklanabilecek tehlikeler,

ı) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yeterli eğitim almaması, bilgilendirilmemesi, çalışanlara uygun talimat verilmemesi veya çalışma izni prosedürü gereken durumlarda bu izin olmaksızın çalışılmasından kaynaklanabilecek tehlikeler.

(3) Çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarının neden olduğu tehlikeler ile ilgili işyerinde daha önce kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırma çalışması yapılmamış ise risk değerlendirmesi çalışmalarında kullanılmak üzere; bu tehlikelerin, nitelik ve niceliklerini ve çalışanların bunlara maruziyet seviyelerini belirlemek amacıyla gerekli bütün kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmalar yapılır.

Risk analizi MADDE 9 - (1) Tespit edilmiş olan tehlike veya tehlike kaynaklarının her biri ayrı ayrı

dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi ihtimalde oluşacağı ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz önünde bulundurulur.

(2) Toplanan bilgi ve veriler, aşağıdaki hususlar esas alınarak seçilen uygun yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir:

a) İşletmenin özellikleri; 1) İşyerinin yapısı, 2) Yürütülen işlerin özelliği, 3) Çalışanların nitelikleri, 4) Üretim yöntem ve şekilleri, 5) İş organizasyonu, 6) İş ekipmanları, 7) Kullanılan maddeler,

b) Tehlike veya risklerin özellikleri; 1) Kullanılacak verilerin yapısı, sayısı ve karmaşıklığı, 2) Çalışma ortam ve şartları ile bunlardan kaynaklanan tehlike ve muhtemel riskler ile varsa özel tehlike türleri,

c) Analiz sürecinin özellikleri; 1) Hedefe uygunluğu, 2) Kapsamının genişliği, 3) Gerekli olan teçhizatın sayısı, 4) Maliyeti, 5) Gereken süre ve sürenin programlanabilirliği,

ç) Yöntemin özellikleri; 1) Karmaşıklığı, 2) Anlaşılabilirliği, 3) Analizin nitel ya da nicel yapılması, 4) Sonuçların hassasiyeti,

Page 44: iş güvenliği

5) Detaylılığı, 6) Teknik bir altyapı gerektirip gerektirmediği, 7) Yenilenebilme esnekliği.

(3) İkinci fıkrada sayılan hususlara göre uluslararası standartlarla belirlenmiş uygun analiz yöntem veya yöntemlerinin bulunması halinde, bu yöntem veya yöntemler kullanılması önceliklidir.

(4) İşyerinde birbirinden farklı işlerin yürütüldüğü bölümlerin bulunması halinde birinci ve ikinci fıkralardaki hususlar her bir bölüm için tekrarlanır.

(5) Analizin ayrı ayrı bölümler için yapılması halinde çıktılar bir bütün olarak ele alınıp sonuçlandırılır.

(6) Analiz edilen riskler etkilerinin büyüklüğüne göre önem ve öncelik sıralamasına tabi tutularak risk kontrol adımlarına başlanmadan önce yazılı hale getirilir.

Risk kontrol adımları MADDE 10 - (1) Risklerin kontrolünde şu adımlar uygulanır: a) Planlama; Analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hale

getirilen risklerin kontrolü amacıyla bir planlama yapılır. b) Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması; Risk kontrol tedbirleri kararlaştırılırken,

öncelikle tehlikeler ve tehlike kaynakları ortadan kaldırılır, bu yapılamıyor ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için sırasıyla aşağıdaki adımlar izlenir;

1) Tehlikeliyi, tehlikeli olmayan veya daha az tehlikelilerle ikame, 2) Riskler ile kaynağında mücadele, 3) Toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi. c) Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması; Kararlaştırılan tedbirlerin iş ve işlem

basamakları, işlemi yapacak kişi ya da işyeri bölümü, sorumlu kişi ya da işyeri bölümü, başlama ve bitiş tarihi ile benzeri bilgileri içeren planlar hazırlanır. Bu planlar işverence uygulamaya konulur.

ç) Uygulamaların izlenmesi; Hazırlanan planların uygulama adımları düzenli olarak takip edilir, denetlenir ve aksayan yönler tespit edilerek gerekli düzeltici ve önleyici işlemler tamamlanır.

(2) Belirlenen risk için kontrol tedbirlerinin hayata geçirilmesinden sonra yeniden risk seviyesi tespiti yapılır. Yeni seviye, kabul edilebilir risk seviyesinin üzerinde ise bu maddedeki adımlar tekrarlanır.

Dokümantasyon MADDE 11 - (1) Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde

dokümante edilir: a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı, b) Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri

hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri ve varsa iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminin unvan ve Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri,

c) Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi, ç) Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin

adı,

Page 45: iş güvenliği

d) Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler, e) Tespit edilen riskler, f) Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler, g) Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları, h) Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit

edilen risk seviyesi. (2) Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren

kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır. Risk değerlendirmesinin yenilenmesi MADDE 12 - (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli,

tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç üç, beş ve yedi yılda bir yenilenir. (2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını

veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir:

a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması, b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler

yapılması, c) Üretim yönteminde değişiklikler olması, ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi, d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması, e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi, f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya

çıkması.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlanması gereken

işyerlerinde risk değerlendirmesi MADDE 13 - (1) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 29 uncu maddesi gereğince büyük

kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlanan işyerlerinde; bu belge ve raporlarda değerlendirilmiş riskler, bu yönetmeliğe göre yapılacak risk değerlendirmesiyle, tekrarlardan kaçınmak için bütünleştirilir.

Birden fazla işveren olması durumunda risk değerlendirmesi çalışmaları MADDE 14 - (1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda,

yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir.

(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür. Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde,

Page 46: iş güvenliği

işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için ilgili işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.

Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi MADDE 15 - (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde;

yürüttükleri işlerle ilgili olarak her alt işveren, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gerekli risk değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır. Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. Asıl işveren, alt işverence yürütülen risk değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmalarını koordine eder.

(2) Alt işverenler gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonucu düzenlenen dokümanın bir nüshasını asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarının sonuçlarını kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

Çalışanların görüşlerinin alınması ve bilgilendirme MADDE 16 - (1) Risk değerlendirmesinin işverenin kendisi tarafından yapıldığı

durumlarda; destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, risk değerlendirmesi çalışması yapılırken sürece katılarak, risk analizi sonrasında alınması gereken düzeltici ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi konularında görüşlerinin alınması sağlanır.

(2) İşyerinde çalışanlar, çalışan temsilcileri ve başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenleri; işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendirilir. Ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanlar ise tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirilir.

Risk değerlendirmesi rehberleri MADDE 17 - (1) İşverenlere, risk değerlendirmesi ile ilgili yükümlülükleri bakımından

yardımcı olmak veya yol göstermek amacıyla risk değerlendirmesi rehberleri hazırlanabilir. Rehberler işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin bulunduğu tehlike sınıfı göz önüne alınarak; sektör, meslek veya yapılan işlere özgü olabilir.

(2) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi-işveren ve memur sendikaları ile kamu yararına çalışan sivil toplum kuruluşları faaliyet gösterdikleri sektörde rehber çalışmalarında bulunabilir. Bakanlıkça, bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu yönünden değerlendirilerek onaylanan taslaklar, Bakanlık tarafından sektör, meslek veya yapılan işlere özgü risk değerlendirmesi uygulama rehberleri olarak yayımlanır.

Yürürlük MADDE 18 - (1) Bu Yönetmeliğin; a) 6 ncı maddesi birinci fıkrasının (b) bendi;

Page 47: iş güvenliği

1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01/07/2014 tarihinde,

2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01/07/2013 tarihinde,

3) Diğer işyerleri için 31/12/2012 tarihinde, b) Diğer maddeleri 31/12/2012 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 19 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

yürütür.  

Page 48: iş güvenliği

Sayfa 1 / 9

RİSK ANALİZİ VE SÜREKLİ DENETİM YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1- (1) Bu yönergenin amacı, Sosyal Güvenlik Kurumunun icra ettiği bütün

faaliyetlerine yönelik risk analizi ve sürekli denetim ile ilgili çalışmaların yürütülmesine

ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yürütülen bütün iş ve işlemleri

kapsar.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu yönerge, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununun 3 üncü

maddesinin 2 nci fıkrasının (a) bendi, 17 nci maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi, 5510

sayılı Kanunun 59 uncu maddesinin 1 inci fıkrası ile Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı

Yönetmeliğinin 7 nci maddesine istinaden hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu yönergede yer alan;

a) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumunu,

b) Başkan: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanını,

c) Kurul: Merkezi Risk Analizi ve Değerlendirme Kurulunu,

ç) Kurul Başkanı: Merkezi Risk Analizi ve Değerlendirme Kurulu Başkanını,

d) Grup Başkanlığı: Risk Analizi ve Sürekli Denetim Grup Başkanlığını,

e) Grup Başkanı: Risk Analizi ve Sürekli Denetim Grup Başkanını,

f) Sağlık Uygulama Tebliği (SUT): Kurum tarafından yayımlanan ve hizmetin

verildiği tarihte yürürlükte olan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğini,

g) Sağlık Hizmeti Sunucusu (SHS): SUT’ta belirtilen, Sağlık Bakanlığınca

basamaklandırılmış; serbest eczaneler, ikinci basamak resmi sağlık kurumu, ikinci basamak

özel sağlık kurumu, üçüncü basamak resmi sağlık kurumu, sağlık hizmet sunumu bakımından

basamaklandırılamayan sağlık kurumları/ kuruluşları, sağlık hizmet sunumu bakımından

basamaklandırılamayan diğer sağlık hizmet sunucularını

h) Medula: Sunulan sağlık hizmetlerine ilişkin bilgiler ile karşılığı ödeme

işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi için kullanılan Kurum bilgi işlem sistemini,

i) Sözleşme: Sosyal Güvenlik Kurumunun, özel sağlık hizmeti sunucuları ve

optisyenlik müesseseleriyle imzalamış olduğu yürürlükteki sağlık hizmeti satın alım

sözleşmesini,

j) Protokol: Sosyal Güvenlik Kurumunun, İkinci ve Üçüncü Basamak Resmi Sağlık

Kurumları ile imzalamış olduğu yürürlükteki protokol ve Türk Eczacıları Birliği üyesi

eczanelerden ilaç teminine ilişkin yürürlükteki protokolü

k) Mevzuat: Kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge, yönerge, genel yazı, usul ve

esasları,

ifade eder.

Page 49: iş güvenliği

Sayfa 2 / 9

İKİNCİ BÖLÜM

Risk Analizi ve Sürekli Denetim Sürecinin Organları ve Görevleri

Risk Analizi ve Sürekli Denetim Sürecinin Yürütme Organları

MADDE 5- (1) Risk Analizi ve Sürekli Denetim ile ilgili iş ve işlemler aşağıdaki

organlar tarafından yürütülür.

a) Merkezi Risk Analizi ve Değerlendirme Kurulu,

b) Risk Analizi ve Sürekli Denetim Grup Başkanlığı,

c) Koordinatör Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri.

Kurulun Oluşumu

MADDE 6- (1) Kurul; Başkanın başkanlığında, Rehberlik ve Teftiş Başkanı,

Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürü, Sigorta Primleri Genel Müdürü, Genel Sağlık Sigortası

Genel Müdürü, Hizmet Sunumu Genel Müdürü, Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanı,

Strateji Geliştirme Başkanı ile Grup Başkanından oluşur. Başkanın katılamadığı durumlarda,

Kurula Rehberlik ve Teftiş Başkanı başkanlık eder.

(2) Gerek duyulması halinde Kurul Başkanı, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının

Ankara, İstanbul ve İzmir Grup Başkanlarının da Kurul toplantılarına katılmalarını sağlar.

(3) Görüş ve bilgilerine gerek duyulan kurum ve kuruluşların temsilcileri oy hakkı

olmaksızın Risk Analizi ve Değerlendirme Kurulu toplantısına çağrılabilir.

Kurulun Görevleri ve Çalışma Usulü

MADDE 7- (1) Kurulun görevi, risk analiz sonuçlarını değerlendirerek sosyal

güvenlik suiistimallerinin önlenmesine yönelik çalışmaları planlamak ve uygulamayla ilgili

birimler arasında koordinasyon sağlamaktır.

(2) Rehberlik ve Teftiş Başkanı, Kurul toplantılarını düzenlemek ve gerektiğinde

olağanüstü toplantıya çağırmak, çalışmaların verimli ve etkin bir şekilde yürütülmesini

sağlamak, toplantılarda alınan karar ve önerileri ilgili makamlara bildirmekle görevli ve

yetkilidir.

(3) Kurul üyeleri, alınan kararların kendi birimlerinde etkin bir şekilde uygulanmasını

takip etmek ve sonuçlarını Grup Başkanlığına bildirmekle görevlidir.

(4) Kurul, Ocak, Mayıs ve Eylül aylarında olmak üzere yılda üç kez olağan olarak

toplanır. Kurulun toplantılarına 6 ncı maddede sayılan üyeler veya bunların herhangi bir

nedenle işlerinden geçici veya sürekli olarak ayrılmaları durumunda, yerlerine usulüne uygun

şekilde görevlendirilen vekilleri iştirak eder.

(5) Kurulun olağan toplantı gündemi, tarihi ve yeri Grup Başkanlığınca belirlenerek

toplantı tarihinden en az onbeş gün önce üyelere bildirilir.

(6) Kurul, oy hakkı bulunan üye sayısının yarısından bir fazlası ile toplanır. Kararlar,

toplantıya katılan üyelerin çoğunluğu ile alınır. Üyeler çekimser oy kullanamazlar. Oyların

eşitliği halinde başkanın oyu iki oy sayılır.

(7) Kurulun sekretarya hizmetleri, Grup Başkanlığınca yürütülür.

Grup Başkanlığının Kuruluşu

MADDE 8- (1) Grup Başkanlığı, müfettiş nitelik ve yetkisini haiz bir Başkan ile

başmüfettiş, müfettiş, yetkili müfettiş yardımcısı, tabip, uzman tabip, eczacı, sosyal güvenlik

uzmanı, sosyal güvenlik uzman yardımcısı, istatistikçi, programcı, mühendis, avukat, bilişim

uzmanı, teknisyen, şef, VHKİ ve yardımcı hizmetler sınıfından ihtiyaç duyulan diğer

personelden oluşur.

Page 50: iş güvenliği

Sayfa 3 / 9

(2) Grup Başkanlığı doğrudan Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına bağlı olup, görev

merkezi Ankara ilidir.

(3) Grup Başkanlığında görevli personelin ikamet merkezi, Grup Başkanlığının

bulunduğu ildir.

(4) Rehberlik ve Teftiş Başkanının teklifi ve Başkanın Onayı ile müfettişler arasından

bir grup başkanı görevlendirilir. Grup Başkanına yardımcı olmak üzere yeteri kadar grup

başkan yardımcısı Rehberlik ve Teftiş Başkanı tarafından görevlendirilir.

(5) Grup Başkanlığı; analiz (risk analizi, sürekli denetim ve rapor değerlendirme

bölümleri) denetim planlama ve proje uygulama birimlerinden oluşur.

Grup Başkanlığının Görev ve Yetkileri

MADDE 9- (1) Grup Başkanı, grubundaki faaliyetleri aşağıdaki esaslar dâhilinde

düzenlemek ve yürütmekle görevlidir.

(2) Kurumun risk haritasını oluşturmak,

(3) Risk analizi ve bilgisayar destekli denetimlerde kullanılacak Kurum içi ve Kurum

dışı her türlü veriyi toplamak, bu verileri analiz etmek, istatistiki bilgileri üretmek, sonuçları

değerlendirmek, ilgili birimlerle paylaşmak ve izlemek,

(4) Sosyal güvenlik uygulamalarına yönelik risk kriterleri ve bilgisayar destekli sürekli

denetim senaryolarını belirlemek, Kurum verilerine sürekli ve doğrudan erişim sağlayarak

veriler üzerinden risk analizlerini gerçekleştirmek, bilgisayar destekli sürekli denetim

senaryolarını işletmek,

(5) Kurumun risk modelini oluşturmak, risk modeli oluşturmaya yönelik gerekli proje

yatırımları gerçekleştirmek, risk modelinin güncelliğinin sağlanmasına yönelik gerekli

çalışmaları yürütmek,

(6) Risk analiz modeli üzerinden analizler gerçekleştirmek ve sonuçları ilgili

birimlerle paylaşmak ve izlemek,

(7) Sosyal güvenlik uygulamalarında riskli noktalara yönelik veri madenciliği

analizleri gerçekleştirmek,

(8) Yapılan analiz çalışmaları ile ilgili dönemsel raporlar hazırlayarak, Rehberlik ve

Teftiş Başkanlığına sunmak,

(9) Kurumun bütün faaliyet alanlarını kapsayacak sürekli denetim modeli geliştirmek,

bu model için gerekli projeler hazırlamak, modelin işlemesine yönelik sistemleri kurmak,

sistemleri işletmek, analizleri gerçekleştirmek ve sonuçları ilgili birimlerle paylaşmak ve

izlemek,

(10) Bilgisayar destekli denetime yönelik Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı veri modelini

geliştirmek, denetim veri ambarı oluşturmak, verilerinin güncel kalmasını sağlamak ve bu

veriler üzerinden analizler gerçekleştirmek,

(11) Kurumun merkez ve taşra teşkilâtı ile personelinin idarî, malî ve hukukî işlemleri,

sosyal güvenlik mevzuatının verdiği yetkiye dayanılarak Kurumla sözleşme yapmış gerçek ve

tüzel kişiler ile işverenlerin işlemleri üzerinde usulsüzlükleri önlemeye yönelik bilgisayar

destekli denetim modeli geliştirmek, bu kapsamda analizler gerçekleştirmek, sonuçları ilgili

birimlere iletmek ve usulsüz gerçekleştirilen işlemlerin düzeltilmesini istemek,

(12) Denetim raporlarını incelemek, istatistiksel analizler gerçekleştirerek risk

analizleri için yeni senaryolar geliştirmek,

(13) Risk analizi, bilgisayar destekli denetim ve denetim planlamasına yönelik her

türlü yazılım ve donanım altyapılarını plânlamak, geliştirmek ve işletmek,

(14) Ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip etmek, en güncel teknoloji ve yöntemleri

izlemek, risk analizi ve bilgisayar destekli sürekli denetim araç ve tekniklerini geliştirmek,

yenilemek, sürdürülebilirliğini sağlamak, kullanımını yaygınlaştırmak, etkinliğini ve

verimliliğini arttırmak için gerekli görülen her türlü proje ve geliştirmeyi gerçekleştirmek,

Page 51: iş güvenliği

Sayfa 4 / 9

(15) Risk analiz sonuçlarıyla riskli görülen alanlarda riskin ortadan kaldırılmasına

yönelik projeler geliştirmek, diğer birimlerde yürütülen projelerle ilgili görüş bildirmek, bu

projelerin hedefleri doğrultusunda ilerlediğini izlemek ve değerlendirmek,

(16) Müfettişler tarafından yapılacak denetimlere ilişkin, yöntem ve teknikleri

geliştirmek, standart ve ilkelerin oluşturulmasını sağlamak, denetimlerin etkinliğini ve

verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına görüş ve

öneriler sunmak,

(17) Kurum hizmetlerinin geliştirilip etkinleştirilmesini, verimlilik ve kalitesinin

artırılmasını, Kurumun mevzuat, plan, program ve projelere uygun olarak çalışmasını,

aksaklıkların tespiti halinde yeni düzenlemeler yapılmasını sağlamak amacıyla inceleme ve

araştırmalar yaparak gerekli proje, görüş ve önerileri hazırlayıp Rehberlik ve Teftiş Başkanına

sunmak,

(18) Kurumun bütün verileri üzerinde bilgi ve deneyimin oluşması, analitik anlamda

değerlendirilmesi için eğitimler almak, iş başı eğitimleri gerçekleştirmek,

(19) Gerektiğinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlık İş Teftiş Kurulu Başkanlığı

ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı başta olmak üzere diğer kamu kurum ve

kuruluşları ile işbirliği yapmak,

(20) Denetim ve kontrol standartlarını belirlemek, denetim ve kontrol süreçlerini

izlemek,

(21) Rehberlik ve Teftiş Başkanı tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri

yapmak.

Koordinatör İl Müdürlüklerinin Görevleri MADDE 10- (1) Grup Başkanlığı tarafından uygulanmak üzere gönderilen veri analiz

raporlarının ilgili sosyal güvenlik il müdürlüklerine dağıtımını ve sonuçlarının Grup

Başkanlığına ulaştırılmasını koordine etmek,

(2) Sosyal güvenlik il müdürlüklerinde sağlık hizmet sunucularını izleme ve

değerlendirme birimleri ile inceleme ve kontrol ekiplerinin oluşturulmasını koordine etmek,

(3) İnceleme ve kontrollerin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi için inceleme ve

kontrol yapacak olan denetmen ve sağlık personeline yönelik gerekli mevzuat ve teknik

düzeyde eğitim programları hazırlamak, gerçekleştirmek ve koordinasyonu sağlamak,

(4) Koordinasyon bölgesinde yer alan sosyal güvenlik il müdürlüklerindeki inceleme

ve kontrol sonuçlarını takip etmek ve Grup Başkanlığına sunmak,

İzleme ve Değerlendirme Birimi Oluşturulması

MADDE 11- (1) Sağlık sosyal güvenlik merkezlerinde, merkez müdürlüğünün sağlık

hizmetleri sınıfındaki veya diğer görevli personeli arasından, merkez müdürünün teklifi ve

sosyal güvenlik il müdürünün onayı ile en az üç kişiden oluşan bir izleme ve değerlendirme

birimi kurulur.

(2) İzleme ve değerlendirme birimi, sağlık kurum ve kuruluşları ile eczane ve

optisyenlik müesseseleri için olmak üzere birden fazla ayrı ayrı kurulabilir.

(3) İzleme ve değerlendirme birimi, merkez müdürüne bağlı olarak görev yapar.

İzleme ve Değerlendirme Biriminin Görev, Yetki ve Sorumlulukları MADDE 12- (1) İnceleme ve kontrolü yapılacak olan sağlık hizmeti sunucularını

belirlemek ve merkez müdürünün uygun görüşü ile sosyal güvenlik il müdürünün onayına

sunmak,

(2) İnceleme ve kontrolü yapılacak olan sağlık hizmeti sunucuları ile ilgili olarak

inceleme ve kontrol ekibinin görev emrini hazırlayıp merkez müdürünün onayına sunmak,

(3) Onaylanan görev emirlerini inceleme ve kontrol ekibine zimmet karşılığı vermek,

Page 52: iş güvenliği

Sayfa 5 / 9

(4) İnceleme ve kontrol ekibi tarafından düzenlenen tutanaklar ve durum tespit

raporlarını mevzuat çerçevesinde incelemek ve değerlendirmek,

(5) Durum tespit raporlarında tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için durum tespit

raporlarını inceleme ve kontrol ekibine gerekçesi belirtilerek yazılı olarak iade etmek,

(6) Değerlendirilen durum tespit raporlarını sağlık sosyal güvenlik merkez müdürünün

uygun görüşü ile sosyal güvenlik il müdürünün onayına sunmak,

(7) Grup Başkanlığı tarafından hazırlanan veri analiz raporlarında yer alan hususlarla

ilgili gerekli inceleme ve araştırmaların yapılması için inceleme ve kontrol ekiplerini

görevlendirmek,

(8) İkinci ve Üçüncü basamak resmi sağlık kurumları haricindeki sağlık hizmet

sunucuları hakkında, kamu kurum ve kuruluşları ile genel sağlık sigortalısının kendisi,

bakmakla yükümlü olduğu kişiler ya da üçüncü kişiler tarafından sosyal güvenlik il

müdürlüklerine yazılı, ALO 170 veya elektronik ortamda gönderilen ihbar ve şikâyetlerle

ilgili inceleme ve kontrol işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve sonuçlandırılmasını sağlamak,

(9) İkinci ve Üçüncü basamak resmi sağlık kurumları hakkında kamu kurum ve

kuruluşları ile genel sağlık sigortalısının kendisi, bakmakla yükümlü olduğu kişiler ya da

üçüncü kişiler tarafından sosyal güvenlik il müdürlüklerine yazılı, ALO 170 veya elektronik

ortamda gönderilen ihbar ve şikâyetlerle ilgili inceleme ve araştırmanın yapılarak, Rehberlik

ve Teftiş Başkanlığına gönderilmesini sağlamak,

(10) Sosyal güvenlik il müdürlüğünce fatura inceleme esnasında mevzuat hükümleri,

SUT ve sözleşme hükümlerine aykırılıkları içeren fatura inceleyici tarafından düzenlenen

fatura tespit tutanağında yer alan hususları değerlendirerek, inceleme ve kontrol işlemlerinin

gerçekleştirilmesini sağlamak,

(11) İki yılda en az bir defa gerçekleştirilmek üzere sağlık hizmet sunucuları ile

optisyenlik müesseseleri hakkında Kurumca yayımlanan mevzuat ve sözleşme/protokol

hükümlerine göre inceleme ve kontrole alınacak sağlık hizmet sunucularını belirleyerek,

merkez müdürünün uygun görüşü ile sosyal güvenlik il müdürünün onayına sunmak,

(12) İnceleme ve kontrol sonuçları ile ilgili aylık istatistik raporları düzenlemek ve

sonuçları hakkında merkez müdürü ve sosyal güvenlik il müdürüne bilgi vermek,

(13) İnceleme ve kontrol ekibine verilen her bir görevin kendilerince bitirilmesi esas

olmakla birlikte devir gerekliliğinin doğması halinde mevcut işleri izleme ve değerlendirme

biriminin teklifi, merkez müdürünün onayı ile bir başka inceleme ve kontrol ekibine

devretmek.

İnceleme ve Kontrol Ekibi Oluşturulması

MADDE 13- (1) Sağlık sosyal güvenlik merkezlerinde, merkez müdürlüğünün sağlık

hizmetleri sınıfındaki personel veya diğer görevli personelleri arasından merkez müdürünün

teklifi ve sosyal güvenlik il müdürünün onayı ile en az iki kişiden oluşan bir inceleme ve

kontrol ekibi kurulur.

(2) İnceleme ve kontrol ekipleri, sağlık kurum ve kuruluşları ile eczane ve optisyenlik

müesseseleri için olmak üzere birden fazla ayrı ayrı kurulabilir.

(3) İnceleme ve kontrol ekibi, merkez müdürüne bağlı olarak görev yapar.

İnceleme ve Kontrol Ekibinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları

MADDE 14- (1) Sosyal güvenlik il müdürü tarafından incelenmesi uygun bulunan

sağlık hizmet sunucularının Kurumca yayımlanan mevzuat ve sözleşme/protokol hükümlerine

uygunluğu yönünden inceleme ve kontrol işlemlerini yapmak,

(2) Sağlık hizmet sunucusu ile yapılan sözleşme/protokol hükümleri göz önünde

bulundurularak görevlerinin yürütülmesi sırasında sağlık hizmeti sunucusuna serbestçe

girmek, kontrol amaçlı gezmek,

Page 53: iş güvenliği

Sayfa 6 / 9

(3) Gerektiği durumlarda sağlık hizmet sunucusunun yetkilisi, çalışanları ya da sağlık

hizmeti alan sigortalıların bilgisine başvurmak, gerekirse ifadelerini almak,

(4) Görevlerinin ifası esnasında gerekli çalışma ortamının sağlanmasını istemek,

(5) İnceleme ve kontrol işlemleri esnasında inceleme ve kontrol işleminin konusu ile

ilgili olarak her türlü bilgi, belge ve kayıtların ibrazını sağlık hizmet sunucusundan istemek,

bunları incelemek, gerektiğinde tasdikli örnek veya fotokopilerini almak,

(6) İnceleme ve kontrol işlemleri neticesinde, incelenen sağlık hizmet sunucusuna göre

inceleme ve kontrol tutanakları düzenlemek ve tespit edilen hususlarla ilgili durum tespit

raporu hazırlayarak izleme ve değerlendirme birimine sunmak,

(7) İncelenen evrak ve kayıtlar üzerinde evrakın incelendiğini gösteren tarih ve imza

haricinde herhangi bir ilave ve düzeltme yapmamak, bilgi işlem ortamındaki bilgi ve kayıtları

değiştirmemek,

(8) İnceleme ve kontrol işlemi geçekleştirilen sağlık hizmet sunucusunun ismini

açıklamamak, yaptıkları görev ile ilgili işlemler hakkında sosyal güvenlik il müdürü veya

merkez müdürü haricindeki kişilere bilgi vermemek,

(9) İhbar ya da şikâyette bulunan kişilerin kimliklerini açıklamamak,

(10) Görev ve çalışmaları esnasında nezaket kurallarına uygun hareket etmek.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Risk Analizi, Sürekli Denetim, Raporlama, İzleme ve Değerlendirme Süreçleri

Risk Analizi Süreci

MADDE 15- (1) Risk analizi ve yönetim süreci birbirine bağlı;

a) Riskin tanımlanması,

b) Riskin değerlendirilmesi ve hesaplanması,

c) Alternatif risk düzeltme araçları arasından seçim yapılması,

ç) Seçilen alternatifin uygulanması,

d) Değerlendirme ve kontrol,

Hususlarını kapsayan beş işlem basamağından oluşur.

(2) Grup başkanlığı, risk analizi sürecinde bu beş işlem basamağını sırasıyla göz

önünde bulundurur.

Riskin Tanımlanması

MADDE 16- (1) Riskin tanımlanması, riskin teşhisi anlamına gelmektedir. Risk

tanımlama sürecinde elde edilen bilgiler sorunlara çözüm getirme sürecini de kapsamaktadır.

Bu süreç teknolojik, sosyal, konjonktürel ve benzeri belirsizliklerin azaltılması ve olası

kayıpların minimize edilmesi işlemlerini kapsar.

(2) Riskin tanımlanmasında; sistematik yaklaşımlar (sigorta kontrol listeleri, risk

analiz soruları, akış işlem kartları ve mali durum analizleri) ile simülasyon (gerçeğin şekli

veya sembolik olarak temsil edilmesi) ve risk skor karnesi ve benzeri teknikler kullanılır.

(3) Bu aşamada;

a) Kurumun işlemleri sırasında sorun oluşturabilecek insan, çevre, yönetim (malzeme

ve sistem) ve süreç faktörleri analiz edilir.

b) Kurumun iş ve işlemlerinin yürütümü sırasında yukarıda belirtilen faktörlerden

kaynaklanan olası tehlikeler nedenleriyle birlikte tespit edilir.

(4) Önemli değişkenler ve onların belirsiz etkisini ortaya koymak için geleceğe

yönelik planlama araçları kullanılabilir. Gelecekteki Kurum fırsatlarını tanımlamak için

geleceğe yönelik senaryolar geliştirilir ve bu senaryolara ilişkin muhtemel olaylar tanımlanır.

Page 54: iş güvenliği

Sayfa 7 / 9

Risklerin Değerlendirilmesi

MADDE 17- (1) Grup Başkanlığı riskleri değerlendirir ve risklere bağlı potansiyel

kaybın gerçekleşme ihtimalinin ölçümünü yapar.

(2) Bu aşamada değerlendirme önceliği aşağıdaki önem sıralamasına göre yapılır:

a) Çok önemli riskler

b) Önemli riskler

c) Önemsiz riskler

(3) Risk değerlendirmesi yapılırken, çeşitli somut ve soyut (Kurumun stratejik yönleri,

rekabet şartları, Kurumsal gelişim ve değişim, sosyal parametreler vb.) faktörler dikkate

alınır.

Alternatif Risk Düzeltme Araçları Arasından Seçim Yapılması

MADDE 18- (1) Risk tanımlanıp değerlendirildikten sonraki basamak, riskle

mücadelede kullanılacak yaklaşım yönteminin ve her biri için kullanılacak tekniğin

kararlaştırılmasıdır. Riskten uzaklaşmak, riski almak, riski azaltmak ve riskten kaçınmak gibi

teknikler kullanılabilir. Grup Başkanlığı her bir riskle mücadelede hangi tekniğin

kullanılacağına karar verir.

Seçilen Alternatifin Uygulanması

MADDE 19- (1) Konu veya sorun bütün yönleriyle ortaya konulduktan, uygun çözüm

alternatifleri tanımlandıktan ve her alternatifin olası sonuçları olanaklar ölçüsünde en iyi

biçimde tahmin edildikten sonra seçilen alternatifin uygulanması sağlanır. Grup Başkanlığı

gerekli gördüğü adımların atılması için ilgili birimleri bilgilendirme ve sonuçları takip ederek

raporlama ile yetkilidir.

Değerlendirme ve Kontrol

MADDE 20- (1) Seçilen alternatif uygulamaya konulduktan sonra seçilen çözüm

yönteminin işleyip işlemediği ve beklenen sonuçları verip vermediği izlenir. Elde edilen

çıktılar ve beklentiler sürekli olarak karşılaştırılarak, çözümün etkinliğine yönelik izleme ve

kontrol işlemlerini gerçekleştirir.

Sürekli Denetim Süreci

MADDE 21- (1) Grup Başkanlığı, Kurumun merkez ve taşra teşkilâtı ile personelinin

idarî, malî ve hukukî işlemleri, sosyal güvenlik mevzuatının verdiği yetkiye dayanılarak

Kurumla sözleşme yapmış gerçek ve tüzel kişiler ile işverenlerin işlemleri üzerinde

usulsüzlükleri önlemeye yönelik bilgisayar destekli denetim modellerini geliştirmek suretiyle

bu kapsamda analizler gerçekleştirir.

(2) Analiz sonuçlarını ilgili birimlere iletir ve usulsüz gerçekleştirilen işlemlerin

düzeltilmesini ister.

(3) Sürekli denetim; Kurum faaliyet alanlarının analizi, Kurum zararına neden

olabilecek her türlü hususun belirlenmesi, dokümante edilmesi, sonuçlarının değerlendirilmesi

ve ilgili birimlere iletilmesi süreçlerini kapsamaktadır.

(4) Kurum merkez ve taşra teşkilatının tüm birimleri, Grup Başkanlığınca bu yönerge

kapsamında istenilecek bilgi, belge ve verileri en geç 30 gün içerisinde göndermek

zorundadır.

Analiz Sonuçlarının Raporlanması ve Sonuçların Takibi Süreci

MADDE 22- (1) Risk analiz ve sürekli denetim çalışmalarının sonucunda niteliğine

göre aşağıdaki rapor ve tutanaklar düzenlenir.

a) Veri Analiz Değerlendirme Raporu

Page 55: iş güvenliği

Sayfa 8 / 9

b) Veri Analiz Raporu

c) İnceleme ve Kontrol Tutanağı

ç) İnceleme ve Araştırma Tutanağı

d) Durum Tespit Raporu

e) İşyeri Denetim Raporu

f) İnceleme ve Soruşturma Raporu

g) Aylık ve Yıllık Faaliyet Raporu

Veri Analiz Değerlendirme Raporu

MADDE 23- (1) Veri analiz değerlendirme raporu, Grup Başkanlığı bünyesinde yer

alan ilgili alt birimlerce gerçekleştirilen analizler sonucu hazırlanan ön tespit ve bulguları

içerir rapordur.

Veri Analiz Raporu

MADDE 24- (1) Veri analiz değerlendirme raporu, Grup Başkanlığınca

değerlendirilir. Değerlendirme raporundaki sonuçların uygun görülmesi halinde nihai tespit ve

değerlendirmeleri içeren veri analiz raporu hazırlanır. Veri analiz raporları, Grup

Başkanlığınca Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına sunulur.

İnceleme ve Kontrol Tutanağı

MADDE 25- (1) İnceleme ve kontrol tutanakları, incelemeye alınan sağlık hizmet

sunucusunun iş ve işlemlerinde mevzuat hükümleri, SUT ve sözleşme/protokol hükümlerine

aykırılıkların olup olmadığına ilişkin inceleme ve kontroller sonucunda yapılan durum

tespitini içerir şekilde inceleme ve kontrol ekiplerince düzenlenir.

İnceleme ve Araştırma Tutanağı

MADDE 26- (1) İnceleme ve kontrol ekiplerince, inceleme konusunda yer alan

hususların her birinin Kurum kayıtları ile MEDULA ve eczane provizyon sisteminde yer alan

veriler dikkate alınarak incelenmesi, karşılaştırılması ve listelenmesini de içerir şekilde

düzenlenen tutanaktır.

Durum Tespit Raporu

MADDE 27- (1) İnceleme ve kontrol ekiplerince, inceleme ve kontrol tutanağında yer

alan bulguların değerlendirildiği rapordur. Durum tespit raporu, sağlık hizmet sunucusunun

mevzuat hükümleri, SUT ve sözleşme/protokol hükümlerine aykırılıkların olup olmadığına

ilişkin tespitleri içerir şekilde düzenlenir.

(2) İl müdürlükleri tarafından, onaylanan durum tespit raporlarının bir sureti Grup

Başkanlığına gönderilir. Grup Başkanlığı, bu raporların elektronik ortamda da gönderilmesini

isteyebilir.

İşyeri Denetim Raporu

MADDE 28- (1) Grup Başkanlığınca gerçekleştirilecek sektörel analizler neticesinde,

riskli görülen işyerleriyle ilgili olarak sosyal güvenlik denetmenleri tarafından hazırlanan

rapordur.

(2) İşyeri denetim raporları tanzim edilip onay işlemlerinin tamamlanmasından sonra

bir sureti Grup Başkanlığına gönderilir. Grup Başkanlığı, bu raporların elektronik ortamda da

gönderilmesini isteyebilir.

Page 56: iş güvenliği

Sayfa 9 / 9

İnceleme ve Soruşturma Raporu

MADDE 29- (1) Grup Başkanlığı tarafından Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına

sunulan ve Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca müfettiş görevlendirilmesi uygun bulunan veri

analiz raporlarında yer alan hususların, müfettişlerce incelenmesi neticesinde düzenlenen

rapordur.

(2) İnceleme ve soruşturma raporlarının düzenlenip onay işlemlerinin

tamamlanmasından sonra bir sureti analiz çalışmalarında değerlendirilmek üzere Grup

Başkanlığına gönderilir. Grup Başkanlığı, bu raporların elektronik ortamda da gönderilmesini

isteyebilir.

Aylık ve Yıllık Faaliyet Raporu

MADDE 30- (1) Grup Başkanlığı, Başkana sunulmak üzere Rehberlik ve Teftiş

Başkanlığına veri analiz ve sürekli denetim faaliyetleriyle ilgili olarak aylık ve yıllık olağan

değerlendirme raporları hazırlar ve sunar. Bu raporlar, güncel durum ve denetimler hakkında

bilgileri içerir şekilde düzenlenir. Raporlarda önceki ay ve dönemlerin tespit, analiz ve

sonuçlarından gerekli görülenlerine de ayrıca yer verilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Geçici ve Son Hükümler

MADDE 31- (1) Bu yönergenin yürürlüğe girmesi ile birlikte, Kurum bünyesindeki

tüm risk analizi çalışmaları Grup Başkanlığı bilgisi ve koordinasyonunda yürütülür.

(2) Sağlık hizmet sunucuları ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası

Kanununa tabi işyerlerinin denetim ve kontrol standartları, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca

Kurul üyelerinin görüş ve önerileri alınmak suretiyle 31.12.2012 tarihine kadar belirlenerek,

Kurum Başkanlık Makamının onayını müteakip yayımlanır.

MADDE 32- (1) Bu yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce fiilen denetim ve

kontrol işlemlerine başlanılmış olan sağlık hizmet sunucuları hakkında 2011 - 42 sayılı

genelgeye göre işlem yapılmaya devam edilerek sonuçlandırılır.

(2) Sağlık hizmet sunucularının denetim ve kontrol standartları yayımlanıncaya kadar,

2011–42 sayılı genelgenin sağlık hizmet sunucularının denetime alınma işlem ve usulleri ile

tutanak ve rapor düzenlenmesine dair hükümlerinden bu yönergede belirlenen işlem, usul ve

esaslara aykırı olmayanların uygulanmasına devam olunur.

Yürürlük

MADDE 33- (1) Bu Yönerge onay tarihi itibariyle yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 34- (1) Bu Yönerge hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı yürütür.

Page 57: iş güvenliği

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik

Taslağı

BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevli iş güvenliği uzmanlarının nitelikleri, eğitimleri ve belgelendirilmeleri, görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam MADDE 2 Bu Yönetmelik, 20 Haziran 2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

kapsamında yer alan işyerleri ile eğitim kurumlarını kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; a) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 30 uncu, b) 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12 nci, maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen:

a)Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, b)Eğiticilerin eğitimi belgesi: En az kırk beş saatlik eğitim sonunda kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler veya 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre yetkilendirilen kurumlar tarafından tek bir program sonucunda verilen eğiticilerin eğitimi belgesini, c)Eğitim kurumu: İş güvenliği uzmanlarının, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşlarını, üniversiteleri ve Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketler tarafından kurulan müesseseleri,

ç)Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünü, d)İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı, e)Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu, f)Onaylı defter: İş güvenliği uzmanı tarafından; görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile bu Yönetmelikte belirtilen hususların yazıldığı, işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noter tarafından her sayfası mühürlenmiş defteri, g)Sorumlu müdür: İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip olan, tam süreli istihdam edilen ve eğitim kurumlarının iş ve işlemlerinden Bakanlığa karşı sorumlu olan kişiyi, ğ)Teknik eleman: Teknik öğretmen, fizikçi ve kimyager unvanına sahip olanlar ile üniversitelerin meslek yüksek okullarının iş sağlığı ve güvenliği programı mezunlarını, h)Yıllık çalışma planı: İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından ortaklaşa hazırlanan ve işyerinde iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili olarak yapılan değerlendirme sonucunda tehlikeli olayın tekrarlanmaması için yapılan inceleme ve araştırmaların ve gerekli önleyici faaliyetlerin yer aldığı, bir sonraki yılda yapılması öngörülen çalışmaları içeren planı, ı)Yıllık değerlendirme raporu: İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından ortaklaşa hazırlanan ve işyerinde yapılan iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ile çalışma ortamı gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık olarak hazırlanan raporu, i)Eğitim programı: Uzaktan, yüz yüze ve pratik eğitim derslerinin tarih ve saatleri, asil ve yedek eğiticileri, katılımcıları ile eğitim mekânı gibi unsurlardan ve bu unsurlara ilişkin her türlü bilgi ve belgeden oluşan bütünlüğü,

ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM

İşverenin yükümlülükleri İş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü MADDE 5 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da

kapsayacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; a)Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı görevlendirir,

Page 58: iş güvenliği

b)Çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı dikkate alınarak tam süreli iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü olmayan işyerlerinde işveren, gerekli niteliklere sahip olan bir iş güvenliği uzmanı ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapabilir, c)Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

(2) İşveren gerekli belgelere sahip olması ve bu Yönetmelikte belirtilen şartları yerine getirmesi halinde kendi işyerinde iş güvenliği uzmanlığı görevini yerine getirebilir.

(3) İşverenin; iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzman görevlendirmesi veya hizmet satın alması sorumluluklarını etkilemez ve iş sağlığı ve güvenliği hizmetleriyle ilgili maliyet çalışanlara yansıtılamaz.

(4) İşveren, 10 uncu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen durumlarda, ilgili yargı sürecini takip eder ve sonucunu Genel Müdürlüğe bildirir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İş Güvenliği Uzmanlarının Nitelikleri, Görev, Yetki ve Yükümlülükleri ile

Çalışma Usul ve Esasları İş güvenliği uzmanlarının nitelikleri ve görevlendirilmeleri MADDE 6 – (1) İşverence iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli iş güvenliği uzmanı belgesine sahip olmak zorundadır. (2) İş güvenliği uzmanlarından; (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler. (3) Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, tam süreli görevlendirilen en az bir iş güvenliği uzmanının işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir. İş güvenliği uzmanlığı belgesi MADDE 7 – (1) İş güvenliği uzmanlığı belgesinin sınıfları aşağıda belirtilmiştir: a) (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi;

1) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az dört yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,

2) İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği ana bilim dalında doktora yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlar ile Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl görev yapmış olanlardan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için yapılacak sınavda başarılı olanlara, 3) İş sağlığı ve güvenliği alanında en az yedi yıl teftiş yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişlerine, 4) Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az sekiz yıl görev yapmış Bakanlık iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarına, istekleri halinde, EK-1’deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir. b) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi; 1) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara, 2) İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği ana bilim dalında tezli yüksek lisans yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlardan (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olanlara, EK-1’deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir. c) (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi; (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara EK-1’deki örneğine uygun olarak Bakanlıkça verilir. (2) Birinci fıkrada belirtilen sürelerin hesaplanmasında, kısmi süreli görevlendirmeler de dâhil olmak üzere, görev yapılan aylar dikkate alınır, İş güvenliği uzmanlarının görevleri MADDE 8 – (1) İş güvenliği uzmanları, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:

a) Rehberlik ve danışmanlık;

Page 59: iş güvenliği

1) İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.

2) İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek. Yazılı bildirimler iki nüsha olarak hazırlanır, imzalanır ve bir nüshasını iş güvenliği uzmanı muhafaza eder.

3) İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının kaydının tutulması, kaza ve meslek hastalığının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak,

4) İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.

b) Risk değerlendirmesi; 1) Risk değerlendirmesinin yapılması konusunda yapılacak çalışmaları planlamak ve risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak, planlanan çalışmaların tamamlanmasını takip etmek, c) Çalışma ortamı gözetimi; 1) Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümlerin planlanması ve uygulanması konularında yapılacak çalışmaları planlayarak işverenin onayına sunmak, yapılanları izlemek,

2) İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konudaki periyodik olarak eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek, durum hakkında rapor hazırlayarak işverene sunmak, ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;

1) Kanunun 17 ve 30 uncu maddelerine göre çıkarılacak Yönetmeliğe uygun olarak, çalışanlara verilmesi gereken eğitimleri belirlemek, planlamak ve uygulamak.

2) Çalışma ortamının gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek ve yıllık değerlendirme raporunu işyeri hekimi ile işbirliği yaparak hazırlamak.

3) İşyerinde çalışanlara verilecek bilgilendirme çalışmalarını düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek.

4) Gerekli yerlerde hazırlanacak iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. d) İlgili birimlerle işbirliği;

1) İşyeri hekimi ile işbirliği yaparak yıllık çalışma planını hazırlamak. 2) İşyeri hekimi ile işbirliği yaparak iş kazaları ve meslek hastalıkları ile ilgili değerlendirme yapmak,

tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve bu konuları da içerecek şekilde yıllık çalışma planını hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamaların takibini yapmak.

3) Varsa iş sağlığı ve güvenliği kurullarıyla işbirliği yapmak, 4) Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve işbirliği yapmak.

İş güvenliği uzmanlarının yetkileri MADDE 11 – (1) İş güvenliği uzmanının yetkileri aşağıda belirtilmiştir:

a) İşverene yazılı olarak bildirdiği iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden, hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu Bakanlığa bildirmek.

b) İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde mümkünse işveren veya işveren vekilinin onayını alarak geçici olarak işi durdurmak.

c) Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.

ç) Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla iletişime geçmek ve işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.

(2) Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş güvenliği uzmanının ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz. İş güvenliği uzmanlarının yükümlülükleri

Page 60: iş güvenliği

MADDE 12 – (1) İş güvenliği uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

(2) İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.

(3) Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen iş güvenliği uzmanının yetki belgesi 6 ay süreyle askıya alınır. Bu konudaki ihmalin tespitinde kesinleşmiş yargı kararı esas alınır. (4) İş güvenliği uzmanı, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile iş güvenliği uzmanının görevleri başlıklı 10 uncu maddede belirtilen hususlara ait çalışmalarını, işyeri hekimi ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.

a) Onaylı defter bir asıl ve 2 suret olacak şekilde düzenlenir. Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noter tarafından her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.

b) Asıl suret işveren tarafından muhafaza edilir. Onaylı defterin suretlerden birini iş güvenliği uzmanı, diğerini işyeri hekimi saklar. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.

c) Onaylı defter; iş güvenliği uzmanı ile işveren veya işveren vekilince, gerektiğinde işyeri hekimi ile eş zamanlı olarak imzalanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren veya işveren vekili sorumludur. İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri MADDE 13 – (1) İş güvenliği uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar: a) 1 ilâ 10 çalışanı olan işyerlerinden,

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 30 dakika, 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 60 dakika, 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, ayda en az 120 dakika,

olmak üzere her çalışan başına ilave 15 dakika. b) 10’dan fazla çalışanı olan işyerlerinden,

1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika, 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına ayda en az 15 dakika, 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına ayda en az 20 dakika,

(2) Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. (3) Tehlikeli sınıfta yer alan 750 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 750 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 750 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. (4) Çok tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir. (5) İş güvenliği uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden düşülür.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitim Kurumu

İş güvenliği uzmanlığı eğitim kurumu başvuru işlemleri MADDE 14 – (1) Eğitim kurumu olarak faaliyet göstermek isteyenler, Bakanlığa dilekçe ve aşağıda belirtilen ekleri ile başvurur:

a) Ticari şirketler için tescil edildiğini gösteren Ticaret Sicil Gazetesi. b) Şirket adına imza yetkisi olanları gösteren imza sirküleri,

c) Eğitim kurumunun sorumlu müdürünün eğitici belgesi ile;

Page 61: iş güvenliği

1) Ticari şirketler için tam süreli iş sözleşmesi ve kabul şerhli görevlendirme yazısı. 2) Kamu kurum ve kuruluşları ve üniversiteler için tam süreli görevlendirme yazısı. 3) Şirket ortağı olanlar, sorumlu müdür olarak ta görev yapacaklar ise bu görevi yapacaklarına dair taahhütname. c) Eğiticilerin iş sözleşmeleri ve eğitici belgeleri. ç) Faaliyet gösterilecek yere ait yapı kullanma izni belgesi. d) Faaliyet gösterilecek yere ait kira sözleşmesi veya tapu senedi veya intifa hakkı belgesi.

e) Faaliyet gösterilecek yere ait olan ve yetkili makamlarca verilen numarataj veya adres tespit belgesi f) Faaliyet gösterilecek yere ait olan ve bu Yönetmelikte belirtilen bütün bölümlerin de yer aldığı 1/50

ölçekli plan. g) Tapu kütüğünde mesken olarak kayıtlı bir ana gayrimenkulün bağımsız bölümlerinde eğitim kurumunun faaliyet gösterebileceğine dair kat malikleri kurulunun oybirliğiyle aldığı karar örneği. ğ) İlgili mevzuata göre faaliyet gösterilecek yerde yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığına ve bu yerde eğitim kurumu açılmasında sakınca olmadığına dair yetkili merciler tarafından verilen belge. (2) Kamu kurum ve kuruluşları için, yalnızca birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt bendiyle (c), (e) ve (ğ) bentlerinde belirtilen belgeler istenir. Ancak eğitim verilecek mekân kamu kurumuna ait değilse (a) bendi hariç diğer bentlerde belirtilen belgeler istenir. (3) Üniversitelerin eğitim kurumu olarak yetkilendirilme taleplerinde başvuru rektörlükçe yapılır. (4) Bu madde uyarınca istenen belgelerin aslı ile birlikte bir örneğinin getirilmesi halinde, Bakanlıkça tasdiki yapılır. (5) Her ne sebeple olursa olsun, aynı mekanda veya aynı sahip ve ortaklar tarafından veya aynı unvan altında veya aynı tüzel kişilik tarafından şube başvuruları hariç olmak üzere 2 yıl içerisinde en fazla bir defa eğitim kurumu başvurusunda bulunulabilir. Eğitim kurumu yeri ve yerleşim planında aranacak şartlar MADDE 15 – (1) Eğitim kurumunun yer alacağı binada; meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerler bulunamaz. (2)Eğitim kurumunun yetki aldığı yer akaryakıt veya LPG istasyonlarına en fazla 50 metre yakın olabilir. Bu mesafenin belirlenmesinde eğitim kurumunun ve istasyonun birbirlerine en yakın mesafeleri dikkate alınır. (3) Eğitim kurumlarının bütün birimlerinin; a) Aynı binanın birbirine bitişik daire veya katlarında veya bitişik binaların birbirine bağlantılı aynı katlarında, b) Kuruma ait olan bir arsa içinde ve birbirine uzaklığı en fazla 100 metre olan müstakil binalarda, olması gerekir. (4) Bakanlıktan izin alınmadan, onaylanmış yerleşim planlarında herhangi bir değişiklik yapılamaz ve yerleşim planında belirtilen bölümler, amaçları dışında kullanılamaz. (5) Eğitim kurumlarınca kurumun girişinin bulunduğu kısma EK 8 de örneği yer alan ve kurum unvanına göre hazırlanan tabela asılır. Aynı binada, bakanlıkça yetkilendirilen birden fazla kurum bulunması durumunda, kullanılacak tabela için Bakanlık onayı alınması şartıyla, tüm unvanları gösteren tek bir tabela kullanılabilir. Bu yönetmeliğin yayım tarihinden önce yetkilendirilmiş eğitim kurumları, bu fıkrada yer alan şartları, Yönetmeliğin yayımından itibaren altı ay içinde yerine getirir. İdari bölümlerde aranacak şartlar MADDE 16 – (1) Eğitim kurumlarında bulunması gereken bölümler aşağıdaki gibidir: a) Sorumlu müdür odası, en az 10 metrekare. b) Eğitici odası tek derslik için en az 15 metrekare, birden fazla dersliğin olması durumunda ise en az 25 metrekare, c) Büro hizmetleri, arşiv ve dosya odası, en az 15 metrekare; ayrı ayrı olmaları hâlinde toplamı en az 20 metrekare. ç) Her derslik için erkek ve kadın ayrı olmak üzere en az birer tuvalet ve lavabo. (2) Dinlenme yeri, kurum içinde bağımsız bir bölüm hâlinde veya ayrı ayrı bölümlerden meydana gelebilir ve tek derslik için en az 30 metrekare, ilave her derslik başına en az 10 metrekare olmalıdır. Alan hesabında yönetim ve eğitime ayrılan diğer bölümler ile koridorlar dikkate alınmaz. (3) Bölümlerin, alan (metrekare) veya hacim (metreküp) ölçümü sonucu çıkan küsuratlı rakamlar ile kontenjanlar belirlenirken 0,5 ve daha büyük çıkan küsuratlı rakamlar bir üst tam sayıya yükseltilir. Derslik ve diğer bölümlerde aranacak şartlar MADDE 17 –(1) Dersliklerde 25’ten fazla kursiyer bulunmaz. (2) Dersliklerde kursiyer başına en az 10 metreküp hava hacmi olması ve derslikler ile diğer bölümlerin tavan yüksekliklerinin en düşük olduğu noktada 2,40 metreden az, dört metreden fazla olmaması esastır. Dört

Page 62: iş güvenliği

metre üzerinde olan yükseklikler ile eğitim amaçlı kullanılan ekranın görülmesinin mümkün olmadığı kısımlar hacim hesabında dikkate alınmaz. (3) Derslik ve diğer bölümlerde bulunan pencerelerde; doğal havalandırmaya müsaade edecek şekilde binanın dış cephesinde olması, pencere alanının bulunduğu bölümün taban alanının %10 undan az olmaması ve yerden yüksekliğinin 90 santimetreden fazla olmaması şartları aranır. Binanın dış cephesinin tamamen veya kısmen camla kaplı olması durumunda uygun havalandırma sistemi şartı aranır. (4) Derslik kapılarının genişliği 80 santimetreden az olamaz ve kapı kasasının içten içe ölçülmesiyle belirlenir. Derslik kapıları dışa doğru açılmalı ancak çift taraflı derslik bulunan koridorlarda karşılıklı açılmamalıdır. Aydınlatma, gürültü ve termal konfor şartları MADDE 18 – (1) Eğitim kurumlarının bölümlerinde yeterli aydınlatma ve termal konfor şartları sağlanır, gürültüye karşı gerekli önlemler alınır. Genel Müdürlükçe gerekli görülmesi halinde, durumun tespitine yönelik ölçümlerin yaptırılması istenebilir. Eğitim kurumlarının yetkilendirilmesi MADDE 19 – (1) Eğitim kurumları tarafından hazırlanan başvuru dosyası Bakanlıkça incelenir, posta yoluyla yapılan başvurularda eksiklikler yazılı olarak, şahsen yapılan müracaatlarda ise derhal bildirilir. Dosya üzerinde incelemesi tamamlanan başvurular için yerinde inceleme yapılır. İnceleme işlemlerinde tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için her defasında otuz günden fazla olmamak üzere en fazla iki defa süre verilir. Belirlenen sürelerde eksiklikler giderilmez ise dosya iade edilir ve bir yıl içinde tekrar başvuru yapılamaz. Dosya üzerinde ve yerinde incelemeleri tamamlanan başvuruların, bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları halinde, dosyasında belirtilen adres ve unvana münhasıran, en geç on gün içinde Bakanlıkça EK-2’deki örneğine uygun eğitim kurumu yetki belgesi düzenlenir. Başka bir adreste şube açılmak istendiği takdirde, aynı usul ve esaslar dâhilinde, bu bölümde belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla şube için ayrıca yetki belgesi düzenlenir. (2) Bu Yönetmelikteki şartları yerine getirmeyen eğitim kurumlarına yetki belgesi düzenlenemez. (3) Yetki belgelerinin, eğitim kurumu tarafından beş yılda bir vize ettirilmesi zorunludur. (4) Eğitim kurumları, iş güvenliği uzmanlığı eğitim kurumu yetki belgesini almadıkça eğitim için katılımcı kaydı yapamaz ve eğitime başlayamazlar. (5) Eğitim kurumları, eğitim hizmetlerinin bir kısmını veya tamamını başka bir kişi veya kuruma devredemezler. (6) Eğitim kurumları, aşağıda belirtilen hususlara uymak zorundadırlar: a) İsim ve unvanlar Türkçe olarak tescil ettirilir, tabela ve basılı evrak, broşür, afiş ve internet ile diğer medya ortamlarında herhangi bir amaçla kullanılan her türlü yazılı ve görsel dokumanda sadece yetki belgesinde belirtilen isim ve unvanlar yazılır. İsim ve unvanların belirlenmesinde Türk Dil Kurumunca yayınlanan Büyük Türkçe Sözlük esas alınır. Verilen isim anlam ifade etmelidir. b) Özel kuruluşlar tarafından, kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan isimler ticari isim olarak kullanılamaz. (7) Eğitim kurumlarında, eğitici olarak, sadece işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip olanlar görev alabilirler. (8) Eğitim kurumları, yetki aldıkları yerde Bakanlıkça yetkilendirilmedikleri konularda hizmet veremez ve faaliyette bulunamazlar. (9) Bakanlık, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin izlenmesi amacıyla kendi görev ve yetki alanına giren konularda eğitim kurumlarını, eğiticileri ve sorumlu müdürleri, yetki alınan mekanda, elektronik sistem veya evrak üzerinden kontrol eder ve denetler. Eğitim kurumlarınca yetki aldıkları mekan dışında düzenlenen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı sınavlarına yönelik ilave ve tamamlayıcı eğitimler de aynı kapsamda değerlendirilir. Sorumlu müdür

MADDE 20 (1) Eğitim kurumu sorumlu müdürü, a)Bakanlığa elektronik ve benzeri ortamlar, e-posta, yazı veya faks gibi araçlar vasıtasıyla gönderilen her türlü bilgi ve belgeyi hazırlamak, göndermek ve imzalamakla,

b)Eğitim programlarının onaylanmış şekliyle uygulanmasını sağlamakla, c)İkamet adresi ile tüm sabit ve mobil telefon numaralarını ve kendisine ulaşılamaması durumunda iletişime geçilecek en az bir kişinin iletişim bilgilerini Genel Müdürlüğe bildirmekle, ç)Açık olduğu beyan edilen tarihlerde, herhangi bir nedenle eğitim kurumu kapalı olsa dahi, Genel Müdürlükçe görevlendirilen personelinin kendisiyle iletişime geçmesi durumunda, 09:00 ile 21:00 saatleri arasında olmak şartıyla, kendisinin veya denetime refakat edebilecek nitelikte en az bir kurum personelinin en az bir saat içerisinde kuruma intikal etmesini sağlamakla, yükümlüdür.

Page 63: iş güvenliği

(2) Eğitim kurumunun sorumlu müdürünün, kurumda uygulanan eğitim programının günlük ders saatinin en az yarısında kurumda bulunması sağlanır. Kurumda birden fazla program uygulanması durumunda, bu hüküm her program için ayrı ayrı uygulanır ve süre hesabında her program için ayrı ayrı hesaplama yapılır. Hastalık, kaza veya öngörülemeyen durumlar gibi mücbir nedenlerin geçerli bir belgeye dayandırılması ve ispatı eğitim kurumları tarafından gerçekleştirilir.

Sorumlu müdürün kurumda bulunmadığı durumlarda, tam süreli iş sözleşmesiyle görevlendirilen eğiticilerden birisinin sorumlu müdüre vekâlet amacıyla aynı süreler boyunca kurumda bulunması sağlanır. Vekâlet eden eğitici, sorumlu müdür tarafından yapılması gereken her türlü iş ve işlemin yapılmasını sağlar ve görevi süresince Bakanlıkça sorumlu müdür olarak kabul edilir.

(3) Sorumlu müdür veya vekilinin mevzuat hükümlerine aykırı davranışlarından ve görev ve sorumluluklarını yerine getirmesinden eğitim kurumu tüzel kişiliği sorumludur. İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğiticileri MADDE 21 – (1) İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesi; a) Pedagojik formasyona veya eğiticilerin eğitimi belgesine ve iş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip; (A) sınıfı iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği, iş sağlığı veya iş güvenliği programında doktora eğitimine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanlar ile Bakanlıkta görevli iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarına, b) Pedagojik formasyona veya eğiticilerin eğitimi belgesine sahip ve en az beş yıl teftiş yapmış iş müfettişlerine, c) Pedagojik formasyona veya eğiticilerin eğitimi belgesine ve en az on yıllık uzmanlık tecrübesine sahip, mühendis, mimar veya teknik eleman niteliğini haiz Bakanlıkta görevli çalışma ve sosyal güvenlik eğitim uzmanlarına, ç) Mühendis, mimar, fizikçi, kimyager ve teknik öğretmenler ile hukuk fakültelerinden mezun olanlardan üniversitelerde Bakanlıkça ilan edilen eğitim programlarına uygun en az sekiz yarıyıl ders verenlere, başvurmaları halinde, EK-3 teki örneğine uygun olarak düzenlenir. Eğitim kurumlarının eğitici kadrosu MADDE 22 – (1) Eğitim kurumları, iş güvenliği uzmanlığı eğitim programı için işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip; makine, inşaat, kimya, elektrik veya maden mühendisleri ile bu branşlarda eğitim görmüş teknik öğretmenlerden en az ikisiyle tam süreli, müfredatta belirtilen konulara uygun işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesine sahip diğer eğiticiler ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapar. (2) Eğitim kurumlarında tam veya kısmi süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen eğiticilerle ilgili sosyal güvenlik mevzuatından doğan bildirim ve prim ödeme gibi yükümlülüklerin yerine getirilmesi eğitim kurumlarınca sağlanır. Eğitim kurumlarında görev alan eğiticilerin listesi Genel Müdürlükçe Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir. (3) Eğitim kurumlarında, bu maddenin 1 inci fıkrası gereğince ve İş Kanunu’nun 63 üncü maddesine göre tam süreli iş sözleşmesiyle görev alan eğiticiler, tâbi oldukları özel kanunlardan doğan hakları saklı kalmak üzere, 5510 sayılı Kanuna göre başka bir yerde sigortalı olarak görev alamazlar. (4) Eğitim kurumlarınca görevlendirilen her bir eğitici için bir dosya oluşturulur. Bu dosyada, yapılan iş sözleşmesinin bir örneği ile sorumlu müdür tarafından onaylanmış eğitici belgesi örneği bulundurulur. Bu belgelerin doğruluğundan eğitim kurumları sorumludur. (5) Tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan eğiticilerden biri, aynı zamanda sorumlu müdürlük görevini de yürütebilir. (6) Eğitim kurumlarında görevlendirme zorunluluğu bulunan personelin işten ayrılması halinde üç işgünü içinde durum Genel Müdürlüğe yazı ile bildirilir. Otuz gün içerisinde bu kişilerin yerine aranan niteliklere sahip personel görevlendirilmesi ve Genel Müdürlüğe bildirilmesi zorunludur. Bu işlemler eğitim kurumlarınca, Genel Müdürlükçe kullanılan elektronik sisteme ayrıca işlenir. (7) Genel Müdürlüğe bildirilen eğitici sözleşmeleri sözleşme hükümlerine aykırı olmayacak şekilde, eğitim kurumlarınca veya eğiticilerce tek taraflı feshedilene kadar, sözleşme süresince geçerlidir. Süresi dolan sözleşmelerin elektronik sistem üzerinden yenilenmesi durumu yazılı bildirim olarak kabul edilir. (8) Eğiticiler, görev aldıkları kurumlarca düzenlenen eğitim programlarında, söz konusu kurumla imzalayarak Genel Müdürlüğe gönderilmiş olan sözleşmede belirtilen toplam görev süresinden fazla görev alamazlar. Bu hükmün uygulanması eğiticiler tarafından, takibi ise kurumun sorumlu müdürü tarafından yürütülür. (9) Eğiticiler, eğitim programı katılımcılarının, Bakanlıkça belirlenen müfredatta her ders için yer alan konunun genel amacı ve öğrenme hedeflerine ulaşmasını sağlar ve bu amaçla aynı dokümanda yer alan alt başlıklardan faydalanır. Eğitim programlarına başvuru

Page 64: iş güvenliği

MADDE 23 – (1) İş güvenliği uzmanlığı eğitim programlarına katılmak isteyen adaylar eğitim kurumlarına aşağıdaki belgeler ile başvururlar: a) Başvuru yapılan eğitim kurumuna hitaben yazılan ve adayın hangi iş güvenliği uzmanlığı eğitim programına katılacağını belirten ve T.C. kimlik numarası ile iletişim bilgilerini içeren imzalı başvuru yazısı. b) Adayın mühendis, mimar veya teknik eleman olduğunu gösteren lisans diploması veya mezuniyet belgesi. c) (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitim programına katılacaklar için (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi ve bu belgeyle en az dört yıl fiilen görev yaptığını gösteren belge. ç) (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitim programına katılacaklar için (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi ve bu belgeyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını gösteren belge. d) İş güvenliği uzmanlığı yenileme eğitimine katılacaklar için geçerli mevcut belge. e) Adayın T.C kimlik numarası bulunan nüfus cüzdanı veya ehliyeti (2) Yukarıda belirtilen belgelerin aslı ile birlikte örneğinin getirilmesi halinde eğitim kurumları tarafından tasdiki yapılır. Başvuru sırasında gerçeğe aykırı belge ve beyanda bulunduğu tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Bu durumun sonradan tespiti halinde eğitim, sınav ve belgeleri geçersiz sayılır. (3) Eğitim kurumları, başvuru esnasında adaylardan katılacakları programın gerektirdiği şartları karşıladığını gösteren belgeleri istemek ve bu belgeleri beş yıl süreyle her bir aday için açılan dosyada saklamak zorundadır. Bu konuda, Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen hükümlere aykırı işlemlerden doğacak sorumluluk eğitim kurumuna aittir. (4) Bu Yönetmelikte belirtilen çalışma sürelerinin tespitinde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları, diploma veya mezuniyet belgelerinin doğruluğunun tespitinde Yükseköğretim Kurulu kayıtları esas alınır. Eğitim programları MADDE 24 – (1) Eğitim kurumları eğitime başlayabilmek için; Bakanlıkça belirlenen müfredat esas alınarak hazırlanan ve eğitim verilecek konulara uygun eğiticiler ile en az bir en fazla üç olmak üzere eğiticilerin yedeklerinin yer aldığı teorik eğitim programını ve eğitime katılacakların listesini eğitimin başlangıç tarihinden en az on iş günü önce Bakanlığa elektronik ortamda ve yazılı olarak bildirirler. (2) Eğitim kurumları, pratik eğitimin yapılacağı işyerlerinin listesi ve eğitim tarihlerini Bakanlığa elektronik ortamda ve yazılı olarak bildirirler. (3) Bakanlıkça onaylanmamış programlarla eğitime başlanamaz. (4) Teorik ve uygulamalı dersler haftanın günlerine dengeli olarak dağıtılır. Adayların, teorik eğitimin %90’ına ve uygulamalı eğitimin tamamına katılımı zorunludur. Eğitim kurumlarınca, adayların derslere devam durumunu gösteren çizelge EK-7 dekine uygun olarak düzenlenir. (5) Eğitimlerde kullanılacak araç ve gereçler günün teknolojisine uygun olacaktır.

(6) Eğitim programı; uzaktan, yüz yüze ve pratik eğitim derslerinin tarih ve saatleri, asil ve yedek eğiticileri, aday dosyaları, katılım listeleri, katılım devam çizelgeleri ile bir bütündür. Zorunlu bir nedenin varlığı ve bu nedenin geçerli bir belgeye dayandırılarak Bakanlığın onayının alınması şartıyla programda görevli eğiticilerde değişiklik yapılabilir.

(7) Eğitim programları, eğitim kurumu içerisinde katılımcılar tarafından kolaylıkla görülebilecek bir şekilde ilan edilir.

(8) Eğitim kurumlarınca yetki aldıkları mekân dışında düzenlenen işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı sınavlarına yönelik ilave veya tamamlayıcı mahiyetteki eğitimler, bu eğitimlerin başlamasından en fazla beş işgünü önce Genel Müdürlüğe bildirilir. Bu eğitimlerin başlatılması için Genel Müdürlük onayı aranmaz.

(9) Uzaktan eğitim tamamlanmadan yüz yüze eğitim, yüz yüze eğitim tamamlanmadan pratik eğitim başlatılamaz. Pratik eğitimler, yüz yüze eğitimin tamamlanmasından itibaren en geç bir ay içerisinde tamamlanır.

BEŞİNCİ BÖLÜM Eğitim ve Sınavlar

İş güvenliği uzmanlarının eğitimleri MADDE 25 – (1) Bakanlıkça belirlenecek eğitim programları teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşur. Eğitim süreleri, teorik kısmı 180 saatten, uygulama kısmı 40 saatten ve toplamda 220 saatten az olamaz. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. Uygulamalı eğitimler, iş güvenliği uzmanı bulunan bir işyerinde yapılır. (2) İş güvenliği uzmanları, belgelerini aldıkları tarihten itibaren beş yıllık aralıklarla eğitim kurumları tarafından düzenlenecek yenileme eğitimine katılmak zorundadırlar. Bu eğitimin süresi otuz saatten az olamaz. Eğitim katılım belgesi

Page 65: iş güvenliği

MADDE 26 - (1) Eğitimi tamamlayan adaylara eğitim kurumları tarafından, EK-4’teki örneğine uygun eğitim katılım belgesi düzenlenir. Bu belgeler, eğitimin tamamlanmasından itibaren en geç on gün içerisinde Bakanlığa gönderilir.

(2) Eğitim katılım belgesi Bakanlığa gönderilmeyen adaylar sınava katılamaz, yenileme eğitimine katılma zorunluluğu bulunanların ise vize işlemleri yapılmaz. Sınavlar MADDE 27 – (1) Eğitim programlarını tamamlayan adayların sınavları Bakanlıkça yapılır veya yaptırılır. (2) Girdiği ilk sınavda başarılı olamayan aday takip eden sınavlardan birine daha katılabilir. Ancak iki sınavda da başarılı olamayanlar yeniden eğitim programına katılmak zorundadırlar. (3) Sınavlarda 100 puan üzerinden en az 70 puan alan adaylar başarılı sayılır, itirazlar sınavı düzenleyen kurum tarafından sonuçlandırılır. Belgelendirme MADDE 28 – (1) İş güvenliği uzmanlığı belgesi almak isteyen ve sınavda başarılı olan adayların belgelendirme başvurularının değerlendirilmesi amacıyla, her aday için açılacak dosyanın elektronik ortamda veya yazılı olarak eğitim kurumları tarafından, eğitim programlarına katılmadan doğrudan sınava girecek olan adayların ise Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen nitelikleri haiz olduklarını gösteren belgelerin şahsen veya posta yoluyla Genel Müdürlüğe ibraz edilmesi gerekmektedir. (2) İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı eğitici belgesi almak isteyenlerin belgelendirme başvurularının değerlendirilmesi amacıyla; aşağıda belirtilen belgelerin şahsen veya posta yoluyla Genel Müdürlüğe ibraz edilmesi gerekmektedir: a) Geçerli (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar için; pedagojik formasyon veya eğiticilerin eğitimi belgesi ile iş sağlığı ve güvenliği alanında mesleki tecrübeye sahip olduklarını gösteren belge. b) Bakanlıkça ilan edilen eğitim programlarına uygun alanlarda üniversitelerde ders vermiş olanlar için; mühendis, mimar, fizikçi, kimyager, teknik öğretmen veya hukuk fakültesi mezunu olduklarını gösteren lisans diplomaları ve Bakanlıkça ilan edilen eğitim programlarına uygun alanlarda en az sekiz yarıyıl ders verdiklerini gösteren rektörlük onayını içeren resmi yazıların asılları. c) Yukarıdaki bentlerde belirtilenler dışında kalanlar için ise 17 nci maddede belirtilen nitelikleri haiz olduklarını gösteren belgeler. (3) Bu madde uyarınca ibraz edilmesi gereken belgelerin aslı ile birlikte bir örneğinin getirilmesi halinde Bakanlıkça tasdiki yapılır ve eğitim kurumlarınca ibraz edilen belgelerin doğruluğundan eğitim kurumları, şahsen ibraz edilmesi gereken belgelerin doğruluğundan ise şahıslar sorumludur. Belge alma ve vize işlemleri MADDE 29 – (1) Belge almak veya vize işlemlerini yaptırmak isteyen kişi ve kuruluşların; a) Bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygunluk sağlamaları, b) Bakanlıkça belirlenen belge veya vize ücretini ödemeleri, gereklidir. (2) Yetkilendirilen kurumlar beş yılın tamamlanmasına en fazla altmış, en az kırkbeş gün kala vize işlemleri için Genel Müdürlüğe müracaat eder. Eksikliği bulunmayan kurumların vize işlemleri, vize süresinin bitiminden önce Genel Müdürlükçe sonuçlandırılır. Yukarıda belirtilen süreler içinde müracaat etmeyen ve vize süresi sona erdikten sonra vize işlemlerini tamamlamamış olanların yetki belgeleri iptal edilerek durum on gün içinde yazı ile bildirilir. (3) Yetki belgesi sahipleri, herhangi bir sebeple faaliyetlerini bırakmaları halinde otuz gün içinde yetki belgelerinin asıllarını Genel Müdürlüğe iade ederler.

ALTINCI BÖLÜM Mesleki Bağımsızlık, İhtar ve İptal

Mesleki bağımsızlık ve etik ilkeler MADDE 30 – (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilenler;

a) İş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür. b) Uzmanlık bilgilerini uygularken işveren ve çalışanlardan mesleki anlamda bağımsız olarak çalışır ve işverenden talimat alamazlar. c)) Özellikle sağlık ve güvenlik riskleri konusunda, işveren ve çalışanlara önerilerde bulunurken hiçbir etki altında kalmazlar. ç) Hizmet sundukları kişilerle güven, gizlilik ve eşitliğe dayanan bir ilişki kurar ve ayrım gözetmeksizin tüm çalışanları eşit olarak değerlendirirler. d) Çalışma ortamı ve koşullarının düzenlenmesinde, kendi aralarında, yönetici ve çalışanlarla iletişime açık ve işbirliği içerisinde hareket ederler.

Page 66: iş güvenliği

(2) Mesleki bağımsızlığın sonuçları hiçbir şekilde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilenlerin aleyhine kullanılamaz ve yapılan sözleşmelere mesleki anlamda bağımsız çalışmayı kısıtlayabilecek şartlar konulamaz. İhtarlar MADDE 31 – (1) 32 inci maddede yer alan yetki belgesinin doğrudan iptalini gerektiren durumların dışındaki ihlallerde, EK-5 ve EK-6’da belirtilen şekilde ihtar puanları uygulanır. (2) Bir takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 30’a, orta ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 60’a ulaşması durumunda kişi ve kurumların o yıl içinde işleyecekleri diğer hafif ve orta ihlaller bir üst derecenin tavan puanı esas alınarak uygulanır. (3) Eğiticiler için uygulanacak ihtar puanları, kişinin aykırılığın tespit edildiği kurumun sorumlu müdürü olması durumunda, o kişi hakkında iki misli olarak uygulanır. (4) Eğitim kurumlarınca yürütülen her türlü iş ve işleme ilişkin takip, kontrol, izleme, onay verme, başvuru alma gibi her türlü faaliyet, yazılı olarak gerçekleştirilebileceği gibi, elektronik sistemler vasıtasıyla da yürütülebilir. Bu konuda düzenleme yapmaya Genel Müdürlük yetkilidir.

(5) Kontrol ve denetime yetkili Genel Müdürlük personelince hazırlanan tutanaklarda yer alan tespitler aksi ispat edilinceye kadar geçerlidir. Yetkilerin askıya alınması ve iptali MADDE 32– (1) Bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen kişi ve kurumların yetki belgelerinin geçerliliği; a) İhtar puanları toplamının, kişiler için 100, kurumlar için 200 puana ulaşması, b) Denetim veya kontrollerde tespit edilen noksanlıkların giderilmesi için verilen en fazla otuz günlük süre sonunda noksanlıkların devam etmesi hallerinden birinin gerçekleşmesi durumunda altı ay süreyle askıya alınır. (2) Yetki belgelerinin geçerliliğinin altı ay süreyle askıya alınması işlemini gerektiren durumların tekrarı halinde bir yıl süreyle askıya alma yaptırımı uygulanır. (3) İş güvenliği uzmanları için yenileme eğitimine katılmamaları ve bu eğitimi tamamlamamaları halinde bu eğitimi tamamlamalarına kadar yetki belgelerinin geçerliliği askıya alınır. (4) Yetki belgelerinin geçerliliği askıya alınan kişi ve kurumlar askıya alınma süresince bu Yönetmelik kapsamındaki yetkilerini kullanamazlar. Yetki belgesi askıya alınan kurumlar taahhüt ettikleri hizmetleri herhangi bir ek ücret talep etmeden bir başka eğitim kurumundan temin etmek zorundadırlar. (5) Bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen kişi ve kurumların yetki belgelerinin geçerliliği; a) Bakanlıkça belirlenen esaslara aykırı şekilde şube açmaları, yetki aldığı adres veya il sınırları dışında hizmet vermeleri, b) Sunmakla yükümlü oldukları hizmetlerin tamamını veya bir kısmını devretmeleri, c) Üçüncü defa yetki belgelerinin geçerliliğinin askıya alınmasını gerektiren şartların oluşması, ç) Yetki belgesinin amacı dışında kullanıldığının tespiti, d) Belgesi askıda olan kişi ve kurumların bu süre içinde faaliyetleri ile ilgili sözleşme yaptıklarının veya hizmet vermelerinin tespiti, hallerinden birinin varlığı halinde doğrudan iptal edilir. (6) Bakanlığa bildirilen sözleşme veya eğitim katılım belgesi gibi her türlü evrakta gerçeğe aykırı beyan veya imzanın tespit edilmesi halinde, kurumun yetki belgesi doğrudan iptal edilir, sorumlu müdürün eğitici belgesi ise 1 yıl süreyle askıya alınır. Aynı tespitte eğiticilerin kusurunun olması halinde, kusuru olan eğiticinin belgesi 1 yıl süreyle askıya alınır. (7) Yetki belgesi iptal edilen kurumlar ve bu kurumlarda kurucu veya ortak olanlar ile eğitici belgesi sahipleri ve iş güvenliği uzmanları beş yıl içinde tekrar yetki belgesi başvurusunda bulunamaz ve iş güvenliği uzmanları beş yıllık sürenin sonunda bir alt sınıfta yer alan belge sınıfı için yapılacak sınava başvuruda bulunabilirler.

(8) Yetki belgesi veya başvurusu iptal edilen kurumda görevli sorumlu müdür ile bu kurumun sahip ve ortakları beş yıl içerisinde Genel Müdürlükçe yürütülen hiçbir yetkilendirme işlemine ilişkin başvuruda bulunamaz ve yetki iptali uygulanan kurumun bulunduğu mekânda hiçbir zaman Genel Müdürlükçe yürütülen hiçbir yetkilendirme işlemine ilişkin başvuruda bulunulamaz. (9) Belgesinin geçerliliği askıya alınanlar ve iptal edilenlere Genel Müdürlükçe yazılı bildirim yapılır ve internet sayfasında ilan edilir. Belgesinin geçerliliği askıya alınan kişi ve kurumların belgelerini tekrar kullanabilmeleri için Bakanlık onayının alınması zorunludur.

Page 67: iş güvenliği

(10) Yetki belgesinin iptali veya geçerliliğinin askıya alınması durumunda önceden yapılan hizmet ve iş sözleşmeleri ile aday kayıt işlemlerinden doğan hukuki sonuçlardan iptal edilen yetki belgesi sahipleri sorumludur.

YEDİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler

Yürürlük MADDE 33– (1) Bu Yönetmelik 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun, yürürlüğü düzenleyen

38 inci maddesinde belirtilen süreler esas alınarak yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 34 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.