9
BATI EDEBİYATINDA EDEBİ AKIMLAR BATI EDEBİYATINDA EDEBİ AKIMLAR Edebiyat, resim, müzik, heykel … gibi değişik sanat Edebiyat, resim, müzik, heykel … gibi değişik sanat dallarıyla ilgili olarak ortaya çıkan , belirli bir dallarıyla ilgili olarak ortaya çıkan , belirli bir görüş ve anlayışı ifade eden sisteme “akım “ denir. görüş ve anlayışı ifade eden sisteme “akım “ denir. Bir edebiyat akımının oluşmasında ; Bir edebiyat akımının oluşmasında ; Toplumsal yaşayıştaki gelişme ve değişmeler Toplumsal yaşayıştaki gelişme ve değişmeler Siyasal yönetim özellikleri Siyasal yönetim özellikleri O dönemdeki felsefi anlayışlar O dönemdeki felsefi anlayışlar Sanatçıların değişiklik istekleri , başlıca Sanatçıların değişiklik istekleri , başlıca etkendir. etkendir. Her edebiyat akımı ya bir öncekine tepki olarak Her edebiyat akımı ya bir öncekine tepki olarak doğmuştur ya da önceki akımın uzantısı olarak ortaya doğmuştur ya da önceki akımın uzantısı olarak ortaya çıkmıştır.14.yy dan 20.yy kadar ortaya çıkan akımlar çıkmıştır.14.yy dan 20.yy kadar ortaya çıkan akımlar şunlardır şunlardır: HÜMANİZM( İNSANCILLIK) HÜMANİZM( İNSANCILLIK) KLASİZM (KURALCILIK) KLASİZM (KURALCILIK) ROMANTİZM( COŞUMCULUK) ROMANTİZM( COŞUMCULUK) REALİZM ( GERÇEKÇİLİK) REALİZM ( GERÇEKÇİLİK) NATURALİZM( DOĞALCILIK) NATURALİZM( DOĞALCILIK) PARNASİZM( ŞİİRDE GERÇEKÇİLİK) PARNASİZM( ŞİİRDE GERÇEKÇİLİK) SEMBOLİZM ( SİMGECİLİK) SEMBOLİZM ( SİMGECİLİK)

Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

BATI EDEBİYATINDA EDEBİ AKIMLARBATI EDEBİYATINDA EDEBİ AKIMLAR► Edebiyat, resim, müzik, heykel … gibi değişik sanat Edebiyat, resim, müzik, heykel … gibi değişik sanat

dallarıyla ilgili olarak ortaya çıkan , belirli bir görüş ve dallarıyla ilgili olarak ortaya çıkan , belirli bir görüş ve anlayışı ifade eden sisteme “akım “ denir. anlayışı ifade eden sisteme “akım “ denir. Bir edebiyat Bir edebiyat akımının oluşmasında ;akımının oluşmasında ;

► Toplumsal yaşayıştaki gelişme ve değişmeler Toplumsal yaşayıştaki gelişme ve değişmeler ► Siyasal yönetim özellikleri Siyasal yönetim özellikleri ► O dönemdeki felsefi anlayışlarO dönemdeki felsefi anlayışlar► Sanatçıların değişiklik istekleri , başlıca etkendir.Sanatçıların değişiklik istekleri , başlıca etkendir.Her edebiyat akımı ya bir öncekine tepki olarak doğmuştur ya Her edebiyat akımı ya bir öncekine tepki olarak doğmuştur ya

da önceki akımın uzantısı olarak ortaya çıkmıştır.14.yy dan da önceki akımın uzantısı olarak ortaya çıkmıştır.14.yy dan 20.yy kadar ortaya çıkan akımlar şunlardır20.yy kadar ortaya çıkan akımlar şunlardır::

HÜMANİZM( İNSANCILLIK)HÜMANİZM( İNSANCILLIK)KLASİZM (KURALCILIK)KLASİZM (KURALCILIK)ROMANTİZM( COŞUMCULUK)ROMANTİZM( COŞUMCULUK)REALİZM ( GERÇEKÇİLİK) REALİZM ( GERÇEKÇİLİK) NATURALİZM( DOĞALCILIK)NATURALİZM( DOĞALCILIK)PARNASİZM( ŞİİRDE GERÇEKÇİLİK)PARNASİZM( ŞİİRDE GERÇEKÇİLİK)SEMBOLİZM ( SİMGECİLİK)SEMBOLİZM ( SİMGECİLİK)

Page 2: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

20 YY DA görülen başlıca edebiyat 20 YY DA görülen başlıca edebiyat akımları ise şöyledir:akımları ise şöyledir:

EMPRESYONİZMEMPRESYONİZM

EKSPRESYONİZMEKSPRESYONİZM

KÜBİZMKÜBİZM

FÜTÜRİZMFÜTÜRİZM

DADAİZMDADAİZM

SÜRREALİZMSÜRREALİZM

EGZİTANSİYALİZMEGZİTANSİYALİZM

Page 3: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

HÜMANİZMHÜMANİZM Hümanizm bütün insanları kardeş sayan dil, din, Hümanizm bütün insanları kardeş sayan dil, din,

ırk farkı gözetmeden herkesi kucaklayan ırk farkı gözetmeden herkesi kucaklayan anlayıştır.Edebiyatta hümanizm ise yeniden anlayıştır.Edebiyatta hümanizm ise yeniden doğuş anlamına gelir.Hümanizm 14- 16. yy doğuş anlamına gelir.Hümanizm 14- 16. yy arasında Avrupa’nın geniş kesiminde kabul arasında Avrupa’nın geniş kesiminde kabul görmüş olan edebiyat akımıdır.Önce İtalya’da görmüş olan edebiyat akımıdır.Önce İtalya’da beliren , sonra ispanya ,Portekiz, Fransa , İngiltere beliren , sonra ispanya ,Portekiz, Fransa , İngiltere , Almanya’da görülen hümanizm , birbirine , Almanya’da görülen hümanizm , birbirine benzeyen edebiyatların doğmasına yol açmıştır.benzeyen edebiyatların doğmasına yol açmıştır.

Page 4: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

KLASİZMKLASİZM 17. YY DA Fransa ‘da ortaya çıkmıştır.17. YY DA Fransa ‘da ortaya çıkmıştır.

KLASİZMİNKLASİZMİN ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ::► Eski Yunan ve Latin edebiyatları örnek alınmıştır.Eski Yunan ve Latin edebiyatları örnek alınmıştır.► Klasik eserlerde “Klasik eserlerde “AKIL “ VE “SAGDUYU” önemsenmiştir. önemsenmiştir.► ““Akıl” yoluyla gerçeğin ve insanlığın doğası , yaratılışı, Akıl” yoluyla gerçeğin ve insanlığın doğası , yaratılışı,

incelemesine önem verilmiştir.incelemesine önem verilmiştir.► İnsan her yönüyle değil değişmeyen yönleriyle ele İnsan her yönüyle değil değişmeyen yönleriyle ele

alınmıştır.Eski YUNAN ve LATİN eserlerinden yola çıkılmıştır.alınmıştır.Eski YUNAN ve LATİN eserlerinden yola çıkılmıştır.► Eserlerinde Eserlerinde asil ve seçkin kişileri konu edinmişlerdir.( KRAL, .( KRAL,

KRALİÇE, KOMUTAN VB) bunların dış görünüşlerini değil ruhsal KRALİÇE, KOMUTAN VB) bunların dış görünüşlerini değil ruhsal durumlarını incelemişlerdir.durumlarını incelemişlerdir.

► Klasik eserlerde Klasik eserlerde AHLAK ve ERDEM gibi değerlere önem gibi değerlere önem verilmiştir.verilmiştir.

► İnsan dışındaki herşey ihmal edilmiştir.İnsan dışındaki herşey ihmal edilmiştir.► Eserler soylu tabakanın konuşma diliyle yazılmıştır.Anlatımda Eserler soylu tabakanın konuşma diliyle yazılmıştır.Anlatımda

KABA sözcükler ve deyimler yoktur.KABA sözcükler ve deyimler yoktur.► Üslup yapmacıktan uzak süssüz, açık ve sadedir.Üslup yapmacıktan uzak süssüz, açık ve sadedir.► ““Sanat için sanat” ilkesine uyulmuştur.Sanat için sanat” ilkesine uyulmuştur.

Page 5: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

ROMANTİZMROMANTİZM► 19. YY DA klasizme TEPKİ olarak ortaya 19. YY DA klasizme TEPKİ olarak ortaya

çıkmıştır.Romantizmin ortaya çıkmasında Fransız İhtilalinin çıkmıştır.Romantizmin ortaya çıkmasında Fransız İhtilalinin etkisiyle oluşan sosyo- ekonomik yapının , siyasal yönetimin etkisiyle oluşan sosyo- ekonomik yapının , siyasal yönetimin ve felsefi alandaki değişmelerin büyük etkisi vardır.ve felsefi alandaki değişmelerin büyük etkisi vardır.

► ROMANTİZMİN ÖZELLİKLERİ► Kasik edebiyatın kuralları ortadan kaldırılmış edebiyat Kasik edebiyatın kuralları ortadan kaldırılmış edebiyat

ortamına özgürlük gelmiştir.ortamına özgürlük gelmiştir.► Yunan ve Latin edebiyatı yerine çağdaş edebiyatlar örnek Yunan ve Latin edebiyatı yerine çağdaş edebiyatlar örnek

alınmıştır.alınmıştır.► Romantizm Romantizm DUYGUYA VE HAYALEDUYGUYA VE HAYALE önem vermiştir. önem vermiştir.► Her türlü sosyal çevreden insan eserlerin konusu olmuştur.Her türlü sosyal çevreden insan eserlerin konusu olmuştur.► Eserlerin anlatılışında olaganüstülüklere ve tesadüflere Eserlerin anlatılışında olaganüstülüklere ve tesadüflere

geniş yer verilmiştir.geniş yer verilmiştir.► Üslup kapalı ve süslüdür.Üslup kapalı ve süslüdür.

Page 6: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

REALİZMREALİZM► 19. YY YARISINDA Romantizme tepki olarak ortaya çıkmıştır.Bu 19. YY YARISINDA Romantizme tepki olarak ortaya çıkmıştır.Bu

akım gerçeği olduğu gibi anlatmayı ilke edinmiştir.akım gerçeği olduğu gibi anlatmayı ilke edinmiştir.

► REALİZMİN ÖZELLİKLERİREALİZMİN ÖZELLİKLERİ► Bu akımda gözlem ve araştırma ön plandadır.Bu akımda gözlem ve araştırma ön plandadır.► Realizmde gerçekler olduğu gibi Realizmde gerçekler olduğu gibi

anlatılmıştır.Sanatçılar eserlerinde nesnel anlatılmıştır.Sanatçılar eserlerinde nesnel davranmışlardır.davranmışlardır.

► Olağanüstü kişilere ya da tesadüflere yer Olağanüstü kişilere ya da tesadüflere yer verilmemiştir.verilmemiştir.

► Realist eserlerde üslup açık ,sağlam ve Realist eserlerde üslup açık ,sağlam ve yapmacıksızdır.yapmacıksızdır.

► Realist yöntemle yazılan şiir akımınaRealist yöntemle yazılan şiir akımına PARNASİZM PARNASİZM denir.denir.

Page 7: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

NATURALİZMNATURALİZM► 1870 de ortaya çıkan ve Realizmin ileri bir 1870 de ortaya çıkan ve Realizmin ileri bir

aşaması olan bir edebiyat akımıdır.aşaması olan bir edebiyat akımıdır.►NATURALİZMİN ÖZELLİKLERİ:NATURALİZMİN ÖZELLİKLERİ:►Naturalizme göre insanın her türlü duygu , Naturalizme göre insanın her türlü duygu ,

düşünce ve eylemi ,soya çekim düşünce ve eylemi ,soya çekim özelliklerinin ve yetiştiği sosyal çevrenin özelliklerinin ve yetiştiği sosyal çevrenin etkisiyle açıklanabilir.etkisiyle açıklanabilir.

►Naturalist yazar bir gözlemci gibi davranır.Naturalist yazar bir gözlemci gibi davranır.►Naturalimde yazar oldukça nesneldir.Naturalimde yazar oldukça nesneldir.► Argo sözcüklere bolca yer verilmiştir.Argo sözcüklere bolca yer verilmiştir.►Naturalizm herhangi bir akıma tepki olarak Naturalizm herhangi bir akıma tepki olarak

doğmamıştır.Realizmin ileri bir aşamasıdır.doğmamıştır.Realizmin ileri bir aşamasıdır.►Deney önemli yer tutar.Deney önemli yer tutar.

Page 8: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

PARNASİZMPARNASİZM► Realizmin şiire yansımış biçimine PARNASİZM denir.Realizmin şiire yansımış biçimine PARNASİZM denir.► PARNASİZMİN ÖZELLİKLERİ:PARNASİZMİN ÖZELLİKLERİ:

►Dış dünyayı nesnel bir bakışla anlatan Dış dünyayı nesnel bir bakışla anlatan şiire önem vermişlerdir.şiire önem vermişlerdir.

►Şiirde ölçü, kafiye, ses uyumu çok Şiirde ölçü, kafiye, ses uyumu çok önemsenmiş ,şiirin biçimsel yönden önemsenmiş ,şiirin biçimsel yönden kusursuz olmasına önem verilmiştir.kusursuz olmasına önem verilmiştir.

►Parnasizm seçkin kişilere seslenen Parnasizm seçkin kişilere seslenen edebiyat akımıdır.edebiyat akımıdır.

Page 9: Batı EdebiyatıNda Edebi AkıMlar

SEMBOLİZMSEMBOLİZM► Parnasizm akımına tepki olarak doğmuştur.Parnasizm akımına tepki olarak doğmuştur.► SEMBOLİZM ÖZELLİKLERİ:SEMBOLİZM ÖZELLİKLERİ:► Sembolistlere göre gerçek olduğu gibi Sembolistlere göre gerçek olduğu gibi

anlatılmaz.Her sanatçının dış dünyadan edindiği anlatılmaz.Her sanatçının dış dünyadan edindiği izlenim birbirinden farklıdır.izlenim birbirinden farklıdır.

► Sembolizimde şair duygularını sembollerle anlatır.Sembolizimde şair duygularını sembollerle anlatır.► Sembolistler dış dünyada gördüklerini değil Sembolistler dış dünyada gördüklerini değil

sezdiklerini yazmışlardır.sezdiklerini yazmışlardır.► Sararmış yapraklar, kızıl gün batımı, durgun göller, Sararmış yapraklar, kızıl gün batımı, durgun göller,

ay ışığı altındaki doğa, loş karanlıklar … sembolist ay ışığı altındaki doğa, loş karanlıklar … sembolist şairlerin başlıca konusu olmuştur.şairlerin başlıca konusu olmuştur.

► Sembolistler şiirde Sembolistler şiirde MUSİKİ’’Yİ önemsemişlerdir.Yİ önemsemişlerdir.► Klasik nazım biçimlerini bırakmışlardır.müstezat, Klasik nazım biçimlerini bırakmışlardır.müstezat,

sone, terza-rima biçimlerini sone, terza-rima biçimlerini kullanmışlardır.Sembolizmde dil süslüdür, kullanmışlardır.Sembolizmde dil süslüdür, semboller ve mecazlar vardır.semboller ve mecazlar vardır.

► Sanat sanat içiğn yapılır. Kapalılık , anlaşılmazlık Sanat sanat içiğn yapılır. Kapalılık , anlaşılmazlık esastır.esastır.