Kansen en mogelijkheden in het ‘lokaal cultuurbeleid’

Voor organisaties uit het sociaal-cultureel volwassenenwerk

Programma

2. Het decreet lokaal cultuurbeleid

3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?

4. Overleg en uitwisseling

1. Doe de test!

Programma

2. Het decreet lokaal cultuurbeleid

3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?

4. Overleg en uitwisseling

1. Doe de test!

Programma

2. Het decreet lokaal cultuurbeleid

3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?

4. Overleg en uitwisseling

1. Doe de test!

Inleiding

1.  Waarom lokaal cultuurbeleid 2.  Waarom inspraak en participatie 3.  Het decreet ‘lokaal cultuurbeleid’

a. Een adviesorgaan voor cultuur b. Het cultuurbeleidsplan

4.  Opbrengsten voor lokale afdelingen van verenigingen?

1. Waarom lokaal cultuurbeleid?

•  Kwaliteit (doel) en samenhang tussen verschillende domeinen

•  Ondersteuning van verenigingen structureel en planmatig aanpakken (subsidies, infrastructuur, inspraak en advies, cultuurdienst, ...)

2. Waarom inspraak en participatie?

•  Democratisering van beleid •  Rechtsbescherming van de burger •  Bevordert de kwaliteit van beleid

3. Het decreet ‘lokaal cultuurbeleid’

•  Wat moet? -  Een bibliotheek in elke gemeente -  Streekgericht bibliotheekwerk -  Een adviesorgaan voor cultuur in elke

gemeente •  Wat mag?

-  Een gemeentelijk cultuurbeleidsplan (inclusief plan cultuurcentrum en bibliotheek)

-  Intergemeentelijke samenwerking

3a. Een adviesorgaan voor cultuur

•  Hoofdtaak: de organisatie van het overleg en de inspraak bij het cultuurbeleid(splan). ADVISEREND

•  Wie? -  Vrijwilligers uit culturele verenigingen en

organisaties -  Professionals uit culturele organisaties en

instellingen -  Deskundigen

•  Géén politieke mandatarissen •  Eén medewerker ter ondersteuning •  De schepen voor cultuur als waarnemer •  Ofwel één gemeentelijke cultuurraad

ofwel sectorale deelraden •  Vormen van wijkoverleg of

werkgroepen hebben geen autonome adviesbevoegdheid

•  Gemeenten moeten afwijkingen op de uitgebrachte adviezen motiveren

•  Verschillende structuren

3b. Het cultuurbeleidsplan

•  Ingediend door een gemeente (of samenwerkingsverband van gemeenten)

•  Bepaalt keuzes en stelt prioriteiten voor een periode van 6 jaar.

•  Een ruim participatieproces •  Afstemming met andere plannen •  In ruil voor subsidies voor de uitvoering

van het plan.

•  Een plan VOOR en DOOR de inwoners van de gemeente

•  Een werkinstrument/houvast •  In ruil voor subsidies voor de

uitvoering van het plan -  € 25.000 voor gemeenten < 10.000 inwoners -  € 50.000 voor gemeenten > 10.000 inwoners -  + één euro per inwoner voor de

ondersteuning van initiatieven ter bevordering van gemeenschapsvorming

-  Te gebruiken voor personeelskosten of andere uitgaven ter uitvoering van het plan

•  Voorwaarden voor subsidie voor uitvoering beleidsplan -  De aanwezigheid van een

cultuurbeleidscoördinator -  Een gesubsidieerd cultuurcentrum of

gemeenschapscentrum -  Gesubsidieerde bibliotheek -  Subsidiereglement ter ondersteuning van

particuliere verenigingen en instellingen (min. € 0,8 per inwoner)

-  Kunnen aantonen dat de bevolking betrokken werd bij de opmaak van het plan

•  Hoe wordt het plan opgesteld? -  Fase 1: gegevensverzameling -  Fase 2: doelstellingen en prioriteiten bepalen -  Fase 3: nemen van beslissingen -  Fase 4: uitvoeren -  Fase 5: evaluatie

•  Eens het plan klaar is kan het ten alle tijde opgevraagd worden bij de cultuurbeleidscoördinator of op de cultuurdienst (vaak ook op de website van de gemeente of stad)

4. Opbrengsten voor lokale afdelingen van verenigingen •  Cultuurbeleidsplanning

Via inspraakmomenten en via je aanwezigheid in de cultuurraad heb je inbreng om knelpunten en behoeften aan bod te laten komen en concrete voorstellen uit te werken.

•  Cultuurbeleidscoördinator (185 in 2005) Is op de hoogte van je werking en partner in wat je onderneemt.

•  Cultuurraad: actieve participatie -  De afgevaardigde vertegenwoordigt zijn

vereniging en koppelt er naar terug en behartigt zo haar belangen en die van andere verenigingen

-  Inhoud en thema’s aanreiken (deze kunnen voorbereid worden in de eigen afdeling)

-  Meewerken aan het cultuurbeleidsplan -  Wegen op beleid (door adviezen voor te

stellen en op te volgen)

Programma

2. Het decreet lokaal cultuurbeleid

3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?

4. Overleg en uitwisseling

1. Doe de test!

Het onderzoek

•  Bevraging in 2004 •  VUB: Prof. Verté en Wiske Verhaest •  Bevraging bestuursleden

-  140 van de 308 gemeenten namen deel -  790 mensen stuurden vragenlijst terug

•  Bevraging voorzitters -  101 van de 308 gemeenten namen deel

Vaststellingen

•  Profiel leden

-  84%van de leden van de AV zijn afgevaardigden van de verenigingen die werken met vrijwilligers.

-  Meer dan de helft van de CR heeft geen afgevaardigden van organisaties die werken met beroepskrachten

-  Bijna 1/3 van de CR heeft geen deskundigen tussen haar leden

-  Deskundigen op cultureel gebied worden belangrijk geacht, tegenover personen met andere deskundigheden (bvb. participatie) staat men meer onverschillig

-  Doorsnee cultuurraadslid: 50-jarige man met een relatief hoge opleiding en een bediende- of ambtenarencontract

-  Gemiddeld 8 à 9 jaar lid van de CR -  In de vereniging die men vertegenwoordigt

houdt men het gemiddeld al 18,3 jaar vol -  85,2% is lid van de raad van beheer of het

dagelijks bestuur van de vereniging

-  Veel leden van de cultuurraad hebben nog een ander lidmaatschap dan bij de organisatie die ze in de cultuurraad vertegenwoordigen

-  Er blijken bij veel leden sterke banden met politieke partijen te zijn, maar tegelijk wil men politiek uit de cultuurraad weren

-  In de vertegenwoordigende sectoren zitten de amateurkunsten, het sociaal-cultureel werk en de podiumkunsten in de top drie

-  Beperkte kennis van de lokale situatie

•  Structuur -  Algemene Vergadering: gem. 78,2 leden -  Gemiddeld 2 à 3 AV per jaar -  Gemiddeld duurt een AV een kleine 2 uur -  11% van de CR heeft geen Dagelijks Bestuur -  Gemiddeld 12 leden in een dagelijks bestuur -  Gemiddeld 8 à 9 bijeenkomsten met DB -  Apart orgaan binnen schoot cultuurraad n.a.v.

activiteiten in 40% gemeenten -  16,8% van de CR heeft een afzonderlijke

verenigingenraad

-  Voor adviesverlening minder vaak afzonderlijke werkgroepen

-  Deelraden brengen nieuwe mensen met zich mee, vergoten betrokkenheid en verbeteren de inhoud van discussies. Toch de bedenking dat het een grote tijdsinvestering met zich meebrengt

•  Taken cultuurraad -  De meeste CR geven advies over beleidsplan -  1/3 gemeenten raadpleegt nooit de bevolking

over het cultuurbeleid via de cultuurraad -  Gemiddeld worden er per jaar 4,5 adviezen

gevraagd aan de cultuurraad. Spontaan worden er gemiddeld 1,5 adviezen per jaar gegeven.

-  Belangrijkste taken die de CR nu op zich nemen: informeren van verenigingen over het cultuurbeleid én het verdedigen van hun belangen. In tweede instantie: aankaarten van leemtes en formuleren van adviezen

-  Bepaalde taken die specifiek gericht zijn op de verenigingen krijgen momenteel minder aandacht

-  Wenselijk zien de leden adviesverlening als de belangrijkste taak (95,7%). Ook het verkrijgen van informatie is belangrijk.

-  Verdedigen van de belangen van de vereniging vinden de leden minder belangrijk.

•  Welke competenties zijn er nodig om een rol op te nemen als lid in de CR? -  Interesse in het culturele veld -  Kunnen vergaderen -  Openstaan voor vernieuwing -  Een mening kunnen vormen -  Realiteitszin hebben

•  Werking van de CR -  Bijna elke cultuurraad heeft een reglement

m.b.t. de interne werking van de raad. -  In 63% van de gemeenten is er een

overeenkomst tussen de cultuurraad en het gemeentebestuur over de wederzijdse rechten en plichten

•  Werkingsmiddelen -  96% van de gemeenten geeft aan de CR een

financiële ondersteuning -  ¼ van deze die een financiële ondersteuning

krijgen, krijgen ook een pot die te verdelen valt in de vorm van subsidies (gemiddeld € 8.750)

-  Er is geen verband tussen het budget van de CR en de grootte van de gemeente of tussen budget CR en het aantal organisaties

-  82,8% van de CR geeft een deel van het budget uit aan activiteiten en evenementen

-  Meer raden geven geld uit aan de receptie voor de AV dan aan deskundigen en sprekers voor de AV.

-  ½ van de raden reikt met dit geld ook een cultuurprijs uit.

-  10% van de CR besteden hun budget aan lokale initiatieven of tijdelijke projecten

De pijnpunten van de cultuurraden

•  Geringe betrokkenheid van de burger •  Tekort aan voeling van het beleid met

de praktijk •  Afgevaardigden van verenigingen

zien het niet als een belangrijke taak om informatie door te geven

•  Alhoewel het leveren van advies wenselijk is, worden er niet zo veel adviezen geleverd

•  1/5 van de voorzitters, 1/4 van de cultuurambtenaren en 1/2 van de beroepskrachten geven aan weinig tijd te willen investeren in de CR

•  De inzet van het gemeentebestuur wordt door de leden van de CR niet zo goed gescoord

•  Volgens de leden gaat te weinig aandacht naar het verspreiden van cultuur. Ook het raadplegen van doelgroepen komt te weinig aan bod

•  Zowel het initiatief als de inbreng voor adviezen kennen een top-down beweging

•  1/3 van de bestuursleden geeft aan dat de cultuurraad niet geraadpleegd wordt over alle culturele zaken

•  1/10 krijgt volgens de voorzitters nooit een antwoord van het schepencollege op adviezen.

Positieve ontwikkelingen

•  Langzame ontwikkeling in de richting van meer ervaringen en meer experimenten met interactieve en directe vormen van democratie

•  De werking van de CR wordt over het algemeen heel goed gescoord (vooral de mogelijkheid om te spreken scoort hoog)

•  77% geeft aan dat er meestal of altijd door het gemeentebestuur rekening wordt gehouden met de adviezen

•  75% zegt ernstig genomen te worden door het gemeentebestuur

Programma

2. Het decreet lokaal cultuurbeleid

3. Hoe gaat het nu eigenlijk met de cultuurraden?

4. Overleg en uitwisseling

1. Doe de test!

Gespreksonderwerp 1

•  Wat is voor jou de belangrijkste taak van de cultuurraad en op welke manier denk je vanuit jouw organisatie jouw steentje daartoe bij te kunnen dragen? Heb je voorbeelden?

Gespreksonderwerp 2

•  Hoe kun je de leden van de cultuurraad betrokken krijgen bij hetgeen er in de cultuurraad gebeurt? Hoe wordt dit in jouw cultuurraad aangepakt? Werkt het, werkt het niet?

Gespreksonderwerp 3

•  Wie moeten de leden van de cultuurraad vertegenwoordigen? De eigen organisatie, het culturele veld of alle burgers? En op welke manier zou je dat proberen realiseren?

Gespreksonderwerp 4

•  Zijn jullie al eens betrokken geweest bij de opstelling van een cultuurbeleidsplan? Welke aanpak werd er toen gebruikt? Was die aanpak geslaagd?

Gespreksonderwerp 5

•  Op welke manier kan het lokale cultuurbeleid een ruggesteun vormen voor de werking van jullie lokale afdeling?

Gespreksonderwerp 6

•  Is een deelraad een last of een voordeel? Welke ervaringen hebben jullie daarmee? Wat zijn tips voor slagen?