Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bu döküman Linux nedir neden tercih edilir gibi sorulara cevap arayanlara kısa bir bilgilendirmeden sonra Sanal makinaya Linux Ubuntu dağıtımının kurulumunu göstererek genel linux terminal ve komutlarının anlatımıyla son bulmaktadır.Lİnux ve özgür yazılım farkındalığını artırmak için giriş seviyesinde bir dökumandır.İşinize yaraması dileğiyle iyi çalışmalar.Soru,görüş ve önerileriniz için [email protected] a mail atabilirsiniz.
Citation preview
LİNUX’A GİRİŞ
LİNUX NEDEN İYİDİR?
LİNUX 101
HAKKIMDA
AHMET GÜREL
BLOGGER ~ www.gurelahmet.com
SDÜ YAZILIM KULÜBÜ ~ BAŞKAN YARDIMCISI
Süleyman Demirel Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği
www.linkedin.com/in/ahmetgurell
MAİL:
SUNUM KAZANIMLARI
Linux nedir?GNU/Linux neden daha iyi bir işletim sistemi?Linux ta dağıtım nedir ?Linux dağıtım türleri nelerdir?VirtualBox a Ubuntu KurulumuBasit Linux Kullanımı
LİNUX NEDİR?
Linux GNU Genel Kamu Lisansı ile lisanslanmış özgür,açık kaynak kodlu ücretsiz bir işletim sistemi çekirdeğidir.
Linux unix’e fikirsel ve teknik anlamda atıfta bulunarak geliştirilmiş; fakat her hangi bir kod ortaklığı bulunmayıp sıfırdan kodlanmıştır.
Linux, 1991 yılında Finlandiyalı bir üniversite öğrencisi olan Linus Torvalds tarafından geliştirmeye başlanmıştır.Linux ismini ilk olarak Linus Torvalds tarafından 5 Ekim 1991 Linux 0.02 etiketiyle duyurulmuştur.
Linux çekirdek olarak tek başına bir şey ifade etmez.Son kullanıcı açısından Linux dağıtımları grafiksel arayüzle desteklenmiş,paket yönetim sistemi,ofis yazılım seti ve internet tarayıcısı gibi şeyler ekleyerek son kullanıcıya bir işletim sistemi sunmaktadır.
Linux sözcüğünü yalnız çekirdek için kullanılmakta, işletim sisteminin tamamı için, GNU Projesi'nin yazılım ve araçlarını içermesi nedeniyle “GNU/Linux” adını kullanmaktadır
Linux neden daha iyi?
Ücretsiz bir işletim sistemi internetten indirip kurun hepsi bu kadar.
Açık kaynak kodlu olup isterseniz sizde katkıda bulunabilirsiniz yada kullandığınız işletim sisteminin kodlarını inceleyebilirsiniz.
Virüslere son açık kaynak yazılım olduğundan tespit edilen bir açık saatler en fazla bir yada iki gün içinde giderilecektir.Çünkü sayısız geliştirici o sorunla ilgilenip en kısa sürede çözüm buluyor.
Paket yönetim sistemi ile istediğiniz yazılımlara kolayca ulaşıp ücret ödemeden yükleyebilirsiniz.
Linuxta her ihtiyaca göre dağıtımlar bulmak mümkündür bu yüzden yaptığınız işe göre dağıtım seçip en iyi performans ile işlerinizi halledebilirsiniz.(Örn: Sunucularda debian,centos, güvenlik ile uğraşanlar Backtrack,Kali gibi dağıtımlardan faydalanabilir.)
Windows a nerelerde ihtiyacımız var?
Oyunların çoğu windows işletim sisteminde çalışır mac ve linux a uyumlu olanlar çok azdır.
Kullandığınız bir yazılım sadece windows ta çalışıyor ise
Nadir bile olsa donanımınız linux u desteklemiyorsa
Bu durumlarda windows a ihtiyaç duyabilirsiniz bunların haricinde Linux her ihtiyacınıza cevap verecektir.Bu durumlarda bile ikinci işletim sistemi olarak linux kurup kullanabilir ihtiyac durumunda windows a geçebilirsiniz.
Linux’ta Dağıtım nedir?
Dağıtım kavramı, özgür yazılım felsefesinin çok alternatifli dünyasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış, Linux'a özgü bir terimdir.
Linux Dağıtımı ile vurgulanan aslında tam bir işletim sistemi olarak çalışır hale gelmiş bir özgür yazılım projeleri topluluğudur
Bunun için sistemi kullanacak kullanıcı ya da sistemin üstleneceği göreve uygun olarak Linux Çekirdeği ve birlikte binlerce özgür yazılım projesi ürünü kullanılarak birlikte çalışacak şekilde bir sistem oluşturulur.
Linux’ta Dağıtım Türleri
1-Debian - Debian tabanlı dağıtımlar○ 1.1 Knoppix - Knoppix tabanlı dağıtımlar○ 1.2 Ubuntu - Ubuntu tabanlı dağıtımlar
2-Gentoo - Gentoo tabanlı dağıtımlar○ 2.1 Fedora - Fedora tabanlı dağıtımlar○ 2.2 Red Hat Enterprise Linux - RedHat tabanlı dağıtımlar○ 2.3 Diğer RPM tabanlı dağıtımlar
3-Slackware - Slackware tabanlı dağıtımlar○ 3.1 SLAX - SLAX tabanlı dağıtımlar
4-Başka bir dağıtımı temel almamış olan dağıtımlar
Dağıtımları bu şekilde ayırabiliriz.Daha fazla merak ederseniz internete debian tabanlı dağıtımlar yada fedora tabanlı dağıtımlar gibi aramalar yapmanız yeterli olacaktır.
Linux Nasıl Kurulur?
Linux hakkında genel bilgileri ve dağıtımları inceledik.İyi yönlerini eksik yönlerini gördük.
Şimdi linux kurmak istiyorsunuz nasıl yapacaksınız?
Linux Giriş dökümanı olduğundan herkesin windows kullandığını varsayarak :
Üç şekilde kurabilirsiniz.
1-Linux u tüm diske kurarak windows silinir2-Windows un yanına ikinci işletim sistemi olarak kurabilirsiniz3-Windows a sanal makina ile kurup kullanabilirsiniz.
Benım tercihim ikinci işletim sistemi olarak kurup kullanmanız fakat Linux a çok yabancı iseniz windows a sanal makina ile kurup linux u görüp kullanmanız açısından sunumda VirtualBox ile Ubuntu kurulumu yapmayı göstereceğim.İlerleyen zamanlarda ikinci işletim sistemi olarak kurmayı unutmayın :)
Sanal Makina ile Ubuntu Kurulumu
Sanal Makina: Gerçek bir bilgisayar gibi işleyen içine işletim sistemi kurup kullanabileceğiniz yazılımdır.VMware,VirtualBox,VirtualPC bunlardan bazılarıdır.
Ben bu sunumda VirtualBox ile Bir debian dağıtımı olan Ubuntu işletim sistemini kuracağım.
Ubuntu en çok kullanılan Linux dağıtımıdır.Grafik arayüzüyle son kullanıcıya yönelik işletim sistemidir.
Sanal Makina ile Ubuntu Kurulumu
Önce VirtualBox u indirip kuruyoruz.https://www.virtualbox.org/wiki/Downloads
Daha sonra kuracağımız işletim sistemi olan Ubuntuyu indiriyoruz.
http://www.ubuntu.com/download/desktop
Download dedikten sonra önünüze açılan sayfadan en alta inip sol alt köşedekiNot now, take me to the download › a tıklayarak indirmeyi başlatabilirsiniz.
VirtualBox ı indirip kurduysanız bu ekran önünüze gelecek arkadaşlar sol üstden new e tıklayarak ekran görüntüsündeki gibi seçiyoruz tabıkı ubuntuyu 32 bit indirdiyseniz 32 bit seçmeniz gerek.(Siz VirtualBox ı yeni kurduğunuz ve daha önceden sanal makina oluşturmadğınız için sol taraftaki windows7 ubuntu kali sanal makinalarınız olmayacak.Önemsemeyiniz.)
Next dedikten sonra ekran görüntüsündeki adım gelecek sanal makinanızın kullanıcağı ram miktarını soruyor 1024 mb yanı 1 gb yeterli olacaktır.
Diğer adımlarda bir değişiklik yapmadan next next dıyerek bu adıma kadar geliyoruz bu adımda sistemin kullanacağı harddisk miktarını verıyoruz sureklı sanaldan kullanmayacağımız için 8 gb yeterli bir alandır.Sürekli kullanacağınız işletim sistemini kurarken en az 20 gb verseniz iyi olur.Create a tıklayarak sanal makinamızı oluşturmuş olacağız.
Oluşan sanal makinamızı görüyorsunuz ubuntu2 start dedıkten sonra gelen ekranda yükleyeceğimiz işletim sistemini seçip(indirdiğimiz ubuntuyu) start dedikten sonra herhangi bir işletim sistemi yükler gibi adımları izliyoruz.
Eğer indirdiğiniz isoyu seçip start dedikten sonra bu ekran geliyorsa herşey doğru demektir.
Bundan sonraki işlemleri ekran görüntülerini izleyerek yapabilirsiniz.
Ubuntunun türkçe dil desteği bulunmakta ama ben ingilizce kuruyorum size de ingilizce kurmanızı öneririm.
Bu aşa normalde önemlidir.Diskin tamamını silip ubuntu kuracağını söyluyor zaten bız 8 gb bos bir alan verdik sanal makinamıza sorun yok.İkinci işletim sistemi olarak kurarken bilgisayarınıza dikkatlı olun.
Artık arkanıza yaslanıp sadece ubuntunun yüklenmesini beklemeniz gerek:)
Kurulum tamamlandığında sistem yeniden başlatma isteyecek.
Yeniden başlattığınızda sisteminiz kurulmuş artık bir Linux-Ubuntu kullanıcısısınız :)
Linux güvenli bir sistemdir bu yuzden sistemi kurarken şifre zorunludur ve açılışta bunu sorar.Aynı zamanda yetkili işlem için root kullanıcısı olmanız gerekir root kullanıcısı olurkende bu şifreyi bize sorar.
VirtualBox’ı Tam Ekran Yapma
Sistemimizi kurduk fakat ekran boyutları gördüğünüz gibi küçük durumda bunu tam ekran yapmak için Devices(Aygıtlar) e tıklayarak Insert Guest Additions (Misafir eklentileri) kurarak bu sorunu halledicez.
Ekran görüntülerini yine adım adım izleyerek kolay bir şekilde yapabilirsiniz.
Devices(aygıtlardan) Guest Additions (Misafir eklentileri) tıklayacaz yukarıdaki ekran görüntüsü gelecek run a tıklayacağız.
Linux bır dosya yukleyeceğiniz zaman root kullanıcı şifrenizi ister bunu kurulum sırasında belirlemiştik hatta pc mız açılırkende o şifreti girmiştik.Burayada aynı şifreyi girerek yüklemeye onay veriyoruz.
Daha sonra terminal yüklemeyi kendisi yapıyor ekrandaki gibi tamamlandığında enter a basarak pencere kapanacak ve yükleme işlemimiz tamamlanmıştır.Bilgisayarı yeniden başlatarak VirtualBox daki sanal makinamızı tam ekran olarak kullanabileceğiz.
Yeniden başlatmayı istersek grafik arayüzden istersek terminal den komut ile yapabiliriz.
Terminalı resimdeki gibide açabilirsiniz yada CTRL+ALT+T kısayolu ilede açabilirsiniz.
reboot yeniden başlatma komutudur fakat bu işlem için linux root kullanıcı olmamızı ister bunuda sudo komutu ile oluruz. sudo reboot yazdığımızda root şifremizi istiyor onu girip enter a bastığımızda bilgisayarımız yeniden başlayacaktır.
Bilgisayarımız açıldığında View den Switch to fullscreen (tam ekran kullan) a tıklayarak sanal makinanızı artık tam ekran olarak kullanabilirsiniz.Saatin yanında sağ üstte ayarları,kullanıcıları,açma ve kapatma ayarlarını bulabilirsiniz.Güle güle kullanın :)
Linux’a Bir Bakış
Bilgisayarımıza artık Linux-Ubuntu dağıtımını kurduk.Sıra kullanmasında Linux işletim sisteminde terminal ile grafik arayüzle yapabildiğiniz herşeyi ve daha fazlasını komutlar ile yapabilmekteyiz.
Temel Linux Kullanımı ve Komutları adlı en kısa sürede bır sunum daha hazırlamayı düşünüyorum o zamana kadar bir kaç komut ve terminal in kullanımını göstereceğim işinize lazım olan tüm komutları ve kullanımlarını internette detaylı bir şekilde bulabilirsiniz araştırarak çok daha iyi öğrenebilirsiniz.
Ubuntuyu kurduğumuzda içinde Mozilla tarayıcısı yüklü bir şekilde gelmekte tıkladığınızda istediğiniz gibi internete ulaşabilirsiniz.
Terminalı böyle aratarak açabilir yada kısayolu ile CTRL+ALT+T ile açabilirsiniz.
Bir kaç komut girdim terminale bunlar: pwd : bulunduğumuz dizini gösterirls : dosya ve klasörleri listeler cd : bir klasörün içine girmemizi sağlar.
touch hello : hello adında bır metin dosyası oluşturur.
Masaüstünde hello adlı metin dosyamız oluştu açarak içine merhaba ubuntu yazıp save ettim.
Linuxta terminalden bir metin dosyasını açmak için nano,vi,vim gibi editörler kullanılır bende vi hello komutu ile hello adlı dosyayı vi editörü ile açtım.
Biraz önce yazıp kaydettiğim merhaba ubuntu yazısını gördüm.Terminalden komutla metin dosyamızı böyle açıyoruz çıkarkende ESC tuşuna basarak :q yazıp ENTER a basarak çıkıyoruz.
exit yazıp enter a basarak terminalden de çıkmış oluruz.
Linux ta grafikle yapabileceğimiz basit işlemleri terminal komutları iled e görmüş olduk.
NOT: Ubuntuyu türkçe kurulum yaptıysanız terminal uçbirim olarak görünecektir.
TEŞEKKÜRLER
Bu sunumda Linux un ne olduğunuSanal Makinaya Kurulumunu Genel basit bir Linux kullanımını ve komutlarını anlatmaya çalıştım.
Umarım faydalı olmuştur. En kısa zamanda Temel Linux Kullanımı ve Komutları adlı ikinci bir sunum hazırlamaya çalışacağım.
Her türlü soru ve öneriniz için hakkımdaki kısmında ki maillerden ve sosyal ağlardan ulaşabilirsiniz.
KAYNAKÇA:
1-http://tr.wikipedia.org/wiki/Linux2-http://tr.wikipedia.org/wiki/Linux_da%C4%9F%C4%B1t%C4%B1mlar%C4%B13-http://www.whylinuxisbetter.net/
