رسالت اجتماعی افراد

Preview:

DESCRIPTION

وضع مردم (و جامعه) سامان نمی گیرد مگر آنگاه که حکمرانان صالح زمام امور جامعه در دست گیرند، و چنین حکمرانانی پدید نخواهند آمد، مگر اینکه مردم آن جامعه (در راه رسیدن به هدف خود، که برخورداری از حکومتی صالح است)، پایدار باشند. نهج البلاغه خطبه 216. رسالت اجتماعی افراد. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

1

2

وض�ع م�ردم )و جامع�ه( س�امان نمی گ�یرد مگ�ر آنگ�اه ک�ه حکمران�ان ص�الح زم�ام ام�ور جامع�ه در دس�ت گیرن�د، و چ�نین حکمران�انی پدی�د نخواهن�د آم�د، اینک�ه م�ردم آن جامع�ه )در راه مگ�ر ک��ه خ��ود، ه��دف ب��ه رس��یدن ص��الح حکوم��تی از برخ��ورداری

است(، پایدار باشند.216نهج البالغه خطبه

رسالت اجتماعی افراد

امروز اگر كسى بخواهد عليه دروغ و ناآگاهى مبارزه كند و حقيقت را بنويسد، بايد دست كم از عهدة پنج مشكل بر آيد. در شرايطى كه همه جا حقيقت را پنهان

مى كنند، بايد شهامت نوشتن آن را داشته باشد. در شرايطى كه همه جا بر

حقيقت سرپوش مى گذارند بايد هوش و ذكاوت باز شناسى آن را داشته باشد.

بايد بتواند هنرمندانه حقيقت را به سالحى قابل دسترسى و كارا تبديل

سازد، و به اندازة كافى داراى قدرت تشخيص باشد تا آن را به دست افرادى بسپارد كه از آن به شكل مؤثر استفاده

كنند. بايد به زيركى حقيقت را ميان آنان منتشر كند. البته براى كسانى كه تحت شرايطى مى نويسند كه اقتدارگرایان

قدرت را قبضه كرده، اين مشكالت .بزرگ تر است

3

4

دموکراس�ی در اص�ل واژه ای اس�ت یون�انی و »دم��وس« کوت��اه تر واژه دو از ک��ه دو ه�ر اس�ت. ش�ده تش�کیل »کرات�وس«

اصطالح چند معنی دارند:کلی�ه معن�ای ب�ه هم می توان�د »دم�وس« ش�هروندانی باش�د ک�ه در پ�ولیس ی�ا دولت-

معن�ای ب�ه هم و می کنن�د، زن�دگی ش�هر ی�ا و ع�وام« »ت�وده ی�ا اوب�اش« و »اراذل

.»اقشار فرودست« بکار رودمعن��ای ب��ه هم می توان��د »کرات��وس« »ق�درت« و هم ب�ه معن�ای »ق�انون« باش�د ک�ه زی��را ندارن��د. یکس��انی معن��ای دو این می ت�وان گروه ه�ا ی�ا اف�رادی را ب�ه تص�ور در و رس�می ص�ورت ب�ه بی آنک�ه ک�ه آورد مش�هود حک�ومت کنن�د، دارای ق�درت باش�ند. ی��ک در اس��ت ممکن ت��رتیب، این ب��ه می رس�د نظ�ر ب�ه ک�ه ص�وری دموکراس�ی م�ردم ی�ا نماین�دگان م�ردم حک�ومت می کنن�د، توزی�ع ق�درت واقعی ک�امالM غیردموکراتی�ک باش�د. ی�ا ب�رعکس، در ی�ک نظ�ام سیاس�ی ک�ه ص�ورت ب�ه اش�راف ی�ا س�لطنت آن در این ش�اید می کنن�د، حک�ومت فرمایش�ی واقعیت آش�کار نباش�د ک�ه ق�درت واقعی در

دستان مردم است.

یع��نی واقعی دموکراس��ی ک�ه ش�هروندی حق�وق آزادی ک��ار، حق��وق مف��اهیم در حق�وق تج�ارت، حق�وق م�دنی می تحق�ق ج�زائی حق�وق و مفه��ومی حس��ابداری یاب��د. فراگ�یرتر از حس�اب و کت�اب و اقتص��ادی مع��امالت تبل��ور متع��املین، حق��وق متض��من ک�ه اس�ت دولت و ذینفع�ان مقول����ه در مهم این »نظ�ارت« و »دموکراس�ی« ب���ا ف���وق مف���اهیم در حسابرس��ی و حس��ابداری

تحقق می یابد .

حکمرانی خوب چیست؟

6

حکم�رانی مجموع�ه ای از روش�های و عم��ومی نهاده��ای و ف��ردی ام�ور مش�ترک ک�ه اس�ت خصوص�ی اداره می کن�د. حکم�رانی را م�ردم فرآین�دی پیوس�ته اس�ت ک�ه از طری�ق را متن��وع ی��ا متض��اد من��افع آن همک�اری اق�دام و نم�وده همس�از گ�ردد. حکم�رانی اتخ�اد می جویان�ه و رس���می نهاده���ای ش���امل ب�رای تض�مین نظامه�ایی اس�ت ک�ه رع�ایت ق�انون ق�درت پی�دا ک�رده ان�د، ک�ه غیررس�می قراره�ای همچ�نین م�ردم و نهاده�ا ب�ر س�ر آنه�ا تواف�ق نم�وده ان�د ی�ا درک میکنن�د ک�ه ب�ه نف�ع

آنها است.

77

سازی اجماع

مشارکت

عدالت و انصاف

و کارآییبخشی انرژی

اظهارنظر حق

شفافیت

قانون و حاکمیت

پاسخگویی

خوب حکمرانی

زنجیرۀd حکمرانی خوب

8

Corporate Governance

حکمرانی خوب ، بنیان توسعه

حاکمیت قانون

انصاف و عدالت

مشارکت )مردم ساالری(

پاسخگوئی

مسئولیت

نظارت

شفافیت

کارآئی و اثربخشی

یس

راب

سح

اندیش�ه نظ�ارت م�ردم ب�ر من�ابع و مص�ارف دولت زائی�ده مش�روطیت ب�ود ک�ه منج�ر ب�ه تش�کیل دی�وان

محاسبات و رسیدگی به حسابهای دولتی شد.

در ای�ران دی�وان محاس�بات عم�ومی باس�تناد م�واد اساس�ی مص�وب 103، 102، 101 ق�انون متمم

تشکیل شده است.1386

9

نظام پاسخگوئی

اجرا و نظارت مالی و عملیاتی

گزارشگری مالی

گزارشگری عملکرد

بودجه

گزارش حسابرس

مستقل

قضاوت و اقدام

ارزیابی بر اساس

اظهارنظر حسابرس

10

نقش حسابرسی در ارکان نظارتی دولت

نظارت مالی در بازار سرمایه

نظارت مالی در بازار پول

در مش���تریان اعتبارس���نجی تسهیالت اعطائی

نظارت مالی بر بودجه شرکتهای دولتی

نظارت مالی در سرمایه گذاری خارجی

نظارت در دولت الکترونیک

نظارت مالی بنگاههای اقتصادی و انتفاعی

نظارت مالی بر موسسات غیرانتفاعی

یس

راب

سح

11

مسئولیت های اجتماعی حسابرسان

در فرآیند جهانی شدنرعایت قانون و مقررات

)حاکمیت قانون(

رعایت مقررات حرفه ای

نظارت بر رعایت مقررات حقوق بشر

نظارت بر رعایت مقررات زیست محیطی

نظارت بر رعایت مقررات ایزو، و سایر استانداردهای

کیفی تولیدات

نظارت بر اعتبارات بانک جهانی و صندوق بین

المللی پولنظارت بر اجرای

پاسخگوئی و حسابدهی مدیران

قانون کار و مالیاتتامین

اجتماعی

سایر حقوق دولتی

حضور در دادگاههای بین المللی مالی

مبارزه با فساد مالی، پولشوئی

12

نقش حسابرسی در فرآیند حکمرانی خوب

شفافیت اطالع رسانی

اعتباردهی گزارشات مالی

ارزیابی مالی سرمایه گذاریها

وصول مالیات

فرهنگ حسابدهی

تصمیم سازی مدیریت

در بازار سرمایه )بورس(

در کاهش بوروکراسی اداری

در ارتب�اط ب�ا بانک�داری، تج�اری و بنگاههای

مالی و اقتصادی

پاسخگوئی مالی متصدیان دولتی و خصوصی

یس

راب

سح

13

سیر تطور قانون دیوان محاسبات عمومی کشور

تصویب اولین قانون دیوان محاسبات 1290کشور

( ماده141)تصویب دومین قانون دیوان محاسبات

عمومی کشور

1312

متمم قانون 103-102-101مواد 1286اساسی مصوب

سومین قانون دیوان محاسبات عمومی کشور

1352( قانون اساسی جمهوری 54اصل )

اسالمی ایرانقانون تجدید نظر در قانون دیوان محاسبات

عمومی و تشکیالت آن

1359قانون دیوان محاسبات

عمومی

1361قانون اصالح و قانون و مقررات

دیوان محاسبات

1362قانون اصالحیه دیوان محاسبات

عمومی

1363 دیوان 1370قانون اصالحیه سال

محاسبات عمومی

ق�دیمی تم�دنهای بیش�تر در ب�ه ه�زاران آنه�ا dتاریخچ�ۀ ک�ه مس�یح میالد از پیش س�ال و ثبت ن��وعی رس��د، می نگه�داری دف�اتر وج�ود داش�ته، تم�دنهای ان�د: جمل�ه آن از و آس�وری ب�ابلی، کل�دانی، dدهن�دۀ تش�کیل ک�ه س�ومری نخس�تین دولت س�ازمان یافت�ه ب�ا ق�دیمی ت�رین زب�ان مکت�وب و کهن ت�رین ثبت ه�ای تج�اری

)با آثار باقی مانده( بودند.

ب�ه م�الی شناس�ی »جامع�ه تحلی�ل گ�ر اج�ازه می ده�د ب�ه ه�ای الی�ه ب�ه عمی�ق ط�ور ت�ا زی�رین دولت رس�وخ کن�د رهی�افتی را در پیش گ�یرد ت�ا و اقتص�ادی پدی�ده تم�امیت زوای�ا تم�ام از را اجتم�اعی

ببیند«.

را خ�ود فعالیته�ای دولته�ا و کنن�د می م�الی ت�أمین ناچارن�د م�الی ت�أمین ب�رای حس�ابداری سیس�تمهای از اس�تفاده ش�ده تم�ام به�ای

نمایند.

»جوزف شوپیتر «

16

ک�ه دموکراس�ی روش�ی اس�ت ب�ر اس�اس آن اراده انس�انها در ی�ا و خ�ود، حاکم�ان انتخ�اب تع���یین و آنه���ا برکن���اری و باش�د دخی�ل خ�ود سرنوش�ت ب�ر حک�ومت ش�یوه واق�ع در مبن�ای رأی اک�ثریت باش�د. یکی اساس����ی مؤلفه ه����ای از دموکراس�ی، براب�ری تم�ام آح�اد شایسته س�االری و جامع�ه ی�ک ب�ه معن�ای اکتس�ابی ب�ودن تم�ام فرص�ت ها و امتی�ازات اجتم�اعی از ف�رد ی�ک یع�نی می باش�د. و ظ�رفیت مهارت ه�ا، رهگ�ذر توانایی ه�ای خ�ود ب�ه ی�ک فرص�ت

می رسد.

17

از نظ�ر ت�اریخی مفه�وم پاس�خگویی ب�ه مفه�وم حس�ابداری بس�یار نزدی�ک این مفه�وم ت�اریخی اس�ت. س�ابقه برمی گ�ردد؛ ی�ازدهم میالدی ب�ه س�ده زم�انی ک�ه مالک�ان در قلم�رو حک�ومت ارائ��ه ب��ه مل��زم اول ویلی��ام داراییهایش���ان از صورتحس���ابی ش�دند. مفه�وم پاس�خگویی از منظ�ر مف��اهیم ب��ا ش��ناختی جامع��ه مرتب��ط حس��ابدهی و حسابرس��ی

است. مفه�وم ی�ک عم�ومی پاس�خگویی ک�ه می توان�د مح�رک سیاس�ی اس�ت امانت�����داری، از تص�����ویری تال ش و ع��دالت وظیفه شناس��ی، ب�رای مص�ون مان�دن در براب�ر انتق�اد ص��فت نوش��تار این در باش��د. عم�ومی پاس�خگویی در »عم�ومی«

به دو جنبه مربوط می شود:ب�رای ک�ه شفاف س�ازی ب�ه نخس�ت:

عموم مردم صورت می گیرد، وک�ه دول�تی بخش م�دیران ب�ه دوم:

بودجه دولت را خرج می کنند.

18

بنیاد حاکمیت خوب

Good Governanceشفاف سازی•

حساب دهی•

شایسته ساالری•

شفافیت بودجه•

نظارت عمومی•

مطبوعات آزاد•

حسابرسان مستقل•

برتری منفعت عمومی به •نفع شخصی

19

حسابرس���ي فرآين���د نظ���ام پاس��������خگويي اس��������ت و پاس�خگويي ض�رورت برق�راري نظ�ام رف�اه اجتم�اعي اس�ت. ب�ا چ�نين تع�ابيري نقش و جايگ�اه حسابرس�����ي در كش�����ور از وي��ژگي و برجس��تگي خ��اص

.برخوردار مي باشدحداقل مس�ئوليتهاي اجتم�اعي ع���دم رع���ايت آنه���ا م���وجب افش�������اء در گزارش�������ات

حسابرسي شده عبارتند از:- مقررات زيست محيطي.1- حق�وق ش�هروندي )حق�وق 2

بشر(.- ع���دم تبعيض بين زن���ان و 3

مردان در پرداخت حقوق.

دموکراس�ی و حف�ظ آزادی ی�ک دلی�ل ت�دافعی ب�رای مح�د�ود ک�رد�ن و غ�یرمتمرک�ز گردان�دن

ق�درت دولتی به ح�ساب �می آید.�رابط�ه یع�نی دموکراس�ی برق�راری برای مگ�ر راهک�اری ملت – ملت و ملت دولت- ش�ف�اف �س�ازی،� حس�ابخو�اهی، حس�ابدهی و

مسئولیت اجتماعی است.آزادی ف�ردی در ح�وزۀd سیاس�ت و رف�اه م�ادی د�ر قلم�رو اق�تصادس�ت ام�ا� این� دو ح�وزه از ط�ری�ق حسابرس�ی عملک�رد� م�الی-� اجت�م�اعی

د�ارا�ی ارتب�اط و پیو�ند ارگ�انی�ک هستن�د.�

رابط�ه »دولت- ملت« عالوه ب�ر ام�ر ح�اکمیتی ی�ک انض�باط، مع�ر�ف وج�ود ب�رق�راری نظم� و )ملت( ده�ن�ده )د�ولت(، پ�ولی �گیرن�ده� را�بط�ه از طری�ق مال�ی�ات و س�پس ارائ�ه� ک�اال �و خ�دمات دول�تی ب�ه م�لت �می باش�د�. چگ�ونگی� تب�ی�ین این فیم�ابین حس�ا�بهای و �ض�بط ث�بت در رابط�ه )خزا�ن�ه( و ش�فاف و� عم�ل �ک�ردن عام�ل خ�رج )دو�لت( از طری�ق گزار�ش�گری و پ�اس�خگوئی و

م�سئولیت �اجت�ماعی است.حسابرس�ان در واق�ع ب�ا رع�ایت من�افع عم�ومی از را ��ک��ه انص��اف Mع�مال گزارش��گری در� اس��ت � دموکراس��ی و آزا�دی و�یژگیه��ای

گسترش می دهند.

ارکان پاسخگوئی دولتها

قضات مستقل و شجاع•مطبوعات آزاد•حسابرسان مستقل•دول��تی • غ��یر سازمانهای

مردم نهاد نقش نخبگ�ان اجتم�اعی در •

فرآیند حاکمیت خوب

22

توس�عه اقتص�ادی بای�د مبت�نی ب�ر چ�تر •گس���ترش و اجتم���اعی رف���اه دموکراس�ی، حق�وق سیاس�ی و م�دنی اجتم�اعی سیاس�ی- ام�نیت متض�من

است.رابط���ه • دموکراتی���ک آزادیه���ای

و اقتص�ادی توس�عه ب�ا مس�تقیمی تنش ک�اهش در دموکراس�ی نقش

های سیاسی اثبات پذیر است.

ل�ذا • اس�ت تج�ارت زب�ان حس�ابداری تج�ارت جه�انی ب�دون اتک�ا ب�ه ی�ک زب�ان گ�یری ان�دازه قاب�ل جه�انی فراگ�یر اساس�اM قاب�ل اتک�ا نیس�ت. بهمین علت حس�ابداری مبن�ای ان�دازه گ�یری ارزش

اقتصادی است.

اجتم�اعی • نخبگ�ان ج�زء حسابرس�ان نخبگ�ان این ت�اثیر ک�ه تلقی میش�وند در فرآین�د دموکراس�ی، م�ردم س�االری گزارش���ات انتش���ار طری���ق از حسابرس�ی عملک�رد بس�یار محس�وس

است.

24

فيزيك���دان كل���وين لرد ض�رورت م�ورد در انگليس�ي

مي ان����دازه گوي����د: گيري آنچ��ه توانس��تيم »هرگ��اه

مي ص�حبت آن ك�نيم درب�اره ق�الب در و گرفت�ه ان�دازه نم�اييم بي�ان ارق�ام و اع�داد

درب�اره مي ك�نيم ادع�ا ت�وانيم موض�وع م�ورد بحث چيزه�ايي

دانيم. در غ�ير اين ص�ورت مين�اقص م�ا دانش و آگ�اهي ب�وده و هرگ�ز ب�ه مرحل�ه بل�وغ

نخواهد رسيد«.

شاخص کم�ی

World accounting Market

تع��یین در توان��د می حس��ابداری ر�ف���اه خ���دمات واقعی قی�مت اج�تم�اعی ج�وس�ازی ک�اذب مخالف�ان س�یس�تم رف�اه� اجتم�ا�عی را� ب�ا ح�ذف قیمت�ه�ای ک�اذب� و �هزین�ه ه�ا�ی س�وء جهت در و ا�فش�اء� ب�ا را م�دیریت نقش ه�ای �اجتم�اعی هزین�ه� ب�هب�ود برجس�ته �ای داش�ت�ه ب�اش�د. این نقش م�ردم نظ�ام توس�عه� در خودب�خ�ود

ر موث�ر است. ساال�

م�ا می ب�ه اقتص�اد جامع�ه شناس�ی آم�وزد ک�ه نیروه�ای اقتص�ادی چگون�ه ت�اثیر حس�ابداری اس�تانداردهای ب�ر هزین�ه ب�رای دولته�ا گذارن�د می ک�ردن بودج�ه ای بای�د پاس�خگو باش�ند ت�ا من�ابع کش�ور و مالی�ات ش�هروندان هزین�ه ممکن ش�کل به�ترین ب�ه را ش�فافیت نیازمن�د ام�ر این نماین�د. مس��ئولیت و پاس��خگوئی م��الی، از م�الی ش�فافیت اس�ت. پ�ذیری در پاس�خگوئی حس�ابداری، طری�ق و اجتم��اعی حس��ابداری dح��وزۀقلم���رو در پ���ذیری مس���ئولیت اجتم��اعی مس��ئولیت حس��ابداری

قرار دارد.

دس��تگاه م��الی، ابزاره��ای هس���تند. دولت عص���بی جامع�ه شناس�ی م�الی ش�امل کلی�����دی عنص�����ر دو تولی�د/درآم�د و هزین�ه و اث�ری ک�ه این دو عنص�ر ب�ر ام�ور و اقت�دار سیاس�ی )دولت( می

گذارد.

»نق�ل از رودل�ف گلدزش�ید، کت�اب دولت سوسیالیس�ی ی�ا

دولت سرمایه داری«

جامعه شناسی مالی چیست ؟

29

شبكه فس�اد م�الي – اداري در كش�ور رس�ماM خص�ومت خاص�ي ب�ا حسابرس�ي و حسابرس��ان مس��تقل دارن��د زي��را فرآين�����د حسابرس�����ي مس�����تلزم پاكس�ازي محيطي خواه�د ش�د ك�ه ن�ان و آب اين ع�ده را م�ورد تهدي�د ق�رار

مي دهد.فرآين���د حسابرس���ي »ش���فافيت و اطالع رس�اني« را ب�ه هم�راه مي آورد. بن���ابراين بس���ياري »تاريكخانه ه���ا« م��ورد ت��ابش مس��تقيم اطالع��ات و ش�فافيت ق�رار مي گيرن�د پناهن�دگان

به تاريكخانه افشاء مي شوند.عملك�رد م�ديران و مس�ئوالن و نظ�ام م�ديريتي ب�ا »حسابرس�ي عملي�اتي« و ارزي��ابي مت��وازن م��ورد قض��اوت ق�رار مي گ�يرد و ب�ه ق�ول مع�روف خ�الی و ر« ، ش ز، ، ب « ان�واع

»ماس����ت بند« و »علي بن����دهای گالبي« افش��اء و اعتباره��اي ك��اذب

فرو مي ريزد.و ب��ا حسابرس��ي اس��ت ك��ه فرص��ت ارزي�ابي »خ�دمت« و تش�ويق شايس�ته

و برخورد با نااليق فراهم ميشود.

30

حداقل مس���ئوليتهاي اجتم���اعي ع�دم رع�ايت آنه�ا م�وجب افش�اء در گزارش��ات حسابرس��ي ش��ده

عبارتند از:- مق����ررات زيس����ت محيطي.1

قانون اساسی( 50)اصل فص���ل - حق���وق ش���هروندي )2

(.سوم قانون اساسی- ع�����دم تبعيض بين زن�����ان و 3

)اص�ل م�ردان در پ�رداخت حق�وق.بیستم قانون اساسی(

31

بررس���يهاي بعم���ل آم���ده توس���ط س�ازمان جه�اني شفافس�ازي نش�ان ميده��د ك��ه معادل��ه ذي��ل در م��ورد

فساد حاكميت دارد:ميزان پاس�����خگوئي -اس�����تبداد +

انحصار = فساد ماليC= (Corruption) = M (Monopoly) + D (Despatism) - (Accountability)

اين معادل�ه نش�ان ميده�د ك�ه ه�ر چ�ه D و A اف�زايش يابن�د C كم�تر ميش�ود

C و Mو بالعكس. همچ����نين رابط�ه ي�ك رابط�ه مس�تقيم ميباش�د يع�ني ب�ا اف�زايش انحص�ار درج�ه فس�اد بيش�تر و ب�ا ك�اهش انحص�ار درج�ه فس�اد در

جامعه كمتر خواهد شد. 

32

پول ملی ه�ر کش�ور ارزش را کش�ور آن مردم�ان ک�ار تعری�ف و تع�یین می کن�د و پی�دا دول�تی اگ�ر بن�ابراین ش�ود ک�ه اهتم�ام ب�ه تض�عیف داش��ته ملی پ��ول ارزش م�ردم روب�روی Mعمال باش�د ایش��ان من��افع و کش��ور ایس�تاده اس�ت و ل�ذا درب�اره توس�عه گ�را ب�ودن این دولت تردی���د ت���وان می هم ک�رد.ارزش پ�ول ملی ن�یز از ملی حس��ابداری طری��ق

قابل تبیین است.

ح�اکمیت، اس�تقرار ب�رای دولته�ا )هزین�ه اجتم�اعی رف�اه برق�راری منب�ع س�ه ب�ه نی�از اجتم�اعی( ه�ای مالی�ات س�تانی )مالی�ات ب�ر درآم�د و س�ود، مالی�ات ت�أمین اجتم�اعی، ح�ق خ�دمات و ک�اال ب�ر مالی�ات و بیم�ه دارن�د ک�ه ه�ر س�ه این ح�وزه ه�ا ج�ز در قلم�رو حس�ابداری قاب�ل تعری�ف

و تبیین نیستند.

34

ناظران مالی کشورهای جهانPublic Accounts Committee

از ک�ه دول�تی کمیت�ه حس�ابهای ب��رای ع��وام مجلس ط��رف نظ�ارت ب�ر مص�رف بودج�ه دولت دول�تی کارآم�دی س�ازمانهای و

تعیین میشود.

35

ب�ا توج�ه ب�ه اص�ول هدف دي�وان محاس�بات كش�ورمن��درج در ق��انون اساس��ي جمه��وري اس��المي اي�ران عب�ارت اس�ت از اعم�ال كن�ترل و نظ�ارت مس�تمر م�الي ب�ه منظ�ور پاس�داري از بيت الم�ال

از طريق :كن���ترل عملي���ات و فعاليته���اي م���الي كلي���ه •

ش�ركتهاي دول�تي و وزارتخان�ه ه�ا، موسس�ات،س�اير دس�تگاههايي ك�ه ب�ه نح�وي از انح�اء از

كنند. بودجه كل كشور استفاده مي بررس�ي و حسابرس�ي وج�وه مص�رف ش�ده و •

درآم�دها و س�اير من�ابع ت�امين اعتب�ار در ارتب�اط ب��ا سياس��تهاي م��الي تع��يين ش��ده در بودج��ه مص��وب ب��ا توج��ه ب��ه گ��زارش عملي��اتي و

محاسباتي مأخوذه از دستگاههاي مربوطه. بانض�مام تهي�ه و ت�دوين گ�زارش تفري�غ بودج�ه •

نظ��رات خ��ود و ارائ��ه آن ب��ه مجلس ش��وراي اسالمي.

هدف دیوان محاسبات

36

- اعمال حاکمیت1

- اعمال تصدی2

اعمال حاکمیت و اعمال تصدی

برای ح�دود ص�الحیت و دخ�الت دولت نمی ت�وان هم�ه در و همیش�ه ک�ه اس�تداللی و علمی ح�د

احوال صادق باشد تعریف کرد.

با توس�عه دخ�الت دولت در فعالیته�ای تج�اری و ص�نعتی در ق�رن ن�وزدهم این فک�ر پیش آم�د ک�ه دس�ته دو ب�ه جهت این از را دولت اعم�ال

در تقسیم کنند: اعمال حاکمیت و اعمال تصدی. دولت ک�ه هس�تند اعم�الی ح�اکمیت اعم�ال اج�رای ح�ق ح�اکمیت و وظ�ایف مرب�وط ب�ه حف�ظ نظم و دف�اع کش�ور و اج�رای ع�دالت و همچ�نین و اقتص�ادی ام�ور ب�ر نظ�ارت و مالی�ات اخ�ذ

بهداشت و فرهنگ و مانند آنها انجام میدهد.مث�ل دولت ک�ه هس�تند اعم�الی تص�دی اعم�ال اف�راد ع�ادی انج�ام میده�د مانن�د مع�امالت دول�تی، خری�د و ف�روش، اج�اره و اس�تجاره و امث�ال آن، ب�ه عب�ارت دیگ�ر اعم�ال تص�دی اعم�الی اس�ت ک�ه اعم�ال و میش�ود حق�وق خصوص�ی ب�ه مرب�وط اس�ت. عم�ومی حق�وق ب�ه مرب�وط ح�اکمیت ب�ر م�الکیت بن�دی تقس�یم این در اس�ت ب�دیهی ام�وال عم�ومی مانن�د راهه�ا، مع�ادن و جنگله�ا ب�ه عن�وان والیت ج�ز اعم�ال ح�اکمیت و م�الکیت ب�ر ام�وال خصوص�ی مث�ل خالص�ه ج�ات، مهمانخان�ه تص�دی اعم�ال ج�ز دول�تی ه�ای کارخان�ه و ه�ا

است.

وظایف دولت

37

- حسابرس�ي ي�ا رس�يدگي كلي�ه حس�ابهاي درآم�د و 2مادههزين�ه و س�اير دريافته�ا وپرداخته�ا و ن�يز ص�ورتهاي م�الي دس�تگاهها از نظ�ر مط�ابقت ب�ا ق�وانين و مق�ررات م�الي

وساير قوانين مربوط و ضوابط الزم االجراءكلي��ه ق��انون اين در ازدس��تگاهها منظ��ور تبص��ره- وزارتخان�ه ه�ا ، س�ازمانها ، موسس�ات ، ش�ركتهاي دول�تي وس�اير واح�دها ك�ه ب�ه نح�وي از انح�اء از بودج�ه ك�ل كش�ور اس�تفاده مي نماين�د و ب�ه ط�ور كلي ه�ر واح�د اج�رايي ك�ه

اص�ول طب�ق و 44ب�ر م�الكيت 45 اساس�ي ق�انون عم�ومي برآنه�ا م�ترتب بش�ود ، مي باش�د. واح�دهايي ك�ه ش�مول مق�ررات عم�ومي در م�ورد آنه�ا مس�تلزم ذك�ر ن�ام

است نيز مشمول اين تعريف مي باشند.

ب�ه 3ماده بررس�ي وق�وع عملي�ات م�الي در دس�تگاهها -منظ�ور اطمين�ان از حص�ول وارس�ال ص�حيح و ب�ه موق�ع

درآمد و يا انجام هزينه و ساير دريافتها و پرداختها

- رس�يدگي ب�ه موج�ودي حس�اب ام�وال و دارائيه�اي 4مادهدستگاهها

و 5ماده برق�راري روش�ها از اطمين�ان بررس�ي جهت -در آنه�ا م�وثر وك�اربرد م�الي مناس�ب دس�تورالعملهاي

جهت نيل به اهداف دستگاههاي مورد رسيدگي

- اعالم نظ�ر در خص�وص ل�زوم وج�ود مرج�ع كن�ترل 6مادهكنن�ده كن�ترل مرج�ع كف�ايت ع�دم ي�ا و داخلي كنن�ده ب�ه توج�ه ب�ا رس�يدگي م�ورد دس�تگاههاي در موج�ود گزارش�ات حسابرس�يها و رس�يدگيهاي انج�ام ش�ده جهت

حفظ حقوق بيت المال .

و 7ماده اب�وابجمعي كس�ري حس�اب ب�ه رس�يدگي -م�امورين حس�اب اختالف گون�ه ه�ر و م�الي تخلف�ات ت�رتيب ب�ه ذيرب�ط دول�تي در اج�راي ق�وانين و مق�ررات

مقرر در اين قانون.

وظایف دیوان محاسبات

38

مسئولیت پاسخگوئی مالی

در این ن�وع پاس�خگوئی، دولته�ا آنه�ا مکلفن�د تابع�ه واح�دهای و ش�هروندان و نماین�دگان ق�انونی نظ��ارتی نهاده��ای و آنه��ا عم�ومی و مس�تقل را از طری�ق و س�االنه م�الی ه�ای گ�زارش و تحص�یل از ای، دوره می�ان در م�الی من�ابع مص�رف ص�حیح مح�ل ق�انونی و رع�ایت ق�وانین ه�ای مح�دودیت و مق�ررات و ح�اکم ب�ر بودج�ه س�االنه، مطل�ع

نمایند.

در اقتص��ادی رش��د دالی��ل شناخت از ا�س�تفاده ب�ا مختل�ف کش�وره�ای حس�ابداری رش�د �انج�ام می �ش�ود. در

رشد حساب�داری Grow)�جری�ان accounting عوام�ل اثرگ�ذار ب�ر رش�د ، )

اقتص�ادی، از جمل�ه و�یژگیه�ا�ی هوی�تی دو�لته�ا، �م�ورد مطالع�ه� ق�رار می گ�یرد. رش�د، حس�اب�داری� از ا�س�تفاده� ب�دون رش�د بدرس�تی �عملک�رد� ت�وان� نمی را د�ولت چن�د ی�ا دو� در اق�تص��ادی ب�ه دلی�ل مقایس�ه ک�رد از� س�وی دی�گ�ر ع�د�م اس�تف�اده از سیس�ت�م حس�ابداری تعه�دی حجم ب�ده�یها�ی دول�تی� ب�ه بخش ش��ف�اف ��نمی غیر�دول��تی دول��تی ��و�

باشد.

ش�ده تم�ام قیمت حس�ابداری تنه�ا اب�زاری اس�ت ک�ه می توان�د و کن�ترل را آزاد ب�ازار عملک�رد معی�ار هم اجتم�اعی مس�ئولیت

بررسی آزادی سیاسی است.و ملزوم�ات ب�ه اعتم�اد برای گس�ترش س�رمایه داری ، توس�عه اقتص�ادی وتخص�یص بهین�ه من�ابع در م�الی فع�ال نظ�ارت دول�تی و حس����ابداری چ����ارچوب

حسابرسی الزامی است.

نظ�ام س�رمایه • dجنب�ۀ ت�رین برجس�ته داری نقش ناف�ذ اس�ت ک�ه ب�ازار دارد. اب�زار تنه�ا و حسابرس�ی حس�ابداری نظ�ارتی دولت و ملت ب�رای مه�ار این

نقش می باشد.مخ��رب • نقش این نظ��ارت بدون

اس���ت. دموکراس���ی و آزادی گزارش��ات و اس��نودن )اعتراف��ات

ویکی لیکس(داری • س��رمایه ای��دئولوژی اس��اس

و زمین ب�ر س�رمایه نقش ح�اکمیت ک�ار می باش�د. ب�رای تب�یین نقش ه�ر اس��تقرار عام��ل س��ه این از ی��ک سیس�تم حس�ابداری قیمت تم�ام ش�ده

الزامی است.اب��زار • تنه��ا نظ��ارتی حسابرس��ی

داری س�رمایه عملک�رد ب�ر نظ�ارتی ( بعن�وان Corporation Capitals)ش�رکتی

اجتم��اعی- آزادیه��ای مخ��ل نظ��ام سیاسی است.

42

منابع:مس�ئولیتهای 1 مق�االت مجموع�ه - دوانی غالمحس�ین -

حسابرسان در فرآیند جهانی شدن - دک�تر جعف�ر باباج�انی -نقش حس�ابداری و حسابرس�ی در 2

استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی،ب�رخي 3 ب�ا ك�ا ش�ي، محم�د رض�ا: آش�نايي ب�ني فاطم�ه -

ش�ماره پنجم، س�ال عملي�اتي، حسابرس�ي ، 21مف�اهيم 1382سال

ع�راقي، حس�ين: 4 ته�ران، . حس�يني دول�تي، حسابرس�ي 1378انتشارات دانشكده امور اقتصادی،

روش 5 حس�ن: محم�د ش�هيدي، ناص�ر، گه�ر، فرش�اد . ته�ران، اجتم�اعي، عل�وم در شناس�ي ماخ�ذ و تحقي�ق

1381انتشارات دانشكده امور اقتصادي، عملك�رد 6 حسابرس�ي ب�ر نگرش�ي حس�ين: كث�يري، .

م�ديريت در ايرلن�د و ارتب�اط آن ب�ا نظ�ام كن�ترلي، مجموع�ه 1375، 4مقاله هاي حسابرس، شماره