Sut i oroesi yn yr oes ddigidol. Canllaw i ieithoedd

Gareth Morlais, Llywodraeth Cymru, Welsh Government

1. Adnoddau iaith  Geiriaduron, termiaduron ac

adnoddau cysylltiedig (Maint? Perchnogaeth a thrwyddedu? Safoni?)

Corpora – testun, iaith lafar a corpora amlieithog cyfatebol

Gwyddoniaduron megis Wikipedia

Gwiro sillafu a gramadeg

Deallusrwydd artiffisial a dealltwriaeth iaith

 

1. Language resources  Dictionaries, term

dictionaries and associated dictionary resources (size? IP/licensing? Standardised?)

Corpora – text, speech and matched bi/multilingual corpora

Encyclopaedia such as Wikipedia

Spell & grammar (rule) checker

Artificial Intelligence (AI) and language ‘understanding’

 

2. Dadansoddi testun  

OCR: adnabod geiriau wedi eu sganio (cipio testun ystyrlon o ddelweddau o ddogfennau)

Sgriptiau rheolau gramadegol Injan dadansoddiad a thagio gramadeg yn

awtomatig (strwythur iaith) Peiriant dadansoddiad a thagio semanteg

awtomatig (Ystyr iaith a gwella dealltwriaeth o’r cyd-destun er mwyn datblygu deallusrwydd artiffisial a dadansoddi sentiment)

Systemau tagio sy’n cysylltu termau Cymraeg gyda rhai cyfystyr mewn ieithoedd eraill

 

2. Text Analytics 

Optical Character Recognition (captures meaningful text from document scans)

Grammar rule scripts Automatic grammar analysis

and tagging engine (this is about language structure)

Automatic semantic analysis and tagging engine (this is about language meaning, context and improving understanding. Aids AI and can be used for sentiment analysis)

Meta tagging systems, linking content and assets in your language to others

 

3. Llais  Adnabod gorchmynion Cymraeg (dwi’n

dweud "S4C" er mwyn newid sianel y teledu)

Llais i destun (dwi’n dweud "S4C" ac mae’r gair yn cael ei deipio gan Word)

Llais synthetig Cymraeg (mae cyfrifiadur yn darllen y gair "S4C" ac yn ei 'ddweud'. E.g. Gwyneth a Geraint, lleisiau Cymraeg RNIB)

Y ‘glud’ sy’n cysylltu’r holl dechnolegau llais gyda deallusrwydd artiffisial

 

3. Speech  Speech command recognition

(say “S4C” and TV changes to S4C)

Speech-to-text (say “S4C” and this word is typed into Word)

Synthetic speech (computer reads the word “S4C” and ‘says’ it)

Text-to-speech and AI-to-speech linkage systems

 

4. Cyfieithu peirianyddol  Cofau cyfieithu Cefnogaeth i’r Gymraeg mewn

pecynnau megis Deja Vu Dulliau ystadegol a dulliau sy’n

seiliedig ar reolau Dulliau i wella’r rhaglenni drwy ‘dysgu’

o gywiriadau cyfieithwyr go iawn. 

4. Machine translation  Translation memories Support for language by

commercial packages such as Deja Vu

MT using statistical and rule-based methods

Post editing feedback systems 

5. Cefnogaeth cwmnïau mawr  Google (rhyngwynebau Cymraeg,

cydnabod y Gymraeg fel un o ‘ieithoedd chwilio’ Google, GoogleTranslate)

Microsoft (pecyn iaith, cyfieithu) Apple: lleoleiddio Ac eraill   

5. Support by major companies  Google (interfaces, search

language, translate) Microsoft (language pack,

translate) Apple localization Others 

6. Daearyddol Gallu mewnosod mapiau rhyngweithiol gydag enwau llefydd yn yr iaithData am adnoddau ieithyddol daearyddol 7. Cymdeithasol Cyflwyno cynnwys mewn un fan (e.e. ffrwti.com)Gwefannau lleol (e.e. poblcaerdydd.com)Apiau sy’n dod â phobl at ei gilydd i sgwrsio yn y byd go iawn (e.e. Ap fy Ardal yr Urdd) 

6. Geographical Interactive embeddable mapsData about geographical linguistic resources 7. Social Content aggregation applications (like ffrwti.com)Local reporting platforms (like poblcaerdydd.com)Face-to-face interaction inspiration (like Ap Fy Ardal yr Urdd)  

8. Sgiliau Siaradwyr yr iaith gyda gwybodaeth am gyfrifiadureg a thechnoleg iaith.

 9. A.y.b.

8. Skills Citizens with coding and language technology skills. 9. Etc. 

Cynllun Gweithredu Technoleg a Chyfryngau Digidol Cymraeg

Welsh-language Technology and Digital Media Action Plan

Marchnata a chodi ymwybyddiaeth

Marketing and awareness raising

Ysgogi’r prif gwmnïau technoleg Motivating the main technology companies

Ysgogi datblygiad o becynnau meddalwedd a gwasanaethau digidol Cymraeg newydd

Encouraging the development of newWelsh-language software applications and digital services

Ysgogi creu, rhannu a defnyddio cynnwys digidol Cymraeg

Stimulating the creation, sharing and consumption of Welsh-language digital content

Cefnogi arfer da yn y sector cyhoeddus, y sector preifat a’r trydydd sector

Supporting good practice in the public, private and third sectors

Cefndir/Backgroundgan/by Gareth Morlais 11/15gareth.morlais@cymru.gsi.gov.uk

Cydnabyddiaeth/AcknowledgementJeremy Evas (Prifysgol Caerdydd); Georg Rehm (Meta-Net); Delyth Prys & Dewi Bryn (Prifysgol Bangor)Iwan Evans, Heledd Daniel & Gareth Cardew-Richardson, Llywodraeth Cymru