1. 1. Prolog Chocia Bhagavad-gita bya wielokrotnie publikowana i jest powszechnie czytana jako osobne dzieo, oryginalnie pojawia si jako epizod Mahabharaty, epickiej historii w sanskrycie z czasw staroytnych. Mahabharata opowiada o wydarzeniach wiodcych do obecnego wieku Kali. To wanie na pocztku tego wieku, jakie pi tysicy lat temu, Pan Kryszna przekaza Bhagavad-git Swemu przyjacielowi i wielbicielowi Arjunie. Ich rozmowa jeden z najwikszych filozoficznych i religijnych dialogw znanych czowiekowi miaa miejsce tu przed rozpoczciem walki, wielkiego bratobjczego konfliktu pomidzy setk synw Dhritarastry po jednej stronie, a ich kuzynami Pandavami, synami Pandu, po drugiej. Dhritarastra i Pandu byli brami zrodzonymi w dynastii Kuru, wywodzcej si od krla Bharaty dawnego wadcy wiata od ktrego imienia Mahabharata przyja sw nazw. Poniewa Dhritarastra, starszy brat, by od urodzenia lepcem, tron, ktry w innym wypadku nalea si jemu, przekazano jego modszemu bratu, Pandu. Pandu zmar w modym wieku, a piciorgiem jego dzieci Yudhisthir, Bhim, Arjun, Nakul i Sahadev zaopiekowa si Dhritarastra, ktry w rezultacie zosta te na pewien czas krlem. Tak wic synowie Dhritarastry i Pandu wychowywali si w tym samym paacu. Wszyscy byli szkoleni w sztuce militarnej przez dowiadczonego Dron, otrzymujc te rady czcigodnego dziadka rodu Bhismy. Jednake synowie Dhritarastry szczeglnie najstarszy, Duryodhana byli peni nienawici i zawici wobec Pandavw. A lepy i zoliwy Dhritarastra pragn, aby jego synowie, a nie synowie Pandu, odziedziczyli krlestwo. Tak wic Duryodhana za przyzwoleniem Dhritarastry snu plany zabicia synw Pandu, ktrym udao si dziki troskliwej opiece ich wuja Vidury i ich kuzyna Pana Kryszny uj z yciem. Pan Kryszna nie by zwykym czowiekiem, ale Samym Najwyszym Osobowym Bogiem, ktry zstpi na t Ziemi i gra rol ksicia w wczesnej dynastii. W roli tej by On rwnie bratankiem ony Pandu, Kunti, czyli Prithy, matki Pandavw. Wic Kryszna sprzyja prawym synom Pandu i chroni ich, zarwno jako ich krewny, jak te jako wieczny obroca religii. W kocu jednake sprytny Duryodhana wyzwa Pandavw do wzicia udziau w grze hazardowej. W tym zgubnym turnieju Duryodhana i jego bracia zawadnli Draupadi, wiern i oddan on Pandavw, i zniewayli j poprzez usiowanie obnaenia jej przed zgromadzeniem ksit i krlw. Ocalia j przed tym boska interwencja Kryszny, ale w tej oszukaczej grze hazardowej Pandavowie zostali podstpem pozbawieni krlestwa i skazani na trzynastoletnie wygnanie. Po powrocie z tuaczki Pandavowie poprosili Duryodhan o zwrot swego prawowitego krlestwa, jednake ten bezceremonialnie odmwi im. Bdc zobowizanymi jako czonkowie porzdku ksicego peni administracyjne funkcje spoeczne, Pandavowie poprosili, aby oddano im chocia pi wiosek. Ale Duryodhana butnie odpowiedzia, e nie odstpi im nawet takiego kawaka ziemi, w ktry mogliby wbi szpilk. Do tego czasu Pandavowie cierpliwie znosili wszystko, ale w tym momencie wojna zdawaa si by nieuniknion. Niemniej jednak, kiedy ksita caego wiata podzielili si ju niektrzy stajc po stronie synw Dhritarastry, a inni biorc stron Pandavw Kryszna osobicie przyj rol posaca synw Pandu i uda si do paacu Dhritarastry, aby pertraktowa w sprawie pokoju. Jednakie Jego proba zostaa odrzucona, i teraz wojna bya pewna. Pandavowie, osoby o najwyszych zasadach moralnych, rozpoznali w Krysznie Najwyszego Osobowego Boga, podczas gdy niepoboni synowie Dhritarastry nie. Jednake Kryszna zgodzi si wzi udzia w wojnie odpowiednio do pragnienia przeciwnika. Jako Bg, nie wziby udziau w walce osobicie. Ale ktokolwiek pragn, mg skorzysta z armii Kryszny podczas gdy strona druga moga mie Samego Kryszn, ktry wystpiby w roli doradcy i pomocnika. Duryodhana, geniusz polityczny, zakomi si na siy wojskowe Kryszny, podczas gdy Pandavowie zgodnie pragnli mie po swojej stronie samego Kryszn. Tak wic Kryszna zosta wonic Arjuny, zgodziwszy si kierowa bajkowym powozem ucznika. To doprowadza nas do momentu, w ktrym rozpoczyna si Bhagavad-gita: dwie armie ustawione w szyku bojowym, gotowe do stoczenia walki, a Dhritarastra niecierpliwie pyta swego sekretarza Sanjay, C uczynili oni? Zatem czytelnik jest ju pokrtce zaznajomiony z wydarzeniami prowadzcymi do bitwy na Polu
2. 2. Kuruksetra, konieczna jest jedynie krtka uwaga odnonie do tego tumaczenia i komentarza. Oglnym wzorem, ktrego przestrzegali dotychczasowi tumacze prezentujcy Bhagavad-git, byo odsuwanie na bok Osoby Kryszny, aby zrobi miejsce na swoje wasne koncepcje i filozofie. HistoriaMahabharaty jest uwaana za malownicz mitologi, a Kryszna staje si poetycznym rodkiem wykorzystywanym do przedstawienia idei jakiego bezimiennego geniusza, albo w najlepszym razie jest pomniejsz osobowoci historyczn. Ale osoba Kryszna przynajmniej w opinii Samej Gity jest zarwno celem, jak i istot Bhagavad-gity. To tumaczenie jednak, jak i jego komentarz, kieruje czytelnika ku Krysznie, a nie odsuwa go od Niego. Pod tym wzgldem Bhagavad-gita Taka Jak Jest jest wyjtkowa. Rwnie rzecz wyjtkow jest to, i dziki temuBhagavad-gita staje si cakowicie jednolit i zrozumia. Jako e Kryszna jest mwc Gity, jak rwnie jej ostatecznym celem, jest to niewtpliwie jedyne tumaczenie, ktre prezentuje to wielkie pismo wite w jego prawdziwej wymowie. Od Wydawcy Sowo wstpne Dedykuj rila Baladevie Vidyabhusanie ktry tak wspaniale zaprezentowa komentarz Govinda-bhasya do filozofii Vedanty Pocztkowo napisaem Bhagavad-git Taka Jak Jest w postaci, w jakiej prezentowana jest obecnie. Kiedy po raz pierwszy opublikowano t ksik, oryginalny rkopis skrcono na nieszczcie do okoo 400 stron, pozbawiono go i ilustracji tumaczenia wikszoci oryginalnych wersetw rimad Bhagavad- gity. We wszystkich moich pozostaych ksikach rimad-Bhagavatam, ri Iopanisad itd. stosuj nastpujcy system: przedstawiam oryginalny tekst, daj jego acisk transliteracj i ekwiwalenty angielskie dla kadego sowa w sanskrycie, tumaczenie i nastpnie wyjanienie tekstu. To czyni ksik bardzoautentyczn, naukow i przejrzyst. Tote nie byem bardzo szczliwy, kiedy musiaem pomniejszy orygina. Jednak pniej, kiedy znacznie wzrs popyt na Bhagavad-git Taka Jak Jest, wielu naukowcw i wielbicieli prosio mnie o przedstawienie tej ksiki w jej pierwotnej postaci. Tak wic obecnie prbujemy zaprezentowa t wielk ksig wiedzy w niezmienionej postaci, z penym tumaczeniem parampara, w celu gbszego i progresywniejszego rozpowszechnienia ruchu wiadomoci Kryszny. Nasz ruch wiadomoci Kryszny jest prawdziwy, historycznie autoryzowany, naturalny i transcendentalny, dziki temu, e oparty jest na Bhagavad-gicie Taka Jak Jest. Stopniowo staje si on najbardziej popularnym ruchem. szczeglnie wrd modszego pokolenia. Staje si on rwnie coraz bardziej interesujcym dla pokolenia starszego. Ludzie starsi wiekiem zaczynaj interesowa si nim tak bardzo, e ojcowie i dziadkowie moich uczniw udzielaj nam poparcia, zostajc doywotnimi czonkami naszego wielkiego towarzystwa, Midzynarodowego Towarzystwa wiadomoci Kryszny. Wielu rodzicw zwyko odwiedza mnie, aby wyrazi swoje uczucie wdzicznoci za zapocztkowanie ruchu wiadomoci Kryszny wrd tych, ktrzy nie s rodowitymi mieszkacami Indii. W rzeczywistoci pierwotnym ojcem tego ruchu jest Sam Pan Kryszna i zapocztkowany on zosta bardzo dawno temu, a w spoecznoci ludzkiej przekazywany jest poprzez sukcesj uczniw. Jeli mam w zwizku z tym jak zasug, nie naley ona do mnie osobicie, ale do mojego wiecznego mistrza duchowego, Jego Boskiej Mioci Om Visnupada Paramahamsy Parivrajakacaryi 18 ri rimad Bhaktisiddhanty Sarasvatiego Gosvamiego Maharajy Prabhupady. Jeeli ja mam jaki udzia w tej sprawie, to jedynie taki, e sprbowaem przedstawi Bhagavad-git Tak Jak Jest, bez zafaszowa. Przed obecn edycj Bhagavad-gity Tak Jak Jest, prawie wszystkie wydania Bhagavad-gity w jzyku angielskim miay na celu zaspokojenie czyich osobistych ambicji. My, prezentujc Bhagavad-git Tak Jak Jest, staramy si przedstawi misj Najwyszego Osobowego Boga, Kryszny. Naszym interesem jest ukazanie woli Kryszny, a nie woli jakiego wiatowego spekulanta-polityka, filozofa czy naukowca, gdy ci maj bardzo niewielk wiedz o Krysznie, pomimo caej swojej wiedzy innego rodzaju. Kiedy Kryszna mwi: man-mana bhava mad-bhakto mad-yaji mam namaskuru itd., my w odrnieniu od tzw. naukowcw nie mwimy, e Kryszna i Jego wewntrzny duch s rne. Kryszna jest absolutem i nie ma rnicy pomidzy imieniem Kryszny, Jego form, jakociami, rozrywkami itd. T absolutn pozycj Kryszny nieatwo zrozumie tym wszystkim osobom, ktre nie s Jego wielbicielami w systemie parampara (sukcesji uczniw). Na og, tzw. naukowcy, politycy, filozofowie i svami nie posiadajcy doskonaej wiedzy o Krysznie, prbuj skaza Go na banicj albo zabi swoimi komentarzami do Bhagavad-gity. Takie nieautoryzowane komentarze do Bhagavad- gity znane s jako Mayavada-bhasya i Pan Caitanya mwi wyranie, e zbdzi kady, kto prbuje zrozumie Bhagavad-git z punktu widzenia Mayavadi. W rezultacie zwiedziony student Bhagavad-gity z pewnoci bdzie zdezorientowany na ciece duchowego przewodnictwa i nie bdzie w stanie
3. 3. powrci do domu, z powrotem do Boga. Naszym jedynym celem jest przedstawienie Bhagavad-gity Tak Jak Jest po to, aby poprowadzi uwarunkowanych studentw do tego samego celu, dla ktrego Kryszna zstpuje na t planet raz w cigu dnia Brahmy, czyli co kade 8 600 000 000 lat. Cel ten zosta wytumaczony w Bhagavad-gicie i my musimy przyj go takim jakim jest, gdy w przeciwnym razie wszelkie prby zrozumienia Bhagavad-gity i jej mwcy, Pana Kryszny, nie bd miay sensu. Pan Kryszna po raz pierwszy przekaza Bhagavad-git bogu soca, kilkaset milionw lat temu. Musimy przyj ten fakt i w ten sposb zrozumie historyczne znaczenie Bhagavad-gity, bez faszywej interpretacji, opierajc si na autorytecie Kryszny. Interpretowanie Bhagavad-gity bez odwoywania si do woli Kryszny jest najwiksz obraz. Aby uchroni si od tej obrazy, naley zrozumie Pana jako Najwyszego Osobowego Boga, tak jak zosta On bezporednio zrozumiany przez Arjun, pierwszego ucznia Pana Kryszny Takie zrozumienie Bhagavad-gity jest prawdziwie korzystne i polecane dla pomylnoci ludzkiego spoeczestwa w wypenianiu misji ycia. Ruch wiadomoci Kryszny jest konieczny w ludzkim spoeczestwie, dlatego e ofiarowuje on najwysz doskonao ycia. Bhagavad-gita w peni tumaczy, w jaki sposb si to dzieje. Na nieszczcie wiatowi awanturnicy zrobili uytek z Bhagavad-gity, dajc ujcie swoim demonicznym skonnociom i wprowadzajc ludzi w bd, jeli chodzi o prawidowe zrozumienie prostych zasad ycia. Kady powinien wiedzie jak Bg, Kryszna, jest wielki i kady powinien pozna rzeczywist pozycj ywych istot. Kady powinien wiedzie, e ywa istota jest wiecznym sug i jeli nie suy Krysznie, musi suy zudzeniu w rnych odmianach trzech gun natury materialnej, i wskutek tego podlega wiecznej wdrwce w cyklu narodzin i mierci. Procesowi temu musz podlega nawet tzw. wyzwoleni spekulanci Mayavadi. Wiedza ta stanowi wielk nauk i kada ywa istota powinna sucha jej dla swojej wasnej korzyci. Ludzie na og, szczeglnie w tym wieku Kali, oczarowani s zewntrzn energi Kryszny i bdnie rozumuj, e poprzez rozwj materialnego dobrobytu kady czowiek bdzie szczliwy. Nie posiadaj wiedzy o tym, e ta materialna, zewntrzna natura jest bardzo silna i kady jest mocno ograniczony przez jej cise prawa. ywa istota jest szczliwie czstk Pana, zatem jej naturaln funkcj jest bezporednia suba dla Pana. Pod wpywem zudzenia prbuje ona osign szczcie, suc na rne sposoby zadowalaniu wasnych zmysw, co jednak nigdy nie uczyni jej szczliw. Zamiast zadowala swoje wasne, materialne zmysy, powinna zadowala zmysy Pana. Jest to najwysz doskonaoci ycia. Pan chce tego i da tego. Naley zrozumie to centralne zagadnienie Bhagavad-gity. Nasz ruch wiadomoci Kryszny uczy cay wiat tej najwaniejszej rzeczy i poniewa my nie profanujemy tematu Bhagavad-gity Taka Jak Jest, wszyscy powanie zainteresowani wycigniciem korzyci ze studiowania Bhagavad-gity musz przyj pomoc od ruchu wiadomoci Kryszny, aby zrozumie Bhagavad-git praktycznie, pod bezporednim przewodnictwem Pana. Dlatego mamy nadziej, ze ludzie wycign jak najwicej korzyci ze studiowania Bhagavad-gity Taka Jak Jest, ktr tutaj prezentujemy. Jeli chocia jedna osoba zostanie czystym wielbicielem (bhakt) Pana, bdziemy uwaali nasz wysiek za sukces. 12 maja 1971 A. C. Bhaktivedanta Swami Sydney, Australia Wprowadzenie om ajnana-timirandhasya jnananjana-alakaya caksur unmilitam yena tasmai ri-gurave namah ri-caitanya-mano-bhistam sthapitam yena bhu-tale svayam rupah kada mahyam dadati sva-padantikam Urodziem si w najciemniejszej ignorancji i mj mistrz duchowy otworzy moje oczy wiatem wiedzy. Ofiarowuj mu moje gbokie wyrazy szacunku. O, kiedy rila Rupa Gosvami Prabhupada, ktry ustanowi w tym materialnym wiecie misj majc speni yczenie Pana Caitanyi, da mi schronienie u swych lotosowych stp? vande ham ri-guroh ri-yuta-pada-kamalam ri-gurun vaisnavam ca ri-rupam sagrajatam saha-gana-raghunathanvitam tam sa-jivam sadvaitam savadhutam parijana-sahitam krsna-caitanya-devam ri-radha-krsna-padan saha-gana-lalita-ri-viakhanvitam ca Kaniam si lotosowym stopom mojego mistrza duchowego i stopom wszystkich Vaisnavw. Kaniam si lotosowym stopom rila Rupy Gosvamiego i jego starszego brata Sanatany Gosvamiego, jak rwnie lotosowym stopom Raghunatha Dasy, Raghunatha Bhatty, Gopala Bhatty i rila Jivy Gosvamiego.
4. 4. Skadam hod Panu Krysznie Caitanyi i Panu Nityanandzie razem z Advait Acary, Gadadhar, rivas i ich innymi towarzyszami. Skadam hod rimati Radharani i ri Krysznie oraz Ich towarzyszkom, ri Lalicie i Viace. he krsna karuna-sindho dina-bandho jagat-pate gopea gopika-kanta radha-kanta namo stu te O mj drogi Kryszno, Ty jeste przyjacielem strapionych i rdem stworzenia. Ty jeste panem pasterek gopi i kochankiem Radharani. Tobie skadam hod. tapta-kancana-gaurangi radhe vrndavanevari vrsabhanu-sute devi pranamami hari-priye Skadam hod Radharani, Krlowej Vrndavany, o cerze koloru stopionego zota. Ty jeste crk Krla Vrsabhanu i jeste bardzo droga Panu Krysznie. vancha-kalpatarubhya ca krpa-sindhubhya eva ca patitanam pavanebhyo vaisnavebhyo namo namah Ofiarowuj wyrazy szacunku wszystkim Vaisnavom, wielbicielom Pana, ktrzy tak jak drzewo pragnie speniaj yczenia wszystkich, i ktrzy peni s wspczucia dla upadych dusz. ri-krsna-caitanya prabhu-nityananda ri-advaita gadadhara rivasadi-gaura-bhakta-vrnda Skadam hod ri Krysznie Caitanyi, Prabhu Nityanandzie, ri Advaicie, Gadadharze, rivasie i wszystkim innym w sukcesji uczniw. hare krsna hare krsna krsna krsna hare hare hare rama hare rama rama rama hare hare Bhagavad-gita jest rwnie znana jako Gitopanisad. Jest ona esencj wiedzy wedyjskiej, a w literaturze wedyjskiej jednym z najwaniejszych Upanisadw. Jest tak wiele komentarzy do Bhagavad-gity w jzyku angielskim, e kto moe zapyta, czy istnieje potrzeba jeszcze jednego. To obecne wydanie moe by wytumaczone w nastpujcy sposb. Ostatnio pewna Amerykanka poprosia mnie, abym poleci jej jakie angielskie tumaczenie Bhagavad-gity. Oczywicie w Ameryce jest bardzo wiele wyda Bhagavad-gity dostpnych w jzyku angielskim, ale o ile mogem si zorientowa (nie tylko w Ameryce, ale rwnie w Indiach), o adnym z nich nie mona powiedzie, e jest autorytatywne, gdy prawie w kadym z nich komentator wyrazi swoje wasne opinie, nie dotykajc ducha Bhagavad-gity takiej jak ona jest. Duch Bhagavad-gity zawarty jest w samej Bhagavad-gicie. Jest to tak: jeli chcemy zay jakie lekarstwo, musimy zay je zgodnie z zaleceniami recepty. Nie moemy przyj lekarstwa wedug wasnej fantazji lub kierujc si wskazwkami przyjaciela. Musimy zay je zgodnie ze wskazwkami umieszczonymi na etykietce albo zgodnie z zaleceniem lekarza. Podobnie, Bhagavad-git powinnimy rozumie i przyjmowa tak, jak poleca to jej autor. AutoremBhagavad-gity jest Pan ri Kryszna. Jest On wspominany na kadej stronie Bhagavad-gity jako Najwyszy Osobowy Bg, Bhagavan. Oczywicie sowo bhagavan czasami odnosi si do jakiej potnej osoby albo potnego pboga, i niewtpliwie tutaj te bhagavan wskazuje na Pana ri Kryszn jako wielk osobowo, ale rwnoczenie powinnimy wiedzie, e Pan ri Kryszna jest Najwyszym Osobowym Bogiem, jak potwierdzili to wszyscy wielcy acaryowie (mistrzowie duchowi), jak ankaracarya, Ramanujacarya, Madhvacarya, Nimbarka Svami, ri Caitanya Mahaprabhu i wiele innych autorytetw wiedzy wedyjskiej w Indiach. Pan Sam dowodzi w Bhagavad-gicie, e jest Najwyszym Osobowym Bogiem i jest przyjty jako taki w Brahma-samhicie, wszystkich Puranach, a szczeglnie w rimad-Bhagavatam, znanym jakoBhagavata Purana (krsnas tu bhagavan svayam). Zatem powinnimy przyj Bhagavad-git tak, jak poleca to Sam Osoba Boga. W Czwartym Rozdziale Gity (4.l-3) Pan mwi: imam vivasvate yogam proktavan aham avyayam vivasvan manave praha manur iksvakave bravit evam parampara-praptam imam rajarsayo viduh sa kaleneha mahata yogo nastah parantapa sa evayam maya te dya yogah proktah puratanah bhakto si me sakha ceti rahasyam hy etad uttamam Pan informuje tutaj Arjun, e Bhagavad-gita zostaa po raz pierwszy przekazana bogu soca, bg
5. 5. soca wytumaczy j Manu, z kolei Manu wytumaczy j Iksvaku, i w ten sposb, poprzez sukcesj uczniw, poprzez kolejnych jej mwcw, przekazywany by ten system yogi. Jednak, z biegiem czasu, przekaz ten zosta przerwany i znajomo tego systemu zagina. Wskutek tego Pan musia powtrzyBhagavad-git raz jeszcze, tym razem do Arjuny na polu bitewnym Kuruksetra. Pan powiedzia Arjunie, e przekazuje mu ten najwyszy sekret dlatego, e jest on Jego przyjacielem i bhakt (wielbicielem). Oznacza to, e Bhagavad-gita jest rozpraw przeznaczon szczeglnie dla bhaktw Pana. S trzy klasy transcendentalistw, mianowicie jnani (impersonalici), yogini (praktykujcy medytacj) i bhaktowie (wielbiciele Pana). Pan mwi tutaj wyranie Arjunie, e czyni go pierwszym odbiorc tej wiedzy w nowej parampara (sukcesji uczniw), poniewa stara sukcesja zostaa przerwana. Dlatego yczeniem Pana byo ustanowienie nastpnej sukcesji (parampara), ktra kontynuowaaby lini mylenia idc od boga soca do innych. Pan zapragn, aby Arjuna na nowo rozpocz rozpowszechnianie Jego nauki. Chcia On, aby Arjuna zosta autorytetem w rozumieniu Bhagavad-gity. Widzimy wic, eBhagavad-gita zostaa przekazana Arjunie gwnie dlatego, e by On bhakt Pana, bezporednim uczniem Kryszny i Jego bliskim przyjacielem. Zatem Bhagavad-git moe najlepiej zrozumie osoba, ktra posiada cechy podobne do Arjuny. To znaczy, e musi by ona bhakt Pana i musi by w bliskim zwizku z Panem. Skoro tylko kto zostaje bhakt Pana, ma on rwnie bezporedni zwizek z Panem. Jest to bardzo skomplikowany temat, ale krtko mona powiedzie, e bhakta (wielbiciel) posiada zwizek z Panem na jeden z piciu rnych sposobw: 1. Moe by wielbicielem Pana w stanie pasywnym; 2. Moe by wielbicielem Pana w stanie aktywnym; 3. Moe by wielbicielem Pana jako Jego przyjaciel; 4. Moe by wielbicielem Pana jako Jego rodzic; 5. Moe by wielbicielem Pana jako ukochany wspmaonek. Arjuna by w zwizku przyjani z Panem. Oczywicie jest ogromna rnica pomidzy t przyjanij a przyjani spotykan w wiecie materialnym. Ta przyja jest przyjani transcendentaln, ktr nie kady moe posiada. Kady ma jaki szczeglny zwizek z Panem i zwizek ten moe zosta odnowiony poprzez doskonao suby oddania Jednak w obecnym stanie naszego ycia zapomnielimy nie tylko o Najwyszym Panu, ale rwnie o naszym wiecznym z Nim zwizku. Kada ywa istota z wielu, wielu bilionw i trylionw ywych istot, ma jaki szczeglny, wieczny zwizek z Panem. Nazywany jest on svarupa. Zwizek ten(svarupa) moe zosta odnowiony poprzez proces suby oddania i stan taki nazywany jest svarupa-siddhi doskonaoci czyjej konstytucjonalnej pozycji. Wic Arjuna by wielbicielem Najwyszego Pana i czy go z Nim zwizek przyjani. Naley zwrci uwag na to, w jaki sposb Arjuna przyj Bhagavad-git. Zostao to opisane w Rozdziale Dziesitym (10.12-14): arjuna uvaca param brahma param dhama pavitram paramam bhavan purusam avatam divyam adi-devam ajam vibhum ahus tvam rsayah sarve devarsir naradas tatha asito devalo vyasah svayam caiva bravisi me sarvam etad rtam manye yan mam vadasi keava na hi te bhagavan vyaktim vidur deva na danavah Arjuna rzek: Ty jeste Najwyszym Osobowym Bogiem, ostateczn siedzib, najczystszym, Absolutn Prawd. Jeste wieczn, transcendentaln, oryginaln osob, jeste nienarodzonym i najwikszym. Wszyscy wielcy mdrcy, jak Narada, Asita, Devala, Vyasa wiadcz tak o Tobie, a teraz Ty Sam mi to oznajmiasz. O Kryszno, cakowicie przyjmuj za prawd wszystko to, co mi powiedziae. Ani bogowie, ani demony, o Panie, nie znaj Twojej Osoby. Po wysuchaniu Bhagavad-gity od Najwyszego Osobowego Boga, Arjuna zaakceptowa Kryszn jako param brahm, Najwyszego Brahmana. Kada ywa istota jest Brahmanem, ale najwysza ywa istota, czyli Najwyszy Osobowy Bg, jest Najwyszym Brahmanem. Param dhama oznacza, e On jest najwyszym spoczynkiem albo siedzib wszystkiego; pavitram oznacza, e jest On czysty, nieskalany materialnie; purusam oznacza, e jest On najwyszym podmiotem radoci; avatam, e jest oryginalny, divyam, e jest transcendentalny, adi-devam, e jest On Najwyszym Osobowym Bogiem; ajam, e jest nienarodzony, a vibhum, e jest najwikszy. Kto moe pomyle, e Arjuna mwi to wszystko drog pochlebstwa, jako e by przyjacielem Kryszny, ale Arjuna, aby rozwia teko rodzaju wtpliwoci z umysw czytelnikw Bhagavad-gity, uzasadnia te pochway ju w nastpnym wersecie. Mwi on, e za Najwyszego Osobowego Boga uwaa Kryszn nie tylko on, ale rwnie takie autorytety, jak mdrcy Narada, Asita, Devala, Vyasadeva itd. S to wielkie osobistoci, ktre rozpowszechniaj wiedz wedyjsk tak, jak zostao to uznaj przez wszystkich
6. 6. acaryw. Dlatego Arjuna mwi Krysznie, e przyjmuje za cakowicie doskonae wszystko to, co On mwi. Sarvam etad rtam manye: Wszystko, co mwisz, przyjmuj za prawd. Stwierdza on rwnie, e bardzo trudno jest zrozumie Osob Pana, i e nawet wielcy pbogowie nie mog Go pozna. To znaczy, e Pana nie mog pozna osoby stojce wyej od istot ludzkich. Wic jak moe zrozumie ri Kryszn ludzka istota nie bdc Jego wielbicielem? Zatem Bhagavad-git naley przyjmowa w duchu oddania. Nie naley myle, e jest si rwnym Krysznie albo e jest On zwyk osob, czy nawet wielk osobistoci. Pan ri Kryszna jest Najwyszym Osobowym Bogiem. Wic wedug oznajmienia Bhagavad-gity czy wypowiedzi Arjuny osoby, ktra prbuje zrozumie Bhagavad-git powinnimy przynajmniej teoretycznie przyj Kryszn za Najwyszego Osobowego Boga, a dziki temu pokornemu nastawieniu bdziemy mogli zrozumie Bhagavad-git. Bardzo trudno jest zrozumie Bhagavad-git, jeli nie czyta si jej w duchu pokory jako e jest ona wielk tajemnic. Waciwie czym jest Bhagavad-gita?Celem Bhagavad-gity jest wyzwolenie ludzkoci z niewiedzy materialnej egzystencji. Kady czowiek uwikany jest w wiele rnych kopotw, podobnie jak Arjuna by w kopocie, kiedy mia stoczy bitw na polu Kuruksetra. Arjuna podporzdkowa si ri Krysznie i wskutek tego zostaa wygoszona Bhagavad-gita. Nie tylko Arjuna, ale kady z nas peen jest rozterek z powodu tej materialnej egzystencji. Samo nasze istnienie ma miejsce w atmosferze nieistnienia. W rzeczywistoci nie powinnimy obawia si nieistnienia. Nasza egzystencja jest wieczna. Ale w jaki sposb zostalimy umieszczeni w asat. Asat odnosi si do tego, co nie istnieje. Spord tak wielu ludzkich istot, ktre cierpi, niewiele jest takich, ktre rzeczywicie staraj si dowiedzie jaka jest ich prawdziwa pozycja, kim s, dlaczego znalazy si w tak niefortunnym pooeniu itd. Dopki nie zaczn one docieka rde wasnego cierpienia, dopki nie zdadz sobie sprawy z tego, e nie chc cierpie, a raczej chc pooy kres wszelkim cierpieniom, dopty nie mog by one uwaane za doskonae ludzkie istoty. Czowieczestwo zaczyna si wtedy, gdy ten rodzaj docieka budzi si w naszym umyle. W Brahma-sutrze takie dociekanie nazywane jest brahma-jijnasa. Athato brahma-jijnasa. Dopki ludzka istota nie docieka natury Absolutu, kade jej dziaanie powinno by uwaane za bdne. Zatem ci, ktrzy zaczynaj pyta, dlaczego cierpi albo skd pochodz i gdzie pjd po mierci, s odpowiednimi studentami do poznaniaBhagavad-gity. Szczery student powinien rwnie mie niezachwiany szacunek dla Najwyszego Osobowego Boga. Takim uczniem by Arjuna. Pan Kryszna zstpuje specjalnie po to, by na nowo ustanowi prawdziwy cel ycia, kiedy czowiek o tym celu zapomina. Nawet wtedy, spord wielu, wielu rozbudzonych ludzkich istot moe tylko jedna rzeczywicie osiga zrozumienie swej pozycji i dla takiej osoby przekazywana jest Bhagavad-gita: Waciwie my wszyscy zostalimy poarci przez tygrysic niewiedzy, ale Pan jest bardzo miosierny dla ywych istot, szczeglnie dla istot ludzkich. Dlatego przekaza On Bhagavad-git, czynic Swego przyjaciela Arjun Swoim uczniem. Bdc towarzyszem Pana Kryszny, Arjuna by ponad wszelk ignorancj. Jednak na Polu Bitewnym Kuruksetra zosta on specjalnie poddany dziaaniu zudnej energii w tym celu, by pyta Pana Kryszn o problemy ycia, tak aby Pan mg wyjani je dla korzyci przyszych pokole ludzkich istot i aby nakreli plan ycia. Wszystko to po to, aby czowiek mg dziaa zgodnie z tym planem i doskonali misj swojego ludzkiego ycia. Przedmiotem rozwaa Bhagavad-gity jest pi podstawowych prawd. Przede wszystkim wytumaczona jest w niej nauka Boga, a nastpnie konstytucjonalna pozycja ywej istoty, jivy. Istnieje ivara, to znaczy kontroler, i istniej jivy, ywe istoty, ktre s kontrolowane. Kiedy ywa istota twierdzi, e nie jest kontrolowana, ale e jest wolna, jest wtedy niespena rozumu. ywa istota jest kontrolowana pod kadym wzgldem, przynajmniej w swoim uwarunkowanym yciu. Podstawowym przedmiotem rozwaa w Bhagavad-gicie jest ivara (najwyszy kontroler) i jivy (kontrolowane ywe istoty). Omwione zostay rwnie: prakrti (natura materialna), czas (okres trwania caego wszechwiata, czyli manifestacji natury materialnej) oraz karma (dziaanie). Manifestacja kosmiczna pena jest wszelakich dziaa i w te rne czynnoci zaangaowane s wszystkie ywe istoty. Z Bhagavad-gity musimy dowiedzie si: czym jest Bg, czym s ywe istoty, czym jestprakrti, czym jest manifestacja kosmiczna i w jaki sposb jest ona kontrolowana przez czas oraz jakie s czynnoci ywych istot. Spord tych piciu podstawowych przedmiotw rozwaaBhagavad-gity, Najwyszy Bg, czyli Kryszna, Brahman, najwyszy kontroler albo Paramatma mona uywa ktregokolwiek z tych imion jest uznany za najwyszego ze wszystkich. ywe istoty jakociowo s takie same jak najwyszy kontroler. Na przykad Pan sprawuje kontrol nad sprawami wszechwiata, nad materialn natur itd., jak to zostanie wytumaczone w nastpnych rozdziaach Bhagavad-gity. Materialna natura nie jest niezalena. Dziaa ona pod kierunkiem Najwyszego Pana. Pan Kryszna mwi, mayadhyaksena prakrtih suyate sa- caracaram: Ja kieruj dziaaniem tej materialnej natury. Gdy obserwujemy jakie wspaniae zjawiska w naturze kosmicznej, powinnimy wiedzie, e poza t kosmiczn manifestacj istnieje kontroler.
7. 7. Gdyby nie ta kontrola, nic nie mogoby si zamanifestowa. Nie branie pod uwag tego kontrolera jest dziecinad. Dziecko na przykad moe myle, e samochd jest czym zgoa cudownym, gdy posiada zdolno poruszania si bez pomocy konia czy innego zwierzcia pocigowego, ale rozsdny czowiek wie, na czym polega dziaanie mechanizmu silnikowego. Zdaje sobie spraw z tego, e poza maszyneri jest czowiek, kierowca. Podobnie, takim kierowc jest Najwyszy Pan i wszystko dziaa pod lego kierunkiem. Jivy, czyli ywe istoty, zostay uznane przez Pana za Jego integralne czstki, jak to bdziemy mogli zauway w nastpnych rozdziaach. Czstka zota jest rwnie zotem, a kropla wody z oceanu jest rwnie sona, i podobnie my, ywe istoty, bdc czci najwyszego kontrolera ivary, czyli Bhagavana, Pana ri Kryszny mamy wszystkie cechy Najwyszego Pana w znikomej iloci, jako e jestemy malekimi ivarami ivarami uzalenionymi. Prbujemy kontrolowa natur, tak jak obecnie prbujemy kontrolowa przestrze czy planety, i ta skonno do kontrolowania istnieje w nas dlatego, e istnieje ona w Krysznie. Powinnimy wiedzie, e pomimo tej naszej skonnoci do panowania nad natur materialn, nie jestemy najwyszym kontrolerem. Zostao to wyjanione w Bhagavad-gicie. Czym jest natura materialna? Jest ona rwnie wytumaczona w Gicie jako nisza prakrti, nisza natura ywa istota zostaa wytumaczona jako wysza prakrti. Prakrti jest zawsze kontrolowana, niezalenie od tego, czy jest to nisza, czy wyszaprakrti. Prakrti jest rodzaju eskiego i jest kontrolowana przez Pana, tak jak czynnoci ony kontrolowane s przez ma. Prakrti jest zawsze zalena i znajduje si pod panowaniem Pana, ktry jest tym, ktry dominuje. Zarwno ywe istoty, jak i materialna natura znajduj si pod panowaniem, kontrol Najwyszego Pana. Wedug Bhagavad-gity, ywe istoty chocia s integralnymi czstkami Najwyszego Pana maj by uwaane za prakrti. Wyjania to pity werset Sidmego Rozdziau Bhagavad-gity. Apareyam itas tv anyam prakrtim viddhi me param jiva- bhutam: Ta materialna natura jest Moj nisz prakrti. A oprcz tej, istnieje jeszcze innaprakrti jiva- bhutam, ywa istota. Na sam natur materialn, skadaj si trzy jakoci: guna dobroci, guna pasji i guna ignorancji. Oprcz tych gun istnieje wieczny czas i przez kombinacj tych si natury pod kontrol i w granicach czasu powstaj rne czynnoci, ktre nazywane s karm. Czynnoci te speniane s od czasw niepamitnych, a my albo cieszymy si owocami naszych czynw, albo cierpimy z ich powodu. Na przykad przypumy, e jestem czowiekiem interesu, pracowaem bardzo ciko i inteligentnie i zgromadziem ogromn sum w banku. Mog wic uywa ycia. Ale przypumy, e potem straciem wszystkie pienidze w interesach wtedy cierpi. Podobnie, w kadej dziedzinie ycia albo cieszymy si z rezultatw naszej pracy, albo cierpimy z ich powodu. To nazywane jest karm. Ivara (Najwyszy Pan), jiva (ywa istota), prakrti (natura), kala (wieczny czas) i karma (dziaanie) wszystko to zostao wytumaczone w Bhagavad-gicie. Z tych piciu: Pan, ywe istoty, materialna natura i czas s wieczne. Manifestacja prakrti moe by tymczasowa, ale nie jest ona faszywa. Niektrzy filozofowie twierdz, e manifestacja natury materialnej jest faszywa, ale wedug filozofii Bhagavad-gity i wedug filozofii Vaisnavw, nie jest to prawd. Manifestacja tego wiata nie jest uznawana za faszyw; jest ona uznawana za prawdziw, ale tymczasow. Porwnywana jest do chmury, ktra wdruje po niebie, albo do pr deszczowych, ktre odywiaj ziarno. Skoro tylko mija pora deszczowa i skoro tylko chmura rozwiewa si, wszystkie plony, ktre byy karmione przez deszcz, wysychaj. Podobnie, ta manifestacja materialna powstaje w pewnym przedziale czasowym, trwa przez chwil i nastpnie znika. Tak funkcjonuje prakrti. I cykl ten trwa wiecznie. Zatem prakrti jest wieczna i nie jest ona faszywa. Pan mwi o niej Mojaprakrti. Ta materialna natura jest energi Najwyszego Pana, ale jest odseparowana od Niego. Energi Najwyszego Pana s rwnie ywe istoty, ale te nie s oddzielone od Niego. Pozostaj one w wiecznym zwizku z Panem. Wic Pan, ywe istoty, materialna natura i czas, wszystkie s powizane ze sob i wszystkie s wieczne. Karma jednake nie jest wieczna, chocia skutki karmy mog by rzeczywicie bardzo dawne. My cieszymy si rezultatami naszego postpowania albo cierpimy z ich powodu od czasw niepamitnych, ale moemy zmieni rezultaty naszej karmy, czyli naszego postpowania, a zmiana ta zaley od doskonaoci naszej wiedzy. Jestemy zaangaowani w rne czynnoci. Bez wtpienia nie wiemy, jaki rodzaj postpowania powinnimy wybra, aby dozna ulgi od dziaa i nastpstw wszystkich naszych czynw, ale to rwnie zostao wytumaczone w Bhagavad-gicie. Ivara, Najwyszy Pan, jest obdarzony najwysz wiadomoci. Jivy, czyli ywe istoty, bdc czstkami Najwyszego Pana, s rwnie wiadome. Zarwno ywa istota, jak i natura materialna objanione zostay jako prakrti, energia Najwyszego Pana. ale jedna z tych dwch, mianowicie jiva, jest wiadoma. Druga prakrti nie posiada wiadomoci. Taka jest rnica Jiva-prakrti jest nazywana wysz, poniewa jiva posiada wiadomo podobn do wiadomoci Pana. Jednake wiadomo Pana jest najwysz wiadomoci i nie naley twierdzi, ejiva (ywa istota) jest rwnie w najwyszym stopniu wiadoma. ywa istota nie moe posiada najwyszej wiadomoci w adnym stanie swojej doskonaoci i bdna jest teoria, ktra mwi, e moe ona tak wiadomo osign. wiadom by ona moe, ale nie jest wiadom doskonale czy w najwyszym stopniu. Rnica pomidzy jiv a ivar zostanie wytumaczona w Trzynastym RozdzialeBhagavad-gity. Pan jestksetra-jna, czyli wiadomy, tak jak wiadoma jest ywa istota, ale ywa istota jest wiadoma tylko
8. 8. swojego indywidualnego ciaa, podczas gdy Pan jest wiadomy wszystkich cia. Poniewa przebywa On w sercu kadej ywej istoty, jest On wiadomy mechanizmu psychicznego poszczeglnych jiv. Nie powinnimy o tym zapomina. Wytumaczone zostao rwnie to, e Paramatma, Najwyszy Osobowy Bg, przebywa w sercu kadego jako ivara (kontroler) i daje wskazwki ywej istocie, aby postpowaa ona zgodnie ze swoimi pragnieniami. ywa istota zapomina o tym co powinna robi. Najpierw postanawia dziaa w pewien sposb, a nastpnie zostaje uwikana w dziaanie i skutki swojej wasnej karmy. Po porzuceniu jednego typu ciaa, przyjmuje nastpne, tak jak my wkadamy i zdejmujemy stare ubranie. Wdrujc w ten sposb, dusza cierpi z powodu skutkw swojego wasnego postpowania. To postpowanie moe zosta zmienione wwczas, gdy ywa istota znajdzie si w gunie dobroci, jest rozsdna i rozumie jak lini postpowania powinna obra. Jeli to uczyni, wtedy wszystkie jej dziaania i skutki jej przeszych czynw mog ulec zmianie. Zatem karma nie jest wieczna. Dlatego zaznaczylimy, e z tych piciu poj (ivara, jiva, prakrti, czas i karma), cztery s wieczne, podczas gdy karma nie jest wieczna. W najwyszym stopniu wiadomy ivara podobny jest do ywej istoty pod tym wzgldem, e zarwno wiadomo Pana, jak i wiadomo ywej istoty s transcendentalne. wiadomo nie jest produktem zwizkw materii. Jest to bdna idea. Bhagavad-gita nie potwierdza teorii mwicej, e wiadomo rozwija si w pewnych warunkach, w ktrych materia tworzy zwizki. wiadomo moe by faszywie odzwierciedlona przez warunki materialne, tak jak wiato przenikajce przez kolorowe szko moe wydawa si by pewnego koloru. Ale wiadomo Pana wolna jest od materialnych wpyww. Pan Kryszna mwi: mayadhyaksena prakrtih. Kiedy schodzi On w ten wiat materialny, Jego wiadomo nie ulega materialnym wpywom, Gdyby tak byo, nie byby On zdolny do rozwaania tematw transcendentalnych, tak jak to czyni w Bhagavad-gicie. Nie mona powiedzie niczego o wiecie transcendentalnym, nie bdc wolnym od materialnie zanieczyszczonej wiadomoci. Wic Pan nie jest skaony materialnie. Jednak nasza wiadomo jest w obecnym momencie materialnie zanieczyszczona. Bhagavad-gita naucza, e musimy t materialnie skaon wiadomo oczyci. W czystej wiadomoci nasze czyny bd zgodne z wol ivary i to uczyni nas szczliwymi. Nie znaczy to, e powinnimy porzuci wszelk dziaalno. Raczej nasze dziaanie powinno zosta oczyszczone, a oczyszczone dziaanie nazywa si bhakti. Dziaanie w bhakti zdaje si by zwykym dziaaniem, ale nie jest ono zanieczyszczone. Ignorantowi moe wydawa si, e bhakta postpuje lub pracuje jak zwyky czowiek, ale taka osoba o ubogim zasobie wiedzy nie wie, e czynnoci bhakty albo czynnoci Pana nie s skaone nieczyst wiadomoci, czyli materi. S one transcendentalne w stosunku do trzech gun natury materialnej. Powinnimy wiedzie jednake, e w obecnej chwili nasza wiadomo jest zanieczyszczona. Gdy jestemy skaeni materialnie, jestemy nazywani uwarunkowanymi. Faszywa wiadomo manifestuje si w ten sposb, e odnosimy wraenie, e jestemy produktami natury materialnej. Jest to nazywane faszywym ego. Ten, ktrego myli skupiaj si wok cielesnej koncepcji ycia, nie moe zrozumie swojego pooenia. Bhagavad-gita zostaa wygoszona w tym celu, aby wyzwoli nas z tej cielesnej koncepcji ycia, i Arjuna postawi si w tej sytuacji dlatego, aby otrzyma nauki od Pana. Naley uwolni si od cielesnej koncepcji ycia; jest to wstpne zajcie dla transcendentalisty. Ten, kto chce by wolnym, kto pragnie osign wyzwolenie, musi przede wszystkim nauczy si, e nie jest tym ciaem materialnym. Mukti, czyli wyzwolenie, oznacza wolno od wiadomoci materialnej. Definicja wyzwolenia dana jest rwniej w rimad-Bhagavatam. Muktir hitvanyatha-rupam svarupena vyavasthitih: mukti oznacza wyzwolenie z nieczystej wiadomoci tego wiata materialnego i usytuowanie si w wiadomoci czystej. Wszystkie instrukcje Bhagavad-gity maj na celu obudzenie tej czystej wiadomoci i dlatego w kocowej czci Gity Kryszna pyta Arjun, czy jego wiadomo zostaa oczyszczona. Oczyszczona wiadomo oznacza dziaanie zgodne z instrukcjami Pana. Na tym polega istota oczyszczonej wiadomoci. wiadomo ju posiadamy, jako e jestemy integralnymi czstkami Pana, ale znajdujemy si pod wpywem niszych gun natury materialnej. Natomiast Pan, bdc Najwyszym, nigdy im nie ulega. Taka jest rnica pomidzy Najwyszym Panem a duszami uwarunkowanymi. Czym jest ta wiadomo? Ta wiadomo to: Ja jestem. Wic czym ja jestem? W nieczystej wiadomoci ja jestem oznacza, e ja jestem panem wszystkiego, co znajduje si w zasigu mojego wzroku. Ja jestem podmiotem radoci. wiat si krci, poniewa kada ywa istota myli, e ona jest panem i stworzycielem tego wiata materialnego. wiadomo materialna dzieli si na dwie kategorie psychiczne. Jedna, e ja jestem stworzycielem, i druga: ja jestem podmiotem radoci. W rzeczywistoci stworzycielem, jak i podmiotem radoci jest Najwyszy Pan, a ywa istota, bdc integraln czstk Najwyszego Pana, nie fest ani stworzycielem, ani podmiotem radoci, lecz wspdziaajcym. Jest ona stworzonym i jest przedmiotem radoci. Na przykad cz jakiej maszyny wsppracuje z ca maszyn, a cz ciaa wsppracuje z caym ciaem. Rce, stopy, oczy, nogi itd., wszystkie s czciami ciaa, ale waciwie nie one s podmiotami radoci. Podmiotem radoci jest odek. Nogi przenosz ciao, rce dostarczaj poywienie, zby uj i wszystkie czci ciaa zaangaowane s w zadowalanie odka, poniewa odek jest zasadniczym organem, ktry odywia cae ciao. Dlatego odek otrzymuje wszystko. Drzewo karmi si przez podlewanie jego korzeni, a ciao odywia si karmic odek, poniewa jeli ciao ma by utrzymane w zdrowym stanie, czci ciaa musz wsppracowa,
9. 9. aby nakarmi odek. Podobnie, Najwyszy Pan jest stworzycielem i podmiotem radoci, a naszym przeznaczeniem, jako zalenych ywych istot, jest wsppraca dla zadowolenia Go. Ta wsppraca faktycznie pomoe nam, tak jak poywienie pobrane przez odek pomoe innym czciom ciaa. Jeli palce rki bd mylay, e powinny przyj pokarm dla siebie, zamiast dostarczy go do odka, zaszkodz wtedy sobie. Centraln postaci stworzenia i radoci jest Najwyszy Pan, a ywe istoty s Jego wsppracownikami i z tej wsppracy czerpi rado. Jest to zaleno podobn do tej, jaka istnieje midzy panem i sug. Jeli pan jest w peni zadowolony, wtedy zadowolony jest te suga. Podobnie, zadowalany powinien by Najwyszy Pan, chocia ywe istoty rwnie posiadaj skonno do tworzenia i do cieszenia si tym wiatem materialnym, jako e tendencje takie istniej w Najwyszym Panu, ktry stworzy ten zamanifestowany, kosmiczny wiat. Z Bhagavad-gity dowiemy si, e kompletna cao obejmuje: najwyszego kontrolera, kontrolowane ywe istoty, kosmiczn manifestacj, wieczny czas i karm, czyli dziaanie, i wszystkie one zostay wytumaczone w tym tekcie. Razem tworz one kompletn cao, a ta kompletna cao nazywana jest Najwysz Absolutn Prawd. Kompletna cao i kompletna Absolutna Prawda s Najwyszym Osobowym Bogiem, ri Kryszn. Wszystkie manifestacje powstay z Jego rnych energii i On jest kompletn caoci. Gita tumaczy rwnie, e bezosobowy Brahman jest take podporzdkowany kompletnej i Najwyszej Osobie (brahmano hi pratisthaham). Wyraniej tumaczy BrahmanaBrahma-sutra, gdzie jest powiedziane, e jest On jak promienie soca. Bezosobowy Brahman to wiecce promienie Najwyszego Osobowego Boga. Bezosobowy Brahman jest niekompletn realizacj absolutnej caoci, i tak jest rwnie koncepcja Paramatmy. W Rozdziale Pitnastym zostanie wyjanione, e Najwyszy Osobowy Bg, Purusottama, jest zarwno ponad bezosobowym Brahmanem, jak i ponad czciow realizacj Paramatmy. Najwyszy Osobowy Bg nazywany jest sac-cid-ananda-vigraha. Brahma- samhita zaczyna si w ten sposb: ivarah paramah krsnah sac-cid-ananda-vigrahah anadir adir govindah sarva-karana-karanam. Govinda, Kryszna, jest przyczyn wszystkich przyczyn. On jest pierwsz przyczyn i On jest prawdziw form wiecznego istnienia, wiedzy i szczcia. Realizacja bezosobowego Brahmana jest realizacj Jego cechy sat (wiecznoci). Realizacja Paramatmy jest realizacj Jego cechy cit (wiecznej wiedzy). Ale realizacja Osoby Boga, Kryszny, jest realizacj wszystkich cech transcendentalnych sat, cit i ananda (wiecznoci, wiedzy, szczcia) w kompletnej vigraha (formie). Ludzie mniej inteligentni uwaaj, e Najwysza Prawda jest bezosobowy, ale On jest transcendentaln Osob i potwierdza to caa literatura wedyjska. Nityo nityanam cetana cetananam. (Katha Upanisad 2.2.13) Tak jak my wszyscy jestemy indywidualnymi ywymi istotami i posiadamy swoj indywidualno, rwnie Najwysza Absolutna Prawda jest ostatecznie osob, a realizacja Osoby Boga jest realizacj wszystkich cech transcendentalnych w Jego kompletnej formie. Kompletna cao nie jest pozbawiony formy. Gdyby by On pozbawiony formy albo gdyby brakowao Mu czego, nie mgby by wtedy kompletn caoci. Kompletna cao musi mie w sobie wszystko to, co obejmuje nasze dowiadczenie i co znajduje si poza naszym dowiadczeniem, inaczej nie mogaby by ona kompletna. Kompletna cao, Osoba Boga, posiada bezgraniczne moce (parasya aktir vividhaiva ruyate). Bhagavad-gita tumaczy rwnie to, w jaki sposb Kryszna dziaa poprzez Swoje rne moce. Ten wiat zjawiskowy, czyli wiat materialny, w ktrym jestemy umieszczeni, rwnie jest kompletny w sobie, poniewa dwadziecia cztery elementy, z ktrych ten materialny wiat zamanifestowa si czasowo, s wedug filozofii Sankhya cakowicie przystosowane do produkcji kompletnych rodkw potrzebnych do jego utrzymania. Nie ma w nim nic zbdnego ani niczego nie brakuje. Ta tymczasowa manifestacja ma swj wasny czas, ustalony przez energi najwyszej caoci, i kiedy czas jej wypeni si, zostanie unicestwiona przez kompletn aranacj kompletnego. Mae kompletne jednostki, mianowicie ywe istoty, posiadaj doskonae warunki do zrealizowania caoci, a wszelkiego rodzaju niekompletnoci dowiadczane s z powodu niekompletnej wiedzy o kompletnej caoci. Wic Bhagavad-gita zawiera doskona, kompletn wiedzy mdroci wedyjskiej. Caa wiedza wedyjska jest nieomylna i Hindus przyjmuje t wiedz jako kompletn i nieomyln. Na przykad ajno krowie jest odchodem zwierzcia, a wedug smrti, czyli zalece wedyjskich, jeli kto dotknie odchodw zwierzcia. musi wzi kpiel, aby si oczyci. Ale w pismach wedyjskich ajno krowie jest uwaane za czynnik oczyszczajcy. Kto moe uwaa to za sprzeczno, ale w Indiach nie bdzie budzi to sprzecznoci, albowiem jest to nakaz wedyjski, ktry przyjmuje si bez adnych komentarzy. I rzeczywicie, przyjmujc to, nie popeni si bdu. Wspczesna nauka udowodnia, e ajno krowie zawiera wszelkie wasnoci antyseptyczne. Wiedza wedyjska jest kompletna i doskonaa, gdy jest ona ponad wszelkimi wtpliwociami i bdami, a Bhagavad-gita jest esencj caej wiedzy wedyjskiej. Wiedza wedyjska nie jest przedmiotem bada. Nasze prace badawcze s niedoskonae, poniewa badamy przedmioty niedoskonaymi zmysami. Musimy przyj doskona wiedz, ktra przekazywana jest, jak to oznajmiono w Bhagavad-gicie, w parampara (sukcesji uczniw). Musimy otrzyma wiedz
10. 10. z waciwego rda w sukcesji uczniw, zaczynajcej si od najwyszego mistrza duchowego, Samego Pana, i przekazywanej sukcesji mistrzw duchowych. Arjuna, ucze przyjmujcy lekcje od Pana ri Kryszny, bez sprzeciwu przyjmuje wszystko to, co mwi Kryszna. Nie mona zaakceptowa jednej czciBhagavad-gity, a inn odrzuci. Nie. Musimy przyjBhagavad-git bez interpretowania jej, bez usuwania pewnych jej czci i bez wasnego kaprynego uczestniczenia w zagadnieniu. Git naley przyj jako najbardziej doskonae przedstawienie wiedzy wedyjskiej. Wiedz wedyjsk otrzymalimy ze rde transcendentalnych, a pierwsze sowa zostay wypowiedziane przez Samego Pana. Sowa przekazywane przez Pana s zwane apauruseya, co oznacza, e rni si od sw wypowiadanych przez jak osob tego doczesnego wiata, ktra posiada cztery wady: (1) na pewno popenia bdy (2) niezmiennie ulega zudzeniu, (3) ma skonnoci do oszukiwania innych, (4) jest ograniczona przez niedoskonae zmysy. Z tymi czterema niedoskonaociami nie mona udziela doskonaych informacji o wszechprzenikajcej wiedzy. Wiedza wedyjska nie pochodzi od takich uomnych ywych istot. Wiedza ta zostaa przekazana sercu Brahmy, pierwszej stworzonej ywej istocie, a Brahma z kolei udzieli jej swoim synom i uczniom w nieskaonej postaci, tak jak pocztkowo otrzyma j od Pana. Pan jest purnam wszechdoskonay, i nie podlega On prawom natury materialnej. Naley by zatem dostatecznie inteligentnym, aby zda sobie spraw z tego, e Pan jest jedynym wacicielem wszystkiego we wszechwiecie, i e On jest pierwszym stwrc, stwrc Brahmy. W Rozdziale Jedenastym Pan nazwany zosta prapitamaha, poniewa Brahma nazywany jest pitamaha, czyli dziadkiem, a On jest stwrc tego dziadka. Nikt wic nie powinien uwaa si za waciciela czegokolwiek; naley przyjmowa tylko te rzeczy, ktre zostay przeznaczone dla nas przez Pana, jako konieczne do utrzymania. Podano wiele przykadw, w jaki sposb uywa tych wydzielonych nam przez Pana rzeczy. Bhagavad- gita tumaczy to rwnie. Pocztkowo Arjuna zadecydowa, e nie bdzie walczy w bitwie na Polu Kuruksetra. Bya to jego wasna decyzja. Arjuna powiedzia Panu, e nie mgby cieszy si krlestwem po zabiciu swoich krewnych. Decyzja ta oparta bya na cielesnej koncepcji ycia, poniewa uwaa on, e jest tym ciaem materialnym, a osoby spokrewnione z jego ciaem to jego bracia, siostrzecy, szwagrowie; dziadkowie itd. Zatem chcia zadowoli pragnienia zwizane z ciaem. Pan wygosi Bhagavad-git dlatego, aby zmieni jego zdanie, i w kocu Arjuna decyduje si walczy pod kierunkiem Pana, mwic, karisye vacanam tava: Postpi zgodnie z Twoj wol. Przeznaczeniem ludzi w tym wiecie nie jest ycie w niezgodzie jak psy i koty. Czowiek musi by inteligentny, aby zda sobie spraw z wagi ludzkiego ycia i nie godzi si na postpowanie, ktre mona przypisa zwykemu zwierzciu. Istota ludzka powinna uwiadomi sobie cel ludzkiego ycia i tego uczy caa literatura wedyjska, a esencja tej wiedzy zawarta jest w Bhagavad-gicie. Literatura wedyjska jest przeznaczona dla istot ludzkich, nie dla zwierzt. Zwierzta mog zabija inne zwierzta i nie ma mowy o grzechu z ich strony, ale jeli czowiek zabije zwierz, aby zadowoli swj niekontrolowany smak, musi on ponie odpowiedzialno za zamanie praw natury. Bhagavad-gita wyranie tumaczy, e s trzy rodzaje postpowania zgodne z rnymi gunami natury materialnej: postpowanie w dobroci, pasji i ignorancji. Podobnie, istniej trzy rodzaje poywienia: poywienie odpowiadajce gunom: dobroci; pasji i ignorancji. Wszystko to zostao wyranie opisane i jeli zrobimy waciwy uytek z pouczeBhagavad-gity, wtedy cae nasze ycie oczyci si i ostatecznie bdziemy mogli osign przeznaczenie, ktre znajduje si poza tym materialnym niebem (yad gatva na nivartante tad dhama paramam mama). To przeznaczenie nazywane jest niebemsanatana, wiecznym niebem duchowym. Wiemy, e w tym materialnym wiecie wszystko jest przemijajce. Powstaje, istnieje przez pewien czas, wytwarza jakie produkty uboczne, sabnie i nastpnie ginie. Takie jest prawo materialnego wiata, obojtnie czy uyjemy jako przykadu tego ciaa, czy jakiego owocu, czy czegokolwiek. Ale poza tym przemijajcym wiatem istnieje inny, o ktrym posiadamy informacje. Ten wiat jest innej natury, ktra jest sanatana, wieczn. Rwnie jiva opisana zostaa jako sanatana (wieczna), i jako sanatana w Rozdziale Jedenastym opisany jest rwnie Pan. My posiadamy bardzo bliski zwizek z Panem, i poniewa jestemy wszyscy jakociowo jednym (sanatana-dhama, czyli niebo, Najwysza Osoba sanatana i sanatana ywe istoty) dlatego celem Bhagavad-gity jest wskrzeszenie naszych sanatana zaj, czyli sanatana-dharmy, ktra jest wiecznym zajciem ywej istoty. Czasowo oddajemy si rnego rodzaju zajciom, ale wszystkie te zajcia mog zosta oczyszczone, jeli porzucimy wszelkie przemijajce czynnoci i zaangaujemy si w te, ktre poleca Najwyszy Pan. Takie ycie nazywane jest yciem czystym. Zarwno Najwyszy Pan, jak i Jego transcendentalna siedziba s sanatana. Takimi s rwnie ywe istoty; a obcowanie ywych istot z Najwyszym Panem w wiecznej (sanatana) siedzibie jest doskonaoci ludzkiego ycia. Pan jest bardzo dobry dla ywych istot, poniewa s one Jego synami. Pan Kryszna oznajmia w Bhagavad-gicie: sarva-yonisu...aham bija-pradah pita: Ja jestem ojcem wszystkiego. Istniej rnego typu ywe istoty, odpowiednio do ich rnej karmy, ale Pan zapewnia tutaj, e jest ojcem wszystkich. Pan zstpuje w tym celu, aby wszystkie te upade, uwarunkowane dusze skierowa na drog poprawy i z powrotem przywoa je do sanatana wiecznego nieba, tak aby sanatana (wieczne) ywe istoty mogy odzyska swoj wieczn sanatana pozycj w wiecznym
11. 11. obcowaniu z Panem. Aby odzyska uwarunkowane dusze, Pan przychodzi osobicie w rnych inkarnacjach albo posya Swoje zaufane sugi, jak synw, Swoich towarzyszy czy acaryw. Zatem sanatana-dharma nie odnosi si da jakiego sekciarskiego procesu religii. Jest ona wieczn funkcj wiecznych ywych istot w zwizku z wiecznym Najwyszym Panem. Sanatana-dharma odnosi si, jak to oznajmiono wczeniej, do wiecznego zajcia ywej istoty. ripada Ramanujacarya wytumaczy sowo sanatana jako to, co nie ma pocztku ani koca, wic gdy mwimy o sanatana- dharmie, musimy przyj to za pewnik, opierajc si na autorytecie ripada Ramanujacaryi, e nie ma ona ani pocztku, ani koca. Angielskie sowo religia rni si nieco od sanatana-dharmy. Religia zawiera idee wiary, a wiara moe si zmienia. Kto moe wierzy w okrelony proces i moe zmieni swoj wiar i przyj inn, ale sanatana-dharma odnosi si do takiego zajcia, ktrego nie mona zmieni. Na przykad nie mona wody pozbawi pynnoci ani ognia pozbawi ciepa. Podobnie, wiecznej ywej istoty nie mona pozbawi jej wiecznej funkcji. Sanatana-dharma jest wiecznie integralna z yw istot. Zatem, gdy mwimy o sanatana-dharmie, musimy, opierajc si na autorytecie ripada Ramanujacaryi, przyj za pewnik, e nie ma ona ani pocztku ani koca. To co nie ma pocztku ani koca, nie moe by czym sekciarskim, gdy nie moe zosta okrelone adnymi granicami. Jednake ci, ktrzy nale do jakiej sekciarskiej wiary, bd bdnie uwaa, esanatana-dharma jest rwnie czym sekciarskim. Jeli jednak zagbimy si w temacie i rozwaymy go w wietle wspczesnej nauki, bdziemy mogli si przekona, e sanatana-dharma jest interesem wszystkich ludzi wiata mao tego, wszystkich ywych istot we wszechwiecie. Wiara religijna nie sanatana moe mie jaki pocztek w kronikach ludzkoci, ale nie ma pocztku historii sanatana-dharmy, poniewa ta przynaley wiecznie ywym istotom. Jeli chodzi o yw istot, autorytatywne astra oznajmiaj, e nie ma ona ani narodzin, ani mierci. Bhagavad-gita informuje, e ywa istota nigdy nie rodzi si ani nigdy nie umiera. Jest ona wieczna i niezniszczalna, i yje dalej po zniszczeniu jej tymczasowego ciaa materialnego. Jeli chodzi o pojcie sanatana-dharma, to musimy sprbowa zrozumie pojcie religii ze znaczenia sanskryckiego rdosowu tego pojcia. Dharma odnosi si do tego, co istnieje nieprzerwanie wraz z danym obiektem. Wiemy, e ciepo i wiato istniej razem z ogniem; bez wiata i ciepa sowo ogie nie ma znaczenia. Podobnie musimy odkry najistotniejsz cz ywej istoty, t cz, ktra jej zawsze towarzyszy. Ten towarzysz jest jej wieczn cech, a ta wieczna cecha jest jej wieczn religi. Gdy Sanatana Gosvami zapyta ri Caitany Mahaprabhu o svarup, czyli konstytucjonaln pozycj ywej istoty, Pan odpowiedzia e svarup, czyli konstytucjonaln pozycj ywej istoty jest penienie suby dla Najwyszego Osobowego Boga. Jeli przeanalizujemy t wypowied Pana Caitanyi, bdziemy mogli bez trudu przekona si, e kada ywa istota jest bezustannie zaangaowana w penienie suby dla innej ywej istoty. ywa istota suy innym ywym istotom w rnym charakterze. Postpujc w ten sposb, ywa istota cieszy si yciem. Nisze zwierzta su istotom ludzkim, tak jak sudzy su swemu panu. A suy panu B, B suy pan C, C suy panu D itd. Wobec tego widzimy, e przyjaciel suy swemu przyjacielowi, matka suy synowi, ona suy mowi, m onie itd. Jeli bdziemy badali dalej w tym duchu, przekonamy si, e nie ma wyjtkw w spoeczestwie ywych istot jeli chodzi o zaangaowanie w sub. Polityk przedstawia publicznoci swj manifest, aby przekona j o swojej zdolnoci suenia. Gosujcy udzielaj mu zatem swoich cennych gosw, mylc i bdzie peni on wartociow sub dla spoeczestwa. Waciciel sklepu suy klientowi, a rzemielnik suy kapitalicie. Kapitalista suy rodzinie, a rodzina suy pastwu, zgodnie z wieczn waciwoci wiecznej ywej istoty. W ten sposb moemy przekona si, e adna ywa istota nie jest wyczona z penienia suby oddania dla innych ywych istot a zatem moemy miao wnioskowa, e suba jest staym towarzyszem ywej istoty, i e penienie suby jest jej wieczn religi. Jednak czowiek twierdzi, e przynaley do okrelonego typu wiary, w zalenoci od okrelonego czasu i warunkw, i wskutek tego utrzymuje, e jest hindusem, muzumaninem, chrzecijaninem, buddyst albo czonkiem jakiej innej sekty. Takie desygnaty nie okrelaj sanatana-dharmy. Hindus moe zmieni swoj wiar i zosta muzumaninem albo muzumanin moe zosta hindusem, tak jak chrzecijanin rwnie moe zmieni wiar itd. Ale w kadych warunkach zmiana wiary religijnej nie wpywa na wieczne zajcie, jakim jest penienie suby dla innych. Hindus, muzumanin czy chrzecijanin w kadych warunkach pozostaje czyim sug. Zatem bycie czonkiem jakiej okrelonej sekty nie jest penieniem wasnej sanatana-dharmy. Sanatana-dharma jest penieniem suby. W rzeczywistoci nasz zwizek z Najwyszym Panem polega na penieniu suby. Najwyszy Pan jest najwyszym podmiotem radoci, a my, ywe istoty, jestemy Jego sugami. Zostalimy stworzeni dla Jego radoci i stajemy si szczliwi wtedy, gdy uczestniczymy w tej wiecznej radoci z Najwyszym Osobowym Bogiem. Nie moemy osign szczcia w aden inny sposb. Nie mona by szczliwym niezalenie, tak jak adna cz ciaa nie moe by szczliwa bez wsppracy z odkiem. Nie ma moliwoci szczcia dla ywej istoty bez penienia transcendentalnej suby mioci dla Najwyszego Pana.
12. 12. Bhagavad-gita nie pochwala wielbienia rnych pbogw ani penienia dla nich suby. Dwudziesty werset Sidmego Rozdziau Bhagavad-gity mwi: kamais tais tair hrta-jnanah prapadyante nya-devatah tam tam niyamam asthaya prakrtya niyatah svaya. Ci, ktrych umysy zostay wypaczone przez pragnienia materialne, podporzdkowuj si pbogom i przestrzegaj okrelonych zasad kultu, odpowiednio do swojej natury. Wyranie powiedziano tutaj, e ci, ktrymi rzdzi podanie, oddaj cze pbogom, a nie Najwyszemu Panu Krysznie. Gdy wymieniamy imi Kryszna, nie przytaczamy adnego imienia sekciarskiego. Kryszna oznacza najwysz przyjemno, gdy Najwyszy Pan jest skarbnic wszelkich przyjemnoci. Ananda-mayo bhvasat (Vedanta-sutra 1.1.12). ywe istoty, podobnie jak Pan, s pene wiadomoci i pragn szczcia. Pan jest wiecznie szczliwy i jeli ywe istoty obcuj z Panem, wsppracuj z Nim i towarzysz Mu, wtedy rwnie s szczliwe. Pan zstpuje w ten miertelny wiat, aby objawi nam Swoje szczliwe rozrywki we Vrndavanie. Kiedy Pan ri Kryszna by we Vrndavanie, Jego rozrywki z chopcami-pasterzami, z Jego przyjacikami, i innymi mieszkacami Vrndavany i krowami, wszystkie byy przepenione szczciem. Caa ludno Vrndavany nie znaa nikogo poza Kryszn. Ale Pan Kryszna odwid nawet Swego ojca Nand Maharaja od wielbienia pboga Indry, poniewa chcia dowie, e ludzie nie potrzebuj czci adnego pboga. Ich potrzeb jest wielbienie jedynie Najwyszego Pana, poniewa ich ostatecznym celem jest powrt do Jego wiecznej siedziby. Ta wieczna siedziba Pana ri Kryszny opisana zostaa w Bhagavad-gicie, w szstym wersecie Pitnastego Rozdziau: na tad bhasayate suryo na aanko na pavakah yad gatva na nivartante tad dhama paramam mama Ta Moja siedziba nie jest owietlana ani przez soce, ani przez ksiyc, ogie czy elektryczno. Kady, kto przychodzi do niej, nigdy ju nie powraca do tego materialnego wiata. Werset ten daje opis tego wiecznego nieba. Oczywicie, my mamy materialn koncepcj nieba i mylimy o nim w powizaniu ze socem, ksiycem, gwiazdami itd. Jednak w tym wersecie Pan informuje, e w niebie duchowym nie jest potrzebne soce, ksiyc, elektryczno ani adnego rodzaju ogie, poniewa niebo duchowe jest ju owietlone przez brahmajyoti, promienie emanujce z Najwyszego Pana. My z trudem prbujemy osign inne planety, ale nietrudno jest zrozumie siedzib Najwyszego Pana. Miejsce to nazywane jest Goloka. Zostao ono wspaniale opisane w Brahma- samhicie: goloka eva nivasaty akhilatma-bhutah. Pan wiecznie przebywa w Swojej siedzibie na Goloce, jednake mona zbliy si do Niego i z tego wiata. W tym celu Pan przychodzi i manifestuje Swoj prawdziw form sac-cid-ananda-vigraha. Kiedy manifestuje On t form, nie ma ju potrzeby snucia wyobrae o Jego wygldzie. Aby odwie nas od takich spekulatywnych wyobrae, przychodzi On osobicie i przedstawia si nam takim jakim jest, jako yamasundara. Na nieszczcie mniej inteligentni wymiewaj Go, poniewa przychodzi On jak kady z nas i bawi si z nami jak ludzka istota. Nie powinnimy jednak z tego powodu uwaa, e Pan jest jednym z nas. To dziki Swojej mocy prezentuje si On nam w Swej prawdziwej formie i przedstawia Swoje rozrywki, ktre s odzwierciedleniem rozrywek z Jego wiecznej siedziby. W promieniach nieba duchowego unosi si niezliczona ilo planet. Brahmajyoti emanuje z najwyszej siedziby (Krysznaloki) i planety ananda-maya, cin-maya (ktre nie s planetami materialnymi) unosz si w tych promieniach. Pan mwi: na tad bhasayate suryo na aanko na pavakah yad gatva na nivartante tad dhama paramam mama Ten, kto moe osign niebo duchowe, nie musi przychodzi ponownie do nieba materialnego. W niebie materialnym nawet jeli osigniemy najwysz planet (Brahmalok), nie mwic ju o ksiycu spotykamy si z tymi samymi problemami ycia, mianowicie: narodzinami, mierci, chorob i staroci. adna planeta we wszechwiecie materialnym nie jest wolna od tych czterech zasad materialnego ycia. ywe istoty podruj z jednej planety na inn, ale nie jest tak, e moemy si uda na upragnion planet po prostu dziki urzdzeniom mechanicznym. Jeli pragniemy uda si na inn planet, musimy przyj proces, ktry nam to umoliwi. Jest rwnie powiedziane: yanti deva-vrata devan pitrn yanti pitr-vratah. adne rzdzenia mechaniczne nie s potrzebne do odbycia podry midzyplanetarnej. Gita instruuje: yanti deva-vrata devan. Ksiyc, soce i wysze planety nazywane s Svargaloka. Istniej
13. 13. trzy rne pooenia planet w wyszym, rednim i niszym systemie planetarnym. Ziemia naley do redniego systemu planetarnego. Bhagavad-gita informuje nas w jaki sposb podrowa do wyszych systemw planetarnych (Devaloka), podajc bardzo prosty przepis: yanti deva-vrata devan. Naley tylko czci okrelonego pboga zamieszkujcego okrelon planet, i w ten sposb bdzie mona dosta si na ksiyc, soce albo na ktrykolwiek z wyszych systemw planetarnych. Jednake Bhagavad-gita nie poleca nam starania si o ktrkolwiek z planet w tym wiecie materialnym. Nawet gdybymy dotarli na najwysz planet, Brahmalok, za pomoc jakiego urzdzenia mechanicznego, podrujc moe przez czterdzieci tysicy lat (a kto yby tak dugo?), to rwnie spotkamy si tam z problemami materialnymi, zwizanymi z narodzinami, mierci, chorob i staroci. Lecz ten, kto chce osign najwysz planet, Krysznalok, albo ktrkolwiek z innych planet nieba duchowego, nie znajdzie tam tych materialnych problemw. Pomidzy wszystkimi planetami w niebie duchowym jest jedna, najwysza planeta, nazywana Goloka Vrndavana, ktra jest oryginaln planet w siedzibie oryginalnej Osoby Boga, ri Kryszny. Wszystkie te informacje zawarte s w Bhagavad-gicie, ktra uczy nas rwnie, w jaki sposb opuci ten materialny wiat i rozpocz prawdziwie radosne ycie w niebie duchowym. W Pitnastym Rozdziale Bhagavad-gity dany jest prawdziwy obraz tego materialnego wiata. Jest tam powiedziane: urdhva-mulam adhah-akham avattham prahur avyayam chandamsi yasya parnani yas tam veda sa veda-vit Tutaj wiat materialny opisany zosta jako drzewo rosnce korzeniami do gry, a gaziami w d. Znamy takie drzewo, ktrego korzenie znajduj si w grze. Jeli staniemy nad brzegiem rzeki albo jakiegokolwiek zbiornika wodnego, moemy zauway, e drzewa odbite w wodzie s odwrcone. Podobnie, ten wiat materialny jest odzwierciedleniem wiata duchowego. wiat materialny jest zaledwie cieniem rzeczywistoci. W cieniu nie ma realnoci ani faktycznego istnienia, ale z tego cienia moemy wnioskowa, e istniej substancja i rzeczywisto. Na pustyni nie ma wody, ale mira sugeruje, e taka rzecz jak woda istnieje. W materialnym wiecie nie ma wody, nie ma szczcia, ale prawdziw wod rzeczywistego szczcia mona znale w wiecie duchowym. Pan proponuje, abymy osignli wiat duchowy w nastpujcy sposb (Bg. I5.5): nirmana-moha jita-sanga-dosa adhyatma-nitya vinivrtta-kamah dvandvair vimuktah sukha-duhkha-samjnair gacchanty amudhah padam avyayam tat To padam avyayam, czyli wieczne krlestwo, moe osign ten, kto jest nirmana-moha. Co to znaczy? My jestemy zwolennikami desygnatw. Kto chce zosta panem, kto chce zosta wadc, kto prezydentem, bogatym czowiekiem, krlem czy jeszcze kim innym. Tak dugo, jak przywizani jestemy do tych desygnatw, przywizani jestemy do ciaa, poniewa desygnaty te przynale do ciaa. Jednak my nie jestemy tymi ciaami i uwiadomienie sobie tego jest pierwszym krokiem w realizacji duchowej. Jestemy zwizani z trzema gunami natury materialnej, ale musimy uniezaleni si od nich poprzez sub oddania dla Pana. Jeli nie jestemy przywizani do suby oddania dla Pana, nie moemy uniezaleni si od si natury materialnej. Przyczyn rnego rodzaju desygnatw i przywiza jest nasza dza i pragnienie, ch panowania nad natur materialn. Dopki nie wyzbdziemy si tej skonnoci do panowania nad natur materialn, tak dugo nie bdziemy mieli moliwoci powrotu do krlestwa Najwyszego, do sanatana-dhamy. Wieczne, nigdy nie ulegajce zniszczeniu krlestwo moe osign ten, kogo nie oszaamiaj atrakcje faszywych uciech materialnych i kto peni sub dla Najwyszego Pana. Taka osoba moe bez trudu osign najwysz siedzib. Gdzie indziej Gita (8.21) oznajmia: avyakto ksara ity uktas tam ahuh paramam gatim yam prapya na nivartante tad dhama paramam mama Avyakta znaczy nieprzejawiony. My nie jestemy w stanie oglda w caoci nawet tego materialnego wiata. Nasze zmysy s tak niedoskonae, e nie moemy nawet zobaczy wszystkich gwiazd w tym wszechwiecie materialnym. Literatura wedyjska zawiera wiele informacji o wszystkich planetach. Moemy w nie wierzy albo nie. Literatura wedyjska, szczeglnie rimad-Bhagavatam, opisuje wszystkie waniejsze planety, a wiat duchowy, znajdujcy si poza tym materialnym niebem, opisany jest jako avyakta, nieprzejawiony. Powinno si dy do tego najwyszego krlestwa, poniewa ten, kto je osignie, nie musi ju nigdy powraca do tego wiata materialnego. Kto moe zatem zada pytanie, w jaki sposb osign siedzib Najwyszego Pana? Informacj o tym
14. 14. znajdziemy w Rozdziale smym. Jest tam powiedziane: anta-kale ca mam eva smaran muktva kalevaram yah prayati sa mad-bhavam yati nasty atra samayah Kady, kto pod koniec ycia opuszcza ciao pamitajc Mnie, natychmiast osiga Moj natur; co do tego nie ma wtpliwoci. (Bg. 8.5 ) Ten, kto myli o Krysznie w chwili mierci, udaje si do Kryszny. Musi on pamita posta Kryszny; jeli opuszcza ciao mylc o tej postaci, z pewnoci osiga krlestwo duchowe. Mad-bhavam odnosi si do najwyszej natury Najwyszej Istoty. Najwysza Istota jest sac-cid-ananda-vigraha: to znaczy, e Jego forma jest wieczna, pena wiedzy i szczcia. Nasze obecne ciao nie jestsac-cid-ananda. Jest onoasat, niesat. Nie jest wieczne; jest zniszczalne. Nie jest cit, pene wiedzy, ale jest pene ignorancji. Nie posiadamy wiedzy o krlestwie duchowym, a nawet nie mamy doskonaej wiedzy o tym materialnym wiecie, gdzie jest tak wiele rzeczy wcale nam nieznanych. To ciao jest rwnie nirananda; zamiast by pene szczcia, pene jest trosk i kopotw. Wszystkie nieszczcia, ktrych dowiadczamy w tym wiecie materialnym, powstaj z ciaa, ale ten, kto opuszcza to ciao mylc o Panu Krysznie, Najwyszym Osobowym Bogu, od razu osiga ciaosac-cid-ananda. Proces opuszczania tego ciaa i otrzymywania nastpnego w tym materialnym wiecie jest rwnie zorganizowany. Czowiek umiera skoro tylko zostaa podjta decyzja, jak form ciaa otrzyma on w yciu nastpnym. Decyzji t podejmuj wysze autorytety, a nie sama ywa istota. Odpowiednio do naszego postpowania w tym yciu, wznosimy si albo upadamy. To ycie jest przygotowaniem do ycia nastpnego. Zatem, jeli w tym yciu moemy przygotowa si do otrzymania promocji do krlestwa Boga, wtedy z pewnoci po opuszczeniu tego ciaa materialnego osigniemy ciao duchowe, takie jakie posiada Pan. Jak wytumaczono wczeniej, s transcendentalici rnego rodzaju: brahma-vadi, paramatma-vadi i bhakta, i jak wspomniano uprzednio, w brahmajyoti (niebie duchowym) znajduje si nieskoczona ilo planet duchowych. Liczb tych planet jest o wiele, wiele wiksza ni liczba wszystkich planet w tym wiecie materialnym. W przyblieniu oszacowano, e ten wiat materialny stanowi jedn czwart caego stworzenia (ekamena sthito jagat). W tej, materialnej czci znajduj si miliony i biliony wszechwiatw z trylionami planet, soc, gwiazd i ksiycw. Ale caa ta manifestacja materialna jest jedynie fragmentem caego stworzenia. Wiksza cz tego stworzenia znajduje si w niebie duchowym. Ten, kto pragnie poczy si z Najwyszym Brahmanem, zostaje natychmiast umieszczony w brahmajyoti Najwyszego Pana, i w ten sposb osiga niebo duchowe. Bhakta, ktry pragnie cieszy si towarzystwem Najwyszego Pana, dostaje si na planety Vaikuntha, ktrych ilo jest niezliczona, i Najwyszy Pan, poprzez Swoj pen ekspansj jako czterorki Narayana o rnych imionach, jak: Pradyumna, Aniruddha i Govinda itd., przebywa tam z nim. Zatem w chwili mierci transcendentalici myl albo o brahmajyoti, albo o Paramatmie, albo o Najwyszym Osobowym Bogu, ri Krysznie. We wszystkich przypadkach wchodz oni w niebo duchowe, ale jedynie bhakta (ten, kto ma osobisty kontakt z Najwyszym Panem) dostaje si na planety Vaikuntha albo na Golok Vrndavan. Pan zapewnia, e co do tego nie ma wtpliwoci. Naley w to mocno wierzy. Nie powinnimy odrzuca tego, co nie odpowiada naszej wyobrani. Powinnimy przyj tak postaw, jak przyj Arjuna: Wierz we wszystko, co mi powiedziae. Zatem, jeli Pan mwi, e kady, kto w momencie mierci myli o Nim jako o Brahmanie; Paramatmie albo Najwyszym Osobowym Bogu z pewnoci wchodzi do nieba duchowego, to wypowied ta jest poza wszelkimi wtpliwociami. Nie mona nie wierzy w ni. Bhagavad-gita (8.6) rwnie wyjania ogln zasad, dziki ktre mona wej do krlestwa duchowego jedynie poprzez mylenie o Najwyszym w momencie mierci: yam yam vapi smaran bhavam tyajaty ante kalevaram tam tam evaiti kaunteya sada tad-bhava-bhavitah To, jaki stan istnienia pamita osoba, ktra opuszcza swoje obecne ciao, decyduje o tym jak form otrzyma ona w swoim yciu przyszym. Najpierw musimy zrozumie, e materialna natura jest manifestacj jednej z energii Najwyszego Pana. Wszystkie energie Najwyszego Pana opisane zostay w Visnu Puranie (6.7.61): visnu-aktih para prokta ksetra-jnakhya tatha para avidya-karma-samjnanya trtiya aktir isyate Najwyszy Pan jest w posiadaniu rozmaitych i niezliczonych energii, ktrych nie jestemy w stanie poj jednake wielce uczeni mdrcy czy wyzwolone dusze studiowali te energie i podzielili je na trzy czci. Wszystkie te energie s visnu-akti, to znaczy, e s one rnymi mocami Pana Visnu. Pierwsza energia jest para, transcendentalna. ywe istoty rwnie nale do energii wyszej, jak to zostao ju wytumaczone wczeniej. Inne energie, czyli energie materialne, s w gunie ignorancji. W czasie mierci moemy albo pozosta w niszej energii tego materialnego wiata, albo moemy przenie si w energi wiata duchowego. Bhagavad-gita (8.6) mwi:
15. 15. yam yam vapi smaran bhavam tyajaty ante kalevaram tam tam evaiti kaunteya sada tad-bhava-bhavitah To, jaki stan istnienia pamita osoba, ktra opuszcza swoje obecne ciao, decyduje o tym, jak form otrzyma ona w swoim yciu przyszym. W yciu przyzwyczajeni jestemy do mylenia albo o energii materialnej, albo o duchowej. W jaki sposb moemy odwrci nasze myli od energii materialnej do duchowej? Literatura, ktra napenia nasze myli energi materialn gazety, powieci itd. jest bardzo obszerna. Nasze myli, ktre teraz tak bardzo zaabsorbowane s literatur tego rodzaju, musz zosta skierowane na literatur wedyjsk. Dlatego wielcy mdrcy zostawili tak pokan literatur wedyjsk, jak Purany itd. Purany nie s fantazj. S one zapiskami historycznymi. W Caitanya-caritamrta (Madhya 20.122) jest nastpujcy werset: maya-mugdha jivera nahi svatah krsna-jnana jivere krpaya kaila krsna veda-purana Skonne do zapominania ywe istoty, czyli uwarunkowane dusze, zapomniay o swoim zwizku z Najwyszym Panem i zaabsorbowane s mylami o czynnociach materialnych. Aby t ich zdolno mylenia skierowa na niebo duchowe, Kryszna-dvaipayana Vyasa da obszern literatur wedyjsk. Najpierw podzieli Vedy na cztery czci, nastpnie wytumaczy je w Puranach, a dla mniej pojtnych ludzi napisa Mahabharat. Mahabharata zawiera Bhagavad-git. Potem caa literatura wedyjska zostaa streszczona w Vedanta-sutrze, a jako wskazwki na przyszo pozostawi naturalny komentarz do Vedanta-sutry, nazwany rimad-Bhagavatam. Musimy zawsze zajmowa nasze umysy czytaniem literatury wedyjskiej. Tak jak materialista angauje swj umys w czytanie gazet, magazynw i tak obszernej literatury materialistycznej, podobnie my musimy skierowa si ku literaturze, ktr pozostawi nam Vyasadeva; w ten sposb, w chwili mierci bdziemy mogli pamita o Najwyszym Panu. Jest to jedyny sposb proponowany przez Pana i Pan gwarantuje rezultat Nie ma co do tego wtpliwoci. tasmat sarvesu kalesu mam anusmara yudhya ca mayy arpita-mano-buddhir mam evaisyasy asamayah Dlatego, Arjuno, powiniene zawsze myle o Mnie w formie Kryszny i rwnoczenie peni swj obowizek i walczy. Mnie dedykujc swoje czyny i koncentrujc swj umys i inteligencj na Mnie, osigniesz Mnie bez wtpienia. (Bg. 8.7) Nie radzi On Arjunie, aby pamita tylko o Nim, a porzuci swoje obowizki. Nie, Pan nigdy nie zaleca niczego, co jest niepraktyczne. W tym materialnym wiecie trzeba pracowa, aby utrzyma swoje ciao. Ludzkie spoeczestwo podzielone zostao wedug wykonywanej pracy na cztery grupy spoeczne: bramin, ksatriya, vaiya i udra. Grupa braminw, czyli inteligencja, pracuje w okrelony sposb; ksatriyowie, czyli grupa administracyjna w inny sposb; a rzemielnicy, kupcy i robotnicy, rwnie wszyscy skaniaj si do swoich specyficznych obowizkw. W ludzkim spoeczestwie, niezalenie od tego, czy kto jest robotnikiem, kupcem, wojownikiem, administratorem czy rolnikiem, czy nawet naley do najwyszej grupy i jest czowiekiem wyksztaconym, naukowcem albo teologiem, musi on pracowa, aby utrzyma si przy yciu. Dlatego Pan mwi Arjunie, e nie powinien porzuca swojego zajcia, ale w czasie wykonywania swoich obowizkw powinien pamita o Krysznie (mam anusmara). Jeli nie bdzie on praktykowa pamitania o Krysznie podczas walki o egzystencje, wtedy nie bdzie mg pamita o Nim w chwili mierci. Pan Caitanya radzi to samo. Mwi On: kirtaniyah sada harih: naley zawsze intonowa imiona Pana. Imiona Pana i Pan s tosame. Wic instrukcja Kryszny dla Arjuny: Pamitaj o Mnie, i zalecenie Pana Caitanyi, aby zawsze intonowa imiona Pana Kryszny, s t sam instrukcj. Nie ma rnicy, poniewa Kryszna i Jego imiona s tosame. Na paszczynie absolutnej nie ma rnicy pomidzy nazw a jej odpowiednikiem. Zatem powinnimy zawsze zachowywa pami o Panu, dwadziecia cztery godziny na dob, poprzez intonowanie Jego imion i takie uoenie czynnoci naszego ycia, abymy mogli zawsze o Nim pamita. Jak to jest moliwe? Acaryowie podaj nastpujcy przykad: jeli zamna kobieta zwizana jest z jakim innym mczyzn albo gdy mczyzna przywizany jest do kobiety, ktra nie jest jego on, to takie przywizanie uwaane jest za bardzo mocne. Osoba bdca w takim zwizku zawsze myli o swoim ukochanym. ona, ktra myli o kochanku, myli zawsze o spotkaniu si z nim, nawet gdy wykonuje swoje codzienne prace domowe. Waciwie peni ona swoje obowizki domowe nawet bardziej starannie, tak aby m nie domyli si o jej zwizku z inn osob. Podobnie my powinnimy zawsze pamita naszego najwyszego ukochanego, ri Kryszn, a jednoczenie bardzo starannie wypenia nasze obowizki materialne. Konieczne jest tutaj silne uczucie mioci. Jeli ywimy silne uczucie mioci dla Najwyszego Pana, wtedy moemy wypenia swoje obowizki i jednoczenie pamita Go. Musimy rozwin w sobie takie uczucie mioci. Arjuna na przykad zawsze myla o Krysznie; by nieodcznym towarzyszem Kryszny i rwnoczenie wojownikiem. Kryszna nie zaleca Arjunie porzuceniu walki
16. 16. i udania si do lasu na medytacj. Kiedy Pan opisa mu system yogi, Arjuna stwierdzi, e praktyka tego systemu jest dla niego niemoliwa. arjuna uvaca yo yam yogas tvaya proktah samyena madhusudana etasyaham na payami cancalatvat sthitim sthiram Arjuna rzek: O Madhusudano, system yogi, ktry tutaj strecie, zdaje si by niepraktycznym i nieodpowiednim dla mnie. gdy umys mj jest zbyt niespokojny i zmienny. (Bg. 6.33) Ale Pan mwi: yoginam api sarvesam mad-gatenantaratmana raddhavan bhajate yo mam sa me yuktatamo matah Ze wszystkich yoginw, ten ktry zawsze pokada we Mnie wielk wiar, wielbic Mnie w transcendentalnej subie mioci, jest najbardziej zjednoczony ze Mn w yodze i jest najwyszym ze wszystkich. Takie jest Moje zdanie. (Bg. 6.47) Wic ten, kto zawsze myli o Najwyszym Panu, jest najwikszym yoginem, najwyszej klasy jnanim i jednoczenie najwikszym bhakt. Pan dalej mwi Arjunie, e jako ksatriya niepowinien wycofywa si z walki, ale gdy bdzie walczy pamitajc o Nim, wtedy bdzie mg pamita Go i w czasie mierci. Do tego konieczne jest jednak cakowite podporzdkowanie si Panu w transcendentalnej subie mioci. W rzeczywistoci nie pracujemy naszym ciaem, ale umysem i inteligencj. Wic jeli inteligencja i umys s zawsze zajte mylami o Najwyszym Panu, wtedy zmysy zostan w naturalny sposb zaangaowane w Jego sub. Przynajmniej na pozr, czynnoci zmysw pozostaj tymi samymi, ale zmienia si wiadomo. Bhagavad-gita uczy, w jaki sposb zaj umys i inteligencj mylami o Panu. Takie zaabsorbowanie umysu i inteligencji umoliwi nam powrt do krlestwa Pana. Jeli umys zaangaowany jest w sub dla Kryszny, wtedy automatycznie zaangaowane bd w Jego sub rwnie zmysy. Cakowite pogrenie si w mylach o ri Krysznie jest wielk sztuk i jednoczenie sekretem Bhagavad-gity. Wspczesny czowiek wkada wiele trudu w prby zdobycia ksiyca, natomiast nie bardzo stara si o podniesienie swojej pozycji duchowej. Gdy kto ma jeszcze pidziesit lat ycia przed sob, powinien zaj ten krtki czas kultywowaniem praktyki pamitania o Najwyszym Osobowym Bogu. Ta praktyka jest procesem oddania: ravanam kirtanam visnoh smaranam pada-sevanam arcanam vandanam dasyam sakhyam atma-nivedanam (rimad-Bhagavatam 7.5.23) Te dziewi procesw, z ktrych najatwiejszym jest ravanam, suchanie Bhagavad-gity od osoby zrealizowanej, skieruje nasze myli ku Najwyszej Istocie. To doprowadzi do pamitania Najwyszego Pana i umoliwi nam, po opuszczeniu tego ciaa, osignicie ciaa duchowego, ktre jest odpowiednie do towarzyszenia Najwyszemu Panu. Dalej Pan mwi: abhyasa-yoga-yuktena cetasa nanya-gamina paramam purusam divyam yati parthanucintayan Ten, kto medytuje o Mnie jako o Najwyszym Osobowym Bogu, bezustannie pamitajc Mnie i nie zbaczajc ze cieki, o Arjuno, z pewnoci Mnie osignie. (Bg. 8.8) Nie jest to bardzo trudny proces. Naley jednake nauczy si go od osoby dowiadczonej. Tad vijnanartham sa gurum evabhigacchet: naley zbliy si do osoby, ktra ju to praktykuje. Umys bezustannie zmienia przedmiot swego zainteresowania, ale naley zawsze praktykowa koncentrowanie umysu na formie Najwyszego Pana ri Kryszny albo na dwiku Jego imienia. Umys jest w naturalny sposb niespokojny, wdrujc tu i tam, ale moe spocz on na wibracji dwikowej Kryszna. Naley zatem medytowa o paramam purusam, Najwyszym Osobowym Bogu w krlestwie duchowym, w niebie duchowym, i w ten sposb Go osign. Sposoby i rodki ostatecznej realizacji i zdobycia ostatecznego celu opisane zostay w Bhagavad-gicie, a wrota tej wiedzy otwarte s dla kadego. Nikomu nie broni si wej. Wszystkie klasy ludzi mog zbliy si do Pana poprzez mylenie o Nim, gdy suchanie i mylenie o Nim moliwe jest dla kadego. Pan dalej mwi (Bg. 9.32-33): mam hi partha vyaparitya ye pi syuh papa-yonayah
17. 17. striyo vaiyas tatha udras te pi yanti param gatim kim punar brahmanah punya bhakta rajarsayas tatha anityam asukham lokam imam prapya bhajasva mam Zatem Pan mwi, e take kupiec, upada kobieta czy robotnik, a nawet ludzie z najniszych statusw ycia mog osign Najwyszego. Niekonieczny jest tu wysoki rozwj inteligencji. Istotne jest to, e Pana w niebie duchowym moe osign kady, kto przyjmie zasady bhakti-yogi i uzna Najwyszego Pana za summum bonum swego ycia, najwyszy obiekt i ostateczny cel. Ten, kto przyjmie zasady wyraone w Bhagavad-gicie, moe uczyni swoje ycie doskonaym i trwale rozwiza wszystkie problemy ycia. Jest to istota i tre caej Bhagavad-gity. Konkludujc, Bhagavad-gita jest literatur transcendentaln, ktr naley czyta bardzo uwanie. Gita- astram idam punyam yah pathet prayatah puman: ten, kto waciwie przestrzega instrukcji Bhagavad- gity, moe uwolni si od wszelkich trosk i niedoli ycia. Bhaya-okadi-varjitah. W tym yciu bdzie wolny od wszelkiego strachu, a jego nastpne ycie bdzie duchowe. (Gita-mahatmya 1) Jest, jeszcze nastpna korzy: gitadhyayana-ilasya pranayama-parasya ca naiva santi hi papani purva-janma-krtani ca Jeli kto czytaBhagavad-git szczerze i powanie, wwczas dziki asce Pana nie bd miay na niego wpywu adne ze skutkw jego przeszych grzechw. (Gita-mahatmya 2) W ostatniej czci Bhagavad-gity (18.66) Pan ri Kryszna gono owiadcza: sarva dharman parityajya mam ekam aranam vraja aham tvam sarva-papebhyo moksayisyami ma ucah Porzu wszelkie rodzaje religii i po prostu podporzdkuj si Mnie, a Ja uwolni ci od wszelkich nastpstw twoich grzechw. Nie bj si. Zatem Pan przyjmuje wszelk odpowiedzialno za tego, kto podporzdkowuje si Jemu, i chroni go od nastpstw jego grzechw. maline mocanam pumsam jala-snanam dine dine sakrd gitamrta-snanam samsara-mala-naanam Dbajcy o czysto bierzekpiel codziennie, ale ten, kto tylko raz wykpie si w witej wodzie Gangesu Bhagavad-gity, oczyszcza si z wszelkiego brudu materialnego ycia. (Gita-mahatmya 3) gita su-gita kartavya kim anyaih astra-vistaraih ya svayam padmanabhasya mukha-padmad vinihsrta Poniewa Bhagavad-gita zostaa wygoszona przez Najwyszego Osobowego Boga, nie ma potrzeby czytania adnej innej literatury wedyjskiej. Naley jedynie uwanie i regularnie sucha i czyta Bhagavad-git. W obecnym wieku ludzie s tak zaabsorbowani czynnociami doczesnego ycia, e czytanie caej literatury wedyjskiej jest dla nich czym zgoa niemoliwym. Nie jest to jednak konieczne. Wystarczy ta jedna ksika Bhagavad-gita, jako e jest ona esencj caej literatury wedyjskiej i szczeglnie dlatego, e wygoszona zostaa przez Najwyszego Osobowego Boga. (Gita-mahatmya 4) Jak jest powiedziane: bharatamrta-sarvasvam visnu-vaktrad vinihsrtam gita-gangodakam pitva punar janma na vidyate Ten, kto pije wod z Gangesu dostpuje zbawienia, a co dopiero mwi o kim, kto pije nektarBhagavad-gity? Bhagavad-gita jest sam esencjMahabharaty i zostaa przekazana przez Samego Pana Kryszn, oryginalnego Visnu. (Gita-mahatmya 5)Bhagavad-gita emanuje z ust Najwyszego Osobowego Boga, a o Gangesie mwi si, e wypywa on z lotosowych stp Pana. Oczywicie nie ma rnicy pomidzy ustami a stopami Najwyszego Pana, ale na podstawie naszych bezstronnych obserwacji moemy stwierdzi, eBhagavad-gita jest nawet waniejsza ni woda Gangesu. sarvopanisado gavo dogdha gopala-nandanah partho vatsah su-dhir bhokta dugdham gitamrtam mahat Ten Gitopanisad, Bhagavad-gita, esencja wszystkich Upanisadw, jest jak krowa, a krow t doi Pan Kryszna, ktry synie jako chopiec-pasterz. Arjuna jest cielciem, a to mleko-nektar Bhagavad-gity maj pi wielcy mdrcy i czyci wielbiciele. (Gita-mahatmya 6) ekam astram devaki-putra-gitam eko devo devaki-putra eva
18. 18. eko mantras tasya namani yani karmapy ekam tasya devasya seva (Gita-mahatmya 7) W dzisiejszych czasach czowiek pragnie mie jedno pismo wite, jednego Boga, jedn religi i jedno zajcie. Wic, ekam astram devaki-putra-gitam: niech bdzie jedno wsplne dla caego wiata wite pismo Bhagavad-gita. Eko devo devaki-putra eva: niech bdzie tylko jeden Bg dla caego wiata ri Kryszna. Eko mantras tasya namani: tylko jedna mantra, jedna modlitwa intonowanie Jego imienia Hare Kryszna, Hare Kryszna, Kryszna Kryszna, Hare Hare, Hare Rama, Hare Rama, Rama Rama. Hare Hare. Karmapy ekam tasya devasya seva: i niech bdzie tylko jedna praca suba dla Najwyszego Osobowego Boga. Sukcesja uczniw Evam parampara-praptam imam rajarsayo viduh (Bhagavad-gita 4.2). Ta Bhagavad-gita Taka Jak Jest jest przekazana w tej sukcesji uczniw: Kryszna Brahma Narada Vyasa Madhva Padmanabha Nrihari Madhava Aksobhya Jaya Tirtha Jnanasindhu Dayanidhi Vidyanidhi Rajendra Jayadharma Purusottama Brahmanya Tirtha Vyasa Tirtha Laksmipati Madhavendra Puri Ivara Puri, (Nityananda, Advaita) Pan Caitanya Rupa, (Svarupa, Sanatana) Raghunatha, Jiva Krysznadasa Narottama Vivanatha (Baladeva), Jagannatha Bhaktivinoda Gaurakiora Bhaktisiddhanta Sarasvati A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupad Bhagavad-gita A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupad Prolog Sowo wstpne Wprowadzenie Sukcesja uczniw Rozdzia 1 Obserwacja wojsk na Polu Bitewnym Kuruksetra 46 wersetw Rozdzia 2 Tre Gity w skrcie 72 wersety Rozdzia 3 Karma-yoga 43 wersety Rozdzia 4 Wiedza Transcendentalna 42 wersety Rozdzia 5 Karma-yoga - Dziaanie w wiadomoci Kryszny 29 wersetw
19. 19. Rozdzia 6 Dhyana-yoga 47 wersetw Rozdzia 7 Wiedza o Absolucie 30 wersetw Rozdzia 8 Osiganie Najwyszego 28 wersetw Rozdzia 9 Wiedza Najbardziej Poufna 34 wersety Rozdzia 10 Bogactwa Absolutu 42 wersety Rozdzia 11 Forma Kosmiczna 55 wersetw Rozdzia 12 Suba Oddania 20 wersetw Rozdzia 13 Natura, Podmiot Radoci i wiadomo 35 wersetw Rozdzia 14 Trzy Siy Natury Materialnej 27 wersetw Rozdzia 15 Yoga Najwyszej Osoby 20 wersetw Rozdzia 16 Natury Boskie i Demoniczne 24 wersety Rozdzia 17 Rodzaje Wiary 28 wersetw Rozdzia 18 Doskonao Wyrzeczenia 78 wersetw Bhagavad-gita Rozdzia 1 Obserwacja wojsk na Polu Bitewnym Kuruksetra Ilo wersetw: 46 Tematyka rozdziau: Obserwujc dwie przeciwne armie ustawione w szyku bojowym, Arjuna potny wojownik widzi w nich swoich bliskich krewnych, nauczycieli i przyjaci, gotowych walczy i odda swoje ycie. Owadnity smutkiem i aoci, sabnie, doznaje oszoomienia i traci determinacj do walki. 1 dharma-ksetre kuru-ksetre Dhritarastra rzek: O Sanjayo,... 2 drstva tu pandavanikam Sanjaya rzek: O Krlu,... 3 payaitam pandu-putranam O mj nauczycielu, spjrz na te... 4 atra ura mahesv-asa W wojskach tych jest wielu wielkich... 5 dhrstaketu cekitanah S tam rwnie wielcy, odwani... 6 yudhamanyu ca vikranta Jest i silny Yudhamanyu,... 7 asmakam tu viista ye O najlepszy z braminw; teraz... 8 bhavan bhisma ca karna ca S pord nich osobistoci tobie... 9 anye ca bahavah ura Jest te wielu innych bohaterw,... 10 aparyaptam tad asmakam Nasze siy s niezmierzone,... 11 ayanesu ca sarvesu A teraz stojc na swoich... 12 tasya sanjanayan harsam Wwczas Bhisma, wielki mny przodek... 13 tatah ankha ca bherya Zaraz potem zabrzmiay konchy,... 14 tatah vetair hayair yukte Po drugiej stronie zadli... 15 pancajanyam hrsikeo Pan Kryszna zad w Swoj... 16-18 anantavijayam raja Krl Yudhisthira, syn Kunti, zad... 19 sa ghoso dhartarastranam A haaliwe dwiki muszli napeniy... 20 atha vyavasthitan drstva O Krlu, na ten czas Arjuna, syn... 21-22 senayor ubhayor madhye Arjuna rzek: O niezawodny,... 23 yotsyamanan avekse ham ya Pozwl mi zobaczy tych, co stanli... 24 evam ukto hrsikeo Sanjaya rzek: O potomku... 25 bhisma-drona-pramukhatah I w obecnoci Bhismy, Drony... 26 tatrapayat sthitan parthah Z miejsca pomidzy obu armiami...
20. 20. 27 tan samiksya sa kaunteyah I ujrzawszy wszystkich swoich... 28 drstvemam sva-janam krsna Arjuna rzek: Mj drogi Kryszno,... 29 vepathu ca arire me Cae moje ciao dry i je mi... 30 na ca aknomy avasthatum Nie jestem w stanie pozosta... 31 na ca reyo nupayami Nie rozumiem, jakie to dobro moe... 32-35 kim no rajyena govinda O Govindo, jakie znaczenie moe... 36 papam evarayed asman Skalamy si grzechem, jeli... 37-38 yady apy ete na payanti O Janardano, ludzie ci, opanowani... 39 kula-ksaye pranayanti Wraz z unicestwieniem dynastii... 40 adharmabhibhavat krsna A kiedy w rodzinie panuje... 41 sankaro narakayaiva Kiedy wzrasta niepodana populacja,... 42 dosair etaih kula-ghnanam Poprzez ze czyny tych, ktrzy... 43 utsanna-kula-dharmanam O Kryszno, ywicielu i obroco... 44 aho bata mahat papam Niestety, jakie to dziwne, e... 45 yadi mam apratikaram Lepiej byoby dla mnie, by synowie... 46 evam uktvarjunah sankhye Sanjaya rzek: Przemwiwszy... Bhagavad-gita Dodatek 1 Obserwacja wojsk na Polu Bitewnym Kuruksetra Tekst 1 dhrtarastra uvaca dharma-ksetre kuru-ksetre samaveta yuyutsavah mamakah pandava caiva kim akurvata sanjaya dhrtarastrah uvaca Krl Dhritarastra rzek; dharma-ksetre w miejscu pielgrzymek; kuru-ksetre w miejscu o nazwie Kuruksetra; samavetah zgromadzeni; yuyutsavah pragncy walczy; mamakah mj oddzia (synowie); pandavah synowie Pandu; ca i; eva z pewnoci; kim co; akurvata co poczli; sanjaya O Sanjayo. Dhritarastra rzek: O Sanjayo, c uczynili pragncy walki synowie moi i synowie Pandu, zgromadziwszy si na Kuruksetra, miejscu pielgrzymek? ZNACZENIE: Bhagavad-gita jest szeroko studiowan nauk teistyczn streszczon w Gita-mahatmya (Pochwale Gity), ktra mwi, e Bhagavad-git naley czyta bardzo uwanie, z pomoc osoby, ktra jest wielbicielem ri Kryszny, i naley j zrozumie bez wasnych, motywowanych interpretacji. Przykad czystego rozumienia Gity znajdziemy w samej Bhagavad-gicie. Jest to sposb, w jaki zrozumia jej nauki Arjuna, ktry wysucha Gity bezporednio od Pana. Jeli kto ma na tyle szczcia, aby zrozumie Bhagavad-git w tej linii sukcesji uczniw, bez motywowanej interpretacji, to mona o nim powiedzie, e przewysza on wszelkie studia wedyjskiej mdroci i wszelkie pisma objawione wiata. W Bhagavad-gicie mona znale wszystko to, co zawarte jest w innych pismach objawionych, a oprcz tego czytelnik znajdzie w niej rwnie tematy, o ktrych nie traktuj inne pisma wite. Jest ona doskona nauk teistyczn, jako e wygoszona zostaa przez Najwyszego Osobowego Boga, Pana ri Kryszn. Przedmioty dyskusji midzy Dhritarastr a Sanjay, opisane w Mahabharacie, tworz podstawowe zasady tej wielkiej filozofii. Wiadomo, e filozofia ta zostaa rozwinita na polu bitewnym Kuruksetra, ktre jest witym miejscem pielgrzymek od niepamitnych czasw okresu wedyjskiego. Zostaa wygoszona przez Pana, kiedy by On osobicie obecny na tej planecie po to, aby pouczy ludzko. Istotne tutaj jest sowo dharma-ksetra (miejsce, gdzie odbywaj si rytuay religijne), poniewa naley wiedzie, e na polu bitwy Kuruksetra obecny by, po stronie Arjuny, Najwyszy Osobowy Bg. Dhritarastra, ojciec Kauraww, wielce wtpi w moliwo ostatecznego zwycistwa swoich synw. W swoich wtpliwociach pyta swego sekretarza Sanjay: Co poczli oni? By przewiadczony o tym, e
21. 21. zarwno jego synowie, jak i synowie jego modszego brata Pandu, zgromadzeni na polu Kuruksetra, stocz decydujc walk. Jednak jego zapytanie jest znaczce. Nie chcia on kompromisu pomidzy kuzynami i brami, i chcia by pewien losu swoich synw na polu walki. A jako e walka miaa zosta stoczona na Polu Kuruksetra, o ktrym Vedy wspominaj jako o miejscu kultu nawet dla mieszkacw planet niebiaskich (z wyszego systemu planetarnego) Dhritarastra zacz obawia si wpywu witego miejsca na wynik bitwy. Nie wtpi, e bdzie to wpyw korzystny dla synw Pandu, jako e wszyscy oni byli prawego charakteru. Sanjaya za, ktrego Dhritarastra zapytywa o sytuacj na polu bitwy, by uczniem Vyasy i dziki jego asce posiada zdolno widzenia pola bitewnego Kuruksetra, nawet bdc w komnacie krla. Zarwno synowie Pandu, jak i synowie Dhritarastry, nale do tej samej rodziny, ale tutaj ujawnia si mentalno Dhritarastry. Rozmylnie twierdzi on, e tylko jego synowie nale do dynastii Kauraww i nie dopuci synw Pandu do udziau w dziedzictwie rodzinnym. Mona zatem zrozumie szczegln pozycj Dhritarastry w stosunku do jego bratankw, synw Pandu. I tak jak wyrywa si chwasty z pola ryowego, tak te mona byo oczekiwa ju od samego pocztku, e na witym polu Kuruksetra, na ktrym po stronie Pandavw znalaz si odwieczny ojciec religii, ri Kryszna, zostan zniszczone niepodane roliny, takie jak syn Dhritarastry, Duryodhana, i inni, a osoby w peni religijne, na czele z Yudhisthir, zostan wprowadzone przez Pana na tron. Takie jest znaczenie sw dharma-ksetre i kuru-ksetre, poza ich wag historyczn i wedyjsk. Tekst 2 sanjaya uvaca drstva tu pandavanikam vyudham duryodhanas tada acaryam upasangamya raja vacanam abravit sanjayah uvaca Sanjaya rzek; drstva zobaczywszy; tu ale; pandava-anikam onierze Pandavw; vyudham ustawieniw szeregi wojskowe; duryodhanah Krl Duryodhana; tada w tym czasie; acaryam nauczyciel; upasangamya zbliywszy si; raja krl; vacanam sowa; abravit przemwi. Sanjaya rzek: O Krlu, obejrzawszy wojska ustawione w szyku bojowym przez synw Pandu, Krl Duryodhana podszed do swojego nauczyciela i przemwi tymi sowy. ZNACZENIE: Dhritarastra by lepy od urodzenia. Na nieszczcie pozbawiony by on rwnie wizji duchowej. Wiedzia bardzo dobrze, e synowie jego byli rwnie lepi w sprawach religii i by tego pewien, e nigdy nie dojd oni do porozumienia z synami Pandu, znanymi ze swej pobonoci ju od urodzenia. Jednak obawia si on wpywu miejsca pielgrzymek, i Sanjaya zrozumia jego pobudki, kiedy pyta on o sytuacj na polu bitwy. Pragnc wic pocieszy przygnbionego krla, donis mu, i synowie jego s nieugici i nie zwaajc na wpyw witego miejsca, nie pjd na aden kompromis z synami Pandu. Nastpnie donis mu, i jego syn Duryodhana, po lustracji si Pandavw, uda si od razu do gwnodowodzcego, Dronacaryi, aby powiadomi go o rzeczywistej sytuacji. Nie zwaajc na swj krlewski stan, Duryodhana osobicie uda si do Dronacaryi, ale tego wymagaa powaga sytuacji. Zatem cakowicie nadawa si na polityka. Jednak ten dyplomatyczny akt nie by w stanie zamaskowa strachu, ktry wlizgn si w serce Duryodhany po tym, jak ujrza on wietnie zorganizowane szyki Pandavw. Tekst 3 payaitam pandu-putranam acarya mahatim camum vyudham drupada-putrena tava isyena dhimata paya spjrz; etam to; pandu-putranam synw Pandu; acarya O nauczycielu; mahatim wielkie; camum siy wojskowe; vyu