92
ووفب » بهلو Travelogue Nasir Khusrow اصزخظز وب هؼیي ؽکین اثبل ی ثلقی كههجبكیبو یي ف۴۹۳ غوی ن اكیبى رؾوی م ػلیل رؾی ثااى عل یبكذ. اى الوی كه ثلـ ر هو كهثبهی ثا ع ه ػوة پوكافذ. كه ك ایواىؼوای ؼبه ا هطبلؼبل ذ. كه یبك هاعو كهثبه ثپ یبى ؿي۳۴۴ ویی هوغو ك اى فل ف ه ث كیلاثی فیا كیبیل، کبه ثیلاهبل لاة چ كوهزي ث اى پی پوكافذ. پل ا یو آكبم ث ب کوك ها هی زيلك ک ی كههلغ بى، اهوایؾ ػوبیل آ رجلی وبػیلی ابل غبم كهوا بى گویقذ ثلفبچبه ث ثل، پ ثوآهل۳۸۴ كبد یبكذ. اى آصبه ا کبى كه یویی هوغو ،بهلو اى ث هی ر به یبیویي، ه الوزؾییلاى، كلاى اف كیي،فع ،بكویي ىاكالو کوكبهؼبه ااى اكی. لیوبىبى اث اهیوفوا ک اهثؼوبی صلضیي جغ فجو كه هثیغ او ؽبعذ ثوكزن کك اى هوم ثلغ یل ثيكثي هکبی ثیک كا عؼلوی ك ای هكزن گل. ثا ک ه رول رؼبلیل ثبهیاى ف كه آى ه کگویاک هوا ر رجبه رؼبلیزن رب فلایا ؽبعذ ف بى ثکوكمو هکؼذیؼوی پبه بى اى ایکیؾبة آهلم ی ا يكیک یبهاى ى ثل. چ كؼو وبى اكم ک ثلاك ى ثل .اىؼوی ثوف ل. هواا هیف زن فلای رجبهکك گل ثب ف یک گوكزن كبل کوك. آى ؽبل ث آؿبى ثؼیوة یک هبه لم بىىعب ع آى عب ث اىا کوك. پوا ه رؼبلی ؽبعذ هلن آل ػلی لی جو. پیـوكهیه فزواة پی كم ثج

Travelogue of nasir khusrow safarnama

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

بسم ميحرلا نمحرلا هللا

لوبه « بوفو

Travelogue

Nasir Khusrow

اصزخظز

غوی ۴۹۳یي فوهجبكیبی ثلقی كه بل ؽکین اثهؼیي بوهووی كه ثلـ رلل یبكذ. اى ااى عای ث رؾیل ػلم رؾوین اكیبى عای ث كهثبه اؼبه ؼوای ایواى ػوة پوكافذ. كه كه هطبلؼ

غوی هووی ۳۴۴ؿيیبى پ ث كهثبه العو ها یبكذ. كه بل اة چل بل ثیلاه ل، کبهبی كیای فاثی كیل ث هل فك اى ف

ها هب کوك ث یو آكبم ال پوكافذ. پ اى پیزي ث كوهاوبػیلی رجلیؾ ػوبیل آبى، اهوای لغهی كه لك کزي ی

۳۸۴ثوآهلل، پ ث بچبه ث ثلفبى گویقذ واغبم كه بل هی راى ث لوبه، غوی هووی كه یکبى كبد یبكذ. اى آصبه ا

ىاكالوبكویي، ع كیي،فاى افاى، كلیل الوزؾیویي، هبیی به .كیاى اؼبه ابه کوك

كه هثیغ اآلفجو جغ صلضیي اهثؼوبی ک اهیوفوابى اثلیوبى

عؼلوی ثیک كاكثي هکبییل ثي لغم ثك اى هو ثوكزن ک و ؽبعذ

ک كه آى هى فال ثبهی رؼبلی رول ها کل. ث گ ای هكزن ك

هکؼذ وبى ثکوكم ؽبعذ فازن رب فلای رؼبلی رجبهک هوا راگوی

كل. چى ث يكیک یبهاى اؾبة آهلم یکی اى ایبى ؼوی پبهی

هی فال. هوا ؼوی ثوفاى. ى ثل لاك ثكم ک ا وبى ؼو

ثؼی آؿبى کوك. آى ؽبل ث كبل یک گوكزن ثب فك گلزن فلای رجبهک

رؼبلی ؽبعذ هوا ها کوك. پ اى آى عب ث عىعببى لم هوة یک هب

ثجكم واة پیز فهكهی. پیـوجو لی هللا ػلی آل لن

Page 2: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هی كوهبیل ک هلا الؾن ل ػلی الکن. جی كه فاة كیلم ک

یکی هوا گلذ چل فای فهكى اى ایي واة ک فوك اى هوكم ىایل

کل، اگو ث ثبی ثزو. هي عاة گلزن ک ؽکوب عي ایي چیيی

زازل بفذ ک ال كیب کن کل. عاة كاك ک ثیقكی

ثیی هاؽزی جبل، ؽکین زاى گلذ کی ها ک هوكم ها ثیی

هوى ثبل، ثلک چیيی ثبیل لجیل ک فوك ها ث اكيایل. گلزن

ک هي ایي ها اى کغب آهم. گلذ عیل یبثل ثبل، پ ی هجل

ابهد کوك كیگو قي گلذ. چى اى فاة ثیلاه لم، آى ؽبل روبم

ثو یبكم ثك ثوهي کبه کوك ثب فك گلزن ک اى فاة كیي ثیلاه لم

.ثبیل ک اى فاة چل بل یي ثیلاه گوكم

الییلم ک رب و اكؼبل اػوبل فك ثلل کن كوػ یبثن. هى

پغج ن عوبكی االفو جغ صلضیي اهثؼوبی یو كی هب پبهیبى بل ثو چبهل ك یيكعوكی. و ري ثزن ث هغل

گناهكى آچ ثو عبهغ لم وبى ثکوكم یبهی فازن اى ثبهی رؼبلی ث هي اعت اذ كذ ثبىكازي اى هیبد ببیذ چبى ک ؽن

.جؾب رؼبلی كوهك اذپ اى آى عب ث جهؿبى هكزن. ت ث كی ثبهیبة ثكم اى آى عب ث ها کالى بلوبى ث هوالوك لم. پ ث هو هكزن اى آى ـل

زن گلزن ک هوا ػيم لو هجل اذک ث ػل هي ثك هؼبف فا . پ ؽبثی ک ثك عاة گلزن اى كیبیی آچ ثك روک کوكم اال

.الک وهی

ثیذ یم ؼجبى ث ػيم یبثه ثیوى آهلم اى هو ث وف لم ک ی كوگ ثبل اى آى عب ث یبثه چل

بثه لمكوگ اذ. هى ج یبىكن ال كه ی . چبهج آفو ایي هب کف ثك ؽبکن ىهبى ـول ثیک دمحم ثك

.ثواكه عؼلوی ثیکها ػوبهد » هله ای كوهك ثك ث يكیک ثبىاه واعبى آ

کوكل. ا ث الیذ گیوی ث البى هكز ثك ثبه ال كم می هی

Page 3: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كن ک فاع لطبى الوؼل اى یبثه ثیوى هكزن كه ؾجذ فاع ه .ثك

ث ها کاى ث هه هیلین ىیبهد یـ ثبیيیل ثطبهی ثکوكم .هل هللا هؽ

هى آكی هى زن می الوؼل اى آى عب هلری هوبم کوكم لت ال گلزل. ػلن کوكم. هوكی بى كاكل ک ا ها ازبك ػلی بئی هی

ث كبهی وی گلذ ث ىثبى يكیک ی لم. هوكی عاى ثك قيال كیلن هی گك عوؼی پی ی ؽبو. گوی اهلیل

.فالل گوی ت گوی ؽبةگلذ ک ثو ازبك اثػلی یب هؽو هللا ػلی كه اصبی قي هی

چیي فالم اى ی چیي یلم. وبب ؿو ی آى ثك رب هي ثلان بذ. چى ثب ایبى كه ثؾش لم ا گلذ هي ک ا بگوك اثػلی ی

چیيی پبب كان كاهم ک چیيی ثقان. ػغت كازن ثیو .ى آهلم گلزن چى چیيی وی كال چ ث كیگوی آهىك

اى ثلـ رب ث هی ل پغب كوگ ؽبة کوكم. گیل اى هی ى ی كوگ اى هی رب ب ی كوگ اذ اى ب ث وبكا .ث پببى پغب كوگ ث آهل ی كوگ

هیبى هی آهل ک كهبل اذ هبل گجلی ک آى ها لابى گیل ك. گیل گیل ثو و چبی اذ ک بكه اى آى عب ؽبل هی

ک کجویي یي. هوكم پذ گب ثجول پو بكه کل اى و ک ل ک ث ها زاى كوك آهكىثـلطب .

پغن هؾوم صوبى صلضیي اهثؼوبئ كن هوكاك هب فو ػو اهثؼوبئ اى ربهیـ كو ث عبت هيیي ها لم ث كی ه

.هیلمكاكل. اى آى عب ثوكزن، هؾ ثك آى عب یک هي بى ع ث ك كهن هی

لم. ثبؿزبى ثیبه كاذ ثی كیاه فبه ن هؾوم ث هيیي هی .یچ چیي ک هبغ ك كه هكزي ها جك

Page 4: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هيیي ها وی یک كیلم ثبهی ؽیي کگو ثو آى بك ثبىاهب .فة اال آک آة كه ی الک ثك كه کبهیي ث ىیوىهیيك ب ک كه آى و ث هیی آى و هوكی ػلی ثك اى و بع

.کلگو ثی رو ثك

كاىكن هؾوم صوبى صلضیي اهثؼوبئ اى هيیي ثوكزن ث ها ثیل . هجبى ک هزبم هيیي اذ. اى آى عبث كیی ک فوىیل فالهي ثواكهم ؿالهکی ل ک ثب هب ثك ىاكی الک كازین. ثواكهم ث

فای ثوبل هن ذ ک چ هیكی هكذ رب چیيی اى ثوبل ثقوك، یکی گل . گلزن وچ ثبل هب ها بیل ک ؿویجین ثوگنه. گلذ یچ چیي لاهم. ثؼل اى آى و کغب کی اى ایي ع قي گلزی، گلزوی ثوبل فوىیل

.اذ

چى اى آى عب ثوكزن یجی هی ثك چى كوگ ثوكزن كیی اى و كهفزبى ثیبه اى ابه گلزل. گوهی ؽبة بهم ثك ثوىالؾیو هی

.اغیو ثك ثی رو فكهی ثكگلزل اى آى عب ثوكزن هكی ثك ک آى ها ب هك هی .

زبلل اى عذ اهیو گلزل ثبط هی ثو کبه كیی ثك ک فلاى هیاهیواى ا اى هلک كیلویبى ثك چى آى هك اى ایي كی ثگنهك ث هكی

ک آى ها پیل هك گیل چى وك هك ث ن پیلل ث كیگو پیلكگنهك كه ای كوك هك ک هوم اذ اى ک گیالى آى آة ث گیالى هی ث كهیبی آثکى هك گیل ک ياه چبهل هكفب كه كهیبی

آثکى هیيك، گلزل یکياه كیذ كوگ كه اذ، كه هیبى كهیب یو اذ هوكم ثیبه هي ایي ؽکبیذ ها اى هوكم یلمعيا .

اکى ثب و ؽکبیذ کبه فك م، اى فلاى ربویواى كوگ

ثیبثبکی اذ و گالؿ آى ه الیذ بهم اذ ث کبه و هلؼ ای ثلل ثیبك ثوگ فبه بك اذ كیاه كه گوك ا

یبى هلؼ هلؼ كو ثویل رب کبه هكفب ک اى آى عب کیل کبهیيی ث هآة ثو آهل ث هلؼ ثول ياه هوك اى هزوىاكگبى الیذ كه آى هلؼ

زل رب کی ثیوای وکی زال کوك گلزل آى اهیو ها هلؼ بی ثیبه كه الیذ كیلن ثبل ػلل ایوی روبم ثبل چبى ک كه

کی زال ک اى کی چیيی ثزبل هوكهبى ک كه الیذ الیذ ا

Page 5: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ها ثیوى هغل ثگناهل یچ ی ث هغل آكی هل و کلک آى کبى ها جوك ایي اهیو بم فك ها ثو کبؿن چیي یل ک

هوىثبى اللیلن فیل عیالى اثبلؼ هلی اهیوالوهیي به عزبى .اثواین اذ

ه ویواى هوكی یک كیلم اى كهثل ثك به اثاللل فلیل ثي كب وك ثب ب کوك کوم ػلی الللف. هوكی ال ثك ثب هب کواهذ

ب کوكین كزی اكزبك هیبى هب. هوا گلذ چ ػيم كاهی. گلزن ن ثؾشلو هجل ها یذ کوك ام، گلذ ؽبعذ هي آذ ک ث هذ هواعؼذ

ایغب کی رب ر ها ثبى ثجینگنه ثو .

هكزن چبهكن لو ها ث و ثیذ ن هؾوم اى ویواى هیواة هیلم بيكن لو اى و واة ثوكزن اى ؼیلآثبك

گنزن. ثیزن لو صوبى صلضیي اهثؼوبئ ث و رجویي هیلم یغبى اذ وی آى پغن ویه هب هلین ثك آى و هج آمهثب

.آثبكاىل ػو ث گبم پیوكم ویک ياه چبهل ثك پبكب

کوكل كه فطج االهیو االعل یق اللل الیذ آمهثبیغبى ها چیي مکو هی . وف الول اثهه كاى ثي دمحم هلی اهیوالوهیيللن هثیغ هوا ؽکبیذ کوكل ک ثلیي و ىليل اكزبك ت پغج

االل اهثغ صلضیي اهثؼوبئ كه ایبم هزوه ثك پ اى وبى فلزي ثؼی اى و فواة ل ثك ثؼی كیگو ها آیجی ویل ثك

.گلزل چل ياه آكهی الک ل ثكل

گلذ اهب ىثبى كه رجویي هطواى بم بػوی ها كیلم ؼوی یک هیذكبهی یک وی كا .

پی هي آهل كیاى هغیک كیاى كهیوی ثیبهك پی هي ثقال و هؼی ک ا هکل ثك اى هي پویل ثب ا ثگلزن وػ آى ثذ

.اؼبه فك ثو هي فال

چبهكن هثیغ االل اى رجویي ها لین ث ها هول ثب لکوی اى آى آى عب ثب هلی ثوكزن رب ثوکوی اى اهیو كاى رب فی ثلین اى

فی رب ثوکوی ی كوگ اذ كه هى كاىكن عوبكی االل آى عب .هیلین اى آى عب ث اى طبى هیلین

Page 6: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كوفزل كه ثبىاه آى عب گذ فک وچبى ک گذ گلل هیفهكل ثی رؾبی ب ز واة هی ىبى هوكاى ایبى ثو كکبى

اى آى عب ث و افال هیلم یژكن عوبكی االل ایي و وؽل هلوببى اههیبى اذ اى ثوکوی رب ایغب ىك كوگ اذ آى عب اهیوی ثك ا ها واللل گلزلی ػوو ىیبكد اى ل بل ثك

پواى ثیبه كاذ و یکی ها الیزی كاك ثك كه ایي و افال ث ثبى قي گیل ربىی پبهی اههی ظي هي آى ثك ک افال ى

ال هؼبهل ث پل ثبل هل ایبى ثلیي جت بم آى و بك .یل كهم ثبل

ثیزن عوبكی االل اى آى عب ثوكزن ث هثبی هیلم ثوف وهبیی ػظین ثك كه ؾوایی كه پی و هولاهی ها چثی ث

هل كو ثوك ثكل رب هوكم هى ثوف كه ثو غبه آى چة هیىهیي . اى آى عب ث و ثطلی هیلم ث كه ای كه بك ثك. آى عب ػل

فویلین ل هي ث یک كیبه ثوآهل ثك ث آى ؽبة ک ث هب ثلوفزل گلزل كه ایي و ک ثبل ک ا ها كه یک بل یل چبهل فیک

بل ك. اى آى عب ثوكزین هلؼ ای كیلین ک آى هاهق اظو ػل ؽگلزل. یؼی ثبیذ ثگو هی .

گلزل اى آى عب ثگنزن، ث عبیی هیلم ک آى عب هغلی ثك هیک ای هوی هل هللا هؽ بفز اذ. كه آى ؽلك هوكم ها كیلم

ثویلل گوكیلل چثی چى كهفذ و هی ک كه ک هی . کیل گلزل ایي چة ها یک و كه آر پویلم ک اى ایي چ هی

کین آیل و كه چب عوغ هی کین اى كیگو و آى هطواى ثیوى هی هیثوین کین ث اواف هی اى آى چب كه ظوف هی .

ب ک ثؼل اى افال مکو کوك ل ایغب هقزو کوكین اى ایي الیذبلؽبة هیبكبههیي ث .

اى آى عب ث و اهىى لین وی آثبكاى یک ثك ثب آة هاى

ثبریي اغبه ثبىاهبی یک كه آى عب ث هیبهكبریي اى ایي ها ک هب آهلین پبل پغب ك كوگ ثك هى آكی ثیذ ن عوبكی

ب ى گ كهفذاالل صوبى صلضیي اهثؼوبی ثك كه ایي هذ ثو .جي ثك

پبه ای ػظین ثك ا ى گ لیل ثول و گی هولاه پبل هي. ث و پغب گيی ثوعی ػظین بفز ن اى ایي گ لیل ک گلز

Page 7: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ثو بك چبى ک گیی اهوى ازبك كذ ل. وثبه و کگوی هـوة اى ثبى كاز اذ. ایي و ها یک كه اذ اى

كهگبی ػظین ثوکیل اذ ث بههی گیي كهی آیي ثی چة ثو آى عب روکیت کوك. هغل آكی ای كاهك ک اگو لذ آى کوك ك ث رطیل اغبهل. وچل بؽت کزبة وؽی وچ روبم رو ز

ال چل ؽغو كه اذ گلز ک هزبی ک كه آى هغل بفزب یکی ظبو گوكك كه و فب ك عی آة ثيهگ هیپی اذ

ب پبک ثوك چب ازؼوبل ها كیگو رؾذ االه پبى ک صول هیگوكال هی .

ب ثیوى اىایي وزبى كه هث کبهاواب ثبىاهبذ گوهبث هغل عبهغ كیگوی اذ ک هى آكی آى عب ن وبى کل. اى ی

ی كیگو اذ ک آى ها هؾلص گیل ن وی اذ ثب ثبىاه وبل ه هغل عبهغ ؽوبهبد و روریجی، لطبى الیذ ها فطج چیي کل االهیو االػظن ػياالالم ؼلاللیي واللل وف الولخ اثو اؽول هوكی لبل گلزل ک ذ. هل آى عب چبهل زبك

ي اهیو وی بفز اذ ثوچبهكوگ هیبكبههیي كهم گ ثبل. ای . آى ها وی بم کوك ال. اى آهل رب هیبكبههیي كوگ اذ

ن هى اى كی هب هلین ث و آهل هیلین. ثیبك و ثو گی یک لقذ بك. ل و ث هبؽذ ك ياه گبم ثبل ػو ن

ب ثویل ذ اى گ یب ک فذچلیي. گوك ا هی کیل اب چبى ث یکلیگو اذ اى ل هی رب یک ياه هی ثی رو ایي گ .پیز اذ ک یچ گل گچ كه هیبى آى یذ

ثبالی كیاه ثیذ اه اهرلبع كاهك پبی كیاه ك اه. ث و ل گي ن اى ایي ثوعی بفز ک یو كایو آى زبك گي ثبل کگو ا

گ. اى الهى و كه ثیبه عبی وكثبى بی گیي ثز اذ ک ثو و ثبه رال ل. ثو و و ثوعی عگ گبی بفز. چبه

كهاى ثو ایي وزبى اذ و آي ثی چة و یکی هی ث عزی اى ػبلن. وهی ها ثبة اللعل گیل ؿوثی ها ثبة الوم. وبلی هاثبة االههي عثی ها ثبة الزل. ثیوى ایي ه ه كیگو اذ ن اى ایي گ ثبالی آى ك گي. و ی وبی كیاه کگو اى الهى

کگو هووی بفز چبى ک ثب الػ روبم هوك ثگنهك ثبیزل عگ ل ا کل ث آبی. ایي ه ثیوى ها یي كهاى بی آیي ثوبل

Page 8: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هقبلق كهاى بی الهی چبى ک چى اى كهاى بی ه ال كه هل هجلـی كه كیل ثجبیل هكذ رب ث كهاى ی ه كم هل كوافی كیل

.پبيك گي ثبلآیل اله هیبى و چو ای اذ ک اى گ فبه ثیوى هی

ل ک اى کغب هولاه پظ آیب گوك، آثی ث ؿبیذ ف یچ ک لاآیل. كه آى و اغبه ثبریي اذ ک اى آى آة بفز ال. هی

.اهیو ؽبکن آى و پو آى و اللل اذ ک مکو هكذب كیلم كه اواف ػبلن كه ثالك ػوة ػغن ب هلؼ هي كوااى و

ل روک هضل و آهل یچ عب لیلم ک ثو هی ىهیي چبى ثبل . یي اى کی یلم ک گلذ چبى عبی كیگو كیل ام

هغل عبهغ ن اى ایي گ یب اذ چبى ک اى آى هاذ ال زى گیي هؾکن رو زال كیل. كههیبى عبهغ كیذ

ب بم ىك اذ و ال و زی یکپبهچ گ ثو زى ثوكازب ىك اذ کرب رو اى آى. لی ىب ثبى ز اى گ ثو و بم

كیگو بم ىك ثو و آى بم بی ثيهگ. و ثبم بی ایي هغل ث فو پز پیل و رغبهد وبهة هو هلى کوك اذ. اله بؽذ هغل گی ثيهگ بك اذ ؽی گیي هله

كی كه كائو آى ػظین ثيهگ ثو و آى بك اذ اهرلبػ هبهذ هوك گي بیژ ای ثوغیي اى هیبى ؽ ثو آهل ک آثی بكی ث كاه اى

آیل چبى ک هلفل هقوط آى آة پیلا یذ. هزبی آى ثیوى هیػظین ثيهگ چبى یک بفز ازک ث اى آى جبل اال ک گ آهل

ههیي پیل يكیک ال و یب اذ اى آى هیبكب ک ػوبهد کوكهغل کلیبیی اذ ػظین ث رکلق ن اى گ بفز ىهیي کلییب هوفن کوك ث و ب. كهیي کلییب ثو بهم آى ک عبی ػجبكد روبیبى اذ كهی آیي هجک كیلم ک یچ عبی آى كهی

.لیل ثكم

ذ آى اى و آهل رب ؽواى ك ها اذ یکی ها یچ آثبكای یچل كوگ اذ. ثو های كیگو آثبكای كی بی ثیبه اذ ثی روال آى بهی ثبل آى ذ كوگ ثبل. هب ثب کبهاى ث ها آثبكای لین. ؾوایی ث ؿبیذ واه ثك اال آى ک چلاى گ

.ثك ک زه الجز یچ گبم ثی گ بكی

Page 9: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

وبكی اآلفو صوبى صلضیي اهثؼوبی ث هى آكی ثیذ پغن عؽواى هیلین كم آمههب هلین ای آى عب كه آى هذ چبى ثك ک

.ای فوابى كه هى

.اى آى عب ثوكزین ث وی هیلین ک هول بم آى ثكعاووكی هب ها ث فب فك هوبى کوك. چى كه فب ی ی كه آهلین

هل يكیک هي آهل ذ بل ثك ثبل گلذ هواى ػوثی ثلی كه آکوكم ا ثب هي ث هي ثیبهى. هل اػم ثوة الب ا ها رلویي هی

فال چى هي گلزن هي الغ الب گلذ اهایذ الب یي ثگین هیهي گلزن ک آى ه ثی اى ایي یذ. پ گلذ آى ه وبل

ک اله ه رجذ ؽوبل الؾلت گلز الؾطت کلام اذ وی كاذاذ وبل الؾطت آى ت چلاى ک ثب ی ثبىگلزن ه هل اػم

.ثوة یبك زاذ گوكزي، هوكی ػوة ذ بل

ج كم هعت صوبى صلضیي اهثؼوبی ث وط آهلین كم اى كواد .ثگنزین ث هجظ هیلینوبی بم، ال ثوي هب هلین ثك آى قزیي وی اذ اى

ای آى عب ػظین ف ثك. یچ ػوبهد اى ثیوى و جك اى آى عب .ث و ؽلت هكزن

اى هیبكبههیي رب ؽلت ل كوگ ثبل. ؽلت ها و یک كیلم ثبه ای ػظین كاهك اهرلبػ ثیذ پظ اه هیب کوكم هلؼ ای ػظین

ث هیب چل ثلـ ثبل و آثبكاى ثبب ثو و و ثو گ بك .ن بك

آى و ثبعگب اذ هیبى ثالك بم هم كیبه ثکو هو ػوام. اى ایي و ثالك رغبه ثبىهگببى آى عب هل. چبه كهاى كاهك ثبة الیك،

ظبوی چبه ثب ة هللا، ثب ة الغبى، ثبة اطبکی گ ثبىاه آى عب هل ل زبك كهم ثبل اى آى عب چى ی عة هل ثیذ كوگ ؽوب ثبل ثؼل اى آى ؽو رب كهن پغب كوگ ثبل اى ؽلت اى ؽلت رب اطبکی كاىك كوگ ثبل ث و واثل ویي هله

.گیل رب هططی كیذ كوگ ثبل

Page 10: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثیوى آهلین ث كوگ كیی ثك عل یبىكن هعت اى و ؽلتگلزل هویي هی .

كیگو هى چى كوگ لین ث و وهیي هیلین ثبه لاذ. كوگ كیگو لین هؼو الؼوبى ثك ثبه ای گیي

كاذ وی آثبكاى ثو كه و اطا ای گیي كیلم چیيی كه آى ی. اى یکی پویلم ک ایي چ چیي اذ ز ثك ث فطی كیگو اى ربى

گلذ لن کژكهی اذ ک وگي ػووة كه ایي و جبل یبیل اگو اى ثیوى آهل هب کل ثگویيك كه و یبیل. ثبالی آى زى ك اه هیب کوكم، ثبىاهبی ا ثیبه هؼوه كیلم هغل آكی و

و ک اى و عبت ک فال ث هغل ثو ثللی بك اذ كه هیبى كه ل یيك كهع ثو ثبال ثبیل ل کبهىی ایبى و گلم

اذ ثیبه اذ كهفذ اغیو ىیزى پز ثبكام اگه كوااى .اذ

آة و اى ثبهاى چب ثبل كه آى هوكی ثك ک اثالؼالء هؼوی

و ا ثك. ؼوزی ثیبه كاذ ثلگبى گلزل بثیب ثك هیی هیکبهگواى كوااى فك و و ا ها چى ثلگبى ثكل فك وین ىل پی گوكز ثك گلیوی پیل كه فب ز ثك. ین هي بى عیي ها رج کوك ک عي آى یچ قهك هي ایي هؼی یلم ک كه وای ثبى

بىل هگو ث کلیبد ک هالىهبى ا کبه و هیبك از اة هعػی ث ا کل ی ؼوذ فی اى یچ ک كهیؾ لاهك فك

بئن اللیل ثبل ث یچ ـل كیب هـل ك، ایي هوك كه ؼو اكة ث كهع ای اذ ک اكبل بم هـوة ػوام هوول ک كه ایي

ا جك ا ذ یذ، کزبثی بفز اذ آى ها ػو کی ث پبیب ث ب آهك اذ هوهى هضل اللل الـبیبد بم بك قي

اللبظ كیؼ ػغیت ک هوكم ثو آى اهق وی ل هگو ثو ثؼی الک آى کی یي ک ثو ی فال، چبى ا ها روذ کوكل ک ر ایي کزبة ها

هوآى کوك پیز ىیبكد اى كیذ ک اى اواف آهل ای. ث هؼبهثبل پی ا اكة ؼو فال یلم ک ا ها ىیبكد اىل ياه ثیذ ؼو ثبل، کی اى ی پویل ک ایيك رجبهک رؼبلی ایي و

كی هبل هبل ر ها كاك اذ چ جت اذ ک هوكم ها هیفهم ی اى ایي یذ ک هیفیزي وی فهی. عاة كاك ک هوا ث

.چى هي آى عب هیلم ایي هوك ى كه ؽیبد ثك

Page 11: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

پبيكن هعت صوبى صلضیي اهثؼوبی اى آى عب ث کیوبد لین. اى آى عب ث و ؽوب لین وی ف آثبكاى ثو لت آة ؿبی ایي آة

چى اى ثالك هك. یؼی ها اى آى جت ػبی گیل ک ث عبت هم هیهك ػبی اذ ثو آة كالة بی ثیبه االم ث ثالك کلو هی

ك یکی ث عبت بؽل آى بفز ال. پ اى آى عب ها ك هیهك. هب ث ها بؽل ؿوثی بم اذ یکی عثی ث كهن هی

.هكزینكه ک چو ای كیلم ک گلزل و بل چى یو ؼجبى ثگنهك آة

ی ك اى آى عب هى هاى ثبل ثؼل اى هى یک هطو یبیل عبهرب بل كیگو. هوكم ثیبه آى عب ث ىیبهد هل رووة عیل ث فلال

ال آى عب چى اى آى عب ب بفز جؾب رؼبلی ػوبهد ؽگنزین ث ؾوایی هیلین ک و وگ ثك کلز چبى ک

وك اى ثیبهی وگ ب ؾوا پیل هی روبهذ آى .

گلزل. چى اى اى آى عب ثوكزین ث وی هیلین ک آى ها ػوه هیػوم ك كوگ ثگنزین ث لت كهیب هیلین ثوبؽل كهیب هی اى ی عة پظ كوگ ثوكزین ث و واثل هیلین اى ؽلت رب

ب وكزینواثل چل كوگ ثك ثلیي ها ک ه . هى ج پغن ؼجبى آى عب هیلین. ؽالی و و کبهىی ثبریي اغبه ثك یکو ثیبه ثك، كهفزبى بهظ روظ هى

گوكزل لیو فوهب یو یکو كه آى هذ هی . ال ک عبت ا ثب آة كهیبذ ک چى و واثل چبى بفز

ل هجلـی ثو ثبهی و ثو هك چبى ک یک عبت ک ثب آة كهیب هط ىال كه آیي هؾکن ثو آى بك ال فک كاهك کل ای ػظین کوك .

ب هوبرالد عبت وهی ثبه اى گ روایل اذ کگوب ثو و كیاه بك. فف ایبى اى وف هم ثبل ک وچیي. ػواك

کل. هبؽذ و ياه اه اذ كه ياه ب هل آى عب ث کزیب ب ثبىبه اه ریو چبه پظ جو یي ن ذ کچ

یک پبکیي ک گیی و یکی هوی اذ آهاز و ؼبم هی هبکل ک كه ػغن كیل ثكم و آى عب هعك ثك ثل ث ل كهع ثی

ػظین پبکیي یک آهاز ؽیي، رو. كه هیبى و هغلی آكی

Page 12: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه بؽذ هغل هج ای ثيهگ بفز كه ىیو هج ؽی اذ اى هفبم كه هیب كاه ثوغیي كه ثبىاه هوػ ای بفز اذ ک ث

آیل ک هوكم ثوهی گیول كبل ثو ىهیي پظ بیژ آة ثیبه ثیوى هیزل ک ثیذ ياه هوك كه ایي و هك، گل گنهك ث كهیب هی هی

اذ، اك هزبم بی ثیبه كاهك، آى عب کبؿن یک بىل هضل کبؿن یک بىل هضل کبؿن ووهلی ثل ثزو، ایي و رؼلن ث

لطبى هو كاذ، گلزل جت آى ک هزی لکوی اى کبكو هم آهل آى لکو ها هو کوكل ثك ایي هلوببى ث آى لکو عگ کوكل

لطبى هو فواط اى آى و ثوكاذ وی لکوی اى آى لطبى آى عب ز ثبل بالهی ثو و آى لکو رب و ها اى كوي گب كاهل، ثبعگبی اذ آى عب ک کزی بی ک اى اواف هم كوگ

کو اى آى ثبل، الل هـوة ثیبیل ػو ث لطبى كل، اهىام لب ثبل ک ث هم ویل هـوة هل لطبى ها آى عب کزی

رغبهد کل، هوكم ایي و و یؼ ثبل، یؼ ث و ثالك ب اهب ب بفز ثو هضبل هثب هبعل یک بفز ال. كه آى عب فب

یوى و کی كه آى عب هوبم وی کل آى ها هل فال اى ث .واثل یچ فب یذ هگو هل ك چبى ک مکو هكذ

پ اى ایي و وچبى ثو وف كهیب هی ی عة. ث یک گلزل، چو ای آة الهى كوگی ؽبهی كیلم ک آى ها هلوى هی

آى ثك. اى آى عب ثوكزن ث و واثوىى اى واثل رب آى عب پظ كوگ اى آى عب ث و عجیل هیلین آى وی اذ هضلش چبى ک ثك.

یک گ آى ث كهیبذ، گوك ی كیاهی کیل ثیبه ثلل ؽیي، . و گوك و كهفزبى فوهب كیگو كهفذ بی گوهیوی

کكکی ها كیلم گلی وؿ یکی پیل ربى كه كذ كاذ آى هى ثو چبهل پبيك اى ربهیـ ػغن پغن اللاههن هب هلین بل .

اى آى عب ث و ثیود هیلین. بهی گیي كیلم چبى ک ها ث هكذ، ثبالی آى بم پغب گي رولین کوكم، اى هیبى آى بم ثیوى هی

عات ا رقز گ بی لیل ثوآهك چبى ک و گی اى آى ىیبكد فذ ث هولاهی ثیذ گي عل كه آؿ اى ياه هي ثك، ایي ثب ها اى

ب ىك اذ ث ك عبت و اى ب بم ك هوك گغل، ثو و ایي زىگ هلم چبى ک یچ گچ گل ك هایي هیبى یذ، ثؼل اى آى

Page 13: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ال ث ثبالی پغب ب ث هیب هاذ بفز بهی ػظین ثو ثبالی آى بمه آى بم ثو بك اذ و یکی ها اه، و رقز گی ها ک ك

ذ اه هیب کوكم كه ل كه ػو چبه اه ک و یک اى آى ب ها کل کبهی رقویب لذ ياه هي ثبل ف اي و گ

وبی فة کوك چبى ک كه چة ثلاى یکیی کن کل، عي ایي ایي چ عبی بهی ثبی كیگو وبل اذ ثلای ؽالی. پویلم ک

اذ گلزل ک یل این ک ایي كه ثبؽ كوػى ثك اذ ث هلین ب اذ، و ؾوای آى بؽیذ زى بی هفبم اذ وزى

ب و هفبم هو هله هوثغ هل هضوي گ ري زىػظین لت ک آي ثو آى کبه وی کل ثلاى ؽالی یچ عبی کی

ال گی كیگو وچ هؼغی بى اكزل ک اى آى عب ثویلک گووك آى چبى ک گ بی كیگو هقو آي ثك. اله اؽی هی

بم پبل ياه زى یب و زى ري ثی اكزبك اذ ک یچ .آكویل لال ک آى چ ثك اذ یب اى کغب آهك ال

ثو لت كهیب. یکو ثیبه کز پ اى آى ث و یلا هیلین ن

ثكل. ثبه ای گیي هؾکن كاهك كهاى هغل آكی فة ثب هؽی روبم. و هغل ؽیوبی هو الافز ثبىاهی یک آهاز چبى ک چى آى ثلیلم گوبى ثوكم ک و ها ثیبهازل هلم لطبى ها

ل هن ایي و وی یب ثبهری هیل اذ. چى پویلم گلزچى ثبل. ثبؿزبى اغبه آى چبى ثك ک گیی پبكبی بفز

ب پوثبه ثك اذ ث ، ککی كه آى ثوآهك ثی رو كهفذ .

چى اى آى عب پظ كوگ ثلین ث و ه هیلین. وی ثك چبى ثك ک كهکبه كهیب غی ثك ثك آى عب آى و بفز ثك

ثبه وزبى ل گي ثی ثو ىهیي فک جك ثبهی اله آة كهیب ثك ثبه ای گیي روایل كهىبی آى ها ث هیو گوكز رب آة كه یبیل، هبؽذ و ياه كه ياه هیب کوكم یو پظ جو ثو و

كوااىیک كیگو كاه ثیبه بفز ثبىاهبی یک ؼوذ . ایي و ه هؼوف اذ ث هبل راگوی كههیبى و بی

ال. هبی ثك آى عب هوكی بؽل بم، هوكهب ثی رو یؼگلزل هوكی یک راگو. ثو كه و ی هنت پو اثػویل هی

Page 14: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ال آى عب ثیبه كو وػ هبكیل چواؿلاى هلی هاذ کوك وو گیي بك، و ثو ثللی اذ آة و اى ک بی ىهیي

ال آة ثو پذ آى آیل، ثو كه و بم بی گیي بفز هیب ث و اله آهك كه آى ک كه ای اذ هوبثل و ک چى بم

.هی ث هوم ثول ث غل كوگ ث و كهن هل

گ ثوكزین ث وزبى ػک هیلین چى هب اى آى عب لذ كو

آى عب هلی ػکب یل. و ثو ثللی بك ىهیی کظ ثبهی واه كه و بؽل ک ثللی جبل و بىل اى ثین ؿلج آة كهیب فف

ىل. هغل آكی كه هیبى و اذ اى و اهاط ک ثو کوا هیو هفبم اذ. كه كذ هاذ هجل اى ب و ثللرو اذ اطا

ثیوى هجو بلؼ پیـوجو ػلی الالم. بؽذ هغل ثؼی كو ال ثؼی كیگو جيی کز، گجل ک آكم ػلی گ الافز

الالم آى عب ىهاػذ کوك ثك و ها هبؽذ کوكم كهاىی ك ياه عبت ؿوثی عثی اه ثك پب پبل اه، ثبه ث ؿبیذ هؾکن

آى ثب كهیبذ ثو عبت عة هیب اذ، ثی رو و بی بؽل ها ال هبل ب بفز هیبذ آى چیيی اذ ک عذ هؾبكظذ کزی

اطجل ک پذ ثو وزبى كاهك. كیاهب ثو لت آة كهیب كه آهل ذ کل رب ث كهگبی پغب گي ثگناز ثی كیاه اال آى ک ىغیوب

ىیو آة كو هل کزی ثو و آى ىغیو اى آة ثگنهك ثبى ىغیوب ب زال کوك. ث كهاى وهی ثکل ربکی ثیگب هل ایي کزی

ثو كذ چپ چو ای اذ ک ثیذ پبی كو ثبیل ل رب ث آكم ػلی گیل ک آى چو ها آة هل آى ها ػیي الجوو گیل هی

الالم پیلا کوك اذ گب فك ها اى آى عب آة كاك اى آى جت آى گیل چو ها ػیي الجوو هی .

چى اىایي وزبى ػک ی هوم هل کی اذ ک اله آى هبل اجیبذ ػلین الالم ایي هغ اى ها ثوکبه اذ کی

آى هياهبی هزجوک ها ثجین ثوکبد اى ها ک ث ههل هك. هوا هل اكزبكک .ؽود ایيك رجبهک رؼبلی ثغین

هوكهبى ػک گلزل آى عب ههی هلل كه ها ثبل ک و ک ها ؿویت ثیل رؼو هبل اگو چیيی كاز ثبل ثزبل. هي لو ک كازن كه هغل ػک بكم اى و ثیوى لم اى كهاى وهی هى

Page 15: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ذ یم ؼجبى صوبى صلضیي اهثؼوبی ال هى ىیبهد هجو ثیػک کوكم ک ثبی وزبى ا ثك اذ ا یکی اى بلؾبى ثيهگبى

ثكم بگب اى كل ثك چى ثب هي كلیلی جك ک آى ها كال هزؾیو هیثك ثبهی رجبهک رؼبلی وبى هى هوكی ثب هي پیذ ک ا اى آمهثبیغبى

یک ثبه كیگو آى هياهد هزجوک ها كهیبكز ثك كم کود ثلاى ػيیوذ هی ثلاى عبت آهك ثك. ثلاى هجذ کو ثبهی ها رجبهک رؼبلی ك هکؼذ

كاك رب ثوػيهی ک وبى ثگناهكم غل کو کوكم ک هوا ركین هیکوكم کوك ثكم كب هی .

گلزل، آى عب هجو ػی وؼى ث كیی هیلم ک آى ها پوح هی

ػلیب الالم ها ىیبهد کوكم اى آى عب ث هـبک هیلم ک آى ها كاهى ک گلزل هجو مالکلل اذ ػلی گلزل، آى عب یي ىیبهد کوكم هی

گلزل هجو الالم اى آى عب ث كیی كیگو هیلم ک آى ها اػجلیي هیك ػلی الالم آى عب ثك ىیبهد آى كهیبكزن. الهؽظیو ا كهفزی

فورد ثك هجو ػيیي الجی ػلی الالم آى عب ثك ىیبهد آى کوكم هی گلزل ثو و هیلم ک آى ها ؽظیو هیی عة ثوكزن ث كیی كیگ

عبت هـوثی ایي كی كه ای ثك كه آى كه چو آة ثك پبکیي ک اى گ بفز وق گیي كه ىك كهی کچک ثو آى عب بك چبى ک هوك ث كاهی كه رال هكزي ك هجو يكیک یکلیگو آى عب بك یکی

كیگوی اى آى كفزو ک ىى هی ػلی اى آى ؼیت ػلی الالم الالم ثك. هوكم آى كی آى هغل هياه ها رؼل یک کل اى پبک كازي چواؽ بكى ؿیو. آى عب ث كیی لم ک آى ها اهثل

گلزل ثو عبت هجل آى كی کی ثك اله هیبى آى ک ؽظیو ای هیبك ثك اى آى كوىلاى یؼوة ػلی الالم ک اله آى ؽظیو چبه گه

ثواكهاى یق ػلی الالم ثكل، اى آى عب ثوكزن رلی كیلم ىیو آى رل ؿبهی ثك ک هجو هبكه هی ػلی الالم كه آى ؿبه ثك. ىیبهد آى عب كهیبكزن اى آى عب ثوكزن كه ای پیلا آهل ث آفو آى كه كهیبیی ث كیل

کچک و جوی ثو کبه آى كهیبذ)پلیل( آهل .

ل آى كهیب ث هیب كوگ ػو آى كوگ ثبل ذ و آة بی گوهبث آة آى كهیب ف ثبهي و ثو ؿوثی كهیب

هك هوكم آى و الیذ ک ب ثلاى كهیب هی بی و كل آةثوکبه آى كهیبذ و آة اى ایي كهیب فهل، یلم ک هزی اهیوی

Page 16: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ها آة بی چوکیي ک ثلیي و آهل ثك، كوهك ک ها آى پلیلی ایي و ها كیاه لاهك كه آى عب ثك ثگكل ثبى آة كهیب ف ل،

ثببی ثیبه كه هیبى آة اذ ىهیي كهیب گ اذ هظوب ب كه آة اذ، كه آى ال ثو و اطبى بی هفبم ک اطاى بفز

كهیب هبی ثیبه اذ، كههیبى و هغل آكی اذ ثو كه ل آة ا هغل چو ای اذ ثو و آى چو گوهبث ای بفز

چبى گوم اذ ک رب ث آة وك یبهیيل ثو فك زاى هیقذ گیل آى گوهبث لیوبى ثي كاك ػلی الالم بفز اذ هي كه آى گوهبث هیلم، اله ایي و جوی هغلی اذ ک آى ها هغل یبوي گیل ثب عبت ؿوثی هغلی پبکیي كه هیبى هغل كکبی ثيهگ اذ

ب بفز گوك ثو گوك آى كکبى كهفذ یبوي بل ک ثو ی هؾواة هغل ها ث آى ثبىفال هاهی اذ ثو عبت هوم هجو یغ ثي

ى كه آى عبذ كه ىیو آى كکبى هجو لزبك پیـوجو اذ ػلین الالم ک ثی اواییل ک ثی اواییل ایبى ها کز ال، ی عة

هیبی ل اذ آى آة رلـ كاهك یؼی كهیبی ل ثو کبه آى كهیبی و كل اذ اهب یچ اصوی وبل اذ. اى قی یلم ک گلذ كه

ثبل هبل گبی اى کق كهیب كهیبی رلـ ک كهیبی ل اذ چیيی هیهبل اهب قذ یذ كوان آهل یب ک هد گ كاهك ث گ هی

ب ثول. و پبه ک ثوگیول پبه کل ث وب الیذ هوكم آى ها اى آى كه ىیو كهفزی کل. وگي کوم كه ىیو آى كهفذ یلزل كه آى هغ ثیـ كهفذ ها ىیبى وبل ثزبى اى کوم ؽواد ىیو ىهیي ؿوی

گیل کوهی جبل الؼلح ػلی الوای گلذ ػطبهاى یي ثقول هیاهب اكزل آى ها وو گیل ككغ آى کل، كه و جوی ؽیو كه ك

بىل ک هلی وبىی اى آى اذ وبى عب ث پظ كیبه هـوثی ثقول، آى عب كه عبت ؿوثی کی اذ ثو آى کی اذ ثو آى ک پبه

ال ک ث هذ آى ای گ فبه اذ ث ف ػجوی ثو آى عب زویب ث و ؽول ثك، که اثی ویو آى عبذ ثیوى و كه کزبثذ ص

عبت هجل اهب کی آى عب ث ىیبهد زال هكزي ک هوهبى آى عب یؼ ثبل چى کی آى عب ث ىیبهد هك کكکبى ؿؿب ؿلج ث و آى

.ک ثول ىؽوذ كل گ الاىلچى اى ىیبهد آى هغ اى ایي جت هي زازن ىیبهد آى کوكى،

گلزل عبت عة ایي ثبىگزن ث كیی هیلم ک آى ها کلو ک هیال یک كهی كی پز ای اذ ثو و آى پز هؼ بفز

Page 17: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ازاه ثو آى عب بك گه ی الجی ػلی الالم كه آى عبذ ثو هد كهیبكزن اى آى عب كه هؼ چبی اذ آثی ف كاهك، چى آى ىیب

.ثب ػک آهلم اى آى عب رب ػک چبه كوگ ثك یک هى كه ػک ثكین

گلزل ن ک آى ها ؽیلب هیثؼل اى آى اى آى عب ثوكزین ث كیی هیلیرب هیلى ثلیي كی كه ها هیگ كوااى ثك اى آى ک ىهگواى كه ػغن ث کبه كاهل هیگ هکی گیل، ایي كی ؽیلب ثو لت كهیبذ آى عب قلزبى اغبه ثیبه كاهل. آى عب کزی بىاى ثكل آى کزی بی كهیبی

غب عب ث كیی كیگو هكزین ث یک كوگی گلزل. اى آ ها آى عب عكی هیگلزل اى آى عب ها اى كهیب ثگوكیل ث ک كه ل ک آى ها کی هی

گلزل. ب ثك ک اكی روبیؼ هی ی هوم ؾواب گزبىچى كوگی ك ثوكزین كیگو ثبه ها ث کبهكهیب اكزبك آى عب ازقاى

ین ک كه هیبى فبک گل هؼغى ل ثك ؽیابد ثؾوی ثیبه كیل .وچ گ ل اى ث هط ک ثو آى کكز ثك

ل اى ػک رب آى عب اى آى عب ث وی هیلین آى ها هیبهی فا

لذ كوگ ثك وی یک ثب آة هاى قلزبى كهفزبى بهظ ثبهی ؽیي كهی آیي چو بی آة هاى كه و هغل آكی ای یک چبى ک چى كه بؽذ هغل ز ثبل روبب رلوط

ا رک كهیب کل، فوی هفبهیي آى عب ثك ک وچ لبل چیی آى هکوك ثكل چبى ک ل هي آة كه آى گغل، هى ج لـ ؼجبى اى آى عب ثوكزین و ثو و هیگ هکی ثوكزین هولاه یک كوگ كیگو ثبه كهفزبى اغیو ىیزى ثیبه كیلین و ها اى ک ؾوا، چى چل كوگ ثوكزین ث وی هیلین ک آى و ها کلوبیب کلو الم

گلزل اى ایي و رب ههل كوگ ثك و ها كهفزبى ثك هی .چبى ک مکو کوك ل

ی رب ههل ذ هى یکج ؿو ههبى ث ههل هیلین اى هیبه

كوگ ثك آى وزبی ثيهگ اذ ثبهی ؽیي اى گ گچ كاهك ثلل هی كهاىبی آیي ثوبك، اى و رب لت كهیب كوگ اذ، آة ایبى اى ثبهاى ثبل اله و وای ؽ بی ى ثيهگ اذ ک چى پو آة ثبل وک فال گیوك یي كه هغل آ

عب ها یل گبم اله كیذ گبم هبؽذ اذ، ثو پی ل ز

Page 18: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثكل ک پبيكن هؾوم فو ػویي اهثؼوبی ایغب ىليل ای .ثك هی ثیبه ػوبهاد فواة کوك ام ک ها اى هوكم فللی ویلكه ایي و هفبم ثیبه اذ ثی رو واب فبى بی هوكم

ثول ک ق و روکیت کوك هفبم ها ث اه هیهوفن اذ ث رکلکل ثو ل کل اه هی كلاى لاهك هیگ هکی كه آى عب هی

بىل ااع الاى ػوكب ثوػو چبک چة اى گالؿ الاػ هیب آى عب كیلم اى هلوغ جي وؿ یب لیل و لی، هفبم

یو اذ ک ث اى آى یچ عب جبل اى آى عب ث و آى عب ػی ىغثول، ایي و ههل ها ث الیذ بم هـوة كلطیي اواف ثالك هی

گیل هی . گلزل، یم ههبى اى ههل ثوكزین ث كیی هیلین ک فبرى هی

گلزل، كه ها اى آى عب ث كیی كیگو هكزین ک آى ها هویخ الؼت هیكوااى كیلین ک فكهی ثو ک ؾوا هز ثك. كه ایي كی لاة

آهل آى عب آفوب چو آة یک ف كیلین ک اى گ ثیوى هیبفز ثكل ػوبهد کوك. اى آى عب ثوكزین هی ثو ثبال کوك ره ثك

هین ک چى ثوكیگو عبت كو هین و ثبل. چى ک ثو کی هیثبال هكزین ؾوای ػظین كه پی آهل، ثؼی گالؿ ثؼی هولاهی

فبکبک. ثو و ک و ثیذ الوول بك اذ اى واثل ک بؽل اذ رب ثیذ الوول پغب كوگ اى ثلـ ثیذ

.الوول زل لزبك كوگ اذ

فبه ههبى صوبى صلضیي اهثؼوبئ كه ثیذ الوول لین. یک بل وی ثك ک اى فب ثیوى آهل ثكم هبكام كه لو ثك ک ث یچ عبی هوبهی آبیی روبم یبكز ثكین. ثیذ الوول ها

ب هل گیل، اى ال آى الیبد کی ک ث ؽظ ل بم آى وفازال هكزي كه وبى هن ث هل ؽبو ك ث ههق ثبیزل هوثبى ػیل کل چبى ک ػبكد اذ بل ثبل ک ىیبكد اى ثیذ ياه فلن كه اایل هب می الؾغ آى عب ؽبو ل كوىلاى ثول

اى كیبه هم كیگو ثوبع و روبیبى عكاى ثیبه آى عب ذ کل هل ث ىیبهد کلیب کذ ک آى عبذ کلیبی ثيهگ آى عب

.لذ کوك ك ث عبی فكاك هزبم ثیذ الوول و کزبى و کبهىی كهفذ ى ىیزى اغیو ؿیو روبهذ ثی آة اذ ؼوذ بی كوااى اهىا

Page 19: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ثبل کلفلایبى ثبل ک ویک پغب ياههي هؿي ىیزى كه چبب پو کل اى آى عب ث اواف ػبلن ثول گیل ث ىهیي بم هؾ ؽ

جك اذ اى صوبد یلم ک پیـوجو ها ػلی الالم اللح ث فاة یذ یبهی کي. كیل یکی اى ثيهگبى ک گلزی یب پیـوجو فلا هب ها كه هؼ

.پیـوجو ػلی الالم كه عاة گلزی بى ىیذ بم ثو هياکى لذ و ثیذ الوول کن. وی اذ ثو و کی بك

ب چو بی آة اذ اهب ث آة یذ هگو اى ثبهاى ث هزبمو یذ چ و ثو گ بك اذ وی اذ ثيهگ ک آى

ياه هوك كه ی ثكل ثبىاهبی یک ثببی هذ ک كیلین ثیذ ػبلی و ىهیي و ث رقز گ بی كو الافز وکغب ک

ال واه کوك چبى ک چى ثبهاى ثبهك و ثك اذ ثللی ثویلىهیي پبکیي ز، كه آى و بع ثیبهل و گوی ها هز ای

اذ ثبهی هوهی و ثبهی عبهغ علا ثبل، عبهغ هوهیاذ چى اى عبهغ ثگنهی ؾوایی ثيهگ اذ ػظین واه آى ها بو گیل گیل ک كذ هیبهذ فال ثك ؽو هوكم آى عب

ال هوبم فال کوك ثلیي جت فلن ثیبه اى اواف ػبلن ثلاغب آهلل ؽن جؾب رؼبلی كه بفز رب كه آى و كبد یبثل چى ػ

هل ث هیؼبكگب ؽبو ثبل. فلایب كه آى هى پب ثلگبى ر ثب ػل .ر آهیي یب هة الؼبلویي

ثوکبه آى كذ هوجو ای اذ ثيهگ ثیبه هاغ ثيهگاه ک هوكم آى عب وبى کل كذ ث ؽبعبد ثوكاهل ایيك جؾب رؼبلی ؽبعبد

كال اللن روجل ؽبعبرب اؿلو مثب یئبرب اهؽوب ایبى ها گو .ثوؽوزک یب اهؽن الواؽویي

هیبى عبهغ ایي كذ بو اكی ای اذ ػظین ژهف كه آى اكی ک وچى فلم اذ ثببی ثيهگ اذ ثو ن پیییبى گجلی گیي كیلم روایل ثو و فب ای بك ک اى آى ػغت رو

بل رب فك آى ها چگ اى عبی ثوكاز ثبل كه اكا ثك ک آى جفب كوػى اذ آى اكی عن. پویلم ک ایي لوت ک ثو ایي

هغ بك اذ، گلزل ث هىگبه فالكذ ػوو فطبة هی هللا ػ ثو آى كذ بو لکوگب ثيك چى ثلاى اكی گویذ گلذ ایي اكی

هوكم ػام چیي گیل و ک ک ث و آى اكی ك عن اذآاى كىفیبى ك ک لا اى آى عب ثوهی آیل. هي آى عب لم اهب چیيی

.یلم

Page 20: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

چى اى و ث ی عة ین كوگی ثول ث یجی كو آیل آى ها ػیي لاى گیل. ػوبهاد هل چو آة اى گ ثیوى هی

هك آى عب ال آة آى ث كیی هی آى چو کوك ثیبه ثو وب بفز گیل. و ک ثلاى آة و ال ثزبى ػوبهاد ثیبه کوك

ب ثیوبهی بی هيهي اى ىائل ك ثو آى چو ري ثیل هظب ثیبه کوك ال، ثیذ الوول ها ثیوبهزبى یک اذ هق هق

ثیبه ها كاه وثذ كل جیجبى ثبل ک اى ثیبه كاهك فلن هق هوم زبل آى ثیوبهزبى هغل آكی ثوکبه اكی عن اذ، چى اى ی ثیوى هغل آى كیاه ک ثب اكی اذ ثگول ل اه ثبل ث گ بی ػظین آهك چبى ک گل گچ كه هیبى یذ

كیاهب هاذ اذ. اى ثوای گ قو اى الهى هغل و وال ایي گ قو آى ک آى عب ثك اذ هغل ن آى عب ثب بك

اذ ک فلای ػيعل هی ػلی الالم ها كوهك رب آى ها هجل بىك چى ایي ؽکن ثیبهل هی آى ها هجل کوك ثی يیذ ن كه آى

یوبى ػلی الالم ک چى هجل قو ثك ىكی كبد کوك رب ث هىگبه لهغل گوك قو ثبفزل چبى ک قو كه هیبى هغل ثك هؾواة فلن رب ػل پیـوجو هب دمحم هطلی ػلی اللح الالم ن آى هجل

كازل وبى ها هی ثلاى عبت کوكل رب آى گب ک ایيك رجبهک هیکؼج ثبل لذ آى ث عبی فك ثیبیلرؼبلی كوهك ک هجل فب .

فازن رب هبؽذ ایي هغل ثکن. گلزن ال یبد غ آى هیب ك هآى هغل یک ثلان ثجین ثؼل اى آى هبؽذ کن. هلد

کوكم پ كه عبت وبلی ک يكیک هج یؼوة گزن ظبه هی هیل ایي هغل ػلی الالم اذ ثو بهی ز كیلم كه گ ک

لزل چبه اه اذ. ػو ل پغب پظ اه ث گي هلک گي هلک آى اذ ک ث فوابى آى گي ها بیگبى گیل آى یک اه ین ثبل چیيکی کن رو. ىهیي هغل كو گ اذ كهىب ث اهىیو

هل گوكز هغل وهی و ثبىاه اذ ک چى اى ثبىاه ث هغلهی ث هوم ثبل كهگبی ػظین یک هولا ه ی گي اهرلبع كه

ال ك عبػ ثبى ثویل كهگب هی ثیذ گي ػو الام كاك ثوآهكعبػ ایاى كهگب هو کوك و ث هیببی هلى ک كه گچ بل

زی ال چبى ک چن اى كیلى آى فیو هبل کزبث ثو وی ک فازال لوت لطبى هو ثو آى عب وچیي ث و هیب ثو آى كهگب بفز

ز ک چى آكزبة ثو آى عب اكزل ؼبع آى چبى ثبل ک ػول كه آى

Page 21: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هزؾیو ك گجلی ث ثيهگ ثو و ایي كهگب بفز اى گ هلم . ك كه رکلق بفز هی كهب ث ثوظ كهوی ک گیی ىه الذ

کكز و بی ثیبه كه آى کوك و یک پبيك گي ثبال ذ ىهگي پب ایي كه ها ثبة ػلی الالم گیل. چى اى ایي كه كه هل ثو

كذ هاذ ك هام اذ ثيهگ و یک ثیذ زى هفبم كاهك ثب ب ؼل بی هوفن هلى، كهىب ث اهىیو گوكز. ثو و وزىب اى گ ىك ثی گل گچ ثو و ن بك چبى ک و بهمب زى

ب کیل اذ رب يكیک بهی چبه پظ گ ثی جبل ایي هامهوه، چى اى كه كه هل ثو كذ چپ ک آى وبل اذ هاهی كهاى کیل اذ ذ چبهبم و ثو و زى بی هفبم،

اه ک آى ها ثبة الوو گیل، كهاىی كهی كیگو اذ ن ثو ایي كیهغل اى وبل ث عة اذ رب چى هوه اى آى ثبى ثویل اذ

بؽذ هوثغ آهل ک هجل كه عة اكزبك اذ، اى عبت وبل ك كه كیگو اذ كه پلی یکلیگو و یک لذ گي ػو كه كاىك گي اهرلبع

چى اىیي كه ثگنهی ن ثو پبی هغل ایي كه ها ثبة االجب گیل، هك ثبى كه گبی ػظین ثيهگ اذ كه پلی ک ی هوم هی

ن ثو آى عبذ وبى هولاه ک ثبة االجب اذ و ها ث آي ثوظ رکللبد کوك چبى ک اى آى یکرو کن ثبل ایي كه ها ثبة االثاة

كهب علذ علذ اذ هگو ایي كه گیل اى آى جت ک هاغ كیگو اذ هیبى آى ك كهگب ک ثو عبت وبل اذ. كه ایي هام ک بم بی آى ثو پیلپبی بذ هج ای اذ ایي ها ث زى بی هورلغ

ب ثیبهاز آى ها هج یؼوة ػلی ثوكاز آى ها ث هلیل هوطاذ ثو پبی هغل هاهی الالم گیل آى عبی وبى ا ثك

اذ ثو آى كیاه كهی اذ ثیوى آى كه ك كهیى كیبى اذ آى عب عببی وبى هؾواة بی یک بفز فلن اى هزك وی آى عب هغبه ثبل وبى وبى عب کل اال هى آكی ث هغل كهآیل ک

.آاى رکجیو ث ایبى ثولبلی هغل هاهی یکذ هج ای ثيهگ یک ثو هج ثو هکي و

ز اذ ک نا هؾواة ىکویب الجی ػلی الالم گیل ا ایي عب وبى کوكی پیز، ثو كیاه وهی كه هیبى عبی هغل كهگبی

ال اى گ هلم ک گیی اى گ یکپبه ػظین اذ ث رکلق بفزپغب گي پبی ی گي وبی وبهی کوك ال ث ثبالی روایل

ك كه یک ثو آى كهگب بك چبى ک هیبى و ك كه ث یک پبی ثی

Page 22: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب یذ ثو كهب رکلق ثیبه کوك اى آي ثوظ كهن ؽلوب ثو آى ىك گیل ایي كهگب ها لیوبى ثي كاك ػلی الالم هیـ

پله چى ث كهگب كه هل هی ی هوم اى بفز اذ اى ثو آى ك كه آچ ثو كذ هاذ ثبة الوؽو گیل كیگو ها ثبة الزث

گیل ایي كه اذ ک ایيك جؾب رؼبلی رث كاك ػلی الالم آى عب پنیوكذ ثو ایي كهگب هغلی اذ ـي هزی چبى ثك ک كلیيی

ب ثیبهاز فلام آى ال آى ها ث ااع كو بفزكلیي ها هغل علاگب ثبل هوكم ثیبه آى عب هل وبى کل رووة عیل ث فلای رجبهک رؼبلی ثلاى ک آى عب رث كاك ػلی الالم هجل اكزبك و فلن اهیل كاهل اى هؼیذ ثبىگوكل گیل كاك ػلی الالم پبی

ػزج كه الهى بك ثك ک ؽی آهل ث ثبهد ک ایيك جؾب اى رؼبلی رث ا پنیوكذ ا وبى عب هوبم کوك ث بػذ هـل ل هي ک بوم كه آى هوبم وبى کوكم اى فلای جؾب رؼبلی ركین بػذ رجوا اى هؼیذ لجیلم فلای جؾب رؼبلی و ثلگبى ها

آچ هبی ا كه آى اذ هىی کبك اى هؼیذ رث كبك ث ؽن ركین .دمحم آل بویي

ثو كیاه وهی چى ث گ هل ک عثی اذ هجل ثو لغ عثی اذ پی كیاه وبلی هغلی اذ وكاة ک ث كهع بی ثیبه كو ثبیل لى آى ثیذ گي كه پبيك ثبل وق گیي

و زى بی هفبم. هل ػیی آى عب بك اذ آى هل گیي ثاذ ثيهگ چبى ک هوكم كه آى عب وبى کل هي كه آى عب وبى کوكم

ال چبى ک غجیل آى هلی اذ ک آى ها كه ىهیي قذ کوكگلذ هل كه ایي ػیی ث للیذ كه آى عب ثك ثب هوكم قي هی

ال هؾواة هوین ػلیب الالم كه ایي عبی هؾواة بك هغل ثهغل اذ ثو عبت هوم هؾواثی كیگو اى آى ىکویب ػلی الالم كه

ایي عبذ آیبد هوآى ک كه ؽن ىکویب هوین آهل اذ یي ثو آى ال گیل هلل ػیی ػلی الالم كه ایي هغل ب ز هؾواة

ب بى ك اگذ كاهك ک گیی کی ث ي زىثك. گی اى ایك اگذ آى ها گوكز اذ. گیل ث هذ غ ؽول هوین آى ك زى ها ث ك اگذ گوكز ثك ایي هغل هؼوف اذ ث هل ػیی ػلی الالم هلیل بی ثیبه ثوغیي وو گیي آیقز چبى ک

ایي هغل ثگنهی ن ثو كیاه وهی ب ىك. چى اى كه و تچى ث گ هغل ثيهگ هل هغلی كیگو اذ ػظین یک

Page 23: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كثبه ثيهگ رو اى هغل هل ػیی آى ها هغل االهی گیل. آى اذ ک فلای ػيعل هطلی ها لی هللا ػلی لن ت هؼواط اى

هوآى آى ها یبك کوك هک آى عب آهك اى آى عب ث آوبى ل چبى ک كه اذ جؾبى النی اوی ثؼجل لیال هي الوغلالؾوام الی

ال كو بی الوغلاالهی اآلی آى عب ها ػوبهری ث رکلق کوك .پبکیي اكکل فبكهبى علاگب ایزبك وی فلهذ آى ها کل چى ث كیاه عثی ثبىگوكی اى آى گ هولاه كیذ گي پیذ بؽذ اذ پ هغل ثيهگ ک هوه ك هاذ ثو كیاه عثی اذ ؿوثی. ایي پ ها چبهل ثیذ اه ل اذ كه ل پغب اه ػو كیذ زبك زى هفبهی اذ

ب بهی اى گ كهىك و هیآى ك زى گي ثو و اطاز كهىب ها ث اهىیو گوكز هوه اذ و كو هفبم هلى الاف

ثو كیاه عثی اذ ثیبه ثيهگ چبى ک بيك زى كه آى عبذ. هج ای یي ػظین ثيهگ هو ث هیب چبى ک لذ کوك آهل

ب علاعلا ث ب هوط كه آى عب ؽیوبیی هـوثی الافز هلیلال و هو ث هیب ثيهگ بفزب آیقز اذ. هؾواثی لل

ك عبت هؾواة ك ػوك هفبم اذ ث هگ ػوین وؿ، روبهذ اىاه هوه هفبم بی هلى ثو كذ هاذ هؾواة هؼبی اذ، ثو كذ چپ هؾواة ػوو اذ هی هللا ػ، وق ایي هغل ث

ثب عبت چة پیل اذ هو هزکلق ثو كیاه هوه ک بؽذ اذ پبيك كهگب اذ، ك هبی ث رکلق ثو آى عب بك و یک ك گي ػل كه گي ػو، ك اى آى عول ثو آى كیاه ک چبهل ثیذ گي اذ، پظ ثو آک ل پغب گي اذ، اى عول آى كهب

ىهیي ال چبى ک گیی یکی ثوغی ثی اى ؽلث رکلق یکیی بفزاذ ث ین فز و کوك بم هبهى فلیل ثو آى عبذ، گیل هبهى اى ثـلاك كوزبك اذ چى و كهب ثبى کل الهى

هغل چبى هي ك ک گیی بؽذ ثی وق اذ اهب هزی ک ب ثبل ثبك ثبهاى ثبل كهب ثبى کل هی اى هىى .

پ اى آى وی اى وبی بم ػوام ثو چبه عبت ایي لم بذ هغبهاى ز چبى ک اله هغل ؽوام اذ ث هک وكبهللا رؼبلی. اىثیوى پ ثو كیاه ثيهگ ک مکو هكذ هاهی اذ ث چل ك بم و زى ب اى هفبم هلى. ایي هام ثب

ؽی كه ىهیي اذ ک چى هام هـوثی پیز كه الهى پ

Page 24: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

و بك ثبل ىهیي هزهی ثبل عذ آة رب چى ثبهاى آیل كه آى عب هك، ثو كیاه چثی كهی اذ آى عب هزبذ آة ک اگو کی هغزبط ك كه آى عب هك رغلیل کل چ اگو اى هغل ثیوى

هغل. و پذ ك ث وبى ول وبى كد ك اى ثيهگیب آثگیوب ثیبه ب ث اهىیو الك ثبل، كه ىهیي هغل ؽ ثبم

اذ كه ىهیي ثویل چ هغل ث یک ثبه ثو و گ اذ چبى ک و چل ثبهاى ثجبهك یچ آة ثلاى كوك آیل، ؽ بی گیي ك هىیو

اؿ ث هغوی هك ث ب بك هافی كه ىیو آى ک آة اى آى ه بكاىؽ هل هلس بل آیت ث ی ویل. كه كوگی

ب ک اى ک كوك آیل كه آى عب عوغ ك و آثگیوی كیلم ػظین ک آة آى ها ها بفزل ک ث عبهغ و هك، كه و و كوافی آة كه

بهاى ک آى عب عبهغ ثبل، اهب كه و واب ؽ بی آة ثبل اى آة ثعي ثبهاى یذ وک آة ثبم فك گیوك. گوهبث ب و چ ثبل

ب ک كه عبهغ اذ وگي هؾزبط و آة ثبهاى ثبل، ایي ؽػوبهد جبل ک گ فبه اذ، اگو وی یب هافی ثك ثبل

ال ک ایي ها ال ک وگي فواة ك، چیي گلز چبى هؾکن کوكب چبى اذ ک چى لیوبى ػلی الالم کوك اذ، و ؽ

رهی وچبی گیي اذ ثو و ؽی رب یچ چیي كه آى كك چبى ک ا بكی ك اصو وبل ى هطواد یلزل، آة هی .ثبهاى وی چکل

هظجذ قذص جاة آى - ۳۳ تخغ

گلزن ک و ثیذ الوول ثو و کی اذ ىهیي واه یذ

یوى هغل ث جذ اهب هغل ها ىهیي واه هزی اذ، اى ثهاغ و کغب یت اذ كیاه هغل ثلل رو اذ اى آى ک پی ثو

ال وکغب كواى اذ كیاه کرب رو اذ، پ ثلاى ىهیي یت بكب ك هیت اذ هغل ها كهبذ ک هغ ک و هؾل

ى ال ث بؽذ هغل ثیوى آهك اى آ وچبى ک وت ثبل ثویلكهب یکی ها ثبة الجی ػلی اللح الالم گیل ایي كه اى عبت

ال ک ك گي پب كاهك هجل یؼی عة اذ، ایي ها چبى بفزاهرلبع ث جذ كهعبد عبیی پظ گي ػل كاهك یؼی وق ایي هوو كه عبب ثیذ گي ػل اذ، ثو پذ آى پ هغل اذ آى هوو

ال كه ا هؾکن اذ ک ثبیی ثلاى ػظوی ثو پذ آى بفز چبى

Page 25: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ال ک ػول هجل کل ک ب ث کبه ثوك یچ اصو کوك، كه آى عب گگیل آى هد ثوی ثلاى هل ک آى گ ها ول رؾیل کل، هی

ػوبهد لیوبى ثي كاك ػلی الالم کوك اذ، پیـوجو هب ػلی الالم كه ت هؼواط اى آى هگنه كه هغل آهل، ایي ثبة ثو اللاد

عبت ها هک اذ. ث يكیک كه ثو كیاه ث الاى پوی ثيهگ ثو گ وی اذ، گیل ک ؽوي ثي ػجلالوطلت ػن هل ػلی الالم آى عب ز اذ پوی ثو ك ثز پذ ثو آى كیاه

ال . ثو ایي كه هغل ک ایي هوو بفزبك آى و پو اذكهی ث ك هواع ثو آى عب بل، كیاه هغل اى ثیوى هویت پغب گي اهرلبع كاهك ؿو اى بفزي ایي كه آى ثك اذ رب هوكم اى آى هؾل ها ک ایي لغ هغل ثب آى عبذ ث هؾل كیگو جبیل ل چى كهفال

اىكذ هاذ گی كه كیاه اذ ثبالی آى پبيك هكذ. ثو كه هغل اه چبه اه ػو وچیي كهایي هغل اى ایي ثيهگ رو یچ

گی یذ اهب گ بی چبه گي پظ گي ثیبه اذ ک ثو كیاه ال اى ىهیي ث ی چل گي ثللی. ك ه پبی هغل كهی بك

ل ک چى اى ایي كه ثیوى هل ث اذ هوهی ک آى ها ثبة الؼیي گییجی كو هل آى عب چو لاى اذ. كهی كیگو اذ وچیي كه ىهیي ثوك ک آى ها ثبة الؾطخ گیل، چیي گیل ک ایي كه آى اذ ک فلای ػيعل ثی اواییل ها ثلیي كه كوهك كه هكزي ث هغل هل

ؽطخ ـلولکن فطبیبکن يیل رؼبلی اكفلالجبة غلا هلاالوؾیي كهی كیگو اذ آى ها ثبة الکی گیل. كه كلیي آى هغلی اذ ثب هؾواة بی ثیبه كه ال ثز اذ ک کی كه زاى ل، گیل ربثد کی ک ایيك رجبهک رؼبلی كه هوآى یبك کوك

لی. عول كهبی ثیذ اذ آى عب بك اذ ک كوزگبى ثوگوكز .الوول ىیو ثبالی كه اذ ک لذ کوك ام

لذ كکبى ک هیبى بؽذ عبهغ اذ گ قو ک پی اى ظه االم آى هجل ثك اذ. ثو هیبى آى كکبی بك اذ آى كکبى

ال ک قو ثلل ثك اذ زاز ک آى ها ث اى ثو آى کوكال یل ی اه كه یل آهل. ایي كکبى اب بكپ كه

اه اهرلبع آى كاىك گي، ؾي آى واه یک ث گ هفبم كیاه ب وچیي. كهىبی آى ث اهىیو گوكز چبهی آى ث رقز گ ب بی هفبم وچى ؽظیو کوك ایي كکبى چبى اذ ک عي ثلاى ها

ال ث یچ عبی كیگو ثو آى عب زاى ل. چى ثو بفزک ث عذ آى

Page 26: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كکبى هل ثو ثبم هغل هوف ثبل. ؽی كه هیبى ایي كکبى كه ىیو ب ک ثو آى عب ث هغواب كه ایي ؽ هك ال ک و ثبهاى ىهیي بفز

ب ک كه ایي هغل اذ پبکیي رو اذ. آة ایي ؽ اى و آةكه ایي كکبى اذ اى و ثيهگ رو هج قو اذ ک آى هجل چبه هج .ثك اذ

لذ هج قو : ثبی هغل چبى بك اذ ک كکبى ث هیبى بؽذ آهل، هج قو ث هیبى كکبى قو ث هیبى هج. ایي فب ای اذ هضوي هاذ چبى ک و لؼی اى ایي زگب ی

به ثو چبه عبت آى بك یؼی هوهی هـوثی اه اذ چوبلی عثی هیبى و ك كه لؼی اذ، و كیاه ث گ

ال هولاه ثیذ اه، قو ها ث هولاه ل گي كه ثبل روایل کوك کلی هاذ كاهك یؼی هوثغ یب هله ثل گی بهبت الام

ی، ث چبه عبت قو چبه زى اذ چبى ک گ بی کگال هوثغ ث ثبالی كیاه فب هنکه، هیب ى و كزى اى ثب کوك

چبهگب علزی اطا هفبم هبین کوك و ث ثبالی آى زى ب، ثو و آى كاىك زى اطا ثیبك گجلی اذ ک قو كه ىیو آى

ب هیبى كیاه فب ایي زىاذ كه ل ثیذ اه ثبل گین آچ ال زى هی اطا ب. یؼی آچ هوثغ اذ ثب کوك

گین اکى روایل اى یک پبه گ بفز هله آى ها اطا هیب كیاه فب زى كیگو ثب کوك اذ اى گ هیبى ایي زى

ػوك هفبم هلى ث هوذ هاذ بی هلم هیبى و ك زى بك چبى ک كه ق ال هیبى ك زى ك ػوك ثك ایي عب هیبى ك

ب ها ث چبه بؿ کوك ک و زى ػوك اذ، و زىبفی پبی بهی اذ. ثو و ػوكی ك بؿ چبى ک ثو و

اذ، آى هذ ػوكی پبی ك بم ثو و زی پبی چبه بم اكزبك ایي گجل ػظین ثو و ایي كاىك زى ک ث قو يكیک اذ چبى اذ ک اى كوگی ثگوی آى هج چى وکی پیلا ثبل، ىیوا ک اى ثي گجل رب و گجل ی اه ثبل، ثو و ثیذ گي كیاه زى

كاىك بك اذ ک آى كیاه فب اذ فب ثوکبى بك ازک آى گي اهرلبع كاهك، پ اى ىهیي بؽذ هغل رب و گجل ذ ك گي ب ثبل. ثبم وق ایي فب ث غبهد پیل بد، ثو و زى

ب كیاه ث ؼزی ک هضل آى کن اكزل. قو هولاه ثبالی ػوكرب كذ ال هوكی اى ىهیي ثورو اذ، ؽظیو ای اى هفبم ثوگوك ا کوك

Page 27: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ث ی ول، قو گی کجك هگ اذ وگي کی پبی ثو آى بك اذ. اى آى ک هجل اذ یک عبی یجی كاهك چبى اذ ک گیی ثو آى عب کی هكز اذ پبی ثلاى گ كو هكز اذ چبى ک گیی گل وم ثك ک بى اگزبى پبی كه آى چب

پی چیي ثو اذ، چبى یلم ک اثواین ثوبل اذ لذػلی الالم آى عب ثك اذ اؾن ػلی الالم کكک ثك اذ ثو آى عب هكز آى بى پبی اذ. كه آى فب قو وی هوكم

ثبل اى هغبهاى ػبثلاى. فب ث كو بی یک ثیبهازل اى ثو و قو هلیلی وو ثو آیقز اذ اثوین ؿیو. اى هیبى فب

ب لطبى هو بفز اذ چبچ ؽبة گوكزن ث لل هلیلیک ياه هي وو آالد كه آى عب ثك، وؼی كیلم وبى عب ث ثيهگ چبى ک لذ اه كهاىی ا ثك طجوی جو چى کبكه ىثبعی

و ثیبه وغ ثلاى عب ث ػجو وز ثك گلزل و بل لطبى هب ایي ثيهگ ثبل بم لطبى ث ىه ثو آى ز، كوزل یکی اى آى

آى عبیی اذ ک م فب فلای جؾب رؼبلی اذ چ هیبى ػلوبی كیي هؼوف اذ ک و وبىی ک كه ثیذ الوول گناهل ث

ػلی اللح ثیذ پظ ياه وبى هجل اكزل آچ ث هلی هل الالم کل و وبىی ث پغب ياه وبى وبهل آچ ث هک هؼظو وكبهللا رؼبلی گناهل ث ل ياه وبى هجل اكزل، فلای ػيعل و

.ثلگبى فك ها ركین كهیبكذ آى هىی کبكال ث چبه عبت فب ب پذ گجل ث اهىیو الك گلزن ک ثبم

بی ثيهگ ثوبك اذ، ك هواع اى چة بط، آى كهب پیز كهثبل. ثؼل اى ایي فب هج ای اذ ک آى ها هج لل گیل، آى آى اذ ک كاك ػلی الالم آى عب آیقز اذ ک ؿیو اى فلال ؽن ها كذ ثلاى ویلی ظبلن ؿبت ها كذ ثلاى ویلی ایي

یک ػلوب هه اذ، آى هج ثو و ذ ػوك هفبم هؼی يكاذ زى گیي، و عات هج گبك اذ اال عبت هجل ک رب وثز اذ هؾواثی یک كه آى عب بفز. ن ثو ایي كکبى هج ای كیگو اذ ثو چبه ػوك هفبم آى ها یي عبت هجل ثز

بفز آى ها هج عجوییل گیل، كو كه ایي اذ، هؾواثی یک ثو آىگجل یذ ثلک ىهی فك گ اذ ک واه کوك ال، گیل

ال رب پیـوجو ػلی اللح الالم گیل، ت هؼواط ثوام ها آى عب آهكهیبى ایي هج هج عجوییل ثیذ اه ثبل. ایي هج یي ثو چبه زى

Page 28: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ت هؼواط هل ػلی الالم اللح ال ث هج هفبم اذ گیل قو وبى کوك كذ ثو قو بك رب ثبى ث عبی فك ل هواه گوكذ ى آى یو هؼلن اذ. هل لی هللا ػلی لن اى آى عب ث آى هج آهل ک ثل هة اذ ثو ثوام ذ رؼظین ایي هج اى

قو ؿبهی اذ ثيهگ چبى ک و وغ كه آى آى اذ. كه ىیو عب اكوفز ثبل. گیل چى قو ؽوکذ ثوفبزي کوك ىیو فبلی

.ل چى هواه گوكذ وچبى ثوبللذ كهعبد ها كکبى ک ثو بؽذ عبهغ اذ : ث هغ ها ثو كکبى اذ ویکی ها بهی اذ. اى عبت هجل ك های اذ ک

ب ثو هل ک چى ثو هیبى عبیی لغ كکبى ثبیزل یکی اى ى كهعث آآى كهعبة ثو كذ هاذ ثبل كیگو ثو كذ چپ. آى ها ک ثو كذ هاذ ثك هوبم الجی ػلی الالم گیل آى ها ک ثو كذ چپ ثك

هوبم ؿهی. هوبم الجی اى آى گیل ک ت هؼواط پیـوجو ػلی اللح الم ثو آى كهعبد ثو كکبى هكز اذ اى آى عب كه هج قو هكز. ال

ها ؽغبى یي ثو آى عبت اذ. اکى ایي كهعبد هاپبی ثیذ اه ب اى گ روایل هلم چبى ک و كهع ث یک ثبل، و كهع

پبه یب كپبه گ اذ هوثغ ثویل چبى روریت بفز ک اگو فال ب زه ث آى عب ثو رال ل، ثو و كهعبد چبه زى اذ اى ث

ب وط گ هفبم جي ک ث ىهوك جی اذ اال ثو آى ک ثو ایي هفبمثیبه اذ اى و هگ. ثبالی و ػوكی اى ایي ك اه ثبل

طجوی چلاى ک كه آؿ ك هوك گغل. ثو و ایي چبه ػوك ب ذ چبى ک یکی هوبثل كه ك ثو ك عبت. پذ بمبم ىك ا

وبیل. ایي هاذ کوك ایي وك کگو ثوبك چبى ک هوثؼی هیال چبى ک اى آى فة ب ها و ث ىه هیب هو کوك ػوكب بم

رو جبل. كاهاكيیي كکبى و گ هفبم جي هو اذ چبى ب کلز اذ. هوبم ؿهی چبى اذ یی ثو هوؿياه گلاذ ک گ

ک ثو یک هغ كهع ثز اذ یکی هؾبمی كکبى ك ثو عت كکبى چبى ک اى عبی هوكم ثو هل اى ایي عب یي ثو كهع وچبى ػوكب بك اذ بم ثو و آى ىك وك بك

عب گلزن اى گ روایل، و كهع ك یب كهعبد ن ثلاى روریت ک آى پبه گ الی ثو پی ایاى ز ث ىه کزبث لطیق ک اهو

ث االهیو لیش الللخ زکیي ؿهی. گلزل ایي لیش اللل ثل ب كهعبد ی بفز اذ. عبت هـوثی لطبى هو ثك ایي ها

Page 29: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثز اذ ها کوك وچبى ث رکلق ک ب كکبى ن ك عبیگب كهعب ها گلزن. ثو عبت هوهی ن های اذ وچبى ث وػ كیگو

رکلق بفز ػوكب ىك بم بفز کگو ثوبك آى ها هوبم وهیی گیل. اى عبت وبلی های اذ اى و ػبلی رو ثيهگ رو

آى ها هوبهی بهی گیل. ب بفز وچبى ػوكب بمال لياه كیبه فوط ل رولیو کوكم ک ثلیي ها ک بفز

ثبل، ثو بؽذ هغل ثو كکبى عبیی اذ چلاى ک هغلی ال اى گ کچک ثو عبت وبلی ک آى ها چى ؽظیو بفز

ك گیل، روایل كیاه ا ث ثبالی هوكی ثی ثبل آى ها هؾواة كايكیک ؽظیو گی اذ ث ثبالی هوكی ک و ی چبى اذ ک ىیلی کچک رو اى آى هغ اكزل گ بواه، گیل ایي کوی

لیوبى ثك اذ، گلزل ک لیوبى ػلی الالم ثو آى عب زی ثلاى هذ ک ػوبهد هغل وی کوكل، ایي هؼی كه عبهغ ثیذ

ثكم ریو کوك وبى عب ثو هىبه ک كازن رؼلین الوول كیل .ىك، اى اكه ث هغل ثیذ الوول كهفذ ؽه كیلم

تیث اللحن - ۳۳تخغ

پ اى ثیذ الوول ىیبهد اثواین فلیل الوؽوي ػلی اللح

الالم ػيم کوكم. چبهج ؿو می الوؼل صوبى صلضیي اهثؼوبئ. اى ثیذ الوول رب آى عب ک آى هل اذ كوگ

هك. ثو ها كی بی ثیبه اذ ىهع هیاذ ها ی عة هبؽ ثیبه اذ كهفزبى ثی آة اى اگه اغیو ىیزى وبم فكهی بیذ لاهك. ث ك كوگی و چبه كی اذ آى عب

چو ای اذ ثبؽ ثبریي ثیبه آى ها كواكی گیل فی لوول روبیبى ها عبیی اذ هغ ها. ث یک كوگی و ثیذ ا

كاهل وی ههی آى عب هغبه ثبل ک آى ها ػظین ثيهگ هیىایواى ثیبه هل آى ها ثیذ اللؾن گیل. روبیب ى آى عب هوثبى کل . اى هم آى عب ثیبه آیل، هي آوى ک اى و ثیبهلم ت آى عب ثكم

ل بم ثیذ الوول ایي هل ها لذ فلیل لاد هللا ػلی. افلیل گیل بم كی گیل، بم آى كی هطلى اذ ثو ایي هل هق اذ ثب ثیبه كی بی كیگو. كثیي كی چو ای اذ ک اى

آیل آثکی الک، های كه عی ثویل آى ها يكیک گ ثیوى هی

Page 30: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ال وپیل. آى آة ها كه بفزكی ثیوى آهك، اى ثیوى كی ؽی آى ؽ وی گیول رب رلق ك رب هوكم كی ىایواى ها کلبف ثبل. هل ثو کبه كی اذ اى ی عة آى عب عة هوهی ثبل. هل چبه كیاهی اذ اى گ روایل بفز ثبالی آى زبك

و كیاه ك اه اه كه پبی چل اه، اهرلبع كیاه ثیذ اه،صقبذ كاهك هؾواة هوه کوك اذ اى پبی ایي ػوبهد كه

هوه هؾواة بی یک بفز ال، ك گه كه هوه بك اذ چبى ک وبی ایبى اى ی هجل اذ و ك گه ث گ بی

اؾن ال آى ک كذ هاذ اذ هجو روایل ث ثبالی هوكی ثوآهكثي اثواین اذ كیگو اى آى ىى اذ ػلی الالم، هیبى و ك گه هولاه ك اه ثبل، كه ایي هل ىهیي كیاه ها ث كو بی

هیوزی ؽیوبی هـوثی آهاز چبى ک اى كیجب یکرو ثك هلی وبىی ؽیو كیلم آى عب ک گلزل اهیو الغی ک ثل لطبى هو

كوزبك اذ، گلل آى هلی كه هو ث ی كیبه ىه هـوثی اذال ک اگو آى هولاه كیجبی ههی ثكی ثلاى ثب یوىیلی هضل آى فویل

.یچ عبیی لیلمچى اى هوه ثیوى هل ث هیبى بؽذ هل ك فب اذ و ك لاد هوبثل هجل، آچ ثو كذ هاذ اذ اله آى هجو اثواین فلیل

هللا ػلی اذ آى فب ای ثيهگ اذ، كه الهى آى فب ای كیگو اذ ک گوك ا ثوزال گذ، چبه كهیچ كاهك ک ىایواى گوك فب

ثیل. فب ها ىهیي كیاه كه كو گول اى و كهیچ هجو ها هی هی گي بی كیجب گوكز اذ گهی اى گ ثوآهك ث هولاه

ب وو گیي ثیبه آیقز، آى فب كیگو ک ثو ب چواؿلاى هلیلكذ چپ هجل اذ اله آى گه به اذ ک ىى اثواین ػلی

الالم ثك هیبى و ك فب هگنهی ک كه و ك فب كه آى هگنه اذ چى كلیيی آى عب یي هبكیل هوع بی ثیبه آیقز چى اى ایي و ك فب ثگنهل ك گهفب كیگو اذ يكیک ن، ثو كذ هاذ هجو یؼوة پیـوجو ػلی الالم اذ اى كذ چپ

گهفب ىى یؼوة اذ. ثؼل اى آى فب بذ ک یبكذ فب بی اثواین لاد هللا ػلی ثك اذ، كهایي هل گه اذ. اى

ثیوى یجی اذ اى آى عب گه یق ثي یؼوة ػلی ایي چبه كیاهال گهی گیي کوك ثو آى عبت الالم اذ، گجلی یک بفز

Page 31: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ک ؾواذ هیبى گجل یق ػلی الالم ایي هل هوجو ای ال ككي کوك ال ال اى ثیبهی عبب هوك ها ثلاى عب آهك ػظین کوك . ال هوببى ها ک ب بفز ه ک كه هل اذ ؽغو ثوثبم هو

ب هزـالد كه ثیذ آى عب هل آى ها اهبف ثیبه ثبل اى كیالوول آى عب اؿلت ع ثبل گلم الک ثبل ىیزى ثیبه ثبل، هوببى هبكواى ىایواى ها بى ىیزى كل، آى عب هلاهب ثیبه

ازو گب و هى آهك کل، کیيکبى ثبل ک و هى اذ ک ث بى پيل بى بی ایبى و یکی یک هي ثبل، و ک آى عب هل ا ها

و هى یک گوك بى کب ای ػل ث ىیذ پقز كل هیي یي كل ایي ػبكد اى هىگبه فلیل الوؽوي ػلی الالم رب ایي بػذ

ل هىی ثبلک پبل ک آى عب ثول و ها آى ثوهبػل هب .یبكذ هیب ثبل

گیل ال ایي هل ها كه بفز ثكل یچ ک كه زازی هكزی اال اى ایاى اى ثیوى ىیبهد کوكلی. چى هلی ث هلک هو

ثذ كوهك رب آى ها كه ثگبكل آلذ بی ثیبه ثبكل كو ػوبهد ثیبه کوكل، كه هل ثو هیبى كیاه وبلی اذ چبى وػ

ک اى ىهیي ث چبه گي ثبالذ اى و ك عبت كهعبد گیي ال ک ث یک عبت ثو هل ث كیگو عبت كو هل كهی آیي بفز

.کچک ثو آى عب بل اذطفز ت حجاس - ۳۳تخغ

پ هي اى آى عب ث ثیذ الوول آهل م اى ثیذ الوول پیبك ثب

ثوكزن. كلیل هوكی علل پیبك ه یک عوؼی ک ػيم لو ؽغبى كازل گلزل. ث یو می الوؼل صوبى صلضیي ثك ا ها اثثکو ولای هی

اهثؼوبئ اى ثیذ الوول ثوكزن هى ها ث عبی هیلین ک آى ها گلزل آى عب یي آة هاى اغبه ثك. ث هيلی كیگو هیلین اهػي هی

گلزل، ث هيل كیگو هیلین ک اى آى عب ث ك ی هیک آى ها اكی الووهى ث هک هیلم آى بل هبكل اى یچ وف یبهل ؼبم وی

یبكذ. پ ک ث کخ الؼطبهیي كوك آهلم ثواثو ثبة الجی ػلی الالم هى كج ث ػوكبد ثكین هوكم پوفطو ثكل اى ػوة. چى اى ػوكبد

هک ثبیزبكم ث ها بم ثبىگزن ی ثیذ ثبىگزن ك هى ث .الوول

تاسگؼث ت تیث الوقذص - ۳۳تخغ

Page 32: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

پغن هؾوم رؼ صلضیي اهثؼوبی اللی ث هل هیلین.

وػ ثگینوػ هک ؽظ ایي عب مکو کوكم رب ث ؽظ آفویي ث . روبیبى ها ث ثیذ الوول کلیبیی اذ ک آى ها ثیؼخ الووبه

گیل آى هاػظین ثيهگ كاهل. و بل اى هم فلن ثیبه آى عب آیل ث ىیبهد هلک الوم یي بی ثیبهل چبى ک ک لال. ث هىگبهی

ثك. ؽبکن اى آى فجو ک ػيیي هوالؾبکن ثبهوهللا ثك هیو هم آى عب آهلكاذ هکبثلاهی اى آى فك يكیک ا كوزبك بى كاكک ثلاى ؽیلذ هد هوكی كه عبهغ ثیذ الوول ز اذ يكیک ی ه ثگ ک

گیل رب ظي جوی ک هي اى ر ؽبکن هوا يكیک ر كوزبك اذ هیوك. ن ؽبکن فجو لاهم اهب ایوي ثب ک ث ر یچ هل قان ک

كوهك رب آى کلییب ها ؿبهد کوكل ثکلل فواة کوكل هلری فواة ثك. ثؼل اى آى هیو هالى كوزبك لایب فلهذ بی ثیبه کوك، لؼ لجیل لبػذ کوك رب اعبىد ػوبهد کلییب كاكل ثبى ػوبهد

ه آكهی ها كه کوكل، ایي کلییب عبیی یغ اذ چبى ک ذ ياآى عب ثبل. و ث رکلق ثیبه بفز اى هفبم هگیي وبی ریو. کلییب ها اى الهى ث كیجببی ههی پیواز هه کوك ثیبه ىه ال ثو آى عب ث کبه ثوك هد ػیی ػلی الالم چل عب

اوبػیل بفز ک ثو فوی ز هد كیگو اجیب چى اثوایناؾن یؼوة كوىلاى ا ػلین الالم ثو آى عب کوك ث هؿي

له ث كي کوك ث الاى و هری آثگی ای هكین بفز ب بك ػظین لبف چبى ک یچ ؽغبة هد ل ثو هی هد

هى آى ال رب ثو هد یل و اذ آى ها عذ گوك ؿجبه کوكب ها فبكهبى پبک کل. عي ایي چل هغ كیگو اذ و ث آثگی

رکلق چبى ک اگو وػ آى ز ك ث رطیل اغبهل. كه ایي کلییب ال یک هؼی اذ ث ك هن ک ثو لذ ثذ كىؿ بفز

یو اى آى ق ثزیبى ثذ اذ یک یو اى آى هد كىؿ آچ ثلاى هبل آى عبیی اذ ک وبب كه عبى كىفیبى

چبى عبی كیگو جبل. كه ایي کلیب ثب هیبى هاجبى ز .ثبل اغیل فال وبى ثکل ت هى ث ػجبكد هـل ثبل

، عظقالى، طی، جیضرهل - ۳۳تخغ

Page 33: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

پ اى ثیذ الوول ػيم کوكم ک كه كهیب ین ث هو هم ثبى اى آى عب ث هک هم. ثبك هؼک ثك ث كهیب هزؼنه ثك هكزي. ث ها فک

ثوكزن ث ههل ثگنزن. ث وی هیلین ک آى ها ػوالى ک آى عب ثك ک، گلزل گلزل ثبىاه عبهغ یک، بهی كیلم هی

هغلی ثك اذ، بهی گیي ػظین ثيهگ چبى ک اگو کی فازی فواة کل كوااى هبلی فوط ثبیأ کوك رب آى فواة ك. اى آى عب

ك ب وب كیلم ک وػ آى هطل هی ثوكزن كه ها ثیبه ثبكیل آى ثله ثك گلز رقلیق کوكم. ث عبیی هیلم ک آى ها ی هی

هكزل ب ها. اى آى عب ث ری هی کزی . كه کزی زن رب ری آى ری عيیو ای اذ و ییک

اى فکی ك ه اذ چبى ک اى ثبم بی و بؽل زاى كیل، وی اج ثبىاهبی یک ك عبهغ كه آى عبذ. ث هیب ك ياه

ل كکبى ػطبهی ثبل. اى عب كه ربثزبى كه كکبى كه آى عب ثبل ثبىهب کگبة كول کوی گوهطو اذ هغهی ثیب ثبل.

ب آچ ىبى پل. اى ب های آى عب هت هگیي ثبكل اى ػوبهایي هت بی هگیي یچ عب هضل آى جبكل ک كه ری، آى چ پیل

آى چ كه کبهفب لطبی ثبكل ث کی ثبل ث كهیب ثبكزل، .لول لل

یلم ک هلک كبه ثیذ ياه كیبه ث ری كوزبك ثك رب ث عذ ا یک كذ عبه فب ثقول چل بل آى عب ثكل

زازل فویلى. آى عب ثبكلگبى هؼوكل ک عبه فب ثبكل، یلم لطبى هو ثبكز ثك آى ها پبل كیبه ىه هـوثی ک کی آى عب كزبه

كوهك هي آى كزبه كیلم. گلزل چبه ياه كیبه هـوثی اهىك، ثلیي و ری ثهلوى ثبكل ک كه و ػبلن عبی كیگو جبل. آى عبه ای ىهیي اذ ک ث وهزی اى هى ث لی كیگو وبیل ث هـوة

ی ثول یلم ک لطبى هم کی كوزبك هوم آى عبه اى رثك اى لطبى هو كهفاز ثك ک ل و اى هلک ی ثزبل

ری ها ث ی كل. لطبى هجل کوك ا ها اى آى و هوك هت ثهلوى ثك. چى آة یل ىیبكد ك، آى هذ ثلیي عيو و ؽ

ىهیي كوك هك آى ها ازاه کوك ایبى ال ث ىیو بی ػظین بفزب هبغ آى ها هبغ فال، چى ها آة ثگبیل آة كهیب كه ؽ

هك آة ایي و اى ایي هغ بذ ک ث هذ ىیبك لى یل پوکل کل وکو ها ثبل رببل كیگو اى آى آة ثوهی كاهل ازؼوبل هی

Page 34: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كول. هبغ هق یي ثیبه ثبل ک ث كیگواى هیثی ثبل ث ؿوثب كل. ك كه ایي و ری پغب ياه هوك ثبل هلام ياه

کزی كه ؽالی و ثز ثبل اى آى ثبىهگببى یي اى آى لطبى ثیبه ثبل چ وچ ث کبه آیل و ثلیي و ثبیل آهك ک آى عب یچ

عيیو ای اذ روبهذ هؼبهالد ث کزی ثبل. آى چیي جبل چىلکوی روبم ثب الػ هوین ثبل اؽزیب ها رب اى كوگ هم ک هل

.آى زاى کوك اى صوبد كم ک و هى ياه كیبه هـوثی اى آى عب ث فيی

لطبى هو ثول چبى ک آى هولاه ث هىی هؼیي ثبل. هؾل آى ثبل ک ال و ك رلین کل كه یک هى هؼیي ی ث هبل یک ري

فيا هبل ک یچ اى آى هکو ك اى یچ ک ث ػق چیيی زبل. هت ثهلوى ک عذ لطبى ثبكل و ها ثبی روبم كل چبى ک هوكم ث هؿجذ کبه لطبى کل چبى ک كه كیگو

اى لطبى ثو بع قذ پوكاىل. عبه ب ک اى عبت كی الیذػوبهی زوا ولىیي اپبى ثهلوى ثبكل ث عذ فب لطبى. هی فاهثبه و اى هزبم هو ثول. آى عب آالد آي بىلچى

هووا کبهك ؿیو هووای كیلم ک اى آى عب ث هو آهك ثكل پظ بى ثل ک چى هوبه ثوهی کیلل فازل چ كیبه هـوثی هیکول كه کبه ثك ل چى هوبه كو هی گك هی .

اكزل ث اهبد ک چى هوػی ك ثبه آى عب ىبى ها ػلزی هیثبگ کل ثبى ث آیل كه فوابى یل ثكم ک عيیو ای اذ

و ایي گ اذ ک مکو آیل آى ث ک ىبى آى عب چى گوثگبى ث كویبك هی .هكذ

قاز - ۳۳تخغ

اىری ث هططی کزی ث ثیذ هى هك. هب ث عبت هو

ك پواکل كه ب هی هل بؿ ها لین چى ث يكیک كهیب هیگلزل هكزین هه هی بؿ آة ها ک هب كه آى هیهیيك. آى كهیب هی

آهل رب ث وی هیلین ک آى ها وچیي کزی اى هی آة هیگلزل ایي هزبی پوؼوذ فاهثبه اذ کزی ثیبه بلؾی هی

Page 35: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثول رب كه کل ث هو هی بىل و ژک ها كیذ فواه ثبه هی هی چیي ثكی آىه آى و ث پذ زه هك ک اگو كکبى ثوبل هی

بیزی كازي ثب آى هـؼل ک آى عبذ. هب ثلیي بلؾی اى کزی ثیوى آهلین آى ت يكیک و هكزین. هى یکج لزن

لو رغ صلضیي اهثؼوبئ ک هى اههيك ثك اى ویههب هلین كه .هبو ثكین

صفث ػز هصز الیحغ - ۳۳تخغ

آیل ث لذ و هو الیز : آة یل اىهیبى عة هـوة هی

ك ك ثبه هك. آة یل چى ىیبكد هی گنهك ث كهیبی هم هی هو هیگنهك ث ذ ث هیك ک عیؾى ث روهن. ایي آة اى الی چلاى هیآیل الیذ ث کزبى اذ چى ث ؾوا هل الیذ هو هی

گیل. رب آى عب هو اذ وؽل ک ال آى عب هل ااى هیب الیذ بذ. آى یل كوگ ثبل. ثو لت آة و و

ى گیل. چى کزی ث و ااى هل ا الیذ ها ؼیل االػلی هیهك. اى آى آیل ریي هی آى عب ثوگنهك چ آة اى كهبی رگ ثیوى هی

ثبالرو ی عة الیذ ث اذ پبكب آى ىهیي كیگواذ هوكم آى عب یب پذ ثبل كیي ایبى روبی ثبل. ثبىهگببى آى عب

ثل یب هل هو ب پل ثول اى آى عب ثوك آهل. ث هو ثی ثبل یب ههی. كیلم ک اى ث گلم اهىى آوك ثكل و كیب

ال ک هجغ آة یل ها ث ؽویوذ ثلال یلم ثل. گیل زازک لطبى هو ک كوزبك رب یک بل ها ثوکبه یل هكز رلؾ

عة اى کوكل یچ ک ؽویوذ آى لاذ اال آى ک گلزل ک اى آیل ک آى ها عجل الووو گیل. چى آكزبة ث و وبى هك کی هی

آة یل ىیبكد لى گیوك اى آى عب ک ث ىهزبى ک هواه كاهك ثیذ اكيایل اه ثبال گیوك چبى ک ث رلهیظ هى ث هى هی .

Page 36: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ال ػولی ثبل ث ياه ب بفز ب بى ث و هو هویباكيایل اى آى هى ک ىیبكد ؼیذ ک ؽبكع آى ثبل هک چل هیكیبه ه

لى گیوك هبكیبى ث و اله كوزلک ایيك جؾب رؼبلی اهوى كه یل چلیي ىیبكد گوكایل و هى چلیي اجغ ىیبكد ل چى یک گي

کل رب غل اه ىل بكی هی روبم ین ك آى هذ ثبهد هی اى غل اه هؼك اذ یؼی و هذ ک اى ایي کن رو ثك ثوآیل

وبى گیل لهبد كل نهب کل ال ؿن فهل چى ایي ب وبیل ربغل گي ثبال وك ب کل فوهی هولاه ثی ك بكی

ال ث اواف ب ثیبه ثویل فواط لطبى ثو هػیذ ل. اى یل عیال یؼی اى آى اب ه. ثو آى ب ی کچک ثوگوكز ل اى آى عب عیهاال چلاى ک ؽو هیب آى ب بفز ب الیذ بذ. كالة كی

ب ثبل ث ب رل بی الیذ هو ثو وثللی كاه ثبل و كیو ب اى ایي جت ث هذ ىیبكد یل و آى الیذ كه ىیو آة ثبل كی

ال اؿوم ك، اى و كیی ث كیی كیگو ث ىههی ب بفز ثللیال اى فبک ک هوكم اى و هل. اى و الیذ رب آفو کوی بفز

آى کو هل یؼی اى عت یل. و بل ك ياه كیبه هـوثی اى فيا وكم لطبى ث كذ ػبهلی هؼزول ثلوزل رب آى ػوبهد ربى کل. ه

آى الیذ و اـبل وهی فك ها روریت کوك ثبل آى چبه هب ک ىهیي ایبى كه ىیو آة ثبل. كه اك آى عب هزبب و ک

چلاى بى پيك ک چبه هب کلبف ی ثبل فک کل ربىیبى ك. ثبال اكيایل رب غل اه هبػل آة چبى اذ ک اى هى اثزلا چل هى هی

گیوك ثؼل اى آى چل هى كیگو ثوهواه ثوبل یچ ىیبك کن ك ثؼل اى آى ث رلهیظ هی ث وبى ل ث چل هى كیگو رب آى هوبم هل ک هل ىهزبى ثك ثبل. چى آة کن آهلى گیوك هوكم ثو پی آى هی

ایبى کل. و ىهع ك ىهاػزی ک فال هی آچ فک هییلی زی ثو آى کی ثبل یچ آة كیگو قال. و هو

هك كه آیل هی ث وبل هی هیبى یل كهیبذ. یل اى عة هیهیيك كهیب هی .

آى - ۳۴تخغ اطکذری هار

Page 37: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لهی ی كوگ گیول. اکلهی ثو لت كهیبی اى هو رب اکهم کبه یل اذ، اى آى عب هی ثیبه ث هو آهل ث کزی اى

.عب هبه اذ ک هي كیلم آثبكاى ثل ث اکلهی آى عب ؼی ثو آى هبه آیی ای ؽواه بفز ثكل ک ه کزی

ث هوبثل آى هیلی آری اى آى آهلی چى ههیبى ک اى ازبجل هیب آی اكزبكی ثفزی. ههیبى ثیبه عل عل کوكل ؽیل

وكل ک كوزبكل آى آیی ثکزل، ث هىگبه ؽبکن لطبى هو هوكی يكیک ا آهل ثك هجل کوك ک آى آیی ها یکة اى کل چبى

ذ یذ ک ایي بػذ فك ههیبى ک ث ال ثك. ؽبکن گلز ثك ؽبعال ک لکو هب يكیک ایبجوك كول های و بل ىه هبل هی

.و ث و پل اذ اکلهی ها آة فهكی اى ثبهاى ثبل. هكو ؾوای اکلی اى

.آى ػوكبی گیي ک لذ آى هولم کوك این اكزبك ثبل

قیزاى، طلجواط اذلض - ۳۴تخغ

کل رب هیواى. اى هو رب هیواى ل پغب آى كهیب وچبى هی

.كوگ ثبلهیواى الیزی اذ و هؼظو لغوب اذ ک ث چبه

کن كاهك كه كوگی كهیبذ، و ثيهگ ثو ؾوا بك ثبهی هؾپلی آى هلی اذ ک هلی اى كوىلاى اهیوالوهیي ؽیي ثي ػلی هی هللا رؼبلی ػوب بفز اذ ثؼل اى آى ک هـوة الل

گوكز ثك ثلیي ربهیـ ث كذ لطبى هو ثك آى عب ثوف ثبهك لیکي هیبى پبی گیوك، كهیب اى الل ثو كذ هاذ ی وبل ثبىگوكك

.هو الل ياه كوگ اذ و هلوبی اذ الل الیزی ثيهگ اذ کزبى اذ ثوف ثبهك یـ ثلك

هوكهب لیل پذ وؿ هی ثبل ثی رو گوث چن ثبل .وچى والثیبى

ىیو كهیبی هم اذ چبى ک كهیب ایبى ها هوهی بك. چى هاذ هل ی وبل وچبى لت لت كهیب ث هم الل اى كذ

پیلك. اى الل ث ؿي ث هم ثیبه هل. اگو فال ث کزی كهیب ث هططی راى لى لیکي فلیظ بی ثیبه ثك ویک

Page 38: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كیذ یل كوگ ػو ک زاى گنزي اال ث کزی. هووه اى هیب چبه ياه كوگ اذهوكم صو یلم ک ك ها ایي ك .

بفی اى آى كهیب ث ربهیکی كهل اذ چبى ک گیل و آى بؿ وی كوك ثبل اى آى جت ک آكزبة آى عب وی هل یکی اى آى عيایو ک كه آى كهیبذ ولط اذ ک اى هو کزی ث ثیذ هى

زبك كگ آى عب هل كیگو عيایو ثیب ه اذ گلزل ولی ثوكه زبك كوگبذ ن لطبى هو هاذ، و بل کزی آیل هبل آى عب ث هو آهك اى آى عب کزبى ثبهیک آهل رلیل بی ثب ػلن

.ثبل ک یکی اى آى ث هو ك كیبه هـوثی اهىكدریای قلشم - ۳۴تخغ

اى هو چى ث عبت هوم هل ث كهیبی هليم هل هليم وی اذ ثو کبه كهیب ک اى هو رب آى عب ی كوگ اذ. ایي كهیب بفی اذ اى كهیبی هؾی ک اى ػلى کبكز ی وبل هك چى ث هليم هل هالهی ك گزز گیل ػو ایي فلیظ

كوگ اذ كیذ . هیبى فلیظ هو ک ثطبثبى اذ ک كه آى یچ آة جبد یذ، و ک اى هو ث هک فال ل ی هوم ثبیل لى. چى ث

هليم هل ك ها ثبل یکی ثوفکی یکی ثو آة آى چ ث ها فک هك ث پبيك هى ث هک هك آى ثیبثبی اذ ک یل كوگ هیبل ثی رو هبكل هو ثلاى ها هك اگو ث ها كهیب هل ثیذ هى ث

هل ث عبه عبه وکی اذ اى ىهیي ؽغبى ثو لت كهیب ک اى عبه رب هلی هل لی هللا ػلی لن هى ها اذ اى هلی ث هک ل كوگ اذ اگو کی اى عبه ثگنهك وچبى ث كهیب هك ثبؽل یوي هك اى آى عب ث اؽل ػلى ی عة هك ک هیل ی هـوة ك ث ىگجبه ؽج هك وػ آى ث عبی فك گلز

.كجب هصز - ۳۳تخغ

گنهل ث الیذ اگو اى هو ث عبت عة ثول اى الیذ ث ثهبهل هل آى ىهیي اذ ػلق فاه ػظین چبه پبی ثیبه

Page 39: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هوكم یب پذ كهذ ازقاى ؿلیع ثبل هی روکیت اى آى ع كه هو لکویبى ثیبه ثبل ىذ یبکل ػظین ایبى ها ل هبهل گیل پیبك عگ کل ث ویو یي كیگو آالد کبه زا

.كوهك

صفث ػز قاز - ۳۳تخغ

لذ و هبو. چى اى عبت بم ث هو هل ال ث و هبو

.هل چ هو عثی اذ ایي هبو هؼيی گیلیکی اى اى كطب لکوگب ها گیل ایي چبى ثك اذ ک

كوىلاى اهیوالوهیي ؽیي ثي ػلی لاد هللا ػلین اعوؼیي ک ا ها ال هلک هـوة گورل اذ رب الل اى هـوة الوؼي للیي هللا گلز

ثبیذ گنزي ثو آة ی هو لکو كوزبك اذ اى آة یل هیبه یل گنه وی راى کوك یکی آى ک آثی ثيهگ اذ. كم گ ثی

ثول گیل ث كه آى ثبل ک و ؽیای ک ث آة اكزل كه ؽبل كو هیال ک هوكم ها ىؽوذ وبل ؽالی و هو كه ها لوی کوك

زهه ا ف ث یچ عبی كیگوکی ها ىو جبل كه آة لى ث یک بك ریو پوربة كه اى و گلزل الوؼياللیي هللا لکو فك ها ثلوز

ثیبهلل اى عب ک اهوى و هبو اذ كوهك ک چى وب آى عب ثگنهك. وب ثو اصو آى گ هیل گی یب پی اى وب ك هآة هك

ثویل ثگنهل ثی الی گلزل ک ی ياه اه ثل ک ثلاى عب هیلل و جلگبى ا ثكل. آى گ یب وچبى پی اى لکو كه هكذ ایبى ثو اصو ا هكزل اى آة ثگنزل ک یچ آكویل ها فللی

اه اى هك یل گنز ویل وگي ک بى لاك ثك ک کیثبل، ایي ؽبل كه ربهیـ صلش زیي صلضوبی ثك اذ.

ب ک لطبى فك ث ها كهیب ث کزی ثیبهل اذ آى کزیلطبى كه ا ث هو آهل اذ چى يكیک هبو هیل ری کوكل اى

کل. های آى آة آهكل كه فکی هب کوكل وچبى ک چیيی آىاكب ها كیل لذ ػلك کزی اذ ویک ث كهاىی ل ه آى کزی

پغب اه كه ػو لزبك اه زبك بل ثك رب آى عب بك ثكل. كه ربهیـ اؽلی اهثؼیي اهثؼوبی ثك ک های ایي رؾکبیذ

و پببالهی اى آى عب هیل. كه هزی ک الوؼي للیي هللا ثیبهل كه هآى فلیل ثـلاك ثك پی هؼي آهل ث بػذ هؼي ثب لکو ثلاى هغ ک

Page 40: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

اهوى هبو اذ كوك آهل آى لکوگب ها هبو بم بكل آچ آى لکو آى عب ها هو کوك كوهبى كاك رب یچ ک اى لکو ی ث و كه

وی ثب كوهك ؽبیذ وك ث فب کی كو یبیل، ثو آى كذ هفك ها كوهك رب وک وایی ثبیی ثیبك اكکل آى وی ل ک

.ظیو آى کن ثبل رولیو کوكم ک كه ایي و هبو اى ثیذ ياه كکبى کن جبل

و هلک لطبى. ثیبه كکبى بذ ک ویک ها ك ههبی ك كیبه بل کبهاوای گوهبث كیگو هـوثی اعو اذ اىك كیبه کن ج

ػوبهاد چلاى اذ ک آى هاؽل هیب یذ. روبهذ هلک لطبى ک یچ آكویل ها ػوبه هلک جبل هگو واب آى چ فك کوك ثبل یلم ک كه هبو هو ذ ياه و اذ اى آى لطبى ک آى ها

و ث هواك هوكم ث ایبى ث اعبهد كلك وهب کوای زبل كل اى ایبى زبل آى ک ثو کی ث ػی ث رکلیق کل. هو لطبى هیبى و هبو اذ و ؽالی آى گبك ک یچ

ال ثواثو ػوبهرذ ثلاى پیز اذ، هلبى آى ها هبؽذ کوك اذ. و ت وزبى هیبهكبههیي اذ. گوك ثو گوك آى گك

ياه هوك پبجبى ایي هو ثبل پبل اه پبل پیبك ک اى وبى گوكل رب هى. چى اى ىل گوك هی بم ثم كل کب هی

ثیوى و ثگول هو لطبى چى کی وبیل اى ثیبهی ػوبهاد ذ، گلزل اهرلبع آى، اهب اى و یچ زاى كیل ک ثبهی آى ػبلی ا

ک كه ایي هو كاىك ياه فبكم اعوی فاه اذ ىبى کیيکبى فك ک كال اال آى ک گلزل ی ياه آكهی كه آى هوی اذ آى كاىك کک اذ. ایي ؽوم ها ك كهاى اذ ثو هی ىهیي و یک هابهی

، ثبة الجؾو، ثبة ثلیي رلیل ؿیو اى اى ک كه ىیو ىهیي اذ : ثبة النتالویظ، ثبة اليه، ثبة الالم، ثبة اليثوعل، ثبة الؼجل، ثبة اللزػ، ثبة الياله، ثبة الوی. كه ىیوىهیي كهی اذ ک لطبى اه اى آى عب ثیوى هك، اى و ثیوى هوی زقز اذ ک هقوط آى هگنه كه

ال اى ؽوم رب ث ن هىكآى ث هو اذ آى هگنه ها و وق هؾکال ک گیی اى یک پبه کک كیاه کک اى گ روایل بفز

گ روایل ال، هظوب ایاى بی ػبلی ثوآهك اى الهى كلیي ب ثز. و اهکبى كلذ فبكهبى یببى ثل ههیبى. ىیو كکبى

ذ لم ػلن ػول اى و قی ثبل ک ث ىل هع اهبهزضی ثبل وگي آى عب هن واة فهكى جك ثك یؼی ث

Page 41: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هىگبه آى ؽبکن كه آیبم ی یچ ىى اى فب ثیوى یبهل ثك یچ کی هیي بفزی اؽزیب ها جبیل ک اى آى ک کل یچ کی

ک گلزل ی هذ ها ىو جك ک واة فهك كوبع ن قهكلی .کل اذ هزؾیل ل

هبو پظ كهاى كاهك : ثبة الو، ثبة اللزػ، ثبة الوطوح، ثبة اليیلخ، ثبة القلیظ. و ثبه لاهك اهب ثبب هورلغ اذ ک اى ثبه

هی رو ػبلی رو اذ. و وای ککی ؽبهی اذ. ثی رو کة ثبل آة فهكی اى یل ثبل ػوبهاد پظ اکة ا

ب وچ ث هك یل يكیک رو ثبل وبیبى ثب زو ول کل. آة چبفك ثبل وچ كه اى یل ثبل، ه ثبل. هو هبو ها گیل پغب ياه زو های ک اذ ک وبیبى آة کل وبیبى

ب كه جبی ثوغیي فیک ک آة ثو پذ کل فك علا ثبل ثب کچ بی رگ ک ها زو جبل. اله و كه هیبى بب ثبؿچ

اغبه ثبل آة اى چب كل كه ؽوم لطبى ؽوهزبى بذ ک اى ال ک آى ثبریي ها آة كل ثو و ب بفز آى یکرو جبل كالة

ب بفز كه آى ربهیـ ک هي عگبب ن كهفذ بل ثبل رلو ثبمآى عب ثكم فب ای ک ىهیي ی ثیذ گي كه كهاى گي ثك ث پبيك

كیبه هـوثی ث اعبهد كاك ثك كه یک هب چبه اکة ثك اى آى ث فاذ ک و هب پظ کواء كاك ثكل جو ثبالییي اى فلالی هی

فب ث ی لاك گلذ ک هوا ثبیل ک گبی ك كیبه هـوثی ثلل بؽت هآى عب ثبن هلد یک بل ک هب آى عب ثكین وببى ك ثبه كه آى

فب ل. آى واب چبى ثك اى پبکیيگی لطبكذ ک گیی اى عاو ال اى گچ آعو گ. روبهذ وای بی هبو علا علا بفز

ػوبهد یچ آكویل ثو كیاه ؿیوی جبل بك اذ چبى ک كهفذوک فال وگ ک ثبیل فب فك ثبى رال کبكذ ػوبهد کوكک یچ هوری ث كیگوی ول. چى اى و هبو ی هـوة ثیوى

ی عی ثيهگی اذ ک آى ها فلیظ گیل آى ها فلیظ ها پله لطبى یل كی فبل اذ. و عی اى هو کوك اذ ا ها ثو آى آة

ثوگوكز اذ ث هبو آهك آى عب ثگوكایل پی هیو لطبى ال یکی ها اى آى لءلء فال گنهك. ك کک ثو و آى فلیظ کوك هی

كیگوی ها عو. هبو هاچبه عبهغ اذ ک هى آكی وبى کل. عبهغ ه عبهغ ؽبکن عبهغ هؼي ایي عبهغ یکی ها اى آى اىو گیل

ثیوى و اذ ثو لت یل. اى هو چى هی ث هجل کل ث هطلغ

Page 42: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ؽول ثبیل کوك. اى هو ث هبو کن اى یک هطل ثبل. هو عثی گنهك ث هبو هل، اذ هبو وبلی. یل اى هو هی

ن پیز اذ. ربثزبى و ثبریي ػوبهاد و ك و ثكذ ؾوا چى كهیبیی ثبل ثیوى اى ثبؽ لطبى ک ثو وثبالیی

.اذ ک آى پو ك كیگو و ىیو آة اذصفث فحح خلیج - ۳۳تخغ

لذ كزؼ فلیظ. ثلاى هذ ک هك یل كب کل یؼی اى كن

ویههب رب ثیزن آثبى هب هلین ک آة ىایل ثبل ژك گي اهكزبؽ گیوك ب وب ثز ثبل ث اى آچ كه ىهزبى ثك ثبل. و ایي عی

گیل اثزلای آى پی و هو و الیذ. پ ایي و ک فلیظ هیاذ ث هبو ثوهی گنهك آى فب لطبى اذ. لطبى ثویل

ب ب وب عی ؽبو ك رب آى ثگبیل. آى هذ كیگو فلیظثبل آى ها هکة كزؼ ب ثگبیل كه و الیذ آى هىب ثيهگ رو ػیل

القلیظ گیل، چى هن آى يكیک هل ثو و آى عی ثبهگبی ػظین هزکلق ث عذ لطبى ثيل اى كیجبی ههی و ث ىه كفز ث

عاو هکلل کوك ثب و االد ک كه آى عب ثبل عبى ک ل اه كه ای ثوهلوى فوگب بی آى ثزال ایزب كف كه پی ایي واع فیو

ػظین ىك ثبل، پی اى هکة كه اطجل هى جل ثم ک ىل رب اپبى ثب آى آاىب اللذ گیول رب چى لطبى ثویل ك ياه

هوکت ث ىیي ىیي م واكبه هوغ ایزبك ثبل و ول ىیي ثبل ثویل بی كیجبی ههی ثهلوى چبچ هبلا ثبكز

كفز کزبث ثو ؽای ز ث بم لطبى هو ثو و اجی ىهی یب عی اكکل فكی ثو ک ىیي بك وگ الؽی

كیگو ثیبه زواى ثب کغب بی آهاز ازواى ثب ػوبه بی بی آى كفز آهاز و ث ىه عاو هوغ کوك ث هواهیل ؽلیل

آهك ثبل كه ایي هى فلیظ ک اگو لذ آى کل قي ث رطیل اغبهل. آى هى لکو لطبى و ثویل گو گو كط كط، و ههی ها بهی کیزی ثبل گوی ها کزبهیبى گیل ایبى اى هیواى

هل، گوی ها كه فلهذ الوؼي للیي هللا ثكى گلزل ثیذ ياه اثبلیبى گیل هوكم هـوة ثكى ک پی اىا آهلى لطبى ث هو آهل

گلزل ایبى ثكى كگلزل پبيك ياه اهل. گوی ها هبهل هییببل اى ىهیي هوكیبى گلزل ثطذ ياه هوكل، گوی ها

Page 43: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ک ال گلزل ایبى روکبى ثكى ك ػغویبى جت ى هبهه هیال اهب ایبى ربىی جل اذ اگو چ ایبى ثیزو وبى عب كه هو ىاك

ان ایبى اى ال هزن ثك. گلزل ایبى ك ياه هوك ثكل ػظین یکل. گوی ها ػجیل الواء گیل ایبى ثلگبى كهم فویل ثكل،

بى ؽغبى گلزل هوكه گلزل ایبى ی ياه هوكل. گوی ها ثلیبى هیثكل و یي هاى، گلزل پغب ياه اهل. گوی ها ازبكاى

گلزل فبكهبى ثكل لیل یب ک ث بم فلهذ فویل ثكل هیگلزل پیبكگبى ثكى ابى ی ياه اهل. گوی ها واییبى هی

ب ک كاى و الیزی آهل ثكل ایبى ها پبالالهی ثبل علاگریوبه ایبى كاهك ایبى و ههی ث الػ الیذ فی کبه کل، ك

گلزل ایبى و ث ویو عگ ياه هوك ثكل. گوی ها ىط هیکل پ گلزل ایبى ی ياه هوكل. ایي و لکو هىی فاه لطبى ثكل ویک ها ث هله هورج هوم هبو هؼیي ثك ک

وگي ثواری ث یک كیبه ثو یچ ػبهل هػیذ زلی اال آى ک ػوبل آچ هبل الیذ ثكی بل ث بل رلین فيا کوكلی اىفيا ث هذ هؼیي اهىام آى لکو ثلاكلی چبى ک یچ ػلولاه هػیذ ها اى

روببی لکوی هغی ویلی. گوی هلک ىاكگبى پبكب ىاكگبى واف ػبلن ثكل ک آى عب هكز ثكل ایبى ها اى ؽبة لکوی ا

پبی ووكلی. اى هـوة یوي هم والة ث ؽج اثبی فو كلی كهبهك ایبى ث آى عب هكز ثكل، كوىلاى ببى گوعی هلک ىاكگبى كیلویبى پواى فبهبى روکزبى كیگو جوبد

وكم چى كال اكثب ؼوا كوب ثیبه آى عب ؽبو ثكل ابف هو ها اهىام هؼیي ثك یچ ثيهگ ىاك ها کن اى پبل كیبه اهىام جك ثجك ک كياه كیبه هـوثی ثك یچ کبه ایبى ها جكی اال آى ک چى

. اکى ىیو ثو زی هكزلی الم کوكلی ثبى ث عبی فك للیثب و ؽلیش كزؼ فلیظ هین؛ آى هى ک ثبهلاك لطبى ث كزؼ فلیظ

ثیوى فاذ ل ك ياه هوك ث هيك گوكزلی ک ویک اى آى عیجزبى کیللی، ک مکو کوكین یکی ها ث كذ گوكز ثكی ل ل هی

كه پی ثم كل وب وی ىكل ی، كعی اى لکو ثوػوت لی. اى كه ؽوم لطبى وچیي رب وكزؼ فلیظ ثوكلی هیایبى

ثبى آهكلی، و هيكهی ک اى آى عیجزی کیل ثك كهم ثلاكلی. اى پ اپبى زواى ثب هلب هوهلب ثکیللی. اىپ ایبى

ب ك ه ازواى ثب ػووای ب. آى هذ لطبى اى و لکوب عیجذ

Page 44: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

عاى. روبم یکل. پبک هد، اى كوىلاى اهیوالوهیي آهل. هوكی هیؽیي ثي ػلی ثي اثی بلت لاد هللا ػلیوب هی و زوك

ثكی. ثو ازوی ز ثك ىیي لگبهی ثی رکلق چبى ک ىه ین ثو آى ثجك فیزي پیوای پی لیل ثب ك ای كواؿ ثيهگ

گیل گلزل آى ذ ث ػغن كهاػ هیچبى ک كه ثالك ػوة هن اگیل هیوذ آى ك ياه كیبه ثبل ػوبه ای پیواي ها كیجوی هی

ن اى آى هگ ثو و ثز وچیي ربىیب ای ػظین هیوزی كه كذ هكذ و پیبك عبه بی گوكز كهپی ا یل هوك كیلن هیزیي بی كواؿ ث هن هوكم هو ىهثلذ ههی پیل هیبى ثز آ

هك ب پیچیل هظل كاهی ثب لطبى هی ب ریوب پبیزبة و ثب ىپیيب پیچیل هظل ثو اپی ز كزبهی ىهیي ریوب پبیزبة

هك ثو اپی ز كزبهی ىهیي هوغ ثو و كاهی ثب لطبى هی ياه كیبه ىه هـوثی ثبل آى ا كزی عبه پیل ک هیوذ آى ك

چزو ک ث كذ كاهك ث رکللی ػظین و هوغ هکلل یظ اه كیگو ثب لطبى جبل، كه پی ا ایي كیلویبى ثكل ثو كذ هاذ

ىل، هل اى فبكهبى ػجو ػك هی چپ ا چلیي هغوو كاه هی هوكم هیلی ا ها غل هن ایبى آى ثك ک و کغب لطبى ث

آهلی ثب هبی الوبح کوكلی لاد كاكل ی، اى پ ا ىیو هیكعی اج اى ال ػلن اهکبى كلذ. لطبى ثوكزی رب آى عب ک واع ىك ثكل ثووثل فلیظ یؼی كن الو اه كه ىیو آى

طبى كاكلی رب ثبیزبكی بػزی ثؼل اى آى فذ ىپیی ث كذ لثو ایي ثل ىكی هوكم ث رؼغیل ث کلگ ثیل هقوك آى ثل ها ثو كهیللی. آة فك ک ثبال گوكز ثبل هد کل ث یکجبه كو هك ث فلیظ اله اكزل. ایي هى و فلن هو هبو ث ظبه آى كزؼ فلیظ

، ال کزی ک كه آهل ثبل ااع ثبىی بی ػغیت ثیوى آهلگیل فلیظ اكکل ثبل عوبػزی افوابى ک ث پبهی گگ الل هی

ال آى هى كه آى کزی بل ثبل هگو آى ها ث كبل كاز ثكلطبى ایبى ها لهبد كوهبیل. ثیذ یک کزی ثك اى آى لطبى

ك هیلاى ک آثگیوی يكیک هو لطبى بفز ثكل چلاى ک ب و یک ها هولاه پغب گي ل ثیذ گي ػو ثك و آى کزی

ث رکلق ثب ىه ین عاو كیجبب آهاز ک اگو لذ آى کل اهام ب ها كه آى آثگیو چبى ک ثیبه ز ك ثی رو اهبد آى کزی

ها ث ك كوگی ازو كه ازوفب ثز ثكلی. ثبؿی ثك لطبى

Page 45: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گلزل. چو ای یک كه آى عب، ثبؽ و ک آى ها ػیي الو هیگیل ک آى ثبؽ كوػى ثك اذ، فال هی ها فك ث چو ثبى هی

ث يكیک آى ػوبهری ک كیلم چبه پبه گ ثيهگ و یک چى ثچکبى یچ هبه ای ی گي هبین ایزبك اى وبی آى هطواد آ

گلزل ک وی كاذ ک آى چیذ كه ثبؽ كهفذ ثلبى ثك هیپلهاى آى لطبى اى هـوة آى رقن ثیبهكل آى عب ثکزل كه و آكبم عبیی یذ ث هـوة یي بى وی كل آى ها وچل رقن

هیل هؿي ؽبل وی کبهل وی هیل اگو هی ذ اهب و کغب هیك بف ك كهفذ آى چى كهفذ ههك اذ ک چى ثبلؾ هی

ثلل کل ی ای ثو و هؼی هی بی آى ها ث ریـی فز هیآیل. چى كي روبم رب ایي ك وچبى ک وؾ اى آى عب ثیوى هی

ك چة آى ها ثبؿجببى ث و آهل ثیوى آیل كهفذ فک هیفهل کل هی طجو ثبل ک چى اى آى عب ثبى هیثلول. پزی

ب ثوهی آیل وبى ؼن لى كاهك اى ثیـ آى كهفذ بل كیگو بفکل. و هبو ها ك هؾلذ اذ ایبى هؾلذ ها ؽبه ػول ثب آى هی

گیل ابهی آى ایي اذ : ال ؽبه ثوعاى، عبه ىیل، ؽبه هیالهوا، ؽوا اللیبلو، ؽبه الوم، ؽبه الجبلی، هو الغكهی، ؽبه ا

.الک، ػجیل الوی، ؽبه الوبهلصفث ػز هصز، پطث پلگی گاا، هزغ خاگی تشرگ حثؼیا، خزای - ۳۳تخغ

اتلق

لذ و هو. ثو ثبالیی بك عبت هوهی و ک اذ اهب

ثلل ثلک گ بذ پذ بی گیي. ثو کبه و هغل یل ک عي كیاه آهل هیبه لى اذ ثو وثللی ك كیاه هؾکن ک

كبریي ث اى آ ى لیلم. آى ها اهیوی اى آى ػجبیبى کوك اذ ک ؽبکن لطبى ثك كوىلاى » هو ثك اذ ث هىگبه ؽبکن ثبهوهللا ک عل ای

ال ایي هغل ها ث ی ياه كیبه هـوثی كوفزل ایي لى ثیبهل كه ایي هغل اذ لوفز ث کلى ثؼل اى هلری كیگو هبه ای ک

گوكزل. ؽبکن كوزبك اذ ک وب ث هي كوفز ایل چگ فواة کیل. گلزل هب هبه ها لوفز این پظ ياه كیبه ث ایبى كاك هی

هبه ها ن ثقویل. لطبى هب ههبى آى عب وبى کوكی هىبی وثبالیی بك اذ هزی گ عوؼ. و هو اى ثین آة ثو

بی ثلل ثيهگ ثك اذ. و ها ثکزل واه کوكل اکى آى

Page 46: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ها ػوج گیل. چى اى كه و هو ها گب کل پلاهل چبى عبیکی اذ فب بی ذ ک چبهك جو اى ثبالی یکلیگو اذ

لم ک قی ثو ثبم لذ فب بی لذ جو، اى صوبد یجو ثبؿچ ای کوك ثك گبل ای آى عب ثوك پوهك رب ثيهگ ل

گوكایل آة اى چب ثوهی ثك آى عب كالثی بفز ک ایي گب هیکیل ثو آى ثبم كهفذ بی بهظ روظ هى ؿیو کز و

اى ثبىهگبی هؼزجو یلم ب و ع کز، كهثبه آهل گل پوؿنک ثی وابذ كه هو ک كه ا ؽغو بذ ث هن هزـل یؼی ث کوای كاكى ک هبؽذ آى ی اه كه ی اه ثبل

ب كه آى عبذ ک كائوب یل پغب ري كه آى ثبل. ثبىاهب کچهگنه هوكم هبكیل ىك چى ک یچ هبی كه آى عب ثو ىهیي یلزل

ثبل. كه و هو ؿیو هبو لذ عبهغ اذ چبى ک ث ن پیز ث ه كو پبيك هغل آكی اذ کوىبی عوؼ و عبی فطج عوبػذ ثبل ف كه هیبى اىاه هغلی اذ ک اى ها ثبة الغاهغ گیل آى ها ػوو ػب بفز اذ ث هىگبهی ک اى كذ

اهیو هو ثك، آى هغل ث چبهل ػوك هفبم هبین اذ آى هؼبیكیاه ک هؾواة ثو اذ وربو رقز بی هفبم پیل اذ عویغ

ب ث فطی ىیجب ز، اىثیوى ث چبه ؽل هغل هوآى ثو آى رقزثبىاهبذ كهبی هغل كه آى گبك، هلام كه آى هلهبى

یبؽزگب آى و ثيهگ آى هغل كه آى گبك، هووثبى ز هلام كه آى هلهبى هوویبى ز یبؽزگب آى و ثيهگ آى

هغل اذ وگي جبل ک كه ا کن رو اى پظ ياه فلن ثبل چ اى الة ػلم چ ؿویجبى چ اى کبرجبى ک چک هجبل یل ؿو آى.

وىلاى ػوو ػب ثقویل ک يكیک اهكز ثكل آى هغل ها ؽبکن اى ك گلزل هبهؾزبعین كهی هغل پله هب کوك اذ اگو لطبى اعبىد كل ثکین گ فذ آى ثلوین. پ ؽبکن ل ياه

كبه ث ایبى كاك آى ثقویل و ال هو ها ثو ایي گا کوك ثؼل آى عب ثکوك ثلوهك اى عول چواؿلای اى آى ثیبه ػوبهاد ػغیت كه

وو گیي بفزل بيك پل چبى ک ثو پلی اى ا یک اه ین ال چواؽ كه ثبل چبى ک چواؿلاى ثیذ چبه اه ثبل لزل

اكوىل كه ت بی ػيیي، گلزل ىى آى ثیذ پظ هطبه ی هیو هل ل چل چبه كهن وو وو اذ و هطبه ل هل

گیل ک چى ایي چواؿلاى بفز ل ث یچ كه كه وی اذ هی

Page 47: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گغیل اى كهبی عبهغ اى ثيهگی ک ثك رب كهی كو گوكزل آى ها كه وغل ثوكل ثبى كه ها بلل. وی كه ایي هغل ك ر ؽیو

ل. و ت ىیبك اى ل هلیل هگیي یک ثو ثبالی یکلیگو گزوك ثباكوفز، هؾکو هبی الوبح كه ایي هغل ثبل. ثو عبت

وبلی هغل ثبىاهی اذ ک آى ها م الوبكیل فال. كهیچ ثالك چبى ثبىاهی بى وی كل. و ظوایق ک كه ػبلن ثبل آى عب یبكذ

ثكل ب كیلم ک اى كل بفز ك. آى عب آلذ هی . ى لهچ ب كز کبهك ؿیو آى عب ثله قذ یک

روایلل آى ها اى هـوة آهك ثل كیلم ازبكاى ـي آى ها هیگلزل كه ایي يكیکی كه كهیبی هليم ثلهی پلیأ آهل اذ ک لطیق هی

به آهك رو لبف رو اى ثله هـوثی اذ كلاى كیل كیلم ک اى ىگج .ثكل اى آى ثیبه ثك ک ىیبكد اى كیذ هي ثك

یک ػلك پذ گب آهك ثكل اى ؽج ک وچ پذ پلگ ثك ال ک یک ثيهگ بىل. اى ؽج هوؽ فبگی آهك اى آى ؼلیي هی

.ثبل وط بی پیل ثو ی ثو و کالی كاهك ثو هضبل بثیبه فیيك کو ن كه هو ػل .

ب هى ین كی هب هلین اى بل چبهل بيك ػغن ایي هیهك ی ن. گل وؿ، یلكو، ب ث یک هى كیلم ک مکو هی پوؿن

وگ، روظ، لیو، هوکت، یت، یبوي، ب پوؿن، ث، ابه، اهوك، ه، یکو، ثبكغبى، فوثى، كزج، هى، ثلیل رو، فوهب ی رو، اگ

کلی رو، روة، لـن، کوت، ثبهالی رو، فیبه، ثبكهگ، پیبى رو، یو رو، عيه، چـله. و ک الی کل کبیي ااع هی هیبؽیي ک ثؼی فویلی اذ ثؼی هثیؼی ثؼی یلی ثؼی زی چگ

ك زن عوغ ثك ثبل وبب هجل کل كبهب هوا كه ایي ؿوی جاال آى چ كیلم ثؼی ک یلم زن ػل آى ثو هي یذ چ الیذ هو ؼزی كاهك ػظین و ع اذ اى وكیو گوهیو

اى و اواف وچ ثبل ث و آهل ثؼی كه ثبىاهب كول. ث هو لبلی بىل اى و ع چبى لطیق لبف ک هی

چى ثیوى ل اى الهى ثزاى كیل اى کب هلػ جن ؿیو كذ هگ کل آى ها چبى ک هگ ثهلوى ها هبل چبى ک اى و عزی ک ثلاهی هگ كیو وبیل، آثگی بىل ک ث لب پبکی ث ىثوعل هبل

یوبى آى ها ث ىى كول، اى ثياىی صو یلم ک یک كهن گ هث كیبه هـوثی ثقول ک كیبه ین یبثهی ثبل ث

Page 48: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

یبثه پویلم ک هیوبی ک اى و یکرو ثبل چگ فول گلزل .و آچ ثی ظیو ثبل یک كهم ث پظ كهم ثقول

ب و هو ثو کبه یل بك اذ، ث كهاىی، ثیبه ککاگو فال آة ث هیوبى اى یل ثوكاهل، اهب آة هظوب چبى اذ ک

و و وبیبى آهل اى یل، ثؼی ث زو ثؼی ث ك جب كیلم اى ثوظ كهوی ک ویک ی هي آة گوكزی چبى ثك ک پلازی ىهیي اذ. یکی هوا ؽکبیذ کوك ک ىی اذ ک پظ ياه

و جی هبی ث یک كهم چى كل اى آى ج كاهك ک ث هيك هیثبىپبهل ثبیل ج كهذ ثبى پبهل. كه پی هو عيیو ای كه هیبى یل اذ ک هزی وی کوك ثكل آى عيیو هـوثی و اذ كه آى عب هغل آكی ای اذ ثبؽ بذ آى پبه گ ثك اذ

هله عیؾى رولیو کوكم اهب كههیبى هك. ایي ك بؿ اى یل و یک ثهك. هیبى و عيیو عوی ثز اذ ث ث وم آز هی

ی پبه کزی، ثؼی اى و كیگو ی آة یل اذ آى ها عیي فال آى عب یي هغل آكی ای اذ اهب عو یذ ث

ث ثـلاك ىهم هؼجو گنهل، كه هو چلاى کزی ىهم ثبل کثو جبل ك. ال ثبىاه هو وچ كول هاذ گیل اگو کی ث هزوی كهؽ گیل ا ها ثو زوی بل ىگی ث كذ ا كل رب كه

کل ک هي فالف گلزن عجبل هبكی هی گوكك ىگ هی و هیبىاه آى عب ثین وک كهؽ گیل يای ا هالهذ ثبل. كه ث هالهذ هی

اى ثوبل ػطبه پیل ه و چ كول ثبهكاى آى اى فك ثلل اگو ىعبط ثبل اگو لبل اگو کبؿن كی الغول اؽزیبط جبلک فویلاه ثبهكاى ثوكاهك، هؿي چواؽ آى عب اى رقن روة لـن گیول آى ها ىیذ ؽبى

هؿي ىیزى اهىاى ثك، گیل، آى عب کغل الک ثبل هؿ ػيیي پز گواى اى ثبكام اذ هـي ثبكام ك هي اى یک كیبه گنهك. ال ثبىاه كکبلاهاى ثو فواى ىیی یل ک آیل هل اى فب ث ثبىاه،

ب ثیبه فواى ىیی آهاز كاز ثبل ک اگو و عب ثو و کچكل، گلزل پغب ياه ثیو هیکی فال ثویل الک کوای

ىیی ثبل ک و ى ىیي کوك ث کوای كل ثیبه فو اثلن كیلم وچ ات ثل لطیق رو. ال و ػظین راگو ثكل كه آى هذ ک

.آى عب ثكمآطایغ در هصز - ۳۳تخغ

Page 49: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه رغ صلضیي اهثؼوبی لطبى ها پوی آهل كوهك ک هوكم بب فوهی کل و ثبىاه ثیبهازل چبى ک اگو ق آى کوك ك وک ثؼ هوكم آى ها ثبه کل ازاه لاهل ک كکبى بی ثياىاى

واكبى ؿیون چبى ثك ک اى ىه عاو ول ع عبم بی ال ک ىهثلذ هت عبیی ک کی ثیل و اى لطبى ایوي

یچ ک اى ػابى ؿوبىاى وی رویل ثو لطبى اػزوبك كازل ک ب كیلم کی ظلن کل ث هبل کی وگي وغ کل، آى عب هبل ثو

اى آى هوكم ک اگو گین یب لذ کن هوكم ػغن ها آى هجل یلزل هبل ایبى ها ؽل ؽو زازن کوك آى آبی ک آى عب كیلم یچ عب لیلم، آى عب قی روب كیلم ک اى هزوالى هو ثك چبى ک

ب هبل هلک ا ها هیب زاى کوك کزی گلزل . ؿو آى ک یک بل آة یل كب کوك ؿل گواى ل. ىیو لطبى

ایي روب ها ثقال گلذ بل یک یذ ثو كل لطبى عذ هػبیب ثبه اذ. ر چل ؿل رای ثلی فا ث ثب فا ث هو. روب گلذ

لاى ؿل هیب كاهم ک بل بى ث ؼبكد لطبى ىیو هي چهو ثلن. ك هایي هذ الهؾبل چلاى فلن كه هو ثك ک آچ كه یبثه ثكل فو ایبى ث عل ثك و ک هوبكیو كال هؼلم ا ثبل ک کی ها چل هبل ثبیل رب ؿل ا ایي هولاه ثبل چ ایوي

ب ثبل ایبى چیي ؽبلهػیزی ػبكل لطبی ثك ک كه ایبم ب ک لطبى ثو کی ظلن عه کل هػیذ چیيی چلیي هبل

گلزل. پبى پیل كاهك. آى عب کبهاوایی كیلم ک كاهالىیو هیكه آى عب هت كول كیگو یچ كه اکة ىیو فیببى یل كه

و ایي رین چل اذ. گلذ و ثبالی هكب آى. اى هین آى پویلم ک اعبل ثیذ ياه كیبه هـوثی ثك اهب ایي بػذ گ ای اى آى فواة

کل و هب یک ياه كیبه ؽبل یؼی كاىك ياه كیبه ل ػوبهد هی . گلزل ک كه ایي و ثيهگ رو اى ایي ث هولاه ایي كیذ فبى ثبل

صفث خاى طلطاى قیاص تا تارگا طالطیي عجن طلطاى هحود غشی - ۳۳تخغ

پظزع هظعد

Page 50: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ى لطبى. ػبكد ایبى چیي ثك ک لطبى كه بلی ث لذ فاك ػیل فاى ل ثبه كل. فا ػام ها آى فا ثبل كه ؽود ا ثبل آچ ػام ثبل كهكیگو واب هاغ. هي اگو چ ثیبه یل ثكم ثك ک ث های الؼیي ثجین. ثب یکی اى كثیواى لطبى

ؾجزی ارلبم اكزبك ثك كزی پلیل آهل گلزن هي ثبهگب ک هوا ثب اهلک الیي ػغن كیل ام چى لطبى هؾوك ؿيی پو

هؼك. ایبى پبكببى ثكل ثب ؼوذ رغول ثیبه. اکئي فان ک هغل اهیوالوهیي ها ن ثجین. ا ثب پوك كاه ک بؽت هی

لـ ههبى اهثؼیي اهثؼوبی ک هغل گیل ثگلذ، الزو هیآهاز ثكل رب كیگو هى ک ػیل ثك لطبى اى وبى ث آى عب آیل ث

ب فاى ثیل هوا آى عب ثوك. چى اى كه وای ث كه لم ػوبهدب ایاى كیلم ک اگو ق آى کن کزبة ث رطیل اغبهل. كاىك ل

هكزن اى یکلیگو و هوثؼبد ک كه و یک ک هیهو كهن بفز یکرو ثك و یک ث هولاه ل اه كهل اه یکی اى ایي عول چیيی ثك ذ اله ذ رقزی ثزوبهذ ػو فب بك ث ػل چبه گي. اى عذ آى رقذ و اى ىه ثك کبهگب هیلاى ؿیو ثو

پبکیي ثو آى عب ز و كو وػ آى ریو کوك کزبثزی ث فک كه ایي ؽوم ثك و آى ثكک كیجبی ههی ثهلوى ث الاى و

هػی ثبكز ثكل كاهاكلیی هجک اى ىه ثو کبه ای بك ک لذ آى زاى کوك،پ اى رقذ ک ثب عبت كیاه اذ كهعبد وو گیي

ک اگو ایي کزبة و ث و لذ آى بفز آى رقذ فك چبى ثك ثبل قي هزكی کبكی جبل. گلزل پغب ياه هي کو ها رج آى هى ثبل ک لبى فاى ل،آهای فاى ها كهفزی كیلم چى كهفذ روظ و بؿ ثوگ ثبه آى اى کو بفز اله ا ياه

ثیوى اى هو اذ هد روضبل بفز و اى کو. هطجـ لطبى پغب ؿالم وی كه آى عب هالىم ثبل اى کک ها ث هطجـ اذ كه ىیو ىهیي روریت ایبى چبى هیب ثك ک و هى چبهك زو اه ثوف

ب ث واة فب لطبى ثوكلی اى آى عب ثیو اهوا فا ها هارجثلاكلی وچیي ثكی اگو هوكم و عذ هغهاى لجیللی ن

و هوة اكی ک کی ها كه و ثبیزی اى ؽوم ثقازلی ثلاكلی. وچیي هؿي بی كیگو چى هؿي ثلبى ؿیو چلاى ک ایي ایبی هنکه فازلی ثلاكلی. وچیي و هوة اكی .ک کی ها كه و ثبیزی اى ؽوم ثقازلی هؼی ػنهی جكی

Page 51: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

طیز طلطاى هصز - ۳۳تخغ

ى ؽل ثك ک كکببی یو لطبى هو. اهي كواؿذ ال هو ثلا

ثياىاى واكبى عویبى ها كه جزلی اال كاهی ثو ی کیللی ک یبهزی ث چیيی كذ ثوكى. هوكی یكی ثك عوی ک

لطبى ها يكیک ثك ا ها هبل ثیبه ثك و اػزوبك عو فویلى ثو ا ها ثکزل. كازل هىی لکویبى كذ ثو ایي یكی ثوكازل ا

چى ایي کبه ثکوكل اى هو لطبى ثزویلل ثیذ ياه اه ثوزل آى لکو رب یو هى كه هیلاى ایزبك ثكل. فبكهی اى

كوهبیل ک ث وای ثیوى آهل ثو كه وای ایزبك گلذ لطبى هیبػذ كاه بػذ زیل یب . ایبى ث یکجبه آاى كاكل ک ثلگبین

كوهبیل ک ثبىگوكیل. كه ؽبل اهب گب کوك این. فبكم گلذ لطبى هی .ثبىگزل آى عك هوزل ها اثؼیل گلزلی پوی كاذ ثواكهیگلزل هبل ا ها فلای رؼبلی كال ک چل اذ گلزل ثو ثبم وای اذ یل رـبه وو گیي ثبك اذ كه و یک كهفزی کز چبى ک ثبؿی و كهفذ بی هضوو ؽبهل. ثواكه ا کبؿنی ز ث فلهذ لطبى كوزبك ک كیذ ياه كیبه هـوثی فيا ها فلهذ

رویل. لطبى آى کبؿن ثیوى كوزبك رب کن كه و آى هذ اى آى ک هیثو و عوغ ثلهیلل گلذ ک وب ایوي ثبیل ث فب فك ثبى هیل

ک ها ثب وب کبه اذ هب ث هبل کی هؾزبط ایبى ها ک ازوبلذ کوك. اى بم رب هیواى ک هي هیلم كه روبهی و

هزبب و هغل ک ثك و ها افواعبد ثو کیل لطبى ثك اى هؿي چواؽ ؽیو ثهیب ىیل هبواد هعجبد هیوبى كوابى

ن. یک بل الی بم ز ثك ک ىیذ الک اذ همبى ؿیواگو كوهبى ثبل هغل ها ىیذ ؽبه ثلین آى هؿي روة لـن ثبل. كه عاة گلزل ر كوهبجوی ىیوی. چیيی ک ث فب فلا رؼلن كاز ثبل كه آى عب رـییو رجلیل عبیي یذ. هبی الوبح ها و هب ك

هـوثی هبو ثك و هبی ث جذ ی رب هبل ک ياه كیبهوغ کل ثو هوكم ؽیق وك. ػبكد آى عب چبى ثك ک كه اا

هعت هضبل لطبى كه هبعل ثقاللی ک یب هؼو الولویي هن هل جیل لطبى ث هواه هؼك ثب لکوبى اجبى زو ؽظ هی

بى ویي هبكی ثکوكلی اى ال می الوؼل ىاك هؼل اذ كه ههآؿبى فوط کوكلی ث هؼی هؼیي كو آهللی. یو هب می الوؼل

Page 52: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ها للی و هى فوط ػلك ایي لکو یک ياه كیبه هـوثی ثكی ث ؿیو اى ثیذ كیبه ک و هوكی ها هاعت ثكی ک ث ثیذ

هى آى عب هوبم ثكی ث ثیذ پظ هى رب پظ هى ث هک للی كث هوبم هیللی. ك هب ذ ياه كیبه هـوثی ػلك ایبى ثكی ؿیو اى رؼلاد الد هبواد زو ک و لی. پ كه رغ صلضیي اهثؼوبی غل لطبى ثو هوكم فالل ک اهیوالوهیي

لؾذ یذ ک لو ؽغبى کل ک كوهبیل ک ؽغبط ها اهبل ه هیاهبل آى عب هؾ رگی اذ فلن ثیبه هوك اذ ایي هؼی ث

گین ؽغبط كه رهق هبلل، لطبى عبه لوذ هلوبی هیكوزبك ث هاه هؼك ک و بل ك ثذ عبه کؼج کؼج هی

ثب ایبى ثلوزبكی ایي بل چى عبه ث ها هليم گیل کوكل هي .ثوكزن

تیزى ػذى اس هصز صفث هذیة الثی - ۳۴تخغ

ؿو و می الوؼل اى هو ثیوى لم ثیزن هب ث هليم هیلین اى آى عب کزی ثوالین ث پبيك هى ث وی هیلین ک آى ها عبه

گلزل ثیذ كم هب ثك اى آى عب ث چبه هى ث هلی هل هی .هللا لی هللا ػلی لن

ذ ثو کبه ؾوایی بك هلی هل هللا ػلی الالم وی اىهیي وبک ه كاهك آة هاى اذ اهب الک فوهبیزبى اذ آى عب هجل ی عة اكزبك اذ هغل هل هللا ػلی اللح الالم چلاى اذ ک هغل الؾوام. ؽظیو هل هللا ػلی الالم

یل عبت چپ چبى ک كه پلی هجو هغل اذ چى ه ث هجل وبچى فطیت اى هجو مکو پیـوجو ػلی الالم کل لاد كل هی ث عبت هاذ کل ابه ث هوجو کل آى فب ای هقو اذ كیاهب اى هیبى زى بی هغل ثوآهك اذ پظ زى كهگوكز

ی ثلاى عب اذ ثو و ایي فب وچ ؽظیو کوك ث كاهاكيیي رب کوك كام كهگبكی آى کیل رب هوؽ ثو آى عب وك. هیآى هوجو هجو ن ؽظیو ای اذ اى گ بی هفبم کوك چى پزگبی آى ها

Page 53: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ه گیل گیل آى ثزبى اى ثزبى بی ثذ اذ چ هل غ. هللا ػلی الالم كوهك اذ ثیي هجوی هجوی ه هي هیب ال

یؼ گیل آى عب هجو كبو ىواذ ػلیبالالم. هغلی ها كهی اذ اى و ثیوى ی عة ؾوایی اذ گهزبی اذ هجو اهیوالوهیي ؽوي ثي ػجلالوطلت هی هللا ػ آى عبذ آى

هوبم کوكین چى »هغ ها هجه اللا گیل. پ هب ك هى ث هلی ک »گ ثك، ثوكزین. ها ی هوم ثك ث ك هيل اى هلیهذ ر

گلزل آى هیوبد هـوة بم ثك رگبیی چى ك ک آى ها عؾل هی هو اذ، هیوبد آى هغ ثبل ک ؽظ ها اؽوام گیول، گیل یک بل آى عب ؽغبط كوك آهل ثك فلوی ثیبه، بگب یلی كهآهل

ا الک کوك آى ها ثلیي جت عؾل بم کوكل. هیآى هک ایبى ه .هلی ل كوگ ثبل اهب گ اذ هبث ذ هى هكزین

هک - ۳۴تخغ

یکج ن می الؾغ ث هک هیلین. ث ثبة اللب كو آهلین

ایي بل ت هک هؾطی ثك. چبه هي بى ث یک كیبه یبثهی ثك هكزل اى یچ وف ؽبط آهل ثك. هى چبهج هغبهاى اى هک هی

هی ؽن جؾب رؼبلی ث ػوكبد ؽظ ثگناهكین ك هیي ث هک ث یبثكین فلن ثیبه اى گوگی ثی چبهگی اى ؽغبى هی ثیوى بكل و وف، كه ایي ثذ وػ ؽظ ق هک وی گین رب كیگو ثذ ک ثلیي عب هن ک ثذ كیگو هب هغبه ثك م آچ كیلم ث

.وػ ثگینهي هی ث هو بكم چبى ک لزبك پغن هى ث هو هیلم.

كه ایي بل ی پظ ياه آكهی اى ؽغبى ث هو آهلهل لطبى و ها عبه پبیل اعوی كاك رببل روبم ک و گو ثو ثكل رب

ا ب آهل كه ىهیي ؽغبى ؼن كواؿ ل ثبى ایي و فلن ه ثبى ثبهاىب كاك ی ؽغبى ها کوك. كه كهفهك ویک عبه پبیل الد

ههعت اهثؼیي اهثؼوبی كیگو ثبه هضبل لطبى ثو فلن فالل ک ث ؽغبى هؾطی اذ هكزي ؽغبط هلؾذ یذ. ثو فیزي ثجقبیل

Page 54: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

آچ فلای رؼبلی كوهك اذ ثکل، اله ایي بل یي ؽبط وكزلظیل لطبى ها ک و بل ث ؽغبى كوزبكی الجز هه اؽزجب جكی آى عبه کؼج اى فلم ؽبی اهوای هک هلی ل اهیو هک هبو ا و هب ياه كیبه ات فلؼذ ثك ث ك گلزل هذ كوزبكی كه ایي بل قی ثك ک ا ها هبی ػجلهللا هی

ث بم هبی ثك. ایي ظیل ث كذ ؾجذ ا ها کوكل هي ثب ی ثوكزن ث ها هليم ایي ثذ کزی ث عبه هیل پغن می الوؼل

. ؽظ يكیک رگ كهآهل ازوی ث پظ كیبه ثك ث رؼغیل ثوكزنزن می الؾغ ث هک هیلم ث یبهی جؾب رؼبلی ؽظ

ى هـوة هبكل ای ػظین آهل ثك. آى بل ث كه هلی ثگناهكم، اویل ػوة اى ایبى فلبهد فاذ ث گب ثبىگزي اى ؽظ هیبى ایبى عگ ثوفبذ اى هـوثیبى ىیبكد اى ك ياه آكهی کز ل ثی ث هـوة لل. ث ویي ؽظ اى هوكم فوابى ههی ث ها

کزی ث هلی هیلل. ن می الؾغ بم هو هكز ثكل ثایبى ها ل چبه كوگ هبل ثك رب ث ػوكبد هل. گلز ثل وک هبها كه ایي هى ک هبل اذ ث هک هبل چبى ک ؽظ

كهیبثین و یک اى هب چل كیبه ثلین. اػواة ثیبهلل چبى کوكل ک ث ػوكبد هبیلل ىه ثزبلل ایبى ها یک ك هى ین ایبى ها ث

یک ثو زواى عوبى ثزل اى هلی ثوآهلل ث ػوكبد آهكل ك ري .هوك ک ثو آى زواى ثز ثكل چبه ري ىل ثكل اهب ین هوك

وبى كیگو ک هب آى عب ثكین ثویلل. چبى ل ثكل ک ثو پبی وی كى قي یي وی رازل گلزي. ؽکبیذ کوكل ک كه رازل ایزب

ها ثی فا ثلیي اػواة کوكین ک ىه ک كاك این وب ها ثبل هب ها ثگناهیل ک ثی بهذ لین. اى هب لیل وچبى ثوالل. كی

.الغول آى چبه ري ؽظ کوكل ث ها بم ثبىگزلتاسگؼث ت هصز - ۳۴تخغ

هي چى ؽظ ثکوكم ثبى ث عبت هو ثوكزن ک کزت كازن آى عب

آهلى لازن، اهیو هلی آى بل ث هو آهل ک ا ها ثو یذ ثبى لطبى هوی ثك و بل ث ی كاكی اى آى ک فیبلی اى

كوىلاى ؽیي ػلی لاد هللا ػلیب كاذ. هي ثب ا كهکزی ثكم رب .ث و هليم اى آى عب وچبى رب ث هو لین

Page 55: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

فجو آهل ک هلک ؽلت ػبی كه اؽلی اهثؼیي ک ث هو ثكم ل اى لطبى ا چبکوی اى آى لطبى ثك ک پلهاى ا هلک ؽلت ثك

گلزل ایي فبكم ثكل. لطبى ها فبكهی ثك ک ا ها ػول اللل هیاهیو هطبلجبى ػظین راگو هبللاه ثك هطبلجی آبى ها گیل ک كه

کل اى و هـوة كیبه هو ب ب ككی گبی هو لت گظب ثول بم هوكم آیل و ک كه آى گب گبهبی هو هظ

ب یبكز ثبل ب وك کل ثیبه آى ثك ثبل ک ككبیي گظ هبلگیل ک ك ثیبه ها افواعبد اكزبك ثبل چیيی یبكز ثبل، چ هی

لكى ثك اذ چى آى عب کی چیيی هایي هاغ اهال كوػى هیبثل فو ث لطبى كل ثبهی ا ها ثبل. ؿو آى ک لطبى ایي فبكم ها ثلاى الیذ كوزبك ا ها ػظین ثيهگ گوكایل و اجبة ک هلک ها ثبل ثلاك اى كلیي واپوك ؿیو چب ث ؽلت ل

چلاى ثك ک هلد ك هب ل ک عگ کوك آى عب کز ل. اهال اکوكل اى عول یل ث رلهیظ اى فيا ا ث فيا لطبى ول هی

کیيک كاذ اکضو هبوی. ثؼی اى آى ثل ک ایبى ها كه وجزوی كاذ. لطبى كوهك رب ایبى ها هقیو کوكل. و ک وی هیفاذ و چ فب فاذ ث وی كاكل آچ و وی هی

ثبل ثو گنازل رب كه فب فك هی ا ثك یچ روف بکوك ثل هییچ یک اى ایبى ؽکوی عجوی لوهك. چى ا ث ؽلت کز ل آى هلک رویأک لطبى لکوب كوزل، پوی لذ بل ها ثب ىى

ز ػنهب فك ثیبه رؾق لایب ث ؽود لطبى كوزبك ثو گنفاذ. چى ایبى ثیبهلل هویت ك هب ثیوى زل ایبى ها كه و وی گنازل رؾل ایبى هجل وی کوكل ربائو هبح و و ث لبػذ ث كهگب لطبى لل فا کوكل ک ایبى ها

ی هجل کوكل ثب رویق فلؼذ ثبىگوكایلل. اى عول چیيب اگو کفال ک ث هو ثبؿی بىك كه و كل ک ثبل ثزال بفذ، چ و كهفذ ک فال هلام ؽبل رال کوك ثبل فا هضوو هغول فا ثی صوو کبى ثبل ک كالل آى ثبل اى وچ فای كه

ب كه رـبهب کز ؽبل ؽبل کل آى چبى اذ ک ایبى كهفذب بك ثیبه ثبم بی ایبى ثبؽ ثبل اى آى پذ ثبم ثبل ثو

اکضو پوثبه ثبل اى بهظ روظ به یت ث گل هیبؽیي ب اگو کی فل ؽوبالى ثول آى رـبهب ثو چة ثلل پوؿن

وچبى ثب كهفذ ث و عب ک فال ول کل چبى کـ فای

Page 56: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ه ىهیي عبی کل كه آى ىهیي ثل و هذ ک فال آى رـبه ها كرـبهب ثکل ثبهب ثیوى آهل كهفذ فك فجو كاه جبل ایي غ كه .و آكبم عبی كیگو لیل ام یل ابف آى ک ث لطیق اذ

تاسگؼث ت خا، اطیط، خؼخاع افیى - ۳۳تخغ

اکى وػ ثبىگزي فی ث عبت فب ث ها هک ؽوب هللا .رؼبلی هي االكبد اى هو ثبىگین

كه هبو وبى ػیل ثکوكم ج چبهكن می الؾغ اؽلی اهثؼیي اهثؼوبی اى هو كه کزی زن ث ها ؼیل االػلی

ها لم آى هی ث عبت عة كاهك. الیزی اذ ک آة یل اى آى آیل ن اى الیذ هو اذ كوافی هو اؿلت اى آى عب عب ث هو هی

ب هزبب ثك ک لذ آى کوكى آى عب ثو ك کبه یل ثی وكیى گلزل ا ث رطیل اغبهل، رب ث وی هیلین ک آى ها ای هی

اىایي و فیيك آى فقب اذ ک رقن ا یب ثبل. چى ثلل ك پیل ثلك ا ها ثکل اى آى هضل یو ثیوى آیل. آى ها عوغ کل گب كاهل اكیى ثبل رقن ایي فقب فوك چى ىیو اذ ل ثلیي ای اى ف گلل كزبهب ثبكل ک هضل ا كه ػبلن جب

ف بی ثبهیک ک ث الیذ ػغن آهل گل هوی اذ و اى ؼیلاالػلی ثبل چ ث هو فك ف جبكل هي ثلیي ای » ای

ك ای كیلم اى ف گلل کوك ک هضل آى ث لبه كیلم ث هلزبى ث کل پلازی ؽویو اذ. اى آى عبث وی هیلین ک

گلزل آى عب ثببی ػظین كیلم اى گ بی ک و ک ها ه هیآى آى ثجیل رؼغت کل؛ بهزبی ک اى گ ثبهی بفز اکضو

ػوبهد بی آى اى گ بی ثيهگ کوك ک یکی اى آى هولاه ثیذ ياه هي ی ياه هي ثبل ػغت آى ک ث ك پبيك كوگی آى هغ

ب ها اى کغب چگ ول کوك ثبل ذ گ رب آى کی ا . اخوین، اطاى ت - ۳۳تخغ

Page 57: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گلزل، وی اج اى آى عب ث وی هیلم ک آى ها افوین هی ثبریي ثیبه. آثبكاى هوكهی ؿلج ؽبهی ؽیي كاهك قل

.ثیذ هى آى عب هوبم اكزبك عذ آى ک ك ها ثك یکی ثیبثبى ثی آة میگو كهیب هب هزوكك ثكین

رب ث کلام ها ثوین. ػبهجذ ث ها آة ثوكزین ث وی هیلین ک آى ها گلزل ثو عبت عة ایي و کی ثك ک هك یل اى ااى هی

آهل گلزل کزی اى ایي ثبالرو گنهك ک آة اى ى هیكي ایي ک ثیوآیل. اى ایي و ث چبه عببی رگ گ بی ػظین كو هی

كوگ ها الیذ ث ثك هوكم آى ىهیي و روب ثبل وهذ اى ب كوزل ػك هیضبم پی هلک آى الیذ يكیک لطبى هو لی

الیذ وك ىیبى ایبى کل ایي و ااى کل ک لکو ثلاى ػظین هؾکن اذ رب اگو هزی اى الیذ ث کی هلی کل زال هلام آى عب لکوی ثبل ث هؾبكظذ و الیذ، هوبثل و كه هیبى هك یل عيیو ای اذ چى ثبؿی اله آى فوهبیزبى ىیزى

ذ ث كالة آة كل عبی ثب كهفذ كیگو اغبه ىهع ثی|اه ااذ آى عب ثیذ یک هى ثوبلم ک ثیبثبی ػظین كه پی ثك كیذ كوگ رب لت كهیب هن آى ثك ک ؽغبط ثبىگز ثو ازواى

كازین ک عى آى ازوب ثبىگوكك ث ث آى عب ثول هب ازظبه آى هی .کوای گیوین ثوین

و ااى ثكم آبیی اكزبك ثب هوكی ک ا ها ػجلهللا چى ثگلزل هوكی پبهب ثب الػ ثك اى وین هطن چیيی دمحمثي كلیظ هی

كاذ. ا هوا هؼبذ کوك كه کوای گوكزي ووا ثبىكیل کوكى ؿیو هیآى زوی ث یک كیبه ین کوای گوكزن اىایي و ها لم پغن

ثیغ االل اصی اهثؼیي اهثؼوبیه .

ضیق - ۳۳تخغ

ی هوهی عثی ثك. چى ذ كوگ ثوكزن هيلی ثك ها

گلزل آى كه ای ثك ثو ؾوا ثو ك عبت ا چى ک آى ها یو هیك كیاه اى ک هیب ا هولاه ل اه گبكگی كه آى گبكگی

ال ک آة ثیبه ثوآهل اذ اهب آة ف، چى اى ایي چبی کلظ هى ثبكی اذ ک آة جبل. و هوكی فیکی آة هيل ثگنهل پ

گلزل. کی ثك ثوكاذ ثوكزین ث هيلی ک آى ها ؽ هی

Page 58: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

آیل وبى عب كه گكی گیي ك هاؿ كه آى ثك ک آة ثیوى هیثبیذ ل ایزل آثی ف چبى ثك ک هوك ها كه آى هاؿ هی هی

ل، لزن هى ثك ک زواى آة قهك رب اى عذ زو آة ثیوى آهثكل ػلق اى آى ک یچ جك كه جبى هىی یک ثبه كوك آهللی

هكزل ایي هيل اى آى گب ک آكزبة گوم لی رب وبى كیگو ثبهی هیعبب ک كوك آیل و هؼلم ثبل چ ث و عبی كو زال آهل ک

وكوىل ثلاى عبب پکل زو یبثل ک ثىل چیيی جبل ک آر ثكازل ک اگو کبلی کل اى چیيی پيل، آى زواى گیی هی

هكزل ک یچ ث هالى ک هؾزبط جك رگی ثویول چبى هیهكزل ثب آى ک یچ اصو ها بى پلیل فكهی كه آى ثیبثبى بی هی

هكزل عبیی ثكی ک ث پبيك كوگ هیجك. هی كوا هوم کوكثك الک ه عبیی ثكی ک ث ی چل كوگ یچ آة آة هی .جكی

عیذاب - ۳۳تخغ

زن هثیغ االل اصی اهثؼیي اهثؼوبی ث و ػیناة اى ااى رب ػیناة ک ث پبيك هى آهلین ث هیب كیذ هیلین

كوگ ثك. ایي و ػیناة ثوکبه كهیب بك اذ. هغل آكی كاهك هوكی پبل كه آى ثبل رؼلن ث لطبى هو كاذ ثبعگبی

ب آى عب آیل اى آى عب ثو اذ ک اى ؽج ىگجبه یوي کزیثلیي ثیبثبى ک هب گنزین ثول رب ااى اى آى عب كه ازواى ثبهب

.کزی ث آة یل ث هو ثول ثو كذ هاذ ایي و چى هی ث هجل کل کی اذ پ آى ک ثیجبی ػظین ػلق فاه ثیبه فلوی ثیبهل آى عب ک

لاهل ال ک یچ كیي کی ایبى ها ثغببى گیل ایبى هوكهبیال اى اى ک اى آثبكای كهل ث یچ پیـؼوجو پیا ایوبى یبهك

ثیبثبی كاهل ک ل آى اى ياه كوگ ىیبك ثبل ػو یل كوگ كه ایي و ثؼل ك وک فوك ثی یذ ک یکی ها اى آى

اذ رب ثؾوالؼبم گیل یکی كیگو ها ػیناة. ل ایي ثیبثبى اى هو ؽج آى اى وبل اذ رب عة ػو اى الیذ ث رب كهیبی هليم اى هـوة رب هوم ایي هم ثغببى كه آى ثیبثبى ثبل. هوكم ثل جبل

Page 59: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كىكی ؿبهد کل. ث چبهپبی فك هـل هلوببى ؿیو .کكکبى ایبى ها ثلىكل ث وبی االم ثول ثلول

ایي كهیبی هليم فلیغی اذ ک اى هؾی ث الیذ ػلى کبكز اذ كه عبت وبل رب آى عب ک ایي وک هليم اذ ثیبهل ایي

فال هضال كهیب ها و عب ک وی ثوکبه اذ ثلاى و ثبى هیفال عبیی ث ػیناة عبیی ث ثؾو الؼبم. عبیی ث هليم ثبى هی

ب ایي كهیب ىیبكد اى یل عيیو ثبل اى آى عيایو کزیگلزل كه آهل. گلل آى عب گب گپل ثیبه آیل هؿي کک هی هی

كاهل هوكم آى عب گیل هلوبل ثؼی رؼلن ث هو كاهل ثؼی ث یوي. كه ایي وک ػیناة آة چب چو جبل اال آة ثبهاى

ة ثبهاى هوطغ ثبل آى عب ثغببى آة آهل ثلول رب اگو گبی آ هب ک آى عب ثكم یک فیک آة ث یک كهم فویلین ث ك كهم یي اى

ثبیذ آى ک کزی ها وی ل. ثبك وبل ثك هبها ثبك عة هی . کي. ثب ایبى هوكم آى عب آى هذ ک هوا كیلل گلزل هبها فطیجی هی

کوكم رب آى گب ک کوكم ثب ایبى كه آى هلد فطبثذ هی هبیوب هی ث وبل بكل ثؼل اى آى ث عل لم هن هیل کزی .

جذ - ۳۳تخغ

گلزل زو غیت یچ عبی چبى جبل ک كه آى ثیبثبى اى آى عب ث

هو ؽغبى ثول كه ایي و ػیناة هوكی هوا ؽکبیذ کوك ک ثو هل ا هكذ اػزوبك كازن، گلذ هزی کزی اى ایي و ی ؽغبى هی

ثوكل. ث ی اهطو هک هي كه آى کزی ثكم زوی اى آى زو هیثووك. هوكم آى ها ث كهیب الافزل، هبی كه ؽبل آى ها ه ثوك چبى ک یک پبی زو هلهی ثیوى اى كب ثك هبی كیگو آهل آى هبی ها ک

ذ آى هبی زو كو ثوك ثك كو ثوك ک یچ اصو اى آى ثو پلیل جك گلگلزل. ن ثلیي و پذ هبی كیلم ک ث فوابى آى ها هو هیثوكین ث فببى ک اى ػی اى وبه گیل گوبى هی هالن هی

.اذ رب آى عب ثلیلم ک هبی ثك و پوب کوبی ها ثبل كاذ

Page 60: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه هزی ک هي ث و ااى ثكم كزی كازن ک بم ا مکو ام كه هوله ا ها اثػجلهللا دمحمثي كلیظ كه هوله ا ها اثػجلهللا کوك

آهلم به ز ثك گلزل چى اى آى عب ث ػیناة هی دمحمثي كلیظ هیث كزی ثب کیلی ک ا ها ث و ػیناة ثك ک آچ بو فال ث ه ی كل فطی ثزبل رب ی ها هؾة ثبل. هي چى هب ك

ایي و ػیناة ثوبلم آچ كازن فوط کوك ل اى وهد آى کبؿن ها ثلاى ق كاكم. ا هوكی کوك گلذ هللا ا ها پی هي چیي ثیبه

.اذ چ هیقای ربث ر كن ر ث هي ف كهي ؿغت کوكم اى یک هوكی آى دمحم كلیظ ک ثی بثو ثب هي آى

ثی ثبک ثكهی ها كازوی هجلـی هبل و یکیی کوك اگو هوكیاى آى ق ث اط آى کبؿن ثزیلهی. ؿو هي اىآى هوك ل هي آهك ثزلم آى هولاه ها آى عب ػيری روبم اذ فطی ثلاى هولاه ث ی كاكم ا آى کبؿن ک هي ز ثكم ث ااى كوزبك پی اى آى

دمحم كلیظ ثبى هیل ک آى چ هولاه ک هي اى و ػیناة ثوم عاة آىثبل و چل ک ا فال اى آى هي هعك ثبل ثل ك اگو اى آى فی ثلی ػ ثب ر كن ک اهیوالوهیي ػلی ثي اثی بلت .لاد هللا ػلی كوهك اذ الوهي الیکى هؾزوب ال هـزوب

ل ک هوكم ها ثو هوكم اػزوبك ایي كل ثلاى زن رب فالگبى ثلاال ثبل اذ کوم و عبی ثبل عاووكاى وی ثك .

عل وی ثيهگ اذ ثبه ای ؽیي كاهك ثو لت كهیب كه ا پظ ياه هوك ثبل، ثووبل كهیب بك اذ ثبىاهب یک كاهك هجل هغل

د یذ اال آكی ی هوم اذ ثیوى اى و یچ ػوبههغلی ک هؼوف اذ ث هغل هل هللا ػلی اللح الالم ك كهاى اذ و ها یکی ی هوم ک ه ثب هک كاهك كیگو

ی هـوة ک ه ثب كهیب كاهك اگو اى عل ثو لت كهیب ی عة ثول ی ث یوي هل ث و ؼل رب آى عب پغب كوگ اذ اگو وبل هل ث و عبه هل ک اى ؽغبى اذ ثلیي و عل

كهفذ اذ ىهع، وچ ث کبه آیل اى هزب آهل اى آى عب رب هک كاىك كوگ اذ اگو ی وبل هل ث و عبه هل ک اى ؽغبى

اذ ثلیي و عل كهفذ اذ ىهع، و چ ث کبه آیل اى هزب اى آى عب رب هک كاىك كوگ اذ اهیو عل ثل اهیو عل آهل

هیل اى هي هؼبف لم ثب هي کواهذ کوك آى هله ثبعی ک ث هي هی

Page 61: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كاذ قاذ، چبى ک اى كهاى هلن گنه کوكم فجوی ث هک .ذ ک ایي هوكی كاول اذ اى ی چیيی بیل زیلى

اى عل ثوكزن یکج لـ عوبكی االفو ث كه هى آكی وبى كیگو و هک هیلین اى اؽی ؽغبى یوي فلن ثیبه ػوو ها كه هک ؽبو ثبل ال هعت آى هوی ػظین ثبل ػیل ههبى وچیي ث هذ ؽظ ثیبیل چى ها ایبى يكیک ل اذ و بل

.ثبه ثیبیلصفث ػز هک ػزفا هللا جعالی - ۳۳تخغ

ب بك یبى کلذ و هک وكب هللا رؼبلی : و هک اله ه

اذ ثلل و عبت ک ث و هل رب ث هک ثول زاى كیل ثللرویي کی ک ث هک يكیک اذ ک اثهی اذ آى چى گجلی گوك اذ چبى ک اگو اى پبی آى ریوی ثیبلاىل ثو و هل كه

كی هوهی و اكزبك اذ چبى ک چى كه هغل ؽوام ثبل ثهب آكزبة اى و آى ثو آیل ثو و آى هیلی اذ اى گ ثوآهك گیل اثواین ػلی الالم ثوآهك اذ. ا یي ػو ک كه هیبى ک اذ و اذ ك ریو پوربة كه ك ثی یذ، هغل ؽوام ث هیب ایي

ب كوافبی اله اذ گوك ثو گوك هغل ؽوام و اذ کچال ثبىاهب، وکغب هف ای ث هیبى ک كه اذ كیاه ثبه بفز

كهاى ثوبك، اله و یچ كهفذ یذ هگو ثو كه هغل ؽوام ک ی هـوة اذ ک آى هاثبة اثواین فال. ثو و عبی كهفزی چل ثلل اذ ثيهگ ل، اى هغل ؽوام ثو عبت هوم ثبىاهی ثيهگ

یل اذ اى عثی وبل ثوو ثبىاه عة ک اثهجی اذ ک كاهي ک اثهجی لبذ آى چبى اذ ک كاهي ها وچى

ب هل ب ث روریت هال کجو آى آزبى ال گ كهعبد ثيهگ کوكگیل لب هو کل آى اذ. ث آفو فلن كػب کل آچ هی

ت وبل ک هو اذ اى الک ثبالی اذ ثو ا فب ثبىاه اى عبال ك ههیآى قو اذ. كه ایي ثبىاه ثلل اى ایي ای ثیبه بفز

و ربثلايه، چى کی ػوو فال کوك اى عبی كه آیل ث ین ال ک ػوو ب بفز ال هغل ب کوك كوگی هک و عب هیل

ال ب کوك عبی كه آیل ث ین كوگی هک و عب هطلفال کوك اى هغلب بفز ک ػوو ها اى آى عب اؽوام گیول، اؽوام گوكزي آى

ثبل ک عبه كفز اى ري ثیوى کل اىاهی ثو هیبى ثلل اىاهی كیگو

Page 62: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گیل ک لجی: اللن یب عبكهی ثوفیزي كه پیچل ث آاىی ثلل هیآیل. اگو کی ث هک ثبل فال کؼوو یک ی هک هیلج

ىل وک کل ربثلاى هیل ثهكى اى آى عب اؿؾوام گیوك لجیک هیكهآیل ث یذ ػوو چج و آیل ث هغل ؽوام كهآیل يكیک فب ثك ثو كذ هاذ ثگوكك چبى ک فب ثو كذ چپ ا ثبل ثلاى

ك ک ؽغواالك كه اذ ؽغو ها ث كل اى ؽغو ثگنهك هکي ثو وبى ال ثگوكك ثبى ث ؽغو هل ث كل یک ف ثبل

ثوایي ال لذ ف کل ثبه ث رؼغیل ثلك چبه ثبه آز ثوك چى اف روبم ل ث هوبم اثواین ػلی الالم هك ک ثواثو فب

اى پ هوبم ثبیزل چبى ک هوبم هبثیي ا فب ثبل آى عب اذ ك هکؼذ وبى ثکل آى ها وبى اف گیل. پ اى آى كه فب ىهيم ك اى آة ثقهك یب ث هی ثوبلل اى هغل ؽوام ث ثبة اللب ثیوى ك

آى كهی اذ اى كهبی هغل ک چى اى آى عب ثیوى ل ک بذ، ثو آى آزب بی ک لب ك، هی ث فب کل كػب کل ل

كػب ک هؼلم اذ، چى فال ثبل كوك آیل ك هایوي ثبىاه ی هو ثوك آى چبى ثبل ک اى عة ی وبل هك. كه ایي ثبىا هک

هل گوكك، اله ایي ثبىاه آى عب ک هك ثو كهبی هغل ؽوام هی هیػلی اللح الالم ؼی کوك اذ زبكز كیگواى ها زبة كوهك گبهی پغب ثبل، ثو ك وف ایي هغ چبه هبه اذ اى ك

عبت ک هوكم هک اى ک لب ث هیبى آى ك هبه هل اى آى عب ى ك ثزبثل رب هیبى ك هبه كیگو ک اى آى وف ثبىاه ثبل ثؼل اى آ

هبه هل اى آى عب ثزبثل رب هیبى ك هبه كیگ هک اى آى وف ثبىاه ب هل ثبل ثؼل اى آى آز هل رب ث ک هو چى ث آزب

ثواى عب هل آى كػب ک هؼلم اذ ثقال ثبىگوكل ك یگوثبه كه ل ثبه اى هو ویي هى كهآیل چبى ک چبه ثبه اى لب ث هو

ث لب چبى ک لذ ثبه اى آى ثبىاه گنز ثبل. چى اى ک هو كوك آیل وبى عب ثبىاهی اذ ثیذ كکبى هثوی ثبل و ؽغبم

ز هی و روال، چى ػوو روبم ل اى ؽوم ثیوى آیل. كه بهیي گیل ایي ثبىاه ثيهگ ک ی هوم اذ آى ها م الؼط

ثببی یکذ و كاهكوبى ثبل، كه هک ك گوهبث اذ بىل، چبى رولیو کوكم ک كه هک كو آى گ جي ک كبى هی

ك ياه هوك وی ثی جبل ثبهی هویت پبل هوك ؿوثب هغبهاى

Page 63: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

وثی ثبئل. كه آى هذ فك هؾ ثك بيك هي گلم ث یک كیبه هـ .ثك، هجلـی اى آى عب هكز ثكل

اله و هک ال و وی ها ىا ثالك فوابى هبهاءالو ػوام ؿیو واب ثك اهب اکضو آى فواة ثك یواى، فللبی ثـلاك ػوبهد

ال آى عب كه آى هذ ک هب هیلین بی ثیبه ثببی یک کوكك ثؼی هلک بفز ثكل. آة چب بی ثؼی اى آى فواة ل ث

ب هبغ هک و ه رلـ ثبل چبى ک زاى فهك اهب ؽال ک و یک اى آى ث هولاه ك ياه كیبه ثوآهل ثبل ثيهگ ثیبه کوك

ال كه آى ربهیـ کوك آیل پو هی ب كو هی آى هذ ث آة ثبهاى ک اى كهكین ری ثكل، یکی ک اهیو ػلى ثك ا ها پو بك ک هب آى عب ث

گلزل آثی كه ىیو ىهیي ث هک آهك ثك اهال ثیبه ثو آى وف كل هیکوك كه ػوكبد ثو آى کذ ىهع کوك ثكل آى آة ها ثو آى عب ثز

آهل ث و وی هیل ثكل پبلیيب بفز اال الکی ث هک هیك وبیبى آى ها ال ک آى آة كه آى عب عوغ هی ؽی بفز

ثوگیول ث و آهل كول، ث ها هكز ث ین كوگی چبی اذ ک آى ها ثیواليال گیل آى عب هغلی یکذ آة آى چب

.ف اذ وبیبى اى آى عب یي ثیبهل ث و ثلولگوم ثبل آفو ثوي هب هلین فیبه ثبكهگ ای هک ػظین

ثبكغبى ربى كیلم آى عب، ایي ثذ چبهم ک ث هک هیلم ؿو هعت اصی اهثؼیي اهثؼوبی رب ثیزن می الؾغ ث هک هغبه ثكم. پبيكن كوهكیي هلین اگه هیل ثك اى هزب ث و آهك ثكل

كوفزل ال اهكیجذ فوثي كوااى هیل ثك فك و یكه ثبىاه هب ث ىهزبى آى عب یبكذ ك وگي فبلی جبل هی . صفث سهیي عزب یوي - ۳۳تخغ

لذ ىهیي ػوة یوي : چى اى هک ث عبت عة هل ث یک يل ث الیذ یوي هل ربلت كهیب و الیذ یوي اذ ىهیي یوي

.ؽغبى ث ن پیز اذىهیي یوي ها ؽویو گیل ىهیي و ك الیذ ربىی ىثبل كه اطالػ

ؽغبى ها ػوة، عبت ایي و ك ىهیي كهیبذ، ایي ىهیي چى عيیو ای اذ ال عبت وهی آى كهیبی ثو اذ ؿوثی كهیبی هليم ک مکو آى كه هوله هكذ ک فلیغی اذ عبت عثی كهیبی

ك ثبل رب هؾی اذ، ل ایي عيیو ک یوي ؽغبى اذ اى ک

Page 64: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ػلى هولاه پبل كوگ اى وبل ث عة ػو آى ک اى هوم ث هـوة اذ اى ػوبى اذ رب ث عبه هولاه چبه ل كوگ ثبل

ىهیي ػوة اى کك رب هک اذ ىهیي ؽویو اى هک رب ػلى، كه ىهیي ل ػوة آثبكای الک اذ هوكهب ثیبثبی ؾوا یل فلازه چبهپب فیو. ىهیي ؽویو هن اذ یک هن ها اى آى ربه گیل ایي بؽل كهیبی هليم اذ ثو عبت هـوة وب آثبكای ثیبه اذ چى ؼل ىیجل ؼب ؿیو. ایي وب ثو

ؾواذ پبكب آى ثل ؽجی ثك اى آى پو بككل، كیگو هن ب ب وكیو ی اذ ک آى ها غل گیل اله ا كیالؿاى ؽویو ک

ثبل عببی رگ ؽبهی هؾکن. یم هن اى ی هوم اذ اله آى و بی ثیبه اذ چى غواى ػضو ثی ؿیو آى اله ایي هن اؽی ثیبه اذ و بؽیزی هلکی هییی كاهك

کوی هطلن یذ. ههی هوكم ثبل ث فك و آى عب لطبی ؽب ثی رو كىك فی ؽواهی، ایي هن هولاه كیذ كوگ كه ل پغب ثوآیل فلوی ثیبه ثبل و ع، هو ؿولاى ث یوي اذ ث وی ک آى ها ؼب گیل اى آى هو اکى ثو هضبل رلی

ب گیل ک فلال ایي هو پبكب و هبل اذ كه هیبى و آى عب ثیبه اذ ب ككی عبى ثك اذ. گیل ک كه آى رل گظ

یچ ک كذ ثو آى یبهك ثوكى لطبى هػیذ. ػوین ثلیي و ؼب کل آى گی اذ ک اى ک ثجول كه هیبى هیگ ثو ربث

هیگ ث آكزبث پوهل ث چوؿ ث پیبهل، ث آر ثویبى کل كه هیبى هي ث هو كیلم ک ویوی ث ی لطبى آهك ثكل اى یوي ک

.كز ثوچک ا اى یک پبه ػوین وؿ ثك هبل یبهدصفث هظجذ الحزام تیث کعث - ۳۴تخغ

لذ هغل الؾوام ثیذ کؼج :گلز این ک فب کؼج كه هیبى

هغل ؽوام كه هیبى و هک كه ل آى اذ اى هوم ث هـوة. ب كه وبل ث عة. اهب كیاه هغل هبئو یذ هکيػو آى

هبلیل اذ رب ث هلهی هبیل اذ ىیوا ک چى كه هغل وبى کل اى و عات هی ث فب ثبیل کوك، آى عب ک هغل الی رو اذ اى ثبة الل ک ی وبل اذ رب ث ثبة ثی بن چبهل ثیذ

ػو اى ثبة ال ک ی وبل اذ رب ث چبه اه اذ،ثبة اللب ک ی عة اذ كواؿ رو عبی یل چبه اه

Page 65: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

اذ جت هلهی عبی رگ رو وبیل عبی كواؿ رو، و گوك. ثوگوك ال هیبى هغل هام اذ ث پ ث ػوكبی هفبم ثوكاز

ک ث ی بؽذ هغل وای ها چبه کوك كهاىی پ اذ ث چل پظ بم اذ پبی ث ثیذ بم

ػوكبی هفبم روبهذ ل زبك چبه اذ گلزل ایي و ػوكب ها فللبی ثـلاك كوهكل اى عبت بم ث ها كهیب ثوكى گلزل

ب ب ک كه کزی چى ایي ػوكب ث هک هبیلل آى هیوبىب ثز ثكل پبه ل ثك چى ثلوفزل اى هیوذ آى ذ وكگ

ياه كیبه هـوثی ؽبل ل اى عول آى ػوكب یکی كه آى عبذ ک ثبة الل گیل زی وؿ هفبهی اذ. گلزل ایي زى ها

ال ث هیب آى یک زى ياه هي ثك. وگ كیبه فویلال ثو و زى ب بفز غل كه اذ و ث بمهغل ؽوام ها ی

ال ک كواى راى کوك، ثوعبت بی هفبم ثو یچ کلام كهی بلهوم چبه كه اذ، اى گ وبلی ثبة الجی آى ث بم اذ ثز، ن ثو ایي كیاه گ عثی كهی كیگو اذ ک آى ها

ك كهل اه ثی اذ ایي كه ث ك ن ثبة الجی گیل هیبى آى بم اذ، چى اى ایي كه ثیوى ی ثبىاه ػطبهاى اذ ک فب

هل ػلی الالم كه آى کی ثك اذ ثلاى كه ث وبى اله هغل لی. چى اى ایي كه ثگنهی ن ثو ایي كیاه هوهی ثبة ػلی ػلی

هیي ػلی ػلی الالم كه الالم اذ ایي آى كه اذ اهیوالوهغل هكزی ث وبى ایي كه ث بم اذ. چى اى ایي كه ثگنهی ثو گ هغل هبه ای كیگو اذ ثو و ؼی اى آى هبه ک ث ثبة ثی بن اذ رب ثلیي عب ثیبیل زبكزي ایي هبه ن اى آى چبهگب

هغل اذ لذ كه اذ. هنکه اذ. ثو كیاه عثی ک آى ل ال ثبة اللهبیي اذ آى ث ك بم قزیي ثو هکي ک یوگوك کوك

اذ. چى الکی ث عبت ؿوثی ثو ی كهی كیگو اذ ث ك بم آى ها ثبة اللبیي گیل، وچبى هلهی كیگو ثول ثبة اللب گیل.

هیبیي ثيهگ رو اذ عبت ایي كه ها پظ بم اذ اى و ایي بم ا ك بم کچک. هل هللا ػلی الالم اى ایي كه ثیوى آهل اذ ک ث لب ك كػب کل ػزج ایي بم هیبیي گی پیل اذ ػظین گی یب ثك اذ ک هل ػلی الالم گوكزل اللح

و هلم هزجوک ا پبی هجبهک فك ثو آى عب بك اذ آى گ ال كه آى ػلی الالم گوكز آى بى هلم ها اى آى گ یب ثجویل

Page 66: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گ پیل روکیت کوك چبى ک واگذ بی پب الهى هغل كاهك ؽغبط ثؼی هی ثو آى بى هلم ل ثؼی پبی رجوک ها هي

ی هـوة هی ثو آى بى بكى اعت رو كازن. اىثبة اللب .هولاهی كیگو ثول ثبة الطی اذ ث ك بم

ثواثو ایي وای اثعل اذ ک اکى هزواػ اذ. ثو كیاه هـوثی ک آى ػو هغل اذ كه اذ. قذ آى گ ای ک ثب عة كاهك ثبة ػو ث ك بم اذ. ث هیب ایي لغ ثبة اثواین

بم ثو كیاه وبلی ک آى ل ػلی الالم اذ ث گهغل اذ چبه كه اذ ثو گ هـوثی ثبة الی اذ ث یک بم. چى اى آى ثگنهی ی هوم ثبة الؼغل اذ ث یک بم. چى اى آى ثگنهی ث هیب لغ وبلی ثبة الل ث ك بم. چى اى

ث گ هغل آى ثگنهی ثبة الوبه اذ ث یک بم. چىهی وبلی هوهی كهی اذ ثبة ثی یج گیل، فب کؼج ث هیبى بؽذ هغل اذ هوثغ الی ک ل اى وبل ث عة اذ ػو اى هوم ث هـوة ل ی اه اذ ػو بيك كه فب ی هوم اذ. چى كه فب هل هکي ػوام ثو

هکي ؽغواالك ثو كذ چپ، هکي هـوثی كذ هاذ ثبل عثی ها هکي یوبی گیل هکي وبلی هـوثی ها هکي بهی گیل،

ال كه آى ؽغواالك كه گ كیاه ث گی ثيهگ اله روکیت کوكعب بل چبى ک ؽغواالك كه گ كیاه ث گی ثيهگ اله

ل چبى ک چى هوكی روبم هبهذ ال كه آى عب ب روکیت کوكثبیزل ثب ی ا هوبثل ثبل. ؽغواالك ث كهاىی یک كزی چبهاگذ ثبل ث ػو ذ اگذ ثبل کل هله اذ، اى ؽغواالك رب كه فب چبه اه اذ آى عب ها ک هیبى

ىهیي ث چبه اه ؽغواالك كه فب اذ هلزيم گیل. كه فب اى ثورو اذ چبى ک هوكی روبم هبهذ ثو ىهیي ایزبك ثو ػزج هل

ال اى چة چبى ک ث هذ ؽبعذ كه پی ل رب هوكم ثو وكثبى بفزآى ثوهل كه فب هل آى چبى اذ ک ث كوافی ك هوك ثو پلی

ي فب ثلل اذ ثلیي هولاه ن ث آى عب ثورال هكذ كوك آیل، ىهی .ک گلز ل

صفث کعث - ۳۴تخغ

Page 67: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لذ کؼج :كهی اذ اى چة بط ث ك هواع ثبالی كه اه ین اذ پبی و هواػی یک گي چبه یک چبى ک

ین ثبل، هی كه كه كواى ن جز ثو آى و ك هواع گي ال کزبثذ بی ث ىه ب وبی هجذ کوك ب کزبثذ وو کبهی كایو

کوك ین فز كه هال ایي آیذ ها رب آفو ثو آى عب ز :اى ال ثیذ غ للب للنی ثجک االیخ ك ؽلول وو گیي ثيهگ ک اى ؿيیي

ال ثو ك هواع كه ىك چبى ک كذ و ک ک فال ثلاى بككوزول ك ؽلو كیگو وو گیي فوكرو اى آى ن ثو ك هواع كه ىك چبى ک كذ و ک ک فال ثلاى هل هلل ثيهگ اى وو ثو ایي ك ؽلو ىیویي ثگنهایل ک ثزي كه ث آى ثبل رب آى هلل ثوگیول كه

ك كگ . صفث اذرى کعث - ۳۴تخغ

یؼی صقبز جو اذ ىهیي لذ الهى کؼج :ػو كیاه

فب ها كو اى هفبم اذ و پیل كه فب فلد کچک اذ ب ک كه ب یکی هوبثل كه ك ثو عبت وبل، زى ثو هضبل كکبى

ال و چثیي اذ چبه روایل اى فب اذ كه ىیو وق ىكوبل رقز گی هفبم چة بط اال یک زى هله اذ. اى عبت گیل ک هل ػلی وؿ اذ الی ک كو ىهیي اذ هی

اللح الالم ثو آى عب وبى کوك اذ و ک آى ها بل عل کل ک وبى ثو آى عب کل، كیاه فب و رقذ بی هفبم پیل ث اذ اى الاى. ثوعبت ؿوثی هؾواة اذ اى وو بفز هیـ ثو كیاه كفز و یکی ثبالی هوكی ث رکلق ثیبه اى ىهکبهی

ب اى ىهیي ثلل رو اذ، اك ین فز چبى اذ ک ایي هؾواة هولاه چبه اه كیاه فب اى ىهیي ثورو بك اذ ثبالرو اى آى و

ىه كیاه اى هفبم اذ رب وق ث وبهد وبی کوك اؿلت ثپیل و چبه كیاه. كه آى فلد ک لذ کوك ل ک یکی كه هکي ػواهی اذ. یکی كه هکي بهی یکی كه هکي یوبی كه و ثیـل ك رقز پظ گي یک گي ػو كاهك، كه آى فلد ک هلبی ؽغواالك اذ كیجبی وؿ كهکیل ال. چى اى كه فب كه هل ثو كذ

ذ ىای فب چبه کوك هولاه گي كه گي كه آى عب كهع هاای اذ ک آى ها ثبم فب اذ كهی وو گیي ث یک جو ثو آى عب بك آى ها ثبة الوؽوخ فال هلل وو گیي ثو ا بك ثبل، چى

Page 68: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه ثو ثبم لی كهی كیگو اذ اكکل وچى كه ثبهی و ك هی آىوو گوكز. ثبم فب ث چة پیل اذ و پ ها ث كیجب كه

گوكز چبى ک چة یچ پیلا یذ ثو كیاه پی فب اى ثبالی ب کزبث ای اذ ىهیي ثو كیاه آى كفز بم لطبى هو ثو آى چة

ز ک هک گوكز اى كذ فللبی ثی ػجب ثیوى ثوك آى لؼيیي للیي هللا ثك اذ. چبه رقز وو گیي ثيهگ كیگوی اذ ثواثو ا

یکلیگو ن ثو كیاه فب كفز ث هوبهبی وو گیي ثوو یک بم لطبی اى الیي هو ز ک و یک اى ایبى ث هىگبه فك آى

اذ ب هلیل وو آیقز ب كوزبك ال. اله هیبى زى رقذپذ فب ث هفبم یوبی پیل اذ ک وچى ثله اذ، فب ها چبه هىى اذ ث چبه گ ثو و هىی اى آى رقز ای آثگی بك ک فب ثلاى هي اذ ثبهاى كو یبیل، بكاى فب اى عبت

ىه وبل اذ ثو هیب. عبی ل بكاى گي اذ وربو ثز اذ. عبه ای ک فب ثلاى پیل ثك پیل ثك ث ك هغ واىی ها یک گي ػو هیبى و ك واى ك گي ث روویت ىیو

ثبال ث ویي هیب چبى ک ث اط ك واى ػل فب ث هوذ ثك و یک ث هیب ك گي. ثو چبه عبت عبه هؾواة بی هگیي

ال و کوك ث ىه هز پوكافز ثو و كیاهی هؾواة ثبكزیکی ثيهگ كه هیبى ك کچک ثو ك جوف چبى ک ثو چ=به كیاه كىاك هؾواة اذ. ثو آى فب ثوعبت وبل ثیوى فب كیاهی

ال هولاه یک گي ین و ك و كیاه رب يكیک اهکبى فب ثوك بفزبى ک ایي كیاه هو اذ چى ق كایو ای. هیبى عبی ایي چ

كیاه اى كیاه فب ثوك چبى ک ایي كیاه هو اذ چى ق كایو ای، هیبى عبی ایي كیاه ا ى كیاه فب هولاه پبيك گي كه اذ كیاه

غ ها ال ث هفبم هلى هو ایي ه ىهیي ایي هغ هوفن کوكؽغو گیل آى بكاى ثبم فب كه ایي ؽغو هیيك كه ىیو بكاى رقز

گی جي بك اذ ثو کل هؾواثی ک آة بكاى ثو آى اكزل آى گ چلاى اذ ک هوكی ثو آى وبى رال کوكى، هوبم اثواین ػلی

الالم ثو آى عبذ آى ها كه گی بك اذ ؿالف چبهکوك ک ثبالی هوكی ثبل اى چة ث ػول وچ یکرو جل بی وو ثوآهك آى ؿالف ها ك عبت ث ىغیوب كه گ بی ػظین

ثز ك هلل ثو آى ىك رب کی كذ ثلاى کل هیبى هوبم فب ی اه اذ. ثیو ىهيم اى فب کؼج ن ی هوم اذ

Page 69: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

اذ هیبى ثیو ىهيم فب چل اه ثوگ ؽغواالك اذ ثو كوافی چب گي ین كه گي ین اذ آث هی

ال اى رقز بی هفبم كاهك لیکي ثزاى فهك، و چب ها ؽظیو کوكال ک آة كه پیل ثبالی آى ك اه، چبه ی فب ىهيم آفوب کوك

ال رب ىل ىهیي فب ىهيم ها هجک چثی کوكآى هیيل هوكم بهك. كه ایي فب ی هوم اذ ثواثو هیيل كو هی آة ک هی

فب ىهيم ن اى عبت هوم فب ای كیگو اذ هوثغ گجلی ثو آى بك آى ها وبیخ الؾبط گیل. اله آى عب فن ببك ثبل ک

ل. اى ایي وبیخ الؾبط ی هوم فب ای ؽبعیبى اى آى عب آة فهكیگو اذ الی گجل ثو و آى بك اذ آى ها فياخاليیذ گیل. اله ا وغ هؿي هبكیل ثبل. گوك ثو گوك فب کؼج

ب اكکل ثو آى رکللبد ال ثو و و ك زى چة ب كو ثوك زىب آیقز رب ث ت ب هالة و ثو آى ؽلوکوك اى وبهد

ب ثو آى عب ل اى آى آیيل آى ها هبؿل گیل. هیبى ب چواؽ وغكیاه فب کؼج ایي هبػل ک مکو کوك ل ل پغب گي ثبل

ب ک كه بؽذ هغلالؾوام اذ ثغي آى اكگب اذ عول فبب هللا رؼبلی فب اذ یکی فب ىهيم كیگو کؼج هؼظو وك

فياخ اليیذ. اله پ ک ثوگوك هغل اذ پلی كیاه لم بذ اى آى و وی اى ثالك هـوة هو بم هم ػواهیي

فوابى هبهاءالو ؿیو. ث چبهكوگی اى هک بؽیزی اذ اى یل ثب لکوی گیل اهیو هک آى عب هیعبت وبل ک آى ها ثوه

ک ا ها ثبل آى عب آة هاى كهفزبى اذ آى بؽیزی اذ كه هولاه ك كوگ ل ویي هولاه ػو. هي كه ایي بل اى ال هعت ث هک هغبه ثكم هن ایبى اذ ک هلام كه هب هعت و

كزبة ثوآیلهى كه کؼج ثگبیل ثلاى هذ ک آ . صفث گؼدى در کعث ػزفاهللا جعالی - ۳۳تخغ

كى كه کؼج وكبهللا رؼبلی. کلیل فب کؼج گوی اى لذ گ

ػوة كاهل ک ایبى ها ثی یج گیل فلهذ فب ها ایبى کل اى لطبى هو ایبى ها هبو فلؼذ ثكی. ایبى ها هئیی

اذ ک کلیل ث كذ ا ثبل رچى ا ثیبیل پظ ک كیگو ثب ا ب هل اى ؽبعیبى هوكی ك ثول آى وكثبى ک لذ ثبل چى ثلاى ع

کوك این ثوگیول. ثیبهل كه پی ل آى پیو ثو آى عب هك ثو آزب

Page 70: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثبیزل ك ري كیگو ثو آى عب هل عبه كیجبی ىهك ها ثبى کل یک و آى پیو اى آى یکی اى ایي ك هوك ثگیول وی هوكی كیگو وچى پوك ک

ب ثیوى کل ثپل ک كه گبیل ا هلل ثگبیل اى آى ؽلوفلوی اى ؽبعیبى پی كه فب ایزبك ثبل چى كه ثبى کل ایبى كذ ث كػب ثوآهل كػب کل وک كه هک ثبل چى آاى ؽبچیبى

لل كػب ثك كال ک كه ؽوم گكل و فلن ث یک ثبه ث آاىی ثکل چبى ک ؿلـل ای ػظین كه هک اكزل پ آى پیو كه الهى ك

كاهل ك هکؼذ وبى کل ثیبیل و آى ك ق وچبى آى عبه هیك هواع كه ثبى کل ثو آزب ثبیزل فطج ثوفال ث آاىی ثلل

ثو ال ثیذ ا آى ثوهل هللا ػلی اللح الالم لاد كوزل هذ آى پیو یبهاى ا ثو ك وف كه فب ثبیزل ؽبط كه هكزي گیول

آیل رب آى کل ثیوى هی هل و یک ك هکؼذ وبى هی ث فب كه هیهذ ک یووى يكیک آیل، كه فب ک وبى کل هث كه کل ث كیگو

پو هوكم ل ثك ک كیگو عبی جك عات یي هاذ، هزی ک فبک كه هل هوكم ها ووكم لزل ثیذ هوك ثكل. هوكم یوي ک ث

ب كو ؽظ آیل ػبه آى چى لاى و یک لگی ثوثز هیب ثبكز ویک کزبه هطیلی چبى ک لا كه هیبى گناز هی

اذ کزبه هزبل ثك اذ هؼوة ىك گیل ال لاى اى یوي ثكکوك ال. كه هیبى ؼجبى ههبى ال هىبی كج پغج آكی كه کؼج ثگبیل چى هب می الوؼل كهآیل كیگو كه کؼج ثبى

.کل

عوز جعزا - ۳۳تخغ

ػوو عؼوا. ث چبهكوگی هک اى عبت وبل عبیی اذ آى ها عؼوا گیل هطلی لی هللا ػلی لن آى عب ثك اذ ثب

لکوی. بيكن می الوؼل اى آى عب اؽوام گوكز اذ ث هک آهل ػوو کوك. آى عب ك چب اذ یکی ها ثیو الول گیل یکی ها ثیو

ثی اثی بلت لاد هللا ػلیوب و ك چب ها آة روبم ف ػلیثبل هیبى وك چب ك گي ثبل آى ذ ثوعب كاهل ثلاى هن

ب ک پبه ای اذ ک ثلاى هغ آى ػوو ثکل. يكیک آى چب

Page 71: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گكب كه گ اكزبك اذ وچ کب ب. گیل پیـوجو ػلی اللح ث كذ فك كه آى گك آهك وز اذ. فلن ک آى عب هل الالم

كه آى گكب آهك ول ثب آة آى چب ب، وبى عب كهفزبى ثیبهی ب ثول، وبى عب ک اذ یيم ثکل بى پيل ث رجوک ث الیذ

پبه ای ثلل اذ ک گیل ثالل ؽجی ثو آى عب ثبگ وبى گلز اذ. و آى عب هل ثبگ وبى گیل كه آى هذ ک هي آى عب هكزن هوكم ث

ؿلج ای ثك ک ىیبكد اى ياه زو ػوبهی كه آى عب ثك رب ث كیگو چ هل اى هو رب هک ثلیي ها ک ایي ثذ آهلم یل كوگ ثك اى هک رب یوي كاىك گ اذ كه ك كوگ، كه آى كذ هغلی

ک اثواین ػلی الالم کوك اذ ایي بػذ هجوی ثك اذ فاة اى فذ هبل اذ چى هذ وبى پییي ك فطیت ثو آى عب هك فطج عبهی کل پ ثبگ وبى ثگیل ك هکؼذ وبى ث

عوبػذ ث هن هبكواى ثکل و كه آى هذ هبهزی وبى ثگیل ذ ثکل. پ فطیت ثو زو یل ی ك هکؼذ كیگو وبى ث عوبػ

هوم ثول ث یک كوگی آى عب کی فوك گیي اذ ک آى ها عجل الوؽوخ گیل ثو آى عب ثبیزل كػب کل رب آى هذ ک آكزبة كو

هك. پو بككل ک اهیو ػلى ثك آة آهك ثك اى عبی كه هبل ثیبه آى ک آهك ث كذ ػوكبد ثوك آى عب ثو آى فوط کوك آة ها اى

ب بفز ک كه ایبم ؽظ پو آة کل رب ؽبط ها آة ثبل. ن ایي ؽبككل ثو و عویل الوؽوخ چبهبهی بفز ػظین ک هى ت

ب وغ بی ثیبه ل ک اى ك كوگ ػوكبد ثو گجل آى فب چواؽهیو هک اى ا ياه كیبه ثزیل ک اعبىد كاك ثزاى كیل، چیي گلزل ک ا

.رب آى فب ثبفذ

پض اس حج چارم - ۳۳تخغ

ن می الؾغخ اصی اهثؼوبی ؽظ چبهم ث یبهی فلای بط فطیت اى ػوكبد جؾب رؼبلی ثگناهكم، چى آكزبة ؿوة کوك ؽ

ثبىگزل یک كوگ ثیبهلل رب ث هؼوالؾوام آى عب ها هيكلل ال فة وچى هوه ک هوكم آى عب وبى کل گیل ثبیی بفز

گ هعن ها ک ث هی الاىل اى آى عب ثوگیول، هن چبى اذ ک کل چى آكزبة آى ت یؼی ت ػیل آى عب ثبل ثبهلاك وبى

Page 72: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لع کل ث هی هل ؽبط آى عب هوثبى کل. هغلی ثيهگ اذ آى عب ک آى هغل ها فیق گیل. آى هى فطج وبى ػیل کوكى ث هی هن یذ هطلی لی هللا ػلی لن لوهك اذ. هى

ز ال. كن ث هی ثبل گ ثیلاىل وػ آى كه هبک ؽظ گلكاىكن هب وک ک ػيم ثبىگزي كاز ثبل ن اى آى عب ثبىگوكك

. و ک ث هک فال ثك ث هک هكلحظا طائف - ۳۳تخغ

رب آى عب پ اى آى اى اػواثی زو کوای گوكزن رب لؾب گلزل اى هک

ث یيك هى ثول. كاع فب فلای رؼبلی کوكم هى آكی ىكن می الؾغ اصی اهثؼیي اهثؼوبی ک ال فوكاكهب هلین ثك لذ كوگ اى هک ثوكزن هوؿياهی ثك اى آى عب کی پلیل آهل چى ث ها

ثیوالؾیي ثي ب ثك چبی ثك ک آى ها ک لین ؾوایی ثك كیل. گلزل ای وك ثك ها ی هوم هی اله هی

كج ثیذ كم می الؾغ ث بیق هیلین ک اى هک رب آى عب .كاىك كوگ ثبل

بئق بؽیزی اذ ثو و کی. ث هب فوكاك چبى وك ثك ک كه چ هج بیق ثبیذ ذ ث هک فوثي كواؿ ثك آ آكزبة هی

اذ وکی اذ ؽبهی هؾکن كاهك، ثبىاهکی کچک عبهؼی هقزو كاهك آة هاى كهفزبى به اغیو ثیبه كاذ. هجو ػجلهللا

ػجب هی هللا ػ آى عبذ ث يكیک آى هج فللبی ثـلاك آى عب ال آى هجو ها كه گ آى هغل ثوكذ هغلی ػظین بفز

ال هوبم گوكز ب بفز هؾواة هجو. هوكم آى عب فبهاذ . پض اس طائف - ۳۳تخغ

هكزین و عب ؽبهکب اى بئق ثوكزین ک کزگی ثك ک هیوكل اػواة ب ثك كههیبى کزب ؽبهکی فواة ث هي كیک

گلزل ایي فب ی لیلی ثك اذ ه ی ایبى ػغیت اذ. اى اغب ث ؽبهی هیلین ک اى ها هطبههی گلزل اى بئق رب آى عب كاىك

گلزل آى عب كوگ ثك. اى آى عب ث بؽیی هیلین ک آى ها صویب هیكالة كه آى بؽی کوكل ثب آة چب فوهبیزبى ثیبه ثك ىهاػذ هی

گلزل ک یچ ؽبکن لطبى جبل و عب هئیی هزوی هی

Page 73: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ثبل ث و فك هوكم كىك فی و هى ثبیکلیگو عگ فهذ كازل. اى آى عب کل. اى بیق رب آى عب ثیذ پظ كوگ هی

كوگ گلزل. كه هولاه ین ثگنزن ؽبهی ثك ک آى ها عيع هیىهیي چبه ؽبه ثك. آچ ثيهگ رو ثك ک هب آى عب كوك آهلین آى ها

گلزل كهفذ بی فوهب ثك الک فب آى ؽیي ثی یو هیق ک زو اى ا گوكز ثكین كه ایي عيع ثك، پبيك هى آى عب

ثوبلم. فلیو جك ک هبها ثگنهال ػوة آى هغ و ههی ها ؽلی بل ک ػلق فاه ایبى ثك کی ثیگب كه آى عب زال لى ک ث

و ک ها ک ثی فلیو ثلهه ثبل هالى یي گیل. ارلبهب وه آى اػواة گلزل ث عيع آهل هب ا ها ک كه ها هب ثكل ک ایبى ها ثی اك هیب ا ثوكزین. ههی گلزل ث فلیو گوكزین ا ها اثؿبن ػج ثي الؼجیو هی

هی ث هب بكل پلازل یلی یبكزل چ ایبى و ثیگب ها ک ثیل یل فال چى هئی ایبى ثب هب ثك چیيی گلزل گو آى هوكی ثك هب ها الک کوكلی. كی الغول كه هیبى ایبى یک چلی ثوبلین ک

وی ك ثگوكزین و یک ث ك فلیو جك ک هب ها ثگنهال اى آى عب فلی .كیبه رب هب ها ث هیبى ههی كیگو ثوك

اعزاب تذی خراک ایؼاى - ۳۳تخغ

ههی ث ػوة ثكل ک پیواى لزبك بل هوا ؽکبیذ کوكل ک كه ػوو ب چیيی ك ثكل چ كه ایي ثبكیفی ثغي یو زو چیيی قهثوكل ک فهك. ایبى فك گوبى هی یذ اال ػللی ه ک زو هی

کوكم و ػبلن چبى ثبل، هي اى ههی ث ههی ول رؾیل هیو عب هقبو ثین ثك اال آى ک فلای رجبهک رؼبلی فاز ثك ک

عبیی هیلین كه هیبى کزگی هب ث الهذ اى آى عب ثیوى آیین، ثب ثك ویک چى گجلی ک هي كه یچ گلزل، ک ک آى ها وثب هی

الیزی هضل آى لیلم. ثللی چلاى ی ک ریو ث آى عب ول چى فهكل وکغب ػوة کزل هی كیلل هی ووابى هب وبهی هی

زن فهك یو زو كیلل هي وبه را ثك یو زو هی كه ها و عب كهفزی ثك ک ثبهی كاذ هولاهی ک كا هبی ثبل

وكم، ثؼل اى هوذ کوكم ثلاى هبػذ هی اى آى چل كا ؽبل هی

Page 74: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ک کیلین ث كلظ هیلین ثیذ ثیبه چیيب ک كیلین هظ .یم لو

طلثغ فلج هزدم فقیز جگ - ۳۳تخغ

اى هک رب آى عب ل زبك كوگ ثك. ایي كلظ كه هیبى ثبك اذ بؽیزی ثيهگ ثك اذ لیکي ث رؼت فواة ل اذ. آچ كه آى هذ ک هب آى عب هیلین آثبكاى ثك هولاه ین كوگ كه یک هیل ػو

ك كه ایي هولاه چبهك ؽبه ثك هوكهکبی كىك هلل عبل ثایي چبهك ؽي ثل کوك ثكل ک هلام هیبى ایبى فهذ ػلاد ثك ایبى گلزل هب اى اؾبة الوین ک كه هوآى مکو کوك اذ رؼبلی

ىهع اكزبك رول، آى عب چبه کبهیي ثك آة آى و ثوقلزبى هیکیلل ک ىهع ها آة ایبى ثو ىهیي ثلل رو ثك ثی رو آة اى چب هی

کوكل ث گب آى عب لیلم ایبى ها الک كل ىهع ث زو هیىهاػزی و هوكی فك ها هىی ث ك یو ؿل اعوی کوك ثبل ک آى

وچ ههبى چیي هولاه ث بى پيل اىایي وبى بم رب كیگو وبى بم کوی فهل اهب ث هى فوهب فهل آى عب فوهبی ث یک كیلم ث اى آى ک كه ثو ؿیو، ایي هوكم ػظین كهی ثلثقذ ثبل ثب و كهیی و هى عگ ػلاد فى کل، آى عب فوهبیی ثك ک

ك كاگ ین گلزل و یکی ك كهم ز ک كه هیب ث هیلى هیثی جك گلزل اگو ثیذ بل ثل رجب ك، هؼبهل جبل

یچ چیي اى كیبی ثب هي جك اال ك ل کزبة ایبى هوكهی گو آهل الجز ثب پو ویو ثك ثو عبل ثكل و ک ث وبى هی

. کزبة وی فویللقاػی اصزخظز حیزت اعزاب تذی - ۳۴تخغ

هغلی ثك ک هب كه آى عب ثكین الک هگ غوف العهك ثب هي ثك ثو كیاه آى هغل ثیزی زن ثوگ بؿ ثوگی كه هیبى آى

ث ثوكم ایبى ثلیلل ػغت كازل و ال ؽبه عوغ للرلوط آى آهلل هوا گلزل ک اگو هؾواة ایي هغل ها و کی ل هي فوهب ث ر كین ل هي فوهب يكیک ایبى هلکی ثك، چ رب هي آى عب ثكم اى ػوة لکوی ث آى عب آهل اى ایبى پبل هي فوهب

Page 75: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

فاذ هجل کوكل عگ کوكل. ك ري اى ال ؽبه کز ل قل ثویلل ایبى ك هي فوهب لاكل، چى ثب هي و کوكل هي ياه

آى هؾواة و کوكم آى ل هي فوهب كویبك ه هب ثك ک ؿنا وی یبكزین اى عبى باهیل ل ثكین ک ره وی رازین کوك ک اى آى ثبكی وگي ثیوى راین اكزبك چ ث و وف ک آثبكای كاذ كیذ

ثبیذ ثویل هقف هلک كه آى چبه هب وگي پظ وگ ثیبثبى هیكهي گلم ث یک عب لیلم، رب ػبهجذ هبكل ای اى یوبه ک اكین گیوك ث لؾب ثوك ک اكین اى یوي ث ایي كلظ آهل ث رغبه كول. ػوثی گلذ

ى آى عب رب ثو هي ر ها ث ثو ثوم ثب هي یچ جك ک ث کوا ثلن اكیذ كوگ کوای زو یک كیبه ثك اى آى ک زوی یک ث ك

ثوكل گلذ ی كوفزل هوا چى ول جك ث ی هی كیبه هیكیبه كه ثو ثلی ر ها ثوین. ث وهد هجل کوكم وگي ثو لیل

.ثكم

ت طی تصز - ۳۴تخغ

پ آى ػویبى کزبة بی هي ثو زو بكل ثواكهم ها ث زو بلل

ثبد الؼ، ىهیی واه ثك ثی ک هي پیبك ثوكزن هی ث هطلغپز. و کغب ىهیي قذ رو ثك آة ثبهاى كه ا ایزبك ثك ت هى

هكزل ػغت آى ک هكزل ک یچ عب اصو ها پلیل جك اال ثو وغ هی هیثی یچ بی بگب ث وچبی هیللی ک آة ثك. الو ث چبه

هلینجب هى ث یوبه آ .

یواه هزدهاى سیذی هذثغ - ۳۴تخغ

ث یوبه ؽبهی ثك ثيهگ ک. اى ثیوى ؽبه وی اذ ثبىاهی اى وگ بع كه آى ثكل عبهؼی یک اهیواى آى عب اى هلین

ب گوكز ثك اى آى ک ال کی آى بؽیذ اى كذ آى ثبىاه ػلیبى ثكزی آى عب فك لطبى هلکی هبو يكیک جك آى ػلیبى یي ک

كال ک اى آى عب یل چبهل اه ثوزی ىیلی هنت ثكل كه هبهذ گیل دمحم ػلی فیوالجو ؽی ػلی فیو الؼول

Page 76: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گلزل هوكم آى و ویلی ثبل، ثلیي بؽیذ آة بی هاى اذ اى کبهي قلزبى گلزل چى فوهب كواؿ ك یک ياه هي ث یک كیبه

كازل ث ىهزبى راى اى یوبه ث لؾب چل كوگ هی ثبل .هكذ ک آة ثبهاى عبب ثبل ک ثقهل ث ربثزبى جبل

لحظا - ۳۳تخغ

لؾب وی اذ ثو ؾوای بك ک اى وعبت ک ثلاى عب فای هكذ ثبكی ػظین ثجبیل ثویل يكیک رو وی اى هلوبی ک آى ها لطبی اذ ث لؾب ثو اذ اى لؾب رب ثو ل پغب .كوگ اذ وگي ث ثو لطبی جك اذ ک هل لؾب کل

ک و اك هزبی ا ؽبهی اذ لذ لؾب. وی اذ چبهثبهی هی اى پ یکلیگو كه گوك ا کیل اذ اى گل هؾکن و ك كیاه هوة یک كوگ ثبل چو بی آة ػظین اذ كه آى و ک ویک پظ آیب گوك ثبل و ایي آة كه الیذ ثوکبه گیول

یبى ایي ؽبه بك اذ ثب ک اى كیاه ثیوى ك وی علیل كه ه .و آلزی ک كه وبی ثيهگ ثبل

تطعیذیاى ػز لحظا - ۳۳تخغ

اه هوك پبی ثبل گلزل لطبى آى كه و ثی اى ثیذ ي

هوكی ویق ثك آى هوكم ها اى هلوبی ثبىكاز ثك گلز وبى هى اى وب ثوگوكزن كػد کوك ثك آى هوكم ها ک هوعغ وب عي ثب

هي یذ بم ا اثؼیل ثك اذ چى اى ال آى و پول ک یلی اینچ هنت كاهی گیل ک هب ثؼ .

وبى کل هى لاهل لیکي ثو دمحم هطلی لی هللا ػلی لن . پیـبهجوی ا هوول

Page 77: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

اثؼیل ایبى ها گلز اذ ک هي ثبى پی وب آین یؼی ثؼل اى ال كبد گه ا ث و لؾب اله اذ هلی یک عذ بفز

ري اى كوىلاى هي ایي یذ کوك اذ كوىلاى فك ها ک هلامپبكبی گب كاهل هؾبكظذ کل هػیذ ها ث ػلل كاك هقبللذ

.یکلیگو کل رب هي ثبى آیناکى ایبى ها هوی ػظین اذ ک كاهالولک ایبى اذ رقزی ک ىیو كاهل پ ایي هلک ثو یک رقذ ثیل

بىل ایبى ثبل ث ککبط یکلیگو هی ىیو ثو رقزی كیگو وکبه کها كه آى هذ ی ياه ثل كهم فویل ىگی ؽجی ثك کبهىی

کوكل اى هػیذ ػو چیيی قازل اگو کی ثبؿجبی هیكهی لی یب بؽت هو، ا ها رؼل کوكلی رب کبه یک لی

ی ا لت کوكلی، و اگو ىهی کی ها ثو كیگوی ثكی ثی اىهبحؿویت ک ثلاى و اكزل ؼزی كال چلاى ک کلبف ا ثبل هبی

ثلاكلی رب ا اجبة آلزی ک كه ؼذ ا ث کبه آیل ثقویلی ث هواك فك ىه ایبى ک وبى هله ک زل ثكی ثبى كاكی اگو کی اى

د آثبكاى کوكى فلالاى هلک اجبة ها هلکی فواة لی هلازی ایبى ؿالهبى فك ها بهيك کوكلی ک ثللی آى هلک

اجبة آثبكاى کوكلی اى بؽت هلک یچ قازلی، آیبب ثبل كه لؾب ک هلک ثبل ث ی هػیذ ؿل آهك کل ک یچ زبل

ها بكاد ػوبهد آیب هيك آیبثبى اى هبل لطبى كل، آى الیيگلزل ىهای ایبى ها بئو، كه و لؾب هغل آكی جك هی

فطج وبى وی کوكل اال آى ک هوكی ػغوی آى عب هغلی بفز ثك بم آى هوك ػلی ثي اؽول هوكی هلوبى ؽبعی ثك هزول ؽبعیبى ک ثلاى و هیللی ا رؼل کوكی، كه آى و فویل

ب ثك كه و کوكل وة كه ىجیل فذ كاك زل ث وة هیكوىجیلی ياه كهم گ. چى هؼبهل کوكلی ىجیل ووكلی

وچبى ثوگوكزلی آى ول کضی اى آى ثوى جوكی آى عب ك بی .یک ثبكل ث ثو ثول ث كیگو ثالك

ل لیکي فك کلاگو کی وبى کل ا ها ثبى لاه .

جا کظی دعی تطعیذی کذ - ۳۳تخغ

Page 78: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

چى لطبى ثویل و ک ثبی قي گیل ا ها عاة ف كل راغ کل وگي واة قهل، پیز اجی رگ ثز ثب م و اكبه ث كه گهفب اثؼیل ث ثذ ثلاز ثبل هى ت یؼی چى اثؼیل ثوفیيك ثو آى ات یل، گیل اثؼیل گلز

ى فی ها ک چى هي ثیبین وب هوا ثبىبیل بى اذ كوىلاآى ثبل ک هوا ثب ویو هي ثو گوكى ثيیل اگو هي ثبن كه ؽبل ىل .م آى هبػل ثلاى جت بك اذ رب کی كػی ثؼیلی کل

د هغاطیض هزدهاى اطثحجزاالط - ۳۳تخغ !

یکی اى آى لطببى كه ایبم فللبی ثـلاك ثب لکو ث هک ل اذ و هک زل فلوی هوكم ها كه اف كه گوك فب کؼج ثکز ؽغواالك اى هکي ثیوى کوك ث لؾب ثوكل گلز ثكل ک ایي گ

کل هوبی هوكم اذ ک هوكم ها اى اواف عبى ث فیزي هیال ک وف عاللذ دمحم هطلی لی هللا ػلی لن ثلاى زلا

ب ثبى آى عب ثك یچ ک ث آى عب کل ک ؽغو اى ثیبه بل عب هی .وی ل، آفو ؽغواالك اى ایبى ثبى فویلل ث عبی فك ثوكل

خراک هزدهاى لحظا - ۳۳غ تخ

كه و لؾب گذ و ؽیابد كول چى گوث گ فو گب گپل ؿیو وچ كول و پذ آى ؽیاى يكیک

فوك آى عب گ ها كوث گز بك ثبل رب فویلاه كال ک چ هیکل وچى گپل هؼلف رب اى كوثی چبى ك ک زال هكزي. ثؼل

فهل هی کل اى آى هی . حذد لحظا - ۳۳تخغ

هوم هل لذ كوگی كهیبذ. اگو كه چى اى لؾب ث عبت

كهیب ثول ثؾویي ثبل آى عيیو ای اذ پبيك كوگ ل آى وی ثيهگ اذ قلزبى ثیبه كاهك هواهیل اى آى كهیب ثوآهل وچ ؿابى ثوآهكلی یک یو الیي لؾب ها ثكی، اگو اى

Page 79: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ل ػوبى ثو ىهیي ػوة اذ لؾب ی عة ثول ث ػوبى هلیکي عبت ا ثیبثبى ثو اذ ک یچ کی آى ها زال ثویلى الیذ ػوبى زبك كوگ كه زبك كوگ اذ گوهیو ثبل آى عب عى لی ک بهگیل گیل هیل، اگو اى ػوبى ث كهیب هی كوا

گو ی عة هل ث هوم هل ث ثبهگب کی هکواى هل ا .ػلى هل، اگو عبت كیگو ث كبه هل

دیی شدیک هي تذیاى تا ال لحظا شدیک تاػذ ت تی - ۳۳تخغ

ث لؾب چلاى فوهب ثبل ک زهاى ها ث فوهب كوث کل ک هذ ک كیبه ثلل، چى اى لؾب ی ثبل ک ىیبكد اى ياه هي ث ی

گیل وبل هل ث لذ كوگی بؽیزی اذ ک آى ها هطیق هیآى یي وی ثيهگ اذ قیل ثیبه كاهك، اهیوی ػوة ث كه لؾب هكز ثك یک بل آى عب ز اى آى چبه ثبه ک كاهك یکی زل

ثك ثب ایبى چى هوا ثلیل فیلی ؿبهد کوك چیيی ث كذ لازفان ک لؾب ثگیوم ران یب ک اى هی غم پویل ک آیب هي هی

گلزن يكیک هي ن ایبى ثی كیل. هي وچ هلؾذ ثك هیثلیبى ثب ال لؾب يكیک ثبل ث ثی كیی ک آى عب ک ثبل ک

و کوكم اى و ثیود ث یک بل آة ثو كذ يل ایي هؼی ک روویگلزن چیيی اى اهاعیق ک هي هب كه هیبى ایبى ثكم ث یک ككؼ ث رلبهین یو ک وی رازن فهك اى وکغب آة فازوی ک

ثقهكم یو ثو هي ػو کوكلی چى زلهی آة فازوی ة ثبل گلزلی وکغب آة ثیی آة لت کی ک آى ک ها ثبل ک آ

.ایبى و ػوو وگي گوهبث لیل ثكل آة هاى

تصز - ۳۴تخغ

اکى ثب وؽکبیذ هین. اى یوبه چى ث عبت ثو ها لین ث و هيل ک هیلین عبی آة ثكی عبی جكی رب ثیزن ؼجبى صلش اهثؼیي اهثؼوبی ث و ثو هیلین كیاه ػظین كاذ اال آى عبت ک ثب آة ثك كیاه جك آى اذ كعل كواد ک ث وؽل

هل آى ها هل چى آة ؽیي یي ث ایبى هی بل ثو ن هیاػوال ک گیل. اى ایي الؼوة ك عی ػظین ثوگوكز الؼوة هی

Page 80: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

هیبى كن و ك عی یک كوگ ثبل و ك ها ثو ة هجل ثوال هولاه چبه كوگ ثؼل اى آى وو ك عی ثب ن هبیل هولاه

گ كیگو یک عی ها ن ث عبت عة ثوال اى ایي وب یک كوال ث اواف ث كه ثوك ثو آى قلزبى عی بی ثی ؽل ثوگوكز

ثبؿبد بفز، ایي ك عی یکی ثبالرو اذ آى هوهی وبل ثبل و هؼول گیل آى ک هـوثی عثی اذ و اثل، اى ایي

ای ثيهگ ؽبل ل اذ ک هوثغ الی اذ ثو ك عی عيیو ثو کبه لغ اهو اى ایي هوثغ بك اذ ثوعبت عثی هـوثی ثو ثوی اذ چبى ک یچ آثبكای آة اغبه یذ، كه آى هذ ک

ب ػظین پواکل ک اى آى عب هیلین و اؿلت فواة ثك آثبكایی هولاه ین كوگ فواثی ثك اهب كه كیاه هؾکن هؾل ای رب هؾل ا

.هؼوه ثك فلن اج لطبى ها كفل ثیبه ؽبل لی

اهیزاى پارطی تصز - ۳۴تخغ

كه آى هذ اهیو ثو پو اثبکبلغبه كیلوی ثك ک هلک پبه ثك. گلزل، و هى ىیو هوكی پبهی ثك ا ها اثهه ووكاى هی

كه ثو ث عبی ثبىاه ثكی ال هى كه یک عب كاك زل کوكلی ک بى آى ها م القواػ گلزلی هیب هى ث عبیی ک آى ها م ػضو

گلزلی آفو هى عبیی ک آى ها م الولاؽیي گلزلی، ؽبل ثبىاه آى عب چبى ثك ک آى ک ها چیيی ثكی ث واف كاكی اى واف ف

ثزلی وچ ثبیزی ثقویلی ثبی آى ثوواف ؽال کوكی چلاى .ک كه آى و ثكی ثیوى اى ف واف چیيی لاكی

تاى ها را ت گزهات را ذاد گزهات - ۳۴تخغ

اى ثوگی ػبعيی ث كیاگبى هبل ثكین چى ث آى عب هیلین

هب ثك ک هی و ثبىکوك ثكین فازن ک كه گوهبث هم ثبل ک گوم م ک ا وك ثك عبه جك هي ثواكهم ویک ث لگی ک پیل ثكین پال پبه ای كه پذ ثز اى وهب، گلزن

بكم بم گناهك. فوعیکی ثك ک کزبة كه آى هیاکى هب ها ک كه ؽوثلوفزن اى ثبی آى كههکی چل یب كه کبؿنی کوكم ک ث گوهبث ثبى كن رب ثبل ک هب ها كهکی ىیبكد رو كه گوهبث ثگناهك ک ؿ اى

Page 81: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب پی ا بكم كه هب گوذ پلاذ ک فك ثبى کن. چى آى كههکذ ثویل ک ن اکى هوكم اى گوهبث ثیوى آیل هب كیا این. گل

گناذ ک هب ث گوهبث كه هین. اى آى عب ثب فغبلذ ثیوى آهلین ث کوكل پلازل ک هب كیاگبین كه زبة ثوكزین. کكکبى ث ثبىی هی

کوكل. هب ث گ ای ثبى الافزل ثبگ هی پی هب اكزبكل گ هیگویزین هکبهی اى هب ی كیبه رؼغت كه کبه كیب هیلین ثفاذ یچ چبه لازین عي آى ک ىیو هلک ااى ک هـوثی هی

گلزل هوكی ال ثك كل كاذ اى ا ها اثاللزؼ ػلی ثي اؽول هیؼو اكة ن کوهی روبم ث ثو آهل ثب اثبء ؽبی آى عب هوبم

كه ـلی جك. پ هوا كه آى ؽبل ثب هوكی پبهی ک ن اى کوك اهب ال كل ثك آبیی اكزبك ثك ا ها ثب ىیو ؾجزی ثكی و هذ يك ا روكك کوكی ایي پبهی ن كذ رگ ثك ؼزی لاذ ک ؽبل هوا هوهزی کل، اؽال هوا يك ىیو ثبى گلذ. چى ىیو ثیل هوكی

جی يكیک هي كوزبك ک چبى ک زی ثویي يكیک هي ها ثب اآی. هي اى ثلؽبلی ثوگی وم كازن هكزي هبت لیلم. ههؼ ای زن ػنهی فازن گلزن ک ثؼل اى ایي ث فلهذ هن

ؿو هي ك چیي ثك یکی ثیایی كم گلزن وبب ا ها ره ك ک هوا ذ ىیبكد رب چى ثو ههؼ هي االع یبثل هیب کل ك هكل هورج ای ا

ک هوا الیذ چیذ رب چى ث فلهذ ا ؽبو م فغبلذ جوم. كه ؽبل ی كیبه كوزبك ک ایي ها ث ثبی ري عبه ثلیل. اى آى ك

كذ عبه یک بفزن هى یم ث هوغل ىیو لین. هوكی ال هزاغ كیلین هزلیي ف قي اكیت كبل یک هظو

چبه پو كاذ هزویي عای كیؼ اكیت ػبهل ا ها هئی اثػجلهللا اؽول ثي ػلی ثي اؽول گلزلی هوكی بػو كثیو ثك

فوكهل پویيکبه، هب ها يكیک فی ثبىگوكذ اى ال ؼجبى رب یو کوای زو ثو هب كاذ ث ی ههبى آى عب ثكین آى چ آى اػواثی

كیبه ن ایي ىیو ثلوهك رب ثل كاكل هوا اى آى هظ آىاك کوكل، فلای رجبهک رؼبلی هب ها ث اؼبم اکوام ث ها كهیب گیل کوك چبى ک كه

کواهذ كواؽ ث پبه هیلین اى ثوکبد آى آىاك هوك ک فلای ػي عل اى .آىاكهوكاى فك ثبك

هؼاذ اهیزالوؤهیي علی)ع( در تصز - ۳۳تخغ

Page 82: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه ثو ث بم اهیوالوهیي ػلی ثي اثی بلجذ لاد هللا ػلی ی هبىى گیل آى آى اذ ک یيك هل اذ یکی اى آى هل ث

كه هثیغ االل فو صلضیي اى غود جی ػلی اللح الالم اهیوالوهیي ػلی لاد هللا ػلی ث ثو آهل اذ ػبی هی هللا ػب ث ؽوة آهل ثك اهیوالوهیي ػلی الالم كفزو هؼك

ل وای آى ىى اذ لی ها لیلی ث ىی کوك ثك ایي هاهیوالوهیي ػلی الالم لزبك ك هى كه آى فب هوبم کوك ثؼل اى آى ث عبت کك ثبىگذ. كیگو هلی اذ كه پلی هغل

عبهغ ک آى ها هل ثبة الطیت گیل، كه عبهغ ثو چثی كیلم ک ذ ثك یک كهاىی آى ی اه ثك ؿلیظی آى پظ جو چبه اگ

و آى ؿلیع رو ثك اى چة بی لزبى ثك. گلزل ک اهیوالوهیي ػلی الالم آى چة ها ثوگوكز اذ آى عب آهك اذ، ثبهی ایي .یبىك هل كیگو و یک ث هؼی كیگو ثك و ها ىیبهد کوكم

حکایث گزهات گزهات - ۳۳تخغ تاى اداه

ثؼل اى آى ک ؽبل كیبی هب یک ل ثك و یک لجبی پیلین هىی ث كه آى گوهبث لین ک هب ها كه آى عب گنازل. چى اى كه

كههكزین گوهبث ثبى وک آى عب ثكل و ثوپبی فبزل ثبیزبكل چلاى ک هب كه ؽوبم لین كالک هین كهآهلل فلهذ کوكل ث هزی ک ثیوى آهلین و ک كه هلـ گوهبث ثك و ثوپبی فبز ثكل وی زل رب هب عبه پیلین ثیوى آهلین كه آى هیب

گیل ایي عابل ک كالى هى هب ایبى ها ؽوبهی ث یبهی اى آى فك هیىثبى كه ؽوبم گنازین گوبى ثوكل ک هب ىثبى ایبى لاین هي ث

ب كه پذ ثز گیی هب آین ک پال پبه ربىی گلزن ک هاذ هیثكین آى هوك فغل ل ػنهب فاذ ا یي وك ؽبل كه هلد ثیذ هى ثك ایي كل ثلاى آهكم رب هوكم ثلال ک ث لری ک اى هىگبه

ال باهیل جبیل پی آیل جبیل بلیل اى كل هؽوذ آكویلگبه هلالج لج ػن .ل ک ا رؼبلی هؽین اذ

صفث هذ جشر تصز جی ای آى - ۳۳تخغ

Page 83: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لذ هل عيه ثو عی بی آى : كهیبی ػوبى ها ػبكد اذ ک كه جبى هىی ك ثبه هل ثوآهك چبى ک هولاه ك گي آة اهرلبع گیوك چى روبم اهرلبع گیوك ث رلهیظ عيه کل كو زي گیوك رب ك كاىك

هبین هك ث ثو ثو ػوكی ثب كیل آیل ک آى ها آى ك گي ک مکو هیکوك ثبل یب ث كیاهی اال اگو ىهیي بهى ثك ثللی ػظین كه

هل چبى ک ثؼی هاغ ثوك چبى اذ ک كعل كواد ک وم هیهل چى كهیب هل کل هوة چل هؾ یذ ک ث کلام وف هی

كوگ آة ایبى هل کل چبى ل ک پلاهل ثبىگز اذ ثهك اهب ث هاغ كیگو اى کبهبی كهیب ث جذ ثللی ثبال ثو هی

بهی ىهیي ثبل، و کغب بهى ثبل ثیبه آة ثگیوك وعب ثلل ثبل کن رو گیوك، ایي هل عيه گیل رؼلن ث هوو كاهك ک ث و هذ هل هوو ثو وذ ها هعل ثبل آى ػبو هاثغ اذ آة كه ؿبیذ

ثبل چى هوو ثو ك اكن یؼی هوم هـوة ثبل ؿبیذ عيه ثبل، كیگو آى ک چى هوو كه اعزوبع ازوجبل و ثبل آة كه ىیبكد ثبل یؼی هل كه ایي اهبد ثی رو ثبل اهرلبع ثی گیوك چى كه روثیؼبد ثبل آة كه وبى ثبل یؼی ث هذ هل ػل چلاى جبل

رلبع گیوك ک ث هذ اعزوبع ازوجبل ثك عيه اى آى كورو اهذ، پ ثلیي كالیل گیل یل ک ث هذ اعزوبع ازوجبل هی

.ک رؼلن ایي هل عيه اى هوو اذ هللا رؼبلی اػلنػز اتل - ۳۳تخغ

و اذ و ثلاى هم اذ وی آثبكاى و اثل ک ثوکبه كیلم ثب هوب ثبىاهب هبعل اهثط ک آى ها ؽل ق زاى کوك

ب هبعل ال و ثوعبت وبل و ثك اى عبت عة یي هؾلذ اهثط ثبىاهب ثك ثببی ػظین ثك چبى ک اى آى ي رو كه ػبلن

گلزل ثيهگ ک آى كواد كعل ن ػضوبى هیجبل آى ها اذ آى ها الؼوة گیل ثو هوهی اثل اذ و ثو عثی

ال وػ آى كه هوله گلز آهل و اثل و هؼول ث ثو ث هیلب اذ، ثو ها ثیذ بؽیذ اذ ک كه و بؽیذ هجبلـی كی

.هياهع ثكصفث اعوال تصز- ۳۳تخغ

Page 84: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لذ اػوبل ثو : ؽبى وث ثال ػوو هیبى الووین الؾوة

لغ عيیوح الؼظوی الؼوة ؼل بم عؼلوی الوبى الول اهود الویو عيیوح الؼو الؾویل عثو الولوكاد. گیل ک آى عب

ب اى آى عب زازی ک كن و اثل اذ هزی چبى ثكی ک کزیگنزي. ؿوهبثی ػظین ثك. ىی اى هبللاهاى ثو كوهك رب چبهل

ب هؾکن یکزی ثبفزل و پو ازقاى فوهب کوكل وکزگنهل ب هی کوكل ثلاى عب ؿوم کوكل رب آى چبى ل ک کزی .

پض اس تصز - ۳۳تخغ

كی الغول هزق ال صلش اهثؼیي اهثؼوبی اى ثو ثیوى آهلین اى آهلین كه ىهم زین اى و اثل رب چبه كوگ ک هی

و ك وف و ثبؽ ثزبى کک هظو ثك ک یچ ثویل ل ل ک و یک هولاهی هكی ثك. ب اى ایي و ث و عبت ثبى هی بف

چى ث ن ػضوبى هیلین كوك آهلین ثواثو و اثل آى عب هوبم گلزل زین کوكین، للن كه کزی ثيهگ ک آى ها ثی هی

کوكل ک یب كیلل كػب هی فلن ثیبه اى عات ک آى کزی ها هی .ثی لکک هللا رؼبلی

آتاداى - ۳۳تخغ

ث ػجبكاى هیلین هوكم اى کزی ثیوى لل ػجبكاى ثو کبه كهیب بك اذ چى عيیو ای ک آى عب ك بؿ ل اذ چبى ک اى یچ عبت ث ػجبكاى زاى ل اال ث آة گنه کل. عبت عثی ػجبكاى فك كهیبی هؾی اذ ک چى هل ثبل رب كیاه ػجبكاى آة ثگیوك

چى عيه ك کن رو اى ك كوگ كه ك. گوی اى ػجبكاى ؽیو .فویلل گوی چیيی فهكی فویلل

پض اس آتاداى - ۳۴تخغ

Page 85: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

كه كهیب هالل ثو عبت وبل ها كیگو هى جؾگبی کزیفهكل ف ثك آى لین رب ك كوگ ثلل ى آة كهیب هی

آة ثك ک چى ىثب ای كه هیبى كهیب ث كیل آهل. چلاى ک يكیک رو وك چى ث هوبثل ا هیلین چبى ک ثو كذ لین ثيهگ رو هی

قبلق ل لگو کزی كو گنازل چپ رب یک كوگ ثوبل ثبك هثبكثبى كوگوكزل. پویلم ک آى چ چیي اذ گلزل فبة، لذ ا :

ال هوثغ ک چبهچة اذ ػظین اى بط چى یئذ هغین بكهبػل آى كواؿ ثبل و آى رگ ػل آى اى هی آة چل گي ثبل ثو

آى ک آى ها ثب چة ث ن ثز ب بك ثؼل اى ب گ و آى لبل ثو هضبل ولی کوك ثو و آى چبه بهی بفز ک كیلثبى ثو آى

گیل ک ثبىهگبی ثيهگ بفز اذ عب ك، ایي فبة ثؼی هیثؼی گلزل ک پبكبی بفز اذ ؿو اى آى ك چیي ثك اذ

اذ كهیب رک چبى یکی آى ک كه آى ؽلك ک آى اذ فبکی گوكلکو اگو کزی ثيهگ ث آى عب هل ثو ىهیي یل ت آى عب چواؽ ىل كه آثگی چبى ک ثبك كه آى زاى ىك هوكم اى كه ثیل اؽزیب کل ک ک زال فال کوكى، كم آى ک عذ ػبلن ثلال اگو

آى عب ثگوكالكىكی ثبل ثجیل اؽزیب کل کزی اى .

هزتاى - ۳۴تخغ

چى اى فبة ثگنزین چبى ک بث كیل بپلیل ل كیگوی ثو گجلی جك وبب روبم کل آى ث كیل آهل اهب ثو و ایي فب

ال کوكى ف اى آى عب ث و هوثبى هیلین. وی ثيهگ زازاذ ثو لت كهیب بك ثو عبت وهی ثبىاهی ثيهگ كاهك عبهؼی یک اهب آة ایبى اى ثبهاى ثك ؿیو اى آة ثبهاى چب کبهیي جك ک آة یویي

ب ثبل ک وگي رگی آة جك، كه آى ب آثگیو كل. ایبى ها ؽال و یک اى آى چى ؽبهی اذ عب کبهاوای ثيهگ بفز

هؾکن ػبلی، كه هغل آكی آى عب ثو هجو بم یؼوة لیش كیلم ز. پویلم اى یکی ک ؽبل چگ ثك اذ گلذ ک یؼوة لیش رب

و فوابى ها آى هد جك اذ. ایي و گوكز ثك لیکي كیگو یچ اهی كه ایي ربهیـ ک هي آى عب هیلم ایي و ث كذ پواى اثبکبلغبه

ب ثك ک هلک پبه ثك. فاهثبه یؼی هبکل ایي و اى و

Page 86: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ب ثول ک آى عب ثغي هبی چیيی جبل، ایي و ثبعگبی الیذبت عة ثو کبه كهیب ثول اذ کزی ثلاى، چى اى آى عب ث ع

بؽیذ ر کبىهى ثبل هي كه ایي و هوثبى ثوبلم ث جت آى ب بایوي اذ اى آى ک پواى اثبکبلغبه ها ثب ن عگ ک گلزل ها

کیلل هلک ه کز ثك فهذ ثك و یک وی هی .

ارجاى - ۳۴تخغ

گلزل ث اهؿبى هوكی ثيهگ اذ كبل، ا ها یـ لیل دمحم ثي ػجلالولک گیل. چى ایي قي یلم اى ث ک اى هوبم كه آى و ث هؼی هبل ک ایوي ثبل. چى ث ههؼ ثلوزبكم هى ین ی هوك پیبك ثلیلم و ثب الػ ث يكیک هي آهلل گلزل هب ها یـ

ذ رب كه فلهذ ر ث اهؿبى هین هب ها ث كللاهی ث اهؿبى كوزبك اثوكل. اهعبى وی ثيهگ اذ كه ا ثیذ ياه هوك ثك ثو عبت

هوهی آى هكی آة اذ ک اى ک كهآیل ث عبت وبل آى هك چبه ال ال آة هیبى و ث كه ثوك ک فوط ثیبه کوك عی ػظین ثویل

ب بفز قل ب ثزبى و ثگنهایل آفو و ثو آى ثبؽاى بهظ روظ ىیزى ثیبه ثبل و چبى اذ ک چلاى ک ثو هی

ال كه ىیو ىهیي وچلاى كیگو ثبل كه و عب كه ىهیي فب بفز گنهك ربثزبى هوكم و ها ث اط ب آة هی ب وكاة ىیو ىهیي

ب آبی ثبل، كه آى عب اى اؿلت هنات هوكم آى آة كه ىیو ىهیيگلزل. هوكی ثكل هؼزيل ها اهبهی ثك ک ا ها اثؼیل ثوی هی

کوك هواثب ا ثؾش اكزبك اى كیؼ ثك اله ل ؽبة كػی هی ب گلزین یلین كه کالم ؽبة ب کوكین عاة یکلیگو ال

.ؿیو

لزدگاى لجاى - ۳۳تخغ

ال هؾوم اى آى عب ثوكزین ث ها کزبى هی ث البى بكین. كه ها ث کی هیلین، كه رگ ثك. ػبم گلزلی ایي ک ها ثوام گه

گلزل آى عب آثی ث ویو ثویل اذ آى ها ویو ثویل هی

Page 87: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

آهل اى عبیی ػظین كیلین ک اى كذ هاذ هب اى هاؿ ثیوى هیآیل چى گلزل ایي آة ث ربثزبى هلام هی كیل ػام هی ل كو هیثل

ىهزبى ك ثبى ایزل یـ ثلك، ث لهكؿبى هیلین ک اى اهعبى رب آى عب چل كوگ ثك ایي لهكؿبى و ؽلپبه اذ، اى آى عب ث یلم فبى لغبى هیلین ثو كهاى و بم لطبى ـول ثیک ز ك اى آى عب ث و البى لذ كوگ ثك. هوكم فبى لغبى ػظین

.ایوي آك ثكل ویک ث کبه کلفلایی فك هـلاصفاى - ۳۳تخغ

لو اهثغ اهثؼیي اهثؼوبی ثك ک ث اى آى عب ثوكزین زن و البى هیلین. اى ثو رب البى ل زبك كوگ ثبل. وی اذ ثو بهى بك، آة ایی ف كاهك وعب ک ك گي چبه كو ثول آثی وك ف ثیوى آیل و كیاهی ؽیي ثلل كاهك

ثو و ثبه کگو بفز كه و ب بفز ب عگ گب كهاىعی بی آة هاى ثببی یک هورلغ كه هیبى و هغل آكی ثيهگ یک ثبهی و ها گلزل كوگ ین اذ الهى و و آثبكاى ک یچ اى ی فواة لیلم ثبىاهبی ثیبه، ثبىاهی كیلم

یذ هوك واف ثك و ثبىاهی ها كهثلهی اى آى واكبى ک اله ا كب ها وچیي كهثلب كهاى بی ب کچ كهاى ای و هؾلذ

هؾکن کبهاوابی پبکیي ثك کچ ای ثك ک آى ها ک واى گلزل كه آى کچ پغب کبهاوای یک كه و یک ثیبػبى هی

ایي کبهاى ک هب ثب ایبى ووا ثكین یک ؽغو كاهاى ثیبه ز ياه یل فواه ثبه كازل ک كه آى و هكزین یچ ثبىكیل یبهل ک چگ كو آهلل ک یچ عب رگی هغ جك رؼنه هوبم ػلك. چى لطبى ـول ثیک اثبلت دمحمثي هیکبییل ثي لغم هؽوخ هللا

ثك هوكی عاى آى عب گوبز ثك یبثهی، كثیوی ػلی آى و گوكزگلزل، یک ثب ف یک، هوكی آز، یک لوب ا هافاع ػویل هی

كل كذ ثك ف قي کوین. لطبى كوهك ثك ک هكذ پواکلگبى و هی بل اى هوكم یچ چیي قال ا ثو آى هی

یي هوك اى كثیواى هی ثك ثك پی اى هیلى ث ي بك ثكل اكهیلل هب هؾطی ػظین اكزبك ثك اهب چى هب آى عب هیلین ع هی

یک هي ین بى گلم ث ک كهم ػلل هي بى عیي ن هوكم

Page 88: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

گلزل وگي ثلیي و ذ هي بى کن رو ث یک كهم ػلل آى عب هیگلزل وگي ثلیي و ذ كم آى عب هی هي بى عیي ن هو

هي بى کن رو ث یک كهم ک لیل اذ، هي كه و ىهیي پبهی گیبى وی یکرو عبهغ رو آثبكاى رو اى البى لیلم، گلزل اگو گلم ع كیگو ؽجة ثیذ بل ل رجب ك ثؼی چیيب ث

اذ ک ثك، ث جت آى ک کبهاى آیل اهب هزب وچبى ىیبى هیاكزبك ثیذ هى كه البى ثوبلم كیورو ث ها هی .

اس اصفاى جا طثض - ۳۳تخغ

ثیذ زن لو ثیوى آهلین، ث كیی هیلین ک آى ها یضوبثبك گیل اى آى عب ث ها ؾوا ک هکیبى ث هج بییي آهلین اى

پببى رب آى عب ی كوگ ثك، اى بییي چل كوگ ثوكزین آى ث كی کوه اى بؽی ثیبثبى ک ایي بؽی ك كاىك پبه كی ثبل

هؼی گوم اذ كهفذ بی فوهب ثك ایي بؽی کكغبى كاز ثكل كه هلین كه ایي ربهیـ ک هب هیلین اهیو گیلکی ایي بؽی اى ایبى زل ثك بیجی اى آى فك ث كیی ک ؽبهکی كاهك آى ها

كاهك ب ایوي هی کل ها پیبك گیل ثبل آى الیذ ها ج هیاگو کكغبى ث ها ىكى كل وگبى اهیو گیلجکی ث ها ایبى

كوزل ایبى ها ثگیول هبل ثزبل ثکل اى هؾبكظذ آى هیثيهگ ایي ها ایي ثك فلن آك، فلای رجبهک ربلی و پبكببى

. كه ػبكل ها ؽبكع بو هؼیي ثبك ثواى بی گنزگبى هؽوذ کبكب ث جت آى اذ رب هوكم ها ایي ها ثیبثبى ث و ك كوگ گجلک

گن کل یي ث گوهب وهب لؾظ ای كه آى عب آبیی کل. كه ها هگ هاى كیلین ػظین ک و ک اى بى ثگوكك اى هیبى آى هیگ

كیل آهل ثیوى زال آهلى الک ك. اى آى ثگنزین ىهیی ه ثثوعیل ک كوگ چیي ثك ک اگو اى ها کی یک گیل لی كو هكزی. اى آى عب ث ها هثب ىثیل ک آى ها هثب هوا هی

ثوكزین آى هثب ها پظ چب آة اذ ک اگو هثب آة جكی ک اى آى ک آى ها ثیبثبى گنه کوكی اى آى عب ث چبهك ج آهلین ث كیی

گلزل. ن هثیغ االل ث ج هیلین اى پببى رب هزبثبك هیگلزل ج ل ك كوگ هی .

Page 89: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

طثض - ۳۳تخغ

ج وی اج اذ اگوچ ث هزب وبیل آة الک ثبل ب ثبل ثبریي چى اى آى عب ی ىهاػذ کن رو کل، فوهبزبى

وبل هل یبثه ث چل كوگ ثبل چى ی عة ث فجی هل ث ها ثیبثبى چل كوگ ثبل ی هوم کی هؾکن

ى و گیلکی ثي دمحم ثك ث ویو گوكز اذ كه آى هذ اهیو آثك ػظین ایوي آك ثكل هوكم آى عب چبى ک ث ت كه

ب ثبل ثب آى ک و ها كیاه جبل وابی جزلی زه كه کی یچ ىى ها ىو جبل ک ثب هوك ثیگب قي گیل اگو گلزی و ك

فی جك اى پب ػلل ا. اى آچ هي ها ثکزلی وچیي كىك كه ػوة ػغن كیلم اى ػلل اهي ث چبه هغ كیلم یکی ث بؽیذ كذ كه ایبم لکو فبى، كم ث كیلوزبى كه ىهبى اهیو اهیواى عزبى ثي اثواین، یم كه ایبم الوزوثبهلل اهیوالوهیي، چبهم ث ج

لکی ثي دمحم چلاى ک ثگزن ث ایوی ایي كه ایبم اهیو اثالؾي گیچبه هغ لیلم یلم، هب ها لل هى ث ج گب كاذ

ب کوك ث هذ هكزي لذ كوهك ػنهب فاذ. ایيك جؾب یبكذ رؼبلی اى ا فك ثبك، هکبثلاهی اى آى فك ثب هي كوزبك رب ىىى ک

ل. چى اى ج كاىك ثیبهلین هج ای ثك ک لزبك ك كوگ ثبگیل. آة بی هاى كاذ ىهع ثبؽ كهفذ ثبه آى ها هه هی

ب هياهع روبم كاهك هغل آكی كی .

پض اس طثض - ۳۳تخغ

ن هثیغ االل اى هه ثوكزین كاىكن هب ث و رى هیلین. هیبى هه رى ثیذ كوگ اذ، و رى و ثيهگ ثك اذ اهب كه آى هذ ک هي كیلم اؿلت فواة ثك ثو ؾوایی بك اذ آة هاى

کبهیي كاهك ثو عبت وهی ثبؽ بی ثیبه ثك ؽبهی هؾکن

Page 90: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

لزل كه ایي و چبهل کبهگب ثك اذ ک ىیل ثبكزلی كاذ. گب هوكم ثلـ رقبهزبى كه و كهفذ پز ثیبه ثك كه وای

پلاهل ک پز عي ثو ک ویل جبل. چى اى رى ثوكزین آى هوك كىكاى « هكزی گیلکی هوا ؽکبیذ کوك ک هزی هب اى رى ث کبثل هی

ل ثو هب ؿلج کوكل. چل لو اى ثین فك ها كه چب کبهیي ثیوى آهلاكکلل ثؼل اى آى یکی ها اى آى عوبػذ پلهی هلن ثك ثیبهل یکی ها ث هيك گوكذ كه آى چب گناذ رب پو ا ها ثیوى آهك. چلاى هیوبى

هي ک آى عوبػذ كازل ؽبو کوكل هوكم ثیبه ثیبهلل. گي هي كو هكذ رب آى هوك ث ثي چب هیل، هي كه آى پو لزل

ثذ ا ها هوك ثوکیلل آى هوك چى ثیوى آهل گلذ ک آثی ػظین هك آى گلزل كه ایي کبهیي هاى اذ آى کبهیي چبه كوگ هی

.کیقو كوهك اذ کوكىقایي - ۳۳تخغ

ثیذ یم و هثیغ االفو ث و هبیي هیلین. اى رى رب آى

كاهل اهب کبهاى ث چبه هى رال لى ک كوگ عب غل كوگ هیبی گواى اذ. هبیي وی ثيهگ ؽیي اذ گوك وزبى

فلهی كاهك هغل آكی ث وزبى اله اذ آى عب ک هوه ثيهگ اذ چبى ک كه فوابى اى آى ثيهگ رو لیلم اذ بهی ػظین

آى بم كهفه آى هغل اذ ػوبهد و و ث گجل اذ. اى هبیي چى ث عبت هوم وبل هل ث غل كوگی ىىى اذ عثی رب واد ی كوگ. ث هبیي هوكی كیلم ک ا ها

و ػلوی ثب فجو ثك. اى ت غم گلزل اى اثهه دمحمثي كذ هی هطن چیيی اى هي پویل ک چ گیی ثیوى ایي اكالک اغن

چیذ. گلزن بم چیي ثو آى اكزل ک كافل ایي اكالک اذ ثو كیگو . گلذ چ گیی ثیوى اى ایي گجلب هؼی اذ یب . گلزن چبه یذ

ک ؽل آى ها گیل ک اى عي ا ک ػبلن هؾلك اذ ؽل ا كلک االكالعلا ثبل چى ؽبل كاز ل اعت کل ک ثیوى اكالک چى

کل بیذ اذ اى الهى ثبل. گلذ پ آى هؼی ها ک ػول اصجبد هیآى عبت اگو اگو بیز ذ رب کغبذ اگو بیز یذ

هكذ گلذ ک چل هیبهزبی چگ كب پنیوك اى ایي ی قی ثیبه رؾیو كه ایي فهك ام. گلزن ک قهك اذ. كی الغول ث

جت ریی ک كه ىىى ثك اى عذ ػجیل یبثهی رووك هیی

Page 91: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

ىىى یک هب ث هبیي ثوبلم هکبثلاه اهیو گیلکی ها اى آى عب ثبى گوكایلم. . اى هبیي ث ػيم وف ثیوى آهلین

طزخض، هزالزد، تاریاب طگالى - ۳۳تخغ

كم عوبكی االفو ث و وف هیلین ا ى ثو رب وف ها هثب عؼلوی یل ك كوگ ؽبة کوكین. اى وف ث

هثب ػووی هثب ؼوزی ک آى و هثب يكیک ن ثو ها اذ ثیبهلین. كاىكن عوبكی االفو ث و هوالوك هیلین ثؼل اى ك هى ثیوى لین ث ها آة گوم. ىكن هب ث ثبهیبة هیلین. ی

ثي هیکبییل ثي كوگ ثك اهیو فوابى عؼلوی ثیک اثلیوبى كاكلغم ثك ی ث جهؿبى ثك ی هو فاذ هكزي ک .كاهالولک ی ثك هب ث جت بایوی ها ی گالى هكزین

پایاى طفز - ۴۴۴تخغ

اى آى عب ث ها كه ی ثلـ آهلین چى ث هثب كه

هیلین یلین ک ثواكهم فاع اثاللزؼ ػجلالغلیل كه بیل ىیو اهیو گلزل لذ بل ثك ک هي اى فوابى اذ ک ا ها اثو هی

فوابى هكز ثكم چى ث كزگوك هیلین ول ث كیلم ک ی هكذ. ثواكهم ک ثب هي ثك پویل ک ایي اى کیذ. گلزل اى جههبى هی

آییل، گلزین اى ؽظ. گلذ فاع هي اثاللزؼ آى ىیو. گلذ اى کغب هیػجلالغلیل ها ك ثواكه ثكل اى چلیي بل ث ؽظ هكز ا پیز كه

پول بى وی كل. ازیبم ایبى اذ اى وک فجو ایبى هیهب به بو آهك این چى فاع ر ثول ثل ثلین. چى ثواكهم گلذ

لؾظ ای ثوآهلکبهاى ث ها ایزبك هب ن ث ها ایزبكین آى کزو گلذ اکى فاع هي ثول اگو وب ها یبثل كلزگ ك اگو به هوا

فای یب كیل رب ثل كن كلق ك. ثواكهم گلذ ر به بو هیفای. ایک بو. آى کزو اى بكی چبى ل ک ك بو ها هیف

لاذ چ کل هبی و ثلـ هكزین ث ها هیبى هزب ثواكهم فاع اثاللزؼ ث ها كذ ث كزگوك آهل كه فلهذ ىیو ث ی

هكذ. چى اؽال هب ثیل اى كزگوك ثبىگذ ثو و اهیو فوابى هیى ثذ رب آى ک هب ثویلین آى هى ج ثیذ پل عوکیب

ن هب عوبكی االفو اهثغ اهثؼیي اهثؼوبی ثك ثؼل اى آى ک

Page 92: Travelogue of nasir khusrow   safarnama

یچ اهیل لازین ث ككؼبد كه هبیغ هلک اكزبك ثكین اى عبى باهیل گز ث ولیگو هیلین ث كیلاه یکلیگو بك لین فلای

بلی ها ثلاى کوب گناهكین ثلیي ربهیـ ث و ثلـ جؾب رؼ : هیلین ؽت ؽبل ایي ثیذ گلزن

هظ ػبی عبى اگوچ كهاىذ

ثب ثل ثب یک ثی گوبى ث وآیل

چى هبكو ىثو هبذ ت هى

وچ یکی هكذ ثو اصو كگو آیل

هب لو ثوگنزی گنهاین

رب لوبگنزی ث كهآیل

هبكذ ها ک اى ثلـ ث هو لین اى آى عب ث هک ث ها ثو ب ؿیو ث پبه هیلین ث ثلـ آهلین ؿیو آى ک ث اواف ث ىیبهد

هكز ثكین كياه كیذ ثیذ كوگ ثك، ایي وگنذ آچ ه آى ب یلم اگو ك كیل ثكم ث هازی وػ كاكم ثؼی ک ث هایذ

عب فالكی ثبل فالگبى اى ایي ؼیق لال هافند ک کل اگو ایيك جؾب رؼبلی ركین كل چى لو وف هوم کوك ك آچ هبل اكزل ث ایي ن کوك ك، اى بءهللا رؼبلی ؽل وؼیيالؼيیي الؾولهلل هة الؼبلویي اللح ػلی دمحم آل اؾبث اع .

روبم