A literatura medievalA literatura medieval

A cantiga de amigoA cantiga de amigo

A cantiga de amorA cantiga de amor

As cantigas e escarnio e maldicirAs cantigas e escarnio e maldicir

As cantigas de Santa MaríaAs cantigas de Santa María

A prosa medievalA prosa medieval

Xéneros literariosXéneros literarios

Lírica profana:Lírica profana: Lírica amorosa:Lírica amorosa:

Cantigas de amorCantigas de amor Cantigas de amigoCantigas de amigo

Lírica satírica:Lírica satírica: Cantigas de escarnioCantigas de escarnio Cantigas de maldicirCantigas de maldicir

Lírica relixiosa:Lírica relixiosa: Cantigas de Santa MaríaCantigas de Santa María

Xéneros menores:Xéneros menores: PastorelasPastorelas TenzónsTenzóns

A cantiga de amigoA cantiga de amigo

IntroduciónIntrodución Recursos formaisRecursos formais

Tipos Tipos

IntroduciónIntrodución

Composición postas en boca dunha muller namorada Composición postas en boca dunha muller namorada que lamenta a ausencia do seu amigo, nas que aparece que lamenta a ausencia do seu amigo, nas que aparece a palabra clave amigo a palabra clave amigo (Arte de Trobar(Arte de Trobar))..

Proceden dunha tradición autóctona anterior ao Proceden dunha tradición autóctona anterior ao trobadorismo.trobadorismo.

Importancia da muller nos actos litúrxicos Importancia da muller nos actos litúrxicos (danzadeiras e bailadeiras).(danzadeiras e bailadeiras).

Interlocutores: nai, amiga, natureza personificada.Interlocutores: nai, amiga, natureza personificada. A natureza papel simbólico: non só un simple A natureza papel simbólico: non só un simple

escenario, connotacións eróticas.escenario, connotacións eróticas.

Recursos formaisRecursos formais

Paralelismo: repetición das estrofas con Paralelismo: repetición das estrofas con variación da parte final dos versos.variación da parte final dos versos.

Ondas do mar de VigoOndas do mar de Vigo

Se vistes meu amigoSe vistes meu amigo

E ai Deus se virá cedoE ai Deus se virá cedo

Ondas do mar levadoOndas do mar levado

Se vistes meu amadoSe vistes meu amado

E ai Deus se virá cedoE ai Deus se virá cedo

Recursos formaisRecursos formais Leixaprén: repetición do segundo verso da 1ª e 2ª Leixaprén: repetición do segundo verso da 1ª e 2ª

estrofa como primeiro verso da 3ª e 4ª estrofa.estrofa como primeiro verso da 3ª e 4ª estrofa.

Ondas do mar de Vigo Ondas do mar de Vigo Se vistes meu amigoSe vistes meu amigo……..

Ondas do mar levado Ondas do mar levado Se viste meu amadoSe viste meu amado……

Se vistes meu amigoSe vistes meu amigoO por que eu sospiroO por que eu sospiro……

Se vistes meu amadoSe vistes meu amadoPor quen ei gran coidado?Por quen ei gran coidado?……

Recursos formaisRecursos formais

Refrán: verso ou versos finais que se repiten Refrán: verso ou versos finais que se repiten en todas as estrofas da cantiga.en todas as estrofas da cantiga.

-Digades, filla, mía filla velida,-Digades, filla, mía filla velida,Por que tardastes na fontana fría?Por que tardastes na fontana fría?-Os amores ei.-Os amores ei.

-Digades, filla, mia filla louzana,-Digades, filla, mia filla louzana,Por que tardastes na fía fontana?Por que tardastes na fía fontana?-Os amores ei.-Os amores ei.

InfluenzasInfluenzas

Tradición:Tradición: Dous versos pareados.Dous versos pareados. Refrán.Refrán. Escenas da vida rural.Escenas da vida rural. Paisaxe chea de simbolismos.Paisaxe chea de simbolismos.

Lirismo provenzal:Lirismo provenzal: Sentimentos da muller responden ao amor cortés.Sentimentos da muller responden ao amor cortés. Composicións sen refrán.Composicións sen refrán. Recursos formais da cantiga de amor.Recursos formais da cantiga de amor.

Tipos Tipos

Bailadas: composicións que invitan ao baile e Bailadas: composicións que invitan ao baile e á ledicia de vivir.á ledicia de vivir.

Mariñas ou barcarolas: composicións que se Mariñas ou barcarolas: composicións que se desenvolven ao pé do mar ou nas que o mar é desenvolven ao pé do mar ou nas que o mar é o interlocutor.o interlocutor.

Romaría: composicións localizadas ou Romaría: composicións localizadas ou relacionadas cunha capela ou romaría.relacionadas cunha capela ou romaría.

Albas ou alboradas: composicións que Albas ou alboradas: composicións que describen a separición dos namorados á alba.describen a separición dos namorados á alba.

EspecialistasEspecialistas

Martín Codax:Martín Codax: Sete cantigasSete cantigas Seis con notación musicalSeis con notación musical

Mendiño:Mendiño: Cantiga da ermida de San Simón.Cantiga da ermida de San Simón. Segue os modelos tradicionaisSegue os modelos tradicionais

Johan Zorro:Johan Zorro: Só cantigas de amigoSó cantigas de amigo

Pero Meogo:Pero Meogo: Nove cantigas que forman un ciclo.Nove cantigas que forman un ciclo. Presenza de elementos eróticos: cervos, a fonte…Presenza de elementos eróticos: cervos, a fonte…

A cantiga de amorA cantiga de amor

O amor cortésO amor cortés A temáticaA temática

Os recursos formaisOs recursos formais

O amor cortésO amor cortés

Ambiente cortesáAmbiente cortesá Cançó: traslación literaria da teoría do amor Cançó: traslación literaria da teoría do amor

cortéscortés Características amor cortés:Características amor cortés:

Senhor: Senhor: AristocráticaAristocrática Trobador o seu serventeTrobador o seu servente

MesuraMesura Recompensa final o goce amorosoRecompensa final o goce amoroso

TemáticaTemática

Expresado en P1Expresado en P1 Coita de amorCoita de amor Amor platónicoAmor platónico Dama:Dama:

NobreNobre IdealizadaIdealizada Caracteres pouco definidosCaracteres pouco definidos

A formaA forma

Cobras = estrofas // palavras = versos Cobras = estrofas // palavras = versos (octosílabo ou decasílabo)(octosílabo ou decasílabo)

Mestría (máis perfectas) / refránMestría (máis perfectas) / refrán Rima macho (aguda) / femia (grave)Rima macho (aguda) / femia (grave) Palavra perduda = verso libre Palavra perduda = verso libre Tipos de cobras:Tipos de cobras:

Unissonans: único esquema rítmicoUnissonans: único esquema rítmico Doblas: esquema varía cada dúas estrofasDoblas: esquema varía cada dúas estrofas Singulars: diferente esquema cada estrofaSingulars: diferente esquema cada estrofa

RecursosRecursos

Estrofas de catro ou sete versosEstrofas de catro ou sete versos Tipos:Tipos:

Refrán: normalmente catro versos e maior influencia da lírica Refrán: normalmente catro versos e maior influencia da lírica medieval.medieval.

Mestría: normalmente sete versos e maior influencia da lírica Mestría: normalmente sete versos e maior influencia da lírica provenzal.provenzal.

Fiinda: versos de finalización despois da última Fiinda: versos de finalización despois da última estrofa.estrofa.

Dobre: repretición dunha palarba en lugares simétricos Dobre: repretición dunha palarba en lugares simétricos da estrofa.da estrofa.

Mordobre: repetición do mesmo lexema con diferentes Mordobre: repetición do mesmo lexema con diferentes morfemas.morfemas.

Xéneros menoresXéneros menores

Pastorela: cantigas nas que a protoganista é Pastorela: cantigas nas que a protoganista é unha pastora que recibe os amores dun unha pastora que recibe os amores dun cabaleiro que a atopa fortuitamente.cabaleiro que a atopa fortuitamente.

Pranto: composición na que o trobador se Pranto: composición na que o trobador se lamenta da perda dun ser querido.lamenta da perda dun ser querido.

Tenzón: diálogo entre dous trobadores sobre Tenzón: diálogo entre dous trobadores sobre temas burlescos ou amorosos.temas burlescos ou amorosos.

As cantigas de escarnio e maldicirAs cantigas de escarnio e maldicir

Composicións de burla ou sátira.Composicións de burla ou sátira. Documento de valor sociolóxico e lingüístico.Documento de valor sociolóxico e lingüístico. Diversidade temática:Diversidade temática:

Sátira política: Sátira política: Condea aos nobres portugueses que entregan os seus castelos ao BolóñésCondea aos nobres portugueses que entregan os seus castelos ao Bolóñés Condea aos nobres que abandonan a Afonso X na guerra de GranadaCondea aos nobres que abandonan a Afonso X na guerra de Granada

Sirventés moral: “Á porcura da verdade” Martín Moxa.Sirventés moral: “Á porcura da verdade” Martín Moxa. Sátira social, de vicios e costumesSátira social, de vicios e costumes A decadencia dos infanzónsA decadencia dos infanzóns Sátira de clases sociais e oficiosSátira de clases sociais e oficios Sátira xograrescaSátira xograresca Sátiras obcenas e sexuais. Sátiras obcenas e sexuais.

Diferenzas escarnio e maldicir:Diferenzas escarnio e maldicir: Escarnio: crítica encuberta con palabras de dobre sentido.Escarnio: crítica encuberta con palabras de dobre sentido. Maldicir: crítica directa.Maldicir: crítica directa.

As cantigas de Santa MaríaAs cantigas de Santa María 427 composicións en honra da 427 composicións en honra da

Virxe.Virxe. Compostos na corte de Afonso X.Compostos na corte de Afonso X. Catro códices: Biblioteca Escorial Catro códices: Biblioteca Escorial

(2), Biblioteca Nacional de (2), Biblioteca Nacional de Madrid, Biblioteca Nacional de Madrid, Biblioteca Nacional de Florencia.Florencia.

Fontes: Fontes: Coleccións de milagres Coleccións de milagres

medievaismedievais Relatos da tradición orientalRelatos da tradición oriental

Milagres atribuídos aMilagres atribuídos a outros outros santossantos

TiposTipos

Tipos:Tipos: Narrativas: narran un milagre atribuído á Virxe. Narrativas: narran un milagre atribuído á Virxe.

Estrutura:Estrutura: Limiar: indica o milagre que se vai explicar + refránLimiar: indica o milagre que se vai explicar + refrán Presentación do protagonista e do conflitoPresentación do protagonista e do conflito Gabanza á VirxeGabanza á Virxe

Líricas:Líricas: Intercaladas entre as cantigas narrativas.Intercaladas entre as cantigas narrativas. Son semellantes ás cantigas de amor.Son semellantes ás cantigas de amor.

Métrica e linguaMétrica e lingua

Métrica:Métrica: Extraordinariamente variadaExtraordinariamente variada Versos de 4, 5, 15 e 16. (música)Versos de 4, 5, 15 e 16. (música)

Lingua:Lingua: Máis próximas á lingua oralMáis próximas á lingua oral Carecen de castelanismos, latinismos ou galicismoCarecen de castelanismos, latinismos ou galicismo Si provenzalismos.Si provenzalismos.

A prosa medievalA prosa medieval

Son traducións de textos doutras linguas.Son traducións de textos doutras linguas. Tres grupos:Tres grupos:

Materia de Bretaña:Materia de Bretaña: Xosé de ArimateaXosé de Arimatea MerlínMerlín A demanda do Santo GraalA demanda do Santo Graal

Materia de Troia:Materia de Troia: Crónica TroianaCrónica Troiana Historia de TroiaHistoria de Troia

Milagres de SantiagoMilagres de Santiago