Upload
nusret-guclu
View
905
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 1
Bilgi Sunma ve Erişimde"Sözlük" ve Metaveri
TÜRKİYE KAMU PORTALLERİ ÇALIŞTAYI
Mayıs 2008A. Nusret Güçlü
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 2
???
�Kbayshh ıirooeo sralnpş abcri gauane liuzl ğd ui nn di a z n
�yolculuğundan hoşgeldiniz! bir araba sonra hepiniz Kısa
�Kısa bir araba yolculuğundan sonra hepiniz hoşgeldiniz!
1
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 3
Akıllı İnsan Aptal Bilgisayara Karşı
�Algılama yeteneği ve kapasite�İlgi, ref, ref., referans, konu, ....�Ortak dili konuşabilmek
�Sözcükler�Dizilimler�Kurallar�Anlam!!!
�? Faiz dışı fazla ? IMF/WB/MB
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 4
5018 ve 5436
�Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malîsaydamlığı sağlamak üzere, kamu malîyönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 5
Kavramlar
� kalkınma planları� kamu kaynakları� politika� etkili, ekonomik, verimli� hesap verebilirlik� malî saydamlık� kamu malî yönetimi� kamu bütçesi� malî kontrol� harcama birimi
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 6
Hesap Verebilirlik ?
� Kamu kaynaklarının kullanımında temel kural = 4E (Economy, Efficiency, Effectiveness, Environment)
� Kamu Yönetimi : Karmaşık ve kaotik� Risk yönetimi, performans yönetimi, iç
kontrol, iç denetim, dış denetim, süreçyönetimi, bilgi yönetimi, stratejik yönetim
� Bilgi dükalıkları� Operasyonel fragmantasyon� Kontrol ve denetim ???
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 7
Yeni Kavramlar
�risk yönetimi
�performans yönetimi
� iç kontrol
� iç denetim
�dış denetim
�süreç yönetimi
�bilgi yönetimi
�stratejik yönetim, strateji, stratejik plan
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 8
eDevlet (more gov than e)
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 9
Ortak Dil
�Sözlük�Kontrollu Sözlük�...�Ontoloji
�Neden ortak dil ? Birlikte çalışabilmek�Neden birlikte çalışabilmek ? Yararlanıcıya değer
sunma (kamu yararı) – birden fazla kurum�Yani iş süreci
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 10
Süreç ve Veri
�İş sürecinden bağımsız veri kullanımıolamaz!
�İş süreci vatandaşa kamu yararı sunma yani değer götürmeye odaklıdır!
�Entegrasyon ve Birlikte Çalışabilirlik �Vatandaş odaklılık �Süreç sahipliği �Veri sahipliği
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 11
Süreç - Kavram
�İş
�Görev
�Rol
�Unvan
�Pozisyon
�Kadro
�Kademe/derece
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 12
DPT BÇ Rehberi
�... dosya (veri) sunumu ve değişimi, ara bağlantı, süreç ve veri entegrasyonu ve içerik yönetimi, güvenlik ve çözüm yaşam döngüsüne ilişkindir.
�... elektronik devlet hizmetlerinin sunumunda kamu kurum ve kuruluşlarının birlikte çalışabilirliğinin temeli ...
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 13
Kamu (Mali) Yönetimi: ComplexAdaptive System
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 14
Bilgi Yaşam Döngüsü
Dahili operasyonelsistemlerden
malumat
Harici ulusalSistemlerden
malumat
Harici uluslararasıSistemlerden
malumat
Yapısal ve yapısal olmayan
Semantik Entegrasyon
Süreç Entegrasyonu
AdaptifKural Temelli
ÖğrenenSistem
Bilgi Üretimi Bilginin Entegrasyonu
İş Süreçlerine Uygulama
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 15
DPT BÇK - Süreç ve Veri Entegrasyonu
� Süreç Çalışması� Kamu kurumlarının varlık nedenini oluşturan temel (çekirdek) hizmet ve temel
süreçleri destekleyen destek süreçlerinin tanımlanması,� Çekirdek süreçlerin vatandaş odaklı olarak iyileştirilmesi; gerekirse yeniden
tasarlanması.� Veri Çalışması
� Süreçlerin herhangi bir aşamasında kullanılan kurumsal bilgi varlıklarının (sayısal ve sözel verilerin) atomik seviyede analizi ve kullanım seviyelerinin belirlenmesi (gizlilik seviyesi, stratejik önemi, paylaşılabilirlik...) ve tanımlanması,
� Birden fazla kurumu ilgilendiren süreçlerde kullanılması gereken kurumlar arası bilgi varlıklarının çıkarılması,
� Kamuda veri üretiminde kullanılan sınıflamaların ve kaynağının tespit edilmesi,� Süreçlerin herhangi bir aşamasında kullanılması gereken sayısal ve sözel verilerin
belirlenerek tanımlanması,� Tanımlanan veri ve süreçler kapsamında kurumların veri toplama/güncelleme/erişim
yetkilerinin, veri sahipliği dahil olmak üzere, düzenlenmesi.� Veri paylaşımına imkan verecek veri entegrasyon mekanizmalarının oluşturulması,� Bilgi varlıklarının süreç yaşam döngüsü içerisinde BT kullanılarak, elde etme
süreçlerinin iyileştirilmesi.
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 16
Maliye Bk Örneği
Kamu harcaması-Ödenek/limit-Harcama-Taahhüt
Kurumsal
Fonksiyonel Ekonomik
Gelir
Stratejik Hedef
Sözlük ���� Ontoloji •Stratejik Yönetim•Süreç Yönetimi•Performans Hedefleri•İç Kontrol•Kamu Mali Yönetimi
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 17
Bilgi Yönetimi
�Yeni nesil bilgi yönetimi
�Veri
�Veri hakkında veri (metaveri)
�
�Bilgi
�Bilgi hakkında bilgi (metabilgi)
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 18
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 19
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 20
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 21
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 22
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 23
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 24
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 25
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 26
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 27
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 28
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 29
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 30
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 31
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 32
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 33
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 34
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 35
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 36
Metaveri – İçerik Yönetimi
�Kaynak (doküman, İnternet sayfası, kurumsal süreç, veritabanı ve veri sözlükleri) keşfi
�Elektronik kayıt yönetimi
�Kaynak keşfi metaverisi�Yer; belli bir kaynağın varlığı konusunda bilgi sağlar.
�Uygunluk; kaynağın kullanışlılığı ya da aranan konuyla ilgisi hakkında fikir verir.
�Erişim; kaynağa erişimle ilgili bilgi sağlar.
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 37
Nasıl ? Ülke Örnekleri
�Finlandiya
�İngiltere
�ABD
�Avustralya
�...
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 38
Finlandiya
� Organizasyon modeli merkezi rehberlik fakat dağıtık sorumluluk ve uygulama
� Kuralları ve çerçeveleri merkezden belirlenmiş ancak, esas servis sağlayıcılar olarak yerel yönetimlerin yetkili ve sorumlu kılındığı bir yapı
� Maliye Bakanlığı yatay düzlemde eşgüdüm için yetkili ve sorumlu kurum olarak atanmış
� İçişleri Bakanlığı dikey eşgüdümden, Adalet Bakanlığı da yasal çerçeve ve zeminin hazırlanmasından sorumlu
� Fazla sayıda servisin hayata geçirilmesinden ziyade hizmetin verilmesindeki kaliteye ve hizmetler arasındaki ilgililiğe odaklanmış
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 39
İngiltere
� Cabinet Office yönetimindee� e-GMS (e-Government Metadata Standart)� e-GIF (e-Government Interoperability Framework)� GOVML (Government Meta Language)� GovTALK (Government Message Exhange Protocol)� Kurumlar yatırımlarını yaparken merkezi yapı ile
konuşabilecekleri bir yapı kuruyorlar� Arka ofis yatırımlarını korumak ve çalıştırmak kendi
sorumluluklarında� Merkez akıllı bir yönelndirici gibi davranmakta ve
kurumlar arası mesaj yönlendirme işlevini üstlenmekte
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 40
ABD
�Standartların merkezden belirlenmesine ek olarak�FEA (Federal Enterprise Architecture) ile kurumsal
mimarilerin de ele alınması�Anlamsal bütünlük için taksonomiler�Etkileşim için sözlükler ve etkileşim şekilleri�Business Reference Model Yaklaşımı
�Beyaz Saray OMB sahipliğinde
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 41
DPT
� Kurumsal süreç sözlükleri her kurumun kendi bünyesinde
� DPT kurumlar arasında kullanılacak olan üst süreç sözlüğünden sorumlu
� Süreçlerde kullanılan verilerin belirlenerek tanımlanması
� İş süreçlerindeki veri akışı ve veri yapılarının ortaya konması
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 42
İş Adımları
�3.3.2.1. Veri Tanımlama⌧3.3.2.1.1. Veri Sözlüğü Standardının Oluşturulması⌧3.3.2.1.2. Veri Sözlüğü Hazırlama
�3.3.2.2. Veri Modelleme (ER/DFD)�3.3.2.3. Veri Yapısı Tanımlama (XML/XSD)�3.3.2.4. Verinin Gösterimi (Format) (XSL)
�3.3.3. Kurumların Veri Toplama/Güncelleme/Erişim Yetkilerinin Düzenlenmesi
�3.3.4. Veri Paylaşımına İmkan Verecek Veri Entegrasyonu Altyapısının Oluşturulması
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 43
İlgili Standartlar
� Kaynak keşfi metaveri standardı ISO 15489-1:2001,ISO 15489-2:2001, ISO 15836:2003, ISO 23950:1998 Elektronik kayıt yönetimi için geliştirilecek standart ile uyumlu olacak şekilde Dublin Core veri kümesine dayanarak geliştirilecektir. Kaynak keşfi, arşiv ve kayıt yönetim sistemi için tasarlanmış metaveri kümesinin alt kümesi olarak kullanılacaktır. Kurumların bu standartlara uyum mekanizmaları, geliştirilecek standartlarla birlikte hazırlanacak rehber içerisinde belirtilecektir.
� Elektronik kayıt yönetimi metaveri standardı TS 13289 Bilgi ve Dokümantasyon – Elektronik Belge Yönetimi Standardı çerçevesinde geliştirilecektir.
� Metaveri sınıflama ve kayıt ISO/IEC 11179
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 44
Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı
� 78 No’lu Eylem Çerçevesinde�Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi’nde belirlenen ortak
standartlar, e-Devlet Kapısı entegrasyon standartları, TÜİK’e veri bildirim standartları ve elektronik belge yönetimi standartları ile de uyum gözetilerek geliştirilecektir
�Kamu Kurumları’nca oluşturulacak veri sözlüklerine bir noktadan erişimi sağlayacak mekanizma geliştirilecektir
�Kamu Kurumları veri sahipliği kuralları belirlenerek, verilerin ilgilisi kurumlarca toplanıp güncellenmesi diğer kurumlarla belirli yetkiler çerçevesinde paylaşılması sağlanacaktır
� Sorumlu Kuruluş : DPT� İlgili Kuruluşlar : Başbakanlık Devlet Arşivleri, TÜİK,
TÜRKSAT, İlgili Kurum ve Kuruluşlar� Süre : 24 Ay (2006’dan başlayarak)
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 45
Projelendirme
� BTS 78 No’lu eylem çerçevesinde kurumların birlikte çalışmalarını teşvik etmek ve kolaylaştırmak için gereken ;
⌧Standartların belirlenmesi⌧Metodolojilerin oluşturulması⌧Rehberler/Kılavuzlar hazırlanması⌧Kurumsal Mimari Esaslarının ortaya çıkarılması⌧Merkezi bileşenlerin belirlenmesi ve merkezi uygulamaların
geliştirilmesi
� Belirlenen alanlarda veri ve süreç sahiplerinin belirlenmesi� Seçilen bir pilot alanda ;
⌧Üretilen metodoloji, standart, kılavuzları kullanarak PoCyapılması
⌧Kurumsal Mimari Esasları’ndan Kurumsal Mimari’nin türetilmesi
ANG, © 2008 Veri Entegrasyonu 46
Başarılı Uygulama İçin
�Vizyon/politik irade, liderlik�Ortak çerçeve yapılar / birlikte çalışma
�Kurumlar arası uyum ve çalışma�Kapasite / mali destek / teknik yeterlilik
�Hizmet sunum odaklılık�Erişim / Seçme hakkı�Yararlanıcının katılımı�Mahremiyet
�Sorumluluk�Hesap verebilirlik / İzleme ve değerlendirme