حسابداري صنعتي يك

• دكتر محمد عرب مازار يزدي: مؤلف • عبدالكريم مقدم: تهيه كننده

جايگاه درس

• حسابداري صنعتي يك در نيمسال چهارم و بعداز گذراندنتوسط دانشجويان حسابداري بايد3 درس اصول حسابداري

خوانده شود

فهرست فصول

• كليات ومفاهيم حسابداري بهاي تمام شده1-فصل • روشهاي طبقه بندي مفاهيم بهاي تمام شده2- فصل

• بهاي تمام شده در مؤسسات خدماتي3- فصل • بهاي تمام شده كال در مؤسسات بازرگاني4- فصل

• نظام ادواري(بهاي تمام شده كال در موسسات توليدي5- فصل (• حسابداري مواد وبهاي تمام شده آن6- فصل

• نيروي كار(گردآوري اقلم بهاي تمام شده دستمزد7- فصل (• گردآوري اقلم بهاي تمام شده سربار8- فصل

• هزينه يابي سفارش كار-نظام دائمي بهاي تمام شده9-فصل • هزينه يابي مرحله اي–نظام دائمي بهاي تمام شده 10-فصل

• كار در جريان ساخت–سيستم هزينه يابي مرحله اي 11-فصل • روش ميانگين درتعيين بهاي تمام شده–سيستم هزينه يابي مرحله اي 12-فصل

• روش اولين صادره از اولين وارده–سيتم هزينه يابي مرحله اي 13-فصل • بهاي تمام شده استاندارد14- فصل

`

• فصل اول• کلیات و مفاهیم حسابداری بهای تمام شده

• آشنايی با مفاهيم حسابداری بهای تمام شده :هدف كلی فصلو کاربردهای آن در مديريت حسابداری بهای تمام شده يا

حسابداری صنعتی

• حوزه ای از حسابداری است که با اندازه گيری، ثبت و

• گزارش اطلعات مربوط به اقلم بهای تمام شده سر و کار

• .دارد

• هر يک از اقلم بهای تمام شده به منزله ی استفاده از يکی.از منابع شرکت است

• کاربرد اصلی و اوليه اطلعات بهای تمام شده برای مديران.تصميم گيری و ارزيابی عملکرد است

• هنگامی که اطلعات مربوط به بهای: حسابداری مديريت• تمام شده در داخل سازمان و توسط مديران و به منظور

• ارزيابی عملکرد فعاليتهای سازمان يا نيروی انسانی آن و يا• . به عنوان مبنايی برای اتخاذ تصميم به کار برده شود

• اگر اين اقلم توسط استفاده کنندگان: حسابداری مالیخارجی نظير سهامداران يا بستانکاران و به قصد ارزيابیعملکرد مديران رده بالی شرکت و يا تصميم گيری در

. مورد خود سازمان به کار رود

• تمام بهای وحسابداری مالی حسابداری :شده

• استفاده کنندگان اصلی اطلعات بهای تمام شده، مديران.هستند

• اطلعات مورد نياز استفاده کنندگان خارجی اطلعاتحسابداری بر مبنای اصول پذيرفته شده ی حسابداری تهيه

مديران در برقراری نظام اطلعاتی بهای تمام. می شود .شده نسبت به حسابداری مالی محدوديت کمتری دارند

• .

• به طور خلصه، حسابداری مالی و حسابداری بهای تمامشده در نوع استفاده کنندگان، محدوديت ها، مبانی ارزش

گذاری، زمان تهيه گزارشات و دامنه شمول گزارش دهی با.يکديگر اختلف دارند

• در مواردی که از اطلعات حاصل از حسابداری بهای تمامشده در حسابداری مالی استفاده می شود، ملزم به استفاده از

.بهای تمام شده تاريخی است

• در گزارشهای حسابداری بهای تمام شده، علوه براطلعات ريالی، اطلعاتی در مورد ساعات کار کارکنان،مقدار توليد واحدهای مختلف يا ساعات فعاليت بخش های

.مختلف شرکت نيز ارائه می شود

• توسط شده تمام بهای اطلعات از استفاده:مدیریت

• حسابداری بهای تمام شده، با فراهم آوردن اطلعات لزمبرای تعيين نتايج مالی حاصل از راه کارهای مختلف ازطريق تعيين بهای تمام شده ی هر يک از راه کارها ومقايسه اطلعات حاصله به تصميم گيريهای مديريت در

.انتخاب ميان راه کارهای مختلف کمک می کند

• اختلف بهای تمام شده راه کارهای مختلف، بهای تمام شده.تفاضلی است

• از طريق فراهم آوردن اطلعات واقعی بهای تمام شده ومقايسه آن با انتظارات و پيش بينی های اوليه مبانی دقيق

.تری برای برنامه ريزی های بعدی فراهم می آيد

• از طرف ديگر اختلف ارقام برنامه ريزی شده برای هر .واحد و ارقام واقعی می تواند مبنايی برای سنجش عملکردمديران واحدهای مختلف و تعيين ميزان دستيابی آنها به

.اهداف واحدهای تحت سرپرستی ايشان باشد

• بودجه انتظارات مديريت از عملکرد واقعی شرکت برای.يک دوره مالی را مشخص می کند

• حسابداری بهای تمام شده نشان می دهد که در زمينه ارقام بهای تمام شده، ارقام واقعی چقدر به ارقام بودجه نزديک يا

. از آن دور است

• عدم محدوديت در نوع اطلعات مورد گزارش، پيشرفت• سريع تکنولوژی کامپيوتر و کاهش حجم عمليات

دفترداری، تغيير روشهای توليد و رقابت در صنايع مختلفبرای ادامه فعاليت و بقا، از عوامل موثر بر پيشرفت

.حسابداری بهای تمام شده بوده است

• منابع از دست رفته برای تحصيل کالها و:بهای تمام شده .خدمات مورد نياز است

• هزينه بهای تمام شده ای است که منافع مورد انتظار آنحاصل شده و عمًل برای کسب درآمدها ی دوره مالی

.معينی، از دست رفته است

• .و در برابر درآمدهای آن دوره قرار می گيرد•

• آن بخش از بهای تمام شده که منافع مورد انتظار از آنخود را از دست داده بدون حاصل نشده يا در واقع ارزش

آنکه منفعتی نصيب شرکت کرده باشد، زيان ناميده می.شود

• • :اقلم بهای تمام شده

• بهای تمام شده دستمزد، بهای پرداختی در مقابل استفاده از .تلش نيروی انسانی توليد کننده کال و خدمات است

• دستمزد کارگرانی: مستقيم (1:به دو قسمت تقسيم می شود غير( 2. که مستقيمًا در توليد کال يا خدمات دخالت داند

مستقيم

• يعنی دستمزد آن دسته از عوامل توليد که مستقيمًا در توليدکال يا ارائه خدمات دخالت ندارند اما به هر حال توليد کال

.و ارائه خدمات بدون کمک آنها نيز ميسر نيست

• : بهای تمام شده مواد هم به دو بخش تقسيم می شود• مواد اوليه ای که ماهيت کالی توليدی به آنها : مستقيم

. وابسته است و مستقيمًا در توليد کال نقش دارد• می روند در توليد محصولت بکار: غير مستقيم .

• و وجودشان نيز ضروری است اما ماهيت کالی

توليد شده مستقيمًا به آنها وابسته نيست يا بخش قابل توجهی ازنمی ارزش مواد اوليه بکار رفته در محصول را تشکيل l

.دهند

• بهای تمام شده سربار يا بهای تمام شده عوامل عمومیتوليد، بهای تمام شده آندسته از اقلم است که در توليد کال

. و ارائه خدمات صرف می شوند

• اما در زمره ی مواد مستقيم يا دستمزد مستقيم محسوب نمیمثل دستمزد غير مستقيم، مواد غير مستقيم و اقلمی. شود

.نظير هزينه استحلک ماشين آلت

• روشهای طبقه بندی مفاهيم بهای تمام شده: فصل دوم :

• آشنايی با روش های مختلف طبقه بندی :هدف کلی فصل.مفاهيم بهای تمام شده و مفاهيم مربوط به هر يک از اين روشها

• :بر اساس عوامل و عناصر تشکيل دهنده محصول

• مثل مواد مستقيم: مستقيم: عناصر تشکيل دهنده بهای يک محصول و دستمزد مستقيم

• مثل دستمزد و مواد غيرمستقيم و: غيرمستقيم يا سربار.ساير هزينه های عمومی

• اقلمی از بهای تمام شده که مستقيمًا در توليد محصول.دخالت ندارند، سربار توليد ناميده می شوند

• :بر اساس ارتباط با فرآيند توليد

• برای تبديل مواد اوليه به: تبديل) هزينه(بهای تمام شده .محصول ساخته شده به کار می روند

• هزينه تبديل = دستمزد مستقيم + سربار توليد

• هزينه اوليه توليد =دستمزد مستقيم + مواد مستقيم

• :بر اساس ارتباط با حجم توليد

• جمع هزينه متغير با افزايش حجم توليد، افزايش می: متغيراما مقدار آن برای يک واحد ثابت است. يابد .

• يک جمع هزينه ثابت با افزايش حجم توليد در: ثابتمحدوده معين توليد ثابت و مقدار آن برای يک واحد کاهش

. می يابد

• ترکيبی از هزينه های ثابت و متغير: نيمه متغير يا مختلطکه کامًل ثابت است و نه کامًل متغير: است .

• اطلعات حاصل از تفکيک اقلم بهای تمام شده به ثابت،متغير و نيمه متغير در کنترل و تهيه بودجه نقش مهمی

.دارد

• :بر اساس فعاليتهای مختلف

• شامل مواد مستقيم، دستمزد: اقلم بهای تمام شده توليد.مستقيم و سربار

• :فصل سوم• :روش جمع آوری اقلم بهای تمام شده -1

• در موسسات خدماتی، اقلم بهای تمام شده خدمات درخصوص تعيين بهای تمام شده خدمات مورد ارائه به

.مشتريان گردآوری شود

• حساب کار در جريان در موسسات خدماتی مرکز تجمع اقلم مختلف بهای تمام شده خدماتی است که به مشتريان

اجزای بهای تمام شده خدمات. 2- شرکت ارائه می شود :

• در موسسات خدماتی دستمزد و سربار دو جزء اصلی بهای.تمام شده خدماتی محسوب می گردد

• :محاسبه بهای تمام شده خدمات و نقش آن در مديريت -3خدمات در موسسات روشهای محاسبه بهای تمام شده:خدماتی

• الف – سرشکن کردن بهای تمام شده بين سفارشات درتسهيم بهای تمام شده بين دپارتمانها و- دست اقدام ب

قسمتهای مختلف شرکت لزم به ذکر است

• تسهيم اقلم بهای تمام شده بين کارها و يا خدمات در دستاقدام مربوط به مشتريان مديريت را قادر خواهد ساخت کهبهای تمام شده واقعی هر يک از خدمات را با بهای تمام

.شده پيش بينی شده آن مقايسه کند

• کنترلهای لزم را در نتيجه اين مقايسه برقرار کند و از طرف ديگر به کمک بهای تمام شده واقعی انواع خدماتمورد ارائه می توان به قيمت گذاری عينی تری برای

.خدمات دست يافت

• در صورتيکه اقلم بهای تمام شده بر اساس دپارتمان ها يا فعاليتهای مختلف يک شرکت خدماتی تسهيم شود

• ملک مناسبی برای سنجش عملکرد مديران• بخشهای مختلف شرکت يا مديران مسئول انجام فعاليتهای

مختلف فراهم می آورد و سنجش عملکرد نيز به نوبه خود.مبنايی برای کنترل فعاليتهاست

.

• نحوه محاسبه سود عملياتی خدمات مختلف در موسساتبا کسر نمودن بهای تمام شده خدمات از درآمد خدماتی

.مربوط به آن، سود ناويژه حاصل از خدمات بدست می آيد

• هنگامی که هزينه ها يا آندسته از اقلم بهای تمام شده که به • خدمت معينی مربوط نيستند از اين سود ناويژه کم می شود سود

.عملياتی حاصل از ارائه خدمات بدست می آيد

• :فصل چهارم

• معادله کلی بهای تمام شده خدمات در موسسات بازرگانی و توليدی

• خروجی=وارده به انبار طی دوره+موجودی اول دورهموجودی آخر دوره+ازانبار

• :اين رابطه اساسی را می توان اين گونه نيز نوشت

• آخردوره موجودی-وارده طی دوره+موجودی اول دوره=خروجی از انبار

• لزم به ذکر است تفاوت اصلی اجزای اين رابطه دروارده به«موسسات بازرگانی و توليدی تنها در ماهيت رقم

است» انبار طی دوره .

• اين رقم در موسسات بازرگانی نشانگر خريد خالص طیدوره و در موسسات توليدی نشاندهنده توليد طی دوره مالی

.است

• :نظامهای بهای تمام شده در موسسات بازرگانی -1

• نحوه محاسبه بهای تمام شده کالی فروش رفته و ارتباطاقلم مختلف بهای تمام شده در موسسات بازرگانی به شرح

:زير است

• بهای تمام شده خريد- بهای تمام شده موجودی انتهای دوره +خالص طی دوره

بهای تمام شده کالی= بهای تمام شده موجودی اول دوره فروش رفته

• نظامهای اصلی که در تعيين بهای• تمام شده موجوديها و کالی فروش رفته در موسسات

:بازرگانی کاربرد دارند ، عبارتند از• نظام دائمی و نظام ادواری نگهداری اطلعات بهای تمام

.شده موجوديها

• • موجوديهانظام دائمی نگهداری اطلعات بهای تمام شده -2 :

• ويژگی اصلی نظام دائمی موجوديها آن است که ماندهحساب موجودی دائمًا در معرض تغيير است و با هر مورد

. خريد کال يا فروش آن زياد يا کم می شود

• حسن سيستم دائمی اين است که دائما بهای تمام مهمترين شده موجوديها را در اختيار استفاده کننده اين اطلعات می

در(گذارد و عيب اصلی آن افزايش حجم عمليات دفترداری است) صورت تعدد دفعات خريد و فروش .

• :نظام ادواری اطلعات بهای تمام شده موجوديها -3

• حساب موجودی کال در نظام ادواری نقش فعال ندارد وصرفًا رقم موجودی ابتدای دوره را تا پايان همان دوره نگاه

.می دارد

• و افزايش موجوديها در اين نظام به حساب خريد کال و به حساب فروش) در نتيجه فروش کال(کاهش موجوديها

. منظور می گردد

• در نظام فوق با شمارش فيزيکی موجوديها و• تعيين بهای تمام شده موجوديهای باقيمانده می توان در پايان يک دوره مالی بهای تمام شده کالی فروش رفته يا

.مانده موجوديها را محاسبه نمود

• :محاسبه بهای تمام شده کال -4

• روشهای تعيين بهای تمام شده موجوديها يا مفروضات:مربوط به نحوه گردش موجوديها در انبار عبارتند از

روش شناسايی ويژه، روش اولين صادره از اولين وارده،.روش اولين صادره از آخرين وارده و روش ميانگين

• اين روش مبتنی بر رديابی تک تک: روش شناسايی ويژهکالهای وارده به انبار است و طبعًا در مواردی که گردش

.کال در انبار زياد است کاربرد آن دشوار خواهد بود

• در موسسات بازرگانی بهای تمام شده کالی موجود درانبار و بهای تمام شده کالی فروش رفته دورقم کليدی در

ارتباط با بهای تمام شده محسوب می گردند که به ترتيب درو صورت سود و زيان عنوان می گردند ترازنامه .

•

• در نظام ادواری رقم موجودی انتهای دوره، از طريقشمارش فيزيکی موجوديها تعيين می گردد چرا که

موجودی ابتدای دوره در حساب موجودی ک و خريدهای. طی دوره در حساب خريد منعکس گرديده اند

•

• صورتی است: صورت بهای تمام شده کالی فروش رفتهاز اقلم موثر بر تعيين بهای تمام شده کالی فروش رفته

: برای يک دوره مالی معين که اين اقلم عبارتند از

• بهای تمام شده کالی فروش رفته برای يک دوره مالیبهای تمام شده موجودی کال: معين که اين اقلم عبارتند از

و احتماًل هر(در ابتدای دوره، خريد کال و هزينه حمل آن ) گونه برگشت از خريد

• و بالخره بهای تمام شده موجودی کال در انتهای دوره کهرقم نهايی اين صورت، بهای تمام شده کالی فروش رفته

.است

•

• :فصل پنجم• بهای تمام شده کال در موسسات توليدی – نظام ادواری

• معادله بهای تمام شده کالی فروش رفته -1

• بهای تمام شده- بهای تمام شده کالی ساخته شده در انتهای دورهبهای تمام شده موجودی کالی ساخته شده در+ توليدات طی دوره

بهای تمام شده کالی فروش رفته=ابتدای دوره

• صورت بهای(صورت بهای تمام شده کالی ساخته شده -2):تمام شده توليد

• صورت بهای تمام شده توليد صورتی است که نحوه ارتباطاقلم بهای تمام شده مرتبط با توليد در موسسات توليدی را

.نشان می دهد

• :شامل اقلم زير می باشد

• بهای تمام شده مواد مصرفی، دستمزد مستقيم پرداخت شدهطی دوره بهای تمام شده سربارو کاردرجريان ساخت

. ابتداوانتهای دوره

• :بهای تمام شده کالی توليد شده• :بهای تمام شده مواد مستقيم

• موجودی مواد مستقيم ابتدای دوره• خريد خالص مواد طی دوره +

• موجودی مواد مستقيم انتهای دوره• بهای تمام شده دستمزد مستقيم +

• سربار(بهای تمام شده ساير عوامل توليد + (• بهای تمام شده عوامل توليد طی دوره =

• بهای تمام شده کالی نيم ساخته ابتدای دوره +• جمع کار در جريان توليد طی دوره=

• انتهای) کالی نيم ساخته(بهای تمام شده کار در جريان دوره

• بهای تمام شده کالی ساخته شده طی دوره =

• روش ادواری بهای تمام شده -3

• »کار در جريان ساخت«نظام دائمی به کمک حساب دائمی مداومًا اطلعاتی درباره کار در جريان ساخت،

• کالی تکميل شده و بهای تمام شده کالی ساخته شده فراهم می کند و بيشتر در موسسات بزرگ و متوسط کاربرد

.دارد

• در نظام ادواری فقط در پايان يک دوره مالی و پس ازتعيين مقدار موجوديهای جنسی است

• که می توان به رقم بهای تمام شده کار در جريان ساخت وکالی ساخته شده دست يافت و اين نظام بيشتر در

.شرکتهای کوچک توليدی کاربرد دارد

•

• :نحوه گردش اقلم بهای تمام شده در روش ادواری -4

• بهای تمام شده دستمزد غيرمستقيم بهای تمام شدهمواد غيرمستقيم بهای تمام شده موادغيرمستقيم

• مستقیم دستمزد غیرمستقیم بهای تمام شده مستقیم

• بهای تمام شده سایراقلم مواد مستقیم دستمزد مستقیم

• جمع اقلم سربار

• بهای تمام شده کالی وارد شده به تولید

•

• کار در جريان اول دوره (+)• بهای تمام شده کالی در جريان ساخت طی دوره (=)

• کار درجريان آخر دوره (-)• بهای تمام شده کالی ساخته شده (=)

• موجودی کالی ساخته شده اول دوره (+)

• بهای تمام شده کالی آماده فروش (=)• موجودی کالی ساخته شده آخر دوره (-)

• بهای تمام شده کالی فروخته شده (=)• هزينه های عمومی، اداری و فروشی (+)

• جمع بهای تمام شده عمليات (=)

• :فصل ششم

• حسابداری مواد و بهای تمام شده آن• :خريد مواد -1

• :فرآيند خريد مواد شامل مراحل زير می باشد• ، سفارش)فرم درخواست خريد مواد(درخواست خريد مواد

فرم سفارش مواد(مواد (

• فرم رسيد انبار(و تحويل مواد خريداری شده به انبار (• :نحوه ثبت خريد مواد در دفاتر -2

• ،حسابهای پرداختنی يا)بدهکار(خريد مواد :در نظام ادواریبستانکار(وجه نقد (

• بدهکار(موجودی کال : در نظام دائمی (،• بستانکار(حسابهای پرداختنی يا وجه نقد (

• :کارت موجودی کال در انبار -3• کنترل تطابق مقادير: مزايای استفاده از کارت موجودی کال

موجودی مندرج در اين کارتها و موجودی واقعی هر کال. که از طريق شمارش فيزيکی موجودی انبار بدست می آيد

• امکان جلوگيری از وقوع بی نظمی يا مفقود شدن کالها رافراهم می آورد و اطلعات لزم را در اختيار مسئولين

.ذيربط قرار می دهد

• اطلعاتی که عمومًا در کارت موجودی کال درج میمشخصات کال يا مواد اوليه، اطلعات مربوط به حد: گردد

سفارشی و مقدار سفارش در هر نوبت سفارش مجدد،

• يا(يا اطلعات مربوط به هر نوبت خروج و ورود کال نظير تاريخ و مقدار و نهايتًا موجودی کال پس) مواد اوليه

.از هر نوبت خروج يا ورود• برای کارگاه يا خط توليد(صدور مواد از انبار -4 :(

• صدور مواد از انبار از طريق فرم درخواست مواد صورتمی پذيرد که اين فرم امکان برقراری کنترل بر نحوه

مصرف مواد اوليه توسط بخشهای مختلف توليدی را فراهممی آورد

• و قسمتهای توليدی از طريق آن مواد اوليه مورد نياز را از.انبار درخواست می کنند

• :نظام دائمی بهای تمام شده مواد -5• تعيين بهای تمام شده هر واحد مواد صادره از انبار

• مشکل اصلی در مشخص کردن بهای تمام شده موادمصرفی است که به دليل خريد مواد اوليه در دفعات.گوناگون و احتماًل به نرخهای متفاوت بروز کردند

• :روش ثبت مواد در دفاتر -6

•

• در نظام دائمی بهای تمام شده، اطلعات مربوط بهموجودی مواد، خريدها و مصرف ها همگی در حسابی

ثبت می شود» موجودی مواد اوليه«تحت عنوان

• و اين حساب دائمًا و يا هر گونه تغيير در مقدار موجوديها.به روز می شود

• :روشهای تعيين بهای تمام شده مواد -7• روش: روشهای تعيين بهای تمام شده مواد عبارتند از

ميانگين بهای تمام شده، شناسايی ويژه، روش

• روش ميانگين موزون متحرک، روش اولين صادره از، روش اولين صادره از آخرين وارده (fifo)اولين وارده

(Lifo) .• :مقايسه روشهای تعيين بهای تمام شده موجودی مواد -8

• در صورت ثبات قيمت مواد اوليه عمًل تفاوتی بين نتايج -کاربرد روشهای مختلف بهای تمام شده به وجود نمی آيد وبهای تمام شده کالی صادره از انبار و موجوديها در تمام

.روشها يکسان خواهد بود

• • در صورت وجود تورم دائمی و افزايش قيمت مواد از-روش اولين صادره از اولين وارده جهت تعيين بهای تمام

شده استفاده می گرد دزيرا فرض می شود که موجودیمی) گرانترين خريدها(انبارهمگی ازمحل آخرين خريدها

.باشد

• روش بهای تمام شده با تأثير بر بهای تمام شده کالی -فروش رفته از طريق اثر گذاری بر بهای تمام شده کالی

توليد شده و موجوديهای ابتدا و انتهای دوره بر سود ناويژه.تأثير می گذارد

• :ثبت صدور مواد اوليه از انبار -9• بدهکار(کار در جريان ساخت (

• بستانکار(موجودی مواد اوليه (

• گردآوری اقلم بهای تمام شده ی: فصل هفتم:دستمزد

• آشنايی با روشهای ثبت و جمع آوری: هدف کلی فصل.اطلعات در زمينه ی دستمزد مستقيم و غير مستقيم

• روشهای مختلفی برای تعيين ساعات کار عوامل انسانیتوليد وجود دارد) نيروی کار( .

•

• اسنادی که نشاندهنده ی ميزان ساعات کار افراد است .همچون کارت ساعت و برگه ی ساعت کار – به عنوانمبنايی برای تعيين دستمزد ناخالص آنها به کار برده می

.شود

• کارت ساعت – برای آنکه ساعات کار عوامل انسانی توليددر طول يک دوره ی معين زمانی اندازه گيری شود از

در اين کارت جمع ساعات. کارت ساعت استفاده می شودکار هر يک از

• .افراد در هر يک از روزهای ماه را نشان می دهد

• ، به علوه ساعت ورود و خروج در هر يک از روزها را برگه ی ساعت کار – برگه ساعت. نيز مشخص می کند

کار مشخص می کند که هر يک از کارگران ساعات کارروزانه ی خود را صرف انجام چه کارهای مشخصی کرده

. است

•

• به اين وسيله می توان دستمزد هر يک از کارکنان را به او انجام داده استبهای تمام شده ی کارهای مشخصی که

.منظور کرد

• نمونه ای از برگه ی ساعت کار• شماره ی پرسنلی: نام :

:شماره سفارش دپارتمان(نام کارگاه (

ساعت خاتمه: ساعت شروع ::کار انجام شده

• نرخ مربوطه× ساعات کار = بهای تمام شده دستمزد

• کنترل دستمزد: ثبت بهای دستمزد• بانک/ حسابهای پرداختنی

• :ثبت تخصيص دستمزد به کار درجريان ساخت و سربار• اخت سکار در جريان

• کنترل سربار• .کنترل دستمزد

• در جريان ساخت و دستمزددستمزد مستقيم به حساب کار .غير مستقيم به حساب کنترل سربار می رود

• گردآوری اقلم بهای تمام شده ی سربار: فصل هشتم .

• آشنايی با روش تضمين، گردآوری و ثبت: هدف کلی فصلاقلم

•

• بهای تمام شده ی سربار و تخصيص آن به کار در جريان:ساخت برای يک دوره مالی

• هر يک از اقلم بهای تمام شده ی سربار را در يکی از سه. گروه متغير، ثابت و نيمه متغير قرار می دهند

•

• مواد غير مستقيم – دستمزد غير مستقيم: سربار متغير• استهلک ساختمان کارخانه – عوارض: سربار ثابت

.ساليانه ملکی – اجاره سالنه ی ساختمان کارخانه• بهای سوخت – آب و برق: سربار نيمه متغير .

• سربار تخمينی(تخمين بهای تمام شده سربار (• يکی از دو عامل کليدی در تعيين نرخ جذب سربار، بهای

. تمام شده تخمينی سربار برای يک دوره ی مالی است

• برای آنکه بتوانيم تخمينی از بهای تمام شده ی سربار متغيرداشته باشيم بايد بتوانيم بهای تمام شده ی سربار متغير برای

. توليد يک واحد از کال را برآورد کنيم

• طبعًا کل سربار متغير مساوی با حاصلضرب مقدار توليدبه. مورد انتظار در بهای سربار متغير هر واحد کالست

اين ترتيب، تخمين بهای تمام شده ی سربار متغير برایدوره ی مالی بعد مستلزم برآورد مقدار توليد برای دوره

.بعد نيز هست

• • سربار نرخ :تعیین

• از آنجا که اقلم مختلف سربار به صورت جريانی مداوم ويکنواخت در طول يک دوره ی مالی واقع نمی شوند،

• برای آنکه سربار قابل تخصيص به مقادير توليد شده ی کالبايد از. در هر زمان – طی دوره – را بتوان تعيين کرد

جذب«روشهايی برای اين تخصيص و يا اصطلحًا استفاده کرد» به توليد » سربار .

• وجود سربار نرخ محاسبه در کلیدی عامل دو:دارد

• جمع بهای تمام شده ی تخمينی برای سربار يک دوره ی.معين

• طی همان) تخمينی از ميزان توليد(سطح فعاليت تخمينی .دوره

• نرخ سربار گاه به صورت ريالی و گاه به صورت درصدی.از توليد بيان می شود

• نرخ جذب سربار برای يک واحد = سربار تخمينی

• سطح فعاليت تخمينی•

• مخرج(مبانی رايج برای بيان سطح فعاليت مورد انتظار عبارتند از) کسر :

• بهای3- بهای تمام شده مواد مستقيم . 2- مقدار توليد -1. 5-ساعات کار مستقيم4- تمام شده ی دستمزد مستقيم

.ساعات کار ماشين

• نرخ جذب سربار برای هر واحد کال= سربار تخمينی • مقدار توليد تخمينی

• 100× براساس مواد= سربار تخمينی • بهای تمام شده تخمينی مواد مستقيم

• 100× بر اساس بهای دستمزدمستقيم= سربار تخمينی • دستمزد مستقيم تخمينی

•

• نرخ جذب با ساعات کارمستقيم= سربار تخمينی • ساعات کارمستقيم تخمينی

• نرخ سرباربراساس ساعت کارماشين= سربار تخمينی • ساعات کار تخمينی ماشين

• :جذب سربار به کار در جريان ساخت

• استفاده از نرخ جذب سربار کمک مؤثری در تعيين بهمی کند و) اگر چه تا حدودی تخمينی(موقع بهای تمام شده

ضرورتی ندارد برای تعيين بهای تمام شده ی کال تا پايان. سال يا دوره مالی منتظر بمانيم

• نرخ جذب سربار در به روز رساندن اطلعات بهای تمام.شده نقش و جايگاه ويژه ای دارد

• واقعيت اين است که اقلم مختلف بهای تمام شده ی سربار،در طول زمان و در جريان فعاليتهای روزمره ی توليدی

. واقع می شوند

• اما برخی از آنها نظير استهلک را تنها به صورت ادواریو در پايان يک دوره ی مالی تعيين و به حساب منظور می

.کنيم

• اقلم واقعی سربار در طول يک دوره مالی به صورتمنظور می» کنترل سربار«مستقيم و غير مستقيم به حساب

.شوند

• در بيشتر موارد اين اقلم ابتدائًا به حسابهای ديگری مثل هزينه يا کنترل دستمزد، هزينه استهلک و نظاير آن

منظور شده و سپس به حساب کنترل سربار منتقل می.شوند

• سربار اقلم اطلعات :گردآوری

• اقلم بهای تمام شده ی سربار از منابع متعددی حاصل شدهمنشاء اقلم سربار ممکن است يکی از منابع. و گرد می آيد

:زير باشد• صورتحسابها – صورتحسابهای واصله از فروشندگان

.مختلف يا سازمان های خدماتی

• .اسناد هزينه – سند پرداخت انواع هزينه• اين) – معوق(هزينه های تحقق يافته و پرداخت نشده اقلم ناشی از تعديلتی است که در حسابهايی نظير هزينه

.آب و برق پرداختنی پيش می آيد

• ثبتهای تعديلی آخر دوره ی مالی – به ثبتهای تعديلی.اقلمی نظير استهلک داراييهای ثابت

• سربار ثبت :نحوه• نحوه ثبت اقلم سربار در دفتر روزنامه بستگی به نظام

.گردآوری بهای تمام شده دارد

• اگر از نظام ادواری بهای تمام شده استفاده شود، تک تکاقلم سربار که در طول دوره واقع می شود به حسابهای

. جداگانه مربوط به خود بدهکار می شوند

• هر يک از حسابها عنوانی دارد که نشانگر ماهيت ارقامجمع مانده ی تک تک حسابهايی که. مندرج در آنهاست

مربوط به سربار کارخانه در يک دوره مالی است مساوی. با جمع سربار کارخانه بهای آن دوره است

•

• بنابراين در سيستم ادواری بهای تمام شده ، صرفًا اقلم.مختلف بهای تمام شده ی سربار در دفاتر ثبت می شوند

• در طول دوره هيچگونه کوششی برای انتقال آنها به حسابجذب. (توليد يا کار در جريان ساخت صورت نمی گيرد

.)سربار در طول دوره انجام نمی شود

• اما در نظام دائمی بهای تمام شده، هم اقلم واقعی بهای تمام شده ی سربار در طول دوره ثبت می شود و هم سربار

.جذب شده• اقلم واقعی سربار به محض وقوع به صورت مستقيم يا

. غيرمستقيم به حساب کنترل سربار، بدهکار می شود

• هنگامی که سربار مربوط به کالی در جريان توليد جذب.توليد می شود، ثبت زير انجام می شود

• کار در جريان ساخت • کنترل سربار/ سربار جذب شده

• سربار جذب شده«در صورتی که از حساب «• استفاده شود در پايان دوره ی مالی مانده بستانکار اين

. حساب به حساب کنترل سربار بسته می شود

• • کل سربار واقعی و مانده ی حساب سربار جذب شده نشان

.دهنده ی کل سربار تخصيص يافته به توليد است

• :مغايرت سربار واقعی وسربار جذ ب شدهميزان سربار جذب شده طی يک دوره مالی به ندرت

. مساوی با سربار واقعی می شود

– در صورتی که رقم مغايرت ميان سربار واقعی و .جذب شده کم اهميت باشد، معموًل آن را به حساب هزينه

. های دوره ی مالی منظور می کنند

• اما اگر ميزان مغايرت به اندازه ای است که بايد موردتوجه قرار گيرد، ميزان اضافه يا کسر جذب سربار را میتوان بسته به مورد يا مستقيمًا به حساب بهای تمام شده ی

.کالی فروخته شده منظور کرد

• يا به حساب موقتی با عنوان اضافه يا کسر جذب سربار مانده ی اين حساب نهايتًا به حساب بهای تمام. منتقل کرد

.شده کالی فروخته شده منتقل می شود

• سربار: بستن حسابهای کنترل سربار و سربار جذب شدهجذب شده

• کنترل سربار• اضافه جذب سربار

• اضافه جذب سربار: بستن حساب اضافه جذب سربار• بهای تمام شده کالی فروش رفته

• در مواردی که تفاوت بين سربار واقعی و جذب شده بااهميت تلقی می شود هم می توان آن را مستقيمًا به حساب

.بهای تمام شده ی کالی فروخته شده منظور کرد

• • می توان اين مغايرت را ميان حسابهای کار در جريان

ساخت، موجودی کالی ساخته شده و بهای تمام شده کالیکه طبعًا. . فروش رفته به نسبت مانده ی آنها سرشکن کرد

. اين روش، بسياردقيقتر است•

• .• در پايان هر دوره ی مالی، مغايرت ناشی از تفاوت سربار

واقعی و جذب شده بايد مورد تجزيه و تحليل دقيق توسط.مديريت قرار گيرد

• تا عمل بروز اين مغايرت روشن شود و در دوره های.بعدی از هر گونه خطای قابل کنترل پرهيز شود

• يک شرکت توليدی8 اطلعات زير در مورد عمليات سال :در دست است

•

سربارتخمينی

بهای تخمينی کارمستقيم

ساعات کارمستقيمتخمينی

ساعات کارماشين تخمينی

ريال 000/56

500/60

100/20

100/22

ريال 400/45

000/45

200/14

000/14

ريال 100/60

200/71

000/15

700/17

جبلفاشرح

کارگاه ها

• کارگاه الف از ساعات کار ماشين به عنوان مبنای تعييننرخ جذب سربار استفاده می کند و کارگاههای ب و ج به

ترتيب از بهای تمام شده ی کار مستقيم و ساعات کار. مستقيم به عنوان مبنای جذب سربار استفاده می کند

• :مطلوبست• تعيين نرخ از پيش تعيين شده ی جذب سربار هر/ الف

.کارگاه• با توجه به اطلعات واقعی زير سربار قابل جذب هر/ ب

کارگاه• محاسبه کنيد8 را برای ماه شهريور سال .

بهای تمام شده ی کارمستقيم

ساعات کار مستقيم

ساعات کار ماشين

ريال 200/6

ساعت 250/1

ساعت 000/2

ريال 000/4

ساعت 000/1

ساعت 100/1

ريال 000/7

ساعت 410/1

ساعت 150/1

جبلفاشرح

کارگاه ها

• برای کارگاههای8 در صورتی که سربار واقعی سال / ج،45، 57،500،000الف، ب و ج شرکت به ترتيب

ريال باشد000 ،6،000و 000 ،400 .

• ميزان اضافه يا کسر جذب سربار را با فرض اينکه ميزان• سربار جذب شده درست به اندازه ی سربار تخمينی باشد

.تعيين کنيد• با استفاده از حساب سربار جذب شده، سربار واقعی و/ د

را برای کارگاه ب ثبت کرده است8 جذب شده سال .

نرخ جذب سربار

نرخ جذب سربار

نرخ جذب سربار

/ب

سربار جذب شده

سربار جذب شده

سربار جذب شده

45/2545=1000×22000/56000

1= 4500000 ÷ 45400000

7/4006 =15/60100

5090900 =45/2545×2000

400000 =1/1×4000000

5649450 =7/4006 ×1410

کارگاه الف

کارگاه ب

کارگاه ج

کارگاه الف

کارگاه ب

کارگاه ج

• :فصل نهم• هزينه يابی سفارشات: نظام دائمی بهای تمام شده

• )تعيين بهای تمام شده سفارشات)• :هزينه يابی سفارشات

• در نظام هزينه يابی سفارشات از حسابی تحت عنوان.حساب کار در جريان ساخت هر سفارش استفاده می شود

• که مرکز تجمع کليه اقلم بهای تمام شده مربوط به يکسفارش معين است و مانده مجموعه حسابهای کار در

جريان سفارشها، نشاندهنده مانده کار در جريان ساخت کل. واحد توليدی در زمان معين است

• :روش تعيين بهای تمام شده سفارشات.• بهای مواد مستقيم تخصيص يافته به يک سفارش معين به

.حساب کار در جريان آن سفارش منظور می گردد

• و نيز بهای تمام شده مواد غير مستقيم مصرفی برای هر .سفارش به حساب سربار منظور می گردد

• :ثبتهای لزم• ، حسابهای)بدهکار(موجودی مواد اوليه : * خريد مواد

بستانکار(پرداختنی يا وجه نقد (

کار در جريان ساخت – سفارش : * صدور مواد از انبار جهت توليد• بدهکار(حساب کنترل سربار کارخانه – دپارتمان توليد (

• بستانکار(موجودی مواد اوليه (بستانکار(، دستمزد پرداختن)بدهکار(کنترل دستمزد : *دستمزد مستقيم (

• کنترل سربار: * سربار کارخانه• هزينه استهلک ماشين آلت

• هزينه استهلک ساختمان کارخانه• هزينه مصارف عمومی

• هزينه متفرقه• و منتقله به(انتقال بهای تمام شده سفارشی تکميل شده

):انبار• موجودی کالی ساخته شده *

• کار در جريان ساخت – سفارش • به شرکت سفارش دهنده) يا حمل کال(انتقال :

• )سفارش دهنده) Aحسابهای دريافتنی – شرکت *• بهای تمام شده کالی فروش رفته

• موجودی کالی ساخته شده • فروش

• :ضايعات توليد در سيستم هزينه يابی سفارشات• ضايعات عادی موجب افزايش بهای تمام شده سفارشات

.مربوطه می گردد• بهای قابل بازيافت واقعی يا تخمينی ضايعات قابل

بازپرداخت يا فروش از بهای تمام شده

• سفارشات بايد خارج شود و به صورت يک دارايی، تا .هنگام فروش يا مصرف مجدد، حساب آن نگهداری شود

مثل در حسابی تحت عنوان موجودی ضايعات قابل()فروش

•

• هنگام انتقال کالی تکميل شده به انبار و ثبتهای لزم به:فروش ضايعات مربوطه در روزها يا ماههای بعد

• موجودی کالی ساخته شده *• ضايعات قابل بازيافت

• کار در جريان ساخت – سفارش

• بد(بانک * (• بس(ضايعات قابل بازيافت (

• بس(درآمدهای متفرقه (• شرکت هدايت از سيستم هزينه يابی سفارشات استفاده: مثال

.می کنند

• • جمع هزينه های توليد اضافه شده در طول سال

که مبتنی بر مواد سيستم واقعی و دستمزد1000000 مستقيم

• واقعی است سربار منظور شده به حساب توليدات بر مبنای.رقم دستمزد واقعی صورت می گيرد

• ريال برمبنای دستمزد970000 بهای تمام شده کالی توليد شده مستقيم واقعی مواد مستقيم واقعی و سربار

• دستمزد واقعی به حساب کار75% هزينه های عمومی بر اساس در جريان منظور کل سربار منظور شده به حساب کار در جريان

هزينه های توليد بوده%27 • کار در جريان آخر80% موجودی کار در جريان اول دوره ارا

.دوره بوده•

• مصوب است تهيه صورت بهای تمام شده برای سال موردنظر و رقم دستمزد مستقيم – مواد مستقيم واقعی و سربار

.منظور شده بر مبنای مورد نظر نشان دهيد• حل مسئله

• سربار = 1000000 × 27% = 270000• مواد = 1000000 – (270000 + 360000)=370000

چشم

• X = کار در جريان

• کار در جريان+ کار در جريان آخر دوره – هزينه های توليدی بهای تمام شده کالی توليد شده = اول دوره

• = 30000 = د x2/0 < = x – 100000 + x 8/0 = 970000

• 150000 = x• کار در جريان اول دوره = 80% × 150000 = 120000

• شرکت هدايت• صورت بهای تمام شده کالی ساخته شده

• 1379 بهار سال •

• 370000مواد مستقيم • 360000دستمزد مستقيم

• 270000سربار • 1000000جمع هزينه های توليد

• 120000 کار در جريان اول دوره • 1120000کار در جريان طی دوره

• :کسر شود• (150000)کار در جريان پايان دوره

• 970000بهای تمام شده کالی ساخته شده طی دوره

• نظام دائمی بهای تمام شده هزينه: فصل دهميابی مرحله ای

• آشنايی با اهداف و ويژگی های سيستم: هدف کلی فصلهزينه يابی مرحله ای

• روشهای محاسبه بهای تمام شده کال بر اساس محاسبه آن .در هر مرحله از توليد کال

• :تعريف هزينه يابی مرحله ای• در مواردی که توليد کال به صورت انبوه يا به صورت

.مداوم صورت می گيرد

• معموًل به کارگيری سيستم هزينه يابی مرحله ای مناسبتراين روش هزينه يابی مرحله ای، عناصر اصلی بهای. است

تمام شده يا هزينه های توليد را بر اساس مراحل توليد ياآنچه اصطلحًا مراکز هزينه يا مراکز بهای تمام شده خوانده

.می شود نگهداری می کند

• • به هر حال آنچه کارگاه، دپارتمان، مرحله يا مرکز هزينه

خوانده می شود مسئول هزينه هايی است که در آندپارتمان واقع می شودو در حوزه ی عمل آن صورت می

.گيرد

• و سرپرست توليد در هر مرحله يک گزارش بهای تمام .نشده توليد تهيه می کند که در واقع صورتی از همه

.اطلعات جزئی است•

• .• سيستم هزينه يابی مرحله ای نشان می دهد که بهای تمام

شده ی توليد مربوط به يک دوره ی مالی را چگونه بين.مراحل مختلف توليد تقسيم کرده ايم

• که اين تنها يک مرحله ی ميانی است و هدف نهايی از اين سيستم محاسبه ی جمع بهای تمام شده ی هر واحد از کالی.توليد نشده و نهايتًا تعيين سود شرکت از توليد اين کالست

• .• يک سيستم هزينه يابی مرحله ای دارای ويژگی های زير

:است• اقلم بهای تمام شده بر اساس مرحله ی توليدی يا مرکز

.هزينه معين انباشته و ثبت می شوند

• هر مرحله ی توليدی دارای يک حساب کار در جريان.ساخت مخصوص به خود در دفتر کل می باشد

• برای تعيين حجم» واحدهای معادل«از روش يافتن کالهای در جريان ساخت، در پايان هر دوره استفاده می

.شود

• بهای تمام شده يک واحد کالی توليد شده در هر دپارتمان.برای يک دوره ی مالی معين می شود

• واحدهای تکميل شده و بهای تمام شده آنها به مرحله بعدی.يا انبار منتقل می شود

• جمع بهای تمام شده در هر مرحله ی توليدی و بهای تمامشده ی عمليات آن مرحله برای يک واحد کال، متناوبًا ودر فواصل زمانی معين مورد تحليل و محاسبه قرار می

.گيرد•

• :اقلم بهای تمام شده در هر يک از مراحل توليد• کالی تکميل شده برای يک مرحله حالت مواد اوليه برایمرحله ی بعدی را دارد تا آن هنگام که کال همه ی مراحل

توليد را پشت سر گذاشته و به صورت کالی ساخته شده.درآيد

• طبعًا بهای تمام شده ی هر واحد کال همزمان با عبور از ..مراحل مختلف توليدی رفته رفته افزايش می يابد

• گردش فيزيکی محصولت در جريان ساخت در سيستم)هزينه يابی مرحله ای(بهای تمام شده ی مراحل توليد

گردش فيزيکی واحدهای کال و بهای تمام شده ی آنها ازميان مراحل مختلف توليد،

• گردش فيزيکی و ريالی مربوط به آن را در داخل سيستم .هزينه يابی مرحله ای موجب می شود

• تعداد واحدهای نيم ساخته ی اول دوره در دپارتمان دپارتمان(واحدهای منتقل شده از اين مرحله (

• =تعداد واحدهايی که در اين دوره اقدام به توليد آنها نشده و واحدهای تکميل شده موجود در اين مرحله

• يا از مراحل قبلی دريافت شدهواحدهای نيم ساخته ی پايان دوره

•

• حساب کار در جريان ساخت در هر مرحله در اثر بهایتمام شده مواد، دستمزد و سربار و همچنين بهای تمام شده

.منتقل شده از مرحله ی قبل بدهکار می شود

• هنگامی که واحدهای در دست ساخت تکميل شد، حساب کار در جريان ساخت دپارتمان مربوط به اندازه ی بهای

.تمام شده ی کالی منتقل شده بستانکار می شود

• ترتيب مراحل توليد در شرکتهای مختلف، بسته به نوع:فعاليت اين شرکتها، به يکی از سه شکل زير است

• .متوالی، موازی و گزينشی• شکل متوالی مراحل توليد

• :گردآوری اطلعات مربوط به مواد،دستمزد و سربار• به کاربردن سيستم هزينه يابی مرحله ای تفاوتی در نحوه ی

اما. انباشت بهای مواد،دستمزد و سربار ايجاد نمی کندتفاوت اصلی اين روش در نحوه ی تسهيم اقلم بهای تمام

. شده است

• در اين سيستم بهای تمام شده ی توليد بين دپارلمانهای.مختلف توليدی سرشکن می شود

• ثبت مصرف مواد به وسيله دپارتمان الف در طول يک:دوره

• کار در جريان ساخت – دپارتمان الف• موجودی مواد

• بهای تمام شده ی مواد مصرفی توسط دپارتمان که بايد بهحساب کار در جريان ساخت دپارتمانهای مربوطه منظور

:شود به روشهای مختلفی قابل دستيابی است

• برای هر دپارتمان، برگه ی درخواست مواد جداگانه ایتنظيم شود و در پايان دوره جمع مبلغ اين برگه ها

.مساوی با جمع مواد مصرفی در دپارتمان تلقی شود

• می توان جمع مواد مصرف شده را از طريق جمع کردنمبلغ مواد خريداری شده طی دوره با مواد اول دوره وسپس کسر کردن موجودی مواد آخر دوره ، به دست

.آورد

• در برخی صنايع نظير داروسازی يا مجتمع های مهندسیمی توان از فرمولهای خاصی برای تعيين نوع و مقدار

.مواد استفاده کرد

• در برخی موارد نيز که مواد مشابهی مداومًا مورد• استفاده قرار می گيرد مصرف روزانه يا هفتگی به کمک

.فرمهايی به نام فرم مصرف مواد قابل تعيين است• ثبت لزم برای توزيع بهای دستمزد توليد بين دپارتمانهای

:الف ، ب و ج

• کار در جريان ساخت – دپارتمان الف• کار در جريان ساخت – دپارتمان ب• کار در جريان ساخت – دپارتمان ج

• هزينه دستمزد/ کنترل دستمزد • بهای دستمزد مربوط به هر دپارتمان در واقع

•جمع بهای تمام شده ی دستمزد کارگران و کارمندان آن

در سيستم هزينه يابی مرحله ای، سربار. دپارتمان استکارخانه را می توان به يکی از دو روش زير به حساب

.دپارتمانها منظور کرد

• روش اول – بر اساس يک نرخ از پيش تعيين شده، سرباراين روش به. را به حساب کار در جريان منظور می کنند

خصوص در مواردی که حجم توليد دائمًا در نوسان بوده.است

• از يک ماه به ماه ديگر به نحو قابل ملحظه ای تغيير می ثبت برای تخصيص سربار به. کند مناسب است

:دپارتمانهای الف، ب و ج• کار در جريان ساخت – دپارتمان الف

• کار در جريان ساخت – دپارتمان ب• کار در جريان ساخت – دپارتمان ج

• کنترل سربار کارخانه• روش دوم – هزينه های واقعی کارخانه به حساب کارخانه

. در جريان منظور می شود

• اين روش در مواردی مناسب است که حجم توليد و همچنين.مبلغ سربار از يک ماه به ماه ديگر بانسبه ثابت بماند

• جمع هزينه های سربار کارخانه برای يک دوره هم شاملبهای سرباری است که مستقيمًا در دپارتمانها وجود داشته

.است

• و هم شامل هزينه های تخصيص يافته مربوط بهبه...) نظير تأسيسات، تعميرات و(دپارتمانهای خدماتی

.دپارتمانهای توليدی است• تولید شده تمام بهای :گزارش

• گزارش بهای تمام شده ی• توليد، تحليلی از فعاليتهای يک دپارتمان يا مرکز هزينه

.برای يک دوره مالی معين است

• علوه بر نشان دادن جمع بهای تمام شده و بهای تمام شدهی هر واحد، هر يک از عناصر بهای تمام شده نيز به

صورت جداگانه در متن گزارش يا جداول ضميمه ی آن.عرضه می شود

• گزارش بهای تمام شده ی توليد در واقع شامل سه:جدول به شرح زير است

• واحدهای وارد شده به جريان توليد(جدول مقادير توليد) دپارتمان و واحدهای تکميل و خارج شده از دپارتمان

• منظور(بهای تمام شده ی منظور شده به حساب دپارتمان به حساب دپارتمان نحوه ی) شدن اقلم بهای تمام شده

. تسهيم بهای تمام شده ی منظور شده به حساب دپارتمان

• واحدهای معادل در واقع: واحدهای معادل کالی تکميل شدهبيان واحدهای تکميل شده به صورت واحدهای تکميل شده

.است• )به لحاظ مواد، دستمزد، سربار(و از آنجا که ميزان تکميل

ندرتًا يکسان است، در واحد معادل جداگانه بايد محاسبه.شود

• کالی در جريان توليد آخر دوره به صورت واحدهایمعادل

• تکميل شده بيان می شوند و اين کار با ضرب کردن واحدهای در جريان ساخت در درصد تکميل به دست می

.آيد

• :اقلم بهای تمام شده که به حساب دپارتمان منظور می شود• اين بخش از گزارش

• بهای تمام شده ی توليد ارائه کننده ی اطلعاتی در مورد بهای تمام شده تجمع يافته در حساب کار در جريان ساخت

. دپارتمان است

• يعنی مجموعه اقلمی که به حساب دپارتمان منظور شده.اند

• قسمتی از اين اقلم از مراحل قبلی به دپارتمان منتقل شده و بقيه مربوط به همين) جز در مورد مرحله اول توليد(اند

. دپارتمان است

• بهای تمام شده ی هر واحد• يا مقدار هر يک از عناصر بهای تمام شده برای يک)

نيز در اين بخش از گزارش بهای تمام شده ی) واحد کالمحاسبه ی مقدار هر يک ازعناصر. توليد ارائه می شود

بهای تمام شده برای يک واحد کال در دپارتمان اول به:شرح زير است

• I= مواد= جمع بهای تمام شده ی مواد در اين دورهمصرفی هر واحد کال

• واحدهای معادل برای مواد • II= دستمزد هر= دستمزد اضافه شده در طول اين دوره

واحد کال• واحدهای معادل برای دستمزد

• III= سربار هر واحد= سربار افزوده شده طی دورهکال

• واحدهای معادل برای سربار • I+II+III = جمع بهای تمام شده ی يک واحد کال در

دپارتمان اول

• محاسبه موارد فوق برای دپارتمانهای دوم به بعد به شرح:زير خواهد بود

• I= جمع بهای تمام شده واحدهای انتقالی از مرحله قبل =مواد مربوط به هر واحد

• واحدهای معادل برای مواد • III= دستمزد هر واحد کال= دستمزد اضافه شده طی دوره

• واحدهای معادل برای دستمزد • IV= سربار هر واحد کال= دستمزد اضافه شده طی دوره

• واحدهای معادل برای سربار • I+II+III+IV = جمع بهای تمام شده يک واحد کال

• جدول تسهيم بهای تمام شده ی منظور شده به حساب:دپارتمان

• اين بخش از گزارش بهای تمام شده ی توليد نشان دهنده ینحوه ی توزيع و تسهيم بهای تمام شده ی تجمع يافته درحساب دپارتمان بين واحدهای تکميل شده و منتقل شده،.تکميل اما منتقل شده و کار در جريان نيم ساخته است

• جمع بهای تمام شده تسهيم شده بين موارد فوق الذکر طبعًا . مساوی با جمع بهای تمام شده منظور شده بهبايد

.حساب دپارتمان باشد

• گزارش بهای تمام شده توليد دپارتمانها را می توان بهصورت يک گزارش برای مجموعه ی دپارتمانها و

.گزارشهای جداگانه برای هر يک از آنها تهيه و ارائه کرد

• • الف مواد اوليه را در آخرين112/دپارتمان شماره ی

اين. عمليات فرآيند توليدی خودبه جريان توليد وارد می کند4 دپارتمان، دومين مرحله ی توليدکال در يک پروسه

.مرحله ای توليد است

• هيچگونه) الف(112/مواد اضافه شده در دپارتمان دوم افزايشی در تعداد کالی موجود در خط توليد به وجود نمی

الف در ماه112/اطلعات زير در مورددپارتمان . آورددر دست است×× 13 تير :

• )واصله(واحدهای انتقالی به اين مرحله واحد13000

• بهای تمام شده ی کالی واصلهريال16120

• )تکميل(45% کار در جريان آخر دوره واحد2000

• :بهای تمام شده اضافه شده در اين دپارتمان• مواد ريال2860

• دستمزدريال6664

• سربارريال3333

• .موجودی کار در جريان اول دوره صفر بوده استمطلوبست تهيه گزارش بهای تمام شده ی توليد در دپارتمان

الف112 / .

• الف112/گزارش بهای تمام شده توليد دپارتمان • ×× 13برای تيرماه

• مقادير توليد/ الف :• واحدهای دريافتی از مرحله قبل • واحدهای انتقالی به مرحله بعد

11000 -• کار در جريان آخر دوره

- 2000• جمع

13000 13000

2897734/2جمع

33331190028/0سربار

66641190056/0دستمزد

28601100026/0مواد

هزینه هایانتقالی از مرحله

قبل

161201300024/1

جدول هزینه/ ج:های تولید

نرخ =معادل÷ مبلغ

جمع آحاد تکمیلشده

130001100011900

کاردر جریانپایان دوره

%100)45%)و

2000 - 900

واحدهای تکمیلو منتقل شده

110001100011000

جدول معادل/ ب: آحاد تکمیل شده

تبدیلموادهزینه های انتقالی

• جدول توزيع هزينه ها/ د :• (34/2 × 11000) بهای واحدهای تکميل و مشتعل شده

25740• :کار در جريان ساخت پايان دوره

• هزينه انتقالی (2000 × 24/1)2480

• تبديل + 28/0)) (900×(56/0756

• .جمع هزينه های توليد3236

•28976

• اختلف ناشی از گرد کردن هزينه يا بهای تمام شده هر.واحد سربار می باشد

• .حسابهای دفتر کل در سيستم ادواری بهای تمام شده -5

• حسابهای مرتبط با توليد کال که در• حساب: سيستم ادواری به کار برده می شوند عبارتند از موجودی مواد اوليه، حساب موجودی کار در جريان ساخت

، حسابهای مرتبط به هزينه های عمومی کارخانه)توليد(، حساب کنترل هزينه های سربار، حساب توليد)سربار( .

• :ثبتهای روزنامه در نظام ادواری بهای تمام شده -6• : خريد مواد (1) خريد مواد* • بانک

• اين رويداد هيچگونه ثبتی در: صدور مواد از انبار (2).نظام ادواری بهای تمام شده ندارد

• کنترل(هزينه دستمزد : * بهای تمام شده نيروی کار (3))دستمزد

• دستمزد پرداختني

• دستمزد مستقيم *• کنترل سربار

• هزينه دستمزدکنترل دستمزد( (

• دستمزد پرداختنی* به هنگام پرداخت دستمزد تحقق يافته • بانک

• )بد(وقوع هزينه های سربارهزينه آب ، برق و گاز (4)بس(وجه نقد (

• بد(کنترل سربار * (• ) بس(هزينه آب –برق گاز

تکميل توليد کال و انتقال کالی ساخته شده به (5)

اين رويداد ثبتی ندارد: انبار .

• بد(وجه نقد – بانک= * فروش کالها (6) (• بس(فروش (

• :ثبتهای لزم در پايان يک دوره مالی (7)• از حساب توليد جهت بستن حسابهای موقت مربوط بهتوليد، تعديل مانده حسابهای دائمی موجودی های مواد وکار در جريان، تعيين بهای تمام شده کالی ساخته شده

.استفاده می گردد

• .• تعديل مانده حسابهای موجودی کالی ساخته شده در (8)

:پايان دوره

• در نظام ادواری بهای تمام شده در پايان دوره مالی• و فقط از طريق شمارش فيزيکی موجوديها و تعيين بهای

تمام شده آن به يکی از روشهای موجود می توان از.موجودی کالی ساخته شده واقعی انبار آگاه شد

•

• مانده حساب موجودی کالی ساخته شده در پايان يک دورهمالی به کمک حساب عملکرد يا عملکرد سود وزيان تعديل

.می گردد• بستن حسابهای موقت درآمد و انواع هزينه های غير (9)

:توليدی

• در نظام ادواری بهای تمام شده، درآمد فروش به مجردتحقق در حساب درآمد فروش ثبت می شود و انواع هزينه

های عمومی غير توليدی در نظام ادواری در پايان دوره به.حساب خلصه سود و زيان منتقل و بسته می شود

• :فصل يازدهم• :سيستم هزينه يابی مرحله ای کار در جريان ساخت

• آشنايی با نحوه محاسبه درصد تکميل کار در جريان ساخت:و تأثير آن بر بهای تمام شده کال• :تعريف کار در جريان ساخت

• کار در جريان ساخت کاليی است که هنوز فرآيندهایتوليدی آن در يک دپارتمان کامل نشده و گاه حتی همه مواد.لزم برای توليد آن نيز هنوز به خط توليد جذب نشده است

آيا کار در جريان ساخت شکل ظاهری مشخصی دارد؟

• کار در جريان ساخت هر کارگاه با کارگاه ديگر تفاوتدارد مثًل در يک کارگاه ، مونتاژ قطعات محصول نيم

.ساخته محصولی است که همه قطعات آن مونتاژ نشده است

• در کارگاه رنگ محصول نيم ساخته يا کار در جريان محصولی است که هنوز فرايند رنگ آميزی آن کامل نشده

.است• ساخت جریان در کار تکمیل درصد :محاسبه

• اين محاسبه معموًل پيچيده است چون تمام محصولتی که بهصورت نيم ساخته روی خط توليد قرار دارند در يکوضعيت از نظر ميزان تکميل فرآيندها قرار ندارند و

.ميزان تکميل هر يک با ديگری تفاوت دارد

• تنها کاری که می توان برای سهولت محاسبه درصد کامل .بودن کار در جريان ساخت آخر دوره انجام داد، اين است

که ميزان درصد تکميل را برای تک تک عناصر بهایبه طور جداگانه) يعنی مواد – دستمزد و سربار(تمام شده

. تعيين کرد•

• وقتی کاليی مراحل تکميل خود را در يک کارگاه معين .پشت سر گذاشت و به کارگاه بعد يا انبار رفت کاليی که از

کارگاه قبلی به اين کارگاه جديد می آيد برای کارگاه جديد.حکم ماده اوليه است

و موادی به آن اضافه. بايد فرايندهايی روی آن انجام شودبه جز کارگاه آخر که محصول تکميل. شود تا کامل گردد

شده آن حکم کالی تکميل شده شرکت را دارد و برای.عرضه آماده است

• کار در جريان ساخت انتهای دوره از لحاظ آن دسته ازعناصربهای تمام شده که بايد در يک دپارتمان صرف

می تواند نيم) سربار- مواد – دستمزد(تکميل آن شود .ساخته باشد

• و تنها درصدی از هر يک از عناصر را جذب خود کردهباشد اما هيچگاه از نظر هزينه های مربوط به دپارتمان

های قبلی نيمه تکميل به حساب نمی آيد و همواره از اينتکميل است100% نظر .

• به جز دپارتمانهای اول که هيچ دپارتمانی قبل از خود.ندارد

• بهای محاسبه بر ساخت جریان در کار تأثیرشده :تمام

• برای مشخص شدن نحوه تاثير کار در جريان ابتدای دوره.بر بهای تمام شده توليد به نکات زير بايد توجه شود

• اول(کار در جريان مربوط به چندين دپارتمان است ) الف)يا بعدی

• بهای تمام شده کار در جريان پايان دوره مالی قبل،) ب.همان بهای تمام شده کار در جريان ابتدای دوره جديد است

• مانده حساب کاردر جريان ساخت يک کارگاه توليدی) ج

در ابتدای هر دوره مالی، نشاندهنده عناصر متشکله آننيست و فقط يک رقم است بنابراين برای تشخيص اجزای

آن بايد به گزارش بهای تمام شده کارگاه در پايان دوره.مالی قبل رجوع شود

• روش تأثير گذاری کار در جريان اول دوره بر بهای) دتمام شده کالی تکميل شده در يک دپارتمان از يکی از دو

روش 2) ميانگين 1) روش Fifo (اولين صادره از اولين)وارده

• در صورتی که کار در جريان ابتدای دوره ای در دپارتمانهای دوم به بعد وجود داشته باشد بهای تمام شده آن شامل

• هزينه های انتقالی(بهای تمام شده مربوط به دپارتمان قبل (

• بهای تمام شده مواد مصرفی در کارگاه تا ابتدای دوره) ب• بهای تمام شده دستمزد – سربار صرف شده برای اين) ج

.کالی نيم ساخته در همين کارگاه تا ابتدای دوره

• اجزای متشکله کار در جريان ساخت انتهای دوره در بخش»نحوه تسهيم هزينه های منظور شده به حساب دپارتمان«

بهای تمام شده کار در جريان ساخت(زير عنوان فرعی مشخص می شود) انتهای دوره .

• اين بخش در گزارش بهای تمام شده توليد يک دپارتمان قيد.می شود

• اقلم بهای تمام شده ای که طی دوره مالی در دپارتمانمعينی صرف می شود، صرف انجام دو اقدام اساسی می

.گردد

• تکميل محصولت در دست ساخت ابتدای دوره) الف• يا) در دپارتمان اصلی(اقدام به توليد واحدهای جديد ) ب

دپارتمان های دوم(دريافت واحدهای جديد از دپارتمان قبلی و تکميل آنها) به بعد .

– در پايان نمودار نحوه گردش فيزيکی کاردرجريان ابتدا

• و طی دوره و تبديل آن به کار در جريان ساخت .رنگها دوره يا کالی کامل شده دپارتمان

• :فصل دوازدهم• روش ميانگين در تعيين بهای: سيستم هزينه يابی مرحله ای

:تمام شده کار در جريان ساخت• :اساس روش ميانگين

• اعم از(بر اين فرض است که بايد هزينه های متناظر (مواد، دستمزد، سربار

• و يا هزينه های انتقالی از دپارتمان قبل که در کار اولدوره وجود دارد يا طی دوره ايجاد شده با يکديگر جمع و.بر معادل واحدهای تکميل شده همان دوره سرشکن شود

•

• تا بطور متوسط بهای تمام شده مواد، دستمزد سربار ياهزينه های انتقالی مرتبط با يک واحد کالی تکميل شده

.دپارتمان بدست آيد

– تهيه گزارش بهای تمام شده• در دپارتمان های اول – دوم و بعدی

• در روش ميانگين تفاوت اصلی دپارتمان های دوم و: نکتهبعد از آن با دپارتمان اول در اقلم تشکيل دهنده بهای تمام

:شده بدين معنی است

• •

که برای تهيه گزارش بهای تمام شده علوه بر آگاهی از اقلم بهای دستمزد – سربار مصرفی و موجود در کار در- تمام شده مواد

جريان ساخت ابتدای دوره بايد ميزان بهای تمام شده انتقالیازدپارتمان های قبلی را نيز در طول دوره و در کار در جريان

.ابتدای دوره تشخيص دهيم

•

• با يک مثال تهيه گزارش بهای تمام شده را در دپارتمان.های توليد شرکت آرمان بررسی می کنيم

•

• • :مثال شرکت آرمان( (

• شرکت آرمان از نظام هزينه يابی مرحله ای استفاده می کندمواد اوليه مصرفی برای توليد تنها. در کارگاه توليدی دارد

محصول اين شرکت در ابتدای خط کارگاه

• 2 اول وارد خط توليد می شود ولی موادی که در کارگاه متناسب با پيشرفت کار وارد. به محصول اضافه می شود

ارديبهشت ماه. (جريان توليد می شود (•

125100کار در جریان آخر دوره

1200-انتقال به انبار کال

1225-انتقالی از دپارتمان قبل

-1250شروع به تولید طی دوره

واحد 75واحد 100کار در جریان اول دوره

مقادیر تولید

000/627/1800/490سربار

000/786/1400/588دستمزد

000/902/1800/784مواد

هزینه های دپارتمان در:طول اردیبهشت

000/37200/19سربار

000/34600/23دستمزد

هزینه های این دپارتمانمواد

000/150200/31

هزینه های انتقالی دپارتمانقبلی

-0-304600

کار در جریان اول دورهشامل

2کارگاه 1کارگاه :اقلم بهای تمام شده

3

2

3

2

%75%60دستمزد و سربار

%75%100مواد

کار در جریان:انتهای دوره

%66 %25دستمزد و سربار

%60 %100مواد

2کارگاه 1کارگاه

کار در جریان:ابتدای دوره

میزان تکمیل کار:در جریان تولید

• :مطلوب است• تهيه گزارش بهای تمام شده توليد برای هر دپارتمان به

روش ميانگين• شرکت توليدی آرمان

• ارديبهشت روش ميانگين(گزارش بهای تمام شده توليد (

1275 13001300 1350جمع

معادل کار در جریان پایاندوره

125 75100 75

1200 12251200 1225واحدهای تکمیل شده و انتقالی

جدول معادل آمارتکمیل) بشده

هزینه های انتقالی مواد و تبدیلمواد تبدیل

1300 13501300 1350جمع

واحدهای در جریان ساختپایان دوره

- 125- 100

واحدهای انتقال یافته بهانبار-دپارتمان بعد

- 1225- 1200

واحدهای در جریان ساخت اولدوره

100 -75 -

واحدهای دریافتی از مرحلهقبل

- -1225 -

واحدهایی که شروع به تولیدشده اند

1250 -- -

جدول مقداری تولید)الف واحد واحدواحد واحد:

کارگاه دومکارگاه اولشرح

3786007009005712

304600312002360019200

25145000784800588400490800

419640480400

22100053150004200

3700016270001280سربار

3400017860001400دستمزد

15000019020001520مواد

جدول هزینه) جهای تولیدانتقالی از

مرحله قبل

کار در جریان اول دوره-

هزینه های طی دوره-

بهای هر واحد-

55360007387600جمع

بهای کار در جریان ساخت آخردوره

125 ×152075×1400 391000

75×1280

4192×100640×75

480×75 533200400×75

بهای تمام شده واحدهای انتقالی وتکمیلی

1225×4200 5145000120 × 5712 6854400

محاسبات مبلغمحاسبات مبلغجدول سیستم هزینه ها) د

55360007387600جمع هزینه های تولید

2کارگاه 1کارگاه

• ثبت های حسابداری در روش ميانگين• ثبت های مربوط به انتقال بهای تمام شده کالهای منتقل شده

از هر دپارتمان به دپارتمان بعد • کار در جريان دپارتمان گيرنده بدهکار

کاردرجريان دپارتمان انتقال دهنده بستانکار

• انتقال بهای تمام شده کالی ساخته شده انتقالی از دپارتمان آخر به انبار

• حساب موجودی کال بدهکار• حساب کار در جريان دپارتمان آخر بستانکار

• :فصل سيزدهم• :سيستم هزينه يابی مرحله ای

• در تعيين بهای تمام شده Fifoروش • :تعريف

• فرض بر اين است که جريان بهای تمام شده Fifoدر روش هماهنگ با جريان فيزيکی محصولت روی خط توليد

.کارگاهاست

• يعنی در يک دوره زمانی معين و در يک کارگاه ازمجموعه مراحل توليد واحدهايی که زودتر از بقيه وارد خط

.توليد شده اند زودتر از بقيه هم کامل و تکميل می شوند•

• به عبارتی ديگر ابتدا تکميل کار در جريان ساخت ابتدای .دوره و پس از آن تکميل توليدات تازه طی دوره انجام می

.شود• « :» شرايط استفاده و جدول معادل واحدهای توليد شده

.شرايط زير وجود دارد Fifoدرروش

• .• مواد –(نوسانات عمده نرخهای اقلم بهای تمام شده

از يک دوره مالی به دوره بعد کار در) دستمزد – سربارجريان ساخت درصد قابل توجهی از کار در جريان ساخت

.يک دوره را ابتدای دوره تشکيل می دهد

• Fifoجدول معادل واحدهای توليد شده در • در اين روش فرض است اقلم بهای تمام شده يک دوره

مالی در يک دپارتمان معين مستقل از اقلم متناظ بهای تمام.شده همين دپارتمان در دوره مالی قبلی است

• بنابراين در جستجوی يافتن بهای تمام شده يک واحد کالی.تکميل شده برای دوره جديد هستيم

• بر همين اساس تک تک اقلم بهای تمام شده مربوط بهدوره جاری مالی بر تعداد واحدهای معادل کاليی که واقعًا

.در اين دوره توليد شده سرشکن می شود

و در اين سيستم عناصر بهای تمام شده موجود در کار در.جريان ساخت ابتدای دوره را دخالت نمی دهيمشده تکمیل واحدهای معادل جدول

کارو سربارمواد –سربار و کار

2کارگاه 1کارگاه شرح

• معادل کالی توليد شده طی دوره • 1گزارش بهای تمام شده توليد در دپارتمان

• مقايسه دو روش ميانگين و : نکات مهم Fifo

• بهای تمام شده کار در جريان ابتدای دوره به صورت يکقلم ظاهر می شود و ديگر به اجزای تشکيل دهنده آن اشاره

بر خلف روش ميانگين که به تک تک عناصر. نمی شود.بهای تمام شده کار در جريان اول دوره اشاره می شد

• بهای تمام شده يک واحد کال واقعًا بهای تمام شده توليد وتکميل يک واحد کال در اين دپارتمان طی دوره مورد

.نظر است و ربطی به نرخ ماهها يا دوره ی قبل ندارد

• بر خلف روش ميانگين که ميانگين نرخ های دوره قبل وجاری مد نظر بود

• بهای تمام شده واحدهای انتقالی عمًل از دو جزء کامًل.مستقل تشکيل می شود

• بهای تمام شده واحدهای انتقالی از محل کار در) الفبهای تمام شده واحدهای انتقالی) جريان ابتدای دوره – ب

.از محل توليدات همان دوره• .مثال شرکت آرمان را که در بحث ميانگين مطرح شد

.بيان می کنيمfifoبا

روش شرکت توليدی آرمان . Fifo

اردیبهشت برای تولید شده تمام بهای گزارش

جدول هزینه های تولید)ج مبلغ بهای هر واحد مبلغ بهای هرواحد:

1225 12751225 1250جمع

75 75100 125معادل کاردرجریان پایان دوره

1125 11251125 1125واحدهای شروع وتکمیل شده در طی دوره

25 -75 -معادل آحاد تکمیل شده کار درجریان اول دوره

هزینه های انتقالی مواد و تبدیلمواد تبدیلجدول معادل آحاد تکمیل شده) ب

1300 13501300 1350جمع

100 -125 -واحدهای در جریان ساخت پایان دوره

انبار(واحدهای انتقالی به دپارتمان بعد (- 1225- 120

- 75- 100واحدهای در جریان ساخت اول دوره

- 1225- -واحدهای دریافتی از مرحله قبل

- -- 1250واحدهایی که شروع به تولید شده اند

جدول مقداری تولید)الف واحد واحدواحد واحد:

2کارگاه1کارگاه شرح

55359827387597جمع

ارزش کار در جریانساخت آخر دوره

6/1521×12578/1400×75

390963 07/1276×75

01/4200×10065/640×75

32/480×75 53412365/400×75

بهای تمام شده واحدهایشروع و تکمیل شده طی

دوره

45/4198×1125 4723256

63/5721×1125

بهای تمام شده کالیاول دوره

421763643633

اجرای-هزینه تولیدتکمیل کالی اول دوره

-416641

از شرکا درجریان اولدوره

78/1400×75 221000

07/1276×75 200763

65/640×25 37860032/480×25 38041

65/400×25

محاسبات جدول توزیع هزینه ها)دمبلغ

محاسبات مبلغ

5536000جمع45/4198

7387600 63/5721

1627000سربار07/1276

490800 65/400

1786000دستمزد78/1400

588400 32/480

1920000 مواد6/1521

784800 65/640

01/4200 5145019- -انتقالی از مرحله قبل

- 37860- 221000کاردر جریان اول دوره

• دپارتمان در تولید شده تمام بهای گزارشبعد (دوم به (

• تنها تفاوت کارگاه دوم و يا بعد با کارگاه اول وجود بهایتمام شده انتقالی از کارگاه قبل در مجموعه اقلم بهای تمام

.شده به حساب دپارتمان است

• مهم :نکات• بهای تمام شده يک واحد کالی تکميل شده در کارگاههای

)دوره های مالی معين(اول و دوم و همچنين در ماههای .کامًل متفاوت است

• بدليل نوسان شديد قيمتهای طی دو دوره مالی .• 1 بهای تمام شده يک واحد کالی منتقل شده از کارگاه -2

عددی است که از حاصل تعامل بهای تمام شده يک2 به .واحد کال در جريان ساخت اول دوره تکميل شده است

• و بهای تمام شده واحدهای شروع و2 و انتقالی به کارگاه می باشد2 تکميل شده همين دوره در کارگاه .

• :مثال در صفحه بعد• Fifoتفاوت روش

• : با روش ميانگين در سيستم هزينه يابی وحله ای • تفاوت اصلی در چگونگی تعيين بهای تمام شده کار درجريان ساخت ابتدای دوره و کار شروع و تکميل شده طی

.دوره است

• در روش ميانگين موزون بهای تمام شده برای هر دو بهای تمام شده Fifoمنظور استفاده می شود اما در روش کار در جريان ابتدای دوره شامل هزينه های دوره قبل بانرخهای قبلی و هزينه های تکميلی با نرخهای همين دوره

.است

• بهای تمام شده کار شروع و تکميل شده در اين دوره نيز در صورت نوسانات نرخها کامًل متفاوت از دوره قبل و

مبتنی بر نرخهای جديد است بنابراين بهای تمام شده دوره.قبل همين دپارتمان تأثيری بر آن ندارد

• :فصل چهاردهم• »هزينه يابی استاندارد»

• :تعریف• تعيين بهای تمام شده برنامه ريزی: هزينه يابی استاندارد

• .شده برای يک محصول قبل از توليد آن

• ارقام استاندارد را می توان برای تأمين اهداف زير بکار:برد

• کنترل بهای تمام شده-1• تعيين بهای تمام شده موجوديها-2

• برنامه ريزی بودجه ای-3

• قيمت گذاری محصول-4• نگهداری اطلعات دفترداری-5

• »ايجاد استاندارد»• جزئی جدايی ناپذير در هر سيستم هزينه يابی استاندارد

سربار3- دستمزد مستقيم 2-مواد 1- تعيين استاندارد • استانداردهای مقدار: 1- استاندارد های مواد مستقيم

توسط دپارتمان مهندسی) مصرف مواد( .

• استانداردهای قيمت توسط واحد حسابداری صنعتی –-2واحد خريد

• کارايی تعيين از طريق مطالعات: 3- استانداردهای دستمزدنرخ دستمزد توسط واحد4- کارسنجی و زمان سنجی

مهندسی – حسابداری صنعتی

• « اگر مقادير واقعی کمتر از: نکته» تحليل مغايرتاستاندارد تعيين شده باشد مطلوب در غير اين صورت

نامطلوب• و : مغایرت واقعی نتایج میان تفاوت

شده تعیین پیش از انداردهای .است• عوامل خارجی2- عوامل داخلی : 1- اين تفاوتها

• )مقدار واقعی مواد – مقدار استاندارد× --(بهای استاندارد مغايرت درمصرف مواد مستقيم مصرفی =

• =تعداد توليد × مقدار مواد هر واحد کال طبق استاندارد مقدار مواد طبق استاندارد

• بهای تمام شده واقعی – بهای تمام شده× (مقادير واقعی مغايرت و قيمت مواد) = استاندارد

• »ثبت های مربوط به خريد مصرف مواد مستقيم»• خريد مواد تقسيم: الف :

• )بد(موجود مواد بس(اسناد پرداختنی (

• مغايرت(مصرف مواد ) ب (• کار در جريان ساخت

• مغايرت در قيمت مواد مصرفی• موجودی مواد

• مغايرت در مصرف مواد• « مستقیم دستمزد »مغایرت

• ساعات کار استاندارد – ساعات کار× (نرخ استاندارد مغايرت در کارايی نيروی کار مستقيم)=واقعی

• ساعات کار استاندارد= محاسبه ساعت کار استاندارد : نکتهتعداد واحدهای توليد شده× برای هر واحد

• نرخ استاندارد دستمزد – نرخ دستمزد× (ساعات کار واقعی مغايرت در نرخ دستمزد مستقيم) = واقعی

• ثبت های مربوط به مغايرت های دستمزد مستقيم • ثبت بهای تمام شده دستمزد: الف :

• ) بد( کنترل دستمزد بس( حسابهای پرداختنی مختلف (

• سيستم بهای تمام شده دستمزد بين مغايرت ها و کار درجريان: ب:توليد

• بد(کاردرجريان ساخت (• مغايرت در کارايی دستمزد

• بس( مغايرت در نرخ دستمزد کنترل دستمزد (• بستن مغايرت ها

• به2- به حساب سود و زيان : 1- در پايان يک دوره مالیبهای تمام شده کالی فروخته شده و موجوديها به سمت

مانده آنها• مغايرت در نرخ مواد

• مغايرت در کارايی دستمزد• مغايرت سربار

• مغايرت در مصرف مواد• مغايرت در نرخ دستمزد

• خلصه سود و زيان• مغايرت در نرخ مواد

• مغايرت در کارايی دستمزد• مغايرت سربار

• مغايرت در مصرف مواد• مغايرت در نرخ دستمزد

• بهای تمام شده کالی فروش رفته

• موجودی کالی ساخته شده• کار در جريان ساخت

• :مثال• اطلعات زير مربوط به شرکت زراعت

• 000/15 تعداد کالی توليد شده و تکميل شده طی دوره • واحد3 مواد مستقيم استاندارد

• مواد برای هر واحد کال • واحد000/50 مواد مستقيم مصرف شده در توليد

• واحد000/60 مواد مستقيم خريداری شده • ريال125 بهای تمام شده مواد برای هر واحد – استاندارد

• ريال110 بهای تمام شده هر واحد – واقعی • ساعت برای هر واحد کال2 ساعات کار مستقيم استاندارد

• ساعت30250 ساعات کار واقعی طی دوره • ريال هر ساعت420 نرخ استاندارد هر ساعت کار

• ريال هر ساعت450 نرخ واقعی هر ساعت کار • مطلوب است محاسبه

• مصرف مواد- قيمت مواد : مغايرت• نرخ دستمزد- کارايی : مغايرت دستمزد

• ثبت هزينه دستمزد و تهيه مغايرت های دستمزد) ب :

• 2و 1 با توجه به فرمولهای

• 625 = (50000 – (3× 15000) 125 = (1) نا مساعد نرخ مواد(2) مصرف مواد

• نرخ مواد750000= (110 -125)×50000= (2) مساعد • کارایی105000 = (30250-(2×15000) 420= نامساعد

نرخ انحراف دستمزد مستقیم (3) (4)

دفتر روزنامه شرکت توليدی رز) ب

ثبت تسهيم حقوق به حساب

توليد مغايرت

1361250هزينه حقوق0

907500انحراف نرخ دستمزد

105000انحراف کارايی دستمزد

3000×420=12600000 12600000 کالی در جريان ساخت0

ثبت حقوق واقعی تحقق يافته

1361250بانک0

136125001هزينه حقوق3

612500=450×30250

محاسبات بستانکار بدهکار شرح تاريخ