Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacjiArchitektura informacji

Dziedzina wiedzy czy rzemiosło?Dziedzina wiedzy czy rzemiosło?

Dr Stanisław SkórkaAkademia Pedagogiczna w Krakowie

Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

O czym będzie mowa…O czym będzie mowa…

• Podstawowe pojęcia• Konteksty AI• AI a bibliologia• AI – dziedzina / rzemiosło

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

spodziewaliśmy się po komputerach fontanny mądrości, otrzymaliśmy powódź danych…

(A.Piatetsky-Shapiro)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Lęk informacyjny

Informacyjna presjaInformacyjna presja

Przeładowanie informacyjnePrzeładowanie informacyjne

Informacyjny smogInformacyjny smog

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacji jest tak stara, jak stara jest komunikacja międzyludzka, tam gdzie jest informacja jest architektura

(J.J. Garret)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacjiArchitektura informacji

młoda meta-dyscyplina obejmująca projektowanie, implementację i utrzymywanie przestrzeni informacji cyfrowej udostępnianej człowiekowi, w celu nawigowania i wykorzystania

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacji (2)Architektura informacji (2)

sztuka oraz nauka konstruowania i klasyfikowania stron internetowych i intranetowych, których celem jest pomoc w znajdowaniu i zarządzaniu informacjąproces organizowania, etykietowania, projektowania nawigacji i systemów wyszukiwawczych pomocnych w znajdowaniu i zarządzaniu informacją

(P. Morville, L. Rosenfeld)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacji (3)Architektura informacji (3)

powstające społeczeństwo praktyków skupionych na stosowaniu podstawowych zasad projektowania i architektury do cyfrowego krajobrazu European Information Architecture

Summit – coroczna konferencja społeczności architektów informacji z Europy

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Architektura informacji jest szybko rozwijającą się dziedziną związaną ze sztuką i nauką stosowania formalnych i systematycznych podejść do organizowania i prezentowania informacji

(K. Belton)

 

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

ArchitektArchitekt informacji informacji

• osoba tworząca strukturę lub mapę informacji, która pozwala innym znaleźć własną ścieżkę do wiedzy (R.S. Wurman) 

• dokonuje transformacji danych na informację zrozumiałą dla ludzi

• humanizuje technologię skupiając się na człowieku (L. Duddy)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Czym zajmuje się Czym zajmuje się AIAI??

• nadawaniem informacji kształtu środowiska, które pozwala użytkownikom tworzyć, zarządzać i udostępniać je w postaci struktury zapewniającej zgodność semantyczną (relewancję)

• kształtowaniem tego środowiska w celu umożliwienia użytkownikom lepszej komunikacji, współpracy i przeżyć

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Czym zajmuje się AI? (2)Czym zajmuje się AI? (2)

ArchitektInformacji

Klient

Użytkownik

Biuro handlowe

Projektant graficzny

Informatycy Programiści

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Dylemat Dylemat architekta informacjiarchitekta informacji

Cele użytkownika Cele firmyFunkcje podstawow

e

Identyfikacja podstawowych funkcji serwisuIdentyfikacja podstawowych funkcji serwisu

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

• AI jest „klejem” spajającym treść, usługi i strukturę– umożliwia ich współpracę dla realizacji

wymagań użytkowników, oraz ocenę zakresu zaspokajania ich potrzeb,

– bez niej zarówno użytkownicy, jak i twórcy środowisk informacyjnych tracą czas i środki a ich wysiłek idzie na marne

(Michael Crandall )

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Trzy Trzy obszaryobszary działalności działalności architekta informacjiarchitekta informacji

TreśćTreść

KontekstKontekst UżytkownikUżytkownik

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Trzy Trzy obszaryobszary działalności działalności architekta informacji (2)architekta informacji (2)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

UżytkownikUżytkownik

• podmiot i cel, dla którego tworzy się ai• mają wielką władzę – decydują o wartości

projektu• mierzeni są liczbą i skalą kliknięć, wrażeń,

przychodów z reklam lub sprzedaży• test użytkowników jest bardzo ważny

nawet jeżeli wykonany będzie niestarannie (ogólnie)

• użytkownicy są sprzymierzeńcami architekta informacji

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

TreśćTreść

...czyli to, co umieszczamy w serwisie (dane, dokumenty, aplikacje, usługi sieciowe, obrazki, dźwięki, filmy itd.)

Zanim zaczniemy projektować należy ustalić co różni, a co łączy poszczególne tematy, w jaki sposób można je zespolić w jeden system

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

KontekstKontekst

• Dotyczy wizji i celów firmy (klienta) związanych z serwisem internetowym

• Wymaga zdobycia informacji od pracowników nt. misji i celu istnienia serwisu

• Ukierunkowanie na realizację jakiegoś zadania

• Tworzenie scenariuszy wyszukiwawczych i nawigowania, które wspierać ma użytkownika w drodze do celu

• Opracowywany na bazie badań preferencji użytkowników

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Etapy projektowania AI Etapy projektowania AI serwisu WWWserwisu WWW

1. Określenie tematu i funkcji 2. Pisanie planu3. Poznawanie użytkowników4. Tworzenie schematu organizacji treści5. Tworzenie schematu nawigacji6. Projekt szkiców strony głównej i

podstron7. Wykonanie stron8. Wdrażanie i ocena gotowego projektu

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

wyszukiwalność

znajdowalność

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Konteksty Konteksty AIAI

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Wielka AIWielka AI

• (ang. big IA) – obejmuje szeroki obszar zagadnień teoretycznych i praktycznych, dotyczących wszystkich etapów opracowywania i projektowania środowiska informacyjnego, w tym także zarządzanie grupą wykonawczą.

• Za sprawą odwołań do metodologii wielu dyscyplin naukowych tzw. wielka AI postrzegana jest jako meta-dziedzina wiedzy

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Mała AIMała AI

• (ang. little IA) dotyczy zagadnień szczegółowych, głównie praktycznych, nazywana jest rzemiosłem,

• zadania: tworzenie dokumentacji prezentującej detale projektu (schematy i wykresy dokumentujące m.in. prace zespołu projektowego), wdrażanie i modyfikowanie projektu.

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI jako meta-dyscyplinaAI jako meta-dyscyplina

bibliotekarstwo

nauka o informacji

edytorstwo

psychologia

ergonomia

dziennikarstwo

bibliografiasocjologiainformatyka

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Pięć praw bibliotekarstwa Pięć praw bibliotekarstwa S.R. RanganathanS.R. Ranganathan (1931) (1931)

1.Książki są po to, by z nich korzystać.

2.Daj każdemu czytelnikowi odpowiednią dla niego książkę.

3.Każda książka ma swojego czytelnika.

4.Oszczędzaj czas czytelnika.5.Biblioteka jest żywym, rozwijającym

się organizmem.

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI vs. bibliotekarz: AI vs. bibliotekarz: cechy wspólnecechy wspólne

• Zarządzanie dużymi zasobami danych i informacji (gromadzenie, opracowanie i udostępnianie)

• Organizacja dostępu do informacji• Strukturyzacja informacji• Obsługa użytkowników• Rozwijanie narzędzi wyszukiwawczych• Tworzenie wyszukiwalnych i środowisk

informacji

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI vs. BibliotekarzAI vs. Bibliotekarz (2) (2)

Głównym celem bibliotekarza jest umożliwienie użytkownikom dostępu do informacji

Zadaniem architekta informacji jest ten dostęp ułatwić

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

BibliotekarzBibliotekarz-architekt informacji-architekt informacji

• Ewolucja profesji bibliotekarza• Możliwość podjęcia atrakcyjnej

specjalizacji w ramach zawodu• Przeniesienie akcentu z dokumentów

(danych, informacji) na użytkownika i jego preferncje

• Rozszerzenie problematyki badawczej z zakresu nauki o informacji i bibliotekarstwa

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI w pracy bibliotekarzaAI w pracy bibliotekarza

1. Projektowanie serwisów internetowych

2. Organizowanie przestrzeni biblioteki (rzeczywistej): czytelnia, dostęp do zbiorów, księgozbiór podręczny itp.

3. Ewaluacja zasobów sieci4. Edukacja przyszłych użytkowników

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI AI dziedziną wiedzydziedziną wiedzy

Pole badawczeTeorie TerminologiaMetody

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AIAI

Pole Pole badawczebadawcze

Główne obszary:• metodyka projektowania • użytkownicy (zachowania, potrzeby,

preferencje)• środowisko informacyjne

(system)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AIAI

Pole badawcze (2)Pole badawcze (2)

• metody projektowania łatwych w użyciu systemów informacji

• efektywność strategii AI• analiza metod projektowania

środowisk informacyjnych• ewaluacja funkcjonalności serwisów

internetowych• zachowania użytkowników

(poszukiwanie i percepcja informacji)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AIAITeorieTeorie

• Podejście użytkowniko-centryczne• Zasady użyteczności

(funkcjonalności)– Użytkownik nie czyta lecz skanuje– Użytkownik nie wybiera optymalnie, lecz

się zadowala

• Prawa funkcjonalności– Nie każ mi myśleć!

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AIAI

TermionologiaTermionologia

• zaczerpnięta m.in. z nauki o informacji • zmodyfikowana pod kątem

zastosowań marketingowych:– profil użytkownika persona– doświadczania użytkownika

(user experience) zachowania wyszukiwawcze

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI AI

MetodologiaMetodologia

Wybrane metody:• sortowanie kart• monitoring• wywiad, ankieta, • obserwacja

• symulacja• analiza treści• ocena

heurystyczna• myślenie na głos

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

AI profesja (rzemiosło)AI profesja (rzemiosło)

zadania, w których uczestniczy architekt informacji:

użyteczność projektowanie informacji projektowanie interakcji programowanie i wykonanie techniczne

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

WnioskiWnioski

• AI jest kształtującą się dziedziną, do której odwołuje się wiele dyscyplin

• AI nie jest jeszcze „czystą” dziedziną wiedzy ze względu m.in. na nieścisłości terminologiczne oraz uzależnienie od świata biznesu, który ją wypromował

• Przyszłość należy do AI – ponieważ użytkownik staje się ważniejszy niż technologia

• Wartość pracy AI jest nieoceniona, tak jak bezcenna może być informacja odszukana w odpowiednim czasie

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Polskie drogi Polskie drogi architekturyarchitektury informacjiinformacji

Kraków

Gdańsk

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

Oferta edukacyjnaOferta edukacyjna

Studia Podyplomowe Architektura Informacji. Zarządzanie informacją w serwisach internetowych (SPAI) IINiB AP

Kształcenie przyszłych architektów informacji oraz użytkowników (odbiorców)

Problemy Architektury Informacji O Kulturze Regionu. Gdańsk 15-16 listopada 2007 r.

ZasobyZasoby

• www.ap.krakow.pl/iinib/spai SPAI• iainstitute.org Information

Architecture Institute• www.euroia.org European IA Suumit• usability.gov Usability.gov