Hbo bezoek aan cern

HBO bezoek aan CERN

Sijbrand de Jong, Rende Steerenberg, Stan Bentvelsen

Samenwerkingsverband

95 PhD studenten 35 postdocs 69 staffysici 76 technici 23 rest

FOM + RU (Nijmegen) UU (Utrecht) VU (Amsterdam) UvA (Amsterdam) RuG (Groningen) UL (Leiden) TUD, TU/e, UT, NIOZ, ASTRON, SRON internationaal: heel veel …

21% 37% 7%

vrouw

SIA - Den Haag - 27.11.2014Haarlemse Chemische Kring

protons

protons Atla

s

CMS

17 februari 2010

ATLAS

Large Hadron Collider (2010-‐20??)

3

Massa elementaire deeltjes: Higgs? …

Hoe zag het Universum ervlak na de Oerknal uit? bestudeer het!

ATLAS

ATLAS & LHCb

LHCb

ALICE & ATLAS

Waar is alle antimaterie? materie:licht ∼ 1:109

Bouwstenen v/h Universum? 4% kennen we. rest nog niet!

de Breul - Zeist - 10 april 2014

ATLAS: het experiment

5

Lengte: 44 m Diameter: 22 m Gewicht: 7000 ton Kanalen: 100 miljoen

Instrumentatie

6

Semi Conducting Tracker at Nikhe

f

Muon chambers at Nikhef

7Life as a PhD @ Nikhef

2011-‐2012: LHC draait geweldig!

• Aantal botsingen overtreft alle verwachtingen – ongeveer 1.340.000.000.000.000 botsingen ‘bekeken’ – ongeveer 4 miljard geregistreerd

8

Proton botsingen

‘Harde’ botsingen tussen proton en een proton

9

of eigenlijk: botsing tussen de pitjes van een proton

Infrastructuur ...

10

40 miljoen / seconde

Analyse van botsingen door promovendi

Trigger systeem selecteert 600 Hz ~ 1 GB/s data

Data distributie met GRID computers

Collisions characterised by event signature:

-‐ electronen -‐ muonen -‐ jets -‐...

muon

muon

muonmuon

Higgs → ZZ*→ 4μ kandidaat, M(4 leptonen)=125.1 GeV

Higgs

12

Higgs

muon

muon

muonmuon

muon

muon

M(4 leptonen)=124.6 GeV

Higgs ontdekking in 2012

13

Invariante massa van 4 muonen:onmiskenbaar een nieuw deeltje!

Is het de Higgs?

Wereldkundig op 4 juli 2012

14

‘Standaard Model’ deeltjes: quarks en leptonen

Enorme hoeveelheid ‘exotische materie’ in heelal Laat deze materie zich kennen in de LHC?

“dark stuff” 96%

Wat brengt het universum?

Botsing van twee sterrenstelsels

Astro-‐deeltjes fysica

Hoe werkt het universum – Wat is Donkere Materie? – Hoe is de evolutie universum?

Kosmische boodschappers – Wat kunnen we leren van

neutrino’s?

Zwaartekracht golven – Oorsprong ruimte-‐tijd? – Welke dynamische processen

domineren het gedrag van de kosmos?

16

Multi-‐disciplinair fysica programma

High potential new physics

• Xenon – zoeken naar

Donkere Materie

• Virgo – Observatie

zwaartekrachtgolven

• KM3NeT – Neutrino telescoop

• Auger – Ultra hoge energie

kosmische straling

APP @ Nikhef

17

Pierre Auger - cosmic rays

Xenon1T - Dark Matter

Adv VIRGO - Gravitational Waves

KM3NeT - neutrino detection

Kosmische connectie -‐ Nieuwe fysica?

Cosmological scales

18

LHC run-‐2 (2015+) Hoge energie botsingen bij de LHC deeljtes-‐ versneller -‐ kans op nieuwe fenomenen

Observaties in APP experimenten (2016+) Zwaartekracht golven, Donkere Materie,Neutrino telescopen

Nieuwe antwoorden in de komende periode!

Advanced Virgo

• Amazingproject @Nikhef

– Also VIRGOitself isimpressed

19

Nikhef Annual Meeting - Nijmegen - December 15&16 - 2014

KM3NeT will intensify in 2015 20


LHCb ambitions 2018

• rather visible in workshop coming period

21


ATLAS upgrade 2015

• Insertable b-layer installed– fast & excellent results– performance with cosmics

22


ATLAS ITk plans (2022+) 23


Technology

Hbo bezoek aan cern