1baswa Crevits Nele

1 BaSW A Nele Crevits

Project Knooppuntenwandeling

Wat kan een sociaal-cultureel werker binnen een lokaal dienstencentrum doen om de cultuurparticipatie

van senioren te stimuleren?

Artikel

Ik las het artikel “Senioren en cultuur”. Het verscheen in 2006 in het tijdschrift

“Socia-Cahier “nr. 7. Dit artikel is eigenlijk een scriptie waarin Steve Dierkens voor de Hogeschool Artevelde te Gent omschrijft wat een sociaal-cultureel werker binnen een lokaal dienstencentrum kan doen om de cultuurparticipatie van senioren te stimuleren.

Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Sociaal-cultureel werker

Begrippen

Senior: een individu dat tot een oudere generatie of jaargang behoort. De senioren mogen niet beschouwd worden als identiek. Meer ouderen dan 20 jaar geleden, er zijn actieve/gezonde ouderen

en minder mobiele ouderen vanaf 65 jaar. De actieve bejaarden zullen meer deelnemen aan sociaal-politieke- en culturele activiteiten.

Er zijn 3 soorten ouderen: + 55 tot 64-jarigen , -65 tot 74-jarigen en de -75 tot 90-jarigen

Dienstencentrum: ontmoetingsplaats om hobby’s uit te oefenen. Hier wordt niet gekeken naar rasstand, politieke achtergrond of godsdienst.

Moet makkelijk bereikbaar zijn en toegankelijk. Je kan er warme maaltijden nemen, er is hygiënische zorg en er

worden activiteiten, daguitstappen en culturele voorstellingen georganiseerd.

Ouderen ontwikkelen zich, leren bij, maken vorderingen om bij te blijven in de maatschappij. Ze krijgen actievere rol door vrijwilligerswerk te doen.

Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen


Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Cultuur: Alles wat door de samenleving/gemeenschap wordt voortgebracht; iedere mens moet aan cultuur kunnen deelnemen.

Er zijn 2 soorten culturen:Hoge kunst = beeldhouwen, schilderijen en musea..Lage kunst = toneel, muziekoptreden… De 55 à 64 jarigen doen meer aan hoge kunst omdat ze nog pas

gestopt zijn met werken, meer vrije tijd hebben en zijn mobiel beter.

Cultuurparticipatie: alle burgers hebben recht op cultuur, cultuurbeleving, de deelname eraan en de culturele en maatschappelijke ontplooiing ervan.

Het heeft een positieve impact op persoonlijke ontwikkeling,

sociale samenhang, gemeenschapsvorming en zelfdeterminatie, lokaal imago / identiteit, verbeelding en visie, gezondheid en welzijn.


Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

culturele competentie: Het ontwikkelen van een hoogculturele smaak.

Er zijn vijf competenties:Opleiding en vormingMilieu van herkomstOpgedane culturele kennis en ervaringBeschikbare tijdFinanciële bestedingsruimte


Andere factoren:GeslachtLeeftijdLevensfaseEtniciteit en levensbeschouwingMaatschappelijke oriëntatieCulturele regio en/of woonplaats

Cultuurparticipatie in Vlaanderen

Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Drempels

Sociale drempel: senioren komen te weinig in contact met cultuur omdat het aanbod te weinig is en niet gekend en complex is.

Praktische drempels: culturele activiteiten die moeilijk bereikbaar zijn voor sommige senioren. Vb: Avondactiviteiten, te veel trappen en te verre bushaltes.

Financiële drempels: de prijs voor toegang, vervoersmiddel, een drankje… is vaak te hoog.

Sociale drempels: een senior die geen uitgebreide vriendenkennis heeft, zal niet snel naar een cultuur manifestatie gaan.

Culturele drempels: de cultuurbagage die de aanbieders van hun cultuurparticipanten verwachten. Als er weinig ‘bagage’ is, kunnen ze dit leren, maar het lerenkan miniem zijn.


Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Deelname aan cultuurparticipatie De gezondheid en mobiliteit van ouderen heeft veel te maken met de

deelname Er zijn intrinsieke(eigen interesse) als extrinsieke motieven(samenzijn

met anderen) Sommige senioren willen altijd bijleren Senioren laten zich overtuigen.

In welke mate nemen senioren deel? De groep 65-plussers participeert soms meer dan de 35-tot 54 jarigen

vooral als het om bezoeken van tentoonstellingen en musea gaat. De groep van 55-tot 64 jarigen valt dan weer op door de hoge participatiegraad bij verscheidene kunstuitingen (vb. klassieke concerten…)


Cultuur in een dienstencentrum

Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Moet cultuur aangeboden worden in een dienstencentrum? Hierop antwoorden de centrumleiders van Patershove (Diksmuide), Ten Elsberge (Roeselare), en Marke (Kortrijk).

Het dienstencentrum Patershove vindt dat er een brede waaier aan verschillende cultuuractiviteiten moet aangeboden worden. Hierbij gaat het over recreatieve en vormende activiteiten. De senioren staan meer en

meer open voor cultuur. Hun programma bestaat uit: Heitse operette, aperitiefconcerten,

poppentheater, alternatief circus… Er is een jaarlijkse meerdaagse reis en er zijn daguitstappen. Ze werken samen met de Diksmuide filmclub en het CC kruispunt.


Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Ten Elsberge biedt activiteiten van informatieve, recreatieve en vormende aard. Dit kan behoren tot cultuur

Handig om met andere instanties samen te werken Aanbod: ‘Eigenwijs op stap’, ‘Roeselare buitengewoon’ in

samenwerking met Roeselaarse Gidsenbond Tweemaandelijks uitstap in Roeselare en deelgemeenten om

cultuur op te snuiven. Ze maken kunstwerkjes en er wordt een kerstvoorstelling georganiseerd.

Marke vindt dat een cultureel aanbod welzijnsbevorderend werkt.

Het competentiemodel van de senioren is belangrijk voor de persoon en dienstencentrum.

Men beluisterd liedjes en voorgelezen teksten, men bezichtigd kunstenaars en er worden atelierbezoeken gedaan. Er zijn daguitstappen en er is een tweedaagse reismogelijkheid.

Dit alles doen ze op eigen houtje of gebeurt door samenwerking met Kortrijkse dienstencentra.


Aanbod van culturele centra

Opdracht

Dienstencentrum

Cultuurcentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen

Hierbij komen CC De Spil (Roeselare), CC Kortrijk en CC Kruispunt Diksmuide aan bod. In het cultuurcentrum De Spil wordt samengewerkt met een seniorenraad die twee maal

per jaar een namiddagvoorstelling organiseert. Het UDL organiseert tweewekelijks een voordracht voor senioren. Verder samenwerking met operaverenigingen en het Davidfonds.

Voorstellingen zijn voor alle geïnteresseerden, zowel voor jong als oud. Bij de namiddagvoorstellingen: uiteraard veel senioren.

CC Kortrijk organiseert namiddagvoorstellingen in Kortrijk-Centrum als in de ontmoetingscentra in de deelgemeenten. Het gaat over genres als muziek, film, theater.

Er wordt samengewerkt met de directie Burger en Welzijn, de Kortrijkse seniorenraad, de Seniorenacties Kortrijk-zuid (OCMW) en diverse seniorenverenigingen.

CC Kruispunt Diksmuide ondervindt geen moeilijkheden om senioren aan te trekken voor het culturele aanbod. Het cultuuraanbod is aangepast aan de leef- en interessewereld van de senior.

Er wordt enkel samengewerkt met het dienstencentrum Patershove.


Cultuurparticipatie van senioren stimuleren

Opdracht

Dienstencentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen


Cultuurcentrum

De scw’er moet de cultuurparticipatie van de ouderen verhogen, dit houdt een vorm van leren in voor de bejaarden.

Reden voor senioren: uitdagingen, onvrede met bestaande situaties, plotse confrontatie met leemtes in eigen kunnen/kennen, gestopt met werken, tijd om bij te leren en bij te blijven in onze steeds veranderende maatschappij.

Er zijn 4 vormen: Empowerment door educatie: zaken aan- en bijleren Participatie: de scw’er moet hen cultuur en kunst aanbieden,

uitleggen, interesses wekken en de senioren doen inzien dat het niet complex is

De bejaarde is betrokken in de maatschappij Integratie: het geleerde toepassen in de praktijk.

Opdracht

Dienstencentrum

Artikel

Begrippen

Cultuurparticipatie

Artikel

Begrippen


Cultuurcentrum

Functies scw’er: Relationele functie: het ontwikkelen en onderhouden van sociale

contacten. De scw’er zorgt voor een goeie basis om samen te werken en met elkaar om te gaan.

De educatieve functie: creëren van ontmoetingsplaatsen voor empowerment van mensen: de scw’er moet een nodige stimulans leveren.

Maatschappelijke functie: het aanzetten tot actief zijn, vrijwilligers nodig.

De culturele functie: de scw’er moet mogelijkheden bieden die leiden tot een grotere culturele participatie van de senioren.

De taken en kenmerken van een scw’er: Observeren doelgroep, respect, empathie, kennis, flexibiliteit en

de groep kunnen motiveren.

BronnenArtikel: DIERKENS, S., Senioren en cultuur: wat kan een sociaal-

cultureel werker binnen een lokaal dienstencentrum doen om de cultuurparticipatie van senioren te stimuleren?, Socia-cahier, 2006, nr.7, pg. 93-120.

Afbeeldingen: Internet Artevelde Hogeschool AuGent, “werkstukken over welzijnswerk”,

internet, 2005-2007,

(http://project.arteveldehs.be/info/Pages/socia-cahier.htm) http://www.rijnmond.nl/files/Media/11-2007/18-11-Bejaarden.jpg http://www.seniorennet.be/Pages/Vrije_tijd/

sociaal_culturele_activiteiten.php http://www.conventschool.nl/pictos/cultuur.png http://the-art.nl/0/040_mensen/images/

005_mensen_competenties2.jpg

Travel

1baswa Crevits Nele