1

ATOM MODELLERi

2

3

1) DALTON ATOM MODELİ

• İngiliz bilim adamı John Dalton'un 1805 yılında bugünkü atom modelinin ilk temellerini attığı modelidir.

(John Dalton; kimyager, meterolog ve fizikçi.

Modern Atom Teorisi’yle ilgili öncü çalışmaları ve renk körlüğü üzerine araştırmalarıyla bilinir.)

• Deneylerinden ve gözlemlerinden yararlanarak

John Dalton maddelerin çok küçük ve top şeklindeki parçacıklardan oluştuğunu söylemiştir.

4

DALTON ATOM MODELİNE GÖRE:

1) Elementler bölünemez parçacıklardan (atomlardan)oluşmuştur.

2) Bir elementin tüm atomları aynıdır, ancak farklı elementlerin atomları farklıdır.

3) Kimyasal tepkimelerde atomlar bütünlüğünü korurlar, parçalanamazlar.

4) Bileşikler, atomların birleşmesiyle oluşur. Bir bileşiği oluşturan elementin miktarları arasında değişmez bir oran vardır. Bir bileşiğin moleküllerinin tümü aynıdır.

* Dalton, sabit oranlar yasasındaki kütle ilişkilerinden yararlanarak, atomların bağıl kütlelerini hesaplamıştır.

5

** Aslında Dalton'un görüşlerinin bazıları günümüzde de kullanışlıdır. Mesela; element, bileşik ve molekül kavramları bize yardımcı olur. Elementlerin birbirinin aynı atomlardan değil, izotoplarının karışımından meydana geldiğini biliyoruz.Fakat elementi oluşturan parçacıkların tamamı aynı derken izotop kavramını düşünememiştir. (İzotop: Atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlara izotop denir.) İzotop kavramını düşünemez çünkü proton, nötron ve elektron kavramını bilmiyordur. Ayrıca atomun parçalanamayacağını söyleyerek de yanlış yapmıştır.

**Dalton'un atom teorisi kimyasal reaksiyonların açıklanmasına, maddenin anlaşılmasına ve atomun temel özelliklerinin ortaya atılmasına oldukça büyük yararlar sağlamıştır. Bu sebeple ilk bilimsel atom teorisi olarak kabul edilir.

6

2) THOMSON ATOM MODELİ

7

JOSEPH JOHN THOMSON

• 1897 yılında, İngiliz bilim adamı J. J. Thomson, üzerinde çalıştığı deneyler ve gözlemler sonucunda atomların eksi yüklü elektronları ve bunları dengeleyecek artı yüklü tanecikleri içerdiği sonucuna varmış ve boşalma tüpü deneylerinden yararlanarak kendi atom modelini önermiştir.

8

• Thomson değişik gazlarda yapmış olduğu deneylerle her atomun elektron yükünün kütlesine oranını hesaplayarak elektronu keşfetmiştir. ((Elektron=Elektron yükü /kütlesi)) • Elektron veren atomun artı (+, pozitif) yüklü olacağını ispatlamış, atom içerisinde proton ve elektronun homojen olarak dağıldığını tanımlamıştır. (Rutherford Atom Modeli ile proton ve elektronun homojen dağıldığı ilkesi çürütülmüştür.)

• Thomson ’a göre atom , dışı tamamen pozitif yüklü bir küredir . Negatif yüklü olan elektronlar ise kek içerisindeki gömülü üzümler gibi bu küre içerisine gömülmüş haldedir.

9

BU MODELE GÖRE;

• Bir atomda elektronların sayısı protonların sayısına eşittir. Bu nedenle atom yüksüzdür.(Günümüzde geçerliliğini korur.)• Elektronlar çok küçük taneciklerdir. Atoma ağırlığını veren protonlardır.• Atom bir küre şeklindedir.• Küre içerisinde protonlar ve elektronlar dağınık halde bulunur. (Günümüzde bu geçersizdir.Çünkü pozitif çekirdekte,negatif yük yörüngelerde bulunur.)• Atomdan elektronlar kolayca kopabilir ve nötral bir atom dışarıdan elektron alabilir.

** Yanlış ve eksik olan bu model, daha sonra Rutherford, Bohr ve diğerlerince değiştirilmiş; kuantum mekaniğinin gelişimiyle de bugünkü hâlini almıştır.

10

3) RUTHERFORD ATOM MODELİ(ÇEKİRDEKLİ ATOM MODELİ)

* Rutherford atom modeli, ERNEST RUTHERFORD tarafından 1911 yılında ortaya konan fiziksel modeldir. Rutherford radyo aktif bir maddeden elde ettiği Alfa ışınlarını ince altın bir levha üzerine göndermiş ve ışınların durumunu incelemiştir. Bu deney sonucunda gönderilen alfa ışınlarının çoğu levhayı geçerken çok azı sapmaya uğramıştır

11

Deney sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır:

* Atomda büyük boşluklar vardır.* Işınların küçük bir kısmının kırıldığı ve çok küçük bir kısmının yansıdığı görülmüştür. Öyleyse, atomda + (pozitif) yükler çekirdek adı verilen küçük bir hacimde toplanmıştır.* Atomda pozitif yük ,kütle merkezinde çekirdek diye adlandırılan çok küçük bir hacimde toplanmıştır.* Atomda pozitif yüklü tanecikler kadar elektron, çekirdeğin etrafında bulunur ve atom hacminin büyük bir bölümünü elektronlar kaplar.

12

Rutherford 1911’de bu deney sonuçlarına bir açıklama getirmiştir. Bu atom modeli şu özelliklere sahiptir:

1) Bir atom kütlesinin çok büyük bir kısmı ve pozitif yükün tamamı, çekirdek denen çok küçük hacimli bir bölgede yoğunlaşmıştır. Atomik hacmin büyük kısmı boş uzaydır.2) Pozitif yükün büyüklüğü elementten elemente değişir ve elementin atom kütlesinin yaklaşık yarısıdır.3) Çekirdek dışında çekirdek yüküne eşit sayıda elektron bulunur. Atomun kendisi elektrik yükü bakımından nötrdür.

** Rutherford atom modeli Güneş Sistemi’ne benzetilmektedir.Bu yüzden Gezegen Modeli de denir. Güneş, içi gönderilen ışınların büyük bir bölümü levhadan doğrudan geçmiştir. Proton dolu bir çekirdeğe ve etrafında dönen gezegenlerde elektronlara benzetilmiştir.

** Rutherford atom modeli ile Modern Atom Teorisi ve Bohr Atom Modelinin temelleri atılmıştır.

13

• Günümüzde kullanılan atom modeli, modern atom teorisi sonucu ortaya konmuştur. Bu teoriye göre elektronlar çok hızlı hareket ettikleri için belirli bir yerleri yoktur. Yani elektronların bulunduğu kabuk kavramı yanlış bir kavramdır. Elektronların sadece bulunma ihtimalinin olduğu bölgeler bilinebilir ve elektronların bulunma ihtimalinin olduğu bölgelere elektron bulutu denir. (Elektronların yörüngeleri kesin olarak belli değildir).

4) MODERN ATOM MODELİ :

14

• Modern atom teorisinin oluşumunda kuantum mekaniği ve rölativitenin büyük etkisi görülür.

n = 1,2,3,4,…….gibi tamsayılarla belirtilen belirli enerji düzeylerinde bulunurlar. Bu tamsayılara baş kuantum sayısı denir.

• Modern atom teorisi, atomların elektronlarının çembersel mutlak yörüngeler üzerinde hareket etmediğini savunur.

• Modern atom teorisine göre, bu yörüngeler yerine; elektronlar çekirdek etrafında çok hızlı dönerek bir elektron bulutu oluştururlar.

15

•Atomlarda, temel enerji düzeyleri bulunmaktadır.

•Her enerji düzeyinde n kadar alt enerji seviyesi bulunur.Alt enerji seviyeleri s,p,d,f alt tabakalarıdır.

•Elektronların bulunma olasılığı en fazla olan alt enerji düzeylerine orbital denir. Orbitallerin bulunduğu alt enerji tabakasının adını alır.

• a) Çok elektronlu atomlarda enerji düzeylerindeki orbitallerin sayısı farklıdır. b) Baş kuantum sayısı aynı olan farklı orbitallerin şekli ve enerjileri farklı olabilir.

Modern Atom Teorisine Göre:

16

HAZIRLAYANLAR;

*ZEYNEP DERELİ*FATMANUR İNAL*ESRA KÖKSAL