οικολογία και θρησκεία

Οικολογικό πρόβλημα και θρησκείες

The originals

Αντωνιάδου ΧαράΑυγουστής ΣπύροςΕλευθεριάδης ΛευτέρηςΙντζικιώτης Μάκης

Τι είναι οικολογικό πρόβλημα;

Οικολογικό πρόβλημα ή περιβαλλοντικό πρόβλημα ονομάζεται η διαταραχή στη γήινη βιόσφαιρα και στο φυσικό περιβάλλον η οποία συνηθίζεται να αποδίδεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Στον βαθμό που τα οικολογικά προβλήματα απειλούν την επιβίωση ενός πληθυσμού, οδηγούν σε μία οικολογική κρίση. Ωστόσο οι οικολογικές κρίσεις μπορεί να έχουν και φυσικά αίτια.

Ποιες είναι οι αιτίες της δημιουργίας του οικολογικού προβλήματος;

Θα λέγαμε ότι το οικολογικό πρόβλημα είναι ένα φαινόμενο για το οποίο λίγο-πολύ ευθυνόμαστε όλοι. Κύριο αίτιο είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα από την οποία ξεκινάει και το οικολογικό πρόβλημα. Η μανία του ανθρώπου να ελέγχει τα πάντα τον έφερε σε σημείο να καταστρέφει το περιβάλλον που ζει χωρίς αυτός να το καταλαβαίνει. Οι βιομηχανίες, η συνεχής χρήση ορυκτών πλούτων και η παρέμβαση του ανθρώπου στην τροφική αλυσίδα είναι οι αιτίες που δημιούργησαν το λεγόμενο «οικολογικό πρόβλημα»

Τι σχέση μπορεί να έχει η θρησκεία με την οικολογία;

Ως κοινωνικά και οικονομικά υποκείμενα, οι Χριστιανοί δε μένουν απαθείς απέναντι στην οικολογική καταστροφή. Άλλοτε συντελούν ενεργά σε αυτήν και άλλοτε εργάζονται για την αποτροπή της. Οι προτεστάντες θεολόγοι ήταν αυτοί που θεμελίωσαν θεωρητικά το δικαίωμα του ανθρώπου να βιάζει τη φύση στα πλαίσια των οικονομικών του δραστηριοτήτων, παρερμηνεύοντας την εντολή του Θεού προς τους πρωτοπλάστους: “αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς” (Γέν. α’ 28). Η διαπίστωση αυτή, είναι γενικώς αποδεκτή στο δυτικό κόσμο, γι’ αυτό και οι απανταχού της γης νεοπαγανιστές στηρίζουν τον προσηλυτισμό τους στις “οικολογικές μας ευαισθησίες” και καταφέρονται κατά του Χριστιανισμού μνημονεύοντας την προτεσταντική θεωρία. Η τοποθέτηση όμως της Ορθόδοξης θεολογίας είναι τελείως διαφορετική.

Σχέση οικολογίας-θεολογίας

Ίσως ρωτήσει κάποιος τι σχέση έχει η θεολογία με την περιβαλλοντική επιστήμη, ώστε να δικαιούται να τοποθετηθεί σχετικά με το οικολογικό πρόβλημα. Κι όμως έχει. Η Ορθόδοξη θεολογία εξετάζει εκτενώς τον άνθρωπο και τη φύση ως δημιουργήματα του Θεού. Ο Θεός, ο άνθρωπος, η φύση και η σχέση μεταξύ τους αναλύεται στην Αγία Γραφή και ερμηνεύεται εκτενώς από τη φωτισμένη διδαχή των Πατέρων. Το φυσικό περιβάλλον αντιμετωπίζεται με θαυμασμό για το κάλλος και τη νομοτέλειά του, αλλά και με αίσθημα σεβασμού του ως πλάσης του Θεού. Πιο συγκεκριμένα, κατά το Θεόφιλο Αντιοχείας, «η Αγία Γραφή μας διδάσκει με σαφήνεια ότι ο Παράδεισος δημιουργήθηκε κάτω από αυτόν τον ουρανό, όπου βρίσκονται και οι ανατολές και η γη» και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος συμπληρώνει ότι «ο τεχνίτης Λόγος συνέδεσε το παν και αυτό αποτελεί κόσμο (κόσμημα), όπως λέγεται, και κάλλος απρόσιτο, και δεν επινόησε ποτέ τίποτα λαμπρότερο ή μεγαλοπρεπέστερο από αυτόν».

Τα οικονομικά συμφέροντα πίσω από το οικολογικό πρόβλημα!

Η συνάφεια της οικολογίας προς την Οικονοµική επιστήµη είναι µεγάλη. Κατ' αρχήν υπάρχει ορισµένη οµοιότητα στον τρόπο αναλύσεως τον οποίο χρησιµοποιούν οι δύο επιστήµες. Η Οικολογία ασχολείται µε τις αλληλεξαρτήσεις των διαφόρων φυτικών και ζωικών οργανισµών. Η Οικονοµική ενδιαφέρεται για τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις.Όπως διδάσκει η οικονοµική θεωρία, όλα τα δεδοµένα µιας οικονοµίας είναι αλληλένδετα µε τέτοιο τρόπο ώστε οποιαδήποτε µεταβολή στην τιµή ή την ποσότητα ενός αγαθού ή υπηρεσίας να επηρεάζει τις τιµές και τις παραγόµενες ποσότητες όλων των άλλων αγαθών και υπηρεσιών. Σύστηµα Γενική Ισορροπίας υπάρχει κατά την Οικολογία και στην φύση, όπου η επιβίωση κάθε βιολογικού είδους εξαρτάται από τα υπόλοιπα είδη.

Τα δύο παραπάνω συστήµατα διαφέρουν στο ότι το Σύστηµα Γενικής Οικονοµικής Ισορροπίας περιλαµβάνει µόνο τις αλληλεξαρτήσεις, οι οποίες εκφράζονται δια της αγοράς. Αντίθετα το Οικολογικό Σύστηµα Ισορροπίας αναφέρεται στις φυσικές και βιολογικές αλληλεξαρτήσεις των διαφόρων φυτικών και ζωικών οργανισµών. Αδυναµία και των δύο συστηµάτων αποτελεί το γεγονός ότι ο ακριβής υπολογισµός των εκάστοτε προκαλούµενων οικονοµικών ή βιολογικών επιδράσεων είναι εξαιρετικά δυσχερής στην πράξη.

Οικονομία - Οικολογία• Η οικονομική επιστήμη ασχολείται με το πρόβλημα της στενότητας, δηλαδή της γενικής

ανεπάρκειας αγαθών και υπηρεσιών για την ικανοποίηση όλων των ανθρώπινων οικονομικών αναγκών σε επαρκή βαθμό. Η στενότητα αυτή προέρχεται από την ανεπάρκεια των παραγωγικών πόρων που χρειάζονται για την παραγωγή όλων αυτών των αγαθών και υπηρεσιών. Ο Adam Smith (1723-1790) «πατέρας» της σύγχρονης οικονομικής επιστήμης, θεώρησε ότι η εξάντληση των φυσικών πόρων αποτελούσε το βασικό λόγο για τον οποίο δεν θα ήταν δυνατό σε μια οικονομία να αναπτύσσεται για πάντα. Πολύ μεγαλύτερη όμως σημασία έδωσε στο θέμα της σταδιακής ανεπάρκειας των φυσικών πόρων ο Thomas Malthus (1766-1834). Στο φημισμένο του βιβλίο περί πληθυσμού , υποστήριξε ότι ο πληθυσμός τείνει να αυξάνεται γρηγορότερα από την προσφορά τροφίμων, κυρίως επειδή η ποσότητα της διαθέσιμης γης είναι δεδομένη, όμως δεν περίμενε ότι ο πληθυσμός θα μπορούσε στην πράξη να πολλαπλασιαστεί με γεωμετρική πρόοδο γιατί η υπερβολική αύξηση θα εμποδιζόταν από επιδημίες, λοιμούς , πολέμους κ.ά. και έτσι η θέση του αμφισβητήθηκε από τον William Godwin. Αυτός υποστήριξε ότι η χημεία , που στην εποχή του προόδευε πολύ , θα επέτρεπε στον άνθρωπο να ξαναδομεί ότι αποδομεί και έτσι θα υπήρχε πραγματικά άπειρη σειρά αυξήσεων των μέσων συντήρησης που θα αντιστάθμιζε την πληθυσμιακή αύξηση ( Rubin, 1994, σ.198).

Πολιτική-Οικολογικό πρόβλημα

Η πολιτική οικολογίασυμπεριλαμβάνεται στην παράδοση των ανθρωπιστικών κοινωνικών κινημάτων, όπως το εργατικό κίνημα, ο φεμινισμός και άλλα. Θεωρείται δε ένα από τα νέα κοινωνικά κινήματαπ ου γεννήθηκαν στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες (Αλαίν Τουραίν) μετά τα γεγονότα του Μάη του '68 και της πετρελαϊκής κρίσης του '73, και από την αντίδραση ορισμένων ανθρώπων (βιολογικών οργανισμών) μπροστά στην καταστροφή του περιβάλλοντος (του χώρου τους). Σε αντίθεση με άλλα κοινωνικά κινήματα που αναδύθηκαν την ίδια περίοδο, η πολιτική οικολογία στηρίζεται σε μια γενικότερη κριτική της οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας, αντί να εκφράζει ως κίνημα ταυτότητας συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (νέοι, εθνικές μειονότητες, γυναίκες, ομοφυλόφιλοι κ.α.).Η πολιτική οικολογία δεν πρέπει να συγχέεται με την κοινωνική οικολογία η οποία αναδύθηκε στο ίδιο πλαίσιο και με παρόμοιους προβληματισμούς, αλλά εντάσσεται στον ευρύτερο ελευθεριακό χώρο. Διαφέρει επίσης από τη βαθιά οικολογία.

Χαρακτηριστικά:

• Η πολιτική οικολογία έρχεται σε αντίθεση με την επικρατούσα λογική του νεωτερικού δυτικού κόσμου, σύμφωνα με την οποία η κοινωνία διακρίνεται από τη φύση και επομένως είναι λογικό και αναγκαίο ο άνθρωπος να μεταπλάθει το περιβάλλον του κατά βούληση. Η πολιτική οικολογία στηρίζεται στην υπόθεση ότι αυτή η μετάπλαση στη σημερινή της έκταση μπορεί να έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες στη λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών, εισάγοντας έτσι τη διάσταση της βιωσιμότητας στις ανθρώπινες δραστηριότητες.

• Με την ίδια λογική υποστηρίζει την ανάγκη για αποκέντρωση και διαφοροποίηση του συστήματος παραγωγής και κατανάλωσης σε μικρότερη κλίμακα (τοπική οικονομία) και σε περισσότερες από μία εναλλακτικές (πολυκαλλιέργεια, πολλαπλές μορφές ενέργειας και μετακίνησης κλπ). Τα πιο ριζοσπαστικά ρεύματα, επεκτείνουν την ανάλυσή τους στους θεσμούς και τις σχέσεις στο εσωτερικό της κοινωνίας και στον πολιτισμό. Με αυτό τον τρόπο διεκδικούν και πειραματίζονται με διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης της κοινωνίας, όπως εναλλακτική εκπαίδευση, πολυπολιτισμικότητα, συμμετοχική δημοκρατία κλπ.

Ευρωπαϊκό Πολιτικό Κόμμα

Το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα είναι το πράσινο πολιτικό κόμμα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Υπό αυτήν τη μορφή είναι μια ομοσπονδία των πράσινων κομμάτων στην Ευρώπη. Μέλος τους είναι και οι Οικολόγοι Πράσινοι της Ελλάδας.Ιδρύθηκε από το 4ο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Πράσινων Κομμάτων στις 20–22 Φεβρουαρίου 2004 στη Ρώμη όπου συμμετείχαν πάνω από χίλιοι αντιπρόσωποι. Τελικά, 32 πράσινα κόμματα απ' όλη την Ευρώπη εντάχθηκαν στο Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα.

Ιδεολογίες και θέσεις

• Οι Ευρωπαίοι Πράσινοι υπήρξαν πάντα δεσμευμένοι από τις βασικές αρχές της πολιτικής οικολογίας, όπως η περιβαλλοντική ευθύνη, οι ατομικές ελευθερίες, η συμμετοχική δημοκρατία, η ποικιλομορφία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισότητα, η σφαιρικά βιώσιμη ανάπτυξη και η μη-βία.

• Εντούτοις, η σχέση τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα όργανα της έχουν αλλάξει εντυπωσιακά και αποτελεί ακόμα αντικείμενο συζήτησης. Στη δεκαετία του '70 και του '80 οι Ευρωπαίοι Πράσινοι ήταν γενικά σκεπτικιστές για την ευρωπαϊκή πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση, την οποία εκλάμβαναν ως αντίθετη με τα περιβαλλοντική και κοινωνική πολιτική. Στο πρόγραμμα του 1984, οι Ευρωπαίοι Πράσινοι υποστήριξαν το όραμα για τον σχηματισμό μιας εναλλακτικής Ευρώπης, πολιτικά ουδέτερης και αποκεντρωμένης. Το 1989, μερικά πράσινα κόμματα σε όλη την Ευρώπη υιοθέτησαν μια πιο κοινοβουλευτική δράση, και ενθάρρυναν περισσότερο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Το πρόγραμμα των πρασίνων υποστηρίζει τον πλήρη εκδημοκρατισμό των οργάνων της Ευρώπης. Στο πρόγραμμα του1994 εγκατέλειψαν πλήρως την αντίθεση τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και άρχισαν να προτείνουν εναλλακτικές λύσεις για τις πολιτικές και τα όργανά της. Τα προγράμματα του 1999 και του 2004 απεικονίζουν επίσης τη θέση τους αυτή.

Πολιτικό κόμμα στην ΕλλάδαΟι Οικολόγοι Πράσινοι είναι ελληνικό πολιτικό κόμμα που υποστηρίζει τις αρχές τηςπολιτικής οικολογίας. Ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 2002, μέσα από τις διαδικασίες μιας πρωτοβουλίας που πήρε το όνομα «Οικολογικό Φόρουμ», η οποία έφερε σε ένα κοινό τραπέζι συζητήσεων μέλη του κόμματος «Πράσινη Πολιτική» - το οποίο ήταν ήδη μέλος στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πράσινων Κομμάτων - μέλη διάφορων τοπικών οικολογικών κινήσεων και ανένταχτων οικολόγων. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος.

Τρόποι οικονομίας μέσα από οικολογικές πράξεις:

• 1. Προγραμματίζεις το θερμοστάτη του καλοριφέρ στους 19-20° C τον χειμώνα.• 2. «Ασφάλισε» το τζάκι. Όταν δεν είναι αναμμένο, τραβάει θερμότητα από το σπίτι

σου. Αφού, λοιπόν, ο θερμός αέρας έχει την ιδιότητα να ανεβαίνει, στη δική σου περίπτωση μπορεί κυριολεκτικά να το... σκάσει από την καμινάδα. Γι' αυτό καλό είναι να ασφαλίζεις πάντα το ειδικό κλείστρο που τη σφραγίζει ή να χρησιμοποιείς τα γυάλινα προστατευτικά τα οποία περιορίζουν τις διαρροές.

• 3. Να ελέγχεις τις διαρροές από τις πόρτες και τα παράθυρα. Για να βρεις από πού χάνεται η θερμότητα, κάνε έναν έλεγχο με τη βοήθεια ενός αναμμένου κεριού ή κάποιου αρωματικού στικ.

• 4. Να προτιμάς ανεμιστήρες για να σε ζεστάνουν! Ο ανεμιστήρας οροφής που σε δροσίζει το καλοκαίρι μπορεί να σε ζεστάνει τον χειμώνα. Aν τον ρυθμίσεις στην αργή ανάστροφη περιστροφή (οι περισσότεροι διαθέτουν), θα σπρώξει τον θερμό αέρα που ανέβηκε στην οροφή πίσω στο πάτωμα. Η εξοικονόμηση από αυτό το μικρό τρικ φτάνει έως και 3%.

• 5. Αέρισε όλους τους χώρους το μεσημέρι τον χειμώνα και πολύ πρωί το καλοκαίρι, ώστε να εκμεταλλευτείς τη φυσική θερμοκρασία. Μην ξεχνάς να κλείνεις καλοριφέρ και κλιματιστικά τις ώρες εκείνες.

• 6. Κλείνε τα παντζούρια τις μέρες με πολύ κρύο και αντίστοιχα με πολλή ζέστη.

• 7. Να επενδύσεις σε μια καλή κουρτίνα. Επέλεξε τη φοδραρισμένη, ώστε το χειμώνα να κρατάει το σπίτι σας πιο ζεστό. Το καλοκαίρι προτιμήστε τη με λευκή φόδρα, ώστε να αντανακλάται το φως μαζί και η θερμότητα.

• 8. Τοποθέτησε ανάμεσα στην πλάτη των καλοριφέρ και τον τοίχο ειδική θερμομονωτική πλάκα (θα τη βρείς στα καταστήματα με χρώματα και μονωτικά υλικά). Μια έξυπνη πατέντα είναι να χρησιμοποιείς για τον ίδιο σκοπό φύλλα αλουμινόχαρτου9. Να εξαερώνεις τακτικά τα σώματα του καλοριφέρ, να συντηρείς κάθε χρόνο τον καυστήρα και καθαρίζεις κάθε δύο χρόνια την καμινάδα. Η εξοικονόμηση ενέργειας από αυτές τις απλές τακτικές είναι γύρω στο 10-15%.

• 10. Ρύθμισε τα κλιματιστικά σας έτσι ώστε η κατεύθυνση του αέρα να είναι προς τα κάτω. Με αυτό τον τρόπο, τα θερμά κύματα θα κινούνται προς τα πάνω.

1) Πιστεύετε ότι υπάρχει οικολογικό πρόβλημα;

93%

7%

(ΑΓΟΡΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

97%

3%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙ

ΟΧΙ

2)Ποιος πιστεύετε ότι ευθύνεται για το οικολογικό πρόβλημα;

Εργοστάσια26%

Κοινωνία25%

Εγώ13%

Όλοι μαζί30%

Άλλο6%(ΑΓΟΡΙΑ)

Εργοστάσια22%

Κοινωνία18%

Εγώ6%

Όλοιμαζι51%

Άλλο4%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

3)Μας επηρεάζει άμεσα στην καθημερινότητά μας;

77%

23%

(ΑΓΟΡΙΑ)

86%

14%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

4)Εσείς βιώνετε το οικολογικό πρόβλημα στην καθημερινή σας ζωή;

63%

37%

(ΑΓΟΡΙΑ)

95%

5%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

5)Πιστεύετε ότι η θρησκεία μας έχει κάποια σχέση με το οικολογικό πρόβλημα;

33%

67%

(ΑΓΟΡΙΑ)

17%

83%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

6)Θα υπήρχε κάποια δράση που θα μπορούσε να κάνει η Εκκλησία μας για να βοηθήσει στην μείωση του οικολογικού

προβλήματος;

63%

37%

(ΑΓΟΡΙΑ)

42%

58%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

7)Πιστεύετε ότι οι δράσεις των διάφορων οικολογικών οργανώσεων είναι επαρκείς για να μειωθεί τελικά το οικολογικό

πρόβλημα;

30%

70%

(ΑΓΟΡΙΑ)

11%

89%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

8)Εσάς σας έχει επηρεάσει το θέμα του οικολογικού προβλήματος έτσι όπως το ακούτε από τα ΜΜΕ;

ΝΑΙ53%

ΟΧΙ20%

ΛΙΓΟ27%

(ΑΓΟΡΙΑ)

ΝΑΙ17%

ΟΧΙ22%ΛΙΓΟ

61%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

9)Θεωρείτε την συμπεριφορά σ ας στο σπίτι οικολογική;

73%

27%

(ΑΓΟΡΙΑ)

67%

33%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

ΝΑΙΟΧΙ

10)Αν ναι, τι είναι αυτό/ά που κάνετε για να μειώσετε το πρόβλημα;

Ανακύκλωση

34%

Εξοικονόμιση ενέργειας

26%

Εξοικονόμιση νερού24%

Τίποτα12%

Άλλο3%

(ΑΓΟΡΙΑ)

Ανακύκλωση

40%

Εξοικονόμιση ενέργειας

26%

Εξοικονόμιση νερού

24%

Τίποτα10%

(ΚΟΡΙΤΣΙΑ)

Βιβλιογραφία

fille:///G:οικολογία-και-χριστιανισμός.htmhttp://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1

https://www.google.gr/#hl=el&output=search&sclient=psy-ab&q=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7+-+%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1&oq=%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B7+-+%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1&gs_l=hp.3..0i7i30j0i33.2613.4327.1.4681.2.2.0.0.0.0.148.293.0j2.2.0...0.0...1c.1.y9rQrSXY1ek&pbx=1&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_qf.&fp=7b1d538c641e0f9a&bpcl=38625945&biw=1280&bih=669

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CE%B9_%CE%A0%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B9