Dansende leegte

Adyashanti

samsara

© Adyashanri 2006 Oorspronkelijke rircl: Emptiness dancing Oorspronkelijke uitgave: Sounds True 413 S. Arrhur Avenue, Louisville, CO 80027, U.S.A. © Nederlandse vertaling: Samsara Uitgeverij bv 2007 Vertaling: Prema van Harre

Omslagoorwerp & lay-our: Studio 28, Hillegom

ISBN: 978-90-77228-57-9/ NUR: 728

Niets uir deze u itgave mag gereproduceerd worden ronder schriftelijke roestemming van: Samsara Uitgeverij bv, Herengracht 34 l, I 016 AZ Amsterdam.

Met liefde opgedragen aan mijn ouders, Larry en Carol Gray.

Bedankt dat jullie me ],ebben leren lachen.

Inhoud

Dankberuigingen 9 Inleiding 1 1 Voorwoord 21 1. Onrwakcn 23 2. Sacsang 37 3. Openheid 47 4. Onschuld 57 5. Harmonisatie 67 6. Vrijheid 77 7. De stralende kern 85

8. Stilte 95 9. Bewusrzijn 107 10. Diepte 127 11. Ego 139 12. Liefde 153 13. Spirituele verslaving 163

14. Illusie 15. Controle 16. Loslaren 17. Mededogen 18. Her vuur van Waarheid 19. Verlichting 20. Implicaties 21. De dharmische relarie 22. Het eeuwige nu 23. Trouw 24. Een interview met Adyashami

179

193

209

217

231

243

259

269

281

291

299

Dankbetuigingen

Mijn oprechte dank gaat uit naar de volgende mensen die aan het omstaan van dit boek

hebben bijgedragen:

Ru/actie: Bonnie Greenwell, Marjorie Bair, Prema Maja Rode. Correctie: Barbara Benjamin, Owight Lucky, Tara Lucky, Priya Irene Baker, Alison Gau­se, Gail Galanis, Ed West, Barbara Glinn, Gary Myers. Redactionele assistentie: Dorothy Hunt, Srephan Bodian, Eric Schneider, Gary Wolf, Jenny Stitz, Shannon Oickson, Jerilyn Munyon. Geluids­opname: Larry Gray, Peter Scarsdale, Nancy Lowe, Charlie Murphy. Tra11scriptie: Hamsa Hilker, Ro­sanna Sun, Kamala Kadley, Marna Caballero, Dororhy Hunt, Valerie Sher, Peter Humber, Mi­chael Coulrer, Annie Gray.

Leiding vrijwilLigers: Prayala. juridisch raadgever:

Gary Wolf. Grafisch( en vormgevingsbijdragen aan de originele uitgave: Susan Kuru, Diane Kaye, Rita

Bottari, Wil Nolan, Prema Maja Rode.

En speciale dank aan alle vrijwilligers en deelne­

mers aan de bijeenkomsten waarin de gesprekken

in dit hoek zijn opgenomen.

10

Inleiding

Liefde ontroert zonder bijbedoelingen.

Zij ontroert omdat dat haar aard is- ontroeren.

Deze woorden van de spirituele leraar Adyas­

hanti geeft de essentie weer van zijn ontmoe­

tingen met leerlingen, wanneer hij tijdens weke­lijkse bijeenkomsten, intensieve weekendseminars

en stille retraites over de aard van spiritueel ont­waken spreekr. Dit boek is een verzameling van

enkele van deze opmerkelijke gesprekken, gekozen

omdat er met elkaar samenhangende en gewich­

tige thema's in worden aangesneden die belangrijk waren voor zijn leerlingen.

'Waar mijn werk zich op richt en wat jullie hier brengt is her direct ervaren wie je bent,' zegt Adya­

shanri. 'Hoe kun je verlichting kennen, als je niet

1 I

eens weer war jij bent?' In zijn unieke overdracht van Waarheid en vrijheid� geeft hij de aanwijzin­

gen die leerlingen naar deze ontdekking, de reali­satie van hun ware aard, kunnen leiden.

Over Adyashanti

Adyashanri werd geboren in het Californischc Cu­pertino, een kleine stad in de San Franci sco Bay

Area, in 1962. Hij kreeg de naam Stephen Gray. I Ier is duiddijk uit sommige verhalen die hij ver­telt, dat hij genoren heeft van zijn jeugd en zijn kleurrijke, omvangrijke familie waartoe ook twee zusters, vier grootouders, en allerlei andere fami­lieleden behoorden. Eén grootvader danste graag Indiaanse 1.egeningdansen voor hem en zijn neven,

wanneer ze bij hem op bezoek kwamen. Hij was

als teenager en jonge volwassene dol op mocorra­

cen, maar op zijn negemiende kwam hij het woord

'verlichting' in een boek regen, en werd overwel­

digd door een sterk verlangen de uiteindelijke waarheid re kennen. Hij begon zijn training onder

leiding van twee leraren: Arvis ]usti, een leerl ing van Taizan Maezumi Roshi, en Jakusho Kwong Roshi, een leerling van Suzuki Roshi.

Adya.shanti beoefende de zenmeditatie intens, gedurende bijna vijftien jaar, en zegt dat hij bijna

rot wanhoop was gedreven, toen hij einddijk door

een aanraJ diepgaande realisaties zijn ware aard rea­liseerde en de enebinding van gehechtheid aan een

12

persoonlijke identitei t ervoer. In l9§6 werd hij door zijn leraar Arvis ]usti uitgenodigd om dharmaon­derricht te geven. Wat begon als een bijeenkomst

met heel weinig mensen groeide in een paar jaar

tijd uit cor wekelijkse dharmalczingen met hon­derden leerlingen . Dharma is het woord dat her

boeddhisme gebruikt voor de uitdrukking van de

uiteindelijke waarheid - de werkelijke aard van alle fYsieke en memale fenomenen en de ware spirituele

bestemming van alle we'lens. Dharmalezingen zijn

de lessen die worden aangeboden door iemand die

in deze waarheid leeft en duidel ijk gerealiseerd is, en als wdanig erkend door een hele reeks van leraren,

die helemaal te herleiden is tot Boeddha. Adya, zoal s hij door zijn leerl ingen genoe md

wordt, is een slanke en sierlijke man met een kaaJ­

geschoren hoofd, die een warme uitstraling, grote helderheid� en een geweldige gave heeft om met mensen verbonden re zijn. Volgens leerlingen onr­

wapem de rustige blik uit zijn grote en bijna door­

zichtige lichtblauwe ogen je geest en gaat recht­

streeks naar je hart. Adya's manier van onderricht

geven is oprecht en direct, vrij van zen jargon, maar rijk aan verwijzingen naar de universele waarheid. In de jaren sinds die eerste les hebben veel van zijn leerl ingen momenten van bewustwording ervaren door de waarheid die in zijn lessen geopenbaard wordt en de overdracht die zo voelbaar in zijn satsangs en retraites aanwezig is.

Een buitengewone leraar Adya's stijl van dharmaonderrichr (ook bekend als sarsang) is wel vergeleken met die van sommige vroege Chan(zen)-meesters uir China, en ook met advaita(non-dualiteit)-leraren uit India. Hij heeft een grote affiniteit met Nisargadatta Maharaj, de overleden advaicagoeroc, en andere gerealiseerde leraren uit oosterse en westerse tradities. Hoewel de retraites die hij leidt een mengding zijn van meditatie, dharmalessen en gesprekken met leer­lingen, is zijn benadering van bewusrwording niet gebaseerd op her omwikkelen van spirituele oefe­ningen, maar eerder op her ontwapenen en afbre­ken van de persoonlijke identiteit.

Net als veel van zijn leerlingen heb ik een sterke bewustwording ervaren in Adyashanti's aanwezig­heid, die me ervan overtuigde dar hij mijn leraar was, hoewel ik het idee van een leraar en her zoeken naar zo iemand al jaren daarvoor had opgegeven. Toen ontdekte ik hoe een leraar/gids de verwarde geest naar de uirgang kan wijzen en her hart direer

kan openen voor de I iefde en stralende leegte die de grondslag van her bestaan vormen.

Oir is een ervaring die buitengewoon, intens en

onuitsprekelijk is, waardoor je elke belangstelling om de spirituele zoektocht voort te zetten verliest en die zorgt dar wie her meemaakt zich van bin­nt.:n opmerkdijk eenvoudig, rustig en open voelt. Ik had de Oosterse spirituele leer van verscheidene

richri ngen oprecht bestudeerd en was leraar en the­rapeut voor mensen die een spirirueel proces door­maakten, en roch zag ik nooit duidelijk de kracht van zo'n bijzondere relatie tussen leraar en leerling tot ik dfze leraar omdckte, de leraar met wie ik resoneerde. Ik voel me ongelooflijk dankbaar voor deze geluk.klge ommoedng.

Adya is de uitdrukking van zowel de oneindige mogelijkheden als de eenvoud van een leven als spiritueel gerealiseerde. Ik ervaar hem als iemand

die in de volheid van leegte en vrijheid leeft en die de dynamische relatie laat zien russen bron en

spontaneïteit, han en humor, en appreciatie voor de vorm en de vormloze aspecten van het bestaan.

Het onderricht in dit boek

Deze verzameling van Adya's onderricht is bijeen­gebracht uit honderden dharmalezingen die hij russen 1996 en 2002 gaf tijdens sarsangs, inten­sieve weekendseminars en retraites. De lessen zijn beschikbaar gemaakt, opdar de aanwijzingen, de liefde en de overdracht die hij aanbiedt zijn leer­lingen voortdurend aan de waarheid herinneren en ook veel mensen bereiken die zelf niet bij hem kunnen zitten.

Deze gesprekken zijn gekozen omdat ze de on­derwerpen en thema's behandelen die het eersr

aan de orde komen wanneer mensen onderweken wat bewustwording, bevrijding en de belichaming

I 'i

daarvan door een verlichte leraar is. Ze beschr ij­

ven ook enkele directe ervaringen van Adyashan­

ti's verlichting en laren de ervaringswereld zien die

zich opem voor een zelfgerealiseerde: kwaliteiten als onschuld, openheid, l iefde, besef van verganke­lijkheid, harmonie, vrede, diepte en vrijheid. Zijn

woorden, die een mooie reAecrie zijn van de waar­

heid die uit een immense innerlijke stilte oprijsr, reson eren mee ons hart omdat ze uitdrukken wat

wij werkelijk zijn. Dil resoneren heeft de macht de ons bekende

denkpatronen en onze gebruikelijke emorionde reacrivireü re versraren en de egocentrische trance

te doorbreken, wat ons een glimp geeft van de werkelijkheid achter ons leven. Dergelijke waarne­

m ingen kunnen onze wereld letterlijk op zijn kop

zetren en ons losschudden van de waanideeën in onze geest. Een dergelijke opening geeft zicht op

een volslagen nieuwe manier van vrij, bezield en levendig zijn. Deze levendigheid is zichtbaar in de uitingen en het leven van deze leraar en va.n veel van zijn leerlingen .

Geen van ons kan invloed uitoefenen op wac er gebeurt, hoezeer we het ook proberen. In ons dagel ijkse leven veroortaakt dit pijn en verrassin­gen. Maar in her spirituele leven wordt dit onze

genade. Wanneer we in sraat zijn in het nier-we­ren re blijven, dat elk moment de diepe waarheid

van onze essentie is, ka.n dat wat spontaan is in

lh

ons opkomen en ons wakker maken. Adya vertelt zijn leerlingen keer op keer er geen ideeën op na re houden, niets te geloven van wat hij zegt, en geen

enkele ervaring vast te houden. Spirirued onderricht kan de geest kalmeren en

intellectueel inzicht geven, maar wanneer de om­waakte aanwezigheid via de woonJen en de essen­

tie van een echte leraar rot ons komt, kan die aan­

wezigheid zelf her vuur in het hart ontsteken en

het bewustzijn zich op zelfrealisatie laten richten.

Uiteinddijk moet ieder van ons naar binnen gaan

en zijn eigen directe verbinding mer waarheid vin­den. Een leraar kan aanwijzingen en gereedschap

voor de reis aanreiken en, door zijn of haar aanwe­zigheid , de innerlijke stroom stimuleren. Maar in

laatste instantie leidt alles ertoe dat je ideeën je uit

handen worden gcslagen en je r ichtingloos wordt.

Jij bent de weg, en de weg is in beweging, en zet zich helemaal in om zich re openbaren. Hij zal je bewust maken van je ware aard. Zittend in stilte, hoeft men niets te doen, behalve het na tuurlijke bewustzijn re laren opkomen. Een authentieke le­raar is iemand die dit uit eigen ervaring weet. Deze

waarheid in praktijk brengen maakt een eind aan het lijden.

Een gemeenschapsolfer

Boeddha (alles wat er best:aar), de dharma (levens­

waarheden of onderricht), en de sangha (spirimele

gemeenschap) worden in het boeddhisme de drie

roevluchten genoemd, waarvan men zegt dat ze het transformatieproces van de spirituele realisa· tie steunen. Een leraar kan zorgen voor de levende aanwezigheid van de waarheid en het onderricht

aanbieden , maar kan niet de gemeenschap leveren,

noch al het nodige werk doen om het jaar door

tientallen bijeenkomsten en retraites voor leerlin­gen te organiseren.

Er omwikkelt zich rond Adyashami naarmare

zijn werk groeit een sangha, waarin vele anderen

hun vermogen tor vrij zijn ontdekken. Hij heeft zijn rdarie met dezt: sangha beschreven als het rij· den op de laatste wagon van een trein, zich afvra­

gend waar die nu weer heen gaat, omdat hij geen

welomschreven doelen ofbedodingen heeft gefor­muleerd. De ontwaakte aanwezigheid of de geest

geeft via hem slechts ancwoord op alles war er in

de gemeenschap ontstaat. Veel roegewijde mensen gaven honderden uren

van hun rijd om de rapes die voor dir boek zijn

gekozen op te nemen en uit te schrijven, duizen­den nieuwsbrieven en boeken te schrijven en te mailen, bijeenkomsten re organiseren en re leiden,

telefoontjes t:n e-mails te beantwoorden en de on­telbare raken uit re voeren waar Open Gate Sangha als non-profit organisatie op drijft.

Dit boek rust op de schouders van hen die dit liefdewerk hebben gedaan en zou zonder hen niet

18

ontstaan zijn. Ik ben in het bijzonder al die mensen dankbaar die deze bijeenkomsten hebben opgeno· men en uitgeschreven en de mensen die ze hebben

gecorrigeerd en redactionele suggesties hebben ge­

daan: Marjorie Bair, die haar professionele exper­

tise van redigeren heeft ingezet; Dorothy Hunr en

Stephan Bodian, die in het begin redactionele aan­

wijzingen hebben gegeven; en Prcma, die de lay­

out van de oorspronkelijke uitgave van dit boek

heeft ontworpen en vier jaar lang de belangrijkste steunpilaar was van de Open Gate Sangha en nu werkt als creatief directeur mee de taak roezicht re

houden op de publicatie van al Adya.shami's tapes,

boeken en andere media. Ik wil alle geweldige mensen bedanken die de

Open Gate Sangha leiden, de honderden vr ijwil­ligers die hen assisteren en vooral Adya's vrouw Annie. Deze mensen hebben een solide en meele­vende basis voor deze g�meenschap gelegd en ge·

voed, waardoor bewustwording en waarheid zich in de wereld om ons heen kon verspreiden. Ik ben om allerlei redenen dankbaar dat zij in mijn leven zijn gekomen, maar ik ben vooral blij dat ik dit sa· menstellen en redigeren kon doen als dienst aan de waarheid, in een gemeenschap waar ik wist dat het gewaardeerd, gevoed en gesteund zou worden. Her

is ons cadeau als gemeenschap aan zichzelf en aan

de bredere gemeenschap van ontwakende geesten en harren overal. Het is onze leegte die danst in

19

de onafzienbare openheid van de bron, reneinde

helemaal uit zichzelf bewust re worden.

Bonnie Greenwell, rulacteur/uitgever

20

Voorwoord

Ik heet je welkom. Jij ja, die deze woorden nu

leest. Dit boek is voor jou en gaat over jou.

Heeft iemand je ooit aangesproken als war je wer­

kelijk bent? Heb jij jezelf ooit aangesproken als war je werkelijk bent? Of heb je je louter door je

uiterlijk, je naam, geslacht, je familieverband, je

persoonlijkheid, de geheime hoop die je altijd had

op een betere roekomsr of misschien een betere jij, in de luren laren leggen? Ik verzeker je dat dez.e

nietszeggende dingen je niet beschrijven of tonen

zoals je echt bent. Nier bij benadering.

Zeg nu eens de waarheid. Heb je ooit bevroed dat er meer, of minder, is aan jou dan het beeld

dat de spiegel je laat zien? Heb je er in je meest be­

schouwende stemming niet stiekem naar verlangd achter de sluier van het uiterlijk van jezelf en van

21

de ander, te kunnen gluren? Er is iets aan jou dar helderder is dan de zon en mysterieuzer dan de nachtelijke hemel. Je heb dergelijke dingen vast en zeker heimelijk vermoed, maar ben je volkomen in je mysterieuze essentie terechtgekomen?

Ik verwelkom jouw mysterieuze essenrie. Oir boek is voor jou en gaat over jou. Het gaar over je bewust­wording en je herinnering aan wie je werkelijk benr. Dus begin maar en lees verder, neem elk hoofdstuk dar je aantrekt. Elk hoofdstuk staat op zichzelf, maa.r geeft een verdere verdieping aan de hoofdstukken die eraan voorafgaan. lk vertrouw op de wijsheid van je voorkeur om je naar her juiste hoofdstuk of bladzij te leiden die wellicht je ogen of je hart opent voor her complete wonder van je oneindige zelf.

Oir boek begint met een hoofdstuk over spiri­tuele bewustwording en eindigt met een hoofdstuk over trouw aan de eeuwige waarheid. Als je Jaarna nog meer wilt lezen, er is een boek op komst dat gewijd is aan her leven na de verlichting. Maar ge­noeg van deze inleiding en hinrs naar dingen die nog komen. De tijd is nu, en mijn verwelkoming strekt zich helemaal uit naar jouw handen in de vorm van dit boek.

Dus als het je behaagt, lees verder, maar laat het je gezegd zijn dar spirituele bewustwording nier is

wat jij denkt.

Adyashanti, San jose, januari 2006

22

Ontwaken

Her doel van het onderricht dar ik geef is ver­lichcing - ontwaken uir de droomstaar van

afgescheidenheid om de werkelijkheid van het Ene re realiseren. Kortom, mijn onderricht richt zich op realiseren wat jij bent. Misschien vind je ook andere elementen in mijn lessen die eenvoudigweg opkomen als antwoord op iemands bepaalde be­hoefte op dat moment, maar eigenlijk ben ik er

alleen in geïnteresseerd jou wakker te schudden. Verlichting bctekenr je bewust worden van war

je werkelijk bent en dar dan zijn. Realiseer en wees het, realiseer en wees het. Realisatie alleen is niet genoeg. De volrooiing van zelfrealisatie is zijn, en dat betekent handelen, doen en rot uiting brengen wat je beseft. Oir houdt heel veel in en is een geheel nieuwe manier van leven - leven in en als werke-

2.�

lijkheid, in plaats van leven volgens de geprogram­

meerde ideeën, overtuigingen en impulsen van de

dromende geest.

De waarheid is dar je aJ hem war je zoekt. Je

zoekt naar God, met zijn ogen. De waarheid is zo

eenvoudig en schokkend, zo radicaal en taboe dat

ze makkelijk over het hoofd wordt gezien als je zo

druk bezig bem met zoeken. Misschien heb je in het verleden wel gehoord wat ik zei, en misschien

geloof je het zelfs wel, maar mijn vraag is: H�b je:

het met je hele we:t.cn gerealiseerd? Leef je her? Mijn spreken is bedoeld om je wakker re schud­

den, nier om je re vertellen hoe je nog beter kunt

dromen. Je weer hoe je nog beter kunt dromen.

Aihankdijk van je memale en emotionele sraar op dat moment, kan ik heel vriendelijk en mild regen je zijn, of nier zo vrienddijk en mild. Misschien

voel je je beter nadat je met me gepraat hebt, maar dat hangt samen met wakker worden. Word wak­

ker! Jullie zijn aHemaaJ levende boeddha's. JulHe

zijn goddelijke leegte, het o neindige niets. Dit weer ik omdat ik ben wat jullie zijn, en jullie zijn

war ik ben. Laar alle ideeën en beelden in je geest

varen, ze komen en gaan en worden zelfs nier door

jou opgewekt. Dus waarom zou je zoveel aandacht

aan je verbeelding schenken wanneer je op dit mo­ment de: werkel.ijkheid kunr realiseren?

Denk nu niet dat ontwaken het einde is. Ont­waken is het einde van het zoeken, het einde van de

24

zoeker, maar het is het begin van een leven vanuit

je ware aard. Dat is een rotaal andere ontdekking -

het leven geleefd vanuit eenheid, belichamend war

je bene, een menselijke uitdrukking van eenheid

zijn. Er is geen sprake van dat jij her Ene wordt;

jij bmt her Ene. De vraag is: ben je een bewuste

uitdrukking van her Ene? Is het Ene zich bewust geworden van zichzelf? Herinner je je weer wat je

werkelijk bent? En als dar zo is, leef je er dan naar? Leef je echt bewust als het Ene?

A1 mijn roespraken gaan over ontwaken of het leven erna. Waarover ik ook lijk te spreken, eigen­

lijk heb ik her over een van deze twee dingen.

Voordat ik jaren geleden eindelijk mijn verlich­ting bereikte, was ik helemaal lijp van verlichting

Je moer een beerje geschift zijn om serieus zen te beoefenen. Mijn leraar zei altijd: 'Alleen de lijpen

blij ven. ' Een van de vormen die mijn gekte aan­

nam was dat ik, voordar ik op zondagochrenden een paar uur met de groep van mijn leraar ging

zitten, vroeg opstond, om vijf uur of half zes, en

alvasr ging 7.irten. Dan zar ik in een kamertje te

mediteren en vernikkelde van de kou. Terwijl ik daar zar, op een van die ochtenden,

gebeurden er twee dingen na elkaar, die heel para­doxaal leken. Als eerste een spontaan inzicht dat

!S

alles één was. Dar manifes teerde zich voor mij zo, dar ik in de voortuin een vogelgeluid, een getj ilp hoorde, en er ergens in mij de vraag opkwam: 'Wat

hoort het geluid?' Ik had deze vraag nooit eerder gesteld. Ik besefte plotseling dar ik even goed het geluid was als de vogel als degene die de vogel

hoort, dat het horen en het geluid en de vogel al­lemaal manifestaties waren van één ding. Ik kan

niet zeggen wat dat ene ding is, ik kan alleen maar zeggen: éen ding.

Ik opende mijn ogen en ik merkte dat dit ook in de kamer gebeurde - de muur en wie de muur

zag waren heuelfde. Ik vond dat heel vreemd, en

ik realiseerde me dat wie dit dacht er ook een ma­

nifestatie van was. lk stond op en liep door het huis op zoek naar iets dat geen deel was van het Ene. Maar alles was een weerspiegeling van dat Ene ding. Alles was het goddelijke. Ik liep de zit­

kamer in. Midden in een stap werd alles plotseling ontdaan van bewustzijn, of gewaarz.ijn, of het nu iets fysieks, iets lichamelijks of iets werelds was.

In de tijd van één voetstap verdween alles. War ontsrond was een beeld van wat eruitzag als een

oneindig aantal geleefde incarnaties, alsof er een rij hoofden achter elkaar werden opgesteld, zover als mijn blik reikte. Het gewaarzijn besefte zoiets als: 'Goeie genade, ik ben talloze levens met verschil­lende gedaanten geïdentificeerd geweest.' Op dat moment besefte het bewustzijn- de geest- dat her

zó mee al deze verschijningsvormen geïdentificeerd

was geweest, dat her wt aan dir leven echt dacht dar her een vorm was.

Plotseling kwam her bewustzijn los van de

vorm en was het zelfstandig. Her definieerde zich­zelf niet meer als welke vorm ook, of het nu een lichaam, een geest, een leven, een enkele gedachte of een herinnering was. Ik zag dit, maar ik kon her

bijna nier geloven. Het was alsof iemand even een miljoen in mijn zak stopte, en ik het er sreeds uir

haalde alsof ik niet geloofde dat ik her had. Maar her kon ook nier ontkend worden. Ook al bezig ik her woord 'ik', er was geen 'ik', alleen her Ene.

Deze rwee ervaringen deden zich regelijkercijd voor, de ene een paar momenten na de andere. Bij de eerste werd ik de eenheid van alles, en bij de

rweede werd ik het bewustzijn of de geest die vol­komen wakker werd uir alle identificaties, zelfs uit eenheid. Toen de eenheid wegviel, was er nog een

basale wakkerheid, maar die had rwee aspecren: ik

ben alles, en ik ben volslagen niers. Oir was de be­wustwording, de realisatie van het zelf

Her volgende war er gebeurde was dar ik t:cn

stap deed, gewoon een stap. Het voelde als de ma­nier waarop een baby dar doet, wanneer hij zijn eerste goede stap zet en dan glimlacht en om zich heen IUjkr als om re zeggen: 'Zag je dar?' en je zijn blijdschap zier. 1k deed dus een stap en her was als

'Wauw! De eerste stap!' en nog een srap en men

1-..

nog een en ik bleef in kringetjes rondlopen, omdat elke stap de eerste was. Her was een wonder.

Bij dke 'eerste' stap vloeiden vormloos bewust­

zijn en eenheid samen, zodat her wakker-zijn, dat

zich altijd met de vorm had geïdentificeerd, nu in feite binnen de vorm bestond, met niets vereenzel­

vigd. Het keek nier via gedachten of herinneringen aan war er eerst was, alleen via de vijf zintuigen. Zonder geschiedenis of herinnering, voelde elke stap als de eerste.

Toen ging de gekste gedachte door mijn geest - die ik na dertien jaar zenbeoefening nog altijd grappig vind- '0 jee, ik ben ner uit zen onrwaakr!' War ik daarna deed was mij vrouw dir vreemde

briefje schrijven, waar iets op stond als: 'Gefelici­teerd. Her is vandaag mijn verjaardag. lk ben net geboren.' Ik lier het voor haar achter, en roen ik

langs ons huis reed om naar mijn meditatiegroep re gaan, zag ik haar daar met her briefje in de hand staan zwaaien. Ik weet niet hoe, maar ze wist pre­cies war her betekende.

lk ve rrelde mijn leraar drie maanden lang niet� over de ervaring, want dat leek z.inloos. Waarom zuu iemand die moeren weren. Ik voelde geen be­hoefte her aan iemand te verrellen of gelukgewenst te worden. Ik had genoeg aan de ervaring zelf. Pas

later hoorde ik dat mijn ervaring overeenkwam

merwaar mijn leraar aJcijd over had gepraar. Ik be­sefte dat dir onrwaken was waar her in iedere leer

over ging. Die ervaring, die doorgaar en vandaag nog steeds dezelfde is, is werkelijk de basis van alles waarover ik praar.

Wanneer we echr gaan kijken naar wie we den­ken dat we zijn, worden we zeer gevoelig voor genade. We beginnen in re zien dar, al hebben we misschien allerlei gedachten. overruigingen en idenrireiren, deze ons noch aparr noch samen vercellen wie we zijn. Er doet zich een mysterie voor: wc beseffen dar wanneer we echt goed en

nauwkeurig naar onszelf kijken. her eigenlijk ver­bazingwekkend is hoe wij mensen denken dar we volkomen overeenkomen met de inhoud van onze

geest, gevoelens en geschiedenis. In vele vormen

van spirirualiccit tracht men zich re ontdoen van gedachten, gevoelens en herinneringen - de geesr

leeg re maken, alsof dat een wenselijke of spirituele toestand zou zijn. Maar de geest leeg hebben is nier per se verstandig. Daarenrcgen heb je er meer aan

door gedachten heen re zien en re onderkennen dar een gedachte maar een gedachte, een geloof.

een herinnering is. Dan kunnen we ophouden be­

wusnijn of geesr re koppelen aan onze gedachten en psychische toestand.

Mer die eerste stap, roen ik besefte dar war er door mijn ogen en zinruigen keek wakkerheid of Geest was, in plaats van conditionering of herin­nering, zag ik dat dezelfde Geest door alle andere ogen keek. Het deed er niet roe of hij door een an-

dcrc conditionering keek; het was precies hetzelf­de. Her zag zichzelf overal, niet alleen in de ogen, maar ook in de bomen, de stenen en de vloer.

Het is paradoxaal dat hoe meer deze Geest of dit bewustzijn proeft aan z.ichzelf, nier als een ge­dachte, een idee of geloof, maar als een simpele aanwezigheid van wakker-zijn, hoe meer dit wak­ker-zijn overal wordt weerspiegeld. Hoe meer wc uit lichaam, geest en identiteit omwaken, hoe b�­rer we zien dar lichaam en geest feitdijk slechts verschijningen zijn van diezelfde

Geest, diezelfde aanwezigheid. Hoe meer we ons realiseren dar wie we zijn geheel buiten de tijd staat, buiten de wereld, en buiten alles wat er ge­

beun, hoe mee we beseffen dar deze zelfde aanwe­zigheid de wereld fs - alles war er gebeurt en alles wat er bestaat. Het is als rwee kanten van een en dezelfde medaille_

De grootste barrière voor her oorwaken is het geloof dat her iets zeldzaams is. Wanneer je deze barrière opzij zet, of in ieder geval regen jezelf zegt dat je eigenlijk niet weet of je overruiging dat be­wusrwording moeilijk is waar is of niet, dan komr alles onmiddellijk tot je beschikking. Aangezien dit alles is wat er is, kan her niet zeldzaam en moeilijk zijn, renzij we dat hardnekkig volhouden. De basis

van dit alles is nier theoretisch maar een ervarings­feit. Niemand heeft het mij geleerd en niemand kan het jou leren.

Wat zo mooi is aan bewusrwording is dat het ge­voel van 'ik' die dat leven leidde er nier meer is wanneer je nier meer functioneen volgens je con­ditionering. De meeste mensen zijn vertrouwd met het gevoel een ik te zijn die dir leven leidt. Maar wanneer dit doorzien wordt, is de ervaring dat war dit leven werkelijk drijft en bestuurt liefde is, en diezelfde liefde leeft altijd in iedereen. Wan­neer 7ij zich door jouw persoonlijke moeilijkheden heen worstek raakr ze versplinterd, maar ze is er nog steeds. Niemand heeft: deze l iefde in eigen­dom. ledereen is in essemie een manifestatie van

die liefde. Je hebr momenten gehad in je leven, of je je

daar nu van bewust bem of nier, dat je tijdelijk de 'ik' waarmee je geïdentificeerd bene, vergat. Her kan spontaan gebeuren als je iets moois ziet, of her kan ontstaan doordar je je ego vergeet. Mensen hechten meestal geen waarde aan deze momenten. Nadat je het 'mooie moment' hebt meegemaakt, neem je het vertrouwde gevoel van idemircir weer

aan. Maar feitelijk 7.ijn deze gelegenheden als ldeine kijkgaatjes waardoor de waarhe id wordt ervaren. Als .ie er naar uit gaar kijken, zullen ze je opvallen. Plotseling houdt de geest dan op zijn eigen verhaal te vervolgen. Misschien zie je dar jouw individuele identiteit of ik-gevoel even afwezig was en dar war

jij echt bent nier verdween. Stel je dan de vraag: 'War is de echte ik? Als mijn idemheir even afwe-

il

zig kan zijn en ik niet verdwijn, war ben ik dan?' of

liever: 'Wat ben ik wanneer ik wél verdwijn?'

Meestal wordt de geest geactiveerd in reactie

op de vraag: 'Wat ben ik?' Hij begint erover na te

denken rot echte intelligentie interrumpeert en

zegt: 'Wacht eens even - dat is weer denken.' Dan kan er een hiaat komen russen de ene gedac hte

en de volgende, en als je in dat interval heel aan­

wezig bent, breng je je vertro uwde idemireir nier

meer naar buiten. Zodra er ident iteit in her hiaat springt, voel jij je niet meer aanwezig. Niemand

zijn brengt de geest meestal zo van zijn stuk, dar

hij dat hiaat heel snel gaat opvullen. 'Hoc kan het dar ik n iemand ben?' Maar om het op te vullen met iemand is zinloos. Als je echt wilt weten war

je bent. ervaar dan het imerval, ervaar de open­

heid, en laat die 1.ich ontwikkelen in jezelf. Er is geen betere man ier om erachter te komen war je bent.

Dan wordt spiritualiteit niet alleen echt, maar avontuurlijk en interessant. Je vraagt: 'Deze open­

heid, deze aanwez.igheid' - noem her wat je wilt - 'ben ik dat dan?' Je begint te merken of aan te

voelen dat je iets gaat begrijpen dat geen voort­brengsel is van denken, overtuiging of geloof. En

wanneer je her toe je door laat dringen, dit wakker­zijn dat geen enkele identiteit heeft, is het verbluf­

fend. In zen noemen we dit het ongeschapene; het

is het enige dat je gee.�t niet creëert.

32

Er is een prachtige parabel uit de Bijbel die zegt

dat her gemakkelijker is voor een kameel om door her oog van een naald te kruipen dan her voor een rijkaard is om in de hernel te komen. Je rrachren

vasr re klampen aan je identiteiten, zdfs aJs het de aller-spirirueelste, aller-heiligste idenrireiren zijn,

is als de poging een kameel door het oog van een

naald re duwen . Ze zijn te grof, ce groot, te on­zuiver, te geconstrueerd om toegang te krijgen tot de waarheid. Maar er is één ding dat wel door her oog van de kleinst mogelijke naald kan kruipen. Ruimte, je eigen niet-z.ijn, kan er recht doorheen

naar de hemel. Geen van ons kan ook maar een

stukje ego-identiteit meenemen.

Geweldig is de ervaring wanneer we ons eigen

niet-zijn geworden zijn. We beseffen ons zuivere

wakker-zijn en zien dar war wc zijn zuivere Geest is zonder vorm. Wc onderkennen dat vormloze

Geest de essentie is, de bezielende aanwezigheid van alles. Dan verkeer je in de hemel, omdat Geest

en essentie bij iedere stap ons lichaam innemen. Dat is de ware beteken is van opnieuw geboren worden. Opnieuw geboren worden is nier alleen een grootse emotionele, religieuze bekeringser­varing. Dat kan fijn zijn, maar dar is slechts her

aanrrekken van andere kleren. Opnieuw gebor en worden is werkelijk opni(z�w geboren worden, niet een nieuw spiritueel kledingstuk krijgen. Preciezer

geformuleerd is het ongeboren worden. wannee r we

beseffen dat dit eeuwige niets in feite dit leven leidt dat 'mijn leven' heet.

Maar alleen dat je de waarheid besefr en spiri­

rueel ontwaakt, wil nog niet zeggen dar jouw le­ven een eindeloos stijgende lijn van voorspoed zal zijn. Dar zou n iet de vrede zijn die alle versrand re boven gaar. Zolang ons leven prenig is, is her gemakkeli;k om vrede t:e hebben . Maar het leven

doet wat her doet, als een oceaan in beweging. Of

de golven hoog of laag zijn, ze zijn even heilig, en

omdat je niemand hem, schaden ze je niet. In dit

wakker-zijn zit de vrede die het versrand re boven

gaar, en jouw leven hoeft het nier beter re doen. Het kan gewoon doen war het leven doet: stro­

men. Her deert jou niel.

Leerling: Van her laren varen van ons egocentris­

me zodat we kunnen ontwaken gesproken - denk je dat het van ons afgepeld wordt als de schil van

een sinaasappel?

Adyashanti: Afpellen is net als 's nachts een

droom hebben waarin je droomt dat je een thera­

peut bezoekt, en je voelt je steeds beter, en je hebt

her gevoel dat je iets bereikt. Ontwaken is dat je op de bank zit en je verhaal vereelt, en nog steeds verward bent- niet erg ver gekomen. Dan realiseer

je je opeens dat dit een droom is, dat dit nier echt

is, dal je her verzint. Dat is ontwaken. Er is een

groot verschil. Lcerüng: Heb ik het allemaal verzonnen?

Adyashanti: Atles. Maar het wakker-zijn in jou

droomt niet. Alleen de geest droomt. Die verrel e

zichzelf verhaaltjes en wil weten of je voongang boekt. Wanneer je overschakelt naar waakzaam­heid, besef je: 'Wacht, het is een droom. De geest schept een veranderde werkelijkheids[oesrand, een virruele werkelijkheid, maar het is niet waar- het

is maar denken.' Het Jenken kan in de context

van gewaarzijn een miljoen verhalen vertellen, en

dat verandert geen sikkepit aan het gewaarzijn.

Het enige dar zal veranderen is hoc het lichaam zich voelt . Als je jezelf een droevig verhaal verrelt, reageert het lichaam da�rop. En als je jezelf een

verhaal vol zelfverheerlijking vertelt, voelt her li­

chaam zich opgeblazen, zelfverzekerd. Maar wan­

neer je beseft dat het allemaal verhalen zijn, kun je

ontwaken uit je geest, uit de droom. Nietjij wordt wakker, war eeuwig wakker was realiseert zichzelf

Wat eeuwig wakker is, dat ben jij.

j'i

Satsang

We komen hier samen om de Waarheid te herkennen die eeuwig is. In satsang zijn be­

tekent in verbinding met Waarheid zijn. Wanneer we dit begrijpen, kunnen we hier met een gemeen­schappelijke intentie samenzijn.

Wanneer je naar satsang komt om vcrbinding te hebben met Waarheid, ben je bereid te vragen: 'Wie ben ik?' of 'Wat ben ik?', zonder een script of een rol, zonder het verhaal over wie jij bent en wat jij bent, met loslaren van het script van waar je denkt dat je leven over gaat. Elk gevoel van iden­

titeit heeft zijn script. Enkele rollen in die scripts

zouden kunnen z.ijn: 'Ik ben de succesvolle jongen of het succesvolle meisje,' of 'Ik ben de onsucccs­volle,' of 'Ik ben degene wiens relaties nooit wat

worden,' of 'Ik ben de spiriruele zoeker die veel

37

spirituele ervaringen heeft gehad.' We hebben al­

lemaal en specifieke rol en onze verhalen over di<:

rol. Maar onze rollen en verhalen zijn nier war wij zijn.

Het mooie aan satsang is dat het een gelegen­

heid is om uit je verhaal wakker re worden. Wan­neer je je gaat realiseren war Waarheid is. 1.ie je in

dat Waarheid geen absuactie is. het is niet daar er­

gens buiren je, en her is niet iets war je morgen zult

weren. Je ontdekt dar Waarhei d is wie jij zonder je

verhaal of script, nu, op dit momenr bem. De werkelijke zegen van deze ootmoering is

de kans om nu, nier m orgen, gesropr re worden. Je bewust worden van de waarheid van je essen­cic wordt nier in de eoekomst bereikL Her is nier

iets waar je je op voorbereide of war je verdient of

waard bent . OnlWaken is een radicale verandering

van identiteit. Je denkt dar jij jij bent, maar dal

ben je niet. Jij bent eeuw1ge essentie. Hel momenr

om te ontwaken is nu. Nier morgen. Nu. Wanneer de kJeineik begint re beseffen waarom

hij hier in satsang is, denkt hij: 'Dit hier is niets

voor mij. Ik dacht dar ik hier was gekomen om er iets uir te halen voor mij, maar dat zit er niet in.'

Her is een revolutionair idee voor ieder mens om

ergem heen re gaan of iers te doen waar we niet

ons voordcel mee kunnen doen. Niet dat er iers mis mee is om soms ergens voordeel uir te halen,

maar in sarsang leren we inzien dar ons gduk en

ome vrijheid niets re maken he bben met het be­

halen van een bepaald voordeel. Integendeel, die

hebben alles te maken met onszelf roestaan op dit

momcm te ervaren hoc het is als onze srrategic ons

volkomen uit handen wordt geslagen . Mer inbe­

grip van onze strategie om bev rijd te zijn van alle

snaregie. Dit is een kans om op cc houden met alle

strategieën om iets re worden.

De zegen van sarsang is dar we open staan voor de onmiddellijke ervaring dat de kleine ik onrwa­

pend wordt. Bijna overal waar je heen gaat, wordr

dar gevoel van ontwapend worden weggeduwd, verstopt, niet ecns besproken of erkend. Maar hier kunnen we zeggen: 'War ben ik, en wie ben ik 1w

- wnder mijn verhaal, zonder dar ik van dit mo­

ment iets eis, zonder dat ik ergens op hoop, zonder

mijn script? ' De geest, als hij iets zou zeggen, zou

ancwoorden: 'Ik weer het nier,' omdat de geest nier weet wat hcr is ontwapend te zijn, hij weer niet wie of war hij is zonder 1.îjn rol of karakter re spelen.

De acteur die dir alles opvoert heer 'ik'. Zelfs

wanneer we de roep van satsang verwelkomen of erop reageren, houdt die acteur zichzelf in stand.

en her is de neiging van de geest om re 7.eggcn: 'Ik

ben hier.' Maar wanneer we zoeken wat er achter

her 'Ik ben hier' zit, heeft dar iets weg van roepen in een lege kamer- er is een echo, 'Ik hen hier',

en elke keer dat we kijken , vinden we slechts een

echo. W ie? 'Ik ben hier.' Wie?

39

Dus dan ga je nog meer loslaten, om ook nicc hel subtielere spd te spelen dat je denkt dat je een ac­teur achter de rol benr. Je gaat inzien dat het ge­woon weer een verhaal is. Als je echt goed kijkt, heb je de geweldige kans volledig ontwapend te worden omdar je geen acteur of wie dan ook zulr

vinden. Wanneer deze: ontwapening plaatsvindt, laat je

de woordloze ervaring zichzelf presenteren. Oir is

de woordloze ervaring van zijn die je zelf kunr voe­len. Je zult beseffen dat het geen script of rol is, er komt geen agenda aan re pas, en zij sreh geen eisen aan dit momenr. Het is ook nier de acreur. Wat jij

bent besrond al voor jouw idee van jezelf. War jij bent zonder je rol, daarvan wordt vaak

gedacht dat her ergens versropt zir. En wanneer je je rol dus opgeeft . wanneer je vcrder kijkt dan hec karakter dat 'ik' heet, naar de waarheid van je es­

sentie, denk je misschien dat er iemand re vinden is die op de een of andere manier verborgen is. Als

dit gebeurc, denk je misschien, wanneer je in deze ontvankelijke roesrand komt: 'Er is niemand hier, maar toch maar even kijken, zoeken naar het zelf, de waarheid, de verlichte ik. ' Zoeken naar her ver­

lichte zelf is ook maar een rol, een scripr. Hcc is onderdeel van het script van de spirituele zoeker.

Ns je dat script laat vallen - wat ben je dán? Oe reden waarom ik je vraag te onderzoeken

wat je bene is natuurlijk dar jij op dit moment her

-!0

levende antwoord bent. Niets war ik je verrel vcr­vangt die levendheid, dat leven van het antwoord. Daarom is zo vaak gezegd dar alleen de mensen die nier weten wie zij zijn, de ontwaakren zijn. Ieder ander weet wie hij is. Hij is zijn script, wat zijn script ook is, zelfs als dat script is: 'Ik ben nier ont­waakt.' Wakker-zijn is gem script hebben, weten dat een script uiteindelijk maar een script is, en een verhaal maar een verhaal.

Er is een staat waarin de geest zege: 'Ik heb geen idee wie ik ben,' omdat hij het juiste script niet kan

vinden. Ontwaken is de realisatie die plaatsvindt als de geest heeft gezegd: 'Ik geef het op. lk heb gewoon geen idee wie ik ben.' Wanneer je dit gaat begrijpen, besef je dat, als je je script van iemand die luistert neerlegt, en als je je script van iemand die iets zegt neerlegt, en jij deze rollen een ogen­blik laat vallen, je niet degene bent die je dacht te zijn. Naar satsang komen is iets heel revolutionairs om te doen voor dit idee van 'ik', omdat het ik denkt dar het zijn geluk zal vinden door zijn script, zijn rol. zijn idenrireic ce veranderen, - zelfs als her zijn identiteit is geen identiteit te hebben. Het zal

doen wat nodig is om de bal die 'ik' heer aan het roJlen te houden.

Onze spirituele cultuur is gecompliceerd gewor­den. We hebben steeds subtielere spirituele ideeën in re brengen in onze discussies. Veel mensen heb

her oude zwaarwichtige idee van God en zonde

41

vervangen door de woorden bewustzijn en condi­

tionering, die een beetje lichter klinken. De mo­derne spirituele mens heeft van die uiterst abstraere

ideeën. Hoe abstracter her idee, hoe transparanter

her is. Het valt n iet mee een beeld te vormen van

bewustzijn om op je al raar re zetten. Je altaar wordt

steeds weer leeggemaakt. Als je de Waarheid wilt

zien, zet er dan niers op. Her allerbeste altaar, daar zou niets op moeten staan.

Maar ook absreaere ideeën, als je je ermee iden� tificeerr, kunnen je pakken en her ontwapenen van

de geest tegengaan. Zelfs wanneer er een plotse­

linge ervaring is van wakker-zijn, is het heel ge­

makkelijk voor het vcrstand om de levende geest

van wakker-zijn aan te nemen, er zijn stempel op re drukken en er zoiets van te maken als: 'Dit is

wakker-zijn, of gewaarzijn, of bewustzijn, of her

zelf.' Her verstand zal er iedere naam aan geven om maar niet onrwapend te worden. Zo zien we

dat zelfs het meest heilige begrip, als het nier heel luchtig wordt gehanteerd, een subtiele verdediging

kan worden regen deze betreffende staar van zijn,

die niet in een idee kan worden vastgelegd. Als we de vraag stellen: 'Wie ben ik zonder het

ik-idee? Wat ben ik 1.0nder her ik? kan het woord­

loze zich onmiddellijk openen, kan het ideeloze zich openen. Laat het ervarm daarvan toe, want

dar is her levmtb ancwoord op de vragen: 'War ben

ik? Wie ben ik?' Oir is niet het dode, conceptuele

42

anrwoord, maar het levende antwoord. Het leeft!

Op dit moment van stralend wakker-zijn ontvouwt

een mysterie zich stap voor stap voor zichzelf. Deze

levende staar van zijn, noem het war je wilt, is her

enige war je altijd bent geweest, altijd zult zijn en

op dit momenr bent. Je bent niet een menselijk

wezen, je bent mentie die eruit ziet als mens.

Oprecht onderzoek heeft iets van een kind dar

zich afvraagt: 'Ben ik dit echt?' Denk er nier over na, maar sta deze vraag toe steeds meer van je pantser af

te breken. Heb je wel eens gemerkt dat de geest nier

weer wat hij moet doen? Sta open voor dat gevoel van onwetendheid, en wees niet bezig met jezelf te

ontwapenen. Zie, dat zich in het centrum daarvan een levendig, sualend wakker-zijn bevindt. Hoe,

dat is een raadsel, maar door het zien van dat wak­

ker-zijn toe te laten, kun je zelf onrwaken.

Wanneer je wakker-zijn toelaat, zul je merken dat het spelletjes speelt met je leven. Het gedraagt zich niet volgens de agenda van de lcl eine ik, die al die ideeën heeft over wat er allemaal gebeurt wan­

neer je verlicht wordt. Her wakker-zijn staat on­verschillig tegenover de bedoelingen die jij mocht hebben. Het gaat zijn weg, en luistere nier naar wat jij wilt, en je bent dankbaar dat het niet luistert. Je

ontdekt dat het zijn e.igen beweging kent, en dat,

veronderstel ik, is echte overgave - het volgen van die beweging. Dit is de ware betekenis van 'Uw wil

geschiede'.

43

De geest houdt zich mtssch1en wel bezig met ont­wapend worden en hec loslaren van alle zijn ideeën

en scripts. Misschien zegt hij: 'Ik krijg misschien niet wat ik wil.' En ik zeg, je hebt verdomd veel geluk als je niet krijgt war je wilr! Verlichting heeft mi.i niets opgeleverd wat ik wilde. Ik dacht dar er

een heleboel dingen door opgelost zouden wor­den. Ik had allemaal ideeën over wat het me zou

brengen. Vergeet her maar! Nier dar je niet krijgt

wat je wilt, maar het kan je merschelen of je krijgt wat je wilt. Ik kan nier één ding bedenken dar ik gekregen heb, waarvan ik dacht dat ik het zou krij­gen. Wat wel gebeurde was dat her me niet meer kon schelen. Wat een afschuwelijke droom was het

- te denken dat ik die dingen nodig zou hebben om gelukkig te zij n.

Het mysterie van je eigen essemie verwdkomen is sacsang. Oir staar in contrast met wat spiritua­liteit vaak is - je eigen essentie wegduwen, en her mysrerie definiëren, of het opmigen met parels en

bloemen, enzovoort, zodar het eruit ziet als een

machtig mysterie. Satsang is een verwelkoming, een zodanige verwelkoming dar her idemificeren

het begeeft en het mysterie beseft: 'Oh, dit ben ik! lk dacht dat ik die man daar was met die agenda.

Ik dacht dat ik een speler van rollen was. [k dacht dat ik de rollen was.' Niets daarvan is waar. Wan­

neer de rol die 'Ik ben een mens' heet eindigt, noe­men we dat dood. Het is veel gemakkelijker als je

die rol laat sterven voordat het lichaam sterft, en

hel nu ten grave draagt. Door satsang kun je je be­wust worden van wat je eeuwig bent, en werkelijk leven.

Openheid

Een belangrijk onderdeel van sarsang, als we sa­menkomen om te onderzoeken war Waarheid

is, is dat je je openstelt. Sommige mensen vinden het gemakkelijker open van geest te zijn en som­migen vinden het gemakkelijker open van hart re zijn, maar echr hier zijn impliceert beide.

Wanneer j� open bent, filter je niet wat je er­vaart en je barricadeert je nier. Je probeert je nier te verdedigen, maar je stelt je open voor het mysterie door vraagtekens re zenen bij war je gelooft.

Als je jezelf het enorme plezier doet niet te pro­beren je achter een bepaald idee of gevoel te vcr­schansen, wordt de openheid groter, rot je identiteit meer en meer de openheid zelf wordt, in plaats van een referentiepunt in de geest dat een geloof heet of een bepaald gevoel in je lijf Her punt is niet je

47

van gedachten of gevoelens te ontdoen, maar dat je niet het gevoel hebt dat jij er in woont.

Openheid heeft geen bepaalde plaats. Het lijkt

of ze overal is. Ze heeft ruimte voor alles. Er kan een gedachte zijn of geen gedachte. Er kan een gevoel zijn of geen gevoel. Er kunnen geluiden zijn. Er kan srilre zijn. Niets versroorr openheid. Niets verscoort

je ware aard. We worden alleen gestoord wanneer we ons afSluiten door ons met een bepaald stand­punt re vereenzelvigen, een idee over wie ik ben of

wie ik denk of voel dar ik ben; we gaan in verzet tegen wat er gebeurt. Maar wanneer we onze ware aard zijn, die openheid is, merken we dar we feite­lijk regen niets in verzet zijn. Wat er ook maar in openheid gebeurt is volmaakt oké, en dus kunnen we spontaan en verstandig op het leven reageren.

Satsang heefr re maken met herinnering. Her

is alsof je vergeten bent dar je deze openheid was, en dacht dar je Iers was. Mensen hehhen eindeloze mythes gecreëerd over hoc wc het zijn vergeten. maar dat doet er eigenlijk nier roe. Oe kern van sarsang is nier jezelf veranderen en vervormen, maar je herinneren wat je bem. Waarheid heeft re maken mer het herinneren, herkennen of realise­ren van je ware aard.

Ken je de ervaring dat je iets vergeet, zelfs al was het zo-even nog in je gedachten? De geest doet misschien moeite her zich re herinneren, maar dit maakt her juist moeilijker. Wat helpt dan ren slotte?

411

Je omspant je wat. Je vergeet dar je probeerde her

je te herinneren, en je omspant. '0 ja, dar is het!' Her anrwoord komt uit het niets. Zelfrealisatie is netzo-het gebeurt nu. Het gebeurt bij bereidheid je te ontspannen en niet te weren.

Je kunt nu op die moment c:en ervaring van openheid krijgen. Je hoeft je niet open te stellen of opener re worden. Herken alleen de openheid die hier en nu reeds ervaren wordt. Dit ken je van binnen, van buiten en overal van. Ervaar het maar. Laat her woord 'openheid' los. Laat her verdwij� nen, en de ervaring wordt dieper en wordt meer en meer woordloos. �t'S eenvoudig woordloosheid. Dan raak je niet in verwarring door woorden, en

beperk je je ervaring niet door in de woorden te geloven. Maar zodra je het woord 'openheid' erop legt, neemt je ervaring een bepaalde smaak aan, die niet helemaal de juiste is. Misschien komt her er dichtbij, maar het is niet helemaaJ wat her was roen je dat idee nier had.

Dit loslaren kan zich verdiepen. Die verdieping kan de vorm hebben van vallen in war onbekend is voor de geest. Deze heeft de neiging zich hier ideeën over re maken en de ervaring te beperken, maar het is feitelijk een intensivering van de erva­ring van zijn. In die ineensere ervaring realiseert de beperkre mens die je dacht re zijn zich dat hij daarentegen deze openheid is. Je zult ook zien dat anderen dir zijn. Wanneer jij jezelf bevrijdt, is her

49

niet alleen jouw zelf, maar het Zelf dat bevrijd wordt. Jij herinnert je her Zelf van iedereen, om­dat het hetzelfde Zelf is. Wanneer dit gerealiseerd

wordt, maakt dat de torale transformatie van men­

selijke inreractie mogelijk. Open geest, open han. Besef dat er niemand in

je is die je moet beschermen. Een emotionele be­

grenzing of gevoelens van afgescheidenheid en ge­ïsoleerdheid die voortkomen uit de begrenzing zijn

onnodig. De enige reden waarom je ooit Jacht dat je bescherming nodig had was vanwege een heel onschuldig misverstand. Dit gebeurde omdat je,

wen men je als heel klein kind een idee van jezelf gaf, ook gereedschap kreeg voor her bouwen van een muur om dit idee te beschermen. Je leerde bij

voorkomende gelegenheden het gereedschap uit re

breiden. Als een goede dosis boosheid nurrig leek, of misschien wel wrok, schaamte, afkeuring of be­

drog, voegde je dar aan je uitrusting roe. Of je nu vasthoudt aan her zelfbeeld van een goed mens of een gebrekkig mens, de idenrireirsuitrusting wordt

gebruikt om dar beeld re beschermen. Dit is heel onschuldig. Her gebeun zonder dat

je weer dar het gebeurt. Het gaar door rot je beseft

dat er, inherent aan het aanhouden van 'mij' als

zelfbeeld in lichaam en geest, een geloof bestaar dar je bescherming nod1g hebt. Je kunt niet het

een hebben zonder her ander. Ze zirren in herzelf­de hokje.

so

Wanneer je je bescherming laar vallen, komt de waarheid binnen en haalt het zelfbeeld weg. Daar­

om ging het zelfbeeld gepaard met een muur, om­dat zonder de muur de herinnering van je ware aard zich onmiddellijk opdringt en her ze.lfbecld,

goed of slecht, weghaalt. Er is geen zelfbeeld dat geen muur om zich heeft en geen zelfbeeld dat niet

gepaard gaat met pijn. Niet alleen heb je je eigen muren, maar er zijn ook muren die je om anderen projecteert, de beelden die je van hen hebt, die je beletten hun ware aard te zien.

Met de bereidheid in re zien dar een beeld niet reëel is, storten de muren in. Wanneer de intel­lectuele muur afbreekt, word je ruim van geest. Wanneer de emotionele muur afbreekt, word je ontvankelijk. Wanneer realisatie van de Waarheid her beperkte ik verwijdert, is er plotseling geen

zelfbeeld - maar alleen rotale aanwezigheid. To­tale aanwezigheid! Deze openheid is aanwezig en beeldloos. Ze hoeft niet beschermd te worden. Er

kan iemand regen schreeuwen, en her geluid gaar

door de ruimte. Dat is oké. Iemand kan het lief­hebben. Dat is fijn, maar het voegt er niets aan roe

en het haalt er ook niets van af. Maar het grappige aan de Waarheid, of aan ver­

lichting, of aan bewustwording is, dat we het over her hoofd zien, ook al is het niet verborgen. Het is niet 1.0 ver weg, en wacht op het momenr waarop

we het verdienen. Het is moeilijk te vinden omdat

"1

het hier vlakbij is. Deze openheid was er altijd al.

Als zij een stem had, zou ze iets gezegd hebben als: 'In 's hemelsnaam, hoe lang blijft dit beeldverhaal nog in stand, vraag ik me afl'

Oir beeldloze Zelf- noem her bewustwording of gewaarzijn of openheid, ieder woord dat de her­innering bij je wakker roept- is heel stil. Maar ge­

loof mij nier. Neem de woorden mee naar binnen.

Ontdek het zelf. Jij bent de autori teit. Ik ben maar de boodschapper.

Hoe meer je beseft dat je openheid bent, hoe meer je fysieke lichaam beseft dar er niets te be­schermen valt. Dan kan her zichzelf openstellen .

Op emorioncel niveau kun je dir voelen als ge­waarwording in je spieren en je horren. Dan ont­plooit zich de diepste functie van je lichaam, en wordt het een uiting van de openheid die je in fy­sieke gedaan cc bent, een uiting van waarheid , in plaats van de beschermer van het ik. Het wordt

een verlenging van openheid zelf. Je voelr bijna ba­byachrige fascinatie met beweging en je zintuigen en war er allemaal is in de wereld. Her verschil is

dat, wanneer het spirituele ontwaken dieper wordt en rijpt, je hebt wat een baby mist: wijsheid. Een

baby idemificeert zich in de loop van de tijd met

de voorwerpen van zijn aandacht en met de bood­

schappen die anderen hem over zichzelf geven. Wanneer de gerijpre lichaamsgeest een verlenging wordt van de openheid, zijn ware aard, ontdekt

52

hij de onschuld opnieuw, alleen is er nu een diepe wijsheid, waardoor hij gdàscineerd kan zijn zon­

der ooit iets vast te pakken of weg te duwen, want dar is niet nodig. De beweging en de fascinacie zijn dus niet infantiel. Ze zijn als van een kmd , maar absoluut wijs. In deze openheid zit de aller-diepste

wijsheid. Dan ben je eindelijk in staat gefascineerd te zijn zonder je in een identiteit te verliezen en zonder gevoel dar je bedreigd kunr worden.

De hele wereld van een baby heeft te maken

met het lichaam. Zo hoort her ook, dat moet ook. Maar de onschuldige wijze is niet geïnteresseerd

in her onderhouden van her lichaam. Her wordt onderhouden, maar niet uit angst dat het niet in stand blijft. Daarom zit in het opnieuw zich herin­neren. in het diepste thuiskomen bij je Zelf, een vrijheid om inderdaad hier te zijn, om dir leven te leven zonder angst.

Een ander aspect van openheid is intimiteit. Wat de snelste toegang geeft tot Waarheid, en ook tot schoonheid, is dar je iedere ervaring heel dicht­

bij laar komen, innerlijke en uiterlijke, zelfs als de ervaring nier 'goed' is. Wanneer je heel dicht bij

alles wat je ervaart bent, moer de verdeelde geest alles loslaten waar hij zich op dat moment mee be­zighoudt. In deze intimiteit word je heel ontvanke­lijk en ontdek je een grote ruimte. Of de ervaring

nu onaangenaam of mooi van karakter is, zodra de hele ervaring heel dicht bij je is, is er openheid.

'53

Wanneer er imimiteir is met de hele ervaring van het moment, blijft het gewaarlijn niet beperkt tot war zich afspeelt in je emotionele lichaam, je fy­sieke lichaam, je waarnemingen of je gedachten. Er is alleen sprake van één geheel dar zichzelf waar­neemt, zichzelf voelt of zichzelf denkt, en alles war er gebeurt lost zichzelf meestal op. Wanneer het geheel zichzelf waarneemt, is dar heel iets anders dan wanneer het ik een ervaring heeft. Wanneer wc op deze manier loslaten, is het zoals zenmees­ter Bankei alt ijd zei: 'Alles wordt volmaakt geleid in het Ongeborenc.' Hij bezigde het woord 'On­geboren' voor wat ik Waarheid noem. Wanneer het geheel zichzelf waarneemt, is er de indruk dar her Ongeborene volkomen zichzelf bestuurt. Het

houdt nooit vast aan ervaringen. Het brengt zich alleen in evenwicht en geniet overal van. En wan­neer je je plannen en wensen laat varen, kan gezien worden dar alles volmaakt bestuurd wordt in het Ongeborene.

Soms zie je dat je gcesr een plannetje heefc. Je probeert je ergens van re bevrijden of iets te be­grijpen, en je denkt erover na. Overweeg eens een pauze en hou een ogenblik op met denken. Dar deed Einsrein. Hij dacht over een probleem na en hield er dan mee op, met het idee dar hij zover was gekomen als hij kon en de grenzen van her rario­nele denkproces had bereikt. Nu is her een truc om dar te doen. De meeste mensen merken dar het

rationele denken hen tot de rand brengt en maken, in plaats van ermee op te houden, een draai van 90

graden naar reehes of naar links en gaan langs die rand lopen, denken horizontaal en betrekken er meer feiten, ervaringen en herinneringen bij. Oir heer tijdverspilling. Het enige nut van denken dat enige kracht heeft is een rationeel proces dat rot de grens van her denken gaat en dan stopt. Het laat iets anders leveren war er geleverd moet worden, ongeveer zoals Einsrein deed als hij het denkproces doorvoerde wr her eind en de oplossing dan liet komen. Dan bestuurt het Ongeborene alles vol­maakt omdat her heel dichtbij ervaring staac.

De snelste ingang rot deze openheid in je ware naruur is niet zozeer door re denken, maar via de vijf zintuigen. Als je bijvoorbeeld naar het hele mo­

ment luistert en niet slechts naar de geluiden die je oren rer beschikking staan, als je het totaal van het hele moment voelt, zul je zó onrvankelijk worden dar het de beperkte ruimte van het ik te buiren gaat. Er komt een bepaald gevoel in je lichaam, je voelt het gewoon - het wordt ruimer. Je voelt de absolute rust. Je voelt de vogels. Je voelt hoe het is om een geluid te voelen.

De zinruigen geven je rechtstreeks roegang, bo­ven het denken in virtuele werkelijkheid uit, tot iets dat niet mentaal gecreëerd is. Het is fantastisch als je je zinruigen openstelt. Je beseft dar 99 pro­

cent van je probleem was dar je alles begrensd had,

S'i

gefocust hield in maar één richting, en dat alles

heel helder wordt als je je voor het toraal openstelt.

Zodra je pijn begint te krijgen, valt her je op dat je

zintuigen zich niet meer op her geheel richten en

in plaats daarvan maar op één ding gericht zijn, en

dat veroorzaakt lijden. Je kunt gaan inzien dat er heel veel geleden

is omdat deze gerichtheid op een smal punt van

ervaring het voor het Ongeborenc heel moeilijk

maakt zichzelf te besturen. Maar zodra de blik zich

verruimt, bestuurt zoals bekend het Ongeborene

zichzelf, en is alles in orde, zelfs als het niet zo lijkt. Dan kun je een beperkt gezichtspunt overstijgen

en zien dat het niet echt waar is dat jij al deze er­

varingen gadeslaat, maar dar het het g(htel is dat zichzelf waarneemt.

Onschuld

Er vcrschenen drie kenmerken in mij roen ik

een diepe bewusrwording ervoer: wijsheid.

onschuld en liefde. Hoewel her feitdijk onderde­

len van een geheel zijn, kun je dit geheel beschrij­ven met de:�.e drie kenmerken.

Bewusrwording omsluit wijsheid. Wanneer ik

spreek van wijsheid, berekent het niet dat ik plot­

seling inrel ligenr werd. Het betekent eenvoudig

dat ik de Waarheid realiseerde. Dez.e Waarheid is

war ik ben. Zij is wat de wereld is. Zij is wat fs. De wijsheid is de realisatie van war je bent. Het

is de realisatie van Waarheid, de enige echte waar­

heid. Deze Waarheid is geen kwestie van filosofie,

wetenschap. geloof, overruiging of rel igie. Zij gaat

dar alles te boven - ver re boven.

Her rweede kenmerk dar voortkwam uit dit om­waken was onschuld. Dez.e grote onschuld geeft het gevoel dat het leven ahijd weer nieuw is. Sinds

de verlichting houden de hersenen zaken niet meer vast en vergelijken nier meer, zodat elk moment ervaren wordt als nieuw, zoals her ook is in de ogen van een kind. De volwassen geest heeft de neiging dingen in zich op te nemen, zijn waarnemingen met de waslijst van dingen die er in het verleden

zijn gebeurd re vergelijken, en eigenlijk de houding

aan re nemen van: 'Al meegemaakt, al gedaan.' Hii is camelijk dor, droog en saai. De onschuldige geest zou men ook nederigheid kunnen noemen. Maar zelf hou ik van her woord onschuld, omdat ik denk dar her dichter bij de feitelijke ervaring blijft.

Her derde kenmerk dar ontstond was liefde. Deze liefde is eenvoudigweg liefde voor her be­

staan. War er bij her ontwaken onm:1at is een lief­

de voor war er is- voor alles war er is. Het feit dat er iets is, komt je al voor als geweldig, wanr als hc::l

inzicht bij her ontwaken heel diep gaat, is er het besef hoe fragiel her bestaan is. Ik bedoel niet dar

we elk moment kunnen omkomen. Tk bedoel dat

we een ongelooRijk wonder zien, we zien hoe on­voorstdbaar gemakkdijk er ook helemaal niets zou

kunnen zijn. (Trouwens, er is absoluut niets, maar dar is een ander verhaal.) Dat er al iets besraar zie je

dan als een absoluut en opperst wonder, en uit dat zien komt een grote liefde voort, eenvoudig voor

wat er is. Die liefde is iets anders dan het liefst krij­gen wat we willen hebben of de volmaakte partner vinden. Oir is liefde alleen maar voor het feit dat we verers hebben of voor het feit dar er teennagels bestaan, dar soort liefde. Een immense liefde rijsr

op, gewoon voor her wonder van het leven, in hel

besef dat iedereen en alles het Ene is. Wanneer het ontwaken heel diep gaat , functi­

oneren we nier meer vanuir een persoonlijk zelf. Met andere woorden, alles heeft geen betrekking

op 'mij'. Gedachten hebben geen betrekking op

mij; gevoelens hebben geen betrekking op mij; wat anderen doen heeft niets mer mij te maken ; en wat er in de wereld gebeurt heeft geen betrekking op

mij. In de egocentrische staat van bewustzijn, is alles wat er gebeurt iets dat met mij gebeurr. Dar is toch zo? Dat is de 'normale' bewustzijnstoesrand.

Niemand kan eigenlijk uitleggen war her per­soonlijke zelf is; we voelen het gewoon. Het is iets lichamelijks. Her is niet alleen maar hoe we han­

delen en war we zeggen; her is de voornaamste ma­

nier om onszelf re bepalen. Ns we die doorzien, beseffen we dar her persoonlijke zelf nier is war wij

zijn en dar her ook nooir iers substantieels was. En als we echt inzicht krijgen in onze ware aard, doet zich een paradox voor; hoe meer we beseffen dat er

geen zelf is, hoe srerker we feitelijk aanwezig zijn. \'Vat dus in mijn ervaring de plaats van het per­

soonlijke zelf innam, was de onschuld en de liefde.

Natuurlijk waren die er altijd geweest, maar bedekt door dat samenraapsel van gedachten en gevoelens

waaruit 'ik' was gaan bestaan. Deze onschuld blijft me verbazen, wam er komr nooit een einde aan. Zij blijft onschuld, hoeveel ze ook ziet, hoe groot haar spiritueel inzicht of spirituele diepre ook wordt; en ze wordt steeds onschuldiger. Bij het egocentrische zelfgevoel is her zo dat hoc meer we weten, hoe minder onschuldig we ons voelen. Maar voor onze ware aard is her zo dat hoe meer we weten, hoe onschuldiger we ons voelen.

Ik noem dit gevoel niet alleen onschuld om­dar dit her gevoel van onschuld uitdrukt waarmee iedereen zich kan identificeren, maar ook omdat het de betekenis heeft van hoegenaamd nier op je hoede zijn. Wanneer we nier op onze hoede zijn, merken we dat deze onschuld alleen uit zichzelf voortkomt. Dar zou je op de volgende manier kun­nen zien: wanneer we verbinding leggen vanuit het egocentrisch bewustzijn gaan wc eigenlijk uit van

een idee, een opvaning die een samenraapsel is van overtuigingen of herinneringen. Wanneer we uit­gaan van onschuld, gaan we niet uir van eeu idee, een standpunt uf overtuiging. Wc gaan uit van on­

schuld zelf, en dat is niet ee': bepaalde opvatting.

Onschuld heeft geen ideologie; zij heeft geen the­ologie ; zij heeft geen lijst met overtuigingen; en ze heeft geen lijst met ideeën. Her is het enige in de wereld dat er heel zeker van is dar het niet weet war

60

er aan de hand is. In onschuld is er geen idee over wat er gebeurt en dit is het verwonde rlijke. Wan­neer ik zeg dar ze niet weet wat er gebeurt, bedoel ik dar ze nier via het denken in conracr staat met war er gebeurc. Her denken wordt overgeslagen wanneer er conrace wordt gemaakt m�t een erva­ring. Die wordt totaal niet gefilterd. Daarom is er sprake van onschuld.

Dit as peer van he::r on rwaakre zelf, deze onschuld, is als ervaring feitelijk in ieder mens aanwezig. Voor de geest, voor her egocentrische bewustzijn,

lijkr her misschien wd fijn om re hebben. maar het

is angstaanjagend om in re verkeren, omdat her ie­der gereedschap van het egocentrische bewustzijn

onklaar maakr. Her egocenrrische bewustzijn voelt zich wel graag onschuldig, omdat het even opluch­ting geeft, alsof je innerlij k een paar minuten naar de Bahama's gaar. Maar de geest voelt zich eigenlijk nier zo gemakkelijk daar omdat hij dan nier functi­oneerr. We z.ien dar we nier zijn wie we dachten re

zijn, en dat de wereld nier is hoe wij dachten. Alles is nieuw en open en onvoorspelbaar, en dar maakt

dar het ego zich onzeker voelt. Her is misschien moeilijk re begrijpen hoe

grondig dez.e onschuld is. Als er bijvoorbeeld, als je op je scoel zit, een zekere gewaarwording door je lichaam gaar die je geesr onmiddellijk angst zou noemen, zou onschuld dat nier weren. Zelfs een gevoel dar de geest angst zou noemen wordt nier

61

door onschuld herkend, omdat zij niet waarneemt met behulp van de geest. De manier waarop ze er naar zou kijken zou er een zijn van: 'Wat krijgen

we nu, wat is dit?' Wanneer je ergens in geïntcres�

seerd raakt, ga je er naar roe. Als een geluid inte� cessant is, leun je die kant op. Als een geur inreres�

sant is, snuif je hem op. Onschuld kijkt gewoon mer nieuwsgierigheid en vraagt: ' War is het?' En ze nekt de gewaarwording heel dicht naar 7.ich roe. Ze ontdekt wat die gewaarwording is door de erva�

ring, in plaats van door het idee. Het is heel anders om de gewaarwording van angst te voelen door haar te ervaren dan door het idee erover. Omdat een woord als 'angst' door generaties van mensen

is doorgegeven -er is mentale overdracht van ge� neratie op generark - speelt, zodra de gedachte in je hoofd opkomt die 'angst' zegt, niet alleen dit momene mee; ralloze generaties angst spelen mee.

Maar onschuld kijkt nier via het denken, en

daarom slaat ze de geschieden is over. Ze ontdekt

ieder moment opnieuw. Het is niet iets dat de

egocenrrische geest besluit- 'Oké, ik word nu on�

schuldig. en ik ga elk moment ontdekken, en ik

ga opletten.' Zo mis je het, want dit maakt er een project van voor het egocentrisch bewustzijn. De onschuld bestaat al en benadert en ervaart elk mo� ment op een volkomen onschuldige manier. Wan­neer je ermee in cont<JCt komt, ga je de kinderlijke nieuwsgierigheid ervan voelen; je merkt dat ze

echt de ervaring wU aangaan, elk ding wil ervaren. Daarom besraat in veel religies het advies om als

een kind te 1.ijn (nier kinderachtig, maar kinder� lijk) omdar die kinderlijkheid altijd zo wezenlijk geïnteresseerd is in wat er is. Oir is de kwalireir van frisheid die we voelen wanneer we leven vanuit een niet afgescheiden zelf

Naruurlijk hebben we nog steeds hersens en hebben we nog steeds gedachten, dus worden er

nog steeds dingen geleerd en ervaringen verzameld. Het egocentrisch bewustzijn neem altijd waar via

deze verzamelde kennis. Het enige verschil is dat,

als je vanuit het niet afgescheiden zelf leeft, je nier waarneemt via die vergaarde kennis, al kun je er zonodig wel uit punen. Waarnemen via onschuld, daarentegen, maakt je echt buirengewoon capabel om het momene met wijsheid te benaderen omdat de hoogste wijsheid over wat er dan is in die sraat oprijst. Deze wijsheid is alleen die van dat momene en niet onderdeel van de kennis die we vergaard hebben. In zen noemen we het prajna, 'wijsheid van her hart', een wijsheid die hel geheel roebe� hoort. Zij is die van het moment. We gaan niet meer met de dingen om vanuit her ik�gevoel maar

vanuit her hele bestaan. De andere eigenschap die ik merkte na het onr�

waken was een liefde voor het Jourere feit van het

bestaan zelf. Het was geen liefde die ergens door veroorzaakt werd. Ze was nier gebaseerd op een

goede dag. een goed m�ns, een goede ontmoeting of een goed gevoel. Het kon zelfs wel nier zo'n goede dag, niet zo'n goede ontmoeting, niet zo'n fijn mens, of nier zo'n goed gevoel lijn, en dan was er toch net zo veel liefde voor. Oir is een liefde die

van dit leven houdt, omdat her zichzelf in her le­

ven eigenlijk elk momem tegenkomr. Verlichting openbaart dat er geen persoonlijk

zelf is, en dar alles mijzelf is. Het lijkt een para­

dox. Wanneer we dit zien, beseffen we dar er niets anders aan de hand is dan liefde die zichzelf tegen­komt- of we zouden kunnen zeggen dar jij jezelf regenkomr, of dar de Waarheid zichzelf ommoct, of dar God zichzelf ontmoet. Liefde ontmoet zich­

zelf elk ogenblik, zelfs als her een rotmoment is. Oir zal nooit via het egocentrisch bewustzijn gebeuren,

wanneer alles gefilterd wordt door de geest. Maar

levend vanuit onschuld ontmoet liefde eenvoudig

zichzelf. Als je van mij houdt, ontmoet ze dat. Als je me ha ar, mooi, dan ontmoet ze dat ook. En de liefde houdt van dat ontmoeten Ik heb het over

her Ene dar zichzelf oncmoet , zichzelf realiseert,

zichzelf ervaan. Dit is een liefde die de goede gevoelens inhoudt

die wij mer liefde associëren, maar ook overstijgt ze verre het goede gevoel. Het is een liefde die veel

dieper is dan een ervaring. Heb je, met welke kwa­

liteit van liefde je ook ervaring hebt gehad, wel

eens gemerkt dar wanneer er echte liefde omstaat.

64

ze zowel je geest opent als je emoties vrijmaakt?

Her is een openheid voor wat er ook gebeurt. Her

egocentrisch bewustzijn sluit altijd de deuren. Emotioneel en incellecrueel gooit her altijd de zaak

op slot zodra het ogenblik niet het 'juiste' ogen­

blik is , en dat is ongeveer 99 procent van de tijd zo. Maar de onschuld en de liefde gooien de deur

niet dichr, zelfs nier voor iets dar heel onaange­naam is. Merk maar eens op dar hoe meer je verder

kij kt dan wat je ik-gevoel voorschrijft, hoe meer onschuld binnensluipr. En hoe beter we onschuld

kennen, hoe meer liefde zijn kop opsteekt en het

leven gaar ervaren, dir leven gaar leven en zich in

dit leven gaal bewegen. Oe wijsheid wordt nu be­

schikbaar omdat je open bent. En zo verdiept zich de wijsheid, en verdiept zich de onschuld. En de onschuld maakt ruimte voor meer liefde, en hoe

meer liefde er is, ho� meer ruimte er is voor wijs­

heid en zo gaar her verder. Deze kwaliteiten, liefde en onschuld, maken

her ontsluiten van wijsheid mogdijk. Ze zijn niet alleen her resultaat van her ontluiken van je ware

aard, ze maken ook her onrwaken, en de belicha­

ming ervan, mogelijk.

Harmonisatie

In zen is een van de definities van verlichting de

harmonisatie van lichaam en geest. Dat betekent

ook de harmonisatie van zid en materie. Wanneer

ziel en materie in harmonie zijn, is her alsof er een

derde entiteit wordt geboren - dat is eigenlijk de

'Middenweg' van her boeddhisme. De Middenweg

heeft niets re maken met het idee dar je je midden

tussen twee tegengestelden bevindt. De Midden­

weg is wanneer ziel en materie in evenwicht zijn

- wanneer de intrinsieke eenheid gerealiseerd is.

Ziel en materie zijn niet twee verschiJlende dingen,

her zijn twee aspecten van de Ene. Oir is de reali­

satie van onze ware aard.

Als mensen raken we geïdemificeerd met mate­

rie. Materie houdt elke subtiele en grove manifes­

tatie in. Matcric is alles dat aangeraakt, gezien, ge-

67

voeld, waargenomen of gedacht kan worden. Een gevoel is materie en emotie is materie, net als een lichaam, een auro of een vloer.

De essemie van materie is zieL Materie wordt

bezield door de ziel . door de levenskracht, en ze

kunnen niet van elkaar gesche iden worden. Hoe­

wel we erover kunnen spreken alsof het twee din­

gen zijn, is er geen materie als we de levt:nskracht

weghalen. Her is niet alsof er dan dode materie is; er is geen materie.

Onderdeel van realisat ie is de verschuiving van

identificatie met materie (die 7.ich manHesreen als persoonlijkheid, of 'ik') naar identificatie mer de

ziel. Er is echte vcrlichring wanneer materie en ziel

in harmon ie zijn. We zouden deze harmonie 'non­differentiatie' of 'eenheid' ku nnen noemen.

Wanneer we beseffen dat we ziel zijn kan er een

veel grotere harmonie zijn dan er voor die realisa­tie was, maar er kan roch nog enige disharmonie aanwezig zijn. Daarom is her goed als je de waar­

de begrijpt van luisteren naar her onderricht, wat

hetzelfde is als je openstellen voor wat er is, ieder

moment weer. We moeten ons ervoor openstel­

len als voor de zon, als we bruin willen worden.

In plaats van kleren aantrekken, doen we ze uir.

Als we vrij willen zijn, bedekken we ons nie[ met

onze begrippen, ideeën en opinies; we leggen ze

a[ Dan gebeurt er iets helemaal va nzelf. Als we

deze harmonie willen versterken, kunnen we nieL

68

vasthouden aan ideeën, evenmin als we gedeelre­

lijk gekleed kun nen blijven en toch helemaal bruin worden. We zullen niet getransformeerd worden. Maar als we eenmaal echt naakt en volledig bloor

zijn, kunnen we op een heel natuurlijke wijze ge­transformeerd of bewust worden.

Vele jaren geleden wisr een van mijn leraren,

Kwong Roshi, dar ik naar de bergen ging om en­

kele maanden rond re trekken, dus leerde hij me hoe ik de goede plek kon vinden om de nacht door

te brengen . Nier dar hij me informatie gaf hoe ik het moest doen, maar hij praatte er slechts even

over, en toen realiseerde ik me plotseling dat ik di­

rect zou kunnen aanvoelen welke omgeving goed

voor me was. Net zoals we onze omgeving kunnen

voelen, kunnen we het voelen wanneer er in onze

omgeving een harmonie van ziel en materie is. Dat is een goede omgeving om je in te bevinden; die

brengt ons heel natuurlijk in evenwichr.

Hoe meer harmonisatie er is, hoe meer er een

intensivering is van de Waarheid, van her stralen­de licht, in onszelf. Natuurlijk is her licht overal.

We omkomen er niet aan. Maar voor een tijdje is het goed enige intensivering in onze omgeving te hebben. Het is nuttig om ondersteund re worden, omdaL we het gevod dat er overal en altijd lichr is,

kwijt kunnen raken. Naarmate we dieper komen, zullen we het licht overal ervaren, zelfs als her zich

niet geconcentreerd , sterk of krachtig voordoer.

Dar bereiken we door ons re willen blootstellen aan ervaringen en plaatsen die het sterker maken.

In elke retrai te die ik leid, kan ik her moment

voelen waarop de groep als geheel - sommige mensen eerder, anderen later - ziel en materie in

harmonie begint te brengen. Als de klik er is, wor­den sommige mensen blij en andere worden bang omdat het krachtiger wordr. Deze harmonisatie is

de reden waarom men zegt dar je, als je wakker

wilt worden, met verlichte wezens moer verkeren. Dat kunnen verlichte mensen, verlichte bomen,

verlichte bergen of verlichte rivieren zijn - her kan

elke omgeving zijn. Als we gevoelig zijn, kunnen wc het voelen als een omgeving verlicht is. Mensen

kunnen meer of minder verlicht zijn, en bomen of

een berg, een kloof, een heuveltop, of een bepaalde straathoek in onze buurt ook. Wanneer we gevoe­

lig zijn, kunnen we dit aanvoelen. Wanneer wc ons

openstellen voor dat wakker-zijn, voor die omge­ving waar ziel en materie in evenwicht zijn, helpt

ons dat bewust te worden. Uiteindelijk is dat wat sarsang is. En Jat is ook wat medilatie eigenl ijk is.

We srellen ons open. en dan komen ziel en mate­

rie heel vanzelfsprekend met elkaar in evenwicht . Plotseling is er de klik. zonder dar je iets doet . Hoe

minder je doet, hoe beter. Wanneer we ons onrspannen en deze natuur­

lijke harmonisatie laren gebeuren, is er een diepe bewustwording van de schoonheid van onze om-

70

geving, zoals zij is, en van de schoonheid van ons zelf. Dar is de Middenweg, maar het is niet echt

in her midden; her is allesomvattend. De-z.e sub­tiele invloed kan heel sterk zijn. Her is iets heimc­

lijks, dat als mist door kieren en gaten in ons leven

doordringt. Her kondigt zich niet graag aan met blaasmuziek.

Ik kan me de dag herinneren waarop ik een re­

traite deed met Kwong Roshi en 1.0maar uir het niets de realisatie kwam dar ik wist war er gebeur­

de. Niet in mijn hoofd, maar van binnen. Die in­vloed, die schoonheid, begon zich in mij re roe­ren, en ik begreep iets dar onuitgesproken, maar

altijd beschikbaar was. Wanneer ik in retraites naar Kwong zat te luisteren als hij sprak, was ik soms

heel geïmeresseerd zodat ik echt luisterde, en een

andere keer was her niet zo interessant en luisterde

ik dus niet zo goed. Zoals hij altijd zei: 'Soms is

het goed praatje; soms is her niet zo'n goed praat­

je. Zo gaar het mer praatjes.' Het gebeurde op een van die dagen waa rop ik niet zo heel goed naar de

woorden luisterde. Ik was nier aan het fantaseren, maar ik luisterde niet goed. Plotseling was her als rook, zo'n subtiele stroom van aanwezigheid die ik

voelde. Ik wist: 'Dár doet hij . Het gaar niet om al

dir praten, praten, praten.' Ik besefte dat het daar

niet om ging- of maar voor een klein deel . Ik her­

inner me dat ik daar mer een gl imlach op mijn

gez.icht zat en me bedachr hoe hij in stilte bezig

was, omdat er om de een of andere reden, zonder

dat hij of iemand van ons dar had besl ist, een in­

tensivering plaatsvond van iets heel subtiels, maar

zeer doordringends.

Deze manier is heimelijk omdat we denken dar

er niets gebeurt . Daarom jagen we niecs na. Ik had

her dus tot op die dag en dar ene praatje, coen ik

die subtiele bron voelde , nier opgemerkt, terwij l

her gewoon stráá.lde! Ik zag en voelde her, en toen straalde het ook in mij. Her was hetzelfde, maar

dan van binnen. lk zag in dar ik dit was! Dit geeft

alles leven. Ik voe lde een volmaakte., wonderscho­

ne harmonisatie van lichaam en geest, ziel en ma­

terie. Het gebeurde doordat ik ervoor open stond.

Ik zou dir geen echte verlichting willen noemen,

maar her was een voorproefje van verlichting: het

realiseren van de heil ige aanwezigheid.

Charisma kan heel mooi zijn. Maar als een leraar

re charismatisch is, zijn de leerlingen vaak begerig.

Ze kijken vaak alleen naar her lichaam en denken: 'War een geweldig mens!' Hij of zij is misschien

een mooi men�. maar daar gaar het nier om. lk 'Lie

het als mijn grootste geschenk dar geen van mijn

leraren charismatische persoonlijkheden waren.

Zodra we het charisma of iets anders gaan aanbid­

den, zullen we onbewust de presentie die er echt is,

de aanwezigheid die door een sterke persoonlijk­

heid en ook door een bescheiden en zachtaardige persoonlijkheid heen werkt, over het hoofd zien.

72

Zij kan functioneren via grom charisma en via hoegenaamd geen charisma. Geen van ons heeft

daar een keus in. Ze kan net zo goed functioneren

via de grootmoeder als via de goeroe die de:: God­

delijke Moeder is. Wanneer we ons door middel van deze har­

monisatie realiseren war we zijn, war moeten wc

dan doen? Dan blijven we rijpen. Als we niet meer

rijpen en zeggen: 'Ik heb 't!' is het plotseling af­

gelopen met de harmonisatie van ziel en materie.

Dar wordt heel snel gevoeld. Zoals Suzuki Roshi

vaak zei: 'Als je lijdt, word je wat begerig.' Je moer

je voordurend overgeven om de harmonisatie in

stand re houden. De oude taoïsten noemden dit 'het hersrellen

van de chi'. In vroegere rijden, en waarschijnlijk

op enkele plaatsen nu nog, werd de taoïstische priester erbij geroepen als er een prob leem was in

her dorp. Als de gemeenschap onderling niet har­

monieu� was of er enige opschudding was over

iets, werd hij of zij uitgenodigd. Zo begaf hij zich

op weg vanuit zijn kluizenaarswoning en ging hij

naar het dorp en zei dan zoiets als: 'Geef me een

rustige plek, geef me een hut, en laar me alleen.'

Daar ging hij zitten en stelde 1.ich open voor de chi van de omgeving, voor de energie. Dar is pas

groot mededogen, wam als je je openstelt voor de

omgeving, zul je de verwarring daarin in je eigen wezen voelen. Maar als je stabiel genoeg bent, als

je genoeg inzicht hebt, zal niets in jou zich daar zorgen over maken. Het zal geen probleem zijn. Je zult er zelfs geen lasr van hebben, maar het 1.a.l er gewoon zijn: onrust. Alleen wanneer je jezelf vol­ledig gerealiseerd hebt ben je zo onbevreesd dat je

dat doet. Anders raak je, als je je openstelt, volledig

de wc::g kwijc. De taoïstische priester zat daar dan in de hut en

stelde zich open voor de chi, of de energie van de omgeving- voelde haar, onderging haar, en om­sloor de chi vervolgens voor het licht van zijn ei­

gen bewustzijn. Het kon een dag, een week, soms een maand duren, maar hij stelde de chi gewoon bloot aan her licht van zijn bewustzijn, dan begon de energie zich re herstellen. Vervolgens gingen de

mensen in her dorp zich beter voelen en konden ze

weer een tijdje met elkaar overweg. Daarom hebben heilige boeken ons aangeraden

om in het gezebchap van verlichte wezens te ver­

roeven. De verlichte kan een menselijk wezen, een boomwezen of een straathoekwezen zijn. Stel je er voor open. Aanbid hen nier en zet hen niet op een voetstuk. Maar stel je eraan bloor, dan vindt dit herstel plaats; dit hersrel vindt plaats door de staat

van hun bewusr.cijn. Maar word niet afhankelijk.

]ij maakt jezelf wakker. Het licht van bewustzijn denkt er nier over iets

re veranderen of te wijzigen. Er is geen idee dat iets verandering behoeft, maar het verandert wel. De

74

priester ging dus gewoon zitren en alles herstelde. Iedereen voelde zich gewoon veel beter. Naruur­lijk nier voor lang, wam als ze de z.on in zichzelf niet hebbc:n gezien, word iedereen weer gek als het verlichte bewusrzijn de omgeving verlaat. Maar de priester blijft daar nuchter onder. De zon maakt geen ruzie over waar hij schijnt of waarom hem was gevraagd te schijnen. Mensen ontwaken en trans­formeren alleen wanneer ze dar echr willen. Tot die

rijd is iedere verandering tijdcli.ik. Niemand kan je permanente verlichcing opdringen.

Wanneer je her licht begint te zien dat: je wer­kelijk bene, her lichr dar in jou ontwaakt, her sera· lende licht, dan besef je dat her nier de bedoeling heeft: je re veranderen. Her heeft nier de bedoe­ling re harmoniseren. Her heeft geen agenda. Het

gebeurt gewoon. De Waarheid is her enige war je ooir zult regenkomen dar geen agenda kent. Al het

andere heeft: zeker een agenda. Alles. Daarom is de Waarheid zo machtig. Geef je agenda op en blijf

je openstellen, en er zaJ zeker harmonisacie plaats­

vinden.

Vrijheid

Iemand vroeg eens aan de wijze Nisargadatta

Maharaj hoe hij verlichr was geworden. Hij zei: 'Mijn goeroe verrelde me dat ik de meest verhe­ven bron van alles was; ik ben de verhevene. Daar

dacht ik over na tot ik wist dat het waar wa�. tot

ik het werd.' Hij voegde eraan toe: 'Ik had geluk, want ik vertrouwde w:H me was gezegd.'

Vrijheid is de realisatie dal deze diepe, diepe

vrede en dit onbekende zijn wat jij bene. Al het

andere is slechts een uitbreiding van dar onbe­kende. Lichamen zijn slechts een uitbreiding van

dar onbekende. De bomen buiren zijn slechts een

uitbreiding van het onbekende in rijd, in vorm. Denken en voelen zijn ook uitbreidingen van hel

onbekt:nde in tijd. Her hele zichrbare universum is in feite slechts een uitbreiding in tijd van dit onbe-

kende, deze berg van rust. Daarom is het werkelijk van belang om 1.0 vol­

wassen te worden dat je bereid bent te kijken naar wat fundamenreel is. Er is verschil russen her uit­

trekken van her onkruid van verwarring en het ko­men t:ot de wortel van Waarheid. Heb je wel eens

onkruid uit een grasveld getrokken, waarbij je al­leen de roppen pakte, en omdekre dar her zo snel weer terug was dat het was alsof het onkruid nooit gewied was? Het opruimen van identificatie is net zo.

Om de identificatie met je beperkte zelf met wortel en rak uit re roeien, moer je er op de meest fundamentele manier naar kijken. Dit be rekent dat

je verder kijkt dan je meesral doet om je persoon­lijke problemen op re lossen. Kijken naar je pro­blemen is net zeiers als her uittrekken van alleen het bovenste deel van het onkruid uit je grasveld:

het groeit zo weer aan. Je ondervindt misschien enige verlichting van de ellende van de dag, maar

de wond is er nog altijd, volkomen onaangeraakt.

Maar ervaringen hebben, ook als ze problemen uit

de weg ruimen oF prachtige inzichten bieden, is

heel iets anders dan het vinden van wie je in de kern bent. AJs je niet tot de kern komt, komt er zo weer onkruid.

En daarom stellen we de vraag: 'War is de wor­tel van dit hier, dar 'ik' heer?' Je moer de worrel kennen van hoe het begon, her omstaan ervan. Er

78

was een moment waarop die onschuldige, woor­deloze fascinatie en liefde die jouw essentie is van onschuldige fascinatie en verliefdheid met wat er

is, veranderde in identificatie met war bedacht is. Precies op die beweging van onschuldige fascina­tie naar identificatie wordt de vrijheid verloren. Het gebeurde lang geleden roen de tijd begon, en het gebeurt nu, op dit moment. Elk moment is er onschuld, de fascinatie met war er maar is, zoals

het is. Maar dan komr her denken tevoorschijn en zegt: 'Van mij'. 'Dar is van mij. Dar zijn mijn ge­dachten. Dat is mijn probleem.' Of hec zegt mis­schien het tegenovergestelde, dat de gedachte of her probleem 'van jou' is. Precies op dat punt ligt

her omstaan, de wortel, van al het lijden en alle afgescheidenheid.

Maar je ware zelf is, omdat her je ware aard is,

iets anders dan wat je met het denken kum erva­

ren. Besef dat jij het mysterie bent, en dat je niet echt naar het mysterie kunt kijken omdat je alleen vanuit het mysterie kunt kijken. Er is een heel wak­ker, levend, en liefdevol mysterie en dat kijkt op dit moment door jouw ogen. En het hoort op dit rnamem door jouw oren. En in plaats van dar je her allemaal probeert uit re zoeken, wat onmoge­lijk is, stel ik voor dar je vraagt: 'War bevindt zich uiteindelijk achter dit paar ogen?' Draai je om en zie war er kijkt. Ontmoet zuivere mysterie, zuivere geest, en word je bewust wat je bent.

79

Het mysterie zorgt altijd voor zichzelf- zolang we niet verslaafd zijn aan het volgen van ideeën. Die verslaving snijdt je de toegang cor het mysterie af. Het is alsof je een edelsteen in je zak hebt, maar

je hand nier in je zak kunt krijgen om hem eruit re halen. Wanneer je diep van binnen weer dar je het mysterie bent dat zichzelf ervaart, besef je dat dit het enige is wat er ooit plaatsvindt. Of je een ervaring e�n mij of een jou noemt, een goede dag of een rordag, schoonheid of lelijkheid, mededo­gen of wreedheid - het is allemaal nog steeds het mysterie dar z.ichzelf ervaart, dar zichzelf uitbreidt in tijd en vorm. Dat is alles war er plaatsvindt.

Als dit inzicht alleen maar in je hoofd zit kun je het weten, maar kun je het niet zijn. Her hoofd zegt: '0, ik weet het wel, ik ben her mysterie', ter­wijl het lichaam doet alsof het de boodschap nier heeft gekregen. Dat zegt: 'Ik ben nog altijd iemand, en ik heb van die angstige gedachten en wensen en verlangens.' Wanneer we het bewust zijn, krijgt de hele mens de boodschap. En wanneer her hele lichaam de boodschap ontvangt, is het alsof een ballon leegloopt. Wanneer al die contradictie, die opschudding en her zoeken naar alles en nog wat

leegloopt, is er de ervaring dar her lichaam een uit­breiding 1s van het mysterie. Dan kan her lichaam gemakkelijk door het mysterie, door zuivere geest, aangestuurd worden.

Stel je voor dat jij, als het mysterie, een lichaam

80

instapt, een ander lichaam dan je nu hebt, mis­schien een met een hele hoop innerlijke regenstel­lingen - een met heel veel tegengestelde wensen, verlangens en gehechtheden die met elkaar in ge­vecht zijn. Terwijl je dit 'andere' lichaam voelt, zie je dat de ideeën die her heeft niet waar zijn. Stel je voor, terwijl je in dit nieuwe lichaam stapt, dat het niet weet dar het het mysterie is en dar her zich dus eigenlijk vasthoudt aan zijn identiteit aJs lichaam. Nu ga jij, aJs het mysterie, het lichaam bezielen en in beweging zetten. Maar aangezien het lichaam meent dat het de touwtjes in handen moet hou­den, bevecht het jou in alle opzichten. Telkens wanneer je de arm probeerr te bewegen, zou er spanning zijn; telkens wanneer je de mond opem, zou die struikelen over woorden; telkens wanneer jij, als het mysterie, fascinatie wilt ervaren, zou je je door aJ die tegenstrijdigheid en weerstand in her lichaam heen moeren worstelen. Zelfs aJ had je de allerbeste bedoelingen en suoomde al die energie door jou heen het lichaam in, was de enige manier waarop het lichaam met die liefde om kon gaan het omzetren in een tegenstrijdigheid. Het werd zo rigide in reactie op de energie van dit mysterie, dat het nauwelijks kon bewegen, lopen, praten of denken.

Stel je nu voor dat je uit dat lichaam springt in een ander lichaam dar op cellulair niveau absoluut weet dar het het mysterie is. Het ziet eruit als een

81

lichaam, en het doet alles wat een lichaam doet, maar her is niet echt een lichaam; her weer dat het eigenlijk niets anders dan her mysterie in gedaante is. Als nu het mysterie erin komt, is het een kwes­tie van soort bij soort. �a. Oké. Nu kan ik me bewegen.' En je kunt gewoon voelen hoe het zou zijn om in ro'n lichaam te zitren dar weet dat her het mysterie is.

Voordat dat lichaam zich zo volledig aan zijn ware aard kon onderwerpen, moest her heel gron­

dig en volkomen inzien dat het het mysterie was, en ieder zelfbeeld laten verdwijnen. Als het nog maar iets van een zelfbeeld over had, zou her stijf worden. Zodra het enig oordeel had of iets be­schouwde als niet zichzelf, wu er stijfheid zijn, alsof de gewrichten roestig waren geworden. Als het zorgen had over morgen zou het gewoon stijf worden. Dus als dat lichaam het mysterie toraal en bewust wil leven, moeten zijn eigen ideeën volko­men verdwenen zijn.

De lichaamsgeest kan geen einde maken aan de ideeèn en plannen, alleen maar omdat hij dat een goed idee vindt, maar het kan vanzelf gebeuren naarmate het zijn zelf steeds beter ziet dat het 't enige is wat er is. Het gaat intuïtief. Kun je er al

iets van voelen? Er is niets om je aan vast te hou­den. Geen opinies om erop na te houden. Geen afgescheidenheid.

Daarom is altijd verceld dat de waarheid je vrij

R2

maakt. Maar her hele wezen moet de waarheid re­aliseren. Het moet de waarheid zijn, bewust. Dat bedoel ik met de beperktheid van her plukken van onkruid en fruit, van her vcrvangen van de ene ge­dachrc of illusie door een andere, 'betere'. Als je er ook maar één egocentrische gedachte instopt, wordt het mechani�me tegengesproken. En als je

in dar lichaam probeert te bewegen, zal het niet erg goed bewegen . Ongeacht welke ideeën je erin stopt. Sommige daarvan helpen je misschien een beetje soepeler re manoeuvreren, aangezien som­mige gedachten minder regenstrijdig zijn dan an­dere, en sommige zelfbeelden een beetje minder tegensuijdig zijn dan andere. Als je je zelfbeeld omzet in iets positievers kan de energie verschui­ven, maar het raakt niet bevrijd van identificacies; her zal niet kunnen dansen. Hec lichaam wordt al­leen vrij door zijn ware aard re zien. Dit kan alleen gebeuren door naar de worcel ce gaan in plaats van het bovenste stuk van het onkruid af te plukken. Dit betekent bewust worden en erachter komen wat je eeuwig bent in plaats van te proberen met je neuroses om re gaan.

De natuurlijke neiging van alles is om zichzelf te bevrijden. Dar is het goede nieuws. Alles wat vastgehouden wordt verhindert de totale realisatie. Wanneer het er dus op lijkt dar je je2elf niet be­

vrijdt, houd je vast aan iets statisch, aan ideeën of

herinneringen. Misschien een belangrijk momene

83

van twintig jaar geleden, of een onbelangrijk mo­ment van gisteren. Als je een identiteit, een idee, een mening, oordeel, verwijt, slachtofferschap,

schuldgevoel enzovoon, vasthoudt, zal dit zelfbe­vrijding in de weg staan. Je kunr je van deze ver­halen ontdoen door ze af te bouwen in plaats van opnieuw op te bouwen.

Het is geaccepteerd om iets opnieuw op te bou­wen, maar het is taboe om het af te bouwen. Deze gewoonte om ervaring vorm te geven door jezelf er een vcrhaal over te vertellen gaat heel diep, als­of het je helpt om ervaring in een betere context re plaatsen. Her mag dan soms enigszins helpen, maar uiteindelijk worden we alleen wakker uit de droomstaat van afgescheidenheid wanneer we

onze verkeerde opvatringen totaal onrmanrelen en afbreken.

Het onbekende, onze ware aard, heeft het ver­mogen zichzelf wakker te maken wanneer jij ver­slingerd raakt aan het loslaten van alle memale structuren waar je je aan vasthoudt. Denk hier maar eens over na: er is niet zoiets als een waar geloof.

84

De stralende kern

De winter is een mteressante rijd van het jaar. Veel heilige dagen vallen in de winter. Het

is her seizoen van spirituele feestdagen als Ra­

madan, Chanoeka en Kerstmis; ook de dag van Boeddha's verlichting wordt vaak in deze tijd van het jaar gevierd. De winter is een heilige poort, een kans. De bladeren aan de bomen vallen af; de

vruchten vallen op de grond; de rakken worden kaal; en alles keen terug rot zijn meest essentiële kern. Niet alleen in de buitenwereld, maar ook

in de binnenwereld is sprake een naruurlijke ont­bladering.

De winter is ook de rijd van zware regens en

sneeuw. Elk jaar worden de Sierra Mountains een beetje kleiner dan vorig jaar. Ze worden gedeelte­lijk weggespoeld in de rivieren als het water om-

85

laag srort en terugkeert naar zijn bron en naar de meren en zeeën stroomt.

Zelfs mee zijn srormen is de wimer de rustigste rijd van her jaar. Niets haalt her bij de srilre na een storm. AJs je het voorrecht hebt gehad om mereen na een sneeuwbui in de bergen te zijn, wanneer er geen wind is, niets beweegt . de sneeuw elk geluid absorbeert en je overal een diepe stilte hoort, weel je hoe krachtig deze stilte is.

Zelfonderzoek is eigenlijk een vorm van wimer­rijd met een spiritueel karakter. Het is nier zozeer zoeken naar een juist ancwoord als wel ontblade­

ring. Her laar je zien wat nier noodzakelijk is, waar je zonder kan, wat je bent zonder je bladeren. Bij mensen noemen wc dar geen bladeren. We noe­men het ideeën. begrippen, gehechrheden, en con­ditionering. Oir alles vormt jouw identiteit. Zou het nier verschrikkelijk zijn als de bomen buiten zich identificeerden met hun bladeren. Dat zijn wel heel broze dingen om aan gehecht te zijn.

Onderwek is een manier om een spirituele winter in zijn meest positieve zin op te wekken, waarbij je alles ontbladert tor aan zijn wortels, rot aan zijn kern. Wanneer we onszelf hebben laten afsrropen en echt de innerlijke winter binnentre­

den, dan merken we misschien dar we achterover vallen, zoals we in zen zeggen, in wie we waren voordat onze ouders geboren waren. Dit is vallen in de meest fundamentele kern van ons wezen.

86

Volgens mij is er niets waar wij m ensen ons meer tegen verzetten als tegen een spirituele winter. Als mensen zich niet verzetten regen her afstropen van hun identiteit en zichzelf roesronden de winter te ervaren, zouden wc allemaal verlicht zijn. Als we de winterperiode gewoon laten aanbreken in ons­zelf, dan wordt er van7.elf ombladert, een beetje alsof er dingen wegvallen. Wanneer je heel stil en rustig bent, vallen dingen vanzelf weg. Als je niet

probeen iets onder controle te houden voel je dat bepaalde denkparroncn en energetische kenmer­ken wegvallen als blad dat valt, of sneeuw; het is een subtiel vallen. Hier is spirirueel onderzoek voor. Door de vraag: 'Wie ben ik?' bevindl je je: in de situatie waarin je niet weet en waarin je alles wat je gelooft en veronderstelt in twijfel trekt. De

realisatie van eeuwige waarheid gaat ren koste van al je illusies.

Soms voelt dit wegvallen aan als een krachtige: storm die her blad van de boom waaic. Bijvoor­beeld als je vindt dat je een heilige bent en er waait wat wind doorheen - meesral een ander mens - die je identiteit wegrukt. Misschien denk je: 'Ik

ben zo verlicht, ik kan het haasr niet verdragen, het is fantastisch.' Dan komt er een windsroot voorbij en rukt de gedachte mee. Je komt een vriend of collega tegen, die zegt: 'Dat vind ik niet z.o verlicht van je,' en je ziet dar het gewoon een onnodige idenrireit was. Als je je niet bukt om haar weer op

R7

te rapen, is dit een oprechte kans. Dan zul je, ree­wijl ze valt, inzien dar je die idemireit nier nodig hebt. Ze is een illusie:, niets dan dood gewicht dat je overboord kwH gooien.

Door terug te keren naar de kern, de wonels van jouw zelf, en door alles war je dacht re zijn te doorzien vallen zelfs je heiligste identiteiten

weg. Er zit een grote schoonheid in de ontdek­king war we allemaal kunnen missen. Het mooi­ste geschenk van deze winter is uiteindelijk iets onuitsprekelijks; her is iers dat je moer leven. De

wi nrer smeekt je feitelijk om gewoon los te laren, en dan het loslaren los re laten. Laat dit natuurlij­ke en spontane terugkeren naar de wortels van je

eigen bestaan gebeuren. Keer terug naar dat war niet te definiëren is.

Er is een prachtig gedicht over een alleenstaande

boom zonder rakken, die aan de rand van een klif staat, in de winter. Het is geschreven door iemand die zijn verlichting beschrijft. Er komt een barst

in, die door de bast van de boom loopt en vervol­gens valt de bast eraf. Stel je voor dar je een boom of een houtblok splijt om re zien war er binnenin zit. Om re 2.ien war er in zit, moet je het doormid­

den splijten rot aan de kern. War zou je aanneffen? Je vindt stralende leegte, de volle stralende leegte van de winter. Stel je iets stralends voor dat uit het niets komt, iets dat naar buiten straalt, dar uit het

niets komt, uir het volkomen niets.

88

Wanneer je de kern bereikt die komt nadat je alles hebt laren vallen, barst je vanzelf open. Er bevin dt zich een spiritueel hart in die kern. Je legt niet al­

leen de leegte van de stralende geest bloot, maar

ook het licht en de warmte van het spirituele hart. Wanneer je werkelijk in rusr bent, kun je de stra­

lende, lege geest zelfs voelen - niet als gedachte, maar aJs de stralende leegte van jezelt: de niets­heid van jezelf en van alle zeiven. Je vo elt ook de stralende volheid van hart en beseft dat de leegte niet zomaar een nietszeggende leegheid is - het is

vol hart. Wanneer de leegte bewust wordt, weet je

dat her ook het liefdevolle hart is. De warmte van jouw spirituele hare komt ror leven.

Soms lijkt de winter koud, eenzaam, en lijkt je

af te zonderen. Her valt je misschien op dat je heel stil en in rust bent en dat je je heel vredig voelt,

maar je afvraagt: 'Waar is de jeu gebleven? Waar

is het leven?' Je kum heel stil en rustig zijn, en zelfs op een bepaalde manier heel leeg, en toch de bast nog imacr hebben, zonder dat hij ergens een scheurtje vertoont. Dan heb je wat 'de leegte van de leegte' genoemd kan worden. Oir is de volledig beschermde vorm van leegte.

De ware leegte is wanneer je beseft dat zij veel

meer inhoudt dan deze beschermde leegte. Wan­neer de bast openvalt, wanneer je tot de kern komt,

worden de ideeën over jezelf en anderen gezien als onwaar, gezien als louter verzinsels . Je ziet ze als

89

dingen die jou geleerd zijn en die je hebt overgeno­

men, aangetrokken als kleren die zeggen: 'Dit ben ik.' Wanneer de geest stralend leeg is, is het een

zeer levendige leegte. En wanneer je voelt dat het harr dieper gaat dan de emoties, maar niet zonder

emotie is, geen doods harr, schijnt de zon midden in winter. Heb je wel eens buiten gewandeld op

zo'n ijskoude ochtend, waarop her echt koud is,

hocwel de zon schijnt! en gedacht: 'Hoe kan het zo

koud zijn op zo'n heldere, 1.onnige dag?' Wanneer

je leeft vanuit de zon in jezelf, is het altijd warm.

De echte leegte leeft en straalt. Soms vragen mensen mij: 'Als ik besef dat ik

als afgescheiden idenciteit eigenlijk niet besta wals ik dacht, wie gaar er dit leven dan leven?' Als je

eenmaal op dit stralende hart van leegte benr ge­

stuit, weer je wat die leven leeft, wat het altijd heeft geleefd en wat het vanaf dit moment zal leven. Je beseft dar jij dit leven nier leeft; dir stralende hart

is wat dit leven in werkelijkheid leeft- samen met deze stralende, lege geesr. Wanneer je opgeeft wat

je dacht re zijn en jezelf laar zijn wie je werkelijk

bene dan leeft dir stralende hart jouw leven. Dan wordt her niets jouw werkelijkheid, en ben je on­verdeeld gewaarzijn.

Een mooie manier om over de ware aard van elk

mens (en dat is het enige waar het idee van verlich­

ting ooit echt naar verwijst) te denken en die uit te

leggen , is dar wanneer de ware aard tor vol bewust-

C)()

zijn is gekomen, je geest zo ver open is als hij maar

kan z.ijn. Het wil nier zeggen dat de gedachten

z.ich naar de kosmos uitstrekken, het betekent dat

je geest zo ver openstaat dar er geen uiteinden aan

zijn. Je merkt dat, zodra je een gedachte vastpakt en gelooft, de geest afrekent met die gedachte. De natuurlijke geest is dus een open geest, en het na­

tuurlijke hart is open, war er ook gebeun. Dat is zo schokkend aan onze natuurlijke staar- de geest en her hart sraan van na rure open en weren nier hoe

ze zich onder welke omstandigheden en op welk moment dan ook moeren sluiten. En tegelijkerrijd stijg je zelfs boven de open geesr en her open hart

uit. In wat jij bent is alles omvat.

De geconditioneerde geest neemt altijd Gods werk over door zich af te vragen war mensen doen

en waarom ze het doen, maar dar gaat je helemaal niets aan. daar heb jij niets mee re maken. Je kunt gewoon door het leven wandelen met deze natuur­

lijke openheid voor war er is en onder alle omstan­digheden op ieder moment zo zijn. Dat heeft her ware Zelf al die cijd al gedaan. Wanneer je ware

aard gerealiseerd is, is het niet alsof jij de een of andere fantastische ervaring zult hebben, waarna je zegt: 'Oké wereld, ik ben klaar.' De meest in­tense ervaring komt wanneer je beseft dar deze

open, stralende, lege geest en dit open, stralende

hart altijd open zijn geweest. Ze hoeven niet open

re gaan; ze gaan ook nier open; openheid, onrvan-

')J

kdijkheid, was er altijd al. Je zier geen twee meer,

je ziet de Ene in en als alles. Mensen voelen zich heel kwetsbaar en werpen

een verdediging op. Maar een verdediging opwer­

pen is als buiten lopen op een nacht vol sterren en proberen om de uitgestrekte, oneindige ruimte

in te pakken in een jasje. De uitgestrektheid vliegt

gewoon door de mouwen en de capuchon naar

buiten. Daar sta je met dar malle jasje buiten in

de enorme ruimte en beschermt jezelf daarmee

en denkt dat je op een dag misschien de knopen losmaakt en spiritueel bevrijd wordt. Niet waar­schijnlijk. Het is waarschijnlijker dar je op een dag

zult ophouden je met het malle ja.�je re identifi­

ceren. Bevrijd je van alle beperkende identiteit en

omhels her oneindige. Wat dit opengaan tot op grote diepte mogelijk

maakt is beseffen dar we aJ de openheid zijn waar­voor we opengaan. Ns we ons steeds weer idemi­

ticeren met het menselijk aspect van ons, denken

we: 'Mijn God, ik verdwijn in iets dar te groot is voor mij.' Wanneer we echt loslaten en in deze

open stilte vallen, kunnen we her einde ervan niet

vinden. Het was er eeuwig al, van voor her begin der rijden, en in die stilte vindt onze menselijkheid

een uitnodjging om zich te openen. Dit is 10 om­

dar we ons niet openen voor een mysterie dat ons

vreemd is, of onlxkcnd of anders, maar voor war

we altijd geweest zijn.

Als je de gewijde kwalireîr van winter in jezelf aan­raakt- die kwaliteit dat alles tot 1ijn meest essen­

tiële vorm terugkeert - merk je dat je van de rand

van de geest, in her opene valt. Je zult dit gaan

ervaren door de wineerperiode niet re weerstaan en er gewoon in mee re gaan terwijl ze je opem.

Her kan t:en enorme openbaring zijn, enorm be­vrijdend om gewoon terug te keren, en terug, en

terug. Er is moed voor nodig. Je wilt weren: 'Wie

zal ik :tijn? Zal het allemaal goed gaan?' Maar keer maar terug naar de essenrie. Wanneer je de moed vindt jezelf te laren reruggaan naar de essenrie. ga

je in feite terug naar de wonels van jezelf Dat is de volheid die de winrer kan bieden.

Het is alsof je helemaal teruggaat naar het zaad,

en daar zie je pas dar het zaad de hele waarheid

bevatte. Als je bij de kern van je wezen aankomt, dan besef je dar het zaad, dat w leeg leek roen je

het openmaakte, vol paremie is van alles war er is. Net als bij het zaad van een boom, ligt alles war de boom ooit zal worden in dat zaad besloten. Alleen

bij volledige terugkeer wordt een volledige lente mogelijk.

Dit zijn geen idealen waar ik over spreek, geen

doelen of potenciële mogelijkheden. Deze open­heid is wcrkelljk de kern van wie iedereen is. Wacht niet langer om alles los te laten, en dan wordt je

ware aard gerealiseerd. Wan neer het gereali�eerd is,

leef het dan. Wanneer het geleefd wordt, gebeurt

93

her leven vanzelf. Dan kunnen we voor het eerst in ons leven eerlijk en integer beweren dar dir het meest verbazingwekkende mysterie is. Her is on· peilbaar diep. Je kunt het nier kennen. Je kunt her

alleen zijn, bewust of onbewusr. Maar het bewust

zijn is heel war gemakkelijker dan onbewust. Rea·

liseer jezelf en wees vrij.

Stilte

De golven van het denken

vragen zoveel van Stilte.

Maar Zij zegt niets terug,

geeft gem antwoord of tegenargument.

Zij is de verborgen auteur van ellu gedachte,

elk gevoel, elk moment.

Stilte.

Zij spreekt slechts één woord.

En dat woord is dit bestaan zelf Geen naam die je Haar geeft

komt in Haar buurt, omschrijft Haar helemaal.

Geen begrip kan Haar omvatten.

9'5

De gust werpt zich voor Stilte en vmagt binnen te mogen. Maar geen geest kan Haar

stralende duisternis binnengaan. Haar zuivere en glimlachende

niets.

De geest stort zich in dringende vragen.

Maar Stilte blijft anbewogen onder emotio1zcel geweld.

Ze vraagt slechts om niets.

Niets.

Maar dat wil je Haar niet geven, omdat dat je laatste dubbeltje is.

En je zou haar liever jouw eisen geven dan

J� opr�cht lege handen.

Alles springt op om het mysterie te l'ieren, maar alleen niets gaat de heilige bron biunen,

de zwijgende essentie. Alleen niets wordt aangeraakt en hrilig.

realiseert zijn eigen goddelijkheid. beseft wat het is

zonder de hulp van één gedachte. Stilte is mijn geheim.

Niet vaborgen. Niet verborgen.

Echte slilre heeft alles te maken mee de staat

van ons bewustzijn. Ik denk dat we aJiemaal

wel kennen wat ik een gemaakte stilte noem, wat

een �oorr van doodse stilte is. Als je in meditatie­

groepen hebt verkeerd, heb je zo'n gemaakte stilte

waarschijnlijk wel ervaren. Her is de soort srilre die

voortkomt uit het manipuleren van de geest. Dat

is een valse stilte, omdat ze gemaakt is, beheerst.

Echte scilte heeft niets re maken mcr war voor be­

heersing of manipulatie van jezelf of je ervaring

ook. Vergeet het beheersen van de geest dus maar.

Ik ben hier om over spirituele verlichting en vrij­

heid re spreken. Wc worden omringd door grof bewustzijn.

Een dergelijk bewusrzijn is zwaar, rroebel en traag.

Wanneer je de televisie aanzet, ontmoet je grof

bewustzijn, voor het grootste gedeelte. De meeste

films die je ziet hebben een grof bewustzijn. Grof

wil zeggen: in slaap binnen de droomstaaL

Vanuit deze grove staar van bewustzijn wordt

stilte als object beschouwd. Kalmte is icrs dat jou lijkt re overkomen. Maar dat is geen echte stilte.

Echec srilre is je ware aard. Zeggen dar je stil bene is tn feite heel belachelijk. Wanneer je her obser-

97

veerr, is het nier zo dat jij stil bent, jij bene Jtilte.

Begripsmatig mag het verschil russen 'ik ben stil'

en 'ik ben stilte' misschien klein lijken, maar dit

is in werkelijkhe id het verschil russen slavernij en

vrijheid, hemel en hel. Hou op stilte als afwezigheid van lawaai te be­

schouwen- mentaal lawaai , emotioneel lawaai, of hetlawaai in de wereld om je heen. Zolang jij stilte ziet als iets objectiefs, iets dat niet jij is, maar tot je kan komen als een emorionele ervaring. ga je jouw

geprojecteerde idee achterna. Zoeken naar stilte is

zoiets als op een mororboot over her meer racen

op zoek naar een rustige plek waar alles sril is, [Cr­wijl jij maar- vroem! vroem!- rond racet met een

groeiende angst dat je er nooit zult komen. Hoe­lang je ook over dat meer zou rond racen, die stilte zou je nooit vinden. Eigenlijk is her enige wat je moer doen, vaart minderen en de sleurel omdraai­en, en dan heb je het. Dan is her heel rustig, heel stil. Wanneer je ontvankelijk wordt en alles toelaat, keer je terug naar je namurlijke staat, die heel rus­

tig is. Ontvankelijk 1.ijn is net als vaan minderen. Her is een natuurlijke toestand van rusr.

Járen geleden had ik het geluk dez.e heerlijke

ancdekking te doen, niet omdat ik intelligem was,

maar uh torale mislukking. Wie aan zen doet houdt zich veel bezig met mediteren en het gadeslaan van de ademhaling. Het lijkt op concenrratie; vaak ge­beurt her dar je denkt dat je je ademhaling obser-

<)8

veert, maar dan besef je dar je je gedachten ach­terna ging en in een verhaal terechtkwam. Het lijkt op de poging een hond re disciplineren die weigen opgevoed te worden. Sommige mensen zijn blijk­baar goed in een dergelijke beoefening. Ze houden hun focus en blijven erbij en worden rustig. Maar

ik heb mijn geest nooit zo kunnen beheersen, ik

was daar niet zo goed in. Na telkens weer compleet

gefaald re hebben, hoorde ik mijn leraar zeggen: 'Jij moet je eigen weg zien te vinden.' In plaats van

me op één ding te richten, merkte ik dat mijn ma­nier was om alleen maar aanwezig te zijn, wat wil zeggen volledig ontvankelijk re worden. Dit heeft

meer van luisteren dan van focussen.

In dar luisteren ontdekte ik een zeer natuurlijke

staat, eigenlijk de enige niet geforceerde staar. Van­uit die staat, die op luisteren lijkt, begon ik te zien dat elke inspanning om iets voor elkaar re krijgen weer een bepaalde staat voortbracht. Zodra ik me inspande, ontstond er uit het niets een bepaalde staar. Ik kon een mooie sraat, een verschrikkelijke

staar, een staat van concentratie, allerlei sta ten ver­

oorzaken; maar er was maar één staar die volkomen

naruurlijk en absoluut moeiteloos was. In die staat kreeg ik wegang tot het diepste Zelf, tot vrij heid.

Deze staat heeft juist her kenmerk dar zij moei­teloos is. Zij moet zó zijn dat ze geen onderhoud nodig heeft. Een rustige geest die door concenrra­

rie bereikt is, wordt ten slotte een duffe geest, niet

een vrije geest. Die geest mag rustig aanvoelen, en prettig omdat hij rustig is, maar het is geen vrije

geest, en ook in jezelf voel je je niet vrij. Dit is het soorr gemoedsrust dat je krijgt als je hebt le­ren mediteren door je te concenrreren; dan zeg je

tegen de leraar: 'Ja, ik heb rust gevonden, maar als

ik met mediteren ophoud, wordt alles een puin­

hoop.' Hierdoor weer de leraar precies welke me­ditatie je doet- je bcheem je ervaring. Wanneer je

opstaat, je dagelijkse dingen doet en aandacht aan

andere dingen moet geven, kun je geen aandacht

schenken aan je concentratie en dus verdwijnt je

gemoedsrust, omdat het maakwerk is.

Spiritueel onderzoek bestaat er voor de helft uit je direct tot sdlre re brengen. Wanneer je vraagt:

'Wie ben ik?' zul je, aJs je eerlijk bent, merken dat

dit je onmiddellijk terugbrengt bij stilte. Het brein

heeft daar geen anrwoord op. daarom is er plotse­

ling stilte. De vraag is bedoeld om jou naar die

sraat van srilre te voeren die nier gemaakt is, waar

denken of weken naar de juiste emotionele erva­ring faa1r. Als je zoekt naar wie je bem of vraagt

war de waarheid is, zul je merken dar deze vragen

je onmiddellijk weer tot kaJmee brengen. Als je

weersrand hebt regen kalmte, en de meeste mensen

voelen een hartgrondig verzet tegen kalmte, dan is

her, zodra je tot die staar van kalmte terugkeert,

alsof je druppels water in een pan hete olie laar val­

len - de geest springt aJs een gek in her rond om

100

iets anders te zoeken, her een of andere antwoord

of beeld dat hij kan bedenken. Het soort kalmte dat natuurlijk en spomaan en

niet beheerst is, is eigenlijk vol gevoel; z.e is warm

en onbegrensd. Beheerste kalmte is vcrsti,ifd en

eng. Wanneer kalmte nier beheerst wordt, voel je

je heel open; je wordt ontvankelijk, en de geest

dringt zich niet op. Er vindt een vanzelfsprekende terugkeer naar je ware aard plaats. Je ware aard is

niet kalm, maar kalmte zelf Je zou het ook 'nie­

mand' of'niers' kunnen noemen . Als je tot de ware

kalmte komt, heb je kalm zijn overstegen. Zolang je denkt dat kalmte her regengesrelde is

van lawaai, is het nier de echte kalmte. AJs je in de echte kalmte verkeert , realiseer je je, wanneer je een

drilboor hoon, dat her kalmte is - zij heeft alleen

een bepaalde gedaanre aangenomen. Echte kalmte

is echt alomvattend. Die gaar voorbij aan alle dua­listische ideeën over war kaJmre is. Als we stil wor­

den, merken we dat stilte nier losstaat van verande­ring of beweging. Als je na her mediteren opstaat en aan de dag beginr met de gedachte: 'Waarom

kan ik deze heerlijke stilte nicl vasthouden?' komt dat doordat je de beheerste stilte hebt ervaren, niet

de namurlijke en ongeconrroleerde stilte. Als je je

onrspam in echce stilte, beweegt die stilre zelf mee terwijl je lichaam opstaat om ergens heen te gaan.

Wanneer jij je naar je ware aard laar teruggaan,

wil je nie( dar er iets bepaalds gebeurt in de stil-

JOl

re. Vaak zitten mensen, als ze kalm zijn, erop re

wachten dat er iets gebeurt, en dar houdt je juist aan de rand, dar is pootje baden in plaats van je laten gaan. Als je er nier op zit re wachten dar

er iets gebeurt, vindt er een naruurlijk verzinken

en afdalen in de bron van je wezen plaats. Het is heel kalm en dan, alleen dan, ga je aanwezigheid

ervaren. Er is een zeer voelbare aanwezigheid in deze kalmre. Daarom zei ik dat dit geen doodse

rust is. je kunr iets levends voelen. Het is een aan­

wezigheid in en huiten je lichaam. Alles is ervan

doordrongen. Als je ernaar zoekt, zoek je naar een grove aanweûgheid, een zware aanwezigheid

waar je een klap van op je kop krijgt. Dit gebeurt

nier. De echte kalmte is een helderheid. Je voelt je helder. Er is een zekere wakkerheid, een diep gevoel dar je leeft.

Wanneer je rustig wordt, laar je alles ontspan­

nen cot je komen, ook je ware aard. Als het ge­

beurt, besef je dar je geen enkel onderdeel van je

ervaring kunt vermijden. AJs je hoopt dar je door

kalmte een bepaald gevoe l kunt ontlopen, zul je het echte stil zijn niet ervaren. De naakte kalmte

of aanwezjgheid onrwapenr je, zoJat je geen enkele

ervaring, gebeurren is, wat dan ook kunr vermijden.

Misschien kun je iets vermijden door een doodse

vorm van rust te ervaren, maar in de kalmte van je

ware aard kun je geen enkel aspect van je ervaring ontlopen. Het is er allemaal en wacht op jou.

102

Er 1.ijn veel verhalen of spirirud e mythen gecre­eerd, die nog steeds worden doorgegeven, die dit

terugkomen bij onze ware aard voorsrellen als een

srrijdroneel, alsof iets in jou niet terug wil komen

bij zichzelf. Of het nu her ego genoemd wordt,

het ik of de geest die eigenlijk niet kalm wil zijn,

memen op het pad kunnen geloof hechten aan de mythe dat er iets in hen is dar niet bewust wil

worden en dar er dus strijd moer worden geleverd.

Wanneer je echt kalm bent, kun je inzien dar dit

volslagen onzin is. Dan zie je dat die gedachte op­kwam in de geest vanuit de leegre. Alleen als je

haar accepteen als waar, zou dat een gevecht kun­

nen veroorLaken. Maar je ziet duidelijk dat het

ntet waar is: het is maar een spomaan opkomen

van een gedachte. Het is niet waar, eenzij je crin

gelooft en er het verhaal over de heldhaftige wor­

steling van de spirituele zoeker mee opsiert. Zodra

je je in Je warsreling van de zoeker begeeft, heb je

de oorlog al verloren.

Vanuit de stilte zul je zien dar welke kam de

geesr ook op gaar, her niet meer is dan een bewe­ging van her denken die geen werkelijkheid bevar

en alleen werkelijk wordt als je erin gelooft. Ge­

dachten bewegen zich sleelus door heL bewustzijn. Ze hebben geen machL Niets heeft werkelijkheid

tor je je hand ernaar uitsteekt, her grijpt en het op

de een of andere manier bevrucht met de kracht

van geloof.

103

De enige manier om in stilte re komen is op haar

voorwaarden. Je kunt er niet komen met iets, al­leen met niets. Je kunt niet iemand zijn, alleen niemand. Dan is de ingang gemakkelijk. Maar dir niets is in feire de hoogste prijs die we ooit betalen. Her is ons heiligste bezit. We willen onze ideeën, onze overtuigingen, ons hart, ons lichaam, onze

geest en onze ziel wel geven. Het laatste war wc

willen geven is niets. We willen ons niets vasthou­den, omdat dar ons kostbaarste bezie is, en ergens

van binnen weren we dit. Alleen het niets kan de stilte binnengaan; dar is her enige wat binnenkomt. Wat we verder nog zijn bonst op de nier-bestaande deur. Zodra je iets van de stilte wilt, word je er

weer uitgezet. Stilte openbaart zich alleen aan zichzelf Alleen

als we binnenkomen als niets, en blijven als niets, zal stilte haar geheim openbaren. Haar geheim is zichzelf. Daarom zeg ik dat alle woorden, alle boe­ken, iedere leer en alle leraren jou slechts roe de deur kunnen brengen, en je misschien kunnen ver­leiden naar binnen te gaan. Eenmaal daar begin je de aanwezigheid van stilte heel krachlig re voelen. Wanneer dit gebeurt, ontstaat er spontaan iets dar wil binnengaan zonder iemand te zijn. Dat is de plechtige uitnodiging. Binnen merk je dat stilte de laatste en ultieme leraar is en her laatste en ultieme onderricht. Het is de enige leraar die nier regen je spreekt. Stilte is de enige leraar en leer die ons als

104

mens voortdurend op de knieën houdr. Bij elke andere leer of leraar, merken we dar wc op kun­nen staan, dar wc kunnen denken: 'Ik heb Adya bla-bla-bla horen zeggen en her klinkt goed,' en voordat we het weren hebben we ons van de vloer van overgave opgericht. We keren ons af van onze heiligste en mooiste nederigheid.

Stilte is de ultieme en beste leraar, omdat stihe de nooit eindigende uitnodiging in zich draagt om dar te doen war ons mensenhart echt verlangt, en

dat is altijd op de knieën re zijn. alcijcl in die devo­tie voor de Waarheid re zitten. Stilte is de enige leer en leraar die er alcijd is. Elke minuur dat je wakker bent, elke minuur dar je leeft. elke minuur dar je

ademt, ze is er altijd.

105

Bewustzijn

Wanneer bewustzijn of geest besluit zich als object te manifesteren- als boom, gesteen­

te, eekhoorn of auro - levert dat geen groot pro­bleem op. Maar wanneer het zich manifesteert en tracht zich van zichzelf bewust, of zich zelf gewaar

re worden, is dat blijkbaar een heikele zaak. Ik heb

het over menselijk leven, wanneer bewustzijn of geest manifest is als mens. Bij dir proces gaar het bewustzijn bijna altijd verloren. Mensen zijn zich van nature van zichzelf bewust, maar blijkbaar is de prijs die betaald wordt opdat bewustzijn zich­

zelf gewaar is, bijna altijd her verlies van de werke­

lijke identiteit. Bewustzijn komt tot manifestatie, en dat is

geen probleem, maar dan probeert het zich gewaar

te worden. In het proces van zich gewaar worden,

107

maakt het bijna altijd war je een tour zou kunnen noemen. Her is nier zozeer een fout als wel een bliep in de ontwikkeling naar her zich werkelijk bewust zijn. In die bliep verliest bewustzijn zich in war geschapen wordt en identificeert zich mee die schepping. Deze bliep heer de menselijke situatie.

Wanneer bewustzijn zichze lf vergeet, kan her allerlei fouten maken. De eerste fout die her bijna alt ijd maakt is dar her zich idemificeen met alles wat geschapen is - in dit geval een mens. AJs een golf die vergeer dar hij deel van de zee is. Die zijn bron vergeer. Die in zijn begoocheling denkt dar hij slechts een golf aan de oppervlakte van de oce­

aan is, in plaats van de hele oceaan. En die dus aJleen een zeer oppervlakkige ervaring van zichzelf heeft. Natuurlijk is hij zich nog altijd bewust van zichz.elf, maar hij is zich bewust van iets dar onge­loofl ijk oppervlakkig en beperkt is. AJs hij zich al­leen maar identificeert met een minigolfje, schept hij allerlei verwarring, omdat die identiteit niet de ware is. Alles war nier waar is leidt vanzelf rot lij­den, en de enige reden dar er pijn of strijd is, is on­wetendheid. De identireic, bij aanvang, is een heel

onschuldige vergissing. Deze begint ongelooflijk onschuldig, maar zoals veel dingen die onschuldig beginnen, zien de gevolgen er na verloop van rijd nier zo onschuldig uit.

Dir is een natuurlijk onderdeel van de men­selijke situatie. Het lijkt onderdeel re zijn van de

108

evolutionaire ontwikkeling die her bewustzijn via een mens doormaakt. Wanneer je denkt aan je

omwikkeling aJs mens , weet je bijvoorbeeld dar je geboren bene; je gaat door hec stadium van kind en adolescent, en hopelijk word je, als je daar weer uit komt, wat kwestieus is, een volwassene. Terug­kijkend zou je kunnen zeggen: 'Goh, ik was echt achterlijk toen ik tien jaar was, en nog srommer toen ik zeventien was. En toen, ergens tussen mijn vijfentwintigste c:n mij vijfenveertigste, werd ik

volgens mij slimmer.' Je zou , terugkijkend, al die

eerdere ontwikkelingsfasen als vergissingen kun­nen zien, maar dar zou een misinterpretatie van de feiten zijn. Ze waren slechts een natuurlijk onder­deel van her opgroeien.

Spiritueel gezien is de menselijke situatie een natuurlijk onderdeel van de evolurie van het be­wustzijn dat bewust probeert re worden met be­

hulp van een vorm. Het beschouwt zichzelf als die vorm, in plaats van als de bron van de vorm. Wan­neer het zich op deze manier vereenzelvigt met het verkeerde, lijdt her onder de onmetelijke illusie van afgescheidenheid. Daar komt de eenzaamheid vandaan die de meeste mensen van binnen voe­len, hoeveel mensen ze ook om zich heen hebben, hoczeer ze ook bemind worden. Ze moeten zich wel alleen voelen, omdat ze er zo zeker van zijn dat ze anders dan alle anderen zijn, en van hen gescheiden.

109

Gelukkig betreft dit slechts een bliep in de ont­

wikkeling van bewustzijn . De menselijke situatie,

hoe oneindig lang die ook reeds bestaat, is in wer­kelijkheid maar een bliep. Wanneer iemand uit die bliep wakker wordt, wat wil zeggen dar her

bewustzijn evolueert door middel van een mense­lijke gedaante, doet het dar in zoverre als die per­

soon volwassen wordt en de bliep van afgeschei­

denheid overstijgt, ongeveer zoals je je omwikkelt

van kind tor volwassene. We noemen z.o iemand

een bevrijd mens.

Bevrijd waarvan? Bewustzijn wordt bevrijd van

de vergissing, van de verkeerde vereenzelviging en afgescheidenheid. Bewustzijn. of geest, is behoor­

lijk kundig en wijs. Er staat veel tot zijn beschik­

king als mens. In levensvormen zonder bewust gc­waarzijn kan de evolutie niet versneld of afgeremd worden; ze blijft gewoon in hetzelfde tempo door­gaan. Maar wanneer bewustzijn zich gewaar wordt

in een mens, ontstaat een zeer interessante dyna­

miek die voor geen enkele andere vorm van aards

leven beschikbaar is. Oe dynamiek is dat wanneer

bewustzijn oorwaakt uit de illusie dat her een apart

wezen is, her die vorm dan kan gebruiken om tot een veel hogere graad van bewusrz.ijn te komen.

Wanneer her zich ervan bewust wordt dat her in

werkelijkheid geen golf is, maar de oceaan van het

leven, kan het die golf vervolgens gebruiken om de

boodschap door re geven - om ervoor te zorgen

110

dar andere golven deze mogelijkheid van bewust­wording overwegen.

Bij mensen kan deze evolurie ongelooflijk versneld worden door de samenzwering waar be­wustzijn zich in begeeft. Als het eenmaal in één

vorm wakker wordt, hoefr her niet te wachten

op een natuurl ijke rijping in alle andere vormen.

Wanneer die vorm met andere vormen omgaat, is

het oorwaakte bewustzijn in comact met slapend

bewustzijn. En dan is het veel waarschijnlijker

dar het slapende bewustzijn de zo grote sprong

naar bewustwording maakt. Dat is het spel dat

bewustzijn speelt bij satsang. Daar gaat het alle­maal om.

Leerling: Ik heb het een beetje moeilijk gehad sinds

de vorige rerraite. Ik heb re maken met veel pijnlij­ke emoties die ik jarenlang heb onderdrukt en die

niet prettig waren. Ik heb ze gadegeslagen, ervan

geleerd en ze verbrand. Dit is nier leuk meer.

Adyasbanti: Dit is zeker niet war je had ge­

hoopt?

Leerling: Inderdaad. Ik heb gedaan war je advi­

seerde; ik heb dat deel van me gevonden dat abso­luur weer dat her goed is. En ik ben voor honderd

procent in dar venrouwen gedoken. Ik vond een

enorm gevoel van kracht en een gevoel dat alles oké

111

is, vermengd met deze vreselijke emoties, boosheid en verdriet, die nog steeds opkomen.

Maar nu her becer met me gaat, merk ik dat ik

min of meer uit de pas loop. Het is alsof ik een

onhandige tiener ben, zo'n jongen van wie de stem

verandert - soms gaat hij de ene kanr en dan weer de andere kam op. Vroeger had ik geen horloge

nodig. Het deed er niet roe of ik re vroeg of re laat was; ik kwam aldjd precies op her goede momcnr

aan. zodat alles perfect liep. En als er iets vervelends

gebeurde , begreep ik altijd onmiddellijk waarom

her gebeurde, en wat ik in die situatie moest doen, en hoe dar voor iedereen daar het beste was; ik oven.ag alles.

Maar die synchroniciteit is helemaal weg, ook aJ

zijn de energie, de positieve gevoelens en het ver­trouwen er nog wel. Als het beter met je is gegaan en het wordt dan even slechter, is het heel pijnlijk,

omdat je hebt gezien hoe het kan zijn, maar je bent er niet bij . Js er een advies voor iemand die door de onhandige tienerfase van her zich eigen maken van nieuwe inzichten gaat?

Adya.shanti: Om te beginnen is her belangrijk

dar je een duidelijk begrip hebt van de conrexr. We kunnen tor een inrense, diepgaande realisatie komen, die prachtig is en zeer bevrijdend, maar

de fout die vaak gemaakt wordt is dar we op een later tijdstip, wanneer de synchroniciteit of een an­dere heerlijke ervaring zich niet voordoer, denken

112

dat we iets zijn kwijtgeraakt. Maar dar is eigenlijk een bepaalde interpretatie die zelden onderzocht

wordt. War er feitelijk gebeurt lijkt op de ervaring van

de mens dar hij ontwikkelingsstadia doormaakt.

Herinner je je nog de ervaring dar in je j ongelings­

jaren kwam, toen je rwaalf en een half jaar was en nog nier zover, maar wel je kindertijd achter je lier?

War in de kindertijd 7.0 heerlijk was, daar kun je

niet meer bij. De dingen die zo leuk waren, zijn niet zo leuk meer, maar hoe je nu van het leven

kunt genieren is nier zo duidelijk. Her is lastig eu

je rnaaJu fouten, ook al kun je cüe zo niet noemen. Je begrijpt nu wel hoe het za[, als je naar die tijd

rerugkijkr. Het was niet een kwestie van je kinder­

tijd verliezen, her was meer een omgroeien aan. Toen je die omgroeide, lier je hem achter je. Dar

was niet prettig omdat je dar leven gewend was. En toch was je nog nier helemaal een jongeman.

Herzelfde gebeurt als je van jongeman volwassene wordt. Het kan ongemakkelijk zijn, maar je doet her niet fout. Achteraf bekeken, zie je dar het onr­wikkelingssradia zijn. Je bent de kindertijd en pu­berteit ontgroeid, maar je hebt die tijd nier opzet­

relijk achter je gelaten. Je hebt misschien fijne spirituele ervaringen,

maar als ze niet volledig en a bsoluur waar zijn, dan zul je ze op den duur omgroeid z.ijn. Het is geen

prettig gevoel ze achter te laten, omdat je je wen

113

op je gemak voelde; het nieuwe heeft zich nog niet

geopenbaard. Er wordr dan meesraJ abusievelijk

aangenomen dat je her besef dat je vroeger had en dat zo prachtig was, hebt verlaten, terwijl je daar

feitelijk de beperking van hebt ingezien. Wanneer je ouder wordt is her tijd de eerdere stadia achter

je te laten. Het maakt her veel moeilijker om dar re doen als je ?..egt dar je ze hebt verlaten, in plaats van dat je er re volwassen voor bent geworden . Dit zijn rwee compleet verschillende interpretaties. Bij de

ene probeer je re grijpen of terug re krijgen wat er

vroeger was. Bij de andere kijk je over je schouder

en zegt her vaarwel als een mooie ervaring, in her besef dar er iets rijpers op je wacht.

Dat is een context waar je volgens mij iets aan hebt, omdat je ziet hoe ontzettend belangrijk de

interpretatie is die je aan je ervaring geeft , en ziet dat her denken geconditioneerd is om interpreta­

tics te geven die meestal niet juist zijn. Een on­juiste interpretatie creëert meer lijden en maakt

de moe ilijkheid vele malen grorer dan ze hoeft re zijn. Als je dar weet, dan houd je wel op met

achter je te grijpen naar war je ooit had en raak je meer geïnteresseerd in het onbekende waarin je je begeeft. Je richt al je aandacht naar voren. Dat, en niets anders, is echt het beste war je kunt

doen.

Leerling: Ik dacht dar ik dat deed, rot ik zoveel

negatieve emot ies regenkwam dar ik tegen her pla-

114

fond sprong. Het is heel moeilijk vooruit te blijven kijken als je dar maandenlang meemaakt.

Adyashant.i: Maar dat is niet vooruit kijken. Dat is nou niet waar ik het over heb. Bij de meeste

mensen gaat her zo, dat bij het ervaren van iets

negatiefs het hele gewaarzijn er aJs een laserstraal naartoe gaat. Laten we bijvoorbeeld zeggen dat je

gedeprimeerd bent. Dan zal bij de meeste men­

sen her hele gewaarzijn zich daar op richten, en

plotseling is wat onderdeel was van een uitgebreide ervaring van allerlei dingen, nu een probleem om­

dat je je erop focust. Dar komt alleen doordat het denken heeft besloten zich erop te focussen en her

te bestempelen rot het enige war er gebeurt, terwijl

het maar één ervaring onder vele is.

Leerling: lk zie wel dar de negatieve gevoelens

maar een gering aspect van me zijn, maar het is ook heel duidelijk dat ik ze vroeger nooit kon zien.

Ze kwamen op, werden geanalyseerd voordat ze bewust werden, en verdwenen dan in de vergetel­

heid. Maar ze waren niet dood. Ze waren slechts

onderdrukt. Toen begon het bewusnijn ze op te merken

voordat ze verdrongen konden worden. De nieuwe

vaardigheid die ik moest leren was deze dingen re kunnen herkennen voordat ze beoordeeld werden,

voordat ze onbewust werden. Als dar de les is, hoe

laat je de moeilijke gevoelens dan toe zonder erin

verstrikt te raken?

11 ')

Adyashanti: Het is alsof we zwarre stippen op deze muur verven . De stippen zijn misschien een paar centimeter groot, slaan Lien centimeter van elkaar, en de hele muur is bedekt met zwarre stippen. Als we de kamer in lopen zijn die stippen meesral her eerste wat we zien, nietwaar? 'Jeetje, er staan zo­

veel stippen op deze muur. Hij IS een en al stip!'

Maar in feite is hij nier bedekt met stippen. Er is

veel meer witte muur dan er stippen zijn. Zelfs als we die stippen heel klein maken, zo kJein als een

speldenknop, zouden we ze toch nog opmerken en

denken dat deze muur vol stippen zit. Maar eigen­lijk is er veel meer ruimte dan stippen. Maar de

aandacht gaat naar de stippen. Wanneer de bewustwording groeit, komt alle

onderdrukte materie naar boven, en heeft her gewaarzijn de nei gin g zich daar omheen te ver­

nauwen. Natuurlijk lijkt het heel verschrikkelijk, wan neer het gewaarzijn dir doer, in plaats van in

rust te blijven en alles als één geheel re zien. Ze­

ker, er komt van alles omhoog, en nu je je ervan bewust bent, kun je het ook op laten komen . Dat

berekem niet dat jc blik zich moet vernauwen rot elk ding dar opkomt. Je kijkt naar de muur waar

war stippen op zitten, maar je laat je gewaarzijn de hele muur in zich opnemen, zokts. Word je gewaar dat de muur meer ruimte dan stippen is.

Negeer de srippen nier, maar negeer de achter­grond evenmin.

116

Leerling: Er zaJ wel een vcrtrouwen moeten zijn

dar als je nier uitsluitend naar de negatieve din­

gen kijkt, ze niet meer onderdrukt zullen blijven. Je moel c:rop venrouwen dar d ir automatisch ge­

beurt. Adyashanti: Dar is juist. Je zou moeeen samen­

zw�ren urn ze re onderdrukken. Dat is wat je al­

tijd gedaan hebc. Je hebt ze naar beneden geduwd.

Maar nu zie je ze hewust omhoog komen, niet­

waar? Her en i ge wat je hoeft te doen is ze opmer­

ken. Dat wil uggen dar je ze nier onderdrukt. Leerling: lk hoef niet te wachten wr z.e weg­

smelren. Ik hoef ze niet te zien wegsmelten. Ik kan

ze opmerken en mijn aandacht vervolgens verleg­

gen naar andere zaken - ze laren doen war ze wil­

len doen .

Adyashanti: Correct. Dan komt alles weer in

harmonie. Maar wat we meestal doen als er on­

derdrukte materie omhoog komt is die rocta.kelen,

eraan sleutelen, in ieder geval kijken wc ernaar

alsof her onder de microscoop ligt. Leerling: Zorg dat je ernaar kijkt tot het weg­

gaat. Adyasbanti: Precies. Omdat je aanneeml dar

het er nier zou moeten zijn, ga je ernaar kijken tOl het weggaat, want dan voel je je vei lig en kun je je ontspannen.

Leerling: De veronder�relling zal wel geweest

zijn dar als ik niet naar de negatieve gevoelens

1 I 7

keek, ze zouden blijven doen wat ze vroeger deden. Ik weet nu definirîcf dat ik op die manier nooit weer wil leven. AJs ik ze eenmaal gezien heb, kan ik ze gewoon loslaten.

Adyashanti: Ja. Het is belangrijk om re zien dar onderdrukte inhoud voortkomt uit het be­

wust7.ijn en daa..rin weer terugkeert. Her is allemaal vergankelijk. Her is een volkomen onpersoonlijke gebeunenis - dar is het mooie ervan. Wanneer je weet dar je bewusrzijn benr, dan is er geen onder­drukking, en is er geen vastgrijpen. Het is alsof je de lucht bent. Je duwt de wolken niet weg, maar

pakt ze ook niet vasr om ze bij je te houden. Oe lucht is van narure volkomen onaangedaan, ook al komt er onweer en splijt de bliksem hem in [Weeën en breekt de hel los. Het doet er nier zo veel roe,

zolang de lucht zich maar herinnert dat hij lucht lS.

Het is heel makkelijk om je in je naïviteit re vergissen. Alsof je in de bioscoop naar een film kijkt en de karakters plotseling rot leven komen en je uitnodigen, en jij dus de film instapt. Her lijkt alsof aJies wat er in die film gebeurt jou betreft, en jij weet zeker dat jij de persoon in de film bent. Vervolgens word je om de een of andere geheim­zinnige reden wakker en beseft plotseling dat je in de bioscoop zit met een bekertje popcorn en een Coca-Cola en dat je al die tijd ten onrechte dacht da[ jij in die film zat. Maar je zi[ naar de film [e kij-

118

ken. Je dacht dar het echt was, maar dat is niet w.

Oir lijkt op wat het bewustzijn doet. Het projec­teert dit wezen dat mens heet en wordt zo verliefd op zijn schepping dar het zich erin verliesr.

Leerling: Waar ik me nu bevind, weet ik abso­luut zeker dat ik naar de film kijk, en ik mag han­gen als ik er nier in vast kom te zirren. Plotseling ziet alles om me heen eruit alsof ik in de film zit. Ik weer dar ik op de sroel z.it, maar aJ mijn zintuigen zijn van her regendeel overtuigd.

Adyashanti: Dar hoort bij het rijpingsproces waarin je leert dat je zintuigen, wat je denkt en war je voelt, geen indicatoren zijn van war je bent.

Leerling: Onbetrouwbaar. Adya.shanti: Wat je ook denkt of voelt aan jezelf

heeft hoegenaamd niets met jou re maken. Blijf dus maar gewoon wat je bent- en dar is niets. Laat

je onderdrukte materie maar opkomen en houd je bewustzijn erbij. Word nier onbewust en raak nier in een rrancecoestand. Ga ook niet analyseren; laat alleen maar alles war omhoog wil komen, komen. Zet vraagtekens bij aJie aannames, alle interpreta­des, aJle oude verhaallijnen. Onderdruk ze nier en geef er ook niet aan roe - wees aJieen sril, onder­zoek en blijf bewust.

Om niet verser ikt re raken in de illusie dienen wc onder andere op te houden te verwijzen naar wat we denken en hoe we ons voelen. Her is in hoge mate wijsheid om het verwijzen naar posi-

119

rieve gedachten en gevoelens op re geven. We zijn meer dan bereid de negatieve dingen op re geven.

Maar wanneer we onverwacht gelukz.aJighc:id, ex­

tase:, de vreugde en bevrijding van een echte open­baring en alle emoties ervaren die we als spiritueel

beschouwen, zeggen we regen onszelf: 'Dat ben ik. Hoe weet ik dar ik dar ben? Dar moer ik wel zijn,

wam ik voel me heel goed. Ik voel me gelukzalig en extatisch en blij. Daardoor weer ik wie ik ben, wat ik ben, en dar ik veilig ben.' Maar je gelooft nog steeds in zimuiglijke gewaarwordingen. Als

je denkt dar zintuiglijke gewaarwordingen je zeg­

gen wie je bem, is het sleehes een kwestie van tijd voordat de zinruigen je hun andere kant roncn, de

negatieve kam, en dan zeg je: 'Ik ben erin getrapt .'

Onderdeel van rijping is dar je beseft dat je niet alleen de negatieve beelden opgeeft, je geeft ook de

positieve op. Je geeft her hele kader dat jou altijd vertelde wie en war je was, op. Dan besef je dar deze lichaamsgeest ervaart war hij ervaart en dar jij

de bewuste ruimte bcnr waarin hij al die ervarin­gen heeft. Her doet er waarlijk nier roe welke erva­ring her is. Toevallig is her wel zo dat hoe meer je

dit doet, hoe meer de lichaamsgeesr deze wijsheid weerspiegelt door zich werkelijk goed te voelen. Maar zelfs wanneer her zich heel goed en heel ge­

lukzalig voelt, kun je nog in de verleiding komen je met die mooie emoties re identificeren. Zodra je

verleid wordt te denken dat die emoties je iets over

120

jezelf venellen, is het slechts een kwestie van tijd

voordat je je weer in de afgescheidenheid bevindt.

Her denken wil ergens aankomen, wil een idee

vastzeuen, vasthouden, maar de enige manier waarop je echt vrij kunt zijn is door niets vast re

zetten. Dat hoort bij echte rijpheid, en het is een

van de moeilijkste dingen voor spirituele mensen

die echte en diepe openbaringen hebben mogen er­varen- de grote overgave re accepteren die nodig b

om letterlijk all{ ervaring en itderr verwijzing naar

het ik los te laren. Zelfs bij grote openbaringen is

er bijna altijd iets dar wil beweren: 'Ik ben dit .' Tel­kens wanneer je beweert: 'Ik ben dit', heb je weer

een zintuiglijke waarneming, gedachte, emotie of gevoel geclaimd.

Uiteindelijk, wanneer je dit vaak genoeg door­maakt, snapt her denken her een diepste en laat

her vol ledig los. Wanneer het denken loslaat, weer je altijd wie en war je bent, ook al kun je het nier definiëren of omschrijven of er ook maar over den­

ken. Je weet her gewoon door het te zijn. Dit is de ult:ieme bevrijding uit vereenzelviging en afge­scheidcnhcid.

Leerling: Je hebt gesproken over het loslaren van

het persoonlijke, maar ik heb de indruk dar dit ook van roepassing is op meditarie. War er gebeurt

111

als ik mediteer is dat ik op een bepaald ogenblik wakker ben, maar niets opmerk, en dan zeg ik on­middellijk: 'War merk ik niet op?' Dan beginr het denken te tollen. Dus hier heb ik iets aan, te weten dat ik het beste zoveel mogelijk in de staat kan vcr­keren waarin ik geen gedachten heb.

Adyashanti: Dar hoef je nier eens te proberen, want daar ben je eigenlijk altijd al. Je bene net zo

wakker als wanneer je in diepe meditatie bent. Die wakkerheid of dat gewaanijn is zich net zo gewaar van mijn stem die nu spreekt, als van war dan ook.

Het is compleet, het is heel, en het wordt nooit meer dan het al is. Het is er al. Daarom hebben alle waarachtige spirituele leraren altijd gezegd dat .ie al

verlicht benr, je weet her alleen nier. De vraag is vervolgens, hoe weet ik her? Dan

moer je alle veronderstellingen over jezelf grondig onderzoeken. We hebben zoveel veronderstellin­gen ten aanzien van wie we zijn en wat we zijn, maar wanneer we die onderzoeken, brokkelen ze heel snel af. Dan komen we in een situatie dar we niet weren wie wc zijn. En ren slotte zijn we er heel zeker van dat we niet weten wie we zijn.

Je gaat inzien dat hoe je jezelf ook definiecrr.

diL slechts een idee is en daarom een leugen. Het denken stopt, omdat het nergens heen kan. Het stoppen kan natuurlijk niet geoefend worden omdat elk oefenen van her stoppen nep is. Dit sroppen vindt plaats als resultaat van inzicht, van

122

wijsheid, van begrijpen, en niets anders. Het is geen techniek. Daarom is dit het pad van wijs­heid. Wanneer het denken zijn eigen beperktheid begrijpt, stopt het, en dat is heel naruurlijk Het denken blijft alleen proberen zichzelf te vinden wanneer het de illusie heefr dat her zichzelf kan vinden. Wanneer het zich realiseerr dat het zich­zelf niet kan vinden, stopt het omdat het weer dat het niets kan doen.

Wanneer ik zeg dat het denken stopt, bedoel ik niet per se dat er geen gedachte door je hoofd gaar. Dar betekent stoppen met denken nier. Her is op­gehouden de werkelijkheid re interpreteren. Dan blijf je zieren met de rauwe werkelijkheid zonder enige misvorming. Dit is de ervaring van diepe, verlossende vrijheid. Het is de verlossing van een zware last. Je gedachten hoeven niet op te houden door je hoofd re gaan. Er hoeft helemaal niers an­

ders te worden. Het enige wat je denken hoeft re

doen is kijken en heel nieuwsgierig te worden naar 'wie ben ik eigenlijk?' Het overwegen van de vraag zal je meteen voorbij her denken brengen.

Als je je zelf op dit moment de vraag stelt; 'Wie ben ik?' wat is dan het eerste waL je weet?

Leerling: Het eerste war ik edH weet? Ik ben de definitie die ik mezelf al rijd heb gegeven.

Adyashanti: Betekent dat dar je her eigenlijk niet weet?

Leerling: Ja.

Adyashanti: Je weer dus dat je het niet weet. Maar

dat is een ongelooflijke openbaring op zich. Die wordr bijna altijd ovc:r het hoofd gezien omdat iedereen er zeker van is dat hij weer wie hij is. Misschien liep je vijf minuten geleden nog rond zonder er eigenlijk over na te dc:nken, terwijl je er emotioneel heel zeker van was en handelde alsof je wist wie je echt was. Her zegt ongelooflijk veel wanneer een mens her werkelijk kan onderzoeken c:n in plaats van het proberen te weren, de waar­

heid kan vertellen, en die is dat 1.e het nier weer. Dar is een enorme waarheid die bijna altijd onder

het tapijt geveegd wordt. Wanneer je beseft: 'Ik weet nier wie ik ben'. is de hele grond voor je leven

plorseling niet 1.0 srevig onder je voeren. Wanneer je komt tot het onbekende, is dar geen

vcrgissing van je. Je moer eigenlijk niet proberen te weten, omdat je daardoor in je hoofd komt, in een

eindeloze cirkel. Ware bevrijding vind je voorbij het denken. Dus wanneer je komt bij wat onbe­

kend is, bevind je je feitelijk voor Je deur van be­vrijding. Het enige wat je te doen hebr is je over­geven aan het feit dar je nier weer. Ons leven lang zijn we er bewust of onbewust heel zeker van dat

we het wel weten - en dar is onze hele ervaring. Hoe is de ervaring om niet re weren? Hoe voelt hn echt om nier re weren?

Leerling: Ik weer her niet, maar de gedachte dar ik her niet weer voelt fantastisch.

Adyashanti: Oké, daarmee heb je de vraag beant­woord. Het voelt fantastisch, nietwaar? AJs je nier luisten naar je denken dar 7.egt: '0 nee, ik moer her

weren,' en dat in paniek is, maar als je direct naar her gevoel gaat, dan voelt her heel goed, heel bevrijdend, mereen vanaf her begin. l Jet is zo'n opluchting om

nier re weren, omdat war je dacht te zijn juist alle problemen veroorzaakte. Her was de drager van al je lasten. Nu staar dat allemaal rer discussie- en als

je her nou t:en� niet bij her rechte eind zou hebben? Alleen al de gedachte is opwekkend, nietwaar?

Leerling: Ik moer er bijna van huilen, 70 goed

voelt her. Adyashanti: Mooi! Ga daar dus heen. Breng je

aandacht daarheen - dar is her enige war hoeft re

doen. ' Hoe is het om nier re weren? Ach, dar is zo

heerlijk.' Laar je daar maar invallen. Je komt niets re weten door re weren; je komt re weten door nier

re weren. Dieper en dieper, rot je zo diep bent ge­gaan, dat je hemelsbreed van alles wat je weer van­daan bent, re weren voorbij het denken. Dat komt er een Airs en zul je her weten.

Leerling: Ik zou kunnen blijven hangen in de liefde voor her niet weten.

Adyashanti: Door eenvoudigweg in her niet­weren re verblijven, weet je. Her is een paradox. Hoe meer je rust in niet-weren, wat wil zeggen nier grijpen met het denken, hoe meer je directe erva­ring is dar je weer. Her komr in een flits.

1.!5

Vde levens dansen we pal voor de deur van de vrij­heid. We draaien pirouettes op de deurmar en we­ren nooit helemaal wie we zijn. Slechts één klik, één draai aan die knop, en je weet - dat is alles.

Het is zo makkelijk. Dar het moeilijk zou zijn is niet de kwestie. Her is een kwestie van mensen die

niet weten waar ze heen moeten. Zodra je weer waar je heen moer en de moed hebt om daarheen

te gaan, is her makkelijk. Ga naar het onbekende,

ervaar het onbekende, wees het onbekende. Alle ware kennis onrwaakt in het onbekende.

126

Diepte

Spiritualiteit kan men op rwee manieren bena­deren. De eerste komt het meest voor, en dar is

een horizontale beweging van de geest. Horizonra­Ie beweging wil zeggen dat de geest aJ heen en weer gaand informatie verzamelt. Het is alsof de geest bij een muur komt die helemaal beschreven is. Op deze muur staan allerlei leringen, oefeningen, din­

gen die je moet doen, en dingen die je nit:t moet doen. Meesral maakt de geest slechts een horizon­tale beweging langs de muur. waarbij hij meer in­

formatie verkrijgt en verzamelt. Hij gaar naar links

en dan gaat hij naar rechts, en verzamelt informa­tie, overtuigingen, theorieën, enzovoort. Ken je niet van ilie mensen bij wie de geest zo werkt? Ze zijn kriskras over de muur heen en weer gegaan en hebben hun geest horizontaallaren draaien om

1,.., -I

informatie re verzame len. Zo werkt de geest, en de

meeste mensen maken deze horizontale beweging van informatie, ideeën, overtuigingen verzamelen, in de hoop dar her hun op spirituee l gebied zal helpen. Maar Waarheid is geen kwestie van kennis, her is een kwestie van bewustwording.

We doen herzelfde op emotioneel gebied . We

gaan horizontaal langs de muur en verzamelen ervaringen. Wc hebben fundamenrele menselijke ervaringen, zowel goede als slechte, en als we ons

vervolgens in de spiritualiteit begeven, beginnen wc spirituele ervaringen te hebben. Zoals bij de geest, denken we aanvankelijk: 'Als ik genoeg er­

varingen verzamel. zal dar zinvol zijn. Daardoor kom ik wel ergens.' We krijgen er meer ervaringen door, zoals wanneer de geest horizontale bewegin­

gen maakt, we krijgen er meer kennis door- geen vrijheid, en geen Waarheid.

De geest, het lichaam en de emoties spelen dit

spel dat 've rzamelen' heer. Ze zenen het ene stuk conceptude kennis af regen het andere. 'Hoe ver­houdt zich dit stuk tor dat stuk? En hoe verhoudt

dat stuk zich rot dit?' We vergelijken onze ervarin­gen graag met die van een ander. ' Wat heb jij er­

varen? 0, ik heb dat niet meegemaakt, maar ik heb dit ervan•n; jij ook?' 'Oir geloof ik; wat geloof jij?'

Dan vraagt her emotionele lichaam: 'Is dit het? Is dit de goede ervaring? Heb ik de ervaring? Waar­

om heb ik de ervaring niet?' De lichaamsg�esc ver-

128

7..amelc meer dingen om re doen, meer rechniekt:n,

meer dit, meer dat. De geest en het lichaam volgen vaak oude pa­

tronen, maken horizontale bewegingen, vena­melen feiten, leringen, leraren, overruigingen en ervaringen. Zo leven verreweg de meeste mensen -horizontaal, nier verticaal. Vervolgens brengen ze

dit beweging in hun spirituele leven. Maar her is van geen belang hoeveel kennis en ervaring je ho­rizontaal verzameld hebr; meer informatie is niet

hetzelfde als meer diepte.

Nu, op dir moment , kun je beseffen dar je niet echt iets aan mijn woorden zult hebben, dar wat

je geest opneemt en als kennis verzamelt je niet meer diepre zal geven. Niets. Nada. Nop. Ze zul­len slechts meer horizontale beweging bij je te­weegbrengen. Ze wllen je alleen maar meer kennis geven. Misschien is dat wat je wilt, misschien niet. Maar zodra je beseft hoe beperkt het denken is,

voelt de geest zich van zijn wapens beroofd, omdat her veel minder te doen heeft.

Er is een uitnodiging om de muur van kennis

re overstijgen, niet terug naar de staar waarin de geest was voordar hij kon functioneren, maar naar een transcendente staat die voorbij de geesr reikt.

Dar is spirirualircir. Gaan waar de geest niet kan komen.

Probeer je voor te stellen dar je bij een muur

komt. Er zit roevallig een deur in. Je doet de deur

open en loopt door de muur heen. Om nu enige diepte te krijgen, moet je de muur acheer je laten .

AJs je teruggrijpt en de muur mer één hand vast­houdt en w je voeten wilt laren bewegen, zul je

nier ver komen. AJs je dus echt diepte, rransccn­

dente diepte wilt krijgen, kom je voor de vraag H:

staan of je het denken wilt loslaren of niet. Wat de geest zegt is: 'Ik ga wel een eindje mee, maar veel

van die kennis stop ik in mijn zak voor de reis.

Misschien heb ik verder op de weg mijn ideeën wel

nodig.' Hij zal een hoop vragen hebben. 'Is dit vei­

lig? Is dir verstandig? Word ik nu stom?' Alsof alle wijsheid besloten ligt in het verzamelen van ken­

nis. Mentaal, psychologisch worden mensen vaak

heel onzeker wanneer ze helemaal ophouden met

het verzamelen van kennis.

De geest kan her niet bevatren dat er zoiets kan

zijn als echte intelligentie, transcendente inrelli­genrîe, die nier voortkomt uit denken en concep­

tueel inzicht, en daar niet het resultaat van is. Het

kan niet bevatten dat er wijsheid zou kunnen zijn

die niet rot je komt in de vorm van gedachten, in

de vorm van verkregen en verzamelde kennis. De ware spirituele drang of verlangen is alcijd

een uitnodiging om verder re gaan dan de geest rt:ikr. Daarom is altijd gezegd: 'Als je rot God wilt

gaan, ga je naakt of helemaal niet.' Dar geldt voor

iedereen. Je gaar zonder je verLamdde kennis, of je

bent voor eeuwig buirengesloren. Een intelligente

!30

geest beseft dus zijn beperldngen, en her is iets prachtigs wanneer hij dar doel.

Wanneer je je nier meer vasthoudt aan alle ken­nis, dan kom je in een andere staat. Je gaal lang­

zamerhand naar een andere dimensie. Je gaat een

dimensie binnen waar de ervaring die je hebt heel

rustig wordt. Het denken praat nog steeds op de achtergrond, misschien, of misschien niet, maar

bewustzijn maakt zich niet meer druk over de geest. Je hoeft her denken niet re stoppen. Je ge­

waarzijn gaar dwars Joor die muur van kennis naar een zeer rustige staar.

In deze kalmte besefje dar je niets weer, gewoon

omdat je nier achterom naar de geest kijkt met zijn

verworven kennis. Deze kalmte is een mysterie

voor de geest. Her is iets onbekends. Terwijl je de

diepre in gaar, ga je lenerlijk naar een diepere er­

varing van wat een groot mysterie lijkt te zijn. Nu zou de geest zich kunnen roeren en willen weren

war er gebeurt en alles gaan defin iëren , maar dat zal nier meer diepte opleveren. Her mysterie blijft

zich gewoon ontvouwen als je het roesraat - als je

de controle opgeeft.

Als je verworven kennis achter je hebt gelaten, merk je dat je je vertrouwde zelfgevoel hebt achter­

gelaten. Dar zelf besrond alleen in hc:r vcrzamelen

van kennis en ervaring. Er gebeurt iets heel merk­waardigs wanneer je dar allemaal achrer je laar,

omdat je Ierredijk je herinnering achter je laat. Je

UI

laat achter wie je dacht te zijn, wie je dacht dat je

ouders waren, alles wat je dacht en geloofde. Gis­teren is voorbij. Dan merk je iets heel imcrcssams op: je kunt al die dingen achter je laren en je bent

er nog steeds - je bent: hier, op dit moment. Dus wat je bene wordt nog mysterieuzer.

Wanneer je beseft dat je elke zelfdefiniëring ach­ter je kunt laten en er nog steeds bent, dan begin je te zien dar deze gedachten dus niet zijn wat jij bene. Mee andere woorden, wie ben jij wanneer je jezelf niet tor bestaan denkt? Wie ben jij wanneer je alle gedachten opgeeft, zelfs die welke je nier

verondersteld wordt te betwijfelen zoals: 'Ik ben een mens. Ik ben een vrouw of ik ben een man. Ik ben iemands dochter of zoon.' Je begint re zien dat wanneer je jezelf niet tot bestaan denkt, degene die je dacht te zijn er leeterlijk niet meer is. Als deze 'jij' zomaar kan verdwijnen en verschijnen zodra je

het tot bestaan denkt, hoe echt is hij of zij dan? In dat ogenblik van erkenning ben je al begon­

nen de muur van verzamelde kennis te overstijgen. En dan, als je dit moment niet ook weer definiccn of in een bepaald hokje sropt en jezelf niet weer rm bestaan denkt, room je ware staat zich aan je. Wat je werkelijk bent begint zich bewust cc wor­den. Het ware ik ben is ongelooflijk leeg. Het is bevrijd van alles war je dacht te zijn. Het kem geen grenzen. Het heeft geen definitie. Elke bepaling zou miskennen wat jij bent. Het enige wat over

131

is, is bewustzijn, en zelfs dat niet, wam dat is maar een woord.

Wanneer je ziet wat je werkelijk bent, zijn idee­en nier langer van wepassing. Je benr zo leeg dat er slechts bewustzijn is. Er is geen innerlijk kind,

en ook geen volwassene. Geen van je identiteiten bestaan wt jij ze tot bestaan denkt. Bewustzijn kan omlaag kijken en zien dat er een lichaam is, maar dat is nier de bron van iemands probleem. Her probleem is wat je er daarna in je geest aan toevoegt.

In deze leegte begin je de ervaring dat je bent

re proeven. Oir is zrjn voordat je iets of iemand bt:nt. En dit mysterie van zijn is war wakker is en leeft. Het is her enige dat de geest niet nodig heeft om zich tor bestaan te wveren. Je hoeft helemaal niet te denken om deze wakkerheid te zi_jn. Alles aan jou verandert behalve dit ene: bewustzijn. Her lichaam veranderr. De geest verandere Gedachten veranderen - veel sneller dan de meest mensen rouden willen. En hoeveel kennis je ook vergaart, die kennis zal je nier eerder hier brengen. Z�jn is de

enige constante- dat war altijd wakker is.

De geest evenwel, nog even terugkomend op de kennis die hij heeft, heeft allerlei ideeën over war je ware aard moet zijn, omdat je er heel veel over

gelezen hebt, spirituele leraren erover hebt horen spreken, en er een hele mystieke mythologie om Waarheid heen is gecreëerd. Natuurlijk is het nog-

l.B

al een schok om re beseffen dar dar her nier is. War

je ook denkt re zijn, dar is her niet. Zelf.� als je idee heel spiritueel, mystiek en transcendentaal is, ben

jij nier dat idee.

Vergaarde kennis loslaten helpt de idenriteir van het ik-zelf te veranderen in het geen-zelf-Zelf.

Wanneer dit gebeurt, heet dar spiritueel ontwaken.

Maar dit betekent niet dat je je kennis niet kunt

gebruiken. De kennis is er nog steeds wanneer je

hem nodig hebt. Je kunt die weer even ophalen

als je wilt weten hoe je de computer moet gebrui­

ken, en voor allerlei andere nuttige dingen. Niets is

verloren gegaan behalve je oneigenlijke identiteit. Je wordt geen idioot. Je vergeet nier hoe je je ve­

ters moet strikken omdat je beseft dat jij nier benr

wie je dacht te zijn. Maar het denken is hier bang voor. De grootste barrière voor realisatie wordt

gevormd door jouw gedachten erover, omdat ge­

dachten beelden van de ontwaakte staat creëren, en die beelden zijn deel van je vergaarde kennis.

Welk beeld je ook van je ware Zelf hebt, dat beeld

kan nier de Waarheid zijn. Wanneer je dit inziet,

wordt her makkelijk om empirisch te herkennen wat er hier is. Alleen war hier is - eeuwig bewust­

zijn, louter Geest.

Als je dit eenmaal goed beseft, nier door re den­

ken of door te deduceren, maar door een onmid­dellijke bewustwording, dan wordt al het andere

heel eenvoudig. Als je wereld van ideematige ken-

nis op zijn rechtmatige plaats wordt gezet, wordc

hij overstegen. Je ziet dat je eeuwig bewustzijn

bem, dar nu verschijnt als vrouw of man, als zus

of zo'n karakter. Al les wat bestaat is bewustzijn dar

verschijnt als, of God die verschijm aJs, of het Zelf

dar verschijnt als, of Geest die verschijm als. Boed­dha noemde hec geen-ze i( Als dat gezien wordt, zie je Eenheid. Er is alleen God. Dat is alles war er is: God die verschijnt als een vloer, als een mens,

als een muur, als een stoel . Geen kennis, geen bewering over de Waarheid

raakt aan wat eeuwig is, war jij werkelijk bent. En

ook is geen enkele bewering over hoe daar re ko­

men waar, omdat war de ene mens zover brengt

niet is war de andere daar brengt. Een geest die

graag zoekt naar het ene ware pad kan het niet vin­

den. Naruurlijk vindt de geest dat niet leuk. 'Geen

juist pad? Niets dat gezegd of gelezen kan worden

dar uireindelijk, ren slorte, waar zou kunnen zijn?

De meest verlichte mens die niet de Waarheid kan spreken?'

Nee. Dar is nooit gedaan en zal nooit gedaan

worden. Het enige wat je kunt doen is een pijl aan

de muur hangen waarop staat: 'Kijk die kam op.' Een goede pijl is er een die voorbij de muur van ideeën wijsc.

De aanwijzingen kunnen meer of minder waar

zijn, maar hoe de aanwijzing ook luidt, hoe je er

volgens de pijl ook moet komen, hij zegt niets over

135

war daar is. Niets. Want zodra je in het uanscen­

dence benr, zodra je bene war je bent, is niets meer

van toepassing. Daarom zeggen zoveel grote spi­

ricude meesters dat er niets te weten is. Om vrij

te kunnen zijn, om verlicht te kunnen zijn, is er

absoluut niets dat je moet weren, en er is geen ver­

lichting zolang je denke dat je iets weer. Zodra je

absoluut weet dar je niets weet en dat er ook niets

te weten valt, wordt die staat verlichting genoemd,

wam alles wat er is, is zJjn. Wanneer er sprake is

van Eén-zijn, wie moet het Ene dan kennen? Het

Ene weet alleen: 'Ik ben dat. Ik ben dit.' Zoals in

de Bijbd staar: 'Ik ben die Ik ben.' Oir is echte ver­

lichte kennis. Alle andere kennis is ondergeschikt.

Kennis die gebruikt wordt voor een bepaald

middel of een bepaald doel is strikt utilitair. Wan­

neer je dit inziet, zoek je niet meer naar de Waar­

heid in iets war je kent. Je zoekt daarentegen naar

de Waarheid in wat je bent, wam als je erachter

komt wat je bent, kom je er ook achter wat al het

andere is. AJles is Eén. Je ziet dat er niets re weten

valt, en de richting van je onderzoek vcrschuift van

denken naar zijn.

Iedereen heeft wel eens Airs van uanscendente

wijsheid gehad. Wanneer je je hersens langdurig

hebt gepijnigd door over een probleem na te den­

ken en dan om de een of andere reden de strijd

hebt gestaakt, krijg je onverhoeds een ingeving die

de zaak oplost. Waar komt die dan vandaan? Wijs-

1.36

heid is doorgebroken. Het kan iets heel kleins zijn,

iets alledaags. Je geest registreert her als 'Aha!' maar

her is nier het resultaat van denken. Het kwam er­

gens anders vandaan, van zijn. In zijn schuilt dus

grot� wijsheid. Dar is een schok, omdat we nier

gewend zijn te handelen vanuit die wijsheid, die

blijkbaar alleen af en roe doorbreekt. Maar in feite

opereert je essentie altijd zo.

Veel dingen zijn betrekkelijk waar, maar niets

dat uit de geest oprijst is absoluut waar. War een

opJuchcing is het voor her denken wanneer her

niet meer hoeft te worstelen, en je hele oriëntatie,

spiritueel gesproken, zich van weten naar zijn ver­

plaatst.

lP

Ego

0 e zondebok in de spiritualiteit is het ego. Aangezien er eigenlijk niemand schuld is aan

alles wat er in ons leven gebeurt, vcrzinnen we die begrip 'ego' om de schuld op zich te nemen. Dit veroorzaakt een hoop verwarring, omdat het ego eigenlijk niet bestaat. Her is maar een idee, een be­naming voor een beweging waar we ons zelfgevoel aan hebben verbonden.

Als we in overweging nemen dat het ego maar een idee is dat niet werkelijk bestaat, zien we dat veel spirituele mensen het ten onrechte de schuld

geven voor alle dingen waarvan ze vinden dar ze

ervan verlost: zouden moeten worden. Ze denken ten onrechte dat iets dat in hen opkomt - mis­schien een gedachte, een gevoel, een neiging, of een momenr van lijden - het bewijs is voor een

139

ego; ze denken, doordat er iets in hen opkwam,

dat het ego bestaat. Ze denken dat ze een ego heb­ben vanwege aJ deze dingen die erop wijzen. Het

enige war wc ooit vinden is dit bewijs en teken dat het ego bestaat, maar het ego zelfkunnen we nooit vinden .

Als ik itmand vraag naar het ego te zoeken, kan hij het niet vinden. Het is er niet. Een boze ge­

dachte of gevoel is aanleiding tor Je overtuiging dat hij zich daarvan moet bevrijden, dat die af­

komstig is van zijn ego. Het is alsof alles war zich in een men� roert, vooral bij iemand die graag spi­

ritueel wil zijn, als bewijs wordt gebruikt voor het bestaan van een ego, dat vernietigd moer worden. En toch kan niemand her vinden. Degene die mij het ego kan aantonen moet ik nog tegenkomen. Ik heb veel gedachten, gevoelens en emoties gezien.

Ik heb uitingen van boosheid. vreugde, terneerge­

slagen en gelukzalig zijn gezien, maar ik moet nog één iemand oormoeten die me het ego kan laren zien.

Veel mensen willen me wijsmaken dat, omdat al deze dingen bestaan, er een zondebok moet zijn,

iets of iemand in hen dar of die er de schuld van

is. Dat is de algemene aanname over het ego. Maar dat is geen ego. Iets is soms zo eenvoudig als het eruit ziet. Soms is een gedachte slechts een gedach­te, een gevoel alleen maar een gevoel, en een daad slechts een daad, zonder dat er een ego bij betrok�

140

ken is. Maar het ego dar wel bestaat, als er über­

haupt een ego is, is de gedachte dat her ego bestaat. Maar er is geen enkel bewijs voor her bestaan van

dit ego. AJies omstaat gewoon spomaan, en als er überhaupt een ego is, is het deze beweging van het denken dar zegt: 'Dit is iets van mij.'

In her algemeen volgt deze gedachte: 'Dit is i ers

van mij' her omstaan van een gedachte of emotie. Misschien is her: 'Ik voel vcrwarring- mijn ver­warring,' of 'Ik voel me jaloers- mijn jaloezie,' of in reactie op welke andere ervaring ook: 'Oir is iets van mij.' Men denkt dar er sprake was van ego, en

dar dit deze gedachte, dit gevoel of die verwarring veroorzaakte. Toch merken we telkens als we direer teruggaan om her ego te zoeken, dar her er niet

was vóór het denken , maar erna kwam. Her is een

imerprerarie van een gebeurrcnis, van een bepaalde

gedachte of emotie. Her is de veronderstelling ach­teraf, dat her 'iers van mij' is. Het ego is ook de

imerpretatic: achteraf die luidr: 'Dit is nier iets van mij', het verwerpen van een gedachte of gevoel.

Her is gemakkelijk in re zien dar een dergelijke

bewering impliceert dat er iemand is van wie het nier is. Dat is de wereld van dualiteit. Her is mij n

gedachte, mijn verwarring of war dan ook, of her is

niet mijn gedachte, niet mijn verwarring, nier van mij. Allebei zijn het bewegingen of interpretaties

van wat is. Ego is alleen deze interpretatie, deze be� weging van het dc::nken, en daarom kan niemand

141

her vinden. Het is als een spook. Het is slechts een sterk geconditioneerde beweging van her denken.

Van jongs af aan krijgen we boodschappen als: 'Jij zier er leuk uir, Jij benr slim', 'Jij hebt goede

cijfer�, dus jij benr goed' of 'Jij hebt geen goede cijfers, dus jij benr nier goed'. Het kind beginr her emotionele karakter daarvan al gauw re geloven,

te voelen, re erkennen als 'ik'. Op dezelfde manier

kan iemand een gedachte krijgen en al vrij snel die

gedachte gaan voelen. Als hij denkt aan een blije,

zonnige dag, 7.al zijn lichaam die sfeer al gauw over­

nemen en iets voelen dat er nier is. Dar bemoeilijkt de zaken dus behoorlijk, wanneer iemand te ho­

ren krijgt dat hij zich van het ego moet bevrijden,

wam wie bevrijdt zich dan van het ego? War pro­

beert zich van her ego re bevrijden? Zo houdt het zichzelf in stand, door de gedachte dat het iets met

zichzelf moet doen. Ego is een beweging. Het is een werkwoord.

Her is niet iets statisch. Het is de na-de-feiten-be­

weging van her denken dat altijd wil wórden. Met andere woorden, ego's bevinden zich altijd op her

pad. Ze gaan het pad van psychologie, het spiritu­

ele pad, het pad om meer geld of een betere auw

re krijgen. Dat gevoel van 'ik' is altijd bezig met worden, aJtijd aan her bewegen, a1tijd iets aan het bereiken. Of het doet her tegenovergesrelde - her beweegt achteruit, het verwerpt, het ontkent. Om

op gang te kunnen blijven heeft dit werkwoord dus

142

beweging nodig. Daarom doer het werkwoord -la­ren we het cgoën noemen- niets als we niet bezig zijn met worden. Zodra een werkwoord stilstaat,

is het geen werkwoord meer. Zodra je niet meer

hardloopt, is er niet zoiets als hardlopen - het is

weg; er gebeurt niets. Dit ego-gevoel moer blijven

bewegen, omdat her verdwijnr zodra her stilstaat,

zoals hardlopen verdwijnt aJs je voeten stilstaan. Wanneer we dit echt tot ons laren doordringen

en inzien dat er geen ego is. alleen egoën, zien we

war het ego werkelijk is. Daardoor komt er van­zelf een eind aan het najagen of je afkeren van iets.

Dit stoppen moet rustig gebeuren en op een heel natuurlijke wijze, want als we proberen te stoppen hebben we die beweging weer. Zolang we proberen

te doen wat we de juiste spirituele aanpak vinden

en ons van het ego willen verlossen, bestendigen

we het. Als we inzien dat dit ook weer egoën is,

kan het ophouden zonder dar we her proberen. Als je honderd eikenbomen bij elkaar ziet, heeft

elke boom karakter, maar geen ego. Her stoppen van

dit werkwoord dat 'ego' heer heeft dus niets re ma­ken met het ophouden van de persoonlijkheid. Het

heeft niets van doen met iets waar we een vinger op

zouden kunnen leggen: een gedachte, een gevoel,

en een ego. Als wij, of de wereld, moesren stoppen om ons vrij te maken, zouden we zwaar in de pro­blemen zitten. Her is de beweging van worden, het

bewegen naar iets of weg van iets, dat stopt.

143

Een andere dimensie van zijn opent zich, wan­neer dit werkwoord ego mag afnemen. Door her gade ce slaan kunnen we langzamerhand zien dar er nier zoiets ontstaat dat de aard heeft: van een ego of een 'ik'. Een gedachte die omstaat is slechts een gedachte die ontstaat. Als er een gevoel opkomt, heefr her niet de aard van 'ik' of 'zelf'. Als er ver­

warring ontstaat, heeft her ontstaan niet de aard van ' ik'. Door gewoon re kijken zien we Jat alles spomaan opkomt, en dat niets intrinsiek de aard heeft van 'mij'. De aard van ego ontstaat pas door het denken achteraf.

Zodra die gedachte achteraf geloofd wordt, kijken we regen een compleet wereldbeeld aan

-'Ik ben boos; ik ben in de war; ik ben bezorgd; ik ben zo gelukkig; ik ben gedeprimeerd; ik ben onverlicht' of, nog erger, 'Ik ben verlicht.' Plot­seling kleurt dit geloof aan de ik-gedachte alle5 wat we zien, alles wat we doen, en elke ervaring die we hebben. Mensen denken dat spiritualiteit een andere staat is, maar deze begoocheling is de andere staar. Spiritualiteit, dar is wakker worden, en geen staat.

Mijn leraar vertelde me een keer: '.Als je wacht tot her denken stopt, kun je wachten tot je een ons weegt.' Plotseling moest ik mijn weg naar ver­lichting herzien. Ik had langdurig geprobeerd mijn denken re stoppen en ik wist dat ik een andere weg moest zien re vinden.

144

De spirituele insreucue om 'gewoon op re houden' is nier gericht op het denken of op gevoelens of op de persoonlijkheid. Her is gericht op de gedachte

achteraf die met de eer en de schuld gaat suijken en ·Legt: 'Dit ben ik.' Stop! Daarop richt zich de inscrucric om re stoppen. Houd daar gewoon mee op. En voel dan, op dar moment, hoe het ik-gevoel volkomen anckracht is. Wanneer het ik-gevoel ontkracht wordt, weer het nier wat her moer doen, of het naar voren of naar achleren, naar rechts of

naar links moer gaan. Die vorm van stoppen is be­

langrijk. De resr is maar spel. Op dat moment, in

dar stoppen, komt er een andere zijnswestand, een onverdeelde staat, naar voren. Waarom? Omdat we nier meer mer onszelf overhoop liggen.

Als de geest deze woorden hoort zou hij kun­nen vragen: 'War is een onverdeelde staat van zijn?' Daarmee omgaat hem wat er op dit mo­ment gebeurt. Men voelt een onverdeelde staar van zijn; die is niet te vinden in de sfeer van ab­stractie en beeldvorming, want die sfeer is zelf

een verdeelde staat. We benaderen de onverdeelde sr.aal wanneer we ons laten ontwapenen, wanneer wc niets proberen te bewijzen of te omkennen ,

en we zonder weerstand in dar gevoel van ontwa­pend zijn blijven. Er ontstaat een staar van letter­lijk in het lichaam zijn en er boven uitgestegen, en her lichaam is niet meer merzichzelf in oorlog.

De geest heeft wel of geen gedachten, maar die

14�

gedachten zijn niet met elkaar in conflict . Word

nieuwsgierig naar je ware aard , naar war je wer­

kelijk bem, want die nieuwsgierigheid rnaaJu je

ontvankelijk voor de onverdeelde staat. Vanuit

de onverdeelde staar is een van de ee rste dingen

die je je realiseen dar je niet weer war je bent.

Oaarvóór, roen je wist wat je was, was je verdeeld

- eindeloos verdeeld. Vanuit hier, waar geen ver­

deeldheid is, bestaat niet dat beperkte, bekrom­

pen gevoel van zelf. Je wordt een mysterie.

Verdeeldheid maakt het gemakkelijk zelfgevoel

te vinden. Als we bijvoorbeeld boos zijn, zit het

daarin. Maar wanneer her slechts boosheid is en

geen identificatie daarmee, ontvouwt zelfs boos­

heid zich plotseling. Het is een energie die uit zich­

zelf ontstaat en z ich oplost. En wat ben ik dan? Als

het niet 'mijn' boosheid is, als 'ik' nier de verdeelde

mens ben - wat ben ik dan?

Laat her mysterie van te zijn zich ontvouwen op

een manier die empirisch is. Begin op het niveau

van zijn, in plaars van denken. Terwijl het myste­

rie zich ontvouwt, worden we door dit aanwezige

gewaarzijn helderder en helderder. En dan kcerr

her gevoel van identiteit zich geleiddijk af van de

gewoonte bepaald te worden door vcrdeeldhdd

en innerlijke strijd. Her denken merkt dar er geen

kapstok is waar het een identiteit aan op kan han­

gen, daarom begint identiteit zichzelf in alle open­

heid re onrmancelen. Het is mysterieus en para-

146

doxaal, maar hoe meer identiteit zich ontmantelt,

hoe meer we voelen dar we leven en aanwe-Lig zijn.

Het zelfgevoel lost op als suiker in water tor het is

alsof er geen zelf is, en wch bestaan we nog. Boed­

dha zou zeggen: 'Alle suiker is opgelost - er is geen

zelf.' Ramana Maharshi zou zeggen: 'De suiker is

opgelost in het water, dus her water en de suiker

zijn één en heuelfde -er is alleen het Zelf .'

De opperste bevrijding van het niet-bestaande

ego is inzien dar het feitelijk irrelevam is. Zolang

het als relevant wordt beschouwd, blijft het 'wor­

den'. Alle goede inrenties ter wereld doen niets dan

her voeden . 'fk raak mezelf elke dag meer kwijt,

en op een dag zal ik volledig van mezelf bevr ijd

zijn en absoluut geen ego hebben.' Wie is hier aan

her woord, denk je? Het is het ego. Maar wanneer

her ik in een moment van inzicht als irrelevant

wordt gezien, is het spel over. Het is alsof iemand

die Monopoly speelt, denkt dar zijn leven ervan af­

hangt dar hij wim, maar het hem plotseling begint

re dagen dar her ir relevant is- het doet er nier toe.

Hij kan net zo goed verder spelen of hij zou een

broodje kunnen gaan eren. Het gaat in dit leven

niet om her winnen van het spirituele spel; het gaar

om het ontwaken uit her spel.

Dan heb je nog dar andere deel in ons dar 'con­

ditionering' heer. Die is niet het ego. Conditione­

ring is conditionering; her is niet ego-condicione­

ring. Conditionering is als het installeren van een

147

programma in de mentale computer. Wanneer het programma geïnstalleerd is, berekent dar nier dar

de computer een ego heeft. Hij is slechts tijdelijk

geconditioneerd. Tegen de tijd dat we volwassen zijn geworden is de lichaamsgeest volledig gecon­diöoneerd. Die condirionering is her ego verweren, maar conditionering is nier van het ego a&omstig. Ego is de latere toevoeging die omstaat als gevolg van de condidonering ; daar vindt al her werkelijke geweld plaats.

Wanneer gezien wordt dar conditionering is als een programmering door genetische codering, de maatschappij, ouders, leraren, goeroes enzovoort (de geest gaat ook ziehuif conditioneren, maar dar is een ander verhaal), dan gaan we onderkennen dat conditionering iets is zonder zelf; er valt nie­

mand iets re verwijten. De geest is bang om dat

re zien, wam als de conditionering geen enkel zelf kent, heeft niemand ergens schuld aan. Her heeft geen zin onszelf of iemand anders iets re verwijten ,

evenmin als we onze computer iets zouden verwij­ren wanneer wij er een cd-rom in stoppen. Kijk welke conditionering er op dir momene is . en je

zult zien dat er geen sprake is van schuld. Her is

een deel van het bestaan. Zonder conditionering of programmering in ons lichaam, rouden we op­

houden met ademhalen, de hersens zouden tot pap vergaan, en er zou geen imelligentie zijn - dat is ook conditionering.

148

De reden waarom conditionering stevig in ons ver­ankerd blijft, is dat we haar interpreteren als 'van mij'. Daaruit volgt naruurlijk dar je jezelf en an­

deren verwijten rnaaJu en probeen van de condi­rionering vcrlost te raken omdat je gelooft dar jij die gecreëerd hebt, dar je die nier gecreëerd hebt of

dar je die niet kwijt kunt raken, en daar houdt de geest niet van. De geest heeft het waanidee dar het die conditionering wel kwijt kan raken, maar als de waarheid binnenkomt, word je steeds minder gespleten. Wanneer er conditionering ontstaat en nier geclaimd wordt als 'van mij', onrsraar ze in een staar van onverdeeldheid. Wanneer conditio­nering een staat van onverdeeldheid ontmoet, is er een alchemistische transformatie. Dan is er een

heilig wonder. Wanneer er iets opkomt, kun je de ervaring

hebben: 'Die ben ik' of 'Ik ben hier- dat daar ben

ik nier.' Beide zijn bewegingen van de geest, de larere toevoeging, beter bekend als ego. Maar wan­

neer er een staat van onverdeeldheid is, kunnen er rwce dingen gebeuren. Het eerste kan een bewust­

wording van je ware aard zijn, en dat is deze staat van onverdeeldheid, deze onverdeelde mens. Her

tweede dar kan gebeuren is dar de conditionering, de verwarring die onschuldig werd doorgegeven uit onwetendheid, zelf weer één kan worden. AJs er conditionering oprreed[ in een persoon die zich in een staar van onverdeeldheid bevindt, waarin hij

149

zich deze nier roeeigenr noch ontkenc, dan kan er een heilig alchemistisch proces plaatsvinden door­middel waarvan de conditionering zichzelf weer één kan maken. Zoals modder in water, zakt de conditionenng gewoon vanzelf naar beneden. Het is een naruurwonder gelijk.

Dit kan heel delicaat zijn, wam als er ook maar de minste roe-e1gening of de geringste ontkenning

van eigendom is, wordt dat proces in zekere zin gecorrumpeerd. Het vraagt een innerlijke kwets­

baarheid en openheid van je, omdat dit gevoel van onverdeeldheid heel kwetsbaar is, en we kunnen niet als een olifant door de porseleinkast denderen .

Daarom benadrukken spiriruele disciplines nede­righeid, die ons helpt ons ware wezen op een zach­te en bescheiden manier re benaderen. We kunnen de hemelpoorten niet bestormen. Integendeel, wc

moeren onszelf de ruimee geven ons steeds meer van onze pantsers te ontdoen. Dan wordt het zui­

vere bewustzijn van onze essentit steeds helderder, en beseffen we wie we zijn. Dit heldere licht is wat WIJ ZIJn.

Wanneer het heel srralend wordt zien we dat

wij dit licht, deze sualendheid, zijn, en beseffen dan, door onze eigen ervaring, war deze menselijke geboorte eigenlijk betekent. Dit licht komt terug

voor zichzelf. voor elk beetje verwarring, voor elk deel van zijn lijden. Alles waar het ik onderuit wil­de komen, daar komt het heilige Zelf voor terug.

ISO

Dit stralende Zelf begint zijn ware aard re ontdek­ken en wil zich helemaal bevrijden, wil genieten ,

en ûchzelf in a1 zijn aspecten echt liefhebben. Het waarlijk heilige is de liefde voor war er is, nier een liefde voor wat er zou kunnen zijn. Deze liefde be­vrijdt wat er is.

Het echte harr van aJle mensen is de minnaar

van wat er is. Daarom kunnen we geen enkel deel van onszelf ontvluchten. Dit is niet omdat we een

ramp zijn, maar omdat we bewust zijn en terugko­men voor ons hele zelf in deze geboorte. Hoezeer we ook in verwarring zijn, we zullen terugkomen voor elk deel van onszelf dat niet mee mocht doen.

Dit is de geboorte van echt mededogen en liefde.

Al te lang is er door de religies gezegd dar je heel veel moet doden om rot liefde re komen. Maar dat is een mythe. De waarheid is dat her juist liefde is

die werkelijk bevrijdt.

l r; l

Liefde

Iedereen kent wel de liefde die in liedjes, gedich­

ten, reclames en puberliefdes wordr bezongen. Die liefde is mooi, maar ik wil her hebben over liefdt" in haar essentie, in de meesr verheven zin. Liefde is een belangrijk aspect van Waarheid. Zon­

der liefde is er geen Waarheid. Zonder Waarheid is er geen liefde.

Iedereen die het geluk heeft gehad heel inrens

de ook lichamelijk geuite liefde te ervaren weer dar

I iefde boven alle ervaringen en emotie.l uirsrijgc.

Als je die liefde hebt beleefd, weet je dal die er

ook is als je je niet in de gevoelstoestand bevindt

die liefde heel. AJs her geen echte liefde is, besef je, zodra je uit de gevoelstoestand raakr, dat het

gevoel alles was war je had; het is als een auw geen benzine meer heeft. Dar is niet de echre liefde, de

diepste liefde, het fundament van liefde. Wanneer je echt Liefhebt, weet je dar liefde iedere ervaring re boven gaar. Een moeder houdt bijvoorbeeld ook van haar kind wanneer hij haar het bloed onder de nagels vandaan haalt. Ze weet dat er zelfs in moei­lijke rijden, wanneer ze boos is, nog altijd liefde is.

Als je ooit van een vriend hebt gehouden, weet je dat er liefde is ook al voel je die nier, ook wanneer het even moeilijk is. De diepste liefde oversrijgt

elke ervaring. Naruurlijk zijn er veel verschillende uitingen

van liefde. Maar wanneer je spreekc over een er­varing van echte liefde, weer je dat er ook liefde is als je haar even niet voelt. Telkens wanneer je die noemt, of zegt: 'Zo is de liefde' of'Zo voelt de lief­de', merk je dar zij ook bij afwezigheid van die de­finitie bestaar. Je kum er niet echt je vinger achter krijgen en zeggen: 'Dit is nu echte liefde', wam zij stijgt daar boven uit. Zij is ner zoiets als het zelf. Je kunt haar niet vinden. Je zou kunnen zeggen: 'Ik kan geen 1.clf vinden, dus her zal wel niet bestaan.' En toch is er iets dat wakker en stralend en bewust is, ook al is dat iets een Uchtend niets.

Op dezelfde manier is het liefdesaspect van Waarheid altijd aanwezig wanneer Waarheid aan­wezig is. Die liefde gaat de eb en vloed van emmies re boven; het is een liefde die altijd open is. Als je je openheid eruit haalt, dan is liefde dood, is Waar­heid dood. Deze liefde is iets waardoor wij intens

1'5<l

verbonden zijn zonder dat her uitgesproken wordt, en het gebeurt wanneer we echt beschikbaar, echt ontvankelijk zijn. Woorden kunnen her niet groter of kleiner maken. Wanneer wc onze aandacht rich­ten op war nier met woorden gezegd wordt, is her daar. De verbinding is daar- er gebeurt iets moois, iets intiems. Wanneer we zo onuitgesproken ont­vankelijk zijn. voelt her als openheid die contact maakt met openheid.

Ieder van jullie heeft wel een moment ervaren

waarop je dit wist, en waarop je om welke reden dan ook die openheid verbrak omdat je aandacht naar iets anders ging. Er gebeurde plotsding iets, er veranderde plotseling iets in je en die verbon­denheid wa.'i weg; vervolgens werd er een leugen verteld. Als je je losmaakt van dit onuitgesproken

gevoel, is het alsof je zegt: 'Zo mereen ga ik liegen, iets zeggen wat onwaar is.' Her is gemakkelijk om

re liegen aJs je het harr van liefde op sJor doet. Als je op hartniveau verbonden blijft, is het heel moei­lijk om te liegen of een halve waarheid re vertellen. AJs je weigert je af te sluiten van liefde, dan zal elke relatie die je hebt volkomen anders worden; zelfs de relatie met jezelf.

Her lijkt misschien een beetje vreemd om dit te horen, omdat jou ooit geleerd is dat de verbon­denheid in liefde voor speciale momenten bewaard moet worden, voor speciale mensen, in speciale omstandigheden. Her is taboe om deze verbon-

JS'S

denheid te voelen zonder aanzien des persoons.

Misschien dacht je wel: 'Ik bewaar her voor jou, en jou, en jou - maar alle anderen vind ik maar eng.'

Maar dit war wakker is, deze liefde die iedere be­schrijving te boven gaat wanneer zij gekend wordr als een diepe verbondenheid en grote eenheid, de-z.e liefde maakt geen onderscheid. Zij weer nier hoe ze zichzelf aan en uit moet zenen. Die knop 7.it alleen in je geest. Deze liefde staat altijd aan. Zij

bemint heiligen en zondaren evenzeer. Dar is echte liefde. Namaakliefde is: 'lk hou meer van jou dan van ieder ander omdar jij beter in mijn vcrknipte wereldbeeld past dan ieder ander.'

Echte liefde is synoniem mee Waarheid. Ze

verschilt niet van Waarheid. Her is nier de liefde van met de volmaakte partner naar het schoolfeest gaan. Dat is leuk, natuurlijk, maar dit is iets anders. De diepste essemie van liefde treedt niet aan en verdwijnt dan weer. Liefde is, punt uit. Zij houdt zelfs van mensen die jouw karakter misschien niet waardeert. Dar komr niet doordar we haar onrwik­kclen of omdat we vroom, nobel of heilig worden. Dat heeft niets te maken met de l iefde waar ik het over heb. Deze liefde is een diepe en eenvoudige

herkenning, iets dar zichzelf intuïtief kent en zich­zelf in elke ervaring, in elk schepsel en in elk paar ogen 01umoer. Ze komt zichzelf regen in alles wat

er gebeurt. De-z.c liefde besraar eenvoudig om de

reden dar er überhaupt iets gebeurt, wanr dat is

!�

het echte wonder. Her zou heel goed kunnen dat

er nicrs bestaat, het ligt veel meei voor de hand dat er niets zou zijn dan iets. Het is een wonder dar er iets gcbeurr; wij staan midden in de overvloed die leven heet.

De diepe liefde is niet iets waar wc in vallen of

uir weg gaan. De liefde die we opvatten af laten va­ren is vrij ver verwijderd v�n de essentie van liefde. Die liefde is ook onderdeel van de levenservaring

van de meeste mensen, maar deze liefde wordt al­

leen maar herkend. Het is een grote verrassing, de eersre keer wanneer we haar herkennen - wanneer

we merken dar deze liefde die hier en nu recht­srreeks uir onszelf voortkomt, verliefd is op alles wat zij regenkomr .

'Hoe kan dat nu? Ik word nier geacht te houden van dar mens die een heel andere levensopvatting

heeft dan ik.' 'Wat doet die liefde hier? Wij staan diametraal

regenover elkaar op politiek gebied.· 'Waarom hou ik van jou? Hoe is dar erin geslo­

pen? War is dat voor een liefde?' Dit is een diepe liefde. Oir is een liefde die sy­

noniem is mer Waarheid. Waar deze liefde aanwe­

zig is, is Waarheid aanwezig. Waar Waarheid aan­

wezig is, is deze verbondenheid, deze diepe liefde, aanwezig.

Veel verhalen van Jezus bes<..hrijven deze liefde. Mensen om hem heen verrelden hem voortdurend

war nier sympathiek was: 'Deze hoer gaan we ste­nigen. God houdt niet van zulke mensen.' Maar

Jezus, roraal verbonden, wist dar deze liefde geen

onderscheid maakt. Die treedt niet in werking om­

dat iemand aardig of nobel is. Zij is er slechts. Zij houdt van iedereen zonder aanzien des persoons.

Zijn prediking was grotendeels gestoeld op deze liefde. Hij uitte die zelfs voor diegenen die verant­woordelijk waren voor zijn dood. Hij zei: 'Vader, vergeef hen, want ze weren nier war ze doen.' Dar

komt voort uit de liefde die nooit ophoudt, ook niet met de dood voor ogen. Dat is de srem van de l iefde. De geest kan nog zeggen: 'Zij gaan me vermoorden. Ik heb het recht hun de liefde re om­houden.' Maar de waarheid werkt niet volgens die wet; zij speelt niet volgens de regels van het spe l dat de geest bedenkL Zij bemint ondanks alles. Vergis

je niet: deze liefde betekent niet dat je nobel, hei­lig en achrenswaardig wordL Dit is een liefde die aan alles vooraf gaat. Zij is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Het is een liefde die eenvoudigweg bestaat.

Je moest je van deze liefde afwenden om een afz.onderlijk iemand te kunnen worden, maar

zij bl eef bestaan. En die is feitelijk onze grootste angst: erachter komen dar je van allerlei dingen en mensen houdr die je in je geest liever niet zou wil­len liefhebben. De enige angst die mogelijk groter is dan doodsangst is angst voor echte liefde. Er-

158

achter komen dat je wel liefhebt, dat dit je aard is, is het begin van her einde voor alles in je dar denkr dar her op zichzelf staar. Wanneer je boos op iemand wordt, komt dar eigenlijk om de lief­

de die er is, en jij dar niet wilt. Daarom vliegen scheidende mensen elkaar zo vaak naar de keel. Ze

denken dar er geen l iefde hoort re zijn omdat ze

in scheiding liggen. Maar die is er wel. Dat mag je vervelend vinden, je mag nier met iemand willen samenleven, maar de liefde is er nog steeds omdat het nier bestaar dar je ooit van iemand hield en dan niet meer. Als je onder ogen kunt zien dar het ro­mantische aspect van de liefde verdwenen is, maar

dat her houden van of de verbondenheid er nog altijd is. kan her je energie bevrijden. En je kunr er maar beter aan wennen met één mens, wam je zult merken dar her van toepassing is op je relatie

mer iedereen. Liefde is er gewoon. Het is een uit­gemaakte zaak. Het geeft niet wie het betreft. Als

je liefde kunt accepteren zul je weten wanneer je bij iemand blijft en wanneer je hem verlaat.

Echte liefde heeft niets re maken mcr her feü

of je iemand aardig vindt, het met hem of haar

eens ben, of bij diegene past. Het is een liefde van

eenheid, een liefde die zier dat God alle maskers

draagt en die zich in iedereen herkent. Anders wordt Waarheid een abstractie die min of meer kil en analytisch js, en dar is nier Je echte Waarheid.

De Waarheid openbaan zich in de bereidheid zich

I"?

open re stellen voor deze imieme verbondenheid met alles. Of de persoonlijkheid het leuk vindt of nier, de intieme verbondenheid is er. Soms treedt

die plotseling op de voorgrond en maal{[ zich heel duidelijk bekend. Een andere keer gloeit zij op de achtergrond als houtskool, en is er voor alles. Met deze liefde voel je de muur van weerstand in de er­

kenning van een diepe verbondenheid vanzelf om­ver vallen. Nier alleen vair de mum van weerstand, maar wordr er ook liefde gevoeld voor elk mens en

voor her leven zelf. Her is als de liefde van een ouder voor een kind:

zelfs aJ word je af en roe gefrustreerd, deze liefde is constant. Het lijkt op het leven waar je soms

stapelgek van wordt en dat dan weer heel pret­

tig is. Deze liefde stijgt uir boven de goede en de kwade dagen, die blijven komen. Wanneer je je bewust bent geworden van deze liefde die elk goed of kwaad moment overstijgt, vindt er een radicale

omwemeling plaats in je relatie met her leven zelf.

Oir is een liefde zonder tegendeel, zoals haar, die door alles heen aanwezig is, op alle morncmen.

Wanneer je dit beseft is dar een omwenteling, wam wanneer je ziet dar deze liefde die jij bent, liefde voelt voor war onaamrekkdijk is, liefheeft wat je logische1wijs niet zou beminnen of waar je vanuit je cultuur niet van mocht houden, en die nier op

de regels van her ego Ier die scheiding veroorzaken, besef je dar dit een andere liefde is.

IGO

Begrijp alsjeblieft dat deze liefde waarover ik spreek

nier exclusief is, in de zin dat zij andere liefdeser­varingen uitsluiL Vriendschapsliefde, huwdijks­liefde , en vele andere soonen van liefde hebben

hun eigen modus. Maar ik heb het over de essentie

zelf. de essentie die in alle soorten van liefde aan­wezig is. Dit is de echte spirituele liefde, een diepe onuitgesproken verbondenheid. Alleen deze liefde

heeft de kracht om.e relatie roe het leven, onze re­latie met elkaar, en onze relatie met de wereld cc

uansformeren. Deze liefde is tijdloos. Deze liefde

is grenzeloos. Vaak, wan neer mensen zich van deze liefäe be­

wust worden, zeggen ze tegen mij: 'Adya, het is teveel voor me-het zal me verscheuren.' Belache­

lijk! Teveel voor jou? Je bent doorzichtig, je bent leeg. Ze gaat gewoon door je heen en verder. Door

jou heen en verder! Nlcen wanneer je je op een

bepaalde manier gedraagt, voelt het als teveel. Je

houdt er een idee van persoonlijke grens op na, jouw grens, en naruurlijk kun je haar dan niet in bedwang houden. Liefde was nooit bedoeld om in bedwang re worden gehouden.

I bi

Spirituele verslaving

Een spiritueel mens kan verslaafd raken aan spi­rituele roeservaringen en de Waarheidservaring

mislopen. Spirituele verslaving komt voor bij een grootse ervaring die je her gevoel geeft van een shot

van een sterke drug. Zodra dar je overkomt, wil je meer. Er werkt geen drug zo sterk als een spiritu­ele ervaring. Oe intellectuele component van deze verslaving is her geloof dat men zich, als men maar genoeg van dergelijke ervaringen heeft, voortdu­rend fantastisch zou voelen. Her lijkt op morfine. Je krijgt een injecde in her ziekenhuis omdat je je arm hebt gebroken en je denkt: 'Kon ik dat maar in een infuus toegediend krijgen, dan zou het le­ven relatief prerrig zijn, war er ook gebtun.' Spi­rituele ervaringen hebben vaak dit resultaat en de geest plaatst ze volgens zijn vertrouwde patroon,

163

denkend: 'Als ik deze ervaring voorrdurend had,

zou dat vrijheid berekenen.'

N gauw merk je dat je toestand niet veel beter is dan die van een ordinaire dronkaard, behalve

dat dronkaards weren dat ze een probleem hebhen omdat dronktn zijn maarschappelijk niet geaccep­

teerd wordt. Een spiritueel iemand is er heelzeker

van dat er geen probleem is, dar zijn bedwelming nier gelijk is aan andere vormen van bedwelming;

het punc is voor eeuwig sp iritueel dronken te zijn.

Zo denkt een verslaafde: 'Ik had het en ik ben her

kwijr. Ik heb het nodig. Ik heb her niet.'

In onze cultuur wordt aangenomen dar de ver­

slaafde, in her geval van de meeste verslavingen, een ellendig leven leidt. Maar niet in de spirituele wereld. De zoeker krijgt te horen dar spirituele ver­

slaving anders is dan alle andere verslavingen. Je benr geen junk . Je bent een spiricuele zoeker.

Het probleem zal aanhouden zolang er iets in jou is dat hoop houdt op de roeservaring. Wanneer

die begim af cc brokkelen, ga je zien dat aangename, heerlijke en opbeurende ervaringen enigszins lijken op zeer aangename en opbeurende slempervarin­

gen. Daar voel je je even fantastisch van, waarna je een evenredig sterke negatieve reactie krijgt. De

spirituele roes wordt gevolgd door een spirituele

depressie. Ik heb Jit bij veel leerlingen gezien. Ns de opeenvolging van extatische én deprime­

rende ervaringen lang genoeg heeft geduurd, begint

164

het je te dagen Jat de spirituele roeservaring slechts een zwaai van de pendel is die gevolgd wordt door een deprimerende ervaring. Op een bepaald punt

gekomen , vod je je wellicht even normaal �n krijg je door dat deze pendelbcwegingen evenredige en tegengestelde reacties zijn. Je beseft dat het on­

mogelijk is de slinger maar naar één kam re laten zwaaien, want het is zijn aard om heen en weer te

slingeren. Op geen enkele manier kun je de pendel naar één punt laren gaan .

Dit is de beweging van de zoeker, maar het is

ook de beweging van her ik, omdat her ik altijd

geïnteresseerd is in evenredige, regengesrelde reac­

ties waarbij het probeert de ene ervaring gaande te houden en de andere re vermijden . Dat is wat

het ik doet. Het jaagt her goede na en vermijdt her slechte. Zolang er iden tificatie is met deze bewe­

ging, zelfs als die naar de spir ituele extase gaat die zo nobel lijkt, zul je nooit vrij zijn. Hierin schuilt

geen vrijheid, wam er is niet zoiets als het gaande

houden van een ervaring. Uit de aard der zaak

heeft vrijheid niets re maken mer her laren voort­

duren van een bepaalde ervaring, omdat de aard

van ervaring bewegen is. Net als een klok die rikt,

beweegt zij voortdurend.

We moeren deze kwestie van spirituele versla­

ving bespreken, want als je die niet begrijpt, zal

her tweede pum dar ik wil aanstippen niet meer

dan een uit de lucht gegrepen spiritueel idee zijn.

16�

Maar als je het eerste deel begrijpt- dan wordt het rwcede deel veel belangrijker en inreressanrer. Het rweede deel is dat alles bewustzijn is. Alles is God. Alles is Een. Zien dat alles Een is, maakt het on­mogelijk slechts één kant van de medaille te willen zien. Als alles Een is, is her niet méér Een wanneer de pendel naar de ene kam, de roeskam slingert, dan wanneer hij naar de andere toestand gaat.

Zenleraren leggen iets niet op een abstracte ma­nier uit, en dat is zowel de schoonheid als de ver­schrikking ervan. Oe manier van mijn leraar om dir uit te leggen was door zijn staf omhoog te steken en te zeggen : 'Dit is Boeddha.' Vervolgens bonkte hij ermee op de grond en dacht iedereen: 'Oei! Dat is echt woeste zen. Ik wou dat ik wist waar hij het over had.' Daarna deed hij dan weer boem, boem, boem, en zei: 'Dit is zen. Dit is het1' En iedereen reageerde dan met: 'Tjonge!' Men vroeg zich af: 'Hoezo? Wat? Waar?', maar dat zei niemand. 'Dat

kan het niet zijn, want dat is alleen met een srok op de grond slaan.' Aangezien het niet allemaal Een is voor het denken, blijft het ernaar zoeken: 'Waar is het? Welke staat is het?' Omdat her ik alles refe­reert aan zijn eigen emotionele staat, gaat het daar ook van uit bij her vaststellen van wat waar is. Her denkt dat wat waar is altijd een extatische spiricu­ele roesrand is, maar dat bonken met de srok niet een erg verheven spirituele staat is. En om her nog erger te maken, om het nog schokkender re maken

i6G

zegt hij dan: 'Dit is een concrete beschrijving van de waarheid. Dit is Boeddha. Dit is nier abstract.' Dan waren we pas echt verslagen.

Het is echt een zegen dat er een leer bestaar die erop sraar concreet te zijn omdar hi.i ook alleen had kunnen zeggen, zoals ik soms doe: 'AJles is bewust­zijn. Her is allemaal Een.' Dan denkt de geesc: 'Ik

snap het. lk neem dat aan. Ik weer wat dat bete­kent.' Maar wanneer er mcr een stok op de grond wordt gebonkt en de leraar zegt: 'Dat is het!' is her voor de geest niet te bevatten. Meer God dan het bonken mcr de scok zul je nooit krijgen. Alles wat daarna komt is een abstractie, iets war zich van her feit verwijden. In zen worden geen concessies gedaan aan concreetheid. Dit is zowel de kracht als de bezoeking van zen, want het dwingt leerlingen de echte realisarie re ervaren in plaats van te den­ken dat ze iets begrijpen als dat niet zo is.

Dit stelt een spiriruele zoeker voor een dilem­ma. AJs her ik erover nadenkt war her betekent dar alles Een is, gaat her op zoek naar een ervaring van Eenheid. Dan leest her een boek over de ervaring van Eenheid en 1.ier een beschrijving van één wor­

den en zich verliezen in de bast van een boom of iets anders, en speurt emotionele ervaringen uit het verleden af of daar dergelijke ervaringen re vin­den zijn.

De ervaring van eenwording is heel aangenaam en heel mooi en misschien zul je die ooir krijgen,

167

en misschien ook nieL Als je een bepaald rype li­chaamsgeest hebt, krijg je die misschien één keer in de vijf levens. Her berekent niecs, of dit al dan niet gebeurt of hoe vaak. Ik heb veel mensen oor­moer die zonder enige moeite zich één kunnen voelen, maar die zijn ongeveer zo vrij als een hond in een kooi die zijn staan najaagt. Vervloeien met het Geheel heeft niets re maken mer vrij zijn, of ook maar enig idee hebben war Eenheid eigenlijk is. Eenheid berekem gewoonweg dat alles het Ene is. Alles is Dar, en alles is altijd Dat geweest. Wan­neer er een heel diep weten is dat alles Een is, dan houdt de memale beweging van het ik om in het verleden een ervaring te zoeken op. De beweging wordt afgekapt. Het zoeken wordt afgekapt. De zoeker wordt afgekapc. Realisatie kapt alles tege­lijk af. Elke ervaring die je ooit zult hebben is het Ene, of die ervaring nu is dar je één wordt of dat je moer poepen; zelfs als die besraat uit het bonken met een stok op de vloer en zeggen: 'Oir is het. Oir is Boeddha. Dit is de verlichte geest. Verlichter wordt her niet!' Het is allemaal God.

Deze realisatie begint vaak re dagen wanneer her ik, dar dacht dat de ervaring van Eenheid verband hield met de zwaai van de pendel naar een extati­sche emotionele sraat, begint in te zien hoe beper­kend dat geloof is. De ervaring: 'Ik heb het gehad en ik ben het kwijt' is een zeer, zeer waardevolle ervaring voor Je spirituele weker. De schoonheid

168

van de slingerbeweging van de ervaring is, dat zij her ik dwingt elk conceptueel kader met herrek­king rot de ervaring zelf los te laten. Je trekt in nvijfel dar war je op enig momene hebt ervaren je iets verrelt over de uiteindelijke aard van de wer­kelijkheid. Her persoonlijke ik denkt, wanneer her zich goed voelt, dar her dichter bij zijn ware aard is, en wanneer het zich rot voelt, er ver vandaan is. Maar na in die gedachte te hebben verkeerd van ik-heb-her-gehad-ik-ben-het-kwijr, houdr dat ik ten slone op in zijn eigen waanidee te geloven. Iers kijkt er doorheen, en onderkent dat dit geen vrij­heid is.

Als de zoeker zodanig geprogrammeerd is, zal hij horen wat ik nu zeg en denken: 'Vergeet het. Ik geloof nog steeds dar ik de pendel in de stand van

extase kan vastzetten wdar hij daar blijft.' Het hele bestaan en de identiteit van een spirituele zoeker kan in deze pendelervaring geïnvesteerd zijn. Her is desoriënterend om te beseffen dar je je hele le­ven, en misschien vele levens, bezig geweest bent om re proheren in de extase te blijven, en dar dit er alleen maar toe geleid heeft dat je aan spirituele ervaringen verslaafd bent geraakt. Dit kan je weer depressief maken en kan tor grote desoriëntatie bden. Als je een dergelijke intense desoriënrarie voelr probeer je die misschien re ontlopen, wam plotseling weer de zoeker in jou niet war hij moel doen. Die raakt danig in de war en vraagt zich af:

169

'Als ik geen roes najaag om vrij te zijn, waar ben ik dan mee bezig?'

De zoeker moet midden in die gedesoriënreercl­heid blijven en in dat gevoel dat hij niet weet wat hij moet doen, want door daar in re blijven, zonder weerstand en zonder te probc:ren eraan te ontsnap­pen, wordt op dat moment iets nieuws geboren. Ga in je eigen gevoel na war er ontstaat wanneer je jezelf roestaat de gedesoriënteerdbeid te ervaren van de spirituele zoeker die nier langer iets anders wil ervaren dan hij op dit moment doet. Je kunt de zoeker voelen oplossen en de vrede voelen op­komen; dit is de vrede die de zoeker altijd al zocht. Ns de zoeker oplost, dan wordr de vrede geboren en is er stilte. Dir is geen kwaliteit van stilte die op enigerlei wijze afhankelijk is van een emotionele toestand. Op het moment waarop de zoeker be­gint op te lossen en er slechts vrede is, kan de pen­del naar een spirituele extase zwaaien of naar een

heel gewone toestand, of zelfs naar een onaange­name toestand, terwijl de vrede zelf daar volkomen onafhankelijk van blijft. Die is het dagen van de realisatie dat er alleen in die staat waarin de zoeker oplost, vrijheid kan bestaan, omdat er geen enkele neiging meer is om een ervaring re willen hebben of juist niet.

De aard van ervaring is dat zij verandert en op en neer beweegt als de golven in de zee. Zo is dat nu eenmaal. De identiteit verschuift van het

170

'ik', de zoeker die een bepaalde ervaring nastreeft. naar gewoon dit. Gewoon dir. Het centrum is al­tijd op deze plaats. Her centrum was altijd hier, op deze plaats. Alleen de zoeker hield vol dat her centrum in de spirituele roeservaring zou kunnen zijn. Maar aJs de zoeker oplost, dan is het centrum op elk moment hier. Her is bewegingloos precies hier. Je kunt een heel gewone, een heel nare, of een heel bijzondere emotionele en psychische ervaring hebben, en dan is het centrum nog altijd hier. En alleen van hieruit begint het re dagen dar alles een uiting van her centrum is. AJles. Er is geen uit­drukking die dichter bij de waarheid ligt dan een andere uitdrukking. Er is geen ervaring die dichter bij de waarheid ligt dan een andere ervaring, wam in her centrum van alles is geen zoeker. Precies op die plaats is niets. Alles is Een.

Je zult ontdekken dat zich in het centrum geen 'ikje' bevindt dat plaats inneemt. Zonder dit ik in her centrum is er niemand die oordeelt of een ge­geven ervaring de juiste ervaring is of dat die spi­rirueel is. Snap je her? Dit is her! Toen mijn leraar met zijn stok op de grond bonkte, liet hij daarmee zien dat alles ontstaat uit het centrum waar niets is. AJies is een uitdruldcing van dat centrum en sraar nier los van dar centrum. AJs je her hier niet ziet, zul je het nergens zien. Dit is de Grote Verlossing - verlossing van de verplichting iets te verande­ren om in her Beloofde Land re komen of naar de

J7J

verlichtingservaring te srreven. Oe verlichtingser­varing is dar er niets hoeft te veranderen. Je kunt hiervandaan zelfs zien dar verlichting zelf geen er­

varing is. Het is geen spirituele roesroesrand. Elke ervaring is dus slechts een uitdrukking van

dat wat geen ervaring is. Alles is dat en er is niets dan dat, en er was nooit iets behalve dat. Dit is war het werkelijk betekenr om te weten dat alles Een is. Daarom hebben aJie wijzen in alle rijden gezegd: 'Dit is het Beloofde Land.' Deze Eenheid is God. Dit is het Ene. Dit is het. Het is niet ergens anders. En zodra je ziet dar het centrum leeg is, en je weet dar daar niemand is die wil dar het anders is dan het werkelijk is, is dit veel beter dan de meest ver­heven spirituele s taat die er is. Hoe prcnig die ook zijn, de Waarheid is oneindig vrijer.

Leerling: Zou je willen uitleggen wat her verschil is russen spirituele ervaringen en momenten waarop

je je ervan bewust wordt dar non-dualiteit een feit is? Ik vraag dit omdat je misschien wel verslaafd

kunt raken aan her proberen re recreëren war ei­genlijk een tijdelijke bewustwording van non-du­aliteit was.

Adyasbanti: War ik zeg is alleen maar dat een ervaring niet meer dan een ervaring is. Het is wel zo dar je een glimp kunt krijgen van de non-du-

172

ale staar. War er meestal gebeurt, is dar de zoeker, als hij nier doorzien is, zich heel snel opnieuw laat gelden en de non-duale staar zal koppelen aan her ncveneffecr daarvan. Her neveneffecr van de non­duale, non-empirische staat waarin men :der dat er niets is om na re screven, dar er nooit iets was om na re streven en dar alles God is, is een groot 'Aha!'

De fout die een zoeker kan maken, als her zoe­ken nier fundamenteel doorzien is, is dar hij het

Aha!' associeert mer de non-duale, non-empirische staar. Naruurlijk kan het 'Aha!' gewoon opluch­ting, geluk, blijdschap, tranen of gelukzaligheid zijn, wat allemaal neveneffeeren zijn, die heel mooi zijn. Dar wil niet zeggen dar war gezien is niet de Waarheid was. Her wil alleen maar zeggen dar als de zoeker niet fundamenteel doorgrond is, hij die empirische neveneffecten onmiddellijk weer zal as­sociëren met de bewustwording zelf. Dan zal her

neveneffect her doel worden. Her wórdr her doel. J.

Ik zc:g dus niet dar war er gezien is on waar was

of dar er niets waardevols gebeurde omdat her ne­veneffect zo mooi is. Ik zeg: kun je her hele neven­effect opruimen? Kunnen we zien war de bron van het neveneffect is?

Leerling: Ben je, in dezelfde richting doorgere­deneerd, het ener me eens dar je een soort decon­structivistische methode aanreikt om vrijer re wor­den, waardoor we de misvattingen die ons kerenen doorzien, en dan ons best doen z.e re ontwarren?

17.�

Het lijkt mij dat de soorr van openingen waar we over praten ook kunnen gebeuren door andere me­thoden, zoals meditatie. Als we voortdurend ons best doen om deze openingen te omarmen, dan worden ze, door ze herhaaJdelijk te beleven, als het ware in het lichaam/geesrorganisme ingebakken, en is er sprake van een bepaalde ontwikkeling die op enig momene rot bloei komt.

Adyashanti: Ja. her is mogelijk dat het zo werkt. Maar meestal niet. Meestal heeft de zoeker bepaalde ervaringen en daarna weer nier, of hij heeft ze met een zekere frequentie, één keer per week, eens in de maand, of één keer per jaar. Voor zover ik kan zien is de mythe die gepropageerd wordt, dat er iets zal veranderen als je dergelijke ervaringen maar blijft krijgen. Soms verandert er inderdaad iets. Meestal blijft de zoeker met betrekkelijk voorspelbare tus­senpozen die ervaringen krijgen. Je kunt ze bijna in kaan brengen. Ze menen dar ze aan het einde van de weg resultaat zullen opleveren. De zoeker meenc dat ze op weg zijn naar verlichting. Dar is een mythe.

Wat ik zeg is dat her zo meestal niet werkt. Ik zeg niet dat het nier kan. Ik zeg alleen dat her meesral niet zo werkt, want de zoeker denkt dat de volgende ervaring, die anders wordt dan de1..e, de juiste zal zijn. Dar is de illusie die meestal niet in twijfel wordt getrokken, en als zij niet in twijfel getrokken wordt en niet onderzocht, dan kan men

174

spirituele ervaringen blijven hebben, zelfs mer grote frequentie. Het is als voortdurend dronken worden. Je drinkt gewoon vaker, nietwaar? Je kunt met grote frequenrie spirituele ervaringen hebben, maar dat berekent niet dat je nier nog steeds een verslaafde bent. De zoeker zit stevig op zijn plaats.

Leerling: Dit werpt wat mij betreft de vraag op in hoeverre we onze ervaringen kunnen vertrou­wen. AJs je iets eet waar je niet goed tegen kunt, eer je her nier meer. Je probeert her re vermijden en dar noemt men verstandig of slim. En als er iets is waar jij veel a.an hebt en dar jou een gevoel van vrijheid geeft, krijg je de natuurlijke feedback dat je in die richting vcrder moer gaan. Hoe zou je ons dan aanraden om re gaan met de natuurlijke neiging een bepaalde handeling re associëren met de spirituele ervaring of opening waar deze mee gepaard ging? Zeg je dat we nier naar die feedback moeten luisteren?

Adya.shanti: Nee. Ik beweer precies het tegen­overgestelde. Ik zeg juist dat je naar de feedback moer luisteren. Je moer je ervaring gadeslaan. Het

enige probleem is, dat de meeste mensen maar aan

een deel van hun ervaring aandacht schenken en

niet aan her geheel. Op grond van een deel van hun ervaring geloven ze: 'Als ik dir doe, krijg ik een ge­voel van vrijheid; dat is heel fijn, en daar gaat het allemaal om.' Of: 'Uit ervaring weer ik dat als ik dit doe, ik op een bepaald momene wordt gerrof-

175

tèn door Genade en een fijne ervaring krijg.' Dat spreek ik helemaal niet regen. Dar is onderdeel van je ervaring. Een ander deel van je ervaring waar vaak nier naar wordt gekeken, is het feit dat deze opeen­volging, deze beweging zelf. slavernij is. Her is geen vrijheid. Je wacht altijd op de volgende ervaring. De ervaring van mensen toont hun dit; ze weten dar dit zo is. Ze weten dat z.e niet echt vrij zijn, want ze wachten op vrijheid. En dit wachten is ook hun

ervaring, maar meestal wordt dit bijna onmiddel­lijk buiten beschouwing gelaten omdat dar deel van de ervaring hun complete spirituele paradigma be­dreigt. Daarom kijkt de zoeker daar niet naar.

Leerling: Ja. Daar wil ik nier naar kijken. Adya.shanti: Ik zeg dat je je ervaring moet ver­

trouwen, maar dan ook de hele ervaring. Leerling: Ik kreeg de indruk dar je her idee dat

er ontwikkeling in zit betwijfelde. Er zijn bepaalde stadia, weer je. Er zijn bepaalde stappen. Je gaar van punt A naar punr B. Er moet iers zijn waar je naar roe gaat, anders zouden wc hier niet zijn en praten over wat je kunt doen. Is er geen vooruit­gang?

Adyashanti: Er is een vooruitgang, maar je gaar nergens heen. Zo er iets is, dan is het eerder te­ruggang dan voortgang. Wanneer het waardevol is - en ik doel niet op regressie naar een infantiele toestand, een dergelijke regressie niet- ga je van al je spirituele ideeën terug naar een veel eenvoudiger

176

staar. ln die zin kan er zeker een teruggang zijn en het punt is dat je datgene waar ik het over heb, wel degelijk regenkomr. Her kan plotseling gebeuren, alles tegelijk, en het kan geleiddijk gebeuren, zo­als boter smelt. Als we nu het smelten van boter een vooruitgang willen noemen, kunnen wc dat wel doen, maar ik denk dat zeggen dar boter smelt iets anders is dan vooruitgang. Je schiet nier op. Je komt nergens, en snel al helemaal niet. Het kan dus op rwee manieren. Her kan geleidelijk of plot­seling gebeuren. Mijn ervaring, met veel mensen, is dar het op elke manier dat het wil gebeurr. In die zin kan ik dus wel geloven in de theorie van vooruitgang, maar niet in het idee dat sommige er­varingen me zeggen dar ik meer vooruitgang boek dan andere ervaringen. Dar is de valstrik. Ze geven nier aan dat je meer vooruitgang boekr.

Leerling: Dat is het gedeelte dar ik een beerje gevaarlijk vindL. omdat ik denk dat we allemaal de een of andere maarstaf willen om vooruitgang mee

te meten, en daar vercellen we hier in de sarsang verhalen over.

Adya.sbanti: Inderdaad. Leerling: Wc hebben her erover hoe ik de vo­

rige week in dit lastige parket verzeild was geraakt, maar nu heb het gevoel dat ik her er beter van af­bracht - alsof satsang zijn werk doet. We hebben het idee dat we vooruitgaan en dar het leven beter wordt.

177

Adyashanti: Ja, naruurlijk is er vooruitgang, maar

vooruitgang is geen realisatie of verlichting.

Leerling: Natuurlijk zijn er allerlei ervaringen.

Ze kunnen ons voor de gek houden. En ik hoor

echt wel war je zegt: 'Laat je nier inpakken door

de uiterlijke schijn. Ga voor her fort. Verover geen

zilver- of goudmijnen, waar je dan aan verslingerd

raakr.'

Adyashanti: Juist, want die raken allemaal uit­

geput. Als je ervaart dar je leven steeds beter wordt,

of vrijer, wie ben ik dan om dar re betwisten? Dar

is jouw ervaring. Als dar iemands ervaring is, dan

ben ik werkdijk verheugd dar hij gelukkiger wordt,

en waarschijnlijk zal hij zichzelf en anderen milder

behandelen. Dat is best. Als het over vrijheid gaat,

daar is werkelijk geen criterium voor. Je bent ver­

licht of je bent het niet.

178

Illusie

De wereld is illusoir.

Brahman alleen is echt.

De wereld is Brahm1111.

Ramm'la Maharshi

De wereld is Brahman, de uiteindelijke wer­

kelijkheid, indien onmiddellijk gezien. De

wereld is bedekt met een laag die besraat uit de

eisen die we eraan stellen. ledereen heeft zijn eisen.

Sommige mensen hebben het gevoel dat het leven

hun niet genoeg heeft gegeven. Andere mensen

vinden de wereld niet veilig genoeg. Weer andere

mensen eisen dat iedereen in vrede leeft. Het gaat

maar door, al die eisen die men aan her leven of aan

zichzelf kan stellen. Deze eisen vormen een laag.

179

Wanneer gezegd wordt dar de wereld een illusie is, berekenr her dar deze laag niel bestaaL Hij is nier echt, hij wordt door her denken veroorzaakt.

Wanneer iemand regen je zegt: 'fk hou van jou,' en jij hebt her gevoel: 'Ik ben blijkbaar toch de moeite waard,' is dal een illusie. Dar is niet waar .

Of iemand zegr: 'Ik haar je,' en jij denke: '0, God, ik wist her; ik ben nier veel waard,' is dat evenmin

waar. Geen van deze gedachten heeft een inherente realiteit. Ze zijn een sluier. Wanneer iemand zegt: 'Ik hou van je', verrelt hij je iets over zichzelf, niel over jou. Wanneer iemand zegt: 'Ik haat je,' vertelt ze iets over zichzelf, nier over jou.

Levensopvatringen zijn opvattingen over jezelf - letterlijk. Deze wereld waar zoveel gedachten overheen gelegd zijn, vindt feitelijk niet plaats, be­haJve in de geesr. Een goede manier om hier een beeld van te krijgen is je voor te stellen dar je ster­vende bent. Alles war met jou sterft is alles wat niet echt is: je hele beeld van jezelf, je opvatting over de wereld, hoc die zou moeren zijn, hoe die zou kunnen zijn, hoe jij zou moeren zijn, hoe jij zou kunnen zijn, of je verlicht was of onverlicht ... AJ dergelijke ideeën zijn weg als het brein niet meer functioneert. Ze zijn er feitelijk niet. Niets van dit alles gebeurt, in feite. Daarom heeft spiritueel om­waken een element van sterven.

Als je echt vrij wilt zijn, moet je bereid zijn je wereld re verliezen -je hele wereld. AJs je probeert

180

te bewijzen dar jouw opvatting over de wereld juist

is, kun je je biezen wel pakken en naar huis gaan. Als je verlicht wilt worden en wilt merken dat je, hoera!, gelijk had, ga dan maar op vakamie of weer aan het werk, en maak jezelf niet gek met spiritu­ele kwesties. Maar als her je ook maar enigszins aanspreekt verlicht te worden en te beseffen: 'Ik zat er helemaal naast. Ik had volstrekt ongelijk wat mezelf en aJle anderen betreft. Ik had ongelijk war de wereld betreft', dan zü je misschien goed.

Mensen kunnen mediteren om te bewijzen dal hun levensopvatring juist is, zonder het re weten.

De reden daarvoor kan negatief of positief z.i;n. De een kan denken: 'Ik weer dar ik een boeddha ben. Ik weet dat ik verlicht ben, ik weet dat ik verlicht ben.' Maar zelfs met die gedachte probeer je een levensopvatting af te dwingen, en die past nooit helemaal. De zenmeester Huang Po moedigde mensen aan de Boeddha overboord te gooien- alle zienswijzen, alle levensopvatringen - zelfs de spiri­tuele -weg re gooien- zodat je ze niet oplegt aan wat is. Daar komt de uitdrukking: 'Als je onderweg de Boeddha tegenkomt, dood hem', vandaan. Als

je enig beeld hebt van wat de Waarheid is, sla her onmiddellijk aan srukken, wam dar is het niec.

Her loslaten van deze bedekking met ideeën en beelden lijkr veel op ontwaken uit een droom. Wakker worden is de enige rnanier om je re realise­ren dar het een droom is. Wc kunnen heel funda-

181

mentalistisch zijn -zelfs wat betreft oosterse lerin­

gen, weet je. Je kunt geloven dar er geen wereld of geen zelf is, maar als je het niet uit eigen ervaring weet is het een vorm van fundamentalisme. Het is

een manier waarop de geest iets oplegt aan wat is. Wanneer je in meditatie zit, begin je de vcr­

schillende opvatringen die je met je meedroeg re

onderkennen, en kun je ze loslaten. Maar zo gauw als je ze loslaat, vervang je ze. Het is als met ge­loof. De meeste mensen doen geen afstand van

een geloof zonder zich aan een ander geloof vast te klampen. Oir geloof is beter, nu neem ik dîr aan .

Maar vragen stellen over wie de verschillende gelo­ven aanhangt is veel doeltreffender dan elk geloof

dat je regenkomt in twijfel trekken, omdat je het ene doorziet, maar er al gauw weer een ander zal

opdoemen. Het lijkt op onkruid wieden. De beste vriend uit mijn jeugd, die aan de over­

kam woonde, had een achtertuin met een gazon

dar eigenlijk meer onkruid was dan gras. Zijn va­

der placht ons vijfentwintig cent per uur- lee wel, dar was dertig jaar geleden -re betalen om her on­kruid eruir re trekken. En zelfs toen wisren we dar vijfentwintig cent per uur nier veel gdd was. Maar met een uurtje werk konden we een reep kopen. Eerst zaten we op de grond her onkruid er mel

kleine tafelmessen uit re snijden. Enfin, dat was te moeilijk, dus daarna gingen we het onkruid er gewoon uittrekken. We nokken het bovenste ge�

182

deelte van het onkruid eraf. Er was meer onkruid dan gras, en zo wiedden we 's zomers uren lang

per dag, tot rwee weken achter elkaar, wanneer we beslorcn dat we echt geld wilden verdienen. Tegen de ri jd dat we een week later aan het eind van het

gazon waren gekomen, kwam het onkruid dat we er in de eerste week hadden uitgetrokken al weer omhoog. Zo is het met geloof. Je plukt het ene af,

maar als je dat niet mer worte l en al doer, en als

je nier ook degene eruit rukt die gelooft, komen er steeds weer nieuwe geloven die strijden om je

aandacht. Dit is een goede manier om je van een baan te verzekeren. Her ego kan op die manier aan het werk blijven.

Het uitroeien van degene die gelooft, daar gaar

het om. Wie is degene die dit geloof aanhangt?

Wie is degene die ermee worstelt? Als je eenmaal degene hebt uitgeroeid die het bouwsel bijeen­

houdt, valt het hele bouwsel in elkaar. Als je een

stukje van de wortel laat staan, komt her terug en begint weer te groeien.

- Leerling: Soms zie ik mijn levensopvattingen als

illusies, en voel ik heelheid. Maar dan verlies ik me

weer in afgescheidenheid. Wat is er voor nodig om nier meer heen en weer re gaan, om van af en toe

een momenr naar constante realisatie te gaan?

183

Adyashanti: Laar degene die vraagt: 'Wann eer zal

her van af en roe een momem van realisatie naar

constante realisatie gaan?' oplossen . Heb je een

idee wie dar vraagt? Her is een bepaalde beweging in de geest die dar vraagr.

Her is allemaal een laag van ideeën die de waar­heid bedekt. Er is een gezegde in zen: 'De ene mi­nuur ben je een boeddha, de volgende een vodend

wezen.' Je bent altijd Boeddha, want beide zijn

Self-rejlution {>1997 Wil Nolan

184

maskers. Voelend wezen is een masker. Boeddha is

ook een masker. Wanneer de maskers af zijn, zijn

het voelende wezen en Boeddha een en dezelfde.

Leerling: En kun je her geen naam geven. Adyashanti: Je kunt her geen naam geven. Het

is nier-masker, leegte. Zoals Huang Po zei: 'Her is

niet groter om gemanifesteerd re zijn als Boeddha en nier minder om gemanifesteerd te zijn als voe­lend wezen.'

Leerling: Ik bespeur een neiging in mezelf ge­

hecht re zijn aan dit gevoel van vrije val.'

Adyashanti: Gehecht zijn aan het gevoel van

vrije val is nog altijd gehechtheid. En her is de

oorzaak van lijden, want er wllen nier altijd aan­

gename gevoelens zijn. Gevoelens veranderen. Ze

7.ien is ze loslaten. Er ontstaat dan spomaan om­spanning in het vasthouden eraan, z.elfs aan heer­

lijke ervaringen. We gaan voorbij realisatie, voorbij het masker van het ego, en voorbij her masker van

Boeddha. Als her ondoordringbare masker voor de

leegte wordt weggetrokken en het transcendente

wordr bereikt - is er slechts her grote 'Ahhhhh'.

Leerling: Wanneer je spreekt over 'geen ideeën of

illusies hebben en leegte realiseren' lijkt liefde daar

geen rol meer in re spelen. In mijn ervaring om­

staar die liefde ook bij bewustwording; het lijkt wel

185

een energetisch veld russen illusie en leegte. Wil je

over liefde spreken en over de plaats die zij heeft in verlichting? Hoe komt her dar wij mensen ons, met zoveel liefde van binnen, zo zelden bemind voelen?

Adyashanti: De ecrm: beweging van leegte is

liefde. Dar is ook de eerste roeping, wat hetzelfde

is, de1.dfde liefde. Zij leidt tor het hele univer!ïum,

de creativiteit van dit bestaan, en de geboorre cr­

van. Zij is als een moeder. Alles ontstaat uit dat on­beschrijflijke gevoel van liefde en schoonhe id. Het is de eerste uiting van het niets . In die zin is liefde

vaak een poon of deur naar de meest waarachtige , hoogste staat. lk denk dat de reden waarom men­

sen geen liefde voelen, is dar ze afgescheiden zijn van zichzelf, van wie liefde, de bron van liefde is.

Oir hele menselijke organisme is liefde beli­

chaamd, creativiteit belichaamd. Het ego ziet dit niet. Het acht zich nier in staar een dergelijke lief­de roe re laren. Daarom houdt men in spirituele

gemeenschappen vaak niet gewoon van de leraar, maar men aanbidt hem, wanreen ego kan zoveel

liefde niet verdragen. Men voelt deze liefde mis­

schien zelfs in zich, maar aangezien her voor het ego teveel lijkt, wordt de liefde op de leraar gepro­

jecteerd.

We hebben de neiging onze eigen Waarheid, onze eigen schoonheid, op iets of iemand anders

te projecter en. Wc projecteren onze schoonheid.

186

Dat is de onbewuste afspraak die wordt gemaakt:

'Ik besluit, op de een of andere manier, bewust of onbewust, een afgescheiden persoon te zijn. Maar

aangezien ik eigenlijk niet afgescheiden ben, moet ik mijn Waarheid weggeven. Maar aangezien ik de

Waarheid niet kw ijt kan raken- die verdwijnt nier

zomaar uit de kosmos - moer ik haar ergens an­ders deponeren. Als ik net wil doen alsof ik deze

beperkte mens ben, moer ik mijn goddelijkheid

weggeven aan iemand anders. ' Vervolgens gaar die

naar Jezus of Boeddha of de spirituele leraar. 'Ie­mand moet haar toch hebben, terwijl ik her druk

heb met mezelf te zijn.' Dat is de projectie. Ik denk dar wanneer er liefde is, in de meest

waarachtige zin van het woord, we in feite verliefd

worden op ons Zelf. We worden verliefd op war ons ego niet kan bevatten. Wanneer we het sta­

dium van afgescheiden persoon gepasseerd zijn, nemen we on1.e ware aard weer aan en erkennen we ons Zelf, zodat wc naar Boeddha- of de heilige

of onze eigen leraar- kunnen kijken en onmiddel­

lijk en absoluut weten dar wij dat zelf zijn, dar het

hetzelfde is. We kunnen dar alleen doen wanneer

we werkelijk die rijkdom helemaal teruggehaald hehben naar onszelf en haar gezien hebben als ons eigen Zelf.

Dan is er een grote liefde en waardering. Dar heb ik voor mijn leraar. Het is zoiets als: 'Bedankt

voor het vasthouden van mijn projectie. Bedankt

l87

voor her vasthouden van mijn verlichting, terwijl

ik onderrussen bezig was net re doen alsof ik niet

verlicht was. Bedankr dat u die nier bent blijven

vasthouden en als uw eigendom hebt beschouwd,

maar dar u haar terug hebt gegeven. Er is hier heel veel liefde en dankbaarheid daarvoor. Bedanh dat

u mij dit heeft laren zien.'

Er is een gezegde in zen dat luide: 'Wanneer de realisatie diep gaat, dansr je hele wezen.' Je kunt

een ervaring van leegte hebben, maar her kan de

leegte van leegte zijn. Een uitdrukking die ge­bruikt wordt is 'een koele leegte'. Maar wanneer het de ware leegte is, danst je wezen. Dar gaat zelfs

dwars door je fysieke lichaam. AJ!cs leeft: weer. Je

danst - de leegte danst. Dan gaan we dieper in

die liefde en die dans en die vreugde. Vervolgens

komt het tol rust en is het nog steeds liefde, dans c:n vreugde, maar het kalmeert tor iets dat stil is en

alles doordringt. Er is een liefde en een stilte die zich alleen maar verdiepen.

Wanneer verlichting plaatsvindt, moet het hart

zich openen. Ik denk dar als realisatle volkomen

wil zijn, ze op drie niveaus moer aanslaan- hoofd,

hart en onderbuik - want je kunt een zeer hel·

dere, verlichte geest hebben, die je heel grondig

kunt kennen zonder dar je wezen dansr. Maar als

het hare zich net zo ver opent als de geest, begint je wezen re dansen. Dan komt alles tot leven. En

wanneer de onderbuik opengaat, is er die diepe,

188

onpeilbaar diepe stabil iteit waarin de opening die

jij bent, opgaat in transparantie. Ze is her absolute

geworden. Jij bent Dat. Er bestaaL een uitdrukking die luidt: 'Compacte

leegte'. In de geest is de leegte nier zo compact. Ze

lijkt veel op ruimte en is etherisch van karakter; dar

is verlichting op het niveau van de geest. Verlich­

ting op het niveau van her hare is een levendigheid, her gevoel dar alles in mij danst. De verlichting

op het niveau van de onderbuik is een soortgelijke leegte als die van de geest, maar als een berg, een transparante berg. Dat z.ijn allemaal uitdrukkingen

in de mem van Je Waarheid.

Leerling: Dat is her mooiste war ik ooit heb

gehoord. Ik heb me afgevraagd hoe dat nou zit met spirituele groeperingen die liefde ht:bbcn overge­

slagen en daar blijkbaar niet van uitgaan in hun

leer. Zij hebben die kern niet en lijken erg dor.

Ik heb me alrijd afgevraagd hoe er verlichting kan

zijn zonder liefae.

Adyashanti: Zoals mijn leraar altijd zei: "Spiri­

rualiteit kan maar al te gemakkelijk omaarden in gepraat.' Er kan een zeker niveau van geestel ijke

verlichting zijn, van torale helderheid -een ontwa­

ken als ruimLe of ruimheid -die steeds vcrtier kan gaan. Maar zelfs daarbij kunnen er zeer subtiele

vormen zijn. en zijn er ook vaak, van her indivi­

duele ik dat zichzelf bescherml. Zodra je onder her

niveau van de hals komt, wordr zelfbescherming

189

voor veel mensen een enorm belangrijke kwestie.

Her is één ding om mijn geest re veranderen, geen

gedachten te hebben of niets te zijn, maar wanneer

her in het hart begim te komen, komt het wel heel dicht bij. Die opening is van een andere orde van

intimiteit. En daarom denk ik dat sommige spi­rituele gemeenschappen dar missen, omdat som­

mige mensen heel vcrlicht van geest kunnen zijn, maar verder niec.

Leerling: War mij opvalt is dat ik me. daarom

rot je aangetrokken voelde. Bij sommige spiritu­

ele leraren kan er sprake zijn van veel ervaringen

en veel oefeningen voor bewustzijnsverandering of

samadhi. Maar wat jij er echt aan toevoegt, en dar

doen veel leraren niet, is de volledige belichaming

van je essentie . Daarin moer liefde een plaats heb­

ben. Als je spirituele leven er alleen over gaat hoe

je tot bewustzijnsverandering kunt komen, heb je

geen doorleefde essemie en denk je die niet nodig re hebben. Je wordt misleid door het idee dar dát alles is of dat her genoeg is.

Adyashanti: Terwijl de verlichting neerdaalt, kom je in heel vcrschillende gebieden van je wc­

zen, die doorzien zullen worden. Wanneer je onder de hals komt, staat je heel wat smerigs te wach­

ten, als je snapt war ik bedoel. Het is zo'n beetje

het spirituele moment om je handschoenen aan re trekken, en een mens moet op een zeer diep

emotioneel niveau kunnen kijken om daar echt re

190

komen. Als we vasr zinen, zoals je zegr, wordt de

spirituele staat misschien gebruikt om ons ervoor

te behoeden vollediger re sterven. Hoge spirituele

staten behoren rot de meest effectieve schuilplaat­

sen, omdat ze zo gelukzalig en zo compleet kun­

nen l ijken . En daar heb je van die geweld ige erva­ringen, maar je schopt nog steeds je hond als je uit

je werk komt.

Oe verschillende spirituele tradities belichamen

blijkbaar ieder een ander aspect van realisatie. Zen belichaamt het onderbuikniveau. Daar richt her

zich op. In 1.en wordt her Oe Grore Dood genoemd

als je daar heel diep in valt, omdat het een wraal

loslaren is van alles, zelfs van gehechtheid aan her harr. Op dezelfde manier als we gehecht kunnen

zijn aan de imellectuele verlichting, kunnen we

ook gehecht zijn aan merher hare doorvoelde ver­

lichting, wat de reden is waarom je in zen zoveel

hoon praten over leegte. Dit is de berg van leegte,

en dat is in feite her wezen van het bestaan.

I')(

Controle

En als je nu eens iedere controle en elke drang

die je hebr laat varen, wc de allergeringste

drang toe, om waar dan ook iets te beheersen, ook

iets dat er op dit ogenblik misschien met je gebeurt?

Stel je voor dar je in staat zou zijn de controle op

elk niveau volkomen en absoluut op te geven. Als

je de controle absoluut, totaal en volledig op zou

kunnen geven, zou je spiritueel een vrij mens zijn.

Veel mensen hebben gezegd dat wanneer je

de aard van de mens tot op het bot ontleedt, de

voornaamste emorie die mensen gescheiden houdt

angst is. Ik heb niet gemerkt dat dit zo is. Mijn

bevinding is dat de kernkwestie die mensen die

vinden dat ze afgescheiden zijn gescheiden houdt,

her verlangen en de wil is om alles te beheersen.

Er ontstaat angst wanneer je denkt dat je geen

193

conrrole hebt. Of je wordt bang wanneer je beseft dar je geen controle hebt, maar het verlangen naar controle nog nier hebt opgegeven.

Wanneer ik het over controle heb, heb ik het over alles. De meest in het oog lopende vorm van conrrole is wanneer mensen proberen elkaar de baas re blijven. Als je terugdenkt aan elke afzon­derlijke conversatie die je vandaag hebt gevoerd, is de kans groOl dat je er een zekere poging tot

conrrole in vindL Je probeerde iemands geest re beheersen, zodat ze jou zouden begrijpen, het met je eens zouden zijn, naar je zouden luisteren of je aardig zouden vinden. Dar geldt misschien niet voor alle gesprekken en mensen, maar waarschijn­

lijk voor aardig wat. Tk heb het over alles, van de meest in her oog lo­

pende vormen van controle en macht rot de meer subtiele vormen van controle. Hierbij trachten we wat we op dit momenr ervaren een andere wen­ding re geven. Een van de meest voorkomende vra­gen die ik krijg gaar ongeveer zo: 'Adya, er is iets met me gebeurd op spiritueel vlak, Jan denk ik tenminste, en ook al is het gebeurd, heb ik niet het gevoel dat het helemaal volledig is . Ik heb niet zo

het gevoel dat ik helemaal vrij ben. Misschien ben ik me wel bewust geworden van wat ik ben en wie ik ben, en dar was heel mooi en inrens, maar Adya, er is iets nog niet helemaal af.' Wat volgt is: 'Wat moet ik doen. ' Ik ben nog geen geval tegengeko-

194

men waarin iemand met dit dilemma niet voorna­melijk bezig is ener de kwestie van comrole. Nier één iemand, maar iederéén is mee controle bezig, tenzij ze helemaal bevrijd zijn van het verlangen naar controle.

Zeer simplisrisch gezien is her verschil russen die mensen die belangrijke en diepgaande in­zichten hebben gekregen in hun ware aard en de

mensen die werkelijk bevrijd en vrij zijn, zeer een­voudig dit: zij die bevrijd en vrij zijn hebben de controle wtaal en absoluut opgegeven. Dat is zo

omdar je, wanneer je de controle laat varen, niets anders kunt zijn dan bevrijd en vrij. Her is alsof je

van een gebouw af springr. Je moer wel naar bene­

den vallen; de 1.waartekrachr trekt je omlaag. Als je de controle volstrekt loslaat, eindig je in volkomen zei fi-eal isarie.

In zijn meest elementaire vorm geeft het verlan­gen naar controle her gevoel alsof er een gebalde vuist in je buik zit. Wat je merkt, wanneer je je

door alle verschillende manieren om je ervaring te beheersen heen hebt gewerkt, is deze elementaire gebalde vuist. En wanneer je dicht bij die gebalde

vuist komt, zul je merken dar die een beschermer heeft. De beschermer van ons elementaire gevoel van conrrole is woede. Meestal is deze woede des­tructiever dan ieder gevoel waarvan je ooit zou wil­len wegeven dat je her misschien in je zou kunnen hebben. Her is de uiteindelijke beschermer van de

}C)')

controle, wanr als je ooit bij iemand mer een aan­

val van woede in de buurt bent geweest, dan maak

je dat je weg komt, tenzij je stom bent. Je voelt je misschien rot allerlei andere dingen aangetrok­ken: iemand wiens trip bestaat uit slachtofferschap

of depressie, of misschien iemand die slachroffers maakt of andere patronen heeft. Mensen kunnen gehech L of verstrikt raken in allerlei emotionele pa­tronen, maar er zijn er maar heel weinig die zich

echt graag als een mot in het vuur van woede laten vangen, of er iets in zien. In die zin is het een zeer goede beschermer. Hij is heel doeltreffend in zijn optreden.

Veel mensen komen nooit bij hun woede, om­dat angst daar nog boven ligt. Angst werkt meestal.

Oe meeste mensen die verschrikkelijk bang zijn,

lopen weg. Maar die paar mensen die door hun angst heengaan zullen eruit komen met het gevoel dat er iets onder zit dat ogenschijnlijk enorm des­tr uctief is. En al� je door die rornado heen blijft gaan, zul je merken dat er een ex is ten tiële con­

tractie is, meestal diep in de buik, die zelf� zeer ingrijpende spiritude inzichten kan overleven. Misschien overleeft de angst, misschien niet, en misschien overleeft de woede, misschien niet. Vaak

doen ze daL niet. Maar de contractie overleeft soms

in zijn meest elementaire vorm.

Daarom stelde ik je voor je re vcrbeelden hoe

het zou zijn al!'! er mtaal geen enkele neiging tot

196

comrole in je was, geen enkel verlangen om Le be­heersen, of ideeën om te beheersen - hetzij op een

zeer voor de hand liggend niveau, hetzij op het diepste niveau van je ervaring. Stel je voor hoe her zou zijn als her verlangen om re beheersen volko­

men uit je systeem verdwenen was.

Het verlangen om de baas te blijven is, uitein­delijk, onze onwil om volledig bewust re zijn. An­thony de Mello vereelt daar een prachtig verhaaJ

over. Hi j was een spiritueel ontwaakte jezuïeten­pater die lezingen gaf en boeken schreef; hij stierf in de jaren tachtig . Hij vereelt in zijn verhaal hoe een moeder bij de kamer van haar zoon op de deur klopte en zei: 'Johnny, je moet wakker worden. Het is rijd om naar school te gaan.'

Johnny antwoordt: 'Ik wil niet wakker wor­

den.'

Moeder zegt weer: 'Johnny, je moet wakker

worden!'

'Ik ben wakker!' 'Johnny, je moet opstaan en uit bed komen en

naar school gaan!'

'Ik wû niet uit bed komen. '

Komt dit je bekend voor? 'lk wil nier naar school. Ik heb genoeg van school. Waarom zou ik

naar school moeren?' Zij amwoordt hem: 'Ik zal je drie redenen noemen waarom je naar school moet. Ten eerste , omdar het tijd is om naar school re gaan. Ten tweede, omdat er een hele school met

1 lJ7

leerlingen is die van jou afhankelijk is. En ten der­

de, omdat je veerrig jaar bent en het hoofd van de school.'

Iers soortgelijks is aan de hand met veel mensen

die een heel diep inzicht hebben gehad. Alsof de wekker afliep en je ophield je illusoire zelf voort­

durend wr hestaan te dromen. en je weet dat je

uiteindelijk zuiver geest bent. Dat heb je ervaren. Je lijkt op het schoolhoofd die in bed ligt als het tijd is om naar school te gaan. Je bent wakker, maar

je hebt er nog niet helemaal mee ingestemd dat je wakker bent. Je hebt je controle niet opgegeven. Het leven roept je, en het laame stukje controle

dat je over hebt is dat je zegt: 'Nee. Het is eng bui­ten. Ik weet niet of ik de deur uit wil gaan. Daar­

buiten is een heel nieuw leven. Een heel andere

manier van zijn. Ik ben ontwaakt, maar ik weet

niet zeker of ik echt helemaal wakker wil zijn . Ik

dacht dat ik gewoon wakker kon worden en dan nog in bed kon blijven.'

Het is grappig, wanneer mensen werkelijk op

dir bepaalde punt in hun spirituele omwikkeling

zijn aangekomen, wanneer ze een diep inziclu heb­ben gekregen en toch eigenlijk bezig zijn met de essentiële kwestie van conrrole, dat 7.e vaak vragen:

'Denk je dat ik naar een klooster zou moeten gaan of zoiets? ik wou dar ik gewoon eeuwig op retraite kon gaan, vind je dat een goed idee?' en ik zeg al rijd

nee. Het zou zijn alsof die schoolmeester zegt: 'Zou

198

het niet het beste zijn gewoon de eerste twintig jaar

in bed te blijven?' Is je probleem daarmee opgelost ? Absoluut niet! Je moer opstaan en eruit komen. En je zult daarvoor de controle los moeren laren.

Dit is een zeer ingrijpende en zeer belangrijke beweging. Her is eigenlijk een mutatie in de kern

van je innerl ijk. Het is niet noodzakelijk een open­baring, een spirituele prestatie, of een realisatie.

Her is een fundamentele mutatie van onze wijze

van bestaan -leven, los van de wil controle te hou­den. Wanneer je= Wt de kern komt van conrrole, krijg je waarschijnlijk het gevoel alsof je doodgaat. De meeste mensen hebben dar gevoel, want in

zekere zin ga je ook sterven. De ervaring dat her

leven plotsding , en wel roraal, niet draait om con­trole hebben, ook niet op her meesr fundamenrele

niveau, is een zekere dood. Voor de meesten van ons draaide het hele leven al om comrole tegen de tijd dat we ongeveer een jaar oud waren. Je ziet al kinderen van twee jaar Jie de baas over hun

moeder proberen re spelen en mammie en pappie ordonneren en manipuleren. Het begint w jong,

die drang om de baas re spelen, dir blijkbaar bio­logische gevoel dat je zult overleven als je controle kunt hebben.

Dit is werkelijk een fundamenrele transforma­

tie. Daarom zeg ik dat we wel een heel diepgaande en belangrijke realisatie van de waarheid kunnen hebben, maar dar de definirieve echre vrijheid uir-

eindelijk nier per se tor stand komt door een rea­

lisatie. Zij komt tot stand door een diepe overgave in her aller-binnenste van ons wezen. Natuurlijk zullen de meeste mensen een grondige realisatie van hun ware aard nodig hebben om zich vanzelf en spomaan over te kunnen geven. Maar het vol­woit zichzelf met een blind en onvoorspelbaar los­

laren van controle. De vraag die mensen mij over

dit punt stellen is natuurlijk: 'En, hoe doe ik dar?' En alles wat ik kan zeggen is dar die vraag zelf jouw

controle is. ConrroJe is dar je dit probeert te doen. De vraag naar her hoe gaar altijd over controle. Her kan soms zelfs nuttig zijn om te weten hoe,

maar uiteindelijk gaat her over comrole. Er is geen

hoe. Laar gewoon los.

Leerling: War bedoel je met onvoorspelbaar? Adya�hanti: Daarmee bedoel ik dat bij her de­

finitieve opgeven van controle, de w il tOL controle,

alles onvoorspelbaar is. Het is het laatste dat we

onder ogen willen zien omdat alles toraal onvoor­spelbaar is. Met andere woorden; alles is volledig onbekend.

Leerling: En het onvoorspelbare loslaren van controle gebeurt dus eenvoudig door in het onbe­

kende re zijn - en dan is daar de opening. Is dar juist?

200

Adyashanti: Je kunr daar zi,jn en toch niet losla­

ten. Als we werkelijk in zekere mate rusten in onze ware aard, functioneren de overduidelijke vormen van controle niet. Als ze dat wel doen, dan rusten

we nier in onze ware aard. Dan zijn we er nog niet in de buurt van. Als we duidelijk proberen controle uit te oefenen over onszelf en anderen, zijn we vol�

ledig terug in dromenland. Maar zelfs als we zeer diep in onze ware aard verblijven, is het mogelijk,

en in mijn ervaring met mensen zelfs waarschijn�

lijk, dat deze existentiële grip van conrrole er nog

steeds is. Hij wordt misschien niet eens opgemerkt

op dat moment, maar potentieel is hij er. Leerling: Daar is angst bij.

Adyashanti: Dat is doodsangst. Ja. Omdat het

loslaten gebeurt door de dood van ons afgeschei­

den zelf te ervaren, en dat is een zeer diepe dood,

op alle niveaus. Heel diep. Let wel, het is een vol­slagen ingebeelde dood.

Leerling: Vindt loslaren plaats wanneer we

sterven? Adyashanti: Nee, helemaal nier. Je kunt fysiek

sterven en nog steeds verlangen houden naar con­

trole, door tweehonderdduizend levens heen. Leerling: Is het loslaten van de existentiële grip

iets fysieks?

Adyashanti: De existentiële grip voel je fysiek, maar her gaar veel dieper dan het fysieke. Om een voorbeeld re noemen, stel je voor dat je een abso-

201

luur overruigende ervaring had dar jij, zoals je nu over jezelf denkt, in alle opzichten zou overleven wanneer je lichaam stierf. Dit is dan geen geloof, her is geen hoop, her is geen vertrouwen -je bent er honderd procent zeker van. Zou je dan heel bang zijn dar je lichaam achteruitging en stierf?

Leerling: Nee.

Adyashanti: Ik denk dar de meeste mensen nier echt bang zijn voor hun fysieke dood, wam als ze

de: overruiging hadden dar zij niet zouden sterven,

zouden ze zich geen zorgen maken over het sterven

van hun lichaam. Waar ze bang voor zijn bij het sterven is nier dat 'mijn lichaam sterft', maar dat 'ik sterf'.

Leerling: Ik, zoals ik mezelf ken. Adyashanti: Ja, ' ik' sterf. En aJs ik niet dacht

dar ik zou sterven, zou her me niet kunnen schelen

of mijn lichaam stierf. Maar her feit is dar degene

die: bang voor de dood is, degene is die vasrhoudL De ik die ik ken, mijn persoonlijkheid, is her haas­

je. Die is verdwenen. Maar her is een volkomen ingebeelde dood, omdat de ik slechts een vcrza­meling bekende gedachten is. Maar als ik ermee

geïdentificeerd bent, voelt het helemaal nier als een ingebeelde dood, wel?

Leerling: Gebeurt het dan in de loop van de rijd?

Adyashanti: Her gebeurt wanneer de: rijd op­raakt. Het kan in de loop van de tijd gebeuren.

202

Dat kan heel plotseling zijn of het kan ook heel

geleidelijk zijn. Er is maar één regel : er zijn geen regels over hoe je je ontvouwt.

Leerling: Moeren we dan ophouden mer vra­

gen srellen? Adyashanti: Nee. dar werkt ook niet. Dar is re­

veel controle.

Leerling: Maar wanneer je vragen begint te

stellen, probeer je iets re beheersen. Adyashanti: Ja. Maar als je jezelf weerhoudt

van het stellen van vragen, probeer je ook contro­le re houden. Her beste wat mensen voor zichzelf kunnen doen is altijd om absoluut, toraal en vol­ledig eerlijk te zijn met zichzelf, helemaal eerlijk,

innerlijk. Als er een vraag is die heel belangrijk diepzinnig en heel werkelijk is voor jou, stel hem. Begrijp je wat ik bedoel? Het is belangrijker in­

teger te bl ijven ten aanzien van wat er in je leefr, dan het te verkwanselen voor een idee. Integer

blijven leidt je helemaal naar de waarheid. Er zijn nier veel mensen die dir doen. Iedereen meer war er in hen leeft af aan een idee dar van buiren komr. Als je wat ik vanavond heb gezegd zó in­

ter preteert dat alle vragen een vorm van conrrole

zijn, zou dat een rotstreek zijn, want dan wu je alleen maar controle uitoefenen in tegengestelde richting.

Leerling: Houdt her vragende deel uiteindelijk op te bestaan?

203

Adyashanti: Ja. Dat is het hele punt. Her deel dar vraagt eindigt wanneer de vraagsteller eindigt. Al­

les wat de vraagsteller vraagt is een middel om de grip re versterken.

Leerling: Om zichzelf re verdedigen?

Adyashanti: Juist. Zelfs wanneer deze grip vraag om verlossing en om overgave, probeert hij nog controle te houden. Hij zegt: 'Ik wil me nu overgeven.' Je meest innerlijke integriteit is dus hec belangrijkste. Mijn leraar zei altijd iets heel een­

voudigs , maar heel diepzinnigs: 'Alleen de nepfigu­ren worden niet verlicht.'

Leerling: Je bedoelt dat ze de waarheid nier wil­len weren?

Adyashanti: Ik weet niet of ze de waarheid niet willen weten, ik weet alleen dat de meeste men­sen her heel moeilijk vinden een lang volgehou­den integriteit re bewaren. Ze geven die om allerlei redenen en ideeën steeds weer op. Ze volgen de leringen van vierhonderd bocken tegelijkertijd, en

doen aJles om te on dopen wat er werkdijk gebeurt vanbinnen. Zodra ze naar binnen kijken en waar­

lijk imegcr zijn, begint alles zich te openen. Dan hebben ze misschien duizenden vragen. Of ze heb­

ben soms plotseling géén vragen. Ze handelen van­uit her han, dar ze voor niets of niemand hebben opgeofferd. Dan gaat er kracht van hen uit.

Als je kijkt naar de mensen die door de geschie­denis heen worden gezien als voorbeelden van spi-

204

ritueel zeer verlichte mensen, kun je bij hen altijd één ding aamreffen dat her kernpunr is: het zijn altijd mensen die genadeloos eerlijk en integer

naar zichzelf waren. Het is voor een mens tamelijk

rigoureus om zo re: zijn, omdat wc meestal tegen onze onzekerheden, angsten en twijfels oplopen.

Leerling: Houdt dar in dar het moeilijk re doen

is in je dagelijkse leven? Adyashanti: Nee. Het is rigoureus, maar het

dagelijkse leven is echt geen belemmer ing. Mensen

zijn eeuwenlang vertrokken naar tempels, kloos­

ters, en ashrams. Als je kijkt naar alle mensen die dat hebben gedaan, hoeveel mensen zijn er dan werkelijk verlicht geworden? Het succespercentage

is behoorlijk slecht. Zelfs vandaag de dag kun je

iemand vragen: 'Hoe lang heb je in de ashram in Japan of China ofTibec of India gewoond?' 'Ik ben er vijftien jaar geweesr.' Enfin, je kent de cruciale vraag als we her hebben over spiritualiteit, en nier alleen religie: 'Heb je het bereikt? Heb je gekregen waarvoor je ging? Ik herinner me dat je zei dar je voor vijftien jaar wegging om verlicht te worden.

Is her gebeurd?' Dar is de cruciale vraag, nietwaar? Wanneer je

alle onzin weglaat, dan heb je her bereikt of niet,

en bij de meeste mensen is hel antwoord, wanneer

je hun vraagt of ze verlichting hebben gevonden, 'nee'. Ik zeg niet dat het voor sommige mensen niet nuttig is in een klooster te gaan, want dat

205

kan het duidelijk wél zijn. Wat ik zeg is dat op de

plaats waar we toevallig zijn, waar dat ook is, wat

we ook doen, wanneer we deze wil om te beheer­sen beginnen los re laten, we ons realiseren dat we nergens beter zouden kunnen zijn. Onze excuses

raken op. Heb je wel eens ondervonden, bij wat dan ook

in je leven, dar je excuses opraakten? Wanneer je

geen excuses meer hebt, heb je plotseling het ge­voel dat je tegen de muur oploopt . Op dat mo­

ment kun je voelen dat er een fundamentele inner­

lijke verandering nodig is. Daarom is ieders leven -zoals het is, als hij het maar niet meer probeerde

te vermijden- eigenlijk het volmaakte terrein voor

zijn spirituele ontwikkeling. Het doet er niet roe

of je hier in Palo Alto bent en bij IBM werkt, of

dat je ergens monnik in een kJooster bent. Waar je

ook bcnr en in welke situatie je je ook bevindt, er is

altijd diezelfde fundamentele vraag. En het doet er

niet roe wat je doet, her gaar om war je benr.

Leerling: Dus als je zegt dat het gaat om wie ik ben, war gebeurt er dan wanneer de 'ik' eindigt,

wanneer je beseft dar alles wat je kent als 'ik' niet

werkelijk blijvend is?

Adyashanti: Daar kom je wel achter. Ik bedoel ,

je stuit op de ongelooRijk mooie paradox dar er

helemaal geen 'ik' is en dat 'ik' overal is, en �ide zijn regelijk waar. Leuker kun je het niet krijgen.

Er is geen 'ik' en her enige wat bestaar is één groot

206

'ik' dat overal van uirsrraalt. Maar dar is maar ge­praat. Het hoort ook bij integer zijn om je nooit

revreden re stellen mer de waarheid van een ander.

Je wilt het in jezelf weten, wam dat is de enige

manier waarop je her ooit zelf zult weren. Omdek onafhankelijk van een ander wat je bem.

Er is ook hier een mysterie, zelfs op her niveau van ervaring. Zelfs in het begin kun je, terwijl her

nog een groot mysterie is, een soort van inruïrieve

ervaring hebben dat er geen afzonderlijk z.elf is. Je

kunt jezelf niet vinden en toch ben je hier duide­

lijk, omdat deze afwezigheid wordt waargenomen.

Je kunt echt mereen in het begin een voorproefje krijgen dal mensen die al twintig jaar op hun me­

ditatiekussen zitten misschien niet hebben. Zo­iers eenvoudigs kan hun ontgaan. ledereen kent

de smaak ervan al. Dat is het verbazingwekkende

eraan. Het is nier iets dat ver van ons ligr.

!07

Loslaten

"C r is een heel eenvoudig recept om gelukkig re

.I..:.n ijn. Laat gewoon de eis, die je aan dit mo­

ment stelt, varen. Telkens wanneer je een eis stelt

aan her moment om jou i ers re geven of iets weg

re nemen, is er lijden. Je eisen houden je vastgeke­

rend aan de droomstaat van de geconditioneerde

geest. Her probleem is dar wanneer er eisen zijn,

jou volledig ontgaat wat er nu is.

Loslaren is van toepassing op de hoogste sacrale

eis, en zelfs op de eis voor liefde. Als je op een sub­

tiele manier eist dat je bemind wordt, is her ook

als je liefde krijgt, nooit genoeg. Op her volgende

moment dringt de eis zich opnieuw op en moet je

weer bemind worden. Maar zodra je loslaar weer

je onmiddellijk dar er al liefde is. De geest is bang

zijn eis te laten varen, want de geest denkr dat als

209

hij loslaat, hij niet zaJ krijgen war hij wil - alsof

eisen iers oplevert. Zo werkt het niet. Hou op met vrede na te jagen en hou op mer liefde na te jagen, en je hart vult zich. Hou op met proberen een be­

ter mens te zijn, en je hem een beter mens. Hou op met proberen te vergeven, en er vindt vergiffenis plaats. Hou op en wees stil.

Plotselinge realisatie is het laten vallen van ie­

dere eis aan dit moment, aan jezelf, en aan ande­ren. Her enige wat nodig is, is dat je her slechts

een fractie van een seconde laat vallen. Het is hed

eenvoudig als je dat voortdurend doet. Maar als je na een rranscendent moment weer eisen aan jezelf en de wereld gaat stellen, raak je weer in de war omdat de ware aard van het bestaan verduisterd wordr. Her is alsof je op jacht gaat naar de edel­

steen die je in je zak hebt en per se een beddaar wilt zijn. Als je dat opgeeft en je hand weer in je zak steekt, besef je dar er nu zo'n rijkdom is, en dat

dit: rijkdom niet het gevolg ergens van is. De schoonheid van her Zelf is dat het geen

kwestie is van iers krijgen, in hoog aanzien staan,

of gezien en opgemerkt worden. Het is een kwestie van de intrinsieke schoonheid van war je bent, die innerlijke gelukzaligheid. Laat het , om dat intens

te ervaren, maar bezinken, niet als een antwoord maar als een vraag. 'Zou het kunnen dat deze geze­gende staat is war ik ben? Zou ik het al die tijd mis

kunnen hebben gehad als ik mez.df definieerde als

210

waardig of onwaardig, of als de sociale rol len die in

mijn leven gespeeld worden? Heb ik me vergist en

de verborgen gelukzaligheid die het wezen van elk

levend wezens is over het hoofd gezien?' Deze gezegende staat lijkt verborgen omdat je

er niet bij kum, maar in wezen is hij niet verbor­

gen. Hij wordt over het hoofd gezien omdat we alleen naar de structuur van de geest kijken, en we zien niet wat die suuctuur mogelijk maakt. Onze

structuren van geloof. ongeloof, emoties- al onze innerlijke en uiterlijke structuren komen en gaan.

Alleen de ruimte die bewust is blijft. En er is veel meer ruimte in je dan er structuur is.

War jij bent is het enige wat je niet kunt krijgen. Dar is het mooie ervan. Je kunt alles krijgen behal­

ve God. Je kunt God nier krijgen. Dit is in her ver­

leden gedramatiseerd als de dood van het ego, om

het zo veel drama mee re geven dat her belachelijk

wordt. Het ego is eenvoudig die beweging van het

denken dat altijd iets probeen re krijgen -liefde of God, geld of een nieuw speeltje. Het denkt altijd dat er iets is waar het gelukkig van wordt.

Het enige dat het ego niet kan krijgen is jouw ware aard; wie je bent. Het kan honderdduizend spirituele ervaringen krijgen, maar het kan niet krijgen wie jij bent. De essentic van dit moment

kan nier verkregen worden omdat dit het enige is wat er gebeurt. Daarom noemt men her zien daar­

van 'realisatie'. Je realiseert je war er altijd is, altijd

211

was en altijd zal zijn. Voor iedereen die ooit een

glimp van bewustwording heeft gehad is dit een grote schok. omdat hij beseft dat hij altijd al had

war hij zijn hele leven heeft geprobeerd te krijgen. Het is alsof een zwerver een diamant in zijn zak vindt. M isschien nam hij niet de tijd om zijn hand

in zijn zak re steken omdar hij die altijd in iemand

anders' zak stak. D it gebeurt in spirituele zin wan­neer we onze geest of onze handen in de zak van

de goeroe steken. We zien de diamant in zijn of

haar zak en willen er graag bij zijn. Dit heeft alleen

zin als je luisren naar de aanwijzing die luidr: 'Kijk

ook in je eigen zak. Kijk naar binnen en zie of je

niet precies dezelfde diamant hebt.'

Je moet er klaar voor zijn. Er moer een bereid­

heid zijn om klaar te zijn met het spel van je hand

in iemand anders' zak te steken. Anders kun je nu direer naar dat deel van je wezen kijken en zeggen:

'0, war mooi', maar nog steeds de diamant van ie­mand anders willen hebben. Ik ommoer een hele­

boel mensen die in een bepaalde mare beseffen wie zij zijn, maar die toch nier klaar zijn om daarmee

op re houden. Je moet bereid zijn op re houden de

jou bekende rol te spelen. Of je nu liefde, geld of verlichting najaagt, dár wordt je identiteit en hoe je jezelf kent in dit leven. Als je niet klaar bent dar

af te leggen, zelfs niet wanneer je het zo kostbare juweel van je essemie vindt, zul je dit kostbare ju·

weel opofferen voor het oude bekende gevoel.

212

Hoeveel mensen hebben een slechte relatie niet iets re lang volgehouden, terwijl ze wisten dar die nier goed was, maar niet wisren wie ze zouden zijn

als ze eruit stapten? Deze neiging vind je op aller­lei terreinen van her leven, met gedachten als: 'Ik houd deze baan, ik verafschuw hem, maar ik houd

hem.' Of: 'lk ben een volhouder, maar war wu ik

doen als ik dat niet was?' Dit spel is algemeen ver­

breid en mensen spelen her om niet in hun ware

zelf re hoeven stappen. Je benr een ongelooflijk myster ie waar je nooit achter zult komen. Bewust

dit mysterie zijn is de grootste vreugde.

Bereid zijn uit de beweging van her worden

re stappen is net zo belangrijk als beseffen wie en wat je bent. Je zult gelukkig en bevrijd zijn, maar je spel is er niet meer. Een rijdlang weer je mis·

schien niet hoe je met mensen moer praten of wat

je moet doen, en wordt je leven misschien vreemd. Het is heel mysterieus om in die mesrand re verke­ren. Mijn leraar placht re zeggen dar wanneer je je echt realiseert wie je bent, je op een baby· boeddha

lijkt. Je weet niet meteen wat je bem, als je uit de baarmoeder bem gekomen, nadat je w bezig bent geweest iemand anders te zijn. Het is alsof je je eerste wankele stappen zer. Maar je moer bereid

zijn wankel te zijn en enige onzekerheid te hebben, wam als je niet bereid bent onzeker re zijn, zul je mereen terugvallen op de oude manier van jezelf beschermen en e.rgens naar streven.

213

Her is heel vreemd om re houden van war er is. Het is vertrouwd om een van sommige dingen te houden en van andere niet. Maar wanneer je die nieuwe ervaring luijgt dat je gewoon houdt van

wat er is, is dar ook wonderlijk bekend. Her is alsof je roch wel weet dat her alrijd zo gcweesr is. Her lijkt oeroud, maar ook pas omstaan.

In voorbije tijden waren er kloosters - sociaal erkende instellingen waar baby-boeddha's konden leren lopen. Dar waren beschermde oorden waar

mensen waren die begrepen wat er aan de hand was. Tegenwoordig worden er veel mensen ver­lichr, meer dan we naar kloosters kunnen sturen. Het loopt nogal uit de hand. En een van de rede­

nen waarom het uit de hand loopt is dat we niet de hechte, beschermde, sacrale gcmeenschap hebben

om dat nieuwe te ondersteunen en je te venellen je geen zorgen te maken, omdat op den duur alles duidelijk zal worden. In om.e leefgemeenschappen gaat al spoedig na het onrwaken van de nieuwe heilige de wekker om zeven uur in de morgen af en is het tijd om re gaan werken. Dit zorgr voor

enige desoriëntatie. Maar toch is het zo. Zo is her bij ons. Het is dus belangrijk om een bereidheid

te hebben alles re laren zijn zoals het is. Realisatie wordt door niets zo snel aan het oog onttrokken als door de poging haar te begrijpen.

Her is indrukwekkend om de realisatie van onze

essemie mee re maken en die dan steeds dieper te

214

kunnen ervaren. Er is sprake van een natuurlijke rijping van de manier waarop deze realisatie func­tioneert in de wereld van tijd en ruimte, maar die presenteert zich nier mereen helemaal. War nodig

is, is volkomen v�nrouwen in die rijping, net zo als

we erop venrouwen dat baby's kinderen worden en kinderen pubers, en pubers volwassenen.

2)<;

Mededogen

Er zijn twee verschillende vormen van lijden. De eerste is natuurlijke pijn. Oir is de pijn

van hongerlijden, fysiek bedreigd worden, of de natuurlijke pijn van het psychisch lijden na her

verlies van een geliefd persoon. Oir zijn onver­

mijdbare vormen van lijden. Her is gemakkelijk

om op dit niveau over mededogen te praten. Als

mensen honger hebben, hebben ze voedsel nodig;

als ze psychisch lijden, hebben ze soms ruimte no­dig, opdat dit lijden tot het eind doorgemaakt kan worden. Die ruimte bieden kan een zeer grote daad

van mededogen zijn, of je die nu aan een ander

of aan jezelf geeft. Ik noem dit basale niveau van lijden gewoon 'pijn', en die kun je op een prakti­

sche manier benaderen. Meister Eekhare kon die

mooi omschrijven. Hij zei: 'Als je al mediterend in

217

een sraat van vervoering verkeen en je buurman honger heeft en behoefte aan een kom soep heeft, zou het God veel meer behagen als je je buurman

die soep geeft dan dat je in je staar van vervoering blijft.'

Er is vreugde in deze zeer eenvoudige daden van

mededogen. Wanneer we ons niet bewust zijn van onze ware aard doen we dit misschien roch wel,

vanuit een idee van mededogen. Maar wanneer we

letterlijk onze ware aard hebben bereikt, merken

we dat die vreugde vindt in her tegemoetkomen aan wat iemand nodig heeft. Wanneer de onzelf­

zuchcige aard van het Zelf is onrwaakr, merken we

dat deze aard niets probeert re vermijden, maar

dan ook niets.

De rweede vorm van lijden - de andere 95

tor 99 procent - is psychisch lijden dar door een

innerlijke roesrand van verdeeldheid gecreëerd

wordt. Dele vorm van lijden doet zich voor omdat

men zijn ware aard niet kenr. Her kenmerk van her volledig kennen van zijn ware aard is dar men

onverdeeld is. Dat berekent nier dat je, cenmaaJ verlicht, nooit honger zult hebben of dat je geen

verdriet voelt aJs een geliefde sterft. Je komt soms

in een gemoedstoestand die onaangenaam is, maar

wat je nier zult voelen is de innerlijke verscheurd­heid die de aanvankelijke droefenis veel, veel erger

maalu. Dat is een exua laag van pijn bovenop de onvermijdelijke.

218

Her ware Zelf kan niet verdeeld worden, maar het ingebeelde zelf kan heel gemakkelijk verdeeld wor­den. Het meeste lijden komt voort uit dit verdeelde

zelf dar alleen in je geest bestaat. Omdat het alleen

in je geest bestaat en jij her gelooft, stuurt her sig­naJen naar de rest van her lichaam en dan heeft de

rest van her lichaam een cmmionde, traumatische, verscheurende ervaring. In her boeddhisme hoor je

over her wiel van lijden, dat her wiel van samsam

heet, en dar is het lijden dat voortkomt uit dit in­nerlijke schisma, dit vaJse zelfgevoel.

Samsara is een volkomen mechanisch ontvou­

wen van conditionering. Iemand wordt aangesw­ken en steekt vijf andere mensen aan, die elk vijf anderen aansteken en dat breidt zich naar buüen

uit, als de spaken van een wiel, tot er veel mensen

getroffen zijn. Uit dat wiel van samsara stappen be­rekent je bewust worden van her feit dat het enige

dat zich feitelijk op her wiel bevindt een misver­

stand is - het idee dar ik die wezen ben met al die

gevoelens en problemen. We noemen het samsara

omdat her in werkelijkheid nier bestaat. Het be­staat alleen tussen je oren. In onze culmur maken

we het lijden van samsara tot iets nobels. Het is bijna godslastering om je te verbeelden dar wie je

benr geen probleem is dat opgelost moet worden. Er wordt nooit van ons verwacht dat we werkelijk

uir dit wiel van lijden stappen en wakker worden uit de trance die 'ik' heet.

219

Stel je voor dat je een land van marsmannetjes be­zoekt en je ziet dar elk marsmannetje in zijn geest een geïndividualiseerd zelfgevoel heeft, met zijn ei­gen verhaal over 'mij'. Maar jij kum zien dar ze dat hele verhaal in feit zouden kunnen weglaten- met kop en staan - en dan gewoon gelukkig zouden zijn omdat het licht van bewustzijn is war her le­ven feitelijk leeft, en dar de verhalen dit licht alleen

maar wegnemen en breken. Elk mens is dit licht

van bewustzijn, maar ic:dereen gelooft dar hij in werkelijkheid zijn verhaal is. Dar is krankzinnig. Maar natuurlijk denken mensen dat her normaal

is om in hun vcrhaal verstrikt te zijn omdat er een

collectieve afspraak is dar dit normaal is. De gekte

van het ego wordt als normaal gezien. Je bt:nt geen van de verhalen over jezelf waarin

je geloofde. War je bent is juist de afWezigheid van

verhaal. Daarom zei Boeddha: 'Er is geen zelf.' In

moderne raai had hij, roen hij verlicht werd, kun­nen zeggen : 'Er bestaat geen ik-verhaal.' Her ge­voel dat je een op zich staand , geïsoleerd zelf bent

is de bron van alle strijd. Je moer worstelen omdar

je aandacht schenkt aan een samenstel van beelden en overtuigingen. Je worsteil om dar gevoel dar je alleen staar te behouden, zelfs tetwfjl je vecht om dar gevoel van een individucel zelf kwijt re raken.

Wanneer je ophoudt mer vechten besef je dar er

geen individueel zelf is. Er is feirelijk geen zelf in jou. Dir gevoel van een zelf is dus geen zelfstandig

220

naamwoord, maar een werkwoord: vechten. En

wanneer .ie vecht, lijdt je. Waarom lijden mensen? Als je er niets aan ont­

leende, 1.ou je het niet doen. Het is belangrijk dit te

begrijpen omdat spirituele mensen zich vaak afvra­gen: 'Waarom kan ik het niet gewoon loslaten?' Je houdt je eraan vast omdat je er voordeel bij denkt

te hebben -je kunt dan de ervaring hebben dar je

ik bent. Het is niet l 00 procent verschrikkelijk, en

je kunt er een bepaalde voldoening uithalen. Voor

her rijdgebonden zelfgevoel kunnen er tijdelijke,

grootse ervaringen zijn. Er zijn veel ervaringen

die een gevoel van individueel zelf als zeer positief beschouwt. Je gaar bijvoorbeeld naar je buren en

verslaar ze biJ een spelletje gin rummy, en je voelt

je fantastisch als je weggaat. Of je verdient op de beurs en je voelt je een jaar lang rijk en opperbest, en her jaar daarna is het verdwenen. Of je gaar naar

je [he ra peut of spirituele leraar en beginr te denken

dar je vooruitgang boekc; er is een gevoel dat het

beter met je gaar. Maar dit is onecht geluk , geen echt geluk. Onechc geluk is een rrance, misleiding van her ego.

Vrijheid, en zeker verlichting, heeft alles te maken met sterven aan war er is. Het is heel een­

voudig. Vcrlichting is niets meer dan de volledige afwezigheid van weerstand tegen wat is. Einde

verhaal. Welke andere vrijheid zou er kunnen zijn dan her einde van iedere weerstand en strijd? Maar

121

voor het opgeven van het gevecht tegen war er is

kunnen een zelfbeeld, opvattingen, ideeën ofiden­

tireiren nier worden vastgehouden. Oir is heel be­langrijk omdat spirituele mensen hun gevoel van

identiteit vaak wel willen opgeven, maar blijven

vasthouden aan hun opvattingen, aan de manier

waarop ze naar de wereld kijken. Maar die kunnen ze nier de verlichting in meezeulen, wam verlich­ting heefr geen opvattingen. Geen agenda. Verlich�

ring doet geen groot beroep op de wereld, op het zelf of de ander. Zij heeft geen centrum, zij bemint

slechts.

Het ingebeelde ik heeft een centrum. Het heeft

her gevoel dar alles mij overkomt. 'Ik ben her cen­uale plot in her drama van het universum.' Het

ingebeelde ik speelt elke seconde van zijn bestaan

de hoofdrol, zelfs wanneer het droomt. Dar bedoel ik mer centrum. Alles staar in verband met her ik

en hij var alles wat er gebeurt persoonlijk op.

Maar de waarheid is dar er geen centrum is, en dat alles gewoon maar gebeurt. Er zijn heel veel

kwesties die in het gewaarzijn omgaan , rnaar n

zijn geen centra. Er kan nog wel een middelpunt

in elk individueel lichaam zijn, maa.r dar is iers an­

ders dan denken dar het middelpunt het cemrum

van alles is. Weren jullie nog hoe de werenschap

dacht dat de aarde her middelpunt van de kosmos

was en dat alles er omheen draaide? Zo denken wij dar her hele leven om ons draait.

222

Herinner je je nog de tijd roen jouw idee van me­dedogen was om mee re gaan in iemands denk­

beeldig verhaal over war er aan de hand was? Je had

her gevoel: 'Ik moet jouw denkbeeldige verhaal

ondersteunen, zodar jij het mijne ondersreum, en

dan zullen we ons echt verbonden en dichter bij

elkaar voelen.' Maar het niveau van mededogen

waar ik over spreek betekent iets anders. Dit me­

dedogen berekent toewijding aan Waarheid. En de

eerste beweging van dit mededogen is gericht op

zichzelf. De wereld is vol lieden die met iedereen mededogen willen hebben en de wereld willen red­

den. Maar ze willen her niet op zichzelf betrekken

want daardoor zou her centrum opgeheven wor­

den. Dar is de hoogste daad van mededogen, her

opheffen van het centrum. Dan is er alleen nog maar vrijheid- de vrijheid van bewustzijn , de vrij­

heid om re zijn war men al is. en dar is Geest, in plaats van de levende incarnatie van een verhaal. Deze roewijding aan Waarheid wordt dus een be­

weging van mededogen, nier alleen voor onszelf maar ook voor anderen, en we gaan inzien dat war

we voor onszelf doen, we automatisch ook voor

anderen doen. Raad eens wat je je realiseert ren aanzien van

ieder ander, wanneer je uit je verhaal ontwaakt?

Ze zijn hun verhaal nier. Ze zijn ook Geesr. En die Geest is volstrekt onafhankelijk van hun verhaal en jouw verhaal over hen. Je verliest dus niet al-

223

leen jouw centrum, je verliest hun cemrum, het

hokje waar je hen in zou stoppen. Je zier dar zij net zo zijn als jij. Daarom wordt wel gezegd dat

verlichting nooit iets persoonlijks is. Je kum je nier

realiseren dar je verl icht bent en nog altijd menen

dat anderen dat niet zijn. Je kunt je ware aard niet zien zonder de ware aard van alles re zien. Dat is

lenerlijk onmogelijk. Dit is een geweld ige daad van mededogen, een daad van liefde.

Er is niets dar overgave meer veroorzaakt dan een daad van liefde. Mededogen veroorzaakt van

nature overgave. Maar zolang we ons overgeven al­leen maar om iets te krijgen is het geen overgave.

Dar is de hanstocht van de spiriruele mens - zich

helemaal over te geven, maar daar gelukzalige en

totale verlichting voor terug te verwachten. Dac is

alsof je zegt: 'Ik zal je een dollar geven als jij mij daar een miljoen voor terug geeft.' Echte overgave

is meer dar je zegt: �sjeblieft, vcrlos me van mijn dollar. Ik wil hem echt nier en heb hem niet no­dig. Ik wil de vreugde voelen van dat ik hem nier

bezit.' Overgave is het verhaal over onszelf opgeven,

zelfs ons verhaal over hoe verlicht we zijn. We zien dat ons verhaal geen enkele waarheid bevat. We

kunnen het niet zo draaien dat dit waar wordt. Wc

kunnen van fictie geen waarheid maken. We kun­

nen het beter of slechter maken, maar her is nog altijd fictie. Inzien dar ons verhaal tot in de grond

224

een fictie is- dit is de verlichting. 'Mijn God, het

is een fictie geweest!' Dat is vrijheid. Voor her ego

of de ingebeelde ik is het inzien hiervan verschrik­kelijk, omdat hij nog steeds belang bij de fictie heeft. Maar voor gewaarzijn is het besef dat de hele

roestand een fictie is de grootste vrijheid. Dan be­

ginnen wc te zien war waar is. Wanneer gewaarLijn zich afwendt van elke fictie

over het zelf, over het leven of over anderen, is dat

wat blijft waarheid. Je kunt niets zeggen over wac

dar is , wam dan wordt het een idee. Maar het leven

zien, waarnemen en ervaren zonder c::nig verhaal

zodat de bodem onder het cemrum uit valt, is in

feite de grootste uiting van mededogen jegens jezelf

of anderen, wam dan ben je 'zelAoos'. Zelfloos is lenerl ijk dit: zonder een cenrrum zijn, zonder ver­

haal; het is nier het beeld dar er in de geest bestaat

van zelfloos, want dat is een geromantiseerd idee

over zelfopoffering. Zelfloos is zonder zelf zijn. Geen cenrrum hebben is helemaal niet war de

geest denkt dar het is. Beseffen dat het reeds zo

is dat je geen centrum hebt, is besef krijgen van een zeer grote en blijvende liefde, een liefde die

ingeboren is- die nier gemaakt is. Her is een liefde

zonder oonaak. Er is geen reden om vredig re zijn, maar je bent het. Zelfs wanneer je geen reden hebr om je goed te voelen of gelukkig re zijn, ben je nog steeds vredig. Liefde streeft altijd naar het vermin­

deren van lijden, niet door het verhaal minder re

maken, maar door de verteller, de i!Jusoire ik, re

verlichten.

Zie dat, telkens wanneer je in het hier en nu

komt, her hier en nu geweldig eenvoudig is. Je

raakr al je bedoelingen kwijt om ergens anders re

zijn, om iets te zijn, om ergens re komen. Hier

en nu is volstrekt voldoende. Je weet dar je geen

probleem bent dar opgelost moet worden, en dat

je buurman of het leven dat evenmin zijn. Oir is

revolutionair voor de huidige staar van menselijk

bewustzijn. Kun je je voorstellen als je het echt tot

je laar doordringen dat je in geen enkel opzicht een

probleem bent dat opgelost moer worden? Stel je

voor dat je wist dar alles war je daar tegenin zou

brengen slechts een beweging van het denken is

dat zegt: 'War er ook is, zo zou het niet moeten zijn.' Daarom begint de grootste daad van mede­

dogen vanbinnen. En wanneer her zelf niet meer

als een probleem wordt gezien, wordt die 'de vrede

die aJle verstand te boven gaar' genoemd.

Pas als je ziet, letterlijk, dat iedereen Boeddha

is, zie je alles zoals her is. Moeder Theresa zei eens

dar ze, wanneer ze de zieken en stervenden helpt,

ze Jezus helpt in iedereen. Dit is nier zomaar een

spirituele plat itude. Her is feitelijke, concrete wer­

kelijkheid. De ware Chrisrus is in ieder mens. Her

is herzelfde als zeggen dat Boeddha in iedereen is.

En de enige instantie die dit kan waarnemen is de

Christus in jezelf. Alleen de boeddha in jezelf kan

226

de boeddha zien. Alleen de Eenheid vanbinnen kan

de Eenheid zien. Het ik zal nooit Eenheid zien.

Iedereen zendt zijn of haar realisatie, als een ra­diosignaal, dag en nacht uit. En iedereen ontvangt

het. Wanneer je beseft dat je ware aard al vrij is,

dar hij intrinsiek vrij is van beelden en dat hij zui­

vere Geest en aanwezighe id is, zul je zien dat ieder

ander dit ook is. Zonder er zelfs maar over na re

denken, zul je dit uitzenden. AJs je denkt dar ieder­

een van anderen is afgescheiden, zul je dar signaal

uitzenden, wat je ook doet:.

Met deze vrijheid ga je je realiseren dat er geen

binnen of buiten is, want alles is één, en dit visi­

oen is sterker dan al les wat ik ooit kan zeggen . Ik

garandeer je dar één mens die Boeddha in jou ziet

meer waard is dan het lezen van duizenden boeken

over Boeddha. Eén mens die werkelijk weer dat er

alleen Boeddha is en dar er verder niets is, heeft

een grotere invloed dan al her andere. Het diepste gevoel van een mededogen dar niets

probeert te veranderen, verandert paradoxaal ge­

noeg alles. Wanneer je in jezelf contact maakt met

datgene war er niet naar sneeft iets re veranderen,

heb je camact gemaakr met absolute geweldloos­

heid, en hierdoor word je hele perceptie anders.

Wanneer je conditionering datgene in je aanraakt

wat ongeconditioneerd is, veranderr dit je conditi­

onering onherroepelijk. Dat is de heilige alchemie,

en dat is mededogen.

217 �'

Leerling: Is de gehechtheid aan idemiteit voor ie­

dereen traumatisch?

Adya.shanti: Doe je relevisie aan en luister naar

je buurman. Het is altijd traumatisch, een ramp, zolang je wordt gezien als je conditionering. Het is

niet dat het gevoel van identiteit wezenlijk trauma­

tisch is. Het is de secundaire contractie waardoor her als traumatisch wordt gevoeld. Sla de kranr

open. Dar is her verhaal van de individuele ik, wat

her elke dag doet. Her is pure krankzinnigheid.

Het is zo belangrijk om meer gehecht te zijn

aan de waarheid dan aan de wens van identiteit verlost re worden. Je kunt nier tegel ijkertijd op je

idenrireit gefocust zijn en er van af raken. Leer re onderscheiden wat echt is van war niet echt is. De meeste mensen zijn zo gauw, wanneer dar gevoel

van ik onrsraat, bezig ervan af te komen of eraan toe te geven, dat ze niet eens zien wat waar is.

Leerling: Hoe is her voor jou? Adya.shanti: Voor mij is de waarheid het intc­

ressanrste. Her is her enige waL imeressant is. Her is

altijd nieuw. Al her andere is strontvervelend. Voor mij is het enige wat er gebeurt de waarheid . Er is

maar één ding aan de hand, en dat is alt ijd Boed­

dha, altijd het Ene. Belangstelling maakt dat je war

waar is kunr onderscheiden van wat niet waar is.

Dat is heel iets anders dan proberen een resultaat

228

na re streven. Wanneer je niet probeen resultaat re

hebben, wordt her heel interessant om te zien war waar en wat vals is.

De hersenen en de geest bieden een kist met

gereedschappen die fantastisch zijn om prakti­sche zaken gedaan te krijgen. Maar elke gedachte

buiren het gereedschapskist-denken is een verhaal

waar niets van waar is. Her heeft geen objectieve werkel ijkheid. Alles wat tussen de oren geschiedt is

niet de waarheid; her is maar een verhaal . Wat ben je zonder je verhaal?

In het land van verdeeldheid is er altijd iets om te weren. Maar in verlichting is er niets om Le wc­ten. Verlichting is eigenlijk een proces van niet-we­

ten. Wanneer je alles in de geest niet-weet, blijft er

niers over behalve Waarheid. Over dat rype weren

kan niet eens gesproken worden, wam als je dat doet grijpt het denken het meteen vast en maakt het tot zijn eigen memale weren, war niets meer is

dan een symbol ische weergave. Waarheid is nooit re vinden in een symbolische weergave, want dat is

nier her echec. Wanneer we dit begrijpen, scheelt dat heel veel tijd die anders verspild zou zijn met het zoeken naar Waarheid in de geest.

229

Het vuur van Waarheid

Wanneer je imens tuisten, diep voelt en je­zelf dit moment precies zo laat ervaren als

het is, worden het emotionele en her energetische

lichaam zachter. Neem nu een paar minuten om

te luisteren en je gewaar te worden van je omge­ving. Word je, terwijl je de geluiden bekend laar

worden, ook gewaar van de geu r en de sfeer van de

ruimte om je heen, in en buiten de kamer, zodat

je gevoel niet beperkt is tor je fysieke lichaam. Stel

jezelf in de gelegenheid ontvankelijk te zijn voor de omgeving van geluid en voor een gevoel van de

ruimte buiten je lichaam.

Merk op dar hoe meer je je omspant, hoe meer

die geluiden en ervaringen tot je doordringen en zonder afweer van jouw kant bij je binnenstromen.

Je zult je zachter en opener voelen worden. Nodig

jezelf uit in deze openheid. Misschien merk je dar het gevoel van de barrière Lussen de wereld bu iren

en war onderhuids gcbcun zeer doorzichrig wordt, of misschien heb je het gevoel alsof je de grens rus­

sen binnen en buiren niet kum vinden. Ervaringen van geluid buiren en wat er in je lichaam gebeurr krijgen dezelfde kwaliteit. Een gevoel in je lichaam is eigenlijk niet anders dan hec geluid van een voorbij rijdende auto of een vogd in de boom. Een gevoel in je lichaam is eigenlijk niet meer van jou dan het gevoel voor de ruimte in de kamer waar je zit. Merk op dat als je je een ervaring begint toe re eigenen, dir de wereld in binnen en buiten, mijn en dijn, een gelu id buiren en ik, verdeelt. Maar in wezen is het allemaal slcchrs ervaring, binnen of buiten, allemaal hetzelfde. Niet van mij en nier anders dan van mij.

De aanwezigheid van stilte maakt het lichaam open en wordt door jou opgezogen als door een spons, als je her roelaar. Een stilzwijgend begrip komt over je dat niet onder woorden is gebracht

maar de directe ervaring is van wat er is. Sta jezelf her grote gc.-schenk toe om niet naar een andere

ervaring re zoeken. War is her, zonder erover na te denken, zonder de beweging van ook maar één gedachte, dar dit ervaart? War is her dar ervaart?

Erken dar er niets is dar dit ogenblik ervaart,

maar zelfs dat niets wordt gekend en ervaren. Er

is iets mysterieus dat weet, iets mysterieus dat op

232

die moment iets ervaart, maar je kunt niet zeggen

wat het is, want als je zegt wat het is, dan is her dat niet. Het is dichterbij, directer. Zodra je er over nadenkr, zie je dat het niet die gedachte is. Het

gaar aan die gedachte vooraf Er is geen beschrij­ving nodig, dus blijf aan de rand, bij de afgrond, bij de ervaring staan , terwijl je heel erg het gevoel hebt alsof je niet besraat en toch weet dar het wel w is.

Eén gedachte over dit mysterie scheidt hemel

van hel. Denken rijt de eenheid aan flarden, voor de geest, om te analyseren. Maar stilte verenigt. De ervar ing van dit moment is aanwezig maar ongrijpbaar, gekend maar nier definieerbaar. Dit wat bewust is kan niet gevangen worden. Je kunt die tevergeefse poging om het te definiëren en te

varren opgeven en in plaats daarvan alles loslaten .

Misschien ben je ten slotte toch niet jij. Misschien ben je dit wat zich in dit ogenblijk zelf van ervaren

bewust is. Wees bereid het te zijn, en nier het te

kennen. Terwijl het lichaam ontvankelijk wordt,

stromen er nog steeds geluiden door de stilte. Wat

in jou kent zichzelf als stilte? Dat is ondefinieerbaar. Als je de weg kwijt bent, luister dan weer naar de geluiden. Die wijzen weer naar de stilte, wijzen re­

rug naar dat war zowel srilte als geluid kenr. Verlies

je niet in denken of je loopt je leven mis. Ontspan je alleen, omspan, omspan. Het is de eenvoudigste

daad van geloof en vertrouwen .

233

Deze wakkerheid die nu in jou besmar kent zich­zelf De geest kent haar nier, her lichaam kem haar niet, en emoties kennen haar nier. Deze wakker­heid kent alleen zichzelf als zichzelf. Deze waar­heid is eenvoudig, en gaar ieder begrip te boven. Zij bestaat onmiddellijk, vóór ieder streven. Zij is altijd aanwezig, en toonr zich nu, op dit moment,

in elk afzonderlijk facet van deze ervaring. Je hebt altijd rwee keuzen. De ene keus is be­

kend: deze mysterieuze wakkerheid offeren voor iets anders. De rweede keus is om dit wat wakker en aanwezig is, waar je ook bent, niet re offeren. Je kunt kiezen dit niet re offeren voor de volgende belofte. van een beter moment, een betere gebeur­

tenis, of een betere ervaring. Dit is jouw keuze - om uouw re zijn aan wat waar is of niet. En dit

is het Vuur van Waarheid. Oir wat nu wakker is als

jij , in jou, laat de volstrekte irrelevantie zien van elk ander argument, wat het ook moge zijn. Dit wat zich bewust is van zichzelf maakr alles war niet waar is irrelevant. De-Le stilte verzengt het grijpen naar iets anders en bevrijdt het leven dat je bene,

om zichzelf compromisloos te beleven. Voel de on­midddlijke,lijfelijke uitnodiging van dü wat wak­ker is om al het andere neer te leggen. Deze uitno­

diging vraagt van je om nier meer met het leven, her moment, jezelf, je leraar, je vriend, je partner re onderhandelen. Stop er gewoon mee. Dit vuur is ongezien en ongekend, en toch verbrandt het aJics

234

behalve zichzelf. Dit bewustzijn dat nu de kern is van deze hele ervaring van zijn, is her!

Iedereen heeft de keuze waar hij zijn leven voor wil geven. Misschien heb je nooit eerder van deze keuze geweren, of misschien heb je je deze keuze nooit bewust gemaakt. Nu wél. Wat is belangrijk voor je? Waar ga je je ziel aan geven? Het kan mij nier schelen welke kelJ1.e je maakt, en God kan het

niet schelen welke keuze je maakt. Maar jou kan

het wel schelen, en jij benr je enige die celr.

War bewust is in jou hoort de geluiden en ziet de dingen die verschijnen als je je ogen opent. Ver­

lies je niet in wat je ziet, hoort en voelt. Stel je er volledig voor open, maar kom nier in beweging.

Blijf in de stilte en her bewustzijn. Deze keuze van moment wt moment is het Vuur van Waarheid. Het kent geen nasleep van dramatiek. Het laat iets

onbeschrijfelijks na dat meer voldoening geeft dan vreugde of vrede of opwinding. Wees je elk mo­ment gewaar en bewust, als je dit war wakker is verkwanselt, van wat je verkwanselt. Verzeker je ervan dat de afspraak naar je zin is. Of misschien besef je, door een bepaalde genade. door een zeker geluk, dar niets in jou dit wat wakker is meer wil verkwanselen, 7.elfs niet voor zekerheid of voor de gunstige opinie van anderen. Het is echt genade

dit te beseffen. Het is uiterst eenvoudig. ln een ogenblik is je

leven vrij van onderhandelen en marchanderen.

235

Dat neemt het Vuur van Waarheid weg: het on­derhandelen en afdingen wat je deed met war er is, het verlangen dat iemand of iets veranderr. Je beseft dat geen enkele verandering� zei[� geen ver­andering in jezelf, je gelukkiger 1.-al maken. Om dit geschenk in zijn geheel te ontvangen, moet het aan

alles en iedereen overal gegeven worden. Dit war wakker is wil helemaal niet dar iemand veranderr of vc:rbeten. Dat h het vuur. Dar is de as van het vuur. Je beseft: 'Een minuur geleden wilde ik dat je veranderde, maar nu niet meer . Je bent goed . Iedereen is goed, en alles is goed.' War is er ge­beurd? Niemand is anders en niemand heeft zich aan jouw patroon aangepast en toch is er geluk, dar nog mooier is omdat ze niet anders werden. Het is mooier door de diversiteit van mensen en het leven. Oir war wakker is, is voor ieder van ons

hetzelfde. En al het andere is een mooie, wonder­schone uiting van diversiteit.

Zodra ik wil dat jij verandert of jij wilt dat ik verander, is dat een dolksteek dwars door het harr van ons bestaan. Je voelt het onmiddellijk, per­soonlijk en intens. Her Vuur van Waarheid neemt je dit uit handen. Op mysterieuze wijze komt er in dat loslaten transformerende energie vrij. Alles

wordt getr ansformeerd - nier alleen wijzelf, maar iedereen om ons heen. Het Vuur van Waarheid transformeert je rot in de cellen van je lichaam. Niet dat jij dar graag wilr of dat het je opzet is.

236

Her gebeurt gewoon omdat het niet je opzet is. Zodra we her graag wiJlen wordt transformerende

energie weer opgesloten, en zodra de geest deze waarheid probeert in te kaderen, overeenkomstig zijn eigen ideeën probeen te begrijpen, is het alsof er een zware steen op een spiegel valt. De ervaring is schokkend, en onmiddellijk voel je de spanning

in je lichaam en geest. Oez.e transformatie vereist de grootste nederigheid zonder enig besef van ne­derig zijn.

Ik nodig je du!l uit om nier langs her kijken heen te kijken en je nier los te maken van war het z.iet. Verbeter jezelf niet terwijl je al heel bent. En

bewijs een wederdienst. Daar is de wereld mee ge­red. Bewijs een wederdienst en zie her ook daar. Waar daar ook is- links van je, rechts van je, ach­

ter je, onderste boven, onder je voeten. Zie heel­heid. Dar is de transformatie van alles. AJs je geen heelheid ziet in alles wat jou omringt, betekent dat het voortduren van onwetendheid, het voortduren van geweld. Offer wat wakker is niet op. Denk her niet kapot. Maak er geen ver-van-je-bedshow van.

Leerling: Wanneer ik naar het nieuws kijk, voel ik w'n tegenstrijdigheid, zo'n herbevestiging van een

opvatting. Hoe kan ik deze waarheid aanhangen ten overstaan van de problemen in de wereld?

Adyashanti: Woorden zijn een heel klein onder­

deel van war er aan de hand is. De Waarheid kan

nier in woorden gevat worden. Zij is tigenlijk iets dat stil is en nier uit te leggen. Zo beïnvloedt ook in onszelf dar war zeer krachtig en transfer­

merend i� de:: wc::reld op een manier waarop onze

woorden dat niet kunnen. En ongeacht wat onze

woorden zijn, ulfs als we zeggen: 'Vrede, vrede,

vn:de, we reldvrede', of: 'Voed de:: hongerigen,

en voed de armen', als die oorlog in ons raast,

wordt met elk woord van vrede eigenlijk o orlog,

oorlog, oorlog doorgegeven. Ook al zeggen de

woorden nier oorlog, het is onvermijdelijk. Wie

we zij n is war we uitzenden. Oir is heel belang­

rijk.

Ik merk dar mensen als de dood zijn voor een­

heid, omdat in deze eenheid niemand buiten de

eenheid staat die beslist of dicteert hoe die eenheid

werkt. En het ego weer dar in eenheid het ego ver­

dwenen is. Her speelt geen enkele rol. En het ego

zege 'Komt alles dan wel goed? Verdwijn ik ge­

woon in de kast en geef ik om niets of niemand en

doe ik maar niets omdat ik weet dat het allemaal

de wil van God is?' W ie weet? Als eenheid wil dar

je in een kast zit, zul je dar doen. Als her niet wil

dat je betrokken bene, is dar precies wat er gebeurt.

En als het wel wil dat jij betrokken bene, heb je

nog steeds het vermogen inrens betrokken te zijn

bij wat het ook maar is.

238

Mensen gaan uit van afgeschcidenhcid in bijna alle

activiteiten die ze bedrijven en nier van eenheid, of ze nu denken dat ze iets goeds of iets slechts doen.

Wanneer je uitgaat van afgescheidenheid, is dat het enige wat je uitstraalt. Wanneer je uitgaat van een­

heid, kun je je nog steeds geroepen en aangetrokken

voelen om dezelfde dingen te doen als roen afge­

scheidenheid jouw wereld was. De activiteit ziet er soms net zo uit. Misschien schrijf je nog sreeds naar

senatoren of vlieg je de wereld rond, maar her is

heel anders wanneer her vanuit eenheid gebeurt. En

als dar zo is, weet je het omdat je gevoel is: 'Ik weet

niet eens waarom ik dit doe.' Dat berekem dar je

niet meer gedreven wordt door strijd. Daarom kun

je geen reden verzinnen, omdat alles oké is. En wch

komt er uir dat gevoel iets in beweging. De geest kan

er niet achter komen waarom je in beweging komt

als alles oké is. Dan weet je dar je iets doet vanuit de

eenheid. Je doet iets vanuit het besef dat de wereld oké is. De wereld heeft jou of je boodschap of wat je

doet niet nodig, maar je doet gewoon iets of je bent

bewogen om te doen wat je doet.

Geheimzinnig genoeg is er geen reden waarom

je dit: doet. Het is gewoon zoals het leven door je

heen gaar. Je bent misschien een soort Gandhi, die

zich geroepen voelt om de een of andere actie re

ondernemen. Of je bent zoals Ramana en zegt: 'Al­les is de wil van God, dus waarom zou ik me ermee

bemoeien?'

239

De geest wil altijd zeggen: 'Wie van de rwee heeft

gelijk?' En meesral kies je op basis van je voorop­gez.ene mening over welke keus juist en goed voor de wereld is. Dit is bedrog. De geest weet het niet. Zoals her leven een eik, een vijver, een rots, een meer of een auto kan zijn, kan het een heel actief of heel passief leven zijn, en allemaal uit dezelfde bron komen. Vod jij dar ook?

Leerling: Ik vod het. Her is alsof er een kracht is van binnen. En roen ik je hoorde zeggen 'het is allemaal oké', was er een gevoel in mij dar het oké is, of je iets doet of nier, omdat er vrede en accep­tatie is.

Adyashanti: Dan is er sprake van her leven dat zich beweegt volgens zijn ingevingen, en niet van een ik dat zijn eigen plan volgt. Die twee situaties

zijn zo anders. Wanneer je kijkt naar de verande­ring die kan optreden, zie je dar één mens duizen­den mensen kan inspireren. Eén mens, Gandhi, met één visie, schopte de machtigste natie India uit, overruigde ze echt dat ze moesten vertrek­ken. Geweld had dat niet kunnen doen. 'Ju1lie

zijn waardeloos, jullie horen hier nier re zijn' had het niet kunnen doen. Dan zouden de Brinen er nóg zijn. Maar in het zien van de Waarheid schuilt zoveel krachr. Handelingen die voortvloeien uit waarheid hebben zoveel potentieel. Elke andere motivatie om in beweging, in actie, te komen 1s gewelddadig.

240

Ik denk dar het een fantastische spirituele oefening is om de rv aan re zenen en te luisteren naar die kerel waar je het meest de pest aan hebt, die al je

haren overeind doet staan. Wanneer je Gud in hem kunt zien, begin je het te begrijpen. Als je telkens

wanneer je hem ziet de rv moet uirzetten, omdar

hij je rot razernij brengt, moer. je nog heel wat aan je bewustwording doen.

Z41

Verlichting

In de loop van al die jaren van toespraken, en van gesprekken met mensen over vrijheid, verlich­

ting en bevrijding, heb ik ontdekt dar de meeste mensen die srreven naar verlichting of bçvrijding geen idee hebben war her is. Het is ironisch dat mensen die er zeer veel energie in steken, er zelfs in sommige gevallen hun leven voor opofferen door zich op re sluiten in kloosters, of die naar sarsang gaan als er weer eens een nieuwe leraar in de srad komt, en al hun extra geld besreden aan boeken, weekendseminars en avonden als deze, waarop ze intens nadenken over spirituele kwesties, echt geen idee hebben waarnaar ze op wek zijn.

Dat was enigszins een schok voor me coen ik mensen begon te vragen war zij denken dar ver­lichting is. De meest eerlijke krabden zich meestal

243

achter de oren als hun plotseling daagde dat ze het

eigenlijk niet wisten, dat ze er niet zeker van wa­ren. En de mensen die zoveel echtheid niet hele­maal konden opbrengen, gooiden er meesral iets uir war iemand anders had gezegd, zoals: 'Her is eenwording met het goddelijke'. Andere mensen

kwamen rner hun eigen ideeën. In modern taal­gebruik noemen we dat fantasieën. 'AJs je verlicht wordr, dan zaJ her .. .' vul maar in. Meesral is de

verwachting dat her zoiets zal 1.ijn als een eeuwig­durend orgasme.

In zen zeggen we: 'Als je lang genoeg blijft zit­ren, mer je gezicht naar een muur en je kop dicht houdt, zal er iets gebeuren.' Veel mensen hebben dit gedaan en kregen wen een aangename ervaring

- missch ien een aanhoudende prettige toestand die een paar minuren of uren duurde, of misschien,

als ze geluk hadden, een retraite lang. Misschien duurde dirgevoel maar een paar seconden tijdens een bepaalde meditatie, voordar de geest zei: 'Als ik deze ervaring nu oneindig kan verlengen, dan is dat vrijheid.'

Maar mijn ervaring van verlichting berekende

gewoon een complete afbraak van alles wat ik dacht dar het wu zijn. En ik ben nooit iemand

tegengekomen die zich waarachtig en echt bewust was geworden van de Waarheid, die ooit iets anders zei. Ik heb nooit iemand ontmoet die terugkwam en z.ei: 1\dya, het is zo ongeveer zoals ik dachc dar

244

het zou 2ijn, weer je.' Ze komen meesral terug en zeggen: 'Oir lijkt op geen enkele spirituele ervaring

die ik daarvoor had, zoals ervaringen van gelukza­ligheid, liefäe, eenwording met het goddelijke, of kosmisch bewustzijn.'

Nogmaals, zoals we in zen zeggen: 'Als je lang genoeg blijft zitten en je mond houdt, met je ge­

zicht naar de muur, wllen al deze ervar ingen je

deel worden.' En raad eens wat er met die ervarin­

gen zal gebeuren? Ze zullen voorbijgaan. Nu doen

de meeste mensen die dit wel weten alsof dat nier

z.o is. De meeste mensen die de lijst met sp irituele

ervaringen hebben doorgewerkt weren dat geen

ervan blijvend is, wam als dar wél 1.0 was, zouden ze nier nog steeds op zoek zijn naar de volgende

ervaring. De meeste mensen die het spirituele spel

lang genoeg hebben gespeeld, weten dar geen en­kele ervaring blijvend is.

Niemand wil dir onder ogen zien . Leerlingen

kunnen duizendmaal horen dat verlichting geen ervaring is, en toch uiten ze in sarsang hun be-

7.orgdheid daarover: 'Adya, war ik win als ik naar

sarsang kom, verlies ik wanneer ik veHrek.' En ik zeg altijd: 'Natuurlijk. Het doet er niet we welke

ervaring je hebt, je zulr je ervaring kwijtraken. Zo zijn ervaringen.'

Het klinkt goed om te zeggen dat vrijheid dat is war niet komr en gaar , maar her enige wat het

denken hiermee kan doen is zich een dodeloos

245

durende ervaring voor re stellen die niet komt en gaat. En dan denke het: 'lk ben nog nier op de proppen gekomen mer de juisre, eindeloos duren­de ervaring die niet komt en gaat . Ik heb her niet goed begrepen. '

Om de een of andere reden, en daar laat ik me absoluut nier op voorstaan, deden zich ver­schillende ervaringen voor terwijl ik als zenleer­ling vijftien jaar lang met mijn gezicht naar de muur zac. Deze gebeurtenissen waren onder an­dere verbijsterende kundalini-ervaringen, mystie­ke eenword ing, gelukzaligheid, en het overgoten

worden door goddelijk licht en liefde. Zoals de meeste mensen die tegenover een muur zitcen, merkte ik dat deze ervaringen lang niet zo vaak

voorkwamen of lang nier zo lang duurden als ik wel had gewild. Op bepaalde mornemen op mijn pad, was er de neiging om te denken: 'Dit is het! Deze ervaring is zo overweldigende heerlijk dat dit het wel mort zijn!' Mijn bewustzijn strekte zich oneindig ver uit, en ik werd om de oren ge­slagen met meer inz.ichren dan ik in me op kon nemen. Als je dergelijke er varingen wenst, is er

een recept voor - ga maar eindeloze uren op een dag voor een muur zitten.

Maar ik ontving naar wat ik later begreep een

ongelooflijke genade, namelijk, dat er elke keer middt:n onder dcz.e zeer verbazingwekkende, prachtige ervaringen, die bij lange na niet vaak ge-

246

noeg voorkwamen, een ergerlijk stemmetje russen kwam dat zei: 'Ga door; dit is her niet�'

Als ik had kunnen kiezen, zou ik dat stemme­

tje waarschijnlijk uit her raam hebben gegooid,

wam ik merkte dat andere mensen deze grootse

realisaties ook hadden, maar er op zijn minst een paar dagen, weken en in sommige gevallen maan­

den van konden genieten, en er zeer van overtuigd

waren dar ze het hadden bereikt. En ik kon me zelden meer dan tien minuten goed voelen bij een

van deze realisaties. Dat berekent niet dar ze altijd

onmiddellijk sropren. Het berekent alleen dar ik,

terwijl zoiets aan de gang was, zonder enige twijfel wist dar dit her niet was, wat de ervaring ook was. Ik zeg dar dit een geweldige genade was, omdat die

mij telkens weer wegduwde uit de toestand waarin

ik waarschijnlijk graag gebleven was. Als je een ervaring wilt vasthouden, zal het je

pijn doen zodra die voorbij gaat. Het is verbazing­wekkend dat deze pijn ons zo vaak nier aam.er om

verder re gaan, maar dat wij daardoor een draai van 180 graden maken om te zoeken naar de ervaring die we niet meer hebben. Heel vaak is dit lijden ontzeteend zonde van de rijd, omdat we niet de les leren dat een ervaring die kwam en ging geen verlichting is, en we die eindeloos proberen re her­halen en gaande re houden.

Als wc echt geluk hebben, weten we meteen dar een voorbijgaande ervaring niet je ware is of

247

vervaagt de ervaring en maken we niet de draai

van I 80 graden. We beseffen dat, war de ervaring ook was, her geen verlichting was. Want al deze ervaringen overkomen mij en elke ervaring die mij overkomt is aan rijd gebonden, war eenvoudig wil zeggen dar zij komt en gaar. Voor mij was dit ge­nade, omdat ik zag dar welke ervaring er ook voor­bijkwam, zij niet de verlichting was die ik zocht. Daardoor werd mijn wcht onmetelijk veel korter.

Wanneer we over verlichting praten - en dar is zo'n beetje her meest misbruikte woord in her spirituele woordenboek - zoeken we eigenlijk her antwoord op de vraag: 'War is de Waarheid?' Die

vraag geeft bJijk van een roraaJ andere oriëntatie dan: 'Hoe kan ik het gaande houden?' Vragen wat de Waarheid is, is een afbraakproject. Spiricualiteir

is merendeels een opbouwprojecr. We stijgen en stijgen - ideeën srijgen, kundalini-energie stijgt, het bewustzijn stijgt. Het bouwt zich maar op, en

je krijgt her gevoel dar je steeds beter wordt. Maar verlichting is een sloopproject. Het laat

je zien dat alles waarvan je ooit dacht dat het waar is, niet waar is. AJ!es war je dacht re zijn, war je zelfbeeld ook is - goed, slecht of middelmatig - dar ben je niec. Wie je ook denkt dat anderen lijn- goed, slecht of middelmatig, her is niet waar.

War je ook denkr over God is four. Je kunr niets denken over God dat waar is, dus al je gedach­ten over God vercellen je exact en precies wat het

248

goddelijke niet is. Wat je ook denkt dar de wereld

is verrelt je exact en precies wat de wereld niet is. Wat je ook denkt over verlichting is ook precies en exact wat het niet is.

Begin je het een beetje re begrijpen? Her is een verwijderingproject. War verwijdert het? Alles. En

als het niet aJies verwijden, is her niet de uiteinde­lijke bevrijding. AJs er één ding of één enkel stand­

punr is dat nier verwijderd is, heeft er nog geen

bevrijding plaatsgevonden. In het leven van de meeste mensen gaat alles om

het vermijden van de waarheid. De waarheid die

we vermijden is de Waarheid van leegte. We willen

niet zien dat we niers zijn. We willen niet zien dat alles wat we geloven fout is. We wiJlen niet zien dat war alle anderen geloven verkeerd is. We willen niet zien dat ons standpunt verkeerd is en dat er geen juist standpunt bestaat. We willen niet zien dar alles war we over God denken God niet is. We willen niet zien wat Boeddha bedodde toen hij zei

dat er geen zelf is. Liever zouden we daar gauw een positieve be·

wering russen plaatsen. Dus in plaats van zien dat er geen zeifis en dat alles wat het denken voor waar

houdt in laatste insrantie leeg is, zaJ onze geest er

gauw iets positiefs tussen werpen zoals: 'Ik ben bewustzijn,' of 'Alles is gelukzaligheid,' of 'God is

liefde'. We willen niet zien dat er een gapend va­cuüm is in de kern van ons bestaan.

249

Door de eeuwen heen is her zo snel mogelijk be­dekt als er over spiritualiteit werd gesproken op een

manier die zo dicht bij Waarheid komr als het ge­sproken woord maar kan komen. Zelfs in zen - dat zover als ik kan zien een van de zuiverder vormen

is van her najagen van Boeddha's verlichtingserva­ring - wordr de cenrra.le leerstelling, die zegt dar er geen zelf is, vaak omzeild. Daarom kun je her kerndogma van de leer niet vinden wanneer je een tijdschrift, zelfs een boeddhisrisch tijdschrift, open­slaat. Het staar er niet in. In de meeste uhingen van spirimaliteit wordt je verteld hoc je meer mededo­gen en liefde kunr voelen, hoe je beter kum medite­ren, je ademhalingen rellen, je mantra zeggen. of je godheid visualiseren, enzovoort. Zelfs in het boed­dhisme wordt het vaak bedekt, al is het een beetje moeilijk om de hoofdregel van de sdchter, dat er geen zelf is, te verbergen. Zelfs als het nier verbor­gen wordt, wordt er zelden over gepraat, en als dat al gebeurt, wordr het mooi aangekleed. De echte leer over verlichting is als de kling van een zwaard die iedere richting waarin je wilde gaan compleet doorklieft. Het hakt je benen af, en je bevindt je met je neus op de grond, bebloed door de vaL

Lang geleden is gezegd dat de waarheid je vrij maakt, en dar het meest liefdevolle dat we voor ie­mand kunnen doen, ook onszelf, is de waarheid te zeggen. Wat nfer bevrijdend is, is onszelf of elkaar alleen vertellen war we willen horen. Dar getuigt

250

nier van mededogen. Dat is wreedheid op een be­dekte manier, omdat we daardoor in een eindeloze cirkel gevangen raken van iets najagen dar nier be­staar. De Waarheid maakt misschien dar onze geest

zich iet of war hulpeloos voelt, maar dar is het punt juist! Dar is wat overgave betekent. Overgave wil nier zeggen: 'Ik ga voor her goddelijke door alles op te geven, mijn leven, mijn hart, mijn alles. Ik geef alles op om het uiteindelijke spiricuele lekkers re krijgen.' Veel mensen die hun honderdduizend prosternaties doen bij de Himalaya, doen ze alleen omdat ze denken dat ze daardoor her uiteindelijke lekkers zullen krijgen. Heb je het wel eens zo be­

keken? Ais ik niet dacht dat ik daardoor het uit­eindelijk snoepje zou krijgen, zou ik her niet doen, godallemachtig! Honderdduizend prosternaties, dat is echt om een punthoofd van te krijgen.

Overgave is dezelfde buiging, innerlijk of uiter­lijk, maar gedaan zonder iets terug re willen heb­ben. Al het andere is spel. Her is ego. 'Ik doe me spi­ritueel voor omdat her me iets op za.! leveren.' Wat echt spiritueel is, is: 'Ik wil alleen de Waarheid. Ik ben bereid alles op te geven wat niet de Waarheid is. Het doet er niet toe of ik her liever wél opgeef of dat ik her liever nier opgeef Het geeft niet of dit het hele fundament van mijn wezen laar schudden of niet. En het is niet dat ik de waarheid wil als een aanwinst die ik kan vasthouden en bezitten. Her i.�

dat ik de Waarheid wil, die door wat Zij is wel dát

2Sl

moer zijn wat geen aanwinst is.' Her moer gaan

om tmaal loslaten, een rotaal laren gaan, maar nier

om iets terug re krijgen. Her absolute loslaten, is hem loslaten die loslaaL Verlichting behelst niets voor het ik.

In een bepaalde zin is verlichting: beseffen dar er geen individueel zelf is. Misschien horen we wel honderdduizend keer dar er geen afz.onderlijk zelf is. maar war geheurr er wanneer wc her in ons op­nemen en serieus overwegen wat her zou kunnen betekenen? Dan zouden we merken dat het bete­kent dar alles wat ik als individueel zelf voor waar houd, dar niet is.

Oe ervaring met her niet afgescheiden z.elf is to­taal bevrijdend. 'Nier afgescheiden zelf' betekem geen spirituele ervaring in de zin van: 'Ik heb me

overal tot in her oneindige verruimd en ben met al­les versmolten.' Dar is een prachtige, wonderbaar­

lijke ervaring voor een afgescheiden zelf, maar dat is geen Eenheid. Eenheid is geen versmelting. Ver­srnelring vindt plaats tussen twee dingen en aange­

zien er slechts één is, is elk gevoel van versmeiring de ene illusie die versmelt met een andere, hoe prachtig en wonderbaarlijk die ervaring ook mag

zijn. Zelfs wanneer ik ervaar dar ik met het abso­lute, met het oneindige, mee God ben versmolten, berekent her eenvoudigweg dar mijn denkbeeldi­ge zelf met een andere verbeelding is versmolten. Mystieke ervaringen zijn geen verlichting.

25�

In her geval van Eenheid is er geen ander. Eenheid

is- er is alleen dit. Er is geen dat, er is alleen dit. En

dar is her enige. Er is alleen dit, en zodra je zegt war dit is, heb je uitgesproken war het niet is. Ditwordt slechts gerealiseerd in de complete afbraak van alles

wat her niet is. Dan is die bewustwording een be­wustwording buiten alles wat komt en gaar. Het is

een totaal wakker worden dat buiten de rijd staat. Deze bewustwording heeft veel van wakker

worden uit een nachtelijke droom en daarom is die metafoor de eeuwen door zo vaak gebruikt .

Oe droom is zo echt als dit moment. AJs je in je droom denkt dat je leven wordt bedreigd, raak je

net zo in paniek als wanneer je denkt dat je leven

nu op die moment bedreigd wordt. Maar wanneer

je 's morgens wakker wordt, denk je: 'Lieve help,

her was helemaal niet echL' Het was zo echt als

een droom kan zijn. Het besrond zoals dromen be­staan, maar het is niet zo echt als we dachten toen we er midden in waren.

Mensen weren niet hoc significant her is om midden in de nacht wakker te worden uit een droom. Je werd letterlijk wakker uit een dimensie die je als net zo echt beschouwde als deze dimen­sie. Het is een revolutionaire verandering van be­wustzijn. Alles wal ik voor waar hield in die droom

blijkt niet waar re zijn. Wanneer er sprake is van een echec en authen­

tieke verlichting, heeft die precies herzelfde schok-

253

effect. lk zeg niet dat deze wereld al dan niet een droom is- her is zinloos om deze wereld re definië­ren. Maar ik z.eg dat de verlichringservaring precies zo is. Je ervaart dat je nier die mens met die en die naam bent, zoals je dacht. En dat je daarom niet

beter of groter of ruimer of heiliger of goddelijker

bent. Dar ben je niet. Basta. Dar wil nier zeggen dar er geen lichaam is. Er

is overduidelijk een lichaam. Het wil niet zeggen dal er geen geest is. Er is overduidelijk een geest. Her betekent nier dat er geen persoonlijkheid is. Er is duidelijk een persoonlijkheid. F.r is een gevoel

van 1..elf. Verlicht of niet, je zult een gevoel van zelf hebben. Anders zou her bewusrz.ijn nier in een li­chaam kunnen functioneren. Anders zou je nooit

reageren als iemand je naam roept. Voor zover ik

kan zien, is elke wijze aldjd op de een of andere manier in staar geweest te reageren.

Ramana zei eigenlijk het tegenovergestelde. Hij zei: 'Er is aJieen het Zelf', en dat is her omgekeerde van 'er is geen zelf'. Her komt op hetzelfde neer.

Wat is er als er geen Lelf is? Hoe noemen we dat? Ramana besloot dir het Zelf te noemen. Maar ei­genlijk is her Zelf wat er is als er geen zelf is.

Ik garandeer je dat je een zelfgevoel zult heb­

ben na de verlichring. Je lichaam z.ou niet kunnen functioneren zonder zelfgevoel. Het is dus een my­the dat je op een of andere manier je zelfgevoel ver­liest wanneer je verlicht raakt. Het is mogelijk om

254

je zelfgevoel rijdelijk kwijt re raken in meditatie, zodat je niet oplcijkt als iemand je naam noemt.

Ik heb meegemaakt dar mensen die in meditatie

waren niet eens konden opstaan. In India noemen ze dar nirvikalpa samadhi. Dat is een prettige er­varing. Het kan een inzicht opleveren. Of het kan

geen inzicht opleveren. Je kunt de ervaring heb­

ben die een tijdelijk ophouden van het zelfgevoel heet, maar ik garandeer dar die tijdelijk is, omdat

je lichaam zonder een zelfgevoel nier kan functio­

neren. AJs je echt in de toestand van geen zelf terecht­

komt, sraat daL buiten de rijd. war berekent dar her niet kort en nier lang duurt. Het is een tijd­

loze realisatie, en als her dat niet is, dan heb je het nog niel gerealiseerd. Dan heb je op zijn best een

ervaring gehad die heer: ik-was-tijdelijk-mijn-zelf­gevoel-kwijt, en dat is niet war 'geen zelf' berekent. Geen zelf berekem, met of zonder zelfgevoel, dar

je onmiddellijk ten diepste weer dat er geen zelf is,

en dat betekenr ook dar er geen ander is. Er is maar

étn iets. Of je dar ene iets nu God, her goddelijke, bewusrzijn, boeddhanaruur, leegte, volheid, pro­gressief of conservatief noemt, dar doet er nier roe.

Maar wanneer er maar één iets is, is er maar één

iets. Er is alleen leegte die zich onbegrensd mani­festeert.

Vrijheid is het ultieme afbraakproject, omdat het je van alles berooft. Daarom is het bevrijdend.

251

Het steelt je discussie met jezelf, wanr er is geen zelf. Her steelt je discussie met anderen, want er zijn er geen. Het steelt je discussie met de wereld, wanr er is alleen Dat. Er is maar één iets, en dat

is nooit met zichzelf in discussie. Nooit. Ooit. Daarom is het zo bevrijdend, omdat je van deze eindeloze tweeheid bevrijd bem.

Wanneer er sprake is van bewustwording van onze ware aard, kijkt onze geest niet langer naar

leegte, omdat er gec:n individu is dar er naar kan kij­ken. We beseffen dat het enige wat ooit naar leegte

lijkt leegte zelf is. Dat is nog een reden waarom

ik nier de eerste ben die zegt dat er geen vcrlichte individuen zijn, dat er alleen verlichting is. Ver­lichting ontwaakt. Niet jij of ik. Jij en ik worden onbetekenend en niet-bestaand. Maar die bewe­ring is misleidend, want die houdt in dar iedereen een individueel, speciaal, uniek persoontje is dat intrinsiek verlicht is, en dar dit nier ziet. Een il­lusie kan niet verlicht zijn. Her is dus eigenlijk niet

waar dar iedereen verlicht is. Het is alleen waar dat verlichdng verlicht is.

De andere kam is dat vcrlichting alles van je steelt. Daar kun je verlichting aan herkennen - door welk lichaam ze ook heen gaat, het wordt

kaalgeplukr, en dar weer her, maar het maalt er niet om. Het is zo blij dat her kaalgeplukt is, niet al die opvattingen heeft, niet de meningen van de geest gelooft- die nog steeds war meningen heeft om dar

256

er nog steeds een lichaam, geest en karakter is die natuurlijk hun ideeën hebben - maar die worden nu gezien als betekenisloos. Zo weer je dar er i ers authentieks is gebeurd.

Ik heb vanavond vcrmeden over veel van de po­sitieve aspecten van verlichting te praten, maar je kunr in zekere zin eigenlijk alleen maar giechelen

de resr van je leven, als je echt de waarheid hebt

gezien. Je kunr alleen maar heel veel van deze we­reld houden, zelfs al weer je dar die niet half zo

echt is als je dacht. Je kunr all een maar honderd keer zoveel van mensen houden, ook al weet je dar ze nier zijn wat je dacht. Maar daar wil ik nier te­veel over spreken, wanr dar denkt de geest dac hem taan wordt aangeboden en dar is niet zo. Hij krijgt een zwaard geoffreerd.

2'i7

Implicaties

A Is je ontwaakt benr uit de droom van afge­

.1"\.scheidenheid en beseft dat jij de bron bent,

moet je de implicaties ontdekken van het toepas­sen van deze openbaring op je leven. Wanneer je

echt beseft dat er niemand anders is dan jij, wordt

je adem je benomen. Alles is één en jij bent het Ene.

Toen ik voor het eerst onderricht begon te ge­

ven, wilde ik geloven dat her enige wat iemand

hoefde te doen was de verlichtingservaring krijgen

en dan wu hij venrokken zijn. Nu weer ik dar her meer om het lijf heeft. Ik merkte dat veel mensen

inderdaad die belangrijke ervaring hebben dat ze zich bewust worden van wie en wat ze zijn, van het absolute, en dat mensen die deze ervaring hebben toch zeer zelden vrij worden. Dus ging ik me na-

259

tuurlijk afvragen waarom dat zo was. De ervaring dat je nier her lichaam, de geest en de persoon­

lijkheid bent bewust beleven, zou vrijheid moeren zijn, en aanvankelijk is het zeer verlossend, zeer bevrijdend, maar de meeste mensen laten zich zo

meeslepen door de emotionele neveneffeeren van

verlichcing dar ze de ware betekenis van wat er ge­beurd is niet vatten.

Een van de dingen die nier begrepen wordr is de openbaring van volmaakte Eenheid, de open­

baring dat je de uiteindelijke bron bent. Je kunt de ervaring hebben dar je vrij bent omdat je je nier meer idencificeert met geest, lichaam en karakter,

maar slechts zelden heeft het individu, anders dar

een vaag gevoel van Eenheid, een echt helder zicht

op de volmaakre eenheid die feitdijk aan her om­

waken inherent is. Het lijkt veel op de si[Uatie dat je 's nachts

droomt en mer een figuur geïdentificeerd bent en denkt dar je anders bene dan alle anderen. Wan­neer je 's morgens uir je droom ontwaakt, realiseer je je dar je niet die figuur in de droom bent. Je bene de dromer. Alles in de droom kwam voorr uir jou. Oir is een metafoor voor her spiritueel ontwaken,

wanr wan neer je spiritueel ontwaakt, besef je dar je niet lichaam en geest bent. Maar wat meesral over her hoofd wordt gezien is dat jij de uiteindelijke

bron van de hele droom bent. Ik denkt dar dit vrij gemakkelijk re begrijpen is. Aan de ene kanr zie

260

je dat je niemand bent, maar aan de andere kam besef je dat je de bron van alles bent.

Waarom is het zo belangrijk dit re beseffen? Vanwege datgene wat verlichting onherroepelijk inhoudt, en waarin de hele waarde van elke echte

spirituele openbaring ligt. Jij benr de uiteindelijke bron, en alles is volmaakte eenheid en alles is even­zec::r jij, in werkelijkheid. Dus inherent aan deze

openbaring van eenheid is de realisatie dat er nier

zoiets is als een 'ander'. Er is niemand anders om­

dat alles uiteindelijk je eigen zelf is. Ik heb mensen gekend die dit inzicht wel had­

den, maar vervolgens onmiddellijk weer gaan

leven alsof er wel een ander is. Ze leven alsof er

een persoonlijk ik en een persoonlijk jij is, ook al

hebben ze zelf even ervaren dat dit nier waar is.

Daarom is empirisch inzicht in veel gevallen nier genoeg. Maar kun je je voorsrellen hoe her je le­

ven zou kunnen veranderen als jou geopenbaard is dat er geen ander is en je heel nieuwsgierig wordt

naar de implicaties daarvan? Hoe zou het zijn als

je je afvroeg war dit voor je berekent, de rest van

je leven? De meeste mensen baseren hun hele leven op

het idee van her zelf en de ander, een persoonlijk

ik en jij. Maar met de openbaring dar er geen an­

der is, is er plotseling niet zoiets als een persoon­lijke relatie. Hoe leef je met deze implicatie? Fun­damenred gezien, war zou het betekenen te leven

26\

aJsof er geen ander is, war je werkelijk weer, zelfs wanneer je in de fenomenale wereld met mensen omgaat alsof er zoiets als het zelf en de ander is. De meeste mensen die aJieen in persoonlijke ver­l ichting geïnteresseerd zijn, denken: 'Zolang ik vrij ben, kan niemand eisen aan me stellen', of 'Ik ga

anderen leren hoe ze verlicht moeten worden'. Er is niers mismerzelf vrij zijn. Maar als je her onder­zoek nu eens tot het eind doorvoert? Hoe kun jij

vrij zijn als er geen persoonlijk ik is� Wie moet er dan verlicht worden?

Een van de pijnlijkste ervaringen die ik in lange

rijd had. was toen ik dit idee over relaöes bloodegde t ijdens satsang en moest luisteren terwijl de een na de ander, impliciet in zijn vraag, zei: 'Ik krijg in mijn

relatie niet war ik wil' en 'Ik wil weren hoe ik een betere relatie kan krijgen'. Leerlingen vroegen hoc ik

een relatie ervaar. Annic, mijn vrouw, zei tegen hen: 'Wij hebben niets van elkaar nodig en we gebruiken

onze relatie niet om iets uit te werken, want daar gaar het in een relatie niet om.' Dit werd genegeerd en ze bleven maar met die vragen komen.

Kijk naar de implicaties van het gewaarzijn dat er

geen ander is. Wanneer je ontwaakt, ontwaak je uit

die 'ik en jij'. AJs je beseft war dat berekent, beneemt het je de adem. AJs er geen ander is, is er geen relatie russen personen. Het hele probleem met elke relatie

heeft ermee te maken dar een van de rwee of beide mensen het niet serieus neemt dat er niet zoiets is

262

als de ander. Er is niemand om te verlaten, niemand

om re veranderen, niemand die je nodig hebt of die jou nodig heeft - dat is allemaal een droom. Dat is de grote uitdaging wanneer je nier alleen streeft naar

een spirituele ervaring, maar uacht re begrijpen war

inherent is aan de ervaring. De verlichtingservaring is alsof je zelf de big

bang ervaart. De aanvankelijke openbaring was

her begin. Het begon als niets, zo verrellen de na­tuurkundigen ons, en roen werd dar kleine bl iepje

hec hele universum. In het begin heb je die bliep misschien gezien en je niet gerealiseerd wat eraan vastzat, en als je je ervan afgewend hebt, ben je alles misgelopen. Als je de bliep 'spiritueel ontwa­ken' onderzoekt, herbergt die even ved kracht als

de big bang, en meer. Veel mensen vragen: 'Hoc: moer ik mijn spiri­

tualiteit in mijn dagel i jkse leven integreren?' Dar moer je niet. Dat kun je nier. Hoe zou je haar kun­

nen integreren? Je kunt het one::indigt: niet in je be­perkte leven stoppen. Maar je geeft je leven aan de

goddelijke impuls. Er is geen integratie. Er is alleen realisatie, en die realisatie is ahijd een volmaakte

vernietiger. Het is een vernietiger van ieder gevoel van afgescheidenheid, een venveester van wat niet waar is. Gooi je leven in de Waarheid. Probeer de

Waarheid niet in je leven te stoppen.

Zelfs wanneer je heel serieus wordt en je reali­satie uacht te verdiepen door haar op c.:cn diepere

263

laag re onderzoeken, blijven de verschijningsvor­

men jij en de ander in stand. Als je je realisatie

niet volledig in je relatie meeneemt, zal die min of

meer verder gaan zoals ze altijd was. In onderdelen

zijn er misschien verschuivingen, maar de relatie

blijft dan min of meer gebaseerd op wat je van el­

kaar kr ijgt en hoe je dingen uirwerkt . Wanneer je dieper gaat en bij de diepste realisatie komt dat er geen ander is, hersch ikt de realisatie zelf de manier waarop deze droom van de verschijning opereert.

Het gevoel van relatie zal anders opereren, omdat

je je waarlijk gerealiseerd hebt dar er niet zoiets be­

staat als een persoonlijke relatie tussen een jou en

een mij. Oir arrangeert spomaan de werking van

het hele gebied van relaties opnieuw, zonder dat jij

je best doet her re beheersen. Om de relatie te ver­

beteren, moet je gewoon nog bewuster worden. Ze

kan al dan niet veranderen op de manier waarop jij

her wilt, maar ze zal anders worden. Word bewus­

ter. Want als je echt bewust bent, is alles gewoon zoals her is.

Je hebt geen leraar nodig om de implicaties uit

te leggen van het feir dat er geen ander is - dat

moer je zelf doen.

Leerling: War wil dar zeggen , bewuster worden?

Adyasbanti: Veel leraren hebben heL vergde-

264

ken met de situatie dar je 's nachts droomt. Je weet

hoe het is als je een prettige droom hebt en je een beetje wakker wordt, maar nier helemaal, en dan

weer doorslaapt omdat je wilt dromen? Als je je dus weer hebt omgekeerd en weer gaar slapen, word je

weer wakker en besef je dat je aan het dromen was.

maar je bent slaperig en weet zelfs niet of je wakker wilt zijn. Later op de dag wordt het duidelijker en

ben je veel wakkerder. De meeste sp ir ituele zoekers

zijn bijna altijd nog slaperig, zelfs na een belang­rijke spir iruele bewusrwording. Ze gaan heen en

weer en weren nier zeker of ze wakker willen zijn, omdat ze nu een heel andere wereld zien. Ze willen

wakker worden uit de nare dingen, maar blijven

dromen over de goede. Ze willen lenerlijk door­slapen in hun persoonlijke relatie, omdat ze weten

dat als ze echt wakker worden, er dingen op een

onverwachte manier zouden kunnen veranderen.

Wanneer je slaperig bem, lijkt er heel veel op

re geven, en is er heel veel besluiteloosheid, of je

nu echt wakker wilt zijn of niec. Maar wanneer je

echt wakker wordt, weet je dat her een droom is. en wil je niet terug. Als je echt vrij wilt zijn, moet

je je best doen volledig wakker te worden. Dan zul

je de belangstelling voor onwaarheid verlie'len en

alleen geïnteresseerd zijn in waarheid. De droom­

staat van afgescheidenheid in al zijn gedaanten zal

je niet interesseren .

Wie beheerst de droom wanneer je 's nachts

265

droomt? Jij bent de dromer die aan alle rouwtjes trekt. Alle droompersonages zijn ervan ovenuigd

dat zij her laten gebeuren. Maar de dromer orkes�

rreerr de hele zaak. Wanneer je droomt, vergeet je dat. De transcendente dromer is degene die de droom creëerr die de wereld is. Als je met enige gratie in de wereld wilt kunnen functioneren, kun je dat niet vergeten. Het is een mythe dat je de transcendente sraat zou moeten opgeven om je

weer in de wereld te kunnen begeven. Dit hele idee van integratie en het idee dat je

niet in het transcendente kunt blijven lijken heel

verstandig, rot we ze zelf onderzoeken en ons af� vragen of ze waar zijn. Wanneer je je eigen erva­ring onderzoekt en vraagr hoe spirituele realisatie werkt, begin je te beseffen dat heel veel van waar we over praten gewoon belachelijkis-de lammen die de blinden leiden.

Dit, waar je naar kijkt en dat jij leraar noemt is je eigen creatie, het is jouw droom, en jij creëert die

op dit moment. Als je jezelf gewaar laat worden, ml je:: je gewaar worden dat jij die creëert en dat de scheiding tussen degene die luistert en degene die

spreekt , slechr schijn is. Als je wakker bent gewor­den, heb je dit duiddijk gezien. Maar de conditio­nering kan je terugtrekken in de droom. Dit geeft

niet. Je moer de droom in twijfel blijven trekken.

Soms worden we helemaal betoverd door een ongewone ervaring, maar omgaat ons wat dieper

266

ligt, het besef van war haar veroorzaakte. Wc die­

nen te vragen: 'Waarom heb ik een dergelijk inzicht

gekregen? ' Stel er vragen over. Nieuwsgierigheid en

onder1.0ek zijn belangrijk. De reden waarom je een transcendente ervaring hebt is dar je intuïtief de

Waarheid begrijpL, en die is gewoon hoe de dingen

werkelijk zijn. Spiritueel gezien is de vraag: 'Wat

ben ik?' de vraag die direer naar de kern gaar. De oneindige imelligenrie is in feite war jij bent,

maar je moet serieus genoeg zijn om er zelf achter

re komen wat waar is. Om dit re kunnen doen,

moer je openstaan voor de mogelijkheid dar alles

war je geleerd hebt, onjuist is. Hoe kun je anders ontdekken wat er in werkelijkheid is? Wanneer je rotaal ontvankelijk wordt, ligt de Waarheid duide­

lijk voor je. Spirituele mensen denken altijd dat de Waarheid voor hen verborgen wordt. Die wordt

nier verborgen. Wat in de weg staat is het idee war

de Waarheid zal zijn. Zoek war er feitelijk is. Er is slechts her Ene dat zich in alles manifes­

teert. Overweeg dit en mediteer erover tot je her zelf door en door beseft. Word je bewust van wat

je bent.

267

De dharmische relatie

Een van de waardevolle lessen die ik van het

jarenlange zitten in zenmeditatie heb geleerd,

was dat ik, om zolang bij mezelf te zijn, mezelf

moest vinden. Om rustig stil te zitten en slechts

een beeld van jezelf, of een beeld van her God­

delijke voor je te .hebben, betekent alleen maar el­

lende en eindeloze herrie in je hoofd. We kunnen

nooit helemaal gemakkelijk zitten met een beeld

voor ogen, zelfs als het een goed beeld is. Wanneer

we zitten als ons ware Zelf, dan zitten we als geen

zelfbeeld, geen opvatting over onszelf, en geen idee

over onszelf. We zitten alleen maar als ruimte. Dit

is het fundament van de echte relatie, want als we

geen relade hebben met wat we werkelijk zijn, zal

het ons zeker niet mogelijk zijn om een echte en

diepe relatie met iemand anders re hebben.

261.)

Wanneer we in relatie zijn als onze eigen stralende leegte, is de relatie mooi, omdat we dan zijn wat we zijn. In wez.en zijn we verliefd op een mysterie.

Myster ie is verliefd op zichzelf. Wanneer dit mys­

terie in relatie is met een ander, of de zogenaamde ander een bloem. een vogel, de wind, de kou, of

een mens is, her staat ermee in verhouding als een uitdrukking van herzelfde mysterie. Oir is de ware sacrale relatie, wanneer we zien dat we werkelijk in

relatie zijn mer de manifestatie van het mysterie; hier als dit, hier als dat, hier als hem, hier als haar,

hier als kou, hier als bitterheid, hier ale; zoetheid,

hier als verveling, hier als verdriet, hier als blijd­

schap, hier als verwarring, en hier als helderheid.

Alles is een manifestatie van her mysterie. De echte

grondslag van de dharmische relatie is relatie met

dar mysterie, met onszelf. Wanneer we mediteren zonder een eis aan dit

moment te stellen, zonder op het volgende mo­

ment re wachten, zonder re wachten om her te krijgen -war 'her' ook is -wanneer we er niet op wachten verlicht te worden of liefde, vrede of een kalme geest te krijgen, en wanneer we ophouden ook maar iets van onszelf te eisen- dan opent het

sacrale zich gewoon, omdat er geen eis aan gesteld

wordt. De ware heilige relatie met dit momenr

bloeit op wanneer we nier vragen dar her anders

i� dan het is. Dan bloeit de schoonheid op. Maar als we ook maar het kleinste ding van dit rnamem

270

vragen, dan zal de schoonheid ons ontgaan. Ons vragen vervormt war we in onszelf kunnen zien en

ervaren. Oe geest denkt dat vrij zijn, bevrijd of verlichr

zijn, wil zeggen: gezuiverd zijn van alle onaange­

name ervaringen , maar zo is her niet. Her God­delijke zou zich niet durven ontheiligen door iets

weg te halen. Dar zou zijn als her afhakken van je arm. Maar door diezeilde emoties of ervaringen re beleven als het mysterie, als God, en als het mys­

terie dat je zelf benr, worden ze volkomen getrans­

formeerd. Zie de heelheid van war er feitelijk is, de kwa­

liteit van her tijdloze zoals her zich door alle er­

varing heen laar zien. Dan wordt je eigen gevoel voor het sacrale, dat je van b innen kent, zo weids

dat het ervaringen die alleen maar prenig zijn te

boven gaat en uitgroeit rot her hele spectrum van ervaring. Je ziet dan direct dat de hele manifestatie,

war her ook is, her bloesemen van het Goddelijke

is. Als er verwarring is, is dar God die verward is.

Als er helderheid is, is dat God die helder is. Ver­

volgens zul je God zien in de vuilnisbelt, in de rot­

zooi die in de goor is gegooid, in de dakloze die in zes maanden niet in bad is geweest. Je gaat langza­

merhand dezelfde heiligheid overal zien, dezelfde

intieme dharmischc relatie van het mysterie met

zichzelf. En zo gaar het, je dringt meer en meer, dieper en dieper door, en in meer gebieden. Ter-

271

wijl je dat heilige ziet in alle dingen , weet je dat je nier bent wie je dacht te zijn. Je bent een levend,

bewust mysterie dar nier aangeraakt of gezien kan worden.

Wanneer dit geweren wordt, kun je in sacrale

relatie zijn. Als dit nier geweren wordt, en je pro­beert je relaties heilig re maken, probeer je je slechts re conformeren aan je idee van een sacrale relatie,

en dac noemen we wel geweld. Misschien heb je een goede reden om dit re doen, met goede be­doelingen, maar als je een relatie heilig probeert te maken, heb je her niet begrepen. Je hebt nier begrepen dat die heilig Is. Wanneer je ziet dar een relatie al heilig is, dan zie je eigenlijk dat die een manifesrarie is van her mysrerie zelf.

Al zie je dat alles heilig is, daarom verlies je nog niet het vermogen om onderscheid re maken. Je zier best waar er oneerlijkheid in een relatie zit, waar je nier volkomen integer bent, waar er een ge­brek aan intimiteit is, of waar de relatie op beelden, ideeën, projeedes of eisen berusr. Alleen omdat ze als heilig beschouwd wordt, wil nog nier zeggen dat je niet ook de aspecten zier die misschien bela­chelijk zijn. Her een sluit het ander nier uir. God doet soms gekke dingen.

Blijven zoals je bent (eenvoudig het licht van bewustzijn) in een relatie is de grootste uitdaging

die een mens kan aangaan. Alles war niet behan­

deld of niet gezien wordt, is als een knopje met

272

een 'druk op mij' sticker- her trekt vingers aan.

Dar is het mooie van heiligheid. Er kunnen geen dingen onbewust blijven . Daar is het! Er drukt ie­mand op. Boem! Kritiek. 0, jeetje! Nu is de krit iek

bewusr. Daar is je kans. Maar war we meesral doen is het zo snel mogelijk onbewust maken. We zien

dus niet: 'Er is net op het knopje ' kritiek' gedrukt. Tjonge, dat heb ik aJ een hele rijd. Dat zit in de programmering. Wat interessa nt! War is dar?' In plaats daarvan beginnen we erover te psychologi­seren of er een eindeloze reeks ideeën en filosofieën

op los te laten. Maar wat is her? Hoe is het om kritiek te krijgen? Door re vragen: 'Wat is dit?' kan er bewustzijn in komen. Zie je, er kan wel kritiek zijn, maar nu is her kritiek die bewustgemaakt is.

Als je iets met de kritiek wilt doen, er vanafkomen bijvoorbeeld, dan ben je er niet echr bij.

Het licht van bewustzijn zeifis her belangrijkste middel tor transformatie, en de geheimzinnigste alchemie komt rot stand in de bereidheid bewust te bl ijven van je eigen onbewustheid. Wanneer dat er op dat knopje wordt gedrukt , komt er iets onbe­

wusts omhoog; de invitatie is om wakker te blijven.

Dat is het. Blijf gewoon wakker, dan vindt de al­chemie plaats. Alleen maar wakker blijven. Ga niet

iets spirirueels doen, zoals vijftig stappen achteruit

lopen en er van een grote afstand naar kijken. Dat is wel iets beter dan je erin re verliezen, maar zelfs dar is een subtiele manier om je bewustzijn terug

273

re trekken van war is. Bewustzijn is er gewoon. Je

hoeft het niet naar achteren te brengen, of omhoog

of naar beneden of ergens achter, om eigenlijk los te staan van wat er omhoog komt. Hersraar al los.

Her hoeft nier acheeruit re gaan. Alleen de kleine ik denkt dar hij achteruit moer gaan of weg moet lopen. En ook dat kan bewustgemaakt worden.

1\ch, daar heb je de kleine ik, die spiritueel pro­

beert re doen om iets te ontlopen. Nu wordt er op

dat knopje gedrukt.' Dan wordt dár bewust.

Bewustzijn keert zich niet af. probeen niet te

verklaren, probeert nier iets op te lossen, of zich ergens van te verlossen. Bewustzijn is, wanneer her

ervaren mag worden, een diepe liefde en zorg voor

wat is. Liefde gooit zich altijd in het moment, hier en nu, geeft zich helemaal over aan het nu. Op

deze manier een relatie hebben is eenvoudig. Het

is nederig. Het is heel imiem. Zo kun je een ander

heel anders ontmoeten. De meeste relaties beginnen als onbewuste rela­

ties. Wanneer het licht van bewustzijn in die rela­ties gaat schijnen, zal de onbewustheid die in die

relatie aanwezig is aan het licht komen. Het is heel

belangrijk daar geen spirituele verklaringen voor te

zoeken wanneer zij aan her licht komt. Sommige

mensen willen er een tor spirirualireit verheven fan­tasie van maken waarin hun partner beantwoordt

aan al hun spirituele ideeën over wat een relatie

zou kunnen zijn. Ze denken dat ze weten hoe die

274

zou moeren zijn, hoe die zou kunnen zijn en waar

her naar roe gaat met die relatie.

Wanneer je daar enigszins afstand van neemt, kom je terug bij iets dat heel intiem en onschuldig

is, waar je eindelijk bereid bem de waarheid te ver­

tellen en niet te verbergen, niet met opzet bewust­

zijn in die relatie re forceren, maar deze eenvoudig­

weg te laten omstaan. Dan weet je nooit hoe ze op

elk moment zal zijn- hoe bewustzijn, wakker-zijn en liefde zichtbaar willen worden. Dit kan een rela­

tie zeker flink in de war sturen, net zoals de Waar­

heid jou in de war kan maken. Wanneer Waarheid

in jou opstaat, wordt het grote conrrasr gezien met

wat zich innerlijk nog aan onwaarheid vastklampt.

En wanneer er bewustzijn in een relatie komt en

zijn werk doet, gewoon omdat je het niet meer te­

genhoudt, zal Waarheid botsen met onwaarheid,

en zul je zien wat er onverenigbaar is.

Dat is het moment waarop er op knoppen ge­

drukt wordt - niet alleen op mijn knop of jouw

knop, maar op de derde knop die we nu hebben,

op 'onze knop'. Elke relatie heeft 'onze knoppen', want als we samenkomen, wordt er iets gecreëerd

dat 'onze' heet. Als een van ons of iemand anders

op onze knop drukt, siddert de relatie omdat de 'onze knop' werd ingedrukt. Dil 'ons' zal zijn eigen

knoppen hebben en zijn eigen onbewustheid, die

een product is van het bij elkaar voegen van de

twee 'mij'- knoppen.

275

Als we er bewustzijn in laten komen, wordt de rela­

tie niet meer geleid door onze angsten. Stel je eens

voor hoe het zou zijn als niets war je doet voorr­komt uit een gevoel van angst of onzekerheid. Her

is veelberekenend wanneer we ome relatie onder­zoeken en de vraag stellen wat er zou gebeuren als

we niets doen dat op angst of onzekerheid is geba­

seerd. Dar is een revolutie voor de meesre mensen.

Hoe intiemer de relatie, hoe grorer de revolutie. AJs er niets wordt gedaan vanuit angsr of onzeker­

heid, spreken we van iers heel anders. Dar hedoel

ik als ik zeg dat de Waarheid je rdarie in de war kan sturen, al kan her een heel positieve verwar­ring zijn.

Ik merk dat veel mensen die de Waarheid in­

tens en in belangrijke zin gerealiseerd hebben, zich

overweldigd voelen door de uitdaging in hun rela­

tie re zijn wat ze werkelijk zijn - uit een bepaalde angsr of onzekerheid over hoe dat ontvangen zou

worden of niet onrvangen, of war het al dan niet

kan ontketenen. Her kan je heel onzeker maken

omdat je niet weet war er zal gebeuren als sommige aspecten van je leven waarvan je de Waarheid altijd

ontkend hebt, nu niet meer ontkend worden. Heel

vaak deinst men daar vaak voor terug, in plaats van zijn onzekerheid of angst onder ogen te zien. Dan

wordt dat aspect van een relatie een geïsoleerd, af­

gescheiden deel van her leven, waarin bewustzijn

niet mag doordringen. Zoals iedereen weer, wordt

276

het zowel op de korre als op de lange termijn steeds moeilijker om verdeeldheid in stand te houden als

je bewuster wordr. Als je helemaal bewust wilt

worden, is in relatie zijn vanuit verdeeldheid geen

oprie. Daarom is her letterlijk onmogelijk om vol­

ledig bewust te zijn, maar niet in alle opzichten. Als je nier in alle opzichten volledig bewust bent,

berekent het dar je niel ten volle bent geworden

wat je bent.

Wanneer je een beetje spirituele ervaring hebt,

is het heel gemakkelijk om iemand van wie je denkt dat hij die ervaring nier heeft een slag vóór

te zijn. Zodra je zoiets doet, is er geen sprake van

een echte ontmoeting. Dus hoe kun je de onbe­wustheid op een onschuldige manier tegemoet tre­

den, waarbij je in plaats van iemand de loef af te

steken, open en eerlijk bent? We kunnen leren war

een dharmische relatie is door re luisteren naar de

vogels buiren, door de kwaJite i t van ons luisteren

re observeren, de kwaliteit van her omarmen van

her geluid, de manier waarop we het geluid binnen

laren en ons erdoor laten omroeren. Door alleen

dit maar re doen, worden we bewuster. We kunnen zo meer over de dharmische relatie leren dan door

honderd boeken te lezen.

Toen ik nog retraites deed in het Sonoma Zen­centrum, waar het heel stil was , stonden wc om

half vijf 's ochtends op om re mediteren. Her was

mooi en vredig zo vroeg in de morgen . De zon be-

277

gon de lucht net lichter te kleuren voordat hij bo­ven de horizon kwam, en je had de geweldige erva­ring dar je de hele wereld voelde onrwaken, je hele zelf voelde ontwaken. Het was een prachtig gevoel.

Om ongeveer half zeven elke morgen werden de buren aan de overkant van de zenrempel wakker. De buren hadden een ander idee over hoe je aan de

dag moest beginnen. Die draaiden elke morgen om

half zevc:n Led Zeppelin, op volk� srerkl<:. Op zo'n moment kun je leren wat een dharmische relatie is. Het is makkelijk bewust te blijven bij de vogels , bij her aangename, bij de: prachtige manifestatie: van het Goddelijke, bij je eigen ware zelf- ror Jimmy Page de eerste elektronische akkoorden slaat. En

daar is her. Daar is de uitnodiging. 'War is dar? En wat is mijn relatie daar mee? '

Ik merkte dar het gewoon maar een geluid was,

en dar was helemaal oké. En her was prachtig om­dat het mijn gevoel voor het spirituele verbreedde. Het was gewoon wat er is. Daar is God die zich uitgeeft voor een rocker. God was nier alleen maar

alle prertige, fijne momentjes, stil en sereen. Die

scheurt her idee van spirirualirei r helemaal aan Aarden. Her zegt: 'Oké, wil je God zien? Hier is God - helemaal. Niet sleehes het deel dat jij wilt zien, maar alles.'

En dan, om het even fijn af re sluiten, zaten wc, in ieder geval bij een van de retraites van het

jaar, op de laatste dag de hele dag en namen we in

278

plaats van om ongeveer tien uur naar bed re gaan,

een kleine pauze, deden vervolgens drie meditaties van een half uur die werden afgewisseld met tien

minuren lopen rot half twaalf, en zaten dan van middernacht rm vier uur 's ochtends in één lange

z itting, zonder op te staan. Voor her geval je dus dacht dat je nirwana had bereikt in de retraite en je

je-van-her was, omdat je medicaties echt goed gin­

gen en je je werkelijk goed voelde, vergeet het dan maar! Na vijf dagen of een week, word je hierdoor

gesloopt. Niemand venrekt na afloop met her ge­vod dar hij overwinnaar is. Dar zou nog kunnen tijdens her eerste deel van de rerraire, maar niet aan

her eind. Deze manier van zitren was niet echt nodig,

maar na het vele retraites gedaan te hebben, ging ik

er her mooie van inzien. War was het een prachtig

geschenk om nier re vertrekken met een verheven spiritueel succes en te denken hoe precrig sereen je

de hele retraite had kunnen blijven. War een ge­

schenk was het om weer helemaal in de onschuld terecht te komen. Na een t ijdje was het helemaal

geen nederlaag. Je voelde slechts: '0, daar zijn we weer, vijftig mensen in een zaal die in drie-en-een­half uur zitten allemaal proberen te overleven. Ver­lichte en onverlichte mensen proberen gdijkelijk te overleven.' Het gevoel dat her moeilijk was en ieder spiritueel idee over mezelf, verheven of plat­

vloers, stome in. ln die ineenstorting merkte ik

279

dat het vallen van de façade heel verrukkelijk, heel

mooi en heel sacraal was. Dit was een kans om de

Eenheid overal te zien, in elke ervaring, niet als

idee hoe her zal zijn. Wanneer het idee ineenstort,

heeft de werkelijkheid van her sacrale een kans om

tevoorschijn re komen. En het echte sacrale is veel

mooier dan het idee - niet zo dramatisch, maar

veel mooier.

De dharmische relatie is een relatie die echt is.

Het mooie zit hem in het echte. Het zit hem nier

in het idee van de spirituele relatie. Het zit hem in

de realiteir.

280

Het eeuwig nu

Neem een ogenbLik

om te controleren ofje werkelijk hier bent.

Voordat er juist en fout is,

zijn we gewoon hier.

Voordat er goed en kwaad is, of onwaardig,

en voordat er de zondaar of de heilige is,

zijn wij gewoon hier.

Kom hier samen, waar stilte heerst­

waar de stilte vanbitmen danst.

Precies hier; voordat je iets weet, of niet weet.

Kom hier samen waar alle standpunten

tot één punt vervloeien, en het ene punt verdwijnt.

281

Kijk maar ofje hier kunt sammkomm waar je het eeuwige aanraakt.

en het uuwige leven en staven op elk moment voelt. Kom hier samen -

voordat je een deskundige was.

voordat je un beginner was.

Om gewoon hier te zijn,

wmzr je bent wat je altijd zult zijn, wttar je nooit iets hieraan toe zul voegen.

of iets vanaf zult halen

Kom hier samen, waar het je aan niets ontbreekt. m waar je niets bent.

Het hier dat onbeschrijflijk ÎI.

mtar wij elkaar alleen als mysterie ontmoeten. of helemaal niet.

Kom hier samen waar je jezelf vindt door jezelf niet te vinden.

Op deze plek waar de kalmte oorverdovend is,

en de stilte te md gaat om haar te vangen.

Kom hier samen waar je bent wat je wemr re zijn en je wenst te zijn wat je bent

en alles verdwijnt in rtralende leegte.

282

Er is een prachtig verhaal over et:n jonge man

die het klooster in gaat, vol energie en klaar

om gisteren al verlicht te raken. Hij vraagt aan de

abr: 'Hoeveel tijd zal her me kosten om verlicht

re worden? ' Waarop de abt antwoordt: 'Ongeveer

tien jaar.' De jongeman zegr: 'Tien jaar! Waarom

rien jaar?' Antwoorde de abt: '0, rwimig jaar in jouw geval.' Waarop de man vraag: 'Waarom zegt

u nvinrig jaar?' Zegt de abr: '0, sorry, ik vergis

me ... dertig jaar.'

Als je her echt snapt, besef je dat je door de

vraag alleen al tien jaar krijgt. Zodra de gedachte

'Wanneer zal ik echr vrij zijn?' opkomt, heeft tijd

zich in her leven geroepen. En mee deze geboorte van de rijd moet je wel denken: 'Waarschijnlijk ren

minsec tien jaar, misschien eeuwig.' Waarheen kun

je gaan om hier te komen? Elke srap brengt je er­

gens anders.

Dit verbaast het denken omdat het denken al­

tijd denkt aan vrijheid, of verlichting, als een vorm

van verzamelen, en naruurlijk is er niets re verza­

melen. Het gaat om het realiseren war je bent, wat je altijd geweest benr. Deze realisatie staat buieen

de rijd, omdat her nu of nooit is. Zodra je idee van verlichting tijdgebonden

wordt, gaar het altijd om het volgende momenr. Misschien heb je een ingrijpende spirituele erva­

ring en vraagt dan: 'Hoelang zal ik deze ervaring

vasthouden?' Zolang je bij die vraag blijfr, zul je

283

tijdgebonden blijven. Als je nog aJ cijd geïnteres­

seerd bent in tijd en wat je op spirirueel gebied in

de tijd kunt vergaren, zul je een aan tijd gebon­

den ervaring krijgen. Het denken doet alsof waar je naar op zoek bem niet nu al aanwezig is. Nu staat buiten de tijd. Er is geen tijd en de paradox is dat het enige wat je ervan weerhoudt het eeuwige

te zien, is dat je geest vast zit in de tijd. Daardoor ontgaat je wat hier werkdijk is.

Heb je wel eens her gevoel gehad dat je h ier ei­

genlijk nier zo graag bent en dat je de een of ande­

re prachtige eeuwige ervaring wilde hebben? Dat

wordt vaak gedacht, maar niet gezegd. wanneer de leraar zegt: 'Wees hier nu, op die moment.' Van

binnen voel je: 'Ik ben hier, en ik vindf het niet

fijn om hier te zijn. Ik wil daar zijn, waar verlich­ting is.' Als je een werkelijk waarachtige leraar hebt zaJ je verteld worden dat je je vergist, dat je nooit

hier bent geweest. Je benr altijd in de tijd geweest; daarom ben je hier feitelijk nooit op komen da­gen. Je lichaam was hier, maar voor de rest was

je ergens anders. Je lichaam heeft je leven geleefd, maar je hoofd heeft 'mijn fantasie over het leven' of 'mijn grote verhaal over her leven' geleefd . Je was

verstrikt in een interpretatie van her leven, daarom ben je nooit echt hier geweesr.

Hier is het Beloofde Land. Het eeuwige is hier.

[s het je wel eens opgevallen dar je hier nooit weg­geweest bene, behalve in je geesr? Wan neer je je

284

her verleden herinnert, verkeer je nier echr in het

verleden. Je herinnering vindr hier plaats. En wan­neer je in de roekomsr bent gekomen, is die hier.

Het is niet langer de toekomst.

Om hier re zijn is het enige wat je moet doen, loslaren wie je denkt dar je bent. Dat is alles! En

dan besef je: 'Ik ben hier.' Hier is waar geen geloof wordt gehecht aan gedach ren. Telkens wanneer je hier komt, ben je niers. Radicaal niets. Absoluut

en eeuwig zero. Leegte die bewust is. Leegte die vol is. Leegte die alles is.

Je wilt aJleen verschillende dingen, omdat je nier weet wie je bem. Maar zodra je terugkomt bij

jez.clf, bij �ar lege bewustzijn, dan besef je dar er niets meer is dat je wilt hebben, omdat je bent war

je wilt. De vrijheid die ontdekt wordt is niet: 'Ik heb

verlichting bereikt.' De vrijheid is : 'Mijn God, er

is niemand hier die verlicht kan zijn. ' Dar is her licht. AJlcen het idee 'ik' denkt dat her verlichting,

vrijheid, bevrijding en emancipatie nodig heeft. Her denkt dat het God moer vinden of een Fer­

rari moet hebben - her is allemaal hetzelfde wan­

neer je her goed bekijkt. Maar als je op een bepaald

moment de persoon vol ideeën doorziet en besefr dat het maar mentale bezigheid is, weet je dat er

niemand is die verlicht kan worden.

Ik, ik, ik. Ik denk dit. Ik denk daL Ik ben de moeite waard. Ik heb het. Ik heb her nier. Ik ben

285

verlicht. Ik ben het kwijt - dat is allemaal iets van het denken. Er is niemand die verlichting kan krijgen en niemand die her kan verliezen. De hele kwestie was een verzinsel. Heb je ook wel eens ge­dacht dat je leven wel een goedkope roman leek?

Zo'n Nancy Orew serie [een detectiveserie die al

loopr vanaf 1930 met Nancy Drew in de hoofd­rol, geschreven door allerlei schrijvers onder een en herzelfde pseudoniem - verr.] waarin het ene verhaal na het andere wordt verreld en net wan­neer je denkt dat de serie afgelopen is, merk je dat de schrijver het volgende al weer uügespuugd heefr en zodra je dat uit hebt, komt er weer een. Maar de schrijver tref je nooit in het boek aan. Oe schrijver maakt zich nooit bekend en blijft altijd buiten her boek.

De geest is nel zo. Na vele verhalen zegt het per­sonage in de geest: 'Ik moer nodig verlicht worden. Ik moer de bron vinden. Ik moer God vinden. Ik moet bevrijd worden. Ik moet leven en dood overstijgen.' En dan realiseen her zich op enig mo­mem: '0, dár is het verhaal!' en vraag zich af: 'Wie ben ik zonder het verhaal?' Je lcgr het bock dat 'Mijn leven' heet, neer. Je ziet dar er geen verhaal en geen ik is. De ik is een verhaal. Her hele verhaal omspringt !�pontaan uit het niets, uit de Geest, om zichzelf te vermaken. Het bestaat zodat jij het kunt lezen- een beetje kunt lachen, een beetje kunt hui­

len, depressies kunt hebben, levens kunt hebben,

286

de dood kunt meemaken, vrienden kunt hebben, vijanden kunt hebben- maar is nooit bedoeld om her serieus te nemen.

Als je spirituele ervaringen hebt is dar een mooie verhaallijn. Ze komen in de meeste spiri­ruele romans met de titel 'Mijn leven' voor. Het personage krijgt ervaringen te verwerken, komt dichter bij verlichting, raakt er verder vanaf, vindt gelukzaJigheid, en verliest gelukzaligheid. Hoofd­smk 22: 'Een ongelooRijk inzicht!' Hoofdstuk 23:

'Het totale verlies van her inzicht.' En zo gaar het verder. Als je driekwart van de serie hebt gelezen {dat is net als de gevorderde ziel, nierwaar?) heb je inmiddels een spirituele rol aangenomen. In de eersec paar boeken was je nog maar een laag-bij-de­gronds, gewoon mens. Als je het tegen het einde van de serie tot gevorderde ziel hebt gebracht, ben je nu een spirituele zoeker geworden. Je moet er wel bijna zijn. Dat doet de ik, nietwaar? Hij zoekt naar vrijheid binnen het verhaal, rot hij zich rea­liseert dar degene die vrijheid zoekt ook her enige personage in het verhaal is.

Dan plotseling de vraag: 'Wat ben ik? Wie ben ik zonder een verhaal?' Het verhaal houdt spomaan op en de geest heeft geen antwoord, wam dar zou weer een verhaal zijn. Dat zou het volgende hoofd­stuk zijn. Maar wanneer je uit her verhaal stapt zijn

er geen woorden meer. Je bent van de bladzijde af. Er is slechts gewaarzijn, buiten het verhaal. Maar

287

..

wees nier bang. Het verhaal gaat door. Het blijft

doorgaan, zelfs zonder de ik. Beweging gaat door.

Wanneer je de stilte van her eeuwige nu binnen­

treedt door de fictieve ik los te laten, zie je dar wer­kelijkheid, verlichting of God is als een vlam. Het

leeft, altijd in beweging, en altijd aan het dansen -de vlam is altijd hier. Maar de vlam is verganke­

lijk. Er is niets aan een vlam dat eeuwig, srarisch of

stabiel is. Als dar zo was, zou zij dood zijn. Oe wer­

kelijkheid leeft, is alcijd in beweging, als een vlam

die van her houtblok opspringt in de lucht. Waar­

heid is voortdurende beweging. Die beweging, die

levendigheid van Waarheid, is constant. Die houdt

nooit op. Ze is tijdloos. Vergankelijkheid is het

enige dar doorgaat, het enige blijvende.

Er komt een torale stilte in je wanneer iedere

weerstand tegen beweging, vergankelijkheid, le­

vendigheid en verandering afwezig is. Als elke

weerstand afwezig is, is er volkomen stilte, een

levendige en levende srilte. Het is volkomen stil,

maar in eindeloze beweging. Her lijkt stil, en heL

lijkt of er geen beweging is, alleen omdat er geen

weerstand is. Stel je voor dat je in een trein zit die

zich met honderdvijftig kilomeeer per uur over her

spoor slingert. Op deze trein is er geen sprake van

luchtweerstand, zodat je de wind niet kunt horen

in de trein, geen weerstand russen de wielen en de rails of tussen de veren onder de trein, zodat je nier

de minste weerstandstrilling kunt voelen. Je ziet

288

dat het in de trein volkomen stil is, al ga je heel

hard vooruit, en het voelt alsof je helemaal nier

beweegt. Zo is het ook als je wezen stil is. W;a we ·

eeuwigheid noemen is eindeloze beweging die ner­

gens weerstand ontmoet.

Daar enige norie van hebben is heel belangrijk,

of je het nu begrijpt of niet, want anders kom je

misschien naar een retraite als deze en zie je niet

waar het om gaar. Misschien ervaar je welsrilreen

de schoonheid, het inzicht of de vrijheid die voorr­

komt uit deze ervaring. Maar als je die ziet als iets statisch, alsof je die deze keer misschien mee naar

huis kunc nemen, zul je thuisgekomen in je han­

den kijken en merken dat de stilte een dood ding

is. Het is een vlam, en zodra je die vlam met je

hand pakt, gaat hij uit. Wanneer de levendigheid .

van dit moment zonder weerstand ervaren wordt,

is het volkomen stil en helemaal in beweging, en

je kunt haar niet pakken, omdat het pakken zelf

alleen maar meer beweging van de vlam betekent.

Zij kan zichzelf niet pakken. Zij kan alleen zichzelf

ZIJn.

In deze metafoor van de vlam is nog zoveel meer

re vinden. Als je naar her puntje van een vlam kijkt,

her uiterste puntje, Aadderr het, danst het in het

rond, en geeft licht af. Her enige wat je kum zien is

de bron van her licht, maar het I icht zelf zie je nier.

Da[ lichr is als de vlam van Waarheid die inzich­ten, realisaties, bewustwording afgeeft. Daaronder

289

beweegt her hare van de vlam in ons binnenste ook als een vlam, golft als de oceaan, niet wild zoals aan het puntje. Hier in het hart bevindt zich iets

dar nog dieper gaar dan inzicht. Het is de ervaring voordat ze een inzicht wordt. Dit golvende, bewe­gende hart is in eenheid met zichzelf. Her is zozeer

in eenheid dat her niet eens tot een realisatie komt, maar slechts geniet van die eenheid en de zoetheid, de prachtige liefde.

En onder her hart is nog de basis van de vlam. Heb je wel eens naar de vlam op een houtblok ge­keken. Toen ik op een trektocht was, keek ik op

een nacht naar de vlam op een houtblok en ik zag maar niet waar de vlam het blok raakte. Óf er was een gat russen de vlam en het blok, óf de vlam was

zo zuiver en kleurloos dar ze nier re zien was. Ook in het hart is er een onderste basis waar leegte is. Die is voordat de Waarheid tor leven komt, voor­dat ze tot bestaan springt. En hier verzinkt zelfs de

eenheid van het hart in een grondlaag van zijn die heel eenvoudig is. Het is daar 'waar onderscheid nooit een blik op heeft geslagen', zoals Meester Eekhart her noemde, waar zelfs eenheid niets bete­kent, waar de geest van inzicht is stilgevallen, waar her harr is stilgevallen is; daar is alleen het rusren

in de eenvoudige grondlaag van zijn. Deze vlam van Waarheid dan, is de hele vlam

met alle aspecten ervan: her wilde. her hart en die

ongekunstelde, eenvoudige grondlaag.

290

Trouw

Wanneer je de realisatie van het Zelf ervaart, vat die dan nooit licht op, wam zodra je

rrouw aan de Waarheid wankelt, vind je jezelf terug in de afgescheidenheid. Als je niet alleen vrijheid wilt proeven maar vrijheid wilt zijn, moet je abso­lute trouw aan de Waarheid bewijzen, en je moet voor altijd met deze trouw verbonden blijven. Als vrijheid een levende en voortdurende ervaring wil zijn, moer her menselijke deel van jou de trouw aan de Waarheid bewaren en zich verplichten die Waarheid re leven. Om vrij re zijn moet dat mense­lijke deel voor altijd de Waarheid roegedaan zijn.

Er wordt altijd aan mij gevraagd: 'Wanneer zal her allemaal voorbij zijn?' en ik begrijp daaruir dat

vrijheid voor hen herzelfde is als niet elk momenr bewust re waarderen, er niets van zichzelf in hoe-

291

ven steken, niet de minste inspanning hoeven leve­ren, en dan is het antwoord natuurlijk : 'Nooit.'

Daarmee zeg ik niet: omspan je nooit , maar wel:

erken dat je je ontspant . We kûnnen omspannen

en ook open van harr, beschikbaar en aanwezig

zijn. Als we dat doen, is de implicatie voor de om­

wikkeling van een relatie immens. Wat ons rot le­vende vr i jheid voert is niet zozeer dat we onze aan­

dacht erbij houden, als wel dar we aUes met volle

waardering en erkenning doen. We moeten onze erkenning niet laren varen, nooir laren varen.

Zodra je je trouw aan de Waarheid verbreekt,

schop je jezdf uit de vri jheid van de Waa rheid. Zo­

dra er iets- macht, eer, een persoon, een plek, een

ding, uiterlij ke liefde, respect, erkenning - belang­

rijker wordt dan de Waarheid, zal je lijden beginnen

en zul je je a fgescheiden voelen. In de Waarheid is

alleen plaats voor de Waarheid. Dit betekent dar er

alleen plaats is voor her zien van de Waarheid, het

kiezen voor de Waarheid, en het beminnen van de

Waarheid. Een vurige roewi jding aan de Waarheid

is een keus die elk moment gemaakt wordt. Als je zit re wachten ror deze vr ijheid van keuze

keuzeloos of automatisch wordt, neem je nier de volle veranrwoordelijkheid voor die vrijheid - de

vrijheid om re kiezen tussen Waarheid en een ge­

makkelijk verhaal. De vurige trouw aan de Waar­

heid is nier iets dat licht moet worden opgevat.

In navolging van de derde Zenpatriarch zeg ik:

29�

één verbroken belofte aan de Waarheid zee hemel

en aarde oneindig ver uit elkaar. Wanneer er iets langskomt dar afleidt en er een moment is waarop

je beseft dat het een trance is en slechts het voor­

bijgaan van verschijnselen, maar je doet net of her echt is, dan sluiten hemel en aarde zich voor je. Maar de hemel kan meteen weer open gaan zo­

dra je de keus maakr om de waarheid re vertellen,

zodra je zier dar het maar het voorbi jgaan van ver­schijnselen, boosheid of verveling is, zonder dat je

moeite doet om her te veranderen en het gewoon

bij de naam noemt.

Her is niet genoeg je geloften ges cand re doen al­leen maar om je geloften gesrand re doen. Als je zo handelt, breek je de heiligste geloften van allemaal :

de gelofte oprecht lief re hebben, de gelofte van

de diepste overgave van het hart. Probeer niet een liefdeloze verplichting aan cc gaan om je aan het

een of ander beeld of theorie over de Waarheid te

houden. Dar is net zoiets als lekker acheerover ge­

leund tegen je parener zeggen: 'Ik zal nier echt van je houden, maar we zullen bij elkaar blijven omdat

ik dar nu eenmaal beloofd heb.' Dar is het breken van de gelofte ; hec is misschien je houden aan de letter van de wet, maar de ware betekenis, het hart, de liefde, de intimireit en kwetsbaarheid onrbreekt

eraan. Het is niet genoeg iets op een mechanische

manier te doen; je hanen wezen dienen erachcer te staan. Voel dit momenr, zie hec mee een bereidheid

293

om her inrens te ervaren, of het nu goed, slecht of

middelmatig is. Wees emotioneel en gcvoelsmarig volledig aanwezig, op deze plek, kwetsbaar, met je hart. Wees gewoon aanwezig. Leef niet volgens je geconditioneerde geest, leef volgens onvoorwaar­

delijke waarheid. De Waarheid heeft lief. Zij oordeelt niet. Zij

houdt een groot zwaard in haar handen en kan meedogenloos onderscheiden wat vals en war waar is, maar kem geen wrok. Als je niet de waarheid zegt regen jezelf, zul je lijden. AJs zij nier meedo­genloos was. zou je niets leren. Waarheid vertroe­telt je nieL Leef volgens de waarheid of lijd. Zo eenvoudig is het.

Wanneer je ie werkelijk van de Waarheid bewust

wordt, zul je zien dat er door elke omstandigheid

en ervaring heen altijd van je gehouden is . Her is geweldig om re zien dat er een draad van liefde door elk moment loopt. Er was nooit een slachtof­fer, geen ogenblik. En ook al leek her misschien

pijnlijk, het was gewoon een vurig zwaard dat er

was om jou zover te krijgen dat je echt de Waar­

heid zag. Dár onder ogen durven zien is moeilijk, wam het onmeemt ons ieder zweem van slachtof­ferschap.

Waarheid kan in vele gedaanren ror uitdrukking

komen, prerrige en minder prettige. Achter elke

ervaring zit liefde. Betrokkenheid om door alle ni­veaus van zijn volledig aanwezig re 1..ijn zal de kloof

294

russen jou en war er gebeur t dichten, de kl oof rus­

sen jou en het bestaan. Kwong Roshi placht vaak

te zeggen: 'Dicht de kloof, al is her maar een heel klein eindje, dicht de kloof' Dan openr alles zich.

Dicht de kloof russen wat er is en zoals jij wilt dar her is, russen wat zich presenteert en war jij wilt

dat zich presenreert. Door te veroordelen war er

is, door deze kloof, wordt de afgescheidenhcid die je voelt veroorzaakt. Je moet helemaal kiezen voor

wat er is en er mer je hele wezen de voorkeur aan geven. Maar het is heel belangrijk dat je beseft dat je de kloof niet kunt dichten door wilskracht, al­

leen door bereidheid. Als je probeert hem re dich­

ten, wordt hij steeds wijder. Maar hij kan zich slui­ten wanneer je bereid benr je over te geven aan war is. Wanneer het gat tus.�en 'mij' en de waarheid van het momem gesloten is, openbaart de Waarheid zich als volledig aanwezig, volledig jou pure Zelf.

Dat bedoel ik wanneer ik zeg dat je de voorkeur moet geven aan her leven, het momcm, c:n de rijk­

dom van war is. Oir is niet een neiging wt spiritu­

ele dissociatie. Dat kan wel, als je dat wilt, maar dat

is niet waar ik het nu over heb. Word kwetsbaarder en onschuldiger. Her is alsof je een conversatie met iemand heb en tor dat magische punt komt waarop beiden zich eraan overgeven en kwetsbaar naar el­

kaar zijn. Op dat moment is er magie. Er 2ijn zoveel manieren waarop de kloof gedichr

kan worden. Eén manier om de kloof cc dichten

295

en stilte re vinden is wanneer je in meditatie zit, gewoon zit. Als her lichaam beweegt in reactie op de geest, wordt de srilre verstoord. Maar wanneer het lichaam ontspannen en onbeweeglijk blijft, z.al de geest hec I ie haam gaan volgen, en kan de kloof zich sluiten. Dan kan de stilrc in het moment gaan

schijnen. Wees je bewust van war de beweging veroorzaakt. Dar is slechts de geest die zich mani­ftsteen als lichaam. Neem enig risico, wees altijd

een beetje kwetsbaar. Wees kwetsbaar genoeg om bewust re blijven, om de koele bries die her vuur

van het hart aanblaast te voelen. De echte kracht is de kracht van liefde die

hartstochtelijk uiting geeft aan iers heel diep van binnen. Het komt uit het hart, uit overvloed, nier

uit een poging een gar re vullen. Je kunt deze vonk van leven en liefde door alles in her bestaan heen voelen. Je voelt hem in de lucht, in de vorm van

een bloem, de vorm van een blad, de vorm van je eigen lichaam. Je kunt er nier de vinger op leggen.

Het is leven, en leven overstijgt in leven zijn. Ge­dachten sterven, lichamen sterven, overmigingen sterven, het leven blijft. Leven, God, liefde, mani­

fesreen zich op heel veel manieren - ab wijsheid,

helderheid, en is als een vuur dat brandt om je in beweging te brengen, om je re bewegen los re laren en je bewust r.e worden van de werkelijkheid.

Wanneer ik niet in sarsang zit, ben ik een ta­melijk rustig mens. Wakker-zijn kan de vorm aan-

29(i

nemen van het han, of van spel, en van de diepste

rust die je je kunr voorstellen. Het gemeenschap­pelijke dement is de volheid van de leegte. Als we

echt beschikbaar zijn, is er rijkdom. Zelfs wanneer

die leeg is en kalm en er niets gebeurt, is er een

volheid. Jij bent de dharma. Jij bent het leven. De bloem

en de boom zijn niets dan leven. En het leven is

nooit alleen in zijn uitdrukkingsvorm te vangen. Her leven zaJ altijd zijn uitdrukkingsvormen aan­bieden. Dus die komen en blijven komen. Ze ko­

men uit het niets, net als de bloem die er de ene

dag nog niet is en de volgende dag tevoorschijn komt. Het leven drukr zich uit als een bloem, een

mens, een inzicht en het verliezen van het inzicht.

Maar her leven is niet beperkt tor zijn uitdruk­

kingsvormen. Als de hele wereld opgeblazen werd, rou er nier minder leven zijn, aJieen minder mani­

festaties. Her leven z.ou er nog steeds zijn. Jij zou er

nog steeds zijn. We maken ons er wveel voorstel­

lingen van, maar wanneer de aarde weggeblazen wordt, is het leven er nog steeds. Zoals Ramana

Maharshi regen zijn bezorgde leerlingen zei roen

hij stierf: 'Ze zeggen dat ik wegga, maar waar z.ou ik heen kunnen gaan?' De bloem zal sterven, maar

met het leven gaar her prima. dank u. De uitdruk­kingsvorm gaar, inzichten verdwijnen, persoon­lijkheden veranderen, overtuigingen veranderen. Jij blijft.

297

Een interview

met Adyashanti

l het hegm van 2004 hoorde ik mensen praten

over een opkomende 'post-zen'- leraar die het ver­mogen had ongewoon alert en helder, en ook met mededogen en alledaagse humor de verwarring van mensen over spirituele verlichting te doorbreken. Vtm

nature achterdochtig, besloot ik enige tijd bij Adya­shanti door te brengen, om dit eens van dichthij te onderzoeken. Bij twee verschillende gelegenheden had ik het voorrecht Adyashanti te interviewen, bijna vier uur lang {ongeveer zolang ik hem in de ogen kon kij­ken zonder het gevoel te krijgen dat mijn hoofd zou barsten). Merkwaardig genoeg voelde ik me na elk van de interviews buitengewoon gezegend door Adya­shanti's aanwezigheid, alsof de zon van zijn verlichte geest geconcentreerd op mi.J geschenen had, wat me hielp bepaaldt' bepakende energetische patronen los

299

te laten. Met dankbaarheid en !Jan ganser harte bied ik op deze plaats, aan het ánd van de:u uitgaue van

Dansende Leegte, de voLgende samenvatting aan van etrl van onze gesprekken.

Tami Simon: Adya, ik wu her graag ergens met je over hebben, en ik hoop dar ik daarmee nier je ergernis opwek, maar ik wu graag over jou praten: Adyashanti de man, de perwon, de mens.

Adyashanti: (lacht) TS: Nier over je ideeën.

Adya: Oké.

TS: Toen ik Damende Leegte uit had, bleef ik zitten met de vraag: wie is deze man? Is hij van

een andere planeer gekomen? Is hij echt bij ouders

geboren? Adya: Oké.

TS: Ik wil graag iets van je geschiedenis weten. War waren je familie voor mensen? Waren ze gods­dienstig? War heb je gedaan als kind?

Adya: Oké. Ik ben geboren in, zoals ik me later

realiseerde - hocwel ik het toen ook al enigszins besefte- een echt geweldig gezin. Ik had rwee fijne

ouders en twee zusjes: een jongere en een oudere zus. Wa t ik me herinner van de tijd waarin ik op­groeide, is dat ik bijzonder gelukkig was. Iemand vroeg mijn vader eens war hij zich her meest van mijn jeugd herinnerde en hij zei: 'Hij had altijd een glimlach op zijn gezicht.' En dat is war ik me

300

herinner van mijn jeugd. Ik had ner als ieder ander ook moeilijke tijden . Ik werkte me in de nesren en deed domme dingen, ner als ieder ander. Ik heb

het soms zwaa r gehad. Maar over het geheel geno­men herinner ik me. als ik terugkijk, mijn jeugd als een fijne rijd . Ik ben met een glimlach geboren, en die is het groome deel van mijn kindertijd bij

me gebleven. Wij zijn niet opgegroeid in wat ik een bijzonder

religieuze familie z.ou noemen, hoewel spiriruali­teir en relig ie er op een vreemde manier wel een rol in speelde. Een van mijn grootvaders was heel erg religieus. Als we met de familie bij elkaar kwamen (en dar gebeurde vaak omdat al mijn familieleden - tantes en ooms, grootouders, neven en nichten - niet meer dan een half uur rijden bij ons van-

daan woonden) waren spirilualiteit en religie vaak onderwerp van discussie. Als kind was ik niet di­

rect bij die gesprekken betrokken, maar ik luister­de wel; het fascineerde me. Al mijn lievdingsfilms gingen bijvoorbeeld over religieuze onderwerpen:

een groot spiritueel epos als Dt Tien Geboden, met Charlton Hesron, of Ben Hur. Er besrond dus al vroeg een belangstelling voor spiricualiteit en reli­gie, maar die was nooit openlijk. Ook had ik toen ik opgroeide af en tot: wat je mystieke ervaringen zou kunnen noemen. Als kind vond ik ze nooit mystiek, speciaal of zelfs maar ongewoon.

TS: Welke my5tieke ervaringen?

301

Adya: Nou, er verscheen 's nachts bijvoorbeeld wel eens een wit licht aan het voeteneind van mijn bed.

TS: In de vorm van een bol? Adya: Ja, als een bol van wit licht aan her eind

van mijn bed. Zoals de meeste kinderen beschouw­de ik die dingen als helemaal niet ongewoon. Ik dacht slechts: '0 ja, vannacht is de witte lichthol bij me op visite geweest.' Het was al rijd een beetje intrigerend en ook wel mooi. Ik had allerlei van dergelijke ervaringen als kind. Soms keek ik naar mijn klerenkast of ladekast en merkte dat ik ermee samenvloeide en mijn ladekast werd. En op dar momenr vond ik het heel prettig en ook wel inrri­gerend, maar het kwam me niet ongewoon voor, omdat het gewoon mijn ervaring was.

Als tiener op de middelbare school begon ik er­varingen re krijgen die ik nooit aan iemand vertel­de, maar de dagen waarop ze plaatsvonden noem­de ik 'zo'n dag.' 'Zo'n dag' was bijvoorbeeld als ik 's morgens wakker werd en het bijna was alsof ik kon voelen dar alles één ding was. Op een van die dagen had ik het gevoel alsof er iets heel anders door mijn ogen keek, iets volkomen mysterieus, en heel oud en eeuwig. Ik leerde dar ik een beetje voorzichtig moest zijn als ik naar school ging op zo'n dag, omdat wat er door mijn ogen keek echt heel goed en intens naar dingen wilde kijken. En ik moest er voor oppassen niet te geconcentreerd

302

naar mensen te kijken, want war er dan gebeurde had een zekere kracht, zoals ik het dan maar noem. Als ik iemand in de ogen keek en ik deed dat te lang, dan veronrrusrte hen dar. Ze wisren zich dan geen raad. Ze wisten wel dar er iets abnormaals gebeurde, en daarom keken ze vaak de andere kam op. Ze kiegen dan een blik in hun ogen waaruit bleek dat ze bang waren en wisten dar er iets gaan­de was wat ze niet begrepen. Ik wilde mensen geen angst aanjagen, daarom probeerde ik dat niet re vaak te laten gebeuren. Oir duurde meestal één tot

drie dagen en dan voelde ik me zo'n beetje één mee alles, zo'n beetje eeuwig, tijdloos, bezocht door een volslagen andere hoedanigheid. En dan verdween her weer. Dergelijke dagen waren er ongeveer drie, vier of vijf keer per jaar.

TS: Heb je daar nooit met je ouders over ge-praat?

Adya: Nee. TS: Mer leraren of iemand? Adya: Nee. Ik heb er nooit over gepraat. Hec

eerste bezoek - het meest ingrijpende bezoek ei­genlijk- vond plaats wen ik nog maar op de lagere school zat. Ik bevond me op het schoolplein waar ik altijd graag bij het klimrek speelde en waar ik het fijn vond. En ik srond stil bij her begin van her plein en keek naar aJ die kinderen die speelden op de grasvelden erachter. Plotseling leek het of iets dit kind volkomen opzij duwde en er iets onme-

303

relijk groots door me heen keek. En toen kwam

die gedachre in mijn geesr. .. of ergens kwam de

gedachte vandaan: we hebben het kind opzij ge­

duwd. Ik bevond me helemaal aan de buitenkant

van dit bewustzijn, volledig opzij geduwd. En her

was aJsof ik mer die andere ogen keek . .. de enige

manier waarop ik her nu kan beschrijven is dat het

was alsof ik door de ogen van de eeuwigheid keek.

Er keek iets dar de indruk maakte heel oud, maar

rcgelijkenijd heel jong en onschuldig te zijn. En ik

keek naar buiten en her eersrc war ik me realiseerde

was dar niemand op dit hele schoolplein -leraren

en kinderen - op dezelfde manier keek. En ik had

ook nooit eerder zo gekeken. Her was werkelijk

zeer opzienbarend. Her beangsdgde me niet, maar her was heel onthutsend. Dar duurde een tijdje, waarschijnlijk de rest van de dag.

TS: Je was ongeveer vijf of zes jaar? Adya: Ik denk dar ik in de derde klas zar. Waar­

schijnlijk was ik acht of negen, denk ik zo.

TS: En hoe zie je 'zo'n dag' nu?

Adya: Nu? Ik zou het een voorproef noemen.

Een voorproef van iets dar zou komen en dar ook

kwam, iets dat veel belangrijker zou zijn. Die da­

gen waren als voorproeven, voorproeven van om­waken, flitsen van bepaalde aspecten van bewust­

wording.

TS: Nou Adya, ik wist dar je een ongewoon mens was, maar je bent geloof ik de eerste die ik

304

op spiritueel gebied ben tegengekomen die een ge­

lukkige jeugd heeft gehad.

Adya: Dat is mij ook opgevallen. Dat vind ik

ook onthutsend.

TS: De meeste mensen die ik ken die zich aan­getrokken voelen tor spirituele zaken doen uitspra­

ken als 'niemand begreep me als kind.' Een zeker gevoel van 'ik hoor hier niet; ik ben een misfit.'

Adya: JuisL Nou, ik wist al dat ik nergens bij

hoorde en dat heeft: me nooit gestoord. Ik wisr

dar ik een beerje anders was dan andere kinde­

ren. Maar zo was ik gewoon. lk was een beetje een einzelgänger, in zekere zin. Maar ik speelde ook

op her klimrek op school en had altijd een paar

vrienden. Ik voelde inderdaad dat er iets aan mij was dat min of meer anders was - niet speciaal,

gewoon anders- vanafhet pr ille begin. Om de een

of andere reden heb ik dat nooit geïnterpreteerd als een gebrek, ik denk grorendeels dankzij mijn ouders. Toen ik op de lager school zat, kwamen ze erachter dat ik dyslexie had. Ik stel me zo voor dat

ze vandaag de dag tot de diagnose ADH[) zouden

zijn gekomen, zeer waarschijnlijk.

TS: Waarom? Adya: Omdat ik me niet erg goed kon concen­

treren. En ook had ik veel energie. Zelfs als ze die

diagnose hadden gesteld, zou ik her niet hebben

gezien, en zie ik het niet, ten minste niet in mijn

ervaring, als een probleem of iets abnormaals of

305

iets waar je medicijnen voor moet hebben of aan geholpen moer worden. Ik was gewoon een kind met veel energie. En ik had dyslexie. Ik zag cijfers

en leners achterstevoren, en bij bepaalde reken- en taalonderwerpen bleef ik niet in de klas maar ging naar een rermdial teachzng klas voor die vakken. Te­rugkijkend is het verbazingwekkend dat ik me niet vervreemd voelde of geïsoleerd of minder dan de kinderen om me heen. Her lijkt bijna ongelooRijk dat ik het nier zo opgevat heb. Mijn moeder had een geweldige mantra - ze zei altijd: 'Ja, je hem anders.' Ze zei ook: 'Ja, je bene een rare.' Wam mij moeder was ook geweldig raar. Ze had een groot gevoel voor humor. We zaten al tijd re geinen. Mijn

beide ouders en mijn hele familie hebben een groot gevoel voor humor. En daarom was haar mantra: 'We zijn fantastisch. Jij bent een rare. Ik ben een

rare. En raar is absoluut fantastisch. Het is gewel­dig. Wees er blij om.' Er was iets in mij als kind dar dit gewoon voor waar hield. Ik geloofde her. Ik dacht niet dat raar beter was. Her was alleen geweldig; het was fantastisch. Ik denk dat ik echt geluk had. Ook aJ waren er allerlei ervaringen en

situaties waardoor ik her gevoel kon krijgen min­der te zijn dan andere mensen of apart of war dan ook, ik heb dat nooit zo geïnterpreteerd. Jk dacht

gewoon dat her bij me hoorde. TS: Wat was de aanzet, je beweegreden, om je

met spirituele ontdekkingen bezig te houden?

.306

Adya: T ja, dat is het vreemde. Op een dag, waar weet ik eigenlijk niet, las ik iets over verlichting. Ik denk dat het een boek over zen was. Hoe ik daar

aan kwam weet ik eigenlijk ook nieL

TS: Hoe oud was je toen? Adya: Negentien of zoiets. Toen ik over verlich­

ting las, ging er iers in me aan als een lamp. Het intrigeerde me. Ik dacht: Wat is dat? Het maakte me ontvankelijk voor dat interessegebied. War me

aanmoedigde me hier verder in re verdiepen was

dar ik een oud-oudtante had die zeer helderziend was; er was in de familie bekend van haar dar ze

met allerlei mesjogge dingen bezig was. Nu zie ik

in dat ze spiritueel ver gevorderd was. Ik weet nog, als ze een kamer binnenkwam, dat het leek alsof

haar ogen in brand sronden. Ze was in de negentig roen ik haar kende en toen kon ze zichzelf astraal projecteren. Ze kon uit haar lichaam gaan en over­al heen gaan waar ze maar wilde, hergeen mensen bang maakte omdat ze dan wist war er met ieder­een aan de hand was, en ze wist wanneer mensen

zouden sterven of al waren gestorven. Ze zei din­gen als: 'Waarom bel je dinges niet even, want die gaat al bijna dood.' En daarom had ze zich moeten aanleren haar mond te houden.

TS: Zeker. Adya: Haar helderziende vermogens hield ze

vaak verborgen. Ze vertelde her op een dag alleen in 'r geheim aan mijn moeder. In ieder geval, ik

307

vond astrale projectie interessant klinken, en her

viel samen met het momenr waarop ik belangstel­

ling voor deze hele kwestie van vcrlichcing kreeg. Daarom kocht ik een boekje over hoe je je astraal

kon projecteren. Je moest bepaalde stappen vol­gen. Een ervan was rien minuten in meditatie zit­

ten, en daarna al die andere dingen. Nou ja, die

a.�uale projectie is mij helemaal niel gclukc Ik leek

wel een raket die noo it van de grond kwam. Maar tijdens de eerste keer dat ik rien minuten in medi­

tatie zat, was er iets dat me echt inrrigeerde. Ik wist

niet war het was, maar in meditatie kwam ik in

cumact met iets, een ervaringsgebied dac me echt

fascineerde. Ik vcrgat onmiddellijk alles over as­

trale projectie, en had her gevoel dat meditatie iets behelsde dar echt belangrijk voor me was. Daarom

begon ik te mediteren, en las ik &M. nog een paar

boeken over her onderwerp. Binnen een paar we­ken werd ik op een ochtend wakker en besefte dat

het leven dat ik geleid had, mijn leven nier meer

was. Ik wist gewoon dar dit leven niet van mij was,

dar her webchoorde aan deze zoekrochc naa.r ver­

lichting. Waar het ook heengaat, waarheen her me

ook leidt, ik heb niet eens meer een keus. Her om­

wikkelde zich van één van mijn interesses tot iets dar mij had overgenomen. Ik voelde heel imuïrief

dat het 't heft in handen had. Het had de rouwtjes in handen genomen en zou op de een of andere

manier mijn verdere leven uitmaken. En, weet je,

308

het was een beetje beangstigend. maar her was te­

gelijkertijd ook opwindend. Dat momenr was het moment waarop mijn leven een wending nam. Die

ochtend. Het was geen beslissing. En ik probeerde

nier aan pijn re ontsnappen. TS: Was er geen existentiële wanhoop in het

hart van de negentienjarige Stephen Gray?

Adya: Nou) misschien wel een beetje. ledere keer wanneer je jouw vcrhaal probeert te vercellen komt her er altijd zeer gedeelrelijk uit. Er waren

heel wat rnamenren in het leven- vcrschrikkelijke

scheidingen of momenten die heel erg moeilijk wa­

ren -dus ik wil niet net doen alsof ik nier een paar heel moeilijke momenten in mijn leven heb gehad.

Ik doe ook niet net alsof die moeilijke mornemen

niet op de een of andere manier een rol hebben

gespeeld in deze hele zoektocht naar verlichting.

Ik kan alleen zeggen dat ik vanaf het prille begin

geïnteresseerd was in de vraag wat verlichting met

de waarheid of de uiteindelijke werkelijkheid te

maken heeft. Die vraag zette mij aan. Ik werd op

een ochtend wakker en dacht dat niets in mijn le­

ven zin had als ik er niet achter kwam wat er aan

de hand was.

TS: Ben je op de universiteit geweest?

Adya: Ik heb een tijdje op de universiteit rond­

gelopen en ben uiteindelijk vijf of zes jaar op een

streekcollege geweest.

TS: War heb je daar gestudeerd?

309

Adya: Van alles. Toen ik er pas kwam, oer van de middelbare school, dacht ik dat ik therapeut wilde worden. Ik had toen a1 een heleboel boeken over psychotherapie gelezen, enkele honderden waar­schijnlijk. Merkwaardig genoeg heb ik de lagere school doorlopen bijna zonder iets te lezen, als ik her voor elkaar kreeg. Maar zodra ik werd gegre­pen door die hele verlichring, begon ik boeken re

verslinden over alles war mij daaraan interesseerde. Ik dacht dar ik psycholoog wilde worden, en ik ging naar mijn eerste psychologiecollege en dacht, nee, ik snap her, ik weer waar dit over gaat en daar ben ik niet in geïnteresseerd. Toen dacht ik: soci­ologie dan. Ik volgde een paar sociologiecolleges, maar besefte onmiddellijk: nee, dat is het niet. rk wilde geen godsdienstgeleerde of -deskundige worden. En zo dreutelde ik vijf of zes jaren rond op het junior college. Om de een of andere reden was ik heel goed in filosofie, maar ik wist al heel gauw dat dir het niet wa.s, nee. Geen van die lera­ren had de waarheid gevonden waar ik naar zocht. Dat kon ik wel merken. Dat wa.s dus mijn tijd op het college. Ik zat er nier echt op. Ik zochr wel een roeping, maar ik zocht ook iets dar hetgeen er in mij omging ter sprake bracht. En ik kon het niet vinden. Dus na tweehonderdvijftig lesuren op het streekcollege, ging ik gewoon nier meer. Ik werkte in de motorhandel en ik werd volkomen in beslag genomen door de wekrochr naar verlichting.

310

TS: En hoe streefde je daarnaar?

Adya: Nou, ik vond mijn leraar op mijn twin­tigste, ongeveer.

TS: Kun je ons verrellen hoe dar ging? Adya: Ik vond haar naam roen ik een boek la�

van Ram Dass, Reis naar Verlichting. Achterin her boek stond een lijst met spirituele centra. In die tijd, vijfentwintig jaar geleden, konden de meeste spiriruele centra in het land op een lijst van vijf bladzijden achterin her boek. Nu heb je er waar­schijnlijk boekdelen voor nodig. Ik was geïnteres� seerd in z.en en zag dar er een centrum was in Los Gatos-op slechts tien minuren afstand van waar ik woonde- en ik dacht, god, her is niet re geloven

dat er iemand zenonderricht geeft in Los Gaws. Mijn leraar [Arvis Justi] had trouwens geen idee

hoe ze in dar boek terecht was gekomen, omdat ze

nooit veel adverteerde. Maar op de een of andere manier was ze er in terechtgekomen. En toen ik naar her adres op de lijst ging, verwachrre ik de een of andere grote zentempel of iets dergelijks, maar wat ik aantrof was een huis in een wijk, en een bord met 'ingang achterom.' En bij de zwart glazen schuifdeur werd ik begroet door een oudere dame die zei: 'Kom verder.' Zo heb ik mijn leraar ontmoet . Ze gafheel onopvallend les in haar eigen huis.

TS: Hoe wist je dat dit de leraar was voor jou? Adya: Tja, dat is nog zoiets vreemds aan mijn

311

spir ituele leven- ik ben nooit op leraren gericht ge­weest. Ik heb op een heel zakelijke manier naar een leraar ge1-achr, nee zoals je naar een goed wiskun­deleraar zou zoeken als je wiskunde wilde leren. Ik was geïnteresseerd in verlichting. Ik wilde een spi­riruele leraar omdac zo iemand mij misschien kon helpen vinden war ik zochr. Ik was nier op zoek naar iemand om te vereren. Her k-wam nooit in me

op dar iemand her voor mij kon opknappen. Dat

zocht ik niet. Ik was een beetje teleurgesteld omdat ik twintig jaar was en romantisch genoeg om te

denken aan zen-gewaden en rempels en zo. En dan is daar zo'n dametje in zo'n buurtje - tien minu­een van waar ik was opgegroe id - en je mediteert in haar woonkamer. Aan de buirenkam is er niet

bepaald iets indrukwekkends aan. En roch ging ik er om de een of andere reden steeds weer naartoe. En na verloop van t ijd realiseerde ik me dar dit mijn leraar was. Ik ging ook wel eens ergens anders

heen, voornamelijk naar centra waar ze me naarroe

stuurde om langere retraites te doen. Ze sruurde me naar her Sonoma Mountain zencentrum om langere retraites te doen, omdat zij die niet deed. Daardoor had ik denk ik zes of zeven jaar een relatie mcl Kwong Roshi en deed ik elk jaar retraites in de

bergen. De groorste impact die deze lange retraites hadden, bestond eruit dat ze mijn ogen openden voor her feit dat alle waarheden waar in her zen­

centrum op gewezen werd, in feite in her huis van

312

dar dametje bij mij in de buurt voorhanden waren. En dat bracht echt een schok teweeg, omdat ze zo gewoon was, zich niets verbeeldde, niet de leraar speelde en dergelijke dingen. Om de een of andere reden kon ik, als ik een retraite had gedaan en weer terug was bij haar, zien war ik over her hoofd had gezien, en war zij al beschikbaar had. Ik z.ag her werkelijk. En ik was er echt verbijsterd over. En vanaf dar moment had ik geen behoefre meer om ergens anders heen re gaan.

TS: Denk je dar zij verlicht was? Adya: Dar zou je haar moeren vragen.

TS: Leeft ze nog? Adya: Zeker. Ze komt hier 1.elfs elke vrijdag.

Misschien loop je wel eens tegen her lijf. Ze labelt tapes in de sangha.

TS: Echt waar� Adya: Ik maak geen grapjes. Ze geeft geen on­

derr icht meer. Ze is een paar maanden nadat ze me had gevraagd of ik les wilde geven, er zeli mee opgehouden. Ze wist nier dat ze er mee zou stop­pen. Her is gewoon . .. opgehouden.

TS: Waarom zei je dat ik her aan háár moest

vragen of ze verlicht is of nier? Adya: Omdat ik her eigenlijk niet prenig vind

om over de verlichting of het gebrek aan vcrlich­

ting van andere mensen te praten. En in die rijd was het, al lijkt dat gek, niet bijzonder relevant

voor me.

313

TS: Dar vind ik nier gek. Adya; Dar is hec wel. Dat weer ik. Als ik te­

rugdenk, vind ik het gek. Als ik vanuit de positie waarin ik me nu bevind een leraar moest zoeken, zou her buirengewoon relevant zijn. Ik zeg niet dar ik er niet aan dacht, maar ik was er alleen maar in geïnteresseerd of deze persoon mij op weg kon helpen. Of ze ver genoeg gevorderd was. Dar was eigenlijk alles waarin ik geïnteresseerd was. En ik zag dat ze me zeer duidelijk wel op weg kon hel­pen. Ze was beslist een stuk vcrder dan ik.

TS: En nu labelt ze tapes? Adya: Ja-ja. Ongeveer een jaar nadat ze me had

gevraagd of ik onderricht wilde geven en ze her zelf niet meer deed, werd er een groot gezwel, zo groor als een golfbal, achter haar oog omdckt. En door de operatie om de rumor re verwijderen - je weet dat die zeer riskante operaties zijn - is ze de controle over de ene helft van haar lichaam een djdje kwijt geweest, en zijn haar geheugen en en­

kele cognitieve functies aangetast. Het heeft een tijdje geduurd voordar ze daarvan zo goed hersteld was dat ze weer kon rijden en mobiel kon zijn. En nog steeds heeft ze. problemen met haar geheugen. Maar ik zeg altijd tegen haar dat haar geheugen op her mijne lijkt, en er dus niet veel is om over te ldagcn. Het herstel dar ze doormaakt duurt nu al ongeveer acht jaar, en daar heb ik heel veel van geleerd -door te zien hoe ze de rol van leraar opgaf

314

tOen u zag dar het daar de tijd voor was. Her is een ware les in nederigheid geweest. Hier zie je iemand die dertig jaar leraar was, roegegeven, op kleine schaal, maar die niettemin die rol heeft gehad, en die nu naar kamoor komt om tapes te labelen omdar ze de dharma wil blijven dienen. Wat een geweldig voorbeeld van wat her echt berekent om niet in een rol te blijven steken, of bezorgd te zijn

over hoc er naar je gekeken wordt. Daar niet aan te hoeven beantwoorden, maar werkelijk onder ogen re zien wat er gebeurt. Ik leer nu nog van haar. Ze leert me iets door me iets te laten zien wat volgens mij heel weinig mensen kunnen. Ze is iemand die haar rol echt kan opgeven en gewoon doet wat er nu nodig is, of her bekend of onbekend is, in her verborgene of duidelijk zichtbaar. Her is een echte les voor me geweest.

TS: Oké. Terug naar de Adya van even in de twintig. Je werkt in een mororzaak. Je medireerr. Je gaat naar retraites.

Adya: Ik had een kleine zendo in de achtertuin gebouwd,en ik mediteerde russen de rwee en vier uur per dag, verslonJ boeken met kruiwagens vol, en schreef veel, ook in mijn dagboek. Ik benader­de spiritualiteit vanuit elke hoek die redelijk leek. Toen ik even in de twintig was, zag alles er heel anders uit dan nu. Ik had niet echt gelijkgezin­den. Ik had niemand van mijn leeftijd die hierin geïnteresseerd WelS. Ik praarre er zelfs zelden met

i I 'i

iemand over. De:- meeste mensen die het beoefen­den waren veel ouder dan ik, dus ik stond er heel erg alleen in.

TS: En "'vam daar op een bepaald moment een verandering in?

Adya: De eerste verandering kwam toen ik vijfentwintig was. In Je meditatie was ik echt op een zeer agressieve, mannelijke manier bezig ge­

weest om verder re komen - door met alle macht de poorten van de verlichting re bestormen met

heel veel inspanning en een grote vastberadenheid, omdat ik dar gewend was. Ik was altijd een atleet geweest en een eerz.uchtige mororracer. En ik was

dysleccisch. Ik had gelee rd dar ik kon krijgen wat ik nodig had en wat ik wilde door h:1rder te werken dan ieder ander. Dus dacht ik dat her met spiritu­

aliteit ook zo moest. En z.cn voedt dat idee ook. Je

weet wel, medireer iedereen d'r uit. Zen lijkt dar

onbewust aan te moedigen. En zo liep ik zes of

acht maanden lang naar mijn werk in Palo Alm

en juinde mezelf op door onderweg voortdurend

re vragen : 'War is dir? Wat: is dit? Wat is dit? War

is waar?' Ik dacht lenerlijk dat ik elke dag gek kon worden, wanr ik geloofde niet dat een mens een dergelijke innerlijke intensiteit zo lang kon vol­

houden. lk verwachtte beslist dat ik op een dag rn een psychiatrische kliniek zou belanden, omdat ik mezelf psychisch letterlijk naar een zekere grens duwde. Of geduwd werd.

316

Dus op een dag zir ik in mijn kamer en die fon­

tein van inrensiteir kwam omhoog, en ik dacht: 'Ik moer erachter komen wat waar is, en wel nu met­

een.' Dus ik ging de ruin in en ging zitten medite­ren en ik deed enorm mijn best om mijn geest sril

te krijgen en door een barrière heen te breken. En

binnen een minuut had ik alle inspanning van de afgelopen vijf jaar in ongeveer één minuur gesto­

ken. Plotseling besefte ik gewoon: 'Ik kan da niet.

lk kan dit nier.' En zodra ik had gezegd: 'Ik kan dit nier', voelde ik hoe alles zich tegelijk ontspande.

En roen alles zich ontspande was er een innerlijke explosie, en dat is de enige omschrijving die ik kan

geven. Er was een enorme innerlijke explosie, mijn

hart ging sneller kloppen, mijn ademhaling ging

moeizaam en ik dacht dat ik dood ging omdat mijn harr sneller !dopte dan her ooit in mijn hele leven

gedaan had. Omdat ik een atleet was, was het mij zeer bekend hoe mijn hoogste hartslag voelde. En dit ging daar zeer ver overheen. Ik dacht letterlijk

dat mijn hart 1.ou barsten. Op enig moment k"Wam

de ged:�.chte in me op dar deze energie, war die ook was, mijn dood zou zijn. Ik dacht: 'Dit kan ik niet w lang volhouden.' En de volgende gedachte die

ik had was: 'Als er dit voor nodig is om erachter re komen war waar is, dan goed, dan ben ik bereid

nu re sterven.' Dar had niets moedigs of macho­achrigs, het was gewoon een fe it. Her was: ik ben bereid re sterven. Pum uit. Afgelopen. En zodra

ik dat tegen mezelf gezegd had, en het werkdijk

meende, ging de energie weg. Plotseling bevond

ik me in de ruimte ... werd ik ruimte. Het enige wat er was, was ruimte. Slechts oneindige ruimte.

En in die ruimte voelde ik iets als een download van inzichten, maar die kwamen zo snel dat ik niet t:ens wist welke her waren. Dar ging met honder­den inzichten per seconde. Alsof er een computer­

programma in je computer wordt geladen. Ik had

het gevud alsof er iets zo snel in me werd gedown­load dat ik er geen stukje van kon begrijpen, maar ik kon de inzichten naar binnen voelen ratelen.

En ik zat daar ruimte re wezen en die inzichten

in mijn organisme gedownload te krijgen en dat ging nog een tijd door, ik weet niet hoelang, een tijdlang. En wen sropre her en werd het op een bepaald moment duidelijk dat ik van mijn kussen moest opstaan, en ik deed wat ik altijd deed: ik

stond op en keek naar her boeddhabeeld dat ik op een altaartje had staan en maakte een buiging . En zodra ik voorover boog, barstte ik in lachen uit. Ik

had nog nooit zo uitbundig gelachen. Her gek.c;te

is dat ik dacht: 'Jij schurk,' dit tegen Boeddha, 'ik

heb je vijf jaar nagejaagd.' En op dat moment wist

ik war ik nagejaagd had. Ik had het. En ik kon her

gewoon niet geloven . Er was een gevoel van goh, ik heb nagejaagd wat ik aJ was. Ik moest dus hard lachen en liep naar buiten. Dat was de eerste ver­lichtingservaring.

318

Het gekke is dar tegen de tijd dar ik buiten srond zo'n stemmetje dar ik vanaf die rijd vaak hoor, mid­den in die ontzaglijke openbaring van blijheid en gelukzaligheid en geweld ige opluchting, 1.ci: 'Dit is

her niet. Ga door.' En ik dachr: verdomme, mag ik

nu niet even genieten? Een ogenblik maar? Maar dar stemmetje zei weer: 'Dit is het nier. Ga door.' En ik wist dat her zo was. Ergens wist ik dat deze

stem niet ontkende wat er gebeurd wa.�. De stem zei nier: 'Dit is nier van waarde, dit is niet waar, dit

is niet relevant.' Dezesrem zei: 'Er is meer. Je hebt nog niet alles gezien. Je hebt een zeer belangrijk deel gezien, maar ga door. Blijf hier niet stilstaan.'

Maar op dat moment is alle s veranderd. Vanaf

dar momenr verdween de energie van spirituele

zoeker - die wanhopige drang - en zou nooit te­rugkomen. Her wa.r, zinloos me zo druk re maken

om iets re bereiken wat ik al had, om te proberen

te worden war ik wist dat ik ai was.

TS: Hoe wu je deze ervaring noemen? Je had

'voorproefjes' toen je jong was; dit was een .. . ?

Adya: Ik zou het een bewustwording noemen.

TS: Oké.

Adya: Maar ik begreep niet waarvan ik me be­

wust was geworden. Wat ik be sefte was dat ik was

waarnaar ik zocht . Ik wist: ik ben wat ik zoek. Ik

ben die waarhe id. En meteen daarna kwam de vol­gende vraag: 'War is dit?' Ik ben her. Ik weer dat ik her ben. Maar ik weer niet wat her is. Dat is

319

het gedeelte dat ik nier weet. Er was een bewust­wording, maar die was nier compleet. Het was een

deel van hel plaatje, misschien een groot gedeelte ervan, maar er kwam bijna onmiddellijk een vol­gende vraag op: 'War fs dit?' En dar werd mijn vol­gende vraag.

Ik bleef veel mediteren. Uiterlijk deed ik alles

wat ik daarvoor deed, omdar ik wist dar er meer was, en meditatie was mijn onderzoeksmethode. Maar vanaf dat momene gebeurde het meeste wal er op spiritueel gebied gebeurde nier op her kus­sen. Her meeste wat er in spirituele zin in de vijf of zes jaar daarna gebeurde, vond eigenlijk in mijn dagelijkse leven plaats. Ik was atleet en ik ont­

leende mijn idemiteit in hoge mate aan het adeer zijn. Dus zelfs na die verlichcingservaring reed en erainde ik nog wel als een eerzuchtige motorrijder, ook al racete ik niet meer met de motor. En ik be­

gon me af te vragen waarom ik dar deed. Waarom oefen ik alsof ik een atleet van wereldklasse ben, terwijl ik dat niet ben? Ik zag langz.amcrhand in dat het ging om een restje zelfbeeld. Her was een heel goed zelfbeeld om te hebben, zou je kunnen 1.eggen, van niet alleen maar lichamelijk fit zijn ,

maar het beeld dat bij een adeet van hoog kaliber hoort.

TS: Dat je cool bem. Adya: Ja-ja, je bent dan cool. Je bent fYsiek

dominant. En hoewel ik me tegenover mensen in

320

mijn dagelijkse leven niet overheersend gedroeg,

was ik in atletisch opzicbr zeker dominerend. Zelfs

roen ik ging beseffen dat ik mijn oude zelfbeeld ge­woon in stand hield, kon ik daar om een of andere reden niet mee ophouden.

Toen ik ongeveer zesenrwintig was kreeg ik een ziekte die niemand kon thuisbrengen. Daardoor lag ik zes maanden in bed. Ik functioneerde op een laag pitje, maar her stelde niet veel voor. Gewoon ziek. Misselijk. Her en� na her andere, onvermin­derd over een periode van zes maanden. Na zes maanden is er natuurlijk nier veel over van de at­leer. En het was een heerlijk gevoel dar de adcer uit mijn systeem was verwijderd, wanc je kunr moei­

lijk de dominanee atletische persona zijn, als je zo zwak bene als een pasgeboren poesje. En ik besefte:

dü voelt fantastisch. Her was een heel goed gevoel om die persona kwijt te zijn. Her was een hele be­vrijding.

Ik wou dar ik kon zeggen dat dit her einde van her vcrhaal was. Maar een jaar later, toen ik weer gezond was, werd ik op een dag wakker en begon, nier eens bewust, re trainen . Ik begon gewoon weer va n voren af aan. Ik realiseerde me nier wat ik aan het doen was tot ik er al een rijd mee bezig was, en roen dacht ik: daar doe ik het weer. En ik weer waar het mee te maken heeft. Het heeft re ma­

ken met dar zelfbeeld. die persona. En ik had her

graag losgelaten toen ik besef te waar ik mee bezig

.321

was, maar daar was ik niet klaar voor. Zo kreeg ik

weer een ziekte van zes maanden, en di r keer was het erger. fk had een sinusinfecrie, een longont­steking en de ziekte van Pfeiffer. En daarmee was

her voorgoed afgelopen met her zelfbeeld. Toen die

pcrsona eenmaal door die ziekte was weggenomen, is het verlangen om haar weer op re bouwen niet teruggekomen. Dat is spirituele ontwikkeling, in

mijn optiek. Niet je zelfbeeld kwijtraken door me­ditatie ... gewoon op de harde manier. Her is een

intelligentie die het heft in handen neemt en ons

allemaal laat doormaken wat we door moeren ma­ken om los te kunnen laten .

T ijdens die periode had ik ook wat ik een vol­slagen belachelijke relatie zou willen noemen, die

heel ongezond was. Die relatie dreef op mijn on­

verwerkte schaduwaspecten. Je wordt verliefd op al je zwakheden, en dat haalt het slechtste in je boven. In mijn geval deed de relatie een beroep op

verschillende rollen, de helper bijvoorbeeld, en dat

was natuurlijk een complete ramp. Gelukkig hield de relatie na een tijdje op, maar het was net zo als

met de:: ziekte - die heeft al die beelden, al die per­sona's die ik zolang was geweest - een goed mens, een aardig mens, de helper, dar soort zelfbeelden,

uit me:: losgewrikt. Ze rukte ze uit mijn systeem en liet me zien dar ze vals en onecht waren, en dat de enige reden waarom ik er mee leefde, mijn angst

was er niet mee re leven. Wie zou ik zijn zonder?

322

Met al die ziektes en die relatie, was ik echt over­

hoop gehaald. De onechtheid was beetje bij beetje uit me losgescheurd. En toen dar deel voorbij was,

voelde i k me echt heel vrij. Her was heel heerlijk. Ik was terug in de leegte en begon te begrijpen hoe

ik op een eenvoudige, menselijke manier ruimte kon zijn. Gewoon midden op een nouoir sraan

en nier het gevoel krijgen dar ik iemand moest zijn of iemand moest lijken. Her verlangen om op een bepaalde manier gezien te worden was uir mijn systeem gerukt. En het uitrukken was niet makkelijk en het was nier leuk, maar her eindre­

sulraar was eenvoudig fantastisch. Terugblikkend

kan ik zeggen dat dit me voorbereidde op war ik

mijn 'uiteindelijke verlichting' zou willen noemen.

De verlichting die volkomen helder was, kwam onmiddellijk na de ervaringen waarbij mijn oude

imago werd uitgerukr . Hoewel, ze kwam een paar maanden later, korr nadat Annie en ik getrouwd waren.

lk was drieëndertig, en ik was ner getrouwd en had een echre baan gekregen. Ik was leerling ge­

worden in mijn vaders zaak, dus nu was ik echt

aan mijn loopbaan begonnen. lk kwam ook uit de

sleur - nu ik mijn leven vooral focuste op een in­

nerlijke vorm van spiritualiteit - van zaken waar mijn leven tot dar moment op gericht was geweest. Ik had alles in mijn leven lange tijd in de wacht gezet. Toen ik drieëndertig was, besefte ik dar dit

323

proces misschien niet volrooid z.ou worden en ik beter verder kon gaan met mijn leven. Uiteindelijk ben ik dus getrouwd en kreeg een echte baan. Ik zie deze bereidheid om me in het leven te sronen als een zeer belangrijk onderdeel van mijn spiritue­le vooruitgang. En een paar maanden nadat Annie

en ik getrouwd waren- ook nog op St. Patr icksdag,

war grappig is omdat Annie uit een familie komt

die helemaal Iers is en van Ierse afkomst- vond de

rweede verlichting plaats. TS: Heb je ook het idee dar het huwdijk voor

de stabiliteit zorgde die noodzakelijk was voor die rweede verlichting?

Adya: Dat zie je goed. Ja. Ik kan dat niet ze­

ker weten, maar sinds die tijd denk ik dat er een

element aan dit alles ontbrak, een soorr stabiliteit. Nu had ik werk zodat ik genoeg geld kon verdie­nen om van re leven, en was ik getrouwd met een geweldige vrouw. En op dit moment kreeg ik een inzicht dat zeer belangrijk was. Toen ik Annie ont­

moeue en wij trouwden, wist ik dat dit meer was

dan ik ooit voor mogelijk had gehouden in een re­larie. Ik had nooit kunnen dromen van een relatie van deze kwaliteit. Zo was, en is, het nu eenmaal. En die realisatie speelde een gewichrige rol, omdat

ik op een ochtend wakker werd en tegen mezelf

zei: 'Deze relatie is beter dan ik ooit had kunnen dromen en her is niet genoeg.' Nier dat de relatie

meer moest inhouden, want die hoefde helemaal

niet anders te zijn. Hoewel de relatie geheel en al

bevredigend was, dachr ik: "Oir heeft mij nier heel gemaakt; dit heeft me niet gebracht waar ik inner­lijk alüjd naa r roegetrokken ben.' Die werenschap

was een soorr schok. Je kunt heel gelukkig zijn in je leven, op weg zijn, en niet in de situatie dar je voortgedreven wordt doordar je lijdt, en je toch re­

aliseren dar zelfs dit alles niet genoeg is. Het komt: zelfs niet in de buun van wat je her liefste wil. Maar ik had wel die stabiliteit in mijn leven, en ik denk dar die een echt spomaan loslaren mogelijk heeft gemaakt. Want in menselijke zin was er iets waarin ik me kon laten gaan.

TS: Kun je beschrijven war er gebeurde?

Adya: Her was heel eenvoudig en her begon ei­

genlijk aJ voordat her begon . De nacht tevoren, net voordat ik klaar was om te gaan slapen, zat ik op de rand van mijn bed en bedacht me iets. Het was

geen grote gedachte; het was geen groot inzicht. Het was iets heel simpels en had helemaal niets

re maken met waar ik op dat moment aan dacht.

Maar deze gedachte ging door mijn geest: 'Ik ben

klaar.' Ik nam hem waar; lenerlijk binnen vijf se­

conden nam ik hem waar. En ik sliep in, maar her

gevoel van 'ik ben klaar' was heel gewoon en sim­

pel. Het was nier mijn geesr of mijn ego dat zei: 'Ik ben klaar, klaar om de poort te bestormen!' Het was niet meer dan een onschuldig, simpel momenr, als een geschenk. Feit. Gewoon een gedachte. 'ik ben

�25

klaar'. En ik vond het van geen betekenis. Her trok

nier veel aandacht behalve dar ik her opmerkte. En zo ging ik slapen.

De volgende dag srond ik vroeg op omdat ik

naar mijn leraar :wu gaan, en ik stond meesral vroeg op om nog even te mediteren voordat ik haar bezocht. Ik dacht aan niets bijzonders en ik ging zitten en binnen dertig seconden hoorde ik

een vogel. Alleen een tjilpgeluid. En er kwam van­

uit mijn buik en niet uit mijn hoofd een vraag die

ik nooit had gehuurd, die ik bij mijn beoefening nooit had gebruikt. Er kwam spomaan een vraag op en die luidde: 'Wie hoon dir geluid?' Zodra die vraag er was. draaide alles ondersteboven, of bovenste onder. En op dar ogenblik, waren de vo­gel, her geluid en het horen allemaal één ding. Ze

werden letterlijk als precies hetzelfde ervaren . . . her horen was nier méér ik dan her geluid en de vogel en war dan ook. Her gebeurde heel snel, heel plor­seling, en her was gewoon één.

En her volgende dar opgemerkt werd was een gedachte. Die was w ver weg dat ik nier eens wisr waar de gedachte over ging. Maar er was denken. en wen was er het besef dar ik dat niet was. Dat is het denken. En dir war wakker werd, dit wat wak­

ker was, had hoegenaamd niets re maken mer die gedachte. Die was er gewoon. Die twee stonden volkomen los van elkaar. De gedachte had geen idenrireir. En na een paar minuren stond ik op.

326

Ik kreeg letterlijk ideeën van een vijfjarige in mijn hoofd. Heel eigenaardig. Ik dacht: 'Ik vraag me af of ik her fornuis ben. En dus liep ik naar de woon­kamer en de keuken en ja hoor, dit was het fornuis.

En ik liep de badkamer in en keek naar de wc-por, want ik probeerde te kijken naar iets dar echt on­spiritueel was en ik dacht: als ik her niet dacht, dit

was de wc. En ik deed de slaapkamerdeur open en keek naar binnen; Annie, mijn vrouw, sliep en ik

zei: 'Dar is ze.' Dit is ze en het is hetzelfde. En ik

liep rond in ons kleine huisje van 150m� waar we zes-en-een-half jaar hebben gewoond en ik keek dit huisje rond en alles was dit, alles was hetzelfde. lk stond daar dus in het huis en merkwaardig genoeg

was er geen emotie. Er was geen 'hoera!' en er was geen '0, lieve help!'. Dar was rotaal afwezig. AJ­

Ies werd volkomen helder gezien en niet aangezien voor een ervaringstoesrand, wanr er was helemaal geen toestand. En toen deed ik een paar stappen in

de woonkamer, wanr de woonkamer was maar een paar stappen lang. En mér die paar stappen onr­waa.kre het bewustzijn volledig. Dit valt moeilijk re beschrijven. maar her srond volkomen, volko­men los van her lichaam. En op dat punt zag ik het snoer van beelden en wist ik onmiddellijk, dit wat omwaakr was wist onmiddellijk dar ik in die beel­

den, die we incarnaties zouden kunnen noemen, gevangen zat. Ik dacht dat ik die beelden was. Ik

was in slaap in die beelden, en her was zo duidelijk

dat dit nier die beelden was. Her zat er nier meer in

gevangen. Het was nier beperkt rot een van die ge­

daanten, ook nier ror de huidige. En ik z.ag dat de huidige gedaante nier meer betekenis had of echter

was dan een gedaame van vijftig levens ge leden .

En daar was her alleen dit bewustzijn, compleet

alleen zichzelf. Geen gedaante, geen vorm. geen kleur, niets. Geen bepaalde plaats, maar overal. En

op dar moment was er een weten dat ook al was dit

bewustzijn overal. dir bewustzijn ook alles over­

steeg. Dar als dit volkomen verdween, alle vormen en alles wat ik zag, als her allemaal verdween, dit

nier minder zou worden, zelfs nier een heel klein

beetje. Her kon niet minder worden. Dar was de

verlichting wel zo ongeveer. DaL ging ook gepaard mer een gevoel groter te

z.ijn dan het lichaam, dat her lichaam zich in dat

bewustzijn of die Geest bevond. Het lichaam z.at er in, in plaats van dar ik in her lichaam zat. En

tegelijkertijd kwam deze wakkerheid, dit bewust­

zijn ook rerug in het lichaam. Het was er nog altijd

omheen, maar nu was het zowel buiren me als in

me. Het bleef niet alleen buiren me , het nam z.ijn plaats weer in, maar dit keer nam het zijn plaats

in zonder verwarring, zonder enige idemincatie.

Het was als kleren aamrekken 's morgens; je trok

je kleren aan. Je denkt nier dat jij je kleren bent; je draagt ze alleen. En het was gewoon zo duidelijk

dat deze vorm, deze bepaalde persoonlijkheid, deze

328

venr die formeel Stephen Gray heet, dat dit kleren

waren . DiL is zijn huidige incarnatie, dit geval dat hij draagt en doorm iddel waarvan hij functioneerr.

En her bijzondere was de vreugde die ermee ge­paard ging. Zó' n vreugde over de kleren, over de

incarnatie. Er was een grote mrimiteit met de per­soonlijkheid en een volstrekt kinderlijke vreugde

daarover. Bijna zoals een meisje dat een Assepoes­

terjurk aamrekt en in de spiegel kijkt en het alle­

maal ontzettend gaaf vindt. Er was een sterk gevoel

van verbazing over de uiterlijke vorm. En her laatste war ik deed was nog een stap

doen, en het was alsof het de eersec stap was die ik in mijn leven deed. Her was een gevoel alsof ik

net uit de baarmoeder kwam. Een gevoel alsof ik een baby was die net voor de eerste maal in z.ijn

leven zijn voer op de grond zet. En ik keek letter­

lijk omlaag naar mijn voeten en liep in kringetjes

rond, want het leek wel een wonder - het gevoel

van de voer op de vloer en her lopen; het was een

gevoel dat het een wonder was daL ik mijn voet op de vloer z.ette, een compleet wonder. En elke stap was de ee rste stap. Alles was nieuw en alles

had dirzelfde gevoel van imimüdt en wonder en

appreciat ie. In mijn geval gebeurde dit alles in snelle op­

eenvolging. Het ontwaken uit de vorm, het inne­men van de vorm, de eenheid met de vorm, de appreciatie, en het besef dar ik de niet de vorm

329

ben. Het was alsof alles goed was. Ik hoefde niet uit het lichaam te zijn; ik hoefèl.e niets re overstij­gen omdat alles dit was. Ik wist toen gewoon: dit is

een wonder: die leven, dit lichaam. Oir is hemels, hoe een warboel het ook is, hoe dwaas het ook is,

hoe prachtig en hoe verschrikkelijk het ook is . Dat

is de grote grap, weet je. Aan Gods hand lopen op zoek naar God.

Dat was het. Het was eigenlijk heel simpel. Zeer, zeer simpel. En war er ook uit voortkwam was het genieren van het gewone. Er hoefde niet meer iets bijzonders re gebeuren. Genieren van het gewone was genoeg. Ik kon her hebben over zogenaamde waarheid of spirituele zaken of ik kon met iemand praten over rugby of eren ... plotseling deed het er niet meer coe. En rot op de dag van vandaag zeg ik vaak tegen mensen - ze geloven me vaak niet - maar dan zeg ik: 'Voor mij zijn het geven van sarsang en praten over war dan ook hetzelfde.' Ik

had aan het gewone volstrekt genoeg. Natuurlijk is

her heel bevredigend iemand bewust te zien wor­den, zelfs om hem of haar een zekere transformatie re zien doormaken. Dat is een soort hoogtepunt, maar verder is er gewoon liefde voor het gewone en voor mij is dat een van de mooiste dingen -dat er niets bijzonders meer in mijn leven hoefr re ge­beuren. Gewoon besraan is een soort van wonder.

TS: Adya, je noemt dir een 'uiteindelijke ver� lichting', maar als je nu nog meer verlichtingser-

330

varingen krijgt in de decennia hierna, waardoor de realisatie een steeds hogere dimensie vertoont? Denk je dar dit mogelijk is?

Adya: Ik ben blij dar je dit ter sprake brengt. Ik noem het uiteindelijk om een bepaalde reden. Wanneer ik 'uiteindelijk' zeg, bedoel ik niet per se dat er niet nog een verlichtingservaring kan volgen. Naruurlijk kan dat. Wie weer? Oké? We weten her nooit. Oir is ten sloue oneindig. Maar wat ik be­doel als ik zeg 'uiteindelijk', is dat het me bij deze verlichting volstrekt duidelijk werd war ik ben. Het werd ronder enige emotie in een volstrekt heldere staat gerealiseerd. Dat ging niet gepaard met ener­getische verschijnselen. Er was geen opgetogen­heid. Als ik zeg 'uiteindelijk', bedoel ik dat ik het helder zag. Er was niets meer waarnaar gestreefd werd; er was geen vraag meer die op het spirituele vlak beantwoord moest worden. Daarom noem ik her dus 'uiteindelijk' omdat het voelde als een demarcatielijn, waarbij een bepaald leven en een bepaalde reis me tot dat punr hadden gebracht, en toen ik daar eenmaal overheen stapte, was het in geen enkel opzicht wals het daarvóór was geweest.

Die reis, op de manier waarop ik me er mee bezig had gehouden, was zeer duidelijk en zeer radicaal beëindigd. Hij was voorbij. En zou nooit terugko­men. En dat bedoel ik m�t uiteindelijk. Betekent dit dat er niet nog meer te zien is? Er is altijd nog meer te zien.

331

TS: Je zei dat je op je vijfentwintigste toen je de

eerste verlichting had, besefte dat war je zocht jij

was, maar dat je nog steeds zat met de vraag: 'Wat

is dit?' Adya: War is dit? Ja-ja.

TS:Wat ontdekte je dan bij je uiteindelijk ver­

lichting?

Adya: Dat is een goede vraag (lacht). Ik zal mijn

best doen, maar het is een onmogelijke vraag om

te beamwoorden.

TS: Maar die vraag stel je niet meer.

Adya: Nee. Her gekke is dat het ancwoord op

de vraag is dat de vraag verdwijnr. Dat is het am­

woord op de vraag. Je krijg geen mooi antwoord

dat je in je zak kan steken. TS: Je kunt niet zeggen: liefde en wijsheid of

zoiets?

Adya: Nee, nee. Het ligt ver vóór liefde en wijs­

heid. Het is de bron waar liefde en wijsheid uit voortkomen. Het is paradoxaal, maar hoe beter we

onszelf kennen, hoe beter we weren war we zijn,

hoe beter we weren dar war we zijn iets is dat uir

de aard der zaak nooit gekend kan worden. Dus

jij en ik, wij zijn het onbekende, en aangezien het

onbekende het onbekende is kan her niet gekend

worden, niet vanwege een zekere ontoereikend­

heid, maar omdat het onbekende per definitie on­

bekend is. In het boeddhisme zouden ze het leegte,

lege ruimte of shtmyata noemen. Bij sommige sek-

332

ten van het joodse geloof werd het traditioneel als

godslastering beschouwd om het woord 'God' in

welke vorm ook te noemen. En ik denk dat der­gelijke geboden voortkomen uit die ervaring die paradoxaal is - je weer wat je bent, maar je weer

dat je een mysterie bcnr.

We kunnen het geen naam geven, snap je? Over

louter potentieel kunnen we niets zeggen. Er vale

niets re weren. We kunnen alleen iets weten wan­

neer potentieel zich gemanifesteerd heeft en iets

geworden is. Maar vóór die rijd is het louter po­

tentieel. Her is louter leegte of louter intelligentie

of hoe je het ook wilt noemen. Voor mij is dat de

paradox- ik ben re weren gekomen war ik ben,

maar nu weer ik dar ik ben wat nooit gekend kan

worden, omdat dat de aard ervan is. Het gekke is

dus dat je in zekere 7.Ïn bijna eindigt waar je begon­

nen bene. Je begint met niet weren wat je benr of

wat de uiteindelijke werkelijkheid is. Met dit ver­

schil, dat je ren slotre weet dar jij benr wat je nooit

kunr kennen. Het mysterie wordt zich dus bcwusc.

Het kent zichzelf, het is de 'Ik ben' zoals het in de

Bijbel staar. Maar er is niet sprake van een defini­

tie, zoals je merkt; her i.s slechts 'Ik ben.' Dat is het

zichzelf verklarende mysterie. Dat is hec. TS: Een van de interessante verhalen die ik heb

gehoord, is daL jij je zenleraar niet vertelde over

je rweede verlichting, roe drie maanden nadat her

gebeurd was. Dar vind ik vreemd.

.333

Adya: Er was gewoon geen reden om her re ver­

rellen. Het voelde heel afgerond. In een bepaald

opzicht was het bijzonder, maar her voelde ook heel gewoon. Ik had niet het gevoel dat ik her gauw aan iemand moest vertellen. Ik vond het

nier nodig dar her bevestigd werd. Ik vond het niet nodig dat iemand het hoorde. Voor mij hoef­

de niemand her re begrijpen. Het hield het weg­

vallen in van al die psychologische behoeften. En de enige reden waarom ik her mijn leraar verrelde

is dar ik er ongeveer drie maanden daarna over

nadacht en besefte dat zij hier vijftien jaar lang met mij over gepraat had en waarom ze zo vanuit

haar hart en haar mededogen met mijn proces be­gaan was geweest. Ik dacht dar het wel leuk voor

haar moest zijn om her re weren. Dar was mijn drijfveer om het haar te vertellen. Er besrond een

volslagen gebrek aan enige behoefte, war een van de echec kenmerken is. Je hebt niet het gevoel dar je het iemand moet vercellen of dat je een schou­

derklopje moer krijgen.

TS: Je vertelde dar je op een bepaald moment in je leven heel veel boeken las. Zijn er boeken die

echt indruk op je hebben gemaakt? Adya: Jazeker! Het eerste boek zou je waar­

schijnlijk niet venvachten, en het is er zelfs niet

een dat nu nog mijn belangstelling heefr. Maar

destijds maakte het grote indruk. Ik las dit boek toen ik vierentwintig was, niet lang voor de eerste

334

verlichringservaring. Her was de autobiografie van

de heilige Theresa.

TS: Interessant. Adya: Inderdaad! Wanr ik was renslorre een

boeddhist, en het boeddhisme is helc:maal niet the­

Ïstisch. Toch voelde ik me onweerstaanbaar aan­

genokken tot christelijke mystiek, en een van de

eerste boeken die ik las was haar autobiografie. lk

ging een boekwinkel in en sloeg dat boek open en

binnen rwee bladzijden was ik halsoverkop com­

pleet verlieft! geworden. lk werd Ierterlijk verliefd op deze heilige die ik nooit had ontmoet. Ik be­

greep er niets van, maar het was heel erg sterk. En

haar autobiografie heb ik ui reindelijk verslonden en

daarna heb ik waarschijnlijk nog vijf, zes of zeven boeken over haar en haar leven gelezen ... en rege­

lijkerrijd rwee jaar lang stapels boeken over christe­

lijke mystiek. Maar dar boek was een begin en pas achteraf besefte ik waar dat mee te maken had en

wat die hele verkenning van de christelijke mystiek

voor me berekende. Die heeft namelijk mijn hart geopend. Mijn zenbeoefening kon dat niet voor el­

kaar krijgen; ik had iets nodig dat me emotioneel zeer diep raakte en daar was z.en een beetje re on­bewogen voor. En vamelf vond ik precies wat ik nodig had; dar boek heeft her 'm gedaan. Daardoor ben ik zeer gevoelig en ontvankelijk geworden. Het

was de perfecte hulp op de juiste tijd. Dat was dus een heel belangrijk boek voor me.

.335

Het andere bock dar er echt uitspringt voor mij

ts Ik Ben/Zijn van Nisargadatta Maharaj. Ik had

er voor de verlichting stukjes uir gelezen toen 1k

drieënderrig was, maar het betekende niet ech[

veel. Na de verlichting heb tk !k BmiZIJn helemaal

gelezen; het was de meest heldere uitdrukking er­van die ik voor of sinds mijn ervaring ooit ben te­

gengekomen. Her was alsof iemand mijn ervaring

direct onder woorden bracht. Zij werd in dat bock precies weergegeven. Het was alsof ik naar mezelf

in de spiegel keek. Dus dar was werkelijk een be­

langrijk boek, niet zozeer bij mijn zoektocht, maar toen ik er later over nadacht.

Oir wijkt en igszins af van her onderwerp. maar het heeft wel met lezen te maken. Ook al praat ik veel in mijn onderricht - zoals veel spirituele

leraren doen -over de onmogelijkheid verlichting met her denken re begrijpen en dar je op zeker

momem boeken en lezen achter je moer laten, te­

gelijkerrijd kijk ik terug naar war ik ervaren heb

en zie ik dar, ook al heb ik de realisatie van waar­heid nooit in een bock gevonden omdat dar niet

mogelijk is, lezen voor mij een heel belangrijke rol heeft gespeeld. Er zaten twee kanten aan. Het stond soms in de weg - met begrippen en ideeën

en strijdige begrippen - maar lezen is ook een

hele belangrijk onderdeel van mijn reis geweest.

Ik heb boeken gebruikt om bepaalde dingen uit

miJn geest re verwijderen. Ze hielpen me bepaalde

336

dingen helder te krijgen. In die zin denk ik dat

de inrellecruele kam van spirirualiteit ook onder­

schat wordr. Hocwel je niet de waarheid in een boek kunt vinden, zijn boeken soms de manier

om bepaalde pumjes in ons hoofd met elkaar te verbinden ... en in ons hart. Soms zijn boeken

heel belangrijk om ons hart re openen. En daarom

denk ik dat her incellect -als het nier de baas is en als het niet alleen om het intellect gaat -echt een

beJangrijke rol kan spelen bij spirituele bewust­

wording. AJs je op de juiste cijd op het juiste boek sruit, kan her een herkenning teweegbrengen. Le­

raren doen dar ook in hoge mate. We zitren te praten in een kamer, nietwaar? En de inhoud is

intellectueel, maar wat we proberen re doen is een

diepe wijsheid in de roehoorder aan te wakkeren.

En een boek kan dat net zo goed als het luisteren naar een leraar. Je kunt een zin lezen die iets uit­

lokt. Niet iets uit je geest, maar iets op her niveau

van inzichL Je weet dar her op her niveau van in­zicht is omdat je hele lichaam zingt wanneer je een inzicht krijgt. Je bent er kinesthetisch zeer bij

betrokken. In die zin kunnen woorden echt heel

nuttig zijn als ze ons wakker schudden. Er kan een

deel van ons zijn dat zegt: '0, dar weer ik. Ik wist

alleen niet: dar ik het wist.' Woorden kunnen iets

dar onbewust is in het bewustzijn brengen. TS: Denk je dat er een vorm van overdracht

kan omstaan door lezen�

337

Adya: Absoluut. Alles wat we doen draagt de over­

dracht of de presentie van wie we zijn. We hoeven

daarvoor niet fysiek met iemand in contact re zijn.

Voorwerpen zelf zorgen voor de overdracht van de

persoon die bij die voorwerpen betrokken was. Een

boek bewerkstelligt de overdracht van het bewust­

zijn of de presentie van de schrijver. Als je er gevoelig

voor bem, kunnen er echt heel interessante dingen

gebeuren. Als je gevoelig wordt, kun je de aanwezig­

heid van de schrijver in elk boek aanvoelen. Spiri­

ruele boeken, onspiriruele nieuwsberichten, alles. Je

kum de staar van bewustzijn van de schrijver gaan

aanvoelen en dar kan op spiritueel gebied natuurlijk

heel krachtig zijn. Woorden en boeken kunnen die

overdracht in zich hebben. Daarom denk ik dat een

boek als Ik Ben/Zijn zo krachtig is. Her zijn nier al­

leen de woorden. Het is de mens die de woorden uit.

Daarom raken mensen erdoor geboeid. Alle woor­

den die in dat boek worden gezegd zijn al eerder ge­

zegd, dus het zijn duidelijk niet alleen de woorden;

her gaar om wie die woorden zegt.

TS: Wanneer mensen in jouw aanwezigheid

verkeren of wanneer ze een van je boeken lezen

en ze hebben het gevoel dar er sprake is vaJl over­

dracht, wat denk jij dar er dan gebeurt?

Adya: Er vind een ontmoeting plaats; dat is ei­

genlijk de overdracht. Leegte ommoet leegte.

TS: Is her onvermijdelijk dat de leerling daar­

door getransformeerd wordt?

338

Adya: Hoe kan ik dat nu eens zeggen? Het is her

krachtigste element van het onderricht, laren we

het zo zeggert. Ik aarzel dat te zeggen, omdat zodra

ik dar zeg, mensen zich dan gedragen alsof de leraar

het voor hen zal doen. Wat niet zo is. De leraar kan

het vuur ontsteken, maar de leraar gaar het proces

voor jou nier voltooien. Overdracht is het krach­

tigst bij mensen die een zekere resonantie ervaren

mer war aangeboden wordt. Als de resonantie er

is, wordt er een potentieel aangeboord. Als her potentieel eenmaal wakker is gemaakt, moet je de

verantwoording nemen voor wat er gebeurt. Blijf

nier op de leraar of de overdracht door de leraar zitten wachten tot hij her voor je doet, want dan

krijg je een relatie van afhankelijkheid. En zodra je in een psychisch of emotioneel afhankelijke relatie

rerechrkomt, wordt het effect van de overdracht

enorm getemperd. Het wordt er ter plekke door

om zeep gebracht. AJsof je water op het vuur gooit.

We moeren verantwoordelijk zijn voor onze eigen

transformatie, want geen enkele leraar kan hoc dan

ook alles voor ons doen. We moeren het zelf doen.

We moeten zelf goed kijken. In iemands aanwezig­

beid zijn kan misschien spomaan een vlam doen

ontbranden, maar je moet zelf het vuur brandende

houden.

3.19

© 2004 Ady3shanri

Eé!__j

Zomilu ,·erlicht Sttph�11 Jormlair� Gil­lrs Farctr

l:én jQ/m Gr�"'"

978-90-7 7228-5 2-4

Anton Heyboer v� fi/oiDjit 111111 Uil OOT

1pronkrlijkr gmr

978-90-77228-34-0

Van leerling tot meester Solru Morrtlliga

978·?0-77228 -38-a

Oneindige cirk.cl Btnll� G"mman

')78-?0-77228-31-1

Dialogen tus�en de Fnnse

schrijve-r/journ:�list Gilles

Farcet en Stephen Jourdain met

als kernrhcma: w�t is waarheid>

In dit bock laat de schrijver ons

glashelder zien dat het denken

nooit problemen van de geest

kan oplossen, net zoals het oog

z.ichzdf ook niet kan zien.

Leven, kunst en gedachrt'Wcreld

\'an Anton Heyboer in woord en

beeld. Heybocr noemde z.khzelf

zcnme�stcr'. In di� hoedanig-

heid heeft hij prachtige reksren

geschreven w:1arvan er een aan-

tal in dit boek is opgenomen.

Oir bock vcrtelt het levensver-

ha2.l van de Japanse tenmeeseer

Soko Morinaga (1925-1995).

l:en ontroerend, warm en wijs

boek.

[n dit bock geeft Glassman

cammenraar op drie Ztntcksten:

De H artsoerra, de Sandokai en

de Voorschriften voor de Bodhi-

satrva.

Jnana Yog;a WohrrA. Kurs

9"'11-90-, '228-35·�

Jnana yoga in d� praktijle Rira&murna

1)"8-90-"'"'228·33-3

N"�rmind 1\'irynr Liquormnn

9-.g-90-7722!1-41 8

Oe wes van <tilte AmiJOIIJ dr AMID

978-90-77:!28 32 6

Spirituele vcrlicbain� v�s«t het mur! Jrd Md\-(111111

978-90-77228-29-6

Een bundel artikelen en b�­

schouwingen over ad•·aita,

oorspronkelijk uitgegeven door

de Stichring Yoga Nederl:md in

1972. Nog sreeds even actueel

c:n helder als toc:n.

Een origineel en prakdsch bock

over hoc j� J na na )'Og'd in het

dagelijkse leven roepast. Met

oefeningen.

Een non-dualistische beschrij-

ving en uitl�g van meer dan

honderd vcrschillende spi ri tude

onderwerpen.

Een combinatie v:m christelijke

mystiek en oosterse filosofie met

prachtige vcrhalen en simpele

gcwaanijnsocfcningen.

Een roman over her reilen en

zeilen ,·an een spirituele leefge­

meensch:�p. Spannend,

humonsrisch en filosofi�c.h.

Eerder verschenen bij uitgeverij Sarnsara

ANTHONY DE MELLO

Anthony de Mdlo, een

bloemln:ing uit zijn -rk \flilliam Dych S.j

978-90-77218-5!-7

Zijn Fforia11 Tarhagnta

978-90 �7228-43 2

Tao T� Tsjing Sam Ham i{{ I Lao 1it

978-90-77228-40 l

Woorden van Boeddha Annt Bancroft

978-90-77128-44-9

Een bloemlezing uit het bl:­

langrijksre werk van Amhony

de Mdlo, mcr ved vcrhalen en

parabels.

Een verslag van gcspr�kkcn mcr

Florian Tathagata waarin het

momcnr 'nu' centraal sra�r.

Een prachtige nieuwe \'ertói..ling

van dc1.c kla.ssickc Chinese tekst,

met kalligrafie: van

Kazuaki Tamha.shi.

Een bloemlezing uit de oudst

hekende geschriften mer de

woorden van Boeddha,

gerangschikt op onderwerp.

Hoogbepafd, nou èn? \VmdJ l.Ammtrl uw

TDormbur:

978-90·"'�.228-31-·J

Vrijheid in owrgaH

(,;mgtl]l

97!1-90-7722!1-P-2

Je bene niet wat je denkt }t111 l.'rlJJ Ronum

Onwcrdds wijs \l'ltt \l'lj, "'�'

978-90-77228-30-:!

Meranoia Jan Fot��lruim

978-90-77228-25-fl

Een ontdek-bock over

hoogbegaafdheid met ruim I 00

illustr;mr:s in kleur!

Voor IOnderen van 5 tot 99 jaar!

Gesprekken met Cangaji, een

leerling van Sri Poonjaji, over

o.a. macht. seks. emoücs,

waarheid en overgave.

Gesprekken (sarsang) rnc:t Jan

van Rossum over wie of war wc

in werkelijkheid zijn.

Een parabel over een hilarische

conversatie tussen een uil en een

konijn. Noc:rn het zen, taoïsme

of advo�iu.

Vta de psychiatrie en de psycho­

cherapic komt Jan Foudrainc tot

her chcma bevrijding. en tot de

condu�ic: Jat wat wij de

'persoonlijkhc:id' noemen, wel

�en< iNs heel anders zou kunnen

z.ijn dan wordr aangenomen.

lm.icht Vmgtn UHjund naar tÜmnnn

9�8-')0-��228·21-0

Word wat je bent Aln11 W�m

De dcnltbecldigc geut U G. Krirluuummi

978-?0-77228-24- I

Het han van bcwuswjn '/hom/U BJrDm

Een vcn3ling van de Asht3v�kl':l Giu

978-?0 I '228-21-7

Vrljz.ijn \\:oftu A�m

Een venamcling inspirerende

reksten van 'LC)tien bekende

auteurs. uitgebracht ter ere van

het eerste lustrum van her rijd·

schrift lnZichr, w�ar regelma tig

publicaties van deze aureurs in

verschijnen.

Een vcrzameling reksten van de

pionier van de 'ncw age' over

uiteenlopende onderwerpen

zoals: raoï�mc, b<Xddhismc,

christendom, hindoeïsme,

psychologie en psychotherapie.

Informele gesprekken met de

man die werkelijk geen conces­

sies doe• en alle spirituele tradi­

ties, als :tijnde veninsden van de

geest, in heldere en duidelijke

bewoordingen van tafel veegt.

Dez.e tck.�t is een juweel, en

doorstaat de vcrgelijking met de

Tao te King, Bhagavad Gira of

de Harr sutra met glans. Zeker

ook door de prachtige, p�tische

venaling van Byrom.

l'.en commentaar op de Ash­

ravakra Samhita . Nu nog even

actueel als 10en dez.c serie le­

zingen, 25 jaar gckden. werd

gehouden . Oe: kernvraag was en

is: 'Wie ben ik>'

Ontwak�nin h re aJicdug:se forrn Trlllifinu

9'8-90· 7'228-15-9

Bewustzijn lfl1r/1011) tl� .Hrl/o

978·90·77228-[(j.(j

Wijsheid uit h�c han Almr Co/Jt11

978-90·77ZlH-l7-3

Panls voor de ziel Clmdt Hitlig

... r-;iemand daar Jony l'nnom

978-90-77228-1'> 7

Een persoonlijk. omroerend

verhaal over bewusr:wording.

Eer lijk , humoristisch en diep­

gaand.

De je?.uïer Anthony de Mello

vermengt christelijke mystiek

met bo�:ddhistische wijsheid en

komt daarbiJ tot een prachrige

syorhese.

Een verhc:lderend, humoristisch

boek met parabels, anekdm�,

gedichten en citaten uir verschil­

ltnde tradities.

Een verzameling gedachten en

overpei m.i ngen van de psycho­

therapem Chuck Hillig waarin

oosterse wijsheid e n westerse

psychologie sdmenkorncn .

Dialogen mee Tony l'ar�un�.

·Er is geen bcrer of slechter. er

is geen pad en er vair niets u.·

bereiken. Alles wat verschijnt is

bron'

\ I

I I

De su-uctuur van

Zijn Rn; \V'/,mmy

9�8 90-ï7228-l.!-8

Niemand hiu ...

Tony Ptrrwm

978-90-/12ltl-ll-l

Eén-1ijn in relaties Srrr·m HllrT/1011

978-'J0-77228 10 4

Hcc gcl .. klc.igc kind JU<•m l/armor1

978-90-77218-10-3

Terug Yatl nooir w�ewu..c /11•1 ""'' Drldm

'>ï8-90-77 21!! ()(1 ')

'Dit hoek legt in heldere

btwoordingen de basis van

het spirituele Lucken bloot.'

Ram�sh S. Bttlsrknr·

Ern weergave van dialogen met

Tony Parsons, o.a. gehouden in

Amsterdam in 2002.

Steven Harrison tOOnt in dit

boek aan dat we altijd en ovcrJI

in relatie zijn. Ongeacht of wc

dat willen of ��elfen.

'Een imposant bock met

verfrissende, meuwe inzichten

over het thema opvoeding'

·Jouph Chilton Prarrr-

Een gebed nieuwe en originele

visie op het oude heldendicht

v�n Homerus: de Odrssee.

Jan van Dddcn tiet de reis van

Odysseu� als een metafoor voor

een Innerlijke reis naar duur-

7.,am geluk.

F.r was eens ...

R111nrsiJ Balstltnr

978-90-77128-14-2

uuwighcid NU! Frmsm l.uullr

978-90-77228-l y,

Vulkhtins voor

Mginners ( h11rk Hi/lig

�n!-90-77228-0'J!!

Wle�kc zal niet Yinden Rtrnt Tut

9711-�0-77!28 OI

Bent u néc zo gelukkig als uwhond1 Aln11 Culmt

978-90-77228 03-(i

Door middel van verhalen en

Jnekdotcs m:�akt de lezer kennis

met het unieke onderricht van

de inmicldcl� 86-jarigc Ramcsh

Balsekar.

Gesprekken met francis Lucillc

over onze 'ware naruur' waaruit

zijn eenvoud, warmrr en helder­

heid duidelijk blijken.

'Chuck Hilltgs bock herbergt

briljante inz.ichtcn. Eén ervan

km je leven al ingrijpend va­

anderen.'

-Dupak 01opra. M.D.-

In 100 humoristische beschou­

wingen worden de 'zoeker', de

'zoektocht' en de 'uiiWcg' op de

hak genomen.

Humoristische c:�noons en tek­

sten over een hondje dat in her

'nu' leeft en daarom volslagen

gelukkig is.

Zoek gceo annroord Sul'êll Harrnou

978-90 77 228-02-9

Zoals Hetls To117 Ptmom

978-90-i /218·0�-0

Ontw2Jccn in dt droom /." HtrrtDIIf

�PS 90 77228 07 . ..j

Kennendhdd Alrxamfrr Snut

978-90-7'1228.()4 .j

In dit bock verdedigt psycho­

loog en schrijver Steven Harrî­

son de s telling: 'WJarom levens­

vragen nergens toe leiden.'

Dialogen met Tony Par.;ons over

zijn bock 'Het Open Geheim.'

Een persoonlijk vcrslag over

bcwusiWording van 'wat is.'

Hcldc:r en humorisrisch.

Een blocmk(ing uit het werk

Yan de in 1998 overleden

N�derl� nd�r :�dv:lit:l-lera:u

Alex�ndcr Sm ie.

Onze litels, met een tekstfragment ,

kunt u ook zien op onze website:

www.samsarabooks.com

Daar vindt u informacic over de boeken in voor­

bereiding, de agenda met informatie over lezingen

van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze

nieuwsbrief.

Samsara Uitgeverij bv

lierengracht 341

1 0 16 AZ Amsterdam

Telefoon: 020- 5550366

Fax: 020- 5550388

E-mail: info@samsarabooks.com