Karpathos Hiking Paths Project Plan

1

Kar PATH os

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ

ΣΤΗ ΝΗΣΟ ΚΑΡΠΑΘΟ

ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

Φοίβος Τσαραβόπουλος & Κάρολος Μέρλιν

2

Εισαγωγή

Από τις 18 έως τις 22 Ιουνίου, επισκεφθήκαμε την νήσο Κάρπαθο με σκοπό να ερευνήσουμε την κατάσταση του

δικτύου μονοπατιών, καθώς και τις δυνατότητες έλξης περιπατητικού τουρισμού.

Κατά την επίσκεψή μας περπατήσαμε πολλά χιλιόμετρα διαδρομών, επιλεκτικά, προσπαθώντας να καλύψουμε τις

περισσότερες περιοχές του νησιού, έτσι ώστε να σχηματίσουμε μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα της

υφιστάμενης κατάστασης. Βεβαίως δεν εστάθη εφικτό το να διερευνήσουμε λεπτομερώς κάθε σπιθαμή των

μονοπατιών της Καρπάθου, αλλά, σε συνδυασμό με πληροφορίες που συλλέξαμε και από άλλους περιπατητές,

είμαστε πεπεισμένοι πως έχουμε σχηματίσει αντιπροσωπευτική εικόνα της κατάστασης.

Δυστυχώς ο χρόνος εστάθη λίγος για τη διευρεύνηση ποδηλατικών διαδρομών. Σίγουρα όμως το νησί προσφέρει τη

δυνατότητα ανάπτυξης και αυτής της δραστηριότητας. Θα πρέπει όμως να αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστής,

προσεχτικής μελέτης.

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελείται από δύο μερη. Στο πρώτο μέρος περιγράφουμε τα όσα διερευνήσαμε και

καταγράψαμε, καθώς και τις διαπιστώσεις μας. Στο δεύτερο μέρος αναλύουμε τις προτάσεις μας για την επίτευξη

του προαναφερθέντος στόχου. Σε πρώτο στάδιο προτείνουμε την πιλοτική ολοκλήρωση 3 διαδρομών. Θα

ακολουθήσει η ολοκλήρωση άλλων 13 διαδρομών, για την Α’ φάση του δικτύου. Η ένταξη και των υπόλοιπων

διαδρομών της Καρπάθου στο δίκτυο μπορεί να ΄γινει σταδιακά, και σε βάθος 5 χρόνων.

23 Ιουλίου 2012

Κύθηρα και Τήνος

Φοίβος Τσαραβόπουλος, Κάρολος Μέρλιν

©2012 – Φοίβος Τσαραβόπουλος – Κάρολος Μέρλιν

3

Εισαγωγή 2

ΜΕΡΟΣ 1 4

Επαφές 5

Καταγραφές 6

Διαπιστώσεις 12 Υφιστάμενη κατάσταση 12

ΜΕΡΟΣ 2 15

Εισαγωγή 16

Τα Μονοπάτια 17 Επιλογή μονοπατιών 17 Πιο Αναλυτικά 21 Καθαρισμός Μονοπατιών 33

Συμπλήρωση σηματοδότησης 34 Πινακίδες κατεύθυνσης (βέλη με τοπωνύμια) 34 Σήμανση με χρώμα 35 Πινακίδες πληροφοριών 35 Πινακίδες παρουσίασης δικτύου 36

Λοιπές ενέργειες 36 Παραγωγή χάρτη 37 Παραγωγή φυλλαδίου 38 Κατασκευή ιστοσελίδας 39 Λογότυπο / Εταιρική ταυτότητα 40 Επαφές – Προώθηση 40

Προϋπολογισμός 43

Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης 44

4

ΜΕΡΟΣ 1 Επίσκεψη, έρευνα και διαπιστώσεις

5

Επαφές

Κατά την επίσκεψή μας, ήρθαμε σε επαφή με τους παρακάτω ανθρώπους:

- Γιώργος Χατζηκουτσός (Καρπαθιακός Οργανισμός Παιδείας, Αθλητισμού και Πολιτισμού – ΚΟΠΑΠ)

- Τάσος Μηλιός (Ράδιο Κάρπαθος)

- Ηλίας Αλεξίου ( Ένωση Ξενοδόχων Καρπάθου)

- Φωτεινή Φράγκου (Όμιλος Φίλων Βουνού και Θάλασσας Καρπάθου)

- Μαριγώ Φωτάκη (Τμήμα Αλιείας Νοτίου Αιγαίου)

- Ντίνος Πρωτόπαππας (Φορέας Διαχείρισης Βορείου Καρπάθου και Σαρίας)

6

Καταγραφές

Χάρτης με τις διαδρομές που περπατήσαμε κατά την επίσκεψή μας

7

Κατά τις ημέρες παραμονής μας στην Κάρπαθο, καταγράψαμε περίπου 85 χιλιόμετρα πεζοπορικών διαδρομών σε

όλες τις περιοχές της νήσου. Πιο συγκεκριμένα, περπατήσαμε και καταγράψαμε τις εξής διαδρομές:

- Νότια Κάρπαθος

o Κάρπαθος – Μενετές – Όθος - Κάρπαθος

o Μενετές – Αεροδρόμιο

o Λάστος – Σπόα

8

o Λάστος – Άδεια (Φαράγγι Φλασκιάς)

o Σπόα – Μεσοχώρι – Λευκός

(παραλιακή διαδρομή)

9

- Βόρεια Κάρπαθος

o Αργόνι – Όλυμπος (από ενδοχώρα)

o Όλυμπος – Προφήτης Ηλίας – Όλυμπος

(κυκλική διαδρομή)

o Όλυμπος – Διαφάνι (από Άγιο

Κωνσταντίνο) και Όλυμπος – Διαφάνι

(από «Πόλη»)

10

o Όλυμπος – Φορόκλι

o Όλυμπος – Αυλώνα

o Αυλώνα - Βανάντα – Διαφάνι

11

o Αυλώνα – Βρυκούντα

Επίσης, από προηγούμενη επίσκεψη του κ. Κάρολου Μέρλιν το 2006 στην Κάρπαθο, γνωρίζουμε τις εξής

διαδρομές:

- Πηγάδια – Παναγία Λαρνιώτισσα – Αγία Κυριακή – Πηγάδια (κυκλική διαδρομή)

- Απέρι – Αχάτα

- Μενετές – Σταυρί – Αρκάσα – Αρχαία Αρκεσία

- Λάστος – Καλή Λίμνη

- Αυλώνα – Τρίστομο

- Διαφάνι – Παπά-Μηνάς

12

Διαπιστώσεις

Υφιστάμενη κατάσταση

Οι διαδρομές – γενική εικόνα

Οι περισσότερες διαδρομές στο Βόρειο τμήμα της Καρπάθου είναι ιδιαίτερα όμορφες και εντυπωσιακές, με γενικά

καλή σηματοδότηση. Στο νότιο τμήμα, υπάρχουν πολλές όμορφες διαδρομές, αλλά η σηματοδότηση είναι πολύ

ελλειπής και σε πολλά σημεία απαιτείται το περπάτημα σε «άχαρους» δρόμους για μεγάλες αποστάσεις.

Οι περισσότερες διαδρομές της Καρπάθου είναι πιο κοντά σε «ορειβατικές» διαδρομές παρά σε απλά μονοπάτια,

και διανύουν πολύ μεγάλες αποστάσεις με αποτέλεσμα τη δυσκολία στο να δημιουργηθούν εύκολες κυκλικές

διαδρομές.

Βατότητα διαδρομών

Υπάρχει σαφής διαφορά μεταξύ των διαδρομών του Βορείου και του Νοτίου τμήματος της νήσου. Προφανώς χάρη

στη φροντίδα του Φορέα Διαχείρισης Βορείου Καρπάθου και Σαρίας, οι διαδρομές στο Βόρειο τμήμα είναι ως επί

το πλείστον καθαρές και βατές. Λίγες φορές διαπιστώθηκε πως χρειάζεται ένας μικρός καθαρισμός από την

οχλούσα βλάστηση. Κάποιες παρεμβάσεις τις θεωρούμε λίγο υπερβολικές, όπως τα κάγκελα στο μονοπάτι από την

Όλυμπο στο Διαφάνι.

Στο νότιο τμήμα, οι διαδρομές είναι σε γενικές γραμμές βατές, αλλά είναι σαφές πως εάν δεν ληφθούν μέτρα

καθαρισμού από την βλάστηση και διόρθωσης κάποιων «δύσκολων» σημείων, οι διαδρομές θα είναι σε λίγα

χρόνια δύσκολα προσπελάσιμες.

Σημεία καθαρισμού

13

Σήμανση

Στις μελέτες για τη σηματοδότηση των πεζοπορικών διαδρομών της Καρπάθου, είχε γίνει προσπάθεια

σηματοδότησης πάρα πολλών διαδρομών, με σκοπό τη δυνατότητα περπατήματος από το νότιο άκρο του νησιού,

στο βόρειο. Η σήμανση αποτελείται από μεταλλικά βέλη και από σήματα με μπογιά. Η σήμανση δεν μας

ικανοποίησε πλήρως.


Στο Βόρειο τμήμα του νησιού, οι μεταλλικές πινακίδες έχουν προφανώς ανανεωθεί, και στην πλειονότητά τους

πληροφορούν σωστά τους πεζοπόρους. Επίσης, η σήμανση με χρώμα δείχνει και αυτή να έχει ανανεωθεί, και μόνο

σε ελάχιστα σημεία χρειάζεται συμπλήρωση. Σε πολλά σημεία φαίνεται να έχουν διανοιχθεί και δρόμοι, οι οποίοι

«πάτησαν» πάνω σε παλιά μονοπάτια, μειώνοντας έτσι την αισθητική των διαδρομών.


Στην Νότια Κάρπαθο η κατάσταση είναι πολύ άσχημη. Οι μεταλλικές πινακίδες σε πολλά σημεία λείπουν ή έχουν

ξεθωριάσει και δημιουργούν αβεβαιότητα στον πεζοπόρο ως προς τη συνέχιση της διαδρομής. Χείριστη δε είναι η

κατάσταση των σημάτων με μπογιά, τα οποία σε πολλά σημεία έχουν εξαφανιστεί πλήρως, με αποτέλεσμα ο

πεζοπόρος να μην μπορεί να ακολουθήσει τη διαδρομή.

Χρήση μεταλλικών πινακίδων

Θεωρούμε πως έχει γίνει υπερβολική χρήση μεταλλικών πινακίδων, οι οποίες δεν παρέχουν ουσιαστικά καμία

παραπάνω πληροφορία παρά μόνο τη διεύθυνση της διαδρομής. Λίγες είναι αυτές που αναφέρουν και

χιλιομετρικές αποστάσεις και που είναι πράγματι χρήσιμες. Η χρήση όλων αυτών των πινακίδων ανεβάζει ιδιαίτερα

και το κόστος κατασκευής, αλλά και το κόστος συντήρησής τους.

Ονομασία διαδρομών

Για την ονομασία των διαδρομών χρησιμοποιήθηκαν ελληνικοί χαρακτήρες, πράγμα το οποίο καθιστά δύσκολη την

ανάγνωση των πινακίδων από τους ξένους περιπατητές, οι οποίοι αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του

πεζοπορικού τουρισμού της Καρπάθου.

Δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης πεζοπορικού τουρισμού στον νησί

Υπάρχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία όσον αφορά την ανάπτυξη περιπατητικού τουρισμού στην Κάρπαθο. Τα

αρνητικά στοιχεία είναι η απόσταση της Καρπάθου από τα μεγάλα αστικά κέντρα, και το ότι οι περισσότερες

διαδρομές είναι ορειβατικού χαρακτήρα, απαιτούν δηλαδή σχετική εμπειρία περπατήματος, και δύσκολα μπορούν

να απευθυνθούν σε «αρχάριους» πεζοπόρους. Ως ένα βαθμό, μπορούμε να θεωρήσουμε αρνητική και τη δυσκολία

που υπάρχει στη δημιουργία κυκλικών διαδρομών.

Στα θετικά στοιχεία, μεταξύ πολλών, διακρίνονται η θεαματική φύση, οι παραδοσιακοί οικισμοί, τα παλιά,

πετρόχτιστα μονοπάτια, τα ψηλά βουνά που προσφέρουν θέα, οι πολύ μεγάλες παρθένες περιοχές που μόνο με τα

πόδια μπορεί να επισκεφθεί κανείς, η ύπαρξη του Καρπαθιακού Οργανισμού Παιδείας, Αθλητισμού και

14

Πολιτισμού, του Φορέα Διαχείρισης Βορείου Καρπάθου και Σαρίας, η ύπαρξη του Ομίλου Φίλων Βουνού και

Θάλασσας Καρπάθου.

Τα παραπάνω θετικά στοιχεία μπορούν να στηρίξουν την περαιτέρω ανάπτυξη περιπατητικού τουρισμού στην

Κάρπαθο. Η τροχοπέδη που αποτελούν τα προαναφερθέντα αρνητικά στοιχεία, μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω

σωστής επιλογής διαδρομών για προβολή και με το κατάλληλο μάρκετινγκ.

15

ΜΕΡΟΣ 2

Προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη περιπατητικού τουρισμού στο νησί της

Καρπάθου

16

Εισαγωγή Αναμφίβολα η Κάρπαθος μπορεί να εμπλουτίσει το τουριστικό της προϊόν με ένα καλά οργανωμένο δίκτυο

περιπατητικών διαδρομών, που αφενός θα προσελκύσει ποιοτικό τουρισμό εκτός της τουριστικής περιόδου, και

αφετέρου θα αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη περιβαλλοντικής και πολιτισμικής συνείδησης στα παιδιά του

τόπου. Το κυριότερο στοιχείο για την σωστή ανάπτυξη του δικτύου είναι το να χωριστεί σε μικρές «φάσεις» και

επιμέρους στόχους. Θεωρούμε πως η προσπάθεια που έγινε στο παρελθόν και που αφορούσε στη σηματοδότηση

πολύ μεγάλου μέρους των μονοπατιών της Καρπάθου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί το εγχείρημα δεν ήταν

χωρισμένο σε κάθετες αλλά σε οριζόντιες φάσεις. Έτσι το κόστος για την ολοκλήρωση του Δικτύου (πλαισίωση με

ερμηνευτικές πινακίδες και προώθηση) ήταν πολύ μεγάλο.

Προτείνουμε λοιπόν, η ολοκλήρωση του δικτύου διαδρομών να χωριστεί σε κάθετες φάσεις. Δηλαδή, το να

επιλεχθούν για κάθε φάση διαδρομές οι οποίες θα ολοκληρώνονται (πλαισίωση με όλους τους τύπους πινακίδων,

φυλλάδιο, προώθηση, εκπαιδευτικά), και σιγά σιγά να προστίθενται και άλλες ώστε το δίκτυο να μεγαλώνει αλλά

με σωστό τρόπο, και ανάλογα με τη δυναμική του.

Για την υλοποίηση των παρακάτω δράσεων, και ειδικά αυτών που αφορούν στη σηματοδότηση, δεν μπορούμε να

παρέχουμε λεπτομερείς πληροφορίες (πχ. ποια πινακίδα πρέπει να αντικατασταθεί και τι στοιχεία πρέπει να

περιέχει) για δύο λόγους:

- Τα χρονικά πλαίσια της επίσκεψής μας δεν ήταν αρκετά για να γίνει δουλειά σε τέτοιο βαθμό. Μια τέτοια

εργασία θα απαιτούσε πολλές μέρες έρευνας, επικεντρωμένης στις διαδρομές που θα αποτελέσουν την

πρώτη φάση ανάπτυξης.

- Σε συνέχεια του παραπάνω λόγου, οι διαδρομές για την πρώτη φάση ανάπτυξης δεν είχαν επιλεγεί πριν την

επίσκεψή μας.

Εφ’όσον καταλήξουμε στις πρώτες διαδρομές, και αποφασισθεί πως θα προχωρήσει η ολοκλήρωση του δικτύου,

θα χρειαστεί επιπλέον λεπτομερής δουλειά επί των διαδρομών αυτών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για όλα είναι η ύπαρξη διαχειριστικής αρχής για το δίκτυο μονοπατιών. Έχοντας μόνο

μικρή γνώση της κατάστασης και των οργανισμών που υπάρχουν στην Κάρπαθο, προτείνουμε ένα ευέλικτο σχήμα

το οποίο θα έχει μέλη από τον ΚΟΠΑΠ, τους Φίλους του Βουνού και της Θάλασσας, την Ένωση Ξενοδόχων και τον

Φορέα Διαχείρισης Βορείου Καρπάθου. Ένας από τους οργανισμούς αυτούς θα πρέπει να έχει την γενική επίβλεψη.

17

Τα Μονοπάτια

Επιλογή μονοπατιών

Στην επιλογή των μονοπατιών που προτείνουμε για αξιοποίηση στην πρώτη φάση, χρησιμοποιήσαμε κάποια

κριτήρια:

- Είναι κατ’αρχήν πολύ σημαντικό τα μονοπάτια της πρώτης φάσης να καλύπτουν όσο το δυνατόν

περισσότερα τμήματα του νησιού. Να μην είναι δηλαδή επικεντρωμένα σε ένα μέρος (πχ. Βόρεια

Κάρπαθος).

- Θα πρέπει να έχουν υψηλή αισθητική. Να είναι δηλαδή εντυπωσιακά, με στοιχεία φύσης και πολιτισμού.

- Θα πρέπει να είναι ένας συνδυασμός εύκολων και δύσκολων διαδρομών ώστε να ικανοποιούνται όλοι οι

τύποι πεζοπόρων

- Θα πρέπει να είναι, στο μέτρο του δυνατού κυκλικές διαδρομές (δύσκολο στην Κάρπαθο όπως είπαμε)

- Είναι επίσης σημαντικό το να είναι κοντά σε περιοχές όπου μπορούν να διαμείνουν οι πεζοπόροι.

Με τα κριτήρια αυτά, και από την έρευνά μας, είτε στο πεδίο είτε σε επίπεδο πληροφόρησης, προτείνουμε τις

παρακάτω 3 πιλοτικές και 13 επόμενες διαδρομές (σύνολο 16 διαδρομές) που θα αποτελέσουν την πρώτη φάση

ολοκλήρωσης των μονοπατιών της Καρπάθου. Τα μονοπάτια που προτείνουμε βρίσκονται γύρω από κάποια

«κέντρα» που είναι οικισμοί προσβάσιμοι με αυτοκίνητο και που οι περισσότεροι διαθέτουν καταλύματα. Οι 16

Kar PATH os

18

διαδρομές ίσως να φαίνονται πολλές για πρώτη φάση, αλλά δεδομένου ότι οι περισσότερες είναι καθαρές από

βλάστηση, το κόστος για την ολοκλήρωσή τους δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό. Να τονίσουμε εδώ πως απώτερος

σκοπός είναι η δημιουργία δικτύου που θα καλύπτει όλο το νησί, και θα δίνει τη δυνατότητα στον πεζοπόρο να

μπορεί να περπατήσει από τα Νότια προς τα Βόρεια και να επιστρέψει στα Νότια χωρίς να περάσει από το ίδιο

μέρος, και χωρίς να χρησιμοποιήσει μηχανοκίνητο μέσο! Έτσι, σε δεύτερη φάση, ενώνοντας αυτά τα κέντρα με τη

βελτίωση των υπόλοιπων υπαρχόντων μονοπατιών, θα δημιουργηθεί ένας κορμός από τα Νότια προς τα Βόρεια και

αντίστροφα.

Επειδή το κόστος για την ολοκλήρωση των 16 διαδρομών δεν είναι αμελητέο, θεωρήσαμε σκόπιμο το να υπάρξει

μια πιλοτική φάση με τρεις διαδρομές (Όλυμπος-Διαφάνι, Αυλώνα-Βρυκούντα και Φαράγγι Φλασκιάς). Η

ολοκλήρωση των διαδρομών αυτών δεν απαιτεί μεγάλα ποσά, καθώς είναι σε γενικές γραμμές καθαρές από

βλάστηση. Η πιλοτική φάση θα επισημένει τη διαφορά μεταξύ μιας «ολοκληρωμένης» και μιας «ημιτελούς»

διαδρομής, και θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί σαν απόδειξη για την αναγκαιότητα του έργου αυτού. Θα είναι

επίσης και ένα εύκολα πραγματοποιήσιμο και χειροπιαστό στοιχείο προς χρήση στην εξεύρεση ιδιωτικών χορηγιών.

Στην ενότητα του προϋπολογισμού, υπάρχει ξεχωριστός υπολογισμός του κόστους της πιλοτικής φάσης.

19

Νότια Κάρπαθος

o Κέντρο: Βωλάδα

Βωλάδα – Όθος – Τρούλος – Σταυρί – Μενετές

Βωλάδα – Απέρι – Αχάτα

o Κέντρο: Λάστος

Λάστος – Καλή Λίμνη

Λάστος – Αδειά από Φαράγγι Φλασκιάς (πιλοτική φάση)

Λάστος – Σπόα

o Κέντρο: Μεσοχώρι

Μεσοχώρι – Άγιος Γεώργιος/Λευκός (απάνω διαδρομή)

Μεσοχώρι – Σπόα

Βόρεια Κάρπαθος

o Κέντρο: Όλυμπος

Όλυμπος – Προφήτης Ηλίας (κυκλική διαδρομή)

Όλυμπος – Αγία Μαρίνα (από παραλία) – Όλυμπος (από ενδοχώρα)

Όλυμπος – Διαφάνι από τοπωνύμιο Πόλη (πιλοτική φάση)

Όλυμπος - Αυλώνα

o Κέντρο: Διαφάνι

Διαφάνι – Βανάντα – Αυλώνα

Διαφάνι – Παπά-Μηνάς

Διαφάνι – Τρίστομο

o Κέντρο: Αυλώνα

Αυλώνα – Βρυκούντα (πιλοτική φάση)

Αυλώνα – Τρίστομο

20

Με πράσινο οι διαδρομές που προτείνουμε

21

Πιο Αναλυτικά


o Κέντρο: Βωλάδα (δυνατότητα διανυκτέρευσης: ναι)

22

Βωλάδα – Όθος – Τρούλος – Σταυρί – Μενετές

Μήκος 10 km

Αισθητική 3/5

Πολιτισμός 4/5

Φύση 2/5

Δυσκολία 3/5

Καθαρισμός Σταυρί – ΧΥΤΑ (περίπου 2,5 km)

Σήμανση Δεν υπάρχει σήμανση από Μενετές – Σταυρί, Κακή σήμανση από Σταυρί – ΧΥΤΑ κυρίως όσον αφορά το χρώμα, κακή σήμανση από ΧΥΤΑ – Όθος κυρίως όσον αφορά το χρώμα

Σημειώσεις Δυνατότητα εστίασης στους Μενετές και επιστροφής με ταξί

Βωλάδα – Απέρι – Αχάτα

Μήκος 5,5 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Σε κάποια σημεία μετά το Απέρι προς Αχάτα. (περίπου 1 km)

Σήμανση Δεν υπάρχει από Βωλάδα έως Απέρι , σποραδικά προς Αχάτα θέλει ανανέωση η σήμανση με μπογιά

Σημειώσεις Διαδρομή ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, κατεβαίνοντας προς Αχάτα

23

o Κέντρο: Λάστος (δυνατότητα διανυκτέρευσης: όχι)

24

Λάστος – Καλή Λίμνη

Μήκος 2 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Δεν υπάρχει ανάγκη καθαρισμού η διαδρομή είναι πολύ βατή λόγο της επισκεψιμότητας

Σήμανση Θέλει ανανέωση .

Σημειώσεις Σημαντική ορειβατική διαδρομή και όχι μόνο για πεζοπόρους λόγο του μικρού μήκους της

Λάστος – Αδειά (Φαράγγι Φλασκιάς)

Μήκος 5 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Επιλεκτικός σε κάποια σημεία ιδιαίτερα στην εκκίνηση του μονοπατιού σε μήκος 300 μ. μετά το τέλος του χωματόδρομου.

Σήμανση Σχεδόν καθόλου ορατή, έχει γίνει ερασιτεχνική σήμανση με κούκους (πέτρες στημένες η μια επάνω στην άλλη) από πεζοπόρους. Η χάραξη χάνεται σε πολλά σημεία και απαιτείται ανανέωση της μπογιάς. Υπάρχει κίνδυνος να χαθεί κάποιος και να βρεθεί σε απότομο γκρεμνό.

Σημειώσεις Απίθανης αισθητικής διαδρομή, εκπληκτική θέα, ίσως από τις ωραιότερες του νότιου νησιού. Στο τέλος της διαδρομής υπάρχει μικρό αναρριχητικό πεδίο, θέλει ανανέωση στις πλακέτες. Δυνατότητα διανυκτέρευσης στο τέλος της διαδρομής.

Λάστος – Σπόα

Μήκος 7 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Δεν χρειάζεται ιδιαίτερος καθαρισμός παρά μόνο σε κάποια πολύ συγκεκριμένα σημεία όπου πρέπει να κοπούν κλαδιά. Χρειάζεται επίσης τη δημιουργία σκαλοπατιών σε ορισμένα σημεία.

Σήμανση Η σήμανση θέλει οπωσδήποτε ανανέωση. Η σήμανση με μπογιά είναι τελείως δυσδιάκριτη έως ανύπαρκτη. Η σήμανση με πινακίδες θέλει και αυτή αρκετές προσθέσεις.

Σημειώσεις Η διαδρομή είναι από τις πιο σημαντικές του κορμού (βοράς-νότος)

25

o Κέντρο: Μεσοχώρι (δυνατότητα διανυκτέρευσης: ναι)

26

Μεσοχώρι – Άγιος Γεώργιος/Λευκός (απάνω διαδρομή)

Μήκος 5 Km

Αισθητική 3/5 (ως τα όρια τις πυρκαγιάς)


Φύση 2/5 (μετά τα όρια της πυρκαγιάς)


Καθαρισμός Δεν έχουμε στοιχεία

Σήμανση Δεν έχουμε στοιχεία

Σημειώσεις Τη διαδρομή αυτή δεν την περπατήσαμε. Τα παραπάνω στοιχεία προέρχονται από πληροφορίες που συλλέξαμε. Η επιλογή της έγινε με βάση γεωγραφικά κριτήρια, και λόγω του ότι η παραλιακή διαδρομή που ενώνει το Μεσοχώρι με το Λευκό δεν είναι καθόλου βατή.

Μεσοχώρι – Σπόα

Μήκος 3,5 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Σε όλο το μήκος της διαδρομής εκτός από 1 Km χωματόδρομου

Σήμανση Οι πινακίδες είναι σε λάθος σημεία και θέλουν προσθέσεις. Η μπογιά θέλει ανανέωση ιδιαίτερα στην εκκίνηση από τους ανεμόμυλους του Σπόα.

Σημειώσεις Ευχάριστη σύντομη διαδρομή που γίνεται μπρος πίσω σε μια μέρα με στάση για φαγητό / ποτό στο Μεσοχώρι ή στους Ανεμομύλους στο Σπόα.

27


o Κέντρο: Όλυμπος (δυνατότητα διανυκτέρευσης: ναι)

28

Όλυμπος – Προφήτης Ηλίας (κυκλική διαδρομή)

Μήκος 5 Km


Πολιτισμός 3/5 (το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία) Με την Όλυμπο η βαθμολογία πάει 5/5

Φύση 4/5


Καθαρισμός Στην δυτική κατάβαση θέλει μια μικρή βελτίωση για περίπου 120 μέτρα

Σήμανση Η σήμανση με χρώμα θέλει ένα σχετικό φρεσκάρισμα σε κάποια σημεία. Οι πινακίδες είναι σε καλή κατάσταση, εκτός από μία που λείπει στη διασταύρωση με το μονοπάτι προς Φορόκλι.

Σημειώσεις Εξαιρετική κυκλική διαδρομή μικρού μήκους

Όλυμπος – Αγία Μαρίνα (από παραλία) – Όλυμπος (από ενδοχώρα)

Μήκος 10 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Το κομμάτι από ενδοχώρα θέλει επιλεκτικό καθαρισμό από πέτρες σε σάρες σε 3-4 σημεία κοντά στην Όλυμπο.

Σήμανση Σήμανση καλή, θέλει λίγο ανανέωση η μπογιά προτείνεται τοποθέτηση χάρτη κατά την εκκίνηση της διαδρομής.

Σημειώσεις Εξαιρετική κυκλική διαδρομή μεγάλου μήκους με εναλλαγές τοπίου.

Όλυμπος – Διαφάνι (από Πόλη)

Μήκος 4,5 Km



Φύση 4/5


Καθαρισμός Δεν χρειάζεται

Σήμανση Σε γενικά καλή κατάσταση. Η χάραξη του μονοπατιού πριν τη διασταύρωση του μονοπατιού με τον κεντρικό δρόμο θέλει μια μικρή αλλαγή.

Σημειώσεις Όμορφη διαδρομή που συνδυάζεται με περπάτημα από το Διαφάνι προς άλλους προορισμούς, ή που μπορεί να γίνει κυκλικά προς Βανάντα και Αυλώνα

29

Όλυμπος – Αυλώνα

Μήκος 5,5 km

Αισθητική 3/5 ή 5/5 με την καινούργια χάραξη


Φύση 3/5 και 4/5 με καινούργια χάραξη


Καθαρισμός Δεν χρειάζεται παρά μόνο μια μικρή συντήρηση σε λίγα σημεία.

Σήμανση Η σήμανση θέλει βελτίωση και εάν υιοθετηθεί η καινούργια χάραξη θα πρέπει να μπει καινούργια.

Σημειώσεις Η διαδρομή θα πρέπει να αλλάξει, καθώς μια πόρτα χωραφιού έχει κλείσει την υπάρχουσα χάραξη. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το ανώτερο μέρος της διαδρομής από Διαφάνι σε Αυλώνα με το ωραίο πετρόχτιστο μονοπάτι.

30

o Κέντρο: Διαφάνι (δυνατότητα διανυκτέρευσης: ναι)

31

Διαφάνι – Βανάντα – Αυλώνα

Μήκος 5 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Σε όλο το μήκος της Διαδρομής ιδιαίτερα στο φαράγγι μετά την παραλία της Βανάντας.

Σήμανση Κακή σήμανση. Χρειάζεται ανανέωση η μπογιά, και καινούργιες πινακίδες κατευθύνσεως.

Σημειώσεις Η είσοδος στο μονοπάτι μετά την Βανάντα δεν είναι εμφανής ιδιαίτερα λόγω της ακατάστατης εμφάνισης του κάμπινγκ.

Διαφάνι – Παπά-Μηνάς

Μήκος 3 Km



Φύση 4/5


Καθαρισμός Σε ελάχιστα σημεία διότι η διαδρομή βαίνει κυρίως σε χωματόδρομο.

Σήμανση Δεν έχει διότι δεν είναι μέρος του υπάρχοντος δικτύου

Σημειώσεις Αξίζει έως διαδρομή μικρού μήκους για βόλτα από το Διαφάνι

Διαφάνι – Τρίστομο (τη διαδρομή αυτήν δεν την ελέγξαμε.

Έχουμε μόνο πληροφορίες από τρίτους)

Μήκος 11 Km



Φύση 5/5


Καθαρισμός Σε διάφορα επιμέρους σημεία από Βανάντα έως Τρίστομο.

Σήμανση Έχει κατά την εκκίνηση, μετά η διαδρομή είναι εμφανής

Σημειώσεις Η μεγαλύτερη διαδρομή του νησιού κατά μήκους της βραχώδους οροσειράς. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το σημείο της ξυλόσκαλας.

32

o Κέντρο: Αυλώνα (δυνατότητα διανυκτέρευσης: όχι)

33

Αυλώνα – Βρυκούντα

Μήκος 4 + 4 (επιστροφή) Km



Φύση 5/5 (δεν έχει δάσος αλλά έχει πολύ άγριο τοπίο)


Καθαρισμός Δεν χρειάζεται καθαρισμό παρά μόνο στην αρχή του μονοπατιού μετά το χωματόδρομο.

Σήμανση Η σήμανση είναι καλή. Είναι θεμιτό το να γίνει ένα μικρό «σουλούπωμα» στη διακλάδωση προς το μνημείο με τις ασπίδες.

Σημειώσεις Ταβέρνα στο χωρίο με παραδοσιακές συνταγές.

Αυλώνα – Τρίστομο

Μήκος 8 Km



Φύση 3/5


Καθαρισμός Το μονοπάτι είναι αρκετά καθαρό χρειάζεται καθαρισμό στο οροπέδιο ανάμεσα σε Άρδα και Στιοΐ.

Σήμανση Δεν είναι υπαρκτή.

Σημειώσεις Βαίνει σε παλιό Λιθόστρωτο Καλντερίμι, με αρκετές εναλλαγές και αγροτικό τοπίο. Περνάει από ερείπια μεσαιωνικού οικισμού, και καταλήγει στο πανέμορφο Κολπισμό του Τρίστομου. Μεγάλη απογοήτευση είναι η θαλάσσια ρύπανση κατά την άφιξη. Επιστροφή (ή μετάβαση με καΐκι στο Διαφάνι)

Καθαρισμός Μονοπατιών

Είναι απαραίτητο, κυρίως στα μονοπάτια της Νοτίας Καρπάθου, να γίνει καλός

καθαρισμός των μονοπατιών που προαναφέρουμε από την οχλούσα βλάστηση. Ο

καθαρισμός αυτός θα πρέπει να γίνει με επίβλεψη ανθρώπου που γνωρίζει, ώστε να

αποφευχθούν τυχόν λάθη που θα μειώσουν την αισθητική της διαδρομής (όπως πχ.

πεταμένα κλαδιά δεξιά και αριστερά της διαδρομής).

Θεωρούμε επίσης πως με λίγη προσπάθεια, κυρίως στο Νότιο τμήμα, είναι εύκολο να

καθαριστεί και όλος ο «κορμός», δηλαδή η διαδρομή που πηγαίνει από το Αεροδρόμιο

ως την Αυλώνα, και στα σημεία που δεν περιλαμβάνονται στις 16 διαδρομές που

προτείνουμε.

34

Συμπλήρωση σηματοδότησης

Στις προαναφερθείσες διαδρομές, είναι απαραίτητη η συμπλήρωση ή και αντικατάσταση της σηματοδότησης.

Παρακάτω περιγράφουμε τις τέσσερις κύριες κατηγορίες σήμανσης που προτείνουμε.

Πινακίδες κατεύθυνσης (βέλη με τοπωνύμια)

Στο Βόρειο τμήμα οι περισσότερες πινακίδες κατεύθυνσης έχουν αντικατασταθεί και βρίσκονται σε καλή

κατάσταση. Στο Νότιο τμήμα προτείνουμε την αντικατάσταση μεγάλου αριθμού αυτών των πινακίδων. Κατά την

αντικατάσταση, πολλές από αυτές τις πινακίδες μπορούν να αντικατασταθούν με απλά βέλη, σε μικρότερους

πασσάλους, ή και να αφαιρεθούν τελείως.

Επίσης, για όλα τα μονοπάτια, θεωρούμε πως θα έπρεπε να αντικατασταθεί η ονομασία των διαδρομών με

χαρακτήρες κοινούς στο ελληνικό και το λατινικό αλφάβητο. Μια «έξυπνη» λύση θα ήταν η επικόλληση

αυτοκόλλητων βινυλίου πάνω στις υπάρχουσες ονομασίες σε όσες πινακίδες δεν είναι προς αντικατάσταση.

35

Σήμανση με χρώμα

Στο Βόρειο τμήμα η σήμανση με χρώμα είναι σε πολύ καλή κατάσταση και σε ελάχιστα μόνο σημεία θέλει μικρές

προσθέσεις ή ανανεώσεις. Στο Νότιο τμήμα έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί από τις περισσότερες διαδρομές, και θα

πρέπει οπωσδήποτε να ανανεωθεί. Κατά την ανανέωση, προτείνουμε να μικρύνει λίγο το μέγεθος των παράλληλων

γραμμών.

Πινακίδες πληροφοριών

Απαραίτητο στοιχείο είναι η δημιουργία πινακίδων «αφετηρίας» στην αρχή της κάθε διαδρομής. Οι πινακίδες

αυτές, που θα τοποθετηθούν στην επίσημη αφετηρία της κάθε διαδρομής, θα περιέχουν ένα χάρτη στης

διαδρομής, ένα κείμενο περιγραφής στα ελληνικά και στα αγγλικά, τεχνικά στοιχεία της διαδρομής, κτλ.

36

Πινακίδες παρουσίασης δικτύου

Οι πινακίδες αυτές είναι επίσης απαραίτητες, καθώς πληροφορούν ακόμα και τον «ανυποψίαστο» επισκέπτη για

την ύπαρξη του δικτύου μονοπατιών. Οι πινακίδες αυτές παρουσιάζουν το δίκτυο μονοπατιών, και έχουν και ένα

χάρτη της Καρπάθου στον οποίο έχει δοθεί έμφαση στα μονοπάτια. Οι πινακίδες αυτές θα πρέπει να τοποθετηθούν

σε κομβικά σημεία του νησιού, στα όρια κάποιων οικισμών. Προτείνουμε την τοποθέτηση δύο τέτοιων πινακίδων

στα Πηγάδια (η μία οπωσδήποτε στο λιμάνι), μία στο Αεροδρόμιο, μία στο Σπόα, μία στην Όλυμπο, μία στο

Διαφάνι, μία στο Λευκό, μία στη Λάστο, μία στους Μενετές και μία στον Όθο.

37

Λοιπές ενέργειες

Παραγωγή χάρτη

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παραχθεί και ένας καλός χάρτης της Καρπάθου, ο οποίος θα δίνει ιδιαίτερη έμφαση

στα μονοπάτια του Δικτύου. Καθώς η καταγραφή μονοπατιών είναι η πιο λεπτομερής έρευνα πεδίου για

δημιουργία χάρτη, είναι ευκαιρία να παραχθεί ένας χάρτης ο οποίος θα αποτελεί και τον κύριο χάρτη του νησιού,

τον οποίο θα μπορεί να εκμεταλλευτεί ακόμα και ο Δήμος. Προτείνουμε τη δημιουργία ενός χάρτη σε χαρτί

50x70cm, σε ανάλυση 1:60000 με το νησί κατανεμημένο και στις δύο όψεις, πράγμα που τον καθιστά πολύ

εύχρηστο για το περπάτημα ή την ανάγνωση στο αυτοκίνητο. Η κλίμακα αυτή είναι και πιο οικονομική από το

70x100 που θα περιείχε όλο το νησί σε μία όψη.

38

Παραγωγή φυλλαδίου

Σε πρώτο στάδιο, καλό είναι να κατασκευαστεί ένα φυλλάδιο το οποίο δεν θα απευθύνεται σε τουρίστες αλλά

στους επιχειρηματίες του νησιού, καθώς και σε επιχειρήσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό που μπορεί να φέρει

τουρίστες για περπάτημα. Το φυλλάδιο αυτό προτείνουμε να είναι σε μέγεθος Α3 διπλωμένο στη μέση και σε

τρίπτυχο (όπως αυτό των Κυθήρων που σας παραδώσαμε), να είναι και στα αγγλικά και στα ελληνικά (σε

ξεχωριστές εκδόσεις), και στο πίσω μέρος να φέρει τον χάρτη του δικτύου μονοπατιών.

39

Κατασκευή ιστοσελίδας

«Ναυαρχίδα» του προγράμματος μονοπατιών είναι η ιστοσελίδα, η οποία θα περιέχει εκτενείς πληροφορίες για το

πρόγραμμα, τις διαδρομές, για τις διάφορες δραστηριότητες (εκδρομές, εκπαιδευτικά κτλ.). Η ιστοσελίδα, και

επιμένουμε σε αυτό, θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη, και να συνδέεται μόνο μέσω links με άλλες ιστοσελίδες (πχ.

Της Ένωσης Ξενοδόχων ή του Ράδιο Κάρπαθος κτλ.). Μελλοντικά, η σελίδα αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει την

πλατφόρμα πάνω στην οποία θα παρουσιαστούν και άλλες «εναλλακτικές» τουριστικές δραστηριότητες όπως

ποδηλασία, αναρρίχηση, θαλάσσιο καγιάκ κτλ. Η ιστοσελίδα θα πρέπει να δίνει επίσης τη δυνατότητα σχολίων

(comments) και τη δυνατότητα μεταφόρτωσης («κατεβάσματος») αρχείων GPX για συσκευές GPS. Σημαντικό είναι

επίσης να συνδεθεί η σελίδα και με «Page» στο facebook, η οποία αποδεδειγμένα είναι ένας εξαιρετικός τρόπος

προώθησης εγχειρημάτων όπως τα μονοπάτια.

40

Λογότυπο / Εταιρική ταυτότητα

Είναι απολύτως απαραίτητο να δημιουργηθεί και ένα λογότυπο των μονοπατιών της Καρπάθου, το οποίο θα

χρησιμοποιείται σε όλα τα έντυπα, τις μεγάλες πινακίδες, την ιστοσελίδα και σε όποια άλλη προώθηση του δικτύου

γίνει. Το λογότυπο είναι απαραίτητο να είναι καλαίσθητο, μοντέρνο, λιτό και να θυμίζει κάτι από Κάρπαθο και

περπάτημα. Συνοδευτικά, θα πρέπει να παραχθεί και ένα σύνολο επιπλέον αντικειμένων/εγγράφων που να

αποτελούν την εταιρική ταυτότητα του project όπως επιστολόχαρτα, φάκελοι, κάρτες κτλ. Αργότερα, θα μπορούσαν

να παραχθούν και αντικείμενα προς πώληση τα οποία θα αποφέρουν έσοδα στο πρόγραμμα, όπως μπλουζάκια,

φλυντζάνια, μπρελόκ κτλ. με θέμα τα μονοπάτια της Καρπάθου.

Επαφές – Προώθηση

Επαφές στο εσωτερικό

Μια καλή ευκαιρία για την προσέλκυση εγχώριου τουρισμού και τη γνωστοποίηση στο ελληνικό κοινό των

μονοπατιών της Καρπάθου είναι το να προσκληθούν οι ελληνικοί ορειβατικοί σύλλογοι (αρκετοί ήδη

επισκέπτονται την Κάρπαθο), για να γνωρίσουν το οργανωμένο δίκτυο μονοπατιών. Για την επαφή με τις

οργανώσεις αυτές πρέπει να τους αποσταλεί το φυλλάδιο που θα δημιουργηθεί, καθώς και μια πρόταση για

επίσκεψη τουλάχιστον τεσσάρων ολόκληρων ημερών.

Kar PATH os

41

Επαφές στο εξωτερικό

Σε συνεργασία με την Ένωση Ξενοδόχων, είναι καλό να γίνει μια πρώτη επαφή, και ίσως μια πρόσκληση κάποιων

tour operators του εξωτερικού οι οποίοι ασχολούνται με πεζοπορικό τουρισμό. Σημαντικό είναι το να στοχευθούν

συγκεκριμένες χώρες, βάσει κυρίως της παράδοσης σε περιπατητές (Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία) και των

υπαρχουσών συνδέσεων με charter κτλ.

Ημερίδα για τα μονοπάτια

Πριν ξεκινήσει το όλο εγχείρημα, καλό είναι να οργανωθεί μια ημερίδα στην οποία

θα προσκληθούν οι επιχειρηματίες τουρισμού της Καρπάθου, με σκοπό την

ενημέρωσή τους αλλά και την διαβούλευση σχετικά με το θέμα με σκοπό να

ακουστούν απόψεις, ιδέες, και να δημιουργηθεί μια πρώτη λίστα των ανθρώπων

που θα παρακολουθούν το πρόγραμμα, και που ίσως να θελήσουν να βοηθήσουν

και εθελοντικά ή με οικονομική υποστήριξη. Η προτεινόμενη εποχή για την ημερίδα

αυτή είναι το Φθινόπωρο. Από την επόμενη χρονιά και έπειτα, καλό θα είναι να

επαναλαμβάνεται η ημερίδα αυτή, για ενημέρωση σχετικά με τα βήματα που έγιναν.

Ίσως να υπάρξει η δυνατότητα σύνδεσης και με κάποιο τμήμα Πανεπιστημίου το

οποίο, παράλληλα με την ημερίδα, να οργανώνει κύκλο σεμιναρίων στην Κάρπαθο

για τουριστική ανάπτυξη.

Εκπαιδευτικά Προγράμματα

Θα μπορούσε το πρόγραμμα να συνδεθεί με την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης (www.eepf.gr) στον

τομέα της εκπαίδευσης. Η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης έχει πείρα σε εκπαιδευτικά προγράμματα που

αφορούν στην υιοθεσία μονοπατιών από τα σχολεία, αλλά και σε γενικότερο πλαίσιο, το πρόγραμμά της

«Οικολογικά σχολεία» θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε κάποια από τα σχολεία της Καρπάθου. Τονίζουμε εδώ

πως το να μάθουν τα παιδιά από την πιο μικρή τους ηλικία να αγαπάνε τα μονοπάτια των παππούδων τους είναι το

κλειδί στην επιτυχία και τη διάρκεια ζωής του προγράμματος των μονοπατιών σε ένα τόπο.

http://www.eepf.gr/

42

Εξεύρεση χορηγιών

Ένας ευέλικτος τρόπος για να βρεθεί χρηματοδότηση για την δημιουργία ή ολοκλήρωση ή βελτίωση ενός δικτύου

μονοπατιών είναι η εξεύρεση ιδιωτικών χορηγιών. Ιδιωτικές χορηγίες μπορούν να δώσουν εύποροι Καρπάθιοι (είτε

που διαμένουν στην Κάρπαθο είτε που έρχονται ως τουρίστες), οργανισμοί και ενώσεις Καρπαθίων του εξωτερικού,

μεγάλα ιδρύματα και εταιρείες. Το κλειδί για την επιτυχία είναι η φερεγγυότητα, η άμεση πράξη των υποσχέσεων

και η σωστή παρουσίαση της πρότασης κατά την αίτηση. Από ένα σημείο και μετά, εάν το πρόγραμμα πάει καλά,

ιδιωτικές χορηγίες θα μπορούν να εξασφαλίζονται και από τοπικούς επιχειρηματίες που θα έχουν δει τα οφέλη του

περιπατητικού τουρισμού όπως εστιάτορες και ξενοδόχοι. Όπως προαναφέρθηκε, η πραγματοποίηση της πιλοτικής

φάσης θα είναι ένα ισχυρό χαρτί στην προσέλκυση χορηγιών.

43

Προϋπολογισμός

0

44

Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

Πιλοτικές διαδρομές Φεβρουάριος 2013

16 διαδρομές Α’ φάσης

(συμπεριλαμβανομένων

των πιλοτικών)

Οκτώβριος/Νοέμβριος

2013

Ολοκλήρωση δικτύου Χειμώνας/άνοιξη 2015

Travel

Karpathos Hiking Paths Project Plan