การศึ�กษาสรรพสงล้ วนพ�นเก�ยว

โรงเร�ยนพระมารดานจจาน�เคราะห์�

น�าเสนอโดย ด.ญ . อธิชา พงษ�พ#ล้ แล้ะคณะ

การศึ�กษาสรรพสงล้ วนพ�นการศึ�กษาสรรพสงล้ วนพ�นเก�ยวเก�ยวสงม�ช�วตในระบบนเวศึของสวนพฤกษศึาสตร�สงม�ช�วตในระบบนเวศึของสวนพฤกษศึาสตร�

โรงเร�ยนพระมารดานจจาโรงเร�ยนพระมารดานจจา น�เคราะห์� ม�อย#+ห์ล้ายชนดเน,องจากเป็.นสวนที่�ม� น�เคราะห์� ม�อย#+ห์ล้ายชนดเน,องจากเป็.นสวนที่�ม�

พรรณไม ห์ล้ายชนดแล้ะร+มร,น พรรณไม ห์ล้ายชนดแล้ะร+มร,นสงม�ที่�ช�วตที่�ม�กจะพบเป็.นป็ระจ�าแล้ะชอบส+งเส�ยงสงม�ที่�ช�วตที่�ม�กจะพบเป็.นป็ระจ�าแล้ะชอบส+งเส�ยง

ร องม�ด�งน�1ร องม�ด�งน�11.1. นกกระจอก นกกระจอก 5.5.นกเอ�1ยงนกเอ�1ยง2.2. นกแซงแซว นกแซงแซว 6.6.นกเขานกเขา3.3. นกกางเขนบ าน นกกางเขนบ าน 7.7.อ�กาอ�กา4.4.นกพราบนกพราบ

ส+วนส�ตว�เล้3กที่�ชอบสร างความร�าคาญส�าห์ร�บผู้# ที่�ส+วนส�ตว�เล้3กที่�ชอบสร างความร�าคาญส�าห์ร�บผู้# ที่�ชอบน�งเล้+นใต ต นไม ก3จะชอบน�งเล้+นใต ต นไม ก3จะ เป็.น มดแดง ต+อแตน มดด�า แล้ะผู้�1ง เป็.นต น เป็.น มดแดง ต+อแตน มดด�า แล้ะผู้�1ง เป็.นต น

ตารางการบั�นทึ�กผล้ตารางการบั�นทึ�กผล้คร�1งคร�1ง

ที่�ที่�ว�นว�น//

เด,อนเด,อน//ป็5ป็5เวล้าเวล้า ส�ตว�ที่�พบส�ตว�ที่�พบ ผู้# ส�งเกตผู้# ส�งเกต//

บ�นที่�กบ�นที่�ก11 5 5 มม..คค. .

494912.1012.10--12.2012.20

นก นก 5 5 ต�ว ต�ว ,, มดแดงจ�านวนมากมดแดงจ�านวนมาก

ดด..ญญ..ป็วรป็วรวรรณวรรณ

22 9 9 มม..คค. . 4949

12.2012.20--12.3012.30

ห์นอนกนใบ ห์นอนกนใบ ,, นกนกห์ล้ายต�วมากห์ล้ายต�วมาก , , มดแดงจ�านวนมากมดแดงจ�านวนมาก

ดด..ญญ..อธิชาอธิชา

33 10 10 มม..คค. . 4949

12.1012.10--12.4012.40

มดแดง มดแดง , , นกห์ล้ายนกห์ล้ายต�วต�ว

ดด..ญญ..ณชาณชากรกร

44 11 11 มม..คค. . 4949

12.1012.10--12.2012.20

มดแดง มดแดง , , นกเขานกเขา ,,แมล้งแมล้งต+างๆต+างๆ

ดด..ญญ..กชกรกชกร

55 12 12 มม..คค. . 4949

12.1012.10--12.2012.20

มดแดง มดแดง , , นกเขานกเขา ดด..ญญ..ป็วรป็วรวรรณวรรณ

66 15 15 มม..คค. . 4949

12.3012.30--12.4512.45

มดแดง มดแดง , , นกนกกระจอกกระจอก

ดด..ญญ..อธิชาอธิชา

77 17 17 มม..คค. . 4949

12.1012.10--12.1512.15

มดแดง มดแดง , , นกห์ล้ายนกห์ล้ายชนดชนด

ดด..ญญ..ณชาณชากรกร

มดแดงมดแดง มดแดงเป็.นสงม�ช�วตชนดห์น�งที่�อาศึ�ยอย#+ในต นแคนา ซ�งเป็.นพ,ชที่�ป็ล้#กไว ในให์ ร+ม มดแดงเป็.นสงม�ช�วตชนดห์น�งที่�อาศึ�ยอย#+ในต นแคนา ซ�งเป็.นพ,ชที่�ป็ล้#กไว ในให์ ร+ม

เงาในสวนเที่ดพระเก�ยรตของโรงเร�ยน ที่�ม�ความสนใจในค�ณป็ระโยชน�แล้ะค�ณค+า เงาในสวนเที่ดพระเก�ยรตของโรงเร�ยน ที่�ม�ความสนใจในค�ณป็ระโยชน�แล้ะค�ณค+าล้�กษณะร#ป็ร+างของมดแดงล้�กษณะร#ป็ร+างของมดแดง

ประเภทึของมดแดง ประกอบัด วยด�งน�!ประเภทึของมดแดง ประกอบัด วยด�งน�!มดแดงเพศึผู้# ม�ร#ป็ร+างคล้ ายมดงาน ม�ส�น�1าตาล้มดแดงเพศึผู้# ม�ร#ป็ร+างคล้ ายมดงาน ม�ส�น�1าตาล้

เข ม ห์�วแล้ะล้�าต�วเล้3ก เข ม ห์�วแล้ะล้�าต�วเล้3ก ม�ป็5ก ม�ป็5ก 22 ค#+ ม�ตาเด�ยว ตารวมม�ขนาดเล้3ก อกม�ค#+ ม�ตาเด�ยว ตารวมม�ขนาดเล้3ก อกม�

ขนาดให์ญ+ เอวยาวเป็.นเส นขนาดให์ญ+ เอวยาวเป็.นเส นตรงแล้ะ ห์น าที่ องม�ร#ป็ไข+แล้ะห์ดต�ว ยาว ตรงแล้ะ ห์น าที่ องม�ร#ป็ไข+แล้ะห์ดต�ว ยาว -67-67

มล้ล้เมตร ขายาว ม�ห์น าที่�มล้ล้เมตร ขายาว ม�ห์น าที่�ผู้สมพ�นธิ��เพ�ยงอย+างเด�ยว เม,อส,บพ�นธิ��แล้ วจะผู้สมพ�นธิ��เพ�ยงอย+างเด�ยว เม,อส,บพ�นธิ��แล้ วจะ

ตายไป็ตายไป็

มดเพศึเม�ยมดเพศึเม�ย มดเพศึเม�ย ม�ร#ป็ร+างคล้ ายมดงาน แต+ห์�วกว างมดเพศึเม�ย ม�ร#ป็ร+างคล้ ายมดงาน แต+ห์�วกว าง

กว+า ม�ส�เข�ยวอ+อน อกกว+า ม�ส�เข�ยวอ+อน อกส�1น แล้ะม�ขนาด ให์ญ+ ป็5กกว าง ม� ส�1น แล้ะม�ขนาด ให์ญ+ ป็5กกว าง ม� 22 ค#+ ขาส�1นค#+ ขาส�1น

แล้ะค+อนข างอ วน แล้ะค+อนข างอ วน ((เอวเอว))

ส�1นแล้ะเป็.นป็�8มเต�1ย ๆ ส+วนที่ องร#ป็ไข+ กว างแล้ะส�1นแล้ะเป็.นป็�8มเต�1ย ๆ ส+วนที่ องร#ป็ไข+ กว างแล้ะให์ญ+มาก ล้�าต�วม�ความยาว ให์ญ+มาก ล้�าต�วม�ความยาว 1515--1818 มล้ล้เมตรมล้ล้เมตร

ราชิน�ราชิน� โดยที่�วไป็ม�ส�ไป็ม�ส�เข�ยวอ+อนซ�งม�เฉพาะมดแดงเที่+าน�1น โดยที่�วไป็ม�ส�ไป็ม�ส�เข�ยวอ+อนซ�งม�เฉพาะมดแดงเที่+าน�1น ห์�วกว าง ห์�วกว าง

ม�ตาเด�ยว ม�ตาเด�ยว 3 3 ตา ม�ขนาดให์ญ+กว+ามดงาน ไม+ม�ป็5กขาส�1นตา ม�ขนาดให์ญ+กว+ามดงาน ไม+ม�ป็5กขาส�1นค+อนข างอ วนม�ป็�8มค+อนข างอ วนม�ป็�8ม

เต�1ย เต�1ย 11 ป็�8ม ฐานเป็.นร#ป็ส�เห์ล้�ยมห์นาแล้ะให์ญ+มาก ป็ล้ายป็�8ม ฐานเป็.นร#ป็ส�เห์ล้�ยมห์นาแล้ะให์ญ+มาก ป็ล้ายป็�8มแยกเป็.น ป็�8มแยกเป็.น 22 ง+าม ง+าม

ที่ องเป็.นร#ป็ไข+ ม�ขนาดให์ญ+ที่�ส�ดในแต+ล้ะร�งม�เพ�ยงต�วเด�ยวที่ องเป็.นร#ป็ไข+ ม�ขนาดให์ญ+ที่�ส�ดในแต+ล้ะร�งม�เพ�ยงต�วเด�ยวเที่+าน�1น มดราชน�เที่+าน�1น มดราชน�

ม�ห์น าที่�เรมต นครอบคร�วมดแดง ก�าห์นดเพศึของไข+ที่�วางม�ห์น าที่�เรมต นครอบคร�วมดแดง ก�าห์นดเพศึของไข+ที่�วางแล้ะเพมป็ระชากรแล้ะเพมป็ระชากร

ในร�ง โดยเป็.นต�วควบค�มกจกรรมของมดงานภายในร�งในร�ง โดยเป็.นต�วควบค�มกจกรรมของมดงานภายในร�ง

มดงานมดงาน จ�ดเป็.นมดเพศึเม�ยที่�เป็.นห์ม�น ม�ร#ป็ร+าง จ�ดเป็.นมดเพศึเม�ยที่�เป็.นห์ม�น ม�ร#ป็ร+าง 22 แบบ แบบ เป็.นมดงานที่�ม�เป็.นมดงานที่�ม�

ล้�าต�วเร�ยวยาว ส�แดงส มกรามร#ป็สามเห์ล้�ยม ม�ฟั=นล้�าต�วเร�ยวยาว ส�แดงส มกรามร#ป็สามเห์ล้�ยม ม�ฟั=นจ�านวนมากตารวมม�จ�านวนมากตารวมม�

ขนาดให์ญ+ อกม�สามป็ล้ อง ป็ล้ องที่� ขนาดให์ญ+ อกม�สามป็ล้ อง ป็ล้ องที่� 22 ม�ล้�กษณะโค ง ม�ล้�กษณะโค ง ด านห์น าแคบ อกป็ด านห์น าแคบ อกป็

ล้ องที่� ล้ องที่� 22แคบ อกป็ล้ องที่� แคบ อกป็ล้ องที่� 3 3 กล้มขายาวเร�ยว ที่ องส�1นกล้มขายาวเร�ยว ที่ องส�1นยาว ยาว -9 511. -9 511. มล้ล้เมตร มล้ล้เมตร

ม�ห์น าที่�ห์าอาห์ารแล้ะที่�างานต+างๆ ภายในร�งม�ล้�กษณะม�ห์น าที่�ห์าอาห์ารแล้ะที่�างานต+างๆ ภายในร�งม�ล้�กษณะคล้ ายก�น แต+ต�วเล้3กคล้ ายก�น แต+ต�วเล้3ก

กว+าม�ห์น าที่�ด#แล้ไข+แล้ะต�วอ+อน มดงานม�จ�านวนมากที่�ส�ดกว+าม�ห์น าที่�ด#แล้ไข+แล้ะต�วอ+อน มดงานม�จ�านวนมากที่�ส�ด

ป#จจ�ยในการสร างร�งของมดแดง ป#จจ�ยในการสร างร�งของมดแดง มดแดงใช ไม ย,นต นในการสร างร�งของม�น ห์ร,อไม พ� +มมดแดงใช ไม ย,นต นในการสร างร�งของม�น ห์ร,อไม พ� +ม

ที่�ใบดกถาวรไม+ผู้ล้�ดที่�ใบดกถาวรไม+ผู้ล้�ดใบง+ายเป็.นส+วนให์ญ+ ใบง+ายเป็.นส+วนให์ญ+ ในบรเวณที่�มดแดงเล้,อกในบรเวณที่�มดแดงเล้,อก

ส�าห์ร�บสร างร�งของม�น จะส�าห์ร�บสร างร�งของม�น จะเป็.นพ,1นที่�รกร าง พ,1นที่�เกษตรกรรม พ,1นที่�บรเวณที่�วไป็ เป็.นพ,1นที่�รกร าง พ,1นที่�เกษตรกรรม พ,1นที่�บรเวณที่�วไป็

ใบไม ควรเป็.นใบที่�ใบไม ควรเป็.นใบที่�ให์ญ+พอสมควร เห์มาะแล้ะง+ายต+อการสร างร�ง ชนดที่�ให์ญ+พอสมควร เห์มาะแล้ะง+ายต+อการสร างร�ง ชนดที่�

มดแดงชอบสร างร�ง มดแดงชอบสร างร�ง เช+น ต นมะม+วง ต นห์#กวาง ต นแคนา ต นกล้ วย ต นเช+น ต นมะม+วง ต นห์#กวาง ต นแคนา ต นกล้ วย ต น

กระถนณรงค� ฯล้ฯกระถนณรงค� ฯล้ฯ

วธี�สร างร�งของมดแดงวธี�สร างร�งของมดแดง มดแดงสร างร�งโดยจะด�งขอบใบเข ามาห์าก�น ถ าม�ระยะห์+างมากๆ มดแดงจะใช มดแดงสร างร�งโดยจะด�งขอบใบเข ามาห์าก�น ถ าม�ระยะห์+างมากๆ มดแดงจะใช

วธิ�การต+อต�วเป็.นล้#กโซ+ เม,อใบไม ถ#กด�งมาบรเวณที่�ต องการแล้ ว มดงานที่�เห์ล้,อจะวธิ�การต+อต�วเป็.นล้#กโซ+ เม,อใบไม ถ#กด�งมาบรเวณที่�ต องการแล้ ว มดงานที่�เห์ล้,อจะออกออก

ไป็ขนต�วอ+อนระยะด�กแด โดยส+วนห์�วของต�วอ+อนย,นไป็ข างห์น า ต�วอ+อนซ�งที่�กต�วจะไป็ขนต�วอ+อนระยะด�กแด โดยส+วนห์�วของต�วอ+อนย,นไป็ข างห์น า ต�วอ+อนซ�งที่�กต�วจะม�การข�บถ+ายเส นใยที่�บรเวณต+อมน�1าล้าย โดยจะถ#กเคล้,อนไป็ด านห์ล้�ง ระห์ว+างขอบม�การข�บถ+ายเส นใยที่�บรเวณต+อมน�1าล้าย โดยจะถ#กเคล้,อนไป็ด านห์ล้�ง ระห์ว+างขอบ

ใบใบที่�1ง ที่�1ง 22 โดยมดงานเดนไป็ตามรอยป็ระสานของใบไม ระห์ว+างที่�เช,อมเข าด วยก�น โดยโดยมดงานเดนไป็ตามรอยป็ระสานของใบไม ระห์ว+างที่�เช,อมเข าด วยก�น โดย

ที่�วที่�วไป็ต�วอ+อนของมดแดงใช เส นใยในการสร างป็ล้อกห์� มต�วเพราะ เส นใยเห์ล้+าน�1ย�งเป็.นไป็ต�วอ+อนของมดแดงใช เส นใยในการสร างป็ล้อกห์� มต�วเพราะ เส นใยเห์ล้+าน�1ย�งเป็.นป็ระโยชน�แล้ะม�ความส�าค�ญในการสร างร�งมาก ป็ระโยชน�แล้ะม�ความส�าค�ญในการสร างร�งมาก

พฤตกรรมการกนอาหารพฤตกรรมการกนอาหาร การห์าอาห์ารของมดเป็.นห์น าที่�ของมดงานโดยใช การห์าอาห์ารของมดเป็.นห์น าที่�ของมดงานโดยใช

อว�ยวะส+วนห์�วส+วนที่�ใช ก�ดกนอว�ยวะส+วนห์�วส+วนที่�ใช ก�ดกนค,อ กรามแล้ะป็ากของม�น มดแดงม�กรามที่�ให์ญ+แล้ะแข3งค,อ กรามแล้ะป็ากของม�น มดแดงม�กรามที่�ให์ญ+แล้ะแข3ง

แรงมาก เป็.นอว�ยวะที่�ส�าค�ญแรงมาก เป็.นอว�ยวะที่�ส�าค�ญในการจ�บเห์ย,อของม�น มดแดงจ�ดเป็.นพวกกนส�ตว� โดยในการจ�บเห์ย,อของม�น มดแดงจ�ดเป็.นพวกกนส�ตว� โดย

เฉพาะส�ตว�ที่�ขาเป็.นป็ล้ อง เฉพาะส�ตว�ที่�ขาเป็.นป็ล้ อง เช+น ห์นอน แมล้งชนดต+างๆ เป็.นต นเช+น ห์นอน แมล้งชนดต+างๆ เป็.นต น

วธี�การจ�บัเย)อหร)ออาหารวธี�การจ�บัเย)อหร)ออาหาร ถ าล้องน�าเน,1อล้�าไย ห์น�งไก+ที่อด แล้ะเน,1อไก+ที่อด ถ าล้องน�าเน,1อล้�าไย ห์น�งไก+ที่อด แล้ะเน,1อไก+ที่อด

ไป็ให์ มดแดงไป็ให์ มดแดงส�งเกตว+ามดงานจะอ ากรามแล้ะจ�บอาห์ารไว อย+างส�งเกตว+ามดงานจะอ ากรามแล้ะจ�บอาห์ารไว อย+าง

แน+นมาก จากการค นคว าแน+นมาก จากการค นคว าพบว+า ในพฤตกรรมของมดงานขณะน�1 มดงานจะพบว+า ในพฤตกรรมของมดงานขณะน�1 มดงานจะ

ป็ล้+อยสาร ฟั5โรโมน ป็ล้+อยสาร ฟั5โรโมน ออกมาเพ,อเร�ยกมดงานต�วอ,นๆมาช+วยก�นจ�บออกมาเพ,อเร�ยกมดงานต�วอ,นๆมาช+วยก�นจ�บ

อาห์ารอาห์าร

มดแดง เพศึผ*

แล้ะเพศึเม�ย

ออกจากร�ง

ผสมพ�นธี+,

มดเพศึผ* ตาย เพศึเม�ย

กล้ายเป-นราชิน�

หาร�ง สร างร�ง แล้ะวางไข/

มดงานร+ /น1

เตบัโตเป-นมดงานหล้ายร+ /น

ผล้ตมดเพศึเม�ยแล้ะมดเพศึผ* ใหม/

ช�วตมดแดง

นกกางเขนบั านนกกางเขนบั านช,อสาม�ญ ช,อสาม�ญ : Oriental Magpie Robin: Oriental Magpie Robin

ช,อที่างวที่ยาศึาสตร� ช,อที่างวที่ยาศึาสตร� ::    Copsychus saularisCopsychus saularis

นกกางเขนในไที่ย ม� นกกางเขนในไที่ย ม� 2 2 ชนด ค,อชนด ค,อ นกกางเขนบ าน แล้ะ นกกางเขนนกกางเขนบ าน แล้ะ นกกางเขนดงดง แตกต+างดงดง แตกต+าง

ก�นที่�ขนาด แล้ะส�เล้3กน อย โดยที่�วไป็ม�กเร�ยกนกกางเขนบ านว+านกก�นที่�ขนาด แล้ะส�เล้3กน อย โดยที่�วไป็ม�กเร�ยกนกกางเขนบ านว+านกกางเขนกางเขน นกกางเขนนกกางเขน

ที่�พบในสวนพฤกษศึาสตร�โรงเร�ยนพระมารดานจจาน�เคราะห์� เป็.นนกที่�พบในสวนพฤกษศึาสตร�โรงเร�ยนพระมารดานจจาน�เคราะห์� เป็.นนกกางเขนบ าน กางเขนบ าน

ล้�กษณะของนกกางเขนบั านล้�กษณะของนกกางเขนบั านล้�กษณะที่�วไป็ล้�กษณะที่�วไป็

         ต�วผู้# ส�ด�า ม�ส�ขาวต�1งแต+ใต อกล้งมา บนป็5กแล้ะรมด าน ต�วผู้# ส�ด�า ม�ส�ขาวต�1งแต+ใต อกล้งมา บนป็5กแล้ะรมด านนอกม�ส�ขาว ต�วเม�ยม�นอกม�ส�ขาว ต�วเม�ยม�

ส�เที่าแที่นส�ด�า เป็.นนกที่�ร องเส�ยงเพราะที่�ส�ดชนดห์น�งส�เที่าแที่นส�ด�า เป็.นนกที่�ร องเส�ยงเพราะที่�ส�ดชนดห์น�งวงจรช�วตวงจรช�วต

ชิ/วงการส)บัพ�นธี+,

ชิ/วงทึ�นกใชิ ชิ�วตเป-นปกต

ชิ/วงการผล้�ดขน

พฤตกรรมทึางส�งคมพฤตกรรมทึางส�งคมนกกางเขนบ านชอบอย#+ตามสวน บรเวณที่�ม�การเพาะป็ล้#ก นกกางเขนบ านชอบอย#+ตามสวน บรเวณที่�ม�การเพาะป็ล้#ก ป็8าไผู้+ ม�กอย#+เป็.นค#+ป็8าไผู้+ ม�กอย#+เป็.นค#+

ชอบที่�าห์างกระดกข�1นล้งแล้ะคล้�ห์างออกคล้ ายพ�ด เป็.นนกร�กชอบที่�าห์างกระดกข�1นล้งแล้ะคล้�ห์างออกคล้ ายพ�ด เป็.นนกร�กถนห์ากม�นกกางเขนบ านถนห์ากม�นกกางเขนบ าน

ต�วอ,นล้+วงล้�1าเข ามาต องจกต�ข�บไล้+ออกไป็ต�วอ,นล้+วงล้�1าเข ามาต องจกต�ข�บไล้+ออกไป็พฤตกรรมการกนอาห์ารพฤตกรรมการกนอาห์าร นกกางเขนบ านชอบล้งห์าแมล้ง ต�วห์นอนตามพ,1นดน แล้ะกนนกกางเขนบ านชอบล้งห์าแมล้ง ต�วห์นอนตามพ,1นดน แล้ะกน

น�1าห์วานของดอกไม น�1าห์วานของดอกไม ถนอาศึ�ยถนอาศึ�ยพบที่�วไป็ตามบรเวณที่�ม�ต นไม แล้ะม�กจะอย#+เป็.นค#+พบที่�วไป็ตามบรเวณที่�ม�ต นไม แล้ะม�กจะอย#+เป็.นค#+

การส)บัพ�นธี+,การส)บัพ�นธี+,เก�!ยวพาราส�

สร างอาณาเขต

สร างร�ง

ออกไข/

เล้�!ยงล้*ก

ฟั#กไข/

วรรณพฤกษาวรรณพฤกษาเห์ต�ไฉนแคนาม�ส�เข�ยวเห์ต�ไฉนแคนาม�ส�เข�ยว ล้�าต นส#งบางเร�ยวงามล้�าต นส#งบางเร�ยวงาม

ห์น�กห์นาห์น�กห์นาอ�กที่�1งดอกส�ขาวอ�นงามตาอ�กที่�1งดอกส�ขาวอ�นงามตา สรรพค�ณนานาน+าช,นชมสรรพค�ณนานาน+าช,นชมข�บเสมห์ะบ�าร�งสายโล้ห์ตข�บเสมห์ะบ�าร�งสายโล้ห์ต ช+วยช�วตจตใจให์ ส�ขสมช+วยช�วตจตใจให์ ส�ขสมกล้นน�1นช+างห์อมชวนให์ ชมกล้นน�1นช+างห์อมชวนให์ ชม งามบรมพ�ดผู้+านส�ขใจงามบรมพ�ดผู้+านส�ขใจจรงจรง

ดด..ญญ . . ณ�ชชา ตรงเจรญช�ยก�ล้ มณ�ชชา ตรงเจรญช�ยก�ล้ ม..๒๒//๔ เล้ข๔ เล้ขที่� ๒๒ที่� ๒๒