پوکا یوکه تکنیک خطا ناپذیری فرآیندها

دکتر هاشم زادهآقای : راهنمااستاد مديريت كيفيت و بهره وريدرس:ارائه، جهت

سبحان عابدی تهيه و تنظيم: امير رضا عليزاده EMAIL: Sobhan_abedi@yahoo.com

Amirreza_delta@yahoo.com

1388ارديبهشت  

Z Q C

- –فعاليت هاي زيادي كه دكتر شيجي شينگو در – ازمينه ي توليد با هدف نقص صفر انجام داد ، منجر به

. شد ZQCارائه سيستمي به نام

توليد محصوالتي با سطح ZQCهدف خرابي صفر است.

ZQCاصول

% در منشا به جاي بازرسي 100 بازرسي – 1 Sourceبا استفاده از روش نمونه برداري )

Inspection)

خطا ناپذير سازي در طراحي محصول و – 2فرآيند ساخت

Fast بازخور يا اقدام واكنشي سريع ) – 3Reaction)

ZQC سيستم يا روش كنترل كيفيتي است كه سطح خرابي صفر را به وجود مي آورد كه از طريق كنترل اجزاي فرآيند ها قابل دستيابي

است .

ZQC خطا ناپذيرفرآيند توليد را

مي سازد . شكست ناپذير

: در ارتباط با انسان است و مي پردازد به موضوع اشتباهات غير خطا ناپذير سازي عمدي افراد در كارها كه امري طبيعي و عادي است.

: عوامل ديگري غير از خطا هاي غير عمدي افراد مي پردازد.شكست ناپذيري

مثال كنترل نمودن خرابي ماشين آالت .

ZQCعناصر

بازرسي در منشأ: اين عنصر ضمانت مي كند تا شرايط مطلوب

فرايند و اجزاي مرتبط با آن برقرار بمانند. در اين حالت بايد براي حفظ شرايط از ابتدا كليه عوامل

مؤثر بر كار، كنترل و پايش گردند.

خطا ناپذيري: با ايجاد ZQCخطا ناپذيري به عنوان عنصر دوم

مكانيزم هايي، بروز خطا در منشأ پيدايش را شناسايي، يا از آن جلوگيري مي كند و سپس

اقدام الزم به منظور كنترل عمليات براي حفظ شرايط مطلوب انجام مي شود. در حقيقت عنصر

نوعي بازرسي صد در صد است از ZQCدوم فرايند است.

عملكرد بازرسي صد در صد از نوع سنتي بازرسي در مرحله آخر فرايند و دادن بازخور به فرايندهاي

قبلي. عملكرد بازرسي صد در صد در مفهوم خطا ناپذيري

دادن بازخور صد در صد عمليات، بالفاصله در همان فرايند.

اقدام يا واكنش سريع: ZQC آخرين عنصر Fast Reactionاقدام سريع يا

مي باشد كه در كوتاهترين زمان ممكن اقدام الزم جهت بازگرداندن فرايند به شرايط عادي، توقف

عمليات به محض بروز عيب و اصالح عمليات انجام مي شود.

پوکا- یوکه چیست؟

مهندس ژاپني بنام شي جي يو شينگو اين نظريه را به عنوان يكيك ابزار قوي براي رسيدن به عيب صفر و در نهايت حذف

. بازرسي هاي كيفي پيشنهاد داده است

نقص = صفردقيقا ممكن است

شي جو يو شينگو

اسامي پوكا يوكه

1 - : Fool-Proofو وقتي وي فهميد اين اولين نام اين متد بوداصطالح باعث رنجش كارگران مي شود آن را تغيير داد .

2 : - Poka - Yoke به معني اجتناب از خطاهاي غير عمد

3 : - Fail-Safing به معني محفوظ از شكست

4 - Mistak- Proofing : كه در زبان انگليسي به آن خطا ناپذيرسازي سيستم مي گويند

اساس اين متد احترام به ذكاوت و هوش كارگران

. استوكا يوكه با حذف كارهاي تكراري و فعاليتهاي كه پ

مرتبط باحافظه و احتياط است , وقت كارگران را آزاد مي گذارد تا بتوانند وقت را براي انجام

ند .فعاليتهاي با ارزش صرف كن

ه پوكا يوكاساس

در محيxط كxاري امكxان دارد كxه بعضxي از امxور درسxxت انجxxام نشxxود و هxxر روز امكxxان توليxxد محصxxول معيxوب وجxود دارد . عيب و نقص اتالف تلقي مي شxوند و اگxر شناسxايي نشxوند انتظxارات مشxتري را بxه يxاس تبxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxديل مي كنxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxدپوكxا يوكxه بxر اين اعتقxاد اسxت كxه نبايxد هيچ كxاالي معيxوبي توليxد شxود بxراي رقxابتي شxدن يxك سxازمان نxه تنهxا بايxد فلسxxفه نقص صxxفر را دنبxxال كنxxد بلكxxه بايxxد آن را عمال

دنبال نمايد

ههدف پوكا يوك

وظیفه اصلی پوکا- یوکه عبارت است از

جلوگیری از و کشف عیوب ایجاد آن

وظایف اصلی پوکا- یوکه

ایجاد شده هستند و یا در حال ایجاد شدن یا .اند

پوکا- یوکه در مقابل این عیوب سه وظیفه مهم بر عهده دارد :

به یکی از دو حالت زیر وجود دارد :عیوب

توقف

توقف، کاال عیب دارد

مرحله اول

مرحله دوم

عیوب کجاست؟ کنترل

مرحله سوم

اعالم

در قطعه های تولید شده عیب وجود دارد

24

ˬίϭήΑί ήϴ�ζ ϴ� ήΑ ΩϮη ϣϒϗϮΘϣΕΎϴϠϤϋ

ΎϫΎτΧίϭήΑΎΗ Ϧ& Ϥϣήϴ ΪϤϋϏ

ΪϧϮη

ϥΩΩϥΎθϧ ήΑϤϼϋϝΎγ έϝΎΣέΩϪ1 ϳΩΎϋήϴ ΎϫΎτΧϏ

ΪϨΘδϫωϮϗϭ

ˬΪηΩΎΠϳ Βϴϋ ΘϗϭΩϮη ϣϒϗϮΘϣΕΎϴϠϤϋ.

ΪϨϧϮΗϤϧΏϮϴόϣϡϼϗΪϧϭήΑ ΪόΑΪϨϳήϓϪΑ

ήΑϨΒϣϤ ϼϋϝΎγ έ ΐ ϴϋίϭήΑ

ϒϗϮΗ

ϝήΘϨ1

ϡϼϋ

ϒϗϮΗ

ϥΎϳήΟϝήΘϨ1ΪϴϟϮΗ

ήτΧϡϼϋ

ΩΎΠϴϟϝΎΣέΩζ ϴ�ϥΪη ήϴ�

ϩΪηΩΎΠϳ )ϒθ1 (

ΏϮϴϋ

ϒϗϮΗ

ήτΧϡϼϋ

ϝήΘϨ1 Ϫ1Ϯϳ -Ύ1Ϯ�

STOP!

ύήIϥί ϤθI

Ζϴόο ϭ

Ϫϔϴχϭ نمودار وظایف اصلیپوکا- یوکه

ویژگی های کارخانه مدرن و موفق چیست؟

کارخانه مدرن و موفق کدام است ؟

برای باقی ماندن در فضای رقابتی حاکم بر تولید مدرن، شرکت باید به استانداردها پایبند باشد. تا وقتی که مصرف کننده از تمام مشخصه ها و جنبه های محصول و خدمات، رضایت دارد، شرکت نیز همچنان سودآور بوده و می تواند کارکنان خود را تأمین نماید

مدرن و در یک کارخانه

موفق:

بازار= قیمت فروش قیمت

کننده مصرف که بفروشید قیمتی به یعنی

. است پرداخت به حاضر

در = تنوع محصوالت از مختلفی انواع تولید

کم مقدار

. دارد نیاز کننده مصرف که بسازید را چیزی

ممکن= کیفیت کیفیت باالترین

را مشتری رضایت که بسازید را محصوالتی

. کنند می تأمین

موقع= تحویل به همیشه

. کنید عمل تحویل برنامه با مطابق همواره

که دهید تحویل زمانی همان در را محصول

. دارد نیاز آن به کننده مصرف

هزینه= هزینه ترین کم

که طوری کنید، تولید ممکن هزینه ترین کم با

نیز کننده مصرف های خواسته حال، درعین

. شود تأمین کامال

چیز = ایمنی برهمه مقدم

تولید ایمن ای شیوه به را ایمن محصوالت

کنید.

روش های برخورد با خطا

خطاها اجتناب نا پذیرند!1(

خطاها قابل اجتناب 2(

هستند!

خطاها اجتناب نا پذیرند!آدمها طبیعتا اشتباه می کنند و تا وقتی نفهمیده ایم انجام اشتباه کامال طبیعی است، تنها کاری که ما می

توانیم بکنیم این است که به سرزنش افرادی بپردازیم که مرتکب اشتباه می شوند. به همین دلیل ما نمی توانیم از تولید محصوالت معیوب در خط تولید جلوگیری کنیم. و

چنین محصوالتی فقط ممکن است در بازرسی نهایی یا خیلی بدتر، به وسیله مشتری کشف شوند.

خطاها قابل اجتناب هستند! ما می توانیم جلوی خطاها را بگیریم بیایید شروع کنیم!!هر نوعی از اشتباهات انسانی را می توان کاهش داد یا

حتی از بین برد. کارکنان اشتباهات بسیار کم تری مرتکب خواهند شد، اگر با آموزش های خاص و سیستم تولیدی

مورد پشتیبانی قرار گیرند که بر این اصل استوار است : » همواره می توان جلوی خطاها را گرفت «.

انواع مختلف خطا دسته تقسیم نمود:10خطاها را می توان به

- بی توجهی و 1فراموشکاری

- خطاهای ناشی از درک 2اشتباه

- خطای شناسایی3- خطاهای ناشی از بی 4

تجربه بودن- خطاهای ناشی از 5

خونسردی- خطاهای غیر عمد6- خطاهای ناشی ازکندی7- خطاهای ناشی از فقدان 8

استاندارد- خطاهای غیر منتظره9

- خطاهای عمدی10

- بی توجهی یا فراموشکاری1 وقتی ما تمرکز نداریم، بعضی چیزها را فراموش می کنیم.

مانند وقتی که رئیس ایستگاه فراموش می کند سوزن خط را جابجا کند.

- خطاهای ناشی از درک اشتباه:2گاهی ما مرتکب اشتباه می شویم، چون قبل از آشنا شدن با شرایط محیطی،

فورا نتیجه گیری می کنیم. مثل کسیکه تا به حال با خودروی اتوماتیک کار نکرده است پای خود را روی ترمز فشار می

دهد، چون فکر می کند کالچ است.

- خطای شناسایی : ۳گاهی مxا در خصxوص یxک مxوقعیت، اشxتباه قضxاوت می کxنیم ، چxون یxا خیلی سxریع بxه آن نظxر می افکxنیم یxا آن مxوقعیت چنxدان از مxا دور اسxت کxه نمی تxوانیم یxک کxه وقxتی مثال دهیم. تشxخیص وضxوح بxه را آن

بیxنیم، دچxار چxنین ۱۰ دالری را ۱اسxکناس دالری می خطxایی شxده ایم. راه هxای پیش گxیری از بxروز چxنین

خطاهایی عبارت است از : آموزش، دقت و احتیاط.

- خطاهای ناشی از بی تجربه بودن ) یا آماتور 4بودن( :

گاهی ما به دلیل فقدان تجربه اشتباه می کنیم. مثال یک کارگر تازه کار نمی تواند کار خود را به خوبی انجام دهد،

چون هنوز تجربه الزم را کسب نکرده است.

- خطاهای ناشی از خونسردی :۵گاهی ما تحت برخی شرایط، قوانین را نادیده می گیریم، برای مثال زمانی که چراغ قرمز است از خیابان عبور می

کنیم چون در آن لحظه اتومبیل دیگری وجود ندارد.

- خطاهای غیرعمد : ۶گاهی ما به دلیل حواس پرتی و بی آنکه متوجه شویم،

اشتباه می کنیم. برای مثال فردی که غرق در افکار خویش است ، بدون توجه به اینکه چراغ قرمز است سعی می کند

از خیابان عبور کند.

- خطاهای ناشی از کندی :۷گاهی ما به دلیل تأخیر در انجام قضاوت، کارها را به کندی انجام می دهیم و در نتیجه دچار اشتباه می شویم. به عوان مثال شخصی که در حال فراگیری رانندگی است؛ پای خود

را دیر روی ترمز می گذارد.

- خطاهای ناشی از فقدان استاندارد :۸بعضی از خطا ها به دلیل فقدان دستور العمل های مناسب و استانداردهای کاری اتفاق می افتند. از جمله اندازه گیری هایی که منوط به قضاوت کارگران می شوند، مستعد بروز

چنین خطاهایی هستند.

B 15گرم

A 14.5گرم

که اینهاوزن هم!هستند

- خطاهای غیر منتظره :۹گاهی خطاها زمانی رخ می دهند که تجهیزات، مطابق

انتظار کار نمی کنند. برای مثال وقتی یک ماشین بدون اعالم قبلی بد عمل می کند، ما با چنین خطایی مواجه

هستیم.

- خطاهای عمدی :۱۰بعضی ازافراد عمدا اشتباه می کنند. جرایم و خرابکاری ها

مثال هایی از این نوع خطاها هستند.

روشهای مختلف بازرسی

یکی از روشهای جلوگیری از بروز خطا است. انجام بازرسی

دو روش بازرسی وجود دارد

بازرسی صد درصدیبازرسی به روش نمونه گیری

بازرسی به روش نمونه گیری

مدیران برخی واحدهای تولیدی می گویند : » بازرسی کل محصوالت، تمام روز مارا می گیرد. و حتی اگر تعداد کاالهای معیوب کم باشد، باز هم بازرسی به روش نمونه گیری عملی ترین راه کنترل کیفیت است و ما تنها از این طریق می توانیم کیفیت محصول را در یک

( مثال یک دهم درصدی نگاه داریم. AQLسطح کیفی قابل قبول )

مورد ! نمونه عالیهاست .قبول

وای من خدای

عیب !یک

بازرسی صد درصدی

اما نگرش بهترین کارخانه ها به عیوب چنین است : » ما حتی یک عیب را هم تحمل نمی کنیم و سیستم تولید خود را به نحوی

سازماندهی می کنیم که به آسانی بتوان صد درصد محصوالت را بازرسی کرد. تنها بدین سان است که ما احساس بهتری خواهیم

داشت. «بتوانیم اگررا کار این

انجام راحتکه دهیم

راه بهتریناست!

صد بازرسیصدی در

همه جلویمی را خطاها

!گیرد

مصرف کننده، بهترین بازرسی است

از که مننمی این

توانم استفاده

!کنم

! اوه... اوه

كننده اپراتورمصرف

کشف عیوب در فرآیند بعدی

کاالی چقدر!معیوب

(Judgement Inspection) بازرسی تشخیصی

(Informative Inspection) بازرسی آموزنده

(Source Inspection) بازرسی منشائی

عبارتند از:ZQCانواع روشهای بازرسی در روش

بازرسیتشخیصی بازرسیآموزنده بازرسیمنشائی

( Judgement Inspection) بازرسی تشخیصی بدین معنی است که :

در بازرسی تشخیصی فقط عیوب کشف می شوند ولی

از تولید آنها نمی کاهد

(Informative Inspection)بازرسی آموزنده عبارت است از:

بازرسی آموزنده باعث کاهش عیوب می شود.

(Source Inspection) بازرسی منشائی عبارت است از:

در بازرسی منشایی عیوب از طریق سلب علتشان حذف می شوند.

می شناسxایی را خطxایی یوکxه پوکxا- هنگامیکxه سیسxتم کنxد، بصxورت خودکxار ابxزاری را خxاموش می کنxد یxا آالرم می دهxد. مxیزان تxأثیر این سیسxتم در جلوگxیری از ایجxاد عیxوب، بسxتگی بxه این دارد کxه جهت بازرسxی منشxائی در بازرسxی اینکxه جهت یxا انجxام فرآینxد اسxتفاده شxود حین

آموزنده پس از انجام فرآیند استفاده شود.

استفاده سیستم پوکا- یوکه در بازرسی ها

: منشxائی بازرسxxیهای در یوکxxه پوکxxا- سیسxxتمهای از اسxxتفاده

مسxتلزم اجxرای سیسxتمهای پوکxا- یوکxه ZQCاجxرای صxحیح در بازرسxیهای منشxائی اسxت تxا بتوانxد جلxوی اشxتباهات را

قبل از اینکه فرآیند، قطعه معیوبی تولید کند، بگیرد.

استفاده از سیستمهای پوکا- یوکه در بازرسیهای آموزنده :

سیستمهای پوکا- یوکه می توانند در بازرسیهای آموزنده، بالفاصله پس از انجام فرآیند به کار روند. در این حالت، خود کنترلی ها یا کنترل های متوالی ) بازرسیهای آموزنده ( کلیه

خطاها را حذف نمی کنند، ولی می توانند مانع عبور خطاها از خط تولید شوند.

: روشهای استفاده از سیستمهای پوکا- یوکه

سه روش اصلی جهت استفاده از سیستمهای پوکا- یوکه وجود دارد :

روشهای تماسی (CONTACT METHOD ) روشهای مقدار- ثابت (FIXED- VALUE

METHOD) روشهای گام- حرکت (MOTION- STEP

METHOD)

هر کدام از این روشها می تواند جهت استفاده در سیستمهای کنترلی ویا سیستمهای اخطاردهنده به کار

رود.

روشهای تماسی

نحوه کار این روش شناسایی این مسأله است که آیا یک محصول با یک سنسورانرژی یا فیزیکی در تماس هست یا نه.

روشهای گام- حرکت از فراینxد در یxا مرحلxه آیxا یxک حxرکت و این مسxاله کxه این روش در زمxان خxاص خxود انجxام می شxود کنxترل می شxود ) ماننxد سxیکل کxاری یxک ماشxین ( . ضxمنا این روش بxه منظxور حصxول اطمینxان از انجxام

شدن یک کار در مرحله خاص خود نیز می تواند استفاده شود.

روشهای مقدار ثابت

ثxابت هنگxامی مxورد اسxتفاده قxرار می گیرنxد کxه روشxهای مقxدار- بخxواهیم تعxداد معیxنی از قطعxات بxه قطعxه اصxلی متصxل شxوند ویxا اینکxه نیxاز باشxد عملیxاتی بxه تعxداد ثxابت تکxرار شxود.در این روش تعxداد چنانچxه تنهxا و شxمارد می را تکxرار دفعxات کنتxور، یxک عملیxات مxورد نظxر بxه عxدد تعxیین شxده رسxیده باشxد قطعxه را ره

می کند و یا آالرم می دهد.

انواع مختلف عیب

عیوبی به دلیل اشتباهات انسانی ایجاد چهمی شوند؟

سxطوح بxرش کxاری شxده ، پوشxیده از پلیسxه - 1 هسxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxتند.

: تعxویض علت موقxع بxه را بxرش ابxزار نفxر یxک اسxxxxxxxxxxxxxxxxxxت. نکxxxxxxxxxxxxxxxxxxرده

- بxد کxار کxردن ماشxین آالت بxاعث ایجxاد عیب می 2شxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxود.

در زمینxه بازرسxی منظم ماشxین آالت غفلت علت :اسxxxxxxxxxxxxxxxxxxxت. شxxxxxxxxxxxxxxxxxxxده

اسxت.3 نمxوده عیب ایجxاد فرآینxدی خطاهxای - یxک نفxر یxک نxوع قطعxه کxار را بxا نxوع دیگxر علت :

.اشتباه گرفته است

ΏϮϴόϣϝϮμ Τϣ

�ΪϨϳήϓΏϮϴϋ

ΩϮϣΐ ϴϋ

ΕΎότϗϩΎΒΘη

ϥΩΎΘϓϢϠϗίΕΎότϗ

ΎϫΎτΧΪϨϳήϓ

ϥΩΎΘϓΎΟΪϨϳήϓ ϳ

ήϳΎγΎϫΎτΧ

ί˶ Ύγ ϩΩΎϣΖγ έΩΎϧΕΰϴϬΠΗ

ϥΩϮΑϩΎΒΘηέΎ1Ϫότϗ

ϩΩΎϣέΩΎτΧϪότϗ ί Ύγ

έΎ1

ϞϤϋΪΑϥΩή1

ΎτΧϢϴψϨΗ

ϪϴϟϭΏϮϴϋ

ϪϳϮϧΎΛΏϮϴϋ

عxنصر تولید که اگرفعالیت روزانه یک کارخانه را به اجزای اصلی 5آن تجزیه کنیم عبارتند از:

(اطالعات- دستورالعملهای کاری ) 1 (مواد- قطعات ومواد دریافت شده ) 2

(ماشین آالت - ماشین آالت و تجهیزات ) 3(محلی که کارگران در آن مشغول به کارند - من ) 4(مطابق با روشهای عملیاتی استاندارد - روشها ) 5

( معروف هستند و تعیین کننده اینکه I و یک Mاین پنج عنصر ) چهار محصول درست ساخته شده است یا نه ؟

عـنصرسازنده 5تولید

منشاء عیوب چیست؟

از قلم افتادن یک فرآیند خطاهای فرآیندی بـــه مربـــوط خطاهـــای

موقعیت قطعه کار از قلم افتادن قطعات اشتباه بودن قطعات فرآیـند ـبروی قطـعه اـشتباه اشتباه عملیاتی خطاهای تنظیم ــت نادرس ــازی س ــاده آم

ماشین آالت ــت نادرس ــازی س ــاده آم

ابزارها و جیگها

ـکه ـچه ابیم ـی ا- یوـکه ـسعی می ـشود در ا در روش پوـک اـمارتـباطی مـیان منـشاء عـیوب و اـشتباهات وـجود دارد ـکه از طرـیق تهـیه ـفرم ـهای ـمیزان ارتـیاط آنـها راـبا هم مـشخص می ـکنیم. ـکه در این ـشکل ) ـماتریس ( ـمیزان ارتباـطات ـبه

قوی و با ارتباط و بی اثر یا بی ارتباط تقسیم می شوند.

منشاء عيوب چيست؟

پنچ پوکا- یوکه برتر کدامند؟

و تند هـس د عـم یر ـغ وال معـم انی انـس ای خطاـهابزارـهای پوـکا- یوـکه ـنیز وـقتی در جهت اجتـناب از د ـکه این خطاـها ه ـما کـمک می کنـن ـب ـبروز عـیوب ـغیر عـمد باـشند. ـبدین ـسان اـست ـکه پوـکا- یوـکه

کیفیت رابا فرآیند عجین می کند.

قرار دادن پین های راهنما با اندازه های مختلف

شناسایی خطا و اعالم خطر

استفاده از سوئیچ های حد

استفاده از کنتورها

استفاده از چک لیست ها

اینجا - در یوکه پوکا کاربرد از ای و نمونه کشف برای

ارائه انسانی خطاهای از ناشی عیوب از اجتناب یا

است شده

اقالم معیوب و انحرافات ) خطا ها ( را چگونه شناسایی کنیم ؟؟؟

) راهنمایی های پوکا یوکه(

.اقالم را از طریق مشخصات آنها کشف کنید -۱

انحرافات را از طریق مقایسه عملیات با رویه ها یا -۲.فرآیندهای جا افتاده ، شناسایی کنید

.انحرافات را از طریق تعداد قطعات شناسایی کنید -۳

اقالم را از طریق مشخصات آنها -۱ .کشف کنید

: از طریق وزن

استانداردهای وزنی را تعیین کنید. برای شناسایی اقالم معیوب از ترازو یا وسیله دیگر برای سنجش وزن استفاده کنید.

: از طریق ابعاد

برای طول، عرض ، قطر و غیره •استانداردهایی را تعیین کنید با استفاده

بروی جیگ ها و نگهدارنده ها ( ازاستاپرها )سوئیچ های حد ، انحراف ازاستانداردها را

کشف کنید.

: از طریق شکل ظاهری

برای مشخصات ظاهری چون زوایا ، •فرورفتگی ها ، انحناها ، یا موقعیت سوراخ ها استانداردهایی را تعیین کنید. به وسیله سوئیچ

های حد، پین های موقعیت دهنده متناظر بروی جیگ ها، سطوح شیب دار و غیره انحراف از

معیار را کشف کنید. اینها !چیه

- انحرافات را از طریق مقایسه عملیات ۲با رویه ها یا فرآیندهای جا افتاده ،

شناسایی کنید.: روش توالی فرآیند

در این روش چنانچه کارگران یا عملیات در حین

فرآیند ، از رویه استاندارد پیروی نکنند، توالی

عملیات انجام نتواند شد.را صفحه ، کردن خم از پس توان نمی

نمود سوراخ رویه نادرست

توان نمی

خم از سپ

، کردن

را صفحهنمودسوراخ

: روش توالی فرآیند به فرآیند

در این روش اگر یک سری از فرآیندها حذف شده باشند و از روش های مقرر پیروی نشده

باشد، عملیات انجام پذیر نخواهد بود

- انحرافات را از طریق تعداد قطعات ۳شناسایی کنید.

: استفاده از کنتوردر این روش ، یک شماره مشخص ، مثل شماره

عملیات قطعات ، به عنوان مرجع استفاده می شود. اگر شماره واقعی با شماره مرجع

تفاوت داشته باشد ، یک آژیر به صدا در می .آید

: روش ماندن قطعات اضافی

هنگامیکه تعداد معینی محصول مونتاژ می شوند ، تعداد مشخصی از قطعات مورد نیاز هستند، وقتی یک محموله تکمیل شد، وجود

قطعات اضافی نشان دهنده بروز خطا خواهد بود

: کشف وضعیت بحرانی

در این روش ، مشخصات بحرانی مانند فشار، جریان برق حرارت یا زمان اندازه گیری می

شود. اگر مقدار اندازه گیری شده در محدوده تعیین شده نباشد ، کار انجام نمی شود.

ابزارهای کشف عیب در پوکا- یوکه

برای کـشف عیب ـها و خطاـها می ـتوان از ابزارـها و وـسایل زـیادی اـستفاده نـمود. کـشف کنـنده ـهایی اـستفاده می ه یوـک ا- پوـک در ه ـک

شوند عبارتند از:

کاشف هایی که با قطعه مورد آزمایش در اول :ابزار های تماسی تماس قرار می گیرند و به آنها

می گویند

آنهایی که با قطعه تماس ندارند و به دوم : می گویند. ابزارهای غیر تماسی آنها

میکرو سوئیچ ها و کلیدهای حد از ابزارهای پوکا- یوکه هستند که بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

به عنوان مثال از کلیدهای حد می توان به این منظورها استفاده کرد : حصول اطمینان ازاینکه فرآیند تولید ، قبل از قرار گیر درست

قطعه کار آغاز نگردد و یا توقف فرآیند در زمانی که شکل قطعه کار نا مناسب است.

ابزارهای اکتشافی تماسی دیگری نیز در پوکا- یوکه کاربرد دارند که پراکسیمیتی سوئیچ ، سنسورهای موقعیت دهی ، عبارتند از :

سنسورهای جابجایی ، سنسورهای عبور فلز و انواع مختلفی ازابزارهای مکانیکی.

ابزارهای تماسی

شکل نوع قبل حرکتعملیات از

حرکت از بعدعملیات

ضربات ارتعاش

ی

اثرات ارتعاشی مشخصات

دکمه فشاری

شکل پینکوچک کوچک بزرگ عالی

ضربه با خطی عملیات ی براچون است، مناسب کوتاه،

دکمه Snapaction مکانیزم باو شود می فعال فشاری

نگهدارنده یک نیازمند. است مطمئن

دکمه فشاری کوچک بزرگ بزرگ قبول قابل با بادامکهایی و ها گیره برای

است باال سرعت

با اهرمیاتصال لوالیی

بزرگ متوسط کوچک قبول قابل

کند، می کار کمی نیروی باو ها گیره استفاده برای

پایین سرعت با بادامکهایشدید ضربه دارای و مناسب

با. هماهنگی برای استمی کشف که قطعاتی شکلهای اهرم از توان می شوند

. کرد استفاده گوناگون

رولر با اهرمی

اتصال لوالیی

بزرگ متوسط کوچک قبول قابل

با بادامکهای و گیرها برای . است مناسب باال سرعت

. است شدید ضربه دارای

رولر با اهرمی

اتصال یک لوالیی

جهته

متوسط متوسط متوسط قبول قابل

که ای بدنه توسط تواند میمی حرکت جهت یک در فقط

. کند عمل کند،

فنر صفحهلوالیی متوسط متوس

ط متوسط خوببادامکهای و ها گیره با غالبا استفاده قابل باال سرعت با

است.

سوئیچ های فتوالکتریک بسته به نیاز می توانند اشیاء مات ، نیمه مات و شفاف را احساس نمایند.

ابزارهای غیر تماسی بر دو نوع هستند : عبوری و انعکاسی. در نوع عبوری از دو وسیله استفاده می شود : یکی برای ارسال یک پرتو نورانی ) همچون یک چراغ ( و دیگری برای دریافت آن. سیستم های عبوری در حالت عادی یا روشن هستند و یا خاموش. وقتی یک

سیستم عبوری روشن است به معنای این است که مانعی برای عبور نور وجود ندارد و وقتی خاموش است به معنای این است که

نورمنxتxقxل نمی شود. نوع انعکاسی سنسورهای فتو الکتریک به پرتوی که از یک شیء

منعکس می شود ، حساس است و بدین طریق می تواند حضور آن . شیء را کشف کند

: ابزارهای غیر تماسی

به عیوب کشف های روشفتو های سوئیچ وسیله

الکتریک

انعکاسی انعکاسی نوع نوع

عبوری عبوری نوع نوع

اصول اساسی پوکا- یوکه برای بهبود

کیفیت را با فرآیند عجین کنید.

عجب کاالهای

با ! کیفیتی

تمام خطاها و عیوب مضر را می توان حذف نمود.

تمام را عیوب

می توان حذف .نمود

خطا و عیوب

انجام کار اشتباه را متوقف و انجام کار صحیح را از هم اکنون آغاز کنید.

چیز همهخوب ! ...اما

به بهانه فکر نکنید به " چگونه درست انجام دادن " فکر کنید.

توجیه نکنید، فقط انجام !دهید

درصدی به اندازه ۶۰برای موفقیت ، یک شانس

کافی خوب است؛ پس هم اکنون ایده خود را به

اجرا بگذارید.موفقیت % ۶۰

است خوب همشروع یبیا ید

کنیم

وقتی همه با هم در جهت حذف اشتباهات و

عیوب همکاری کنند، عیوب به صفر کاهش

خواهند یافت.

ده فکر بهتر از یکی است.

" ، به H " و یک " Wبا استفاده از پنج "

.جستجوی علت واقعی باشید

Zeroسه استراتژی برای عیوب صفر ) Defect)

وقتی نیاز ندارید، نسازید!•

با کیفیتی پایدار و مقاوم بسازید •

بسازید و بالفاصله استفاده کنید !•

وقتی نیاز ندارید، نسازید!

محصوالتی را که نیاز ندارید، نسازید. هرچه بیش تر تولید کنید، چون در انبار می ماند امکان ایجاد عیب بیش تر می شود. از

( پیروی کنید و فقط چیزی را JITاصل درست به موقع ) بسازید که نیاز است ، در زمانی که نیاز است و به مقداری که

نیاز دارید. در این صورت ، شکستگی ها و خرابیها و خراشیدگی ها به مقدار قابل توجهی کاهش می یابند.

با کیفیتی پایدار و مقاوم بسازید

مصرف کننده در شناسایی عیوب خبره است. از این رو باید در فرآیند تولید شرایط و امکاناتی ایجاد شود که تولید محصول با کیفیتی پایدار و مقاوم را تضمین می کند. در صورتی می توان

به چنین حدی از کیفیت دست یافت که بتوان پوکا- یوکه ، خودکارسازی و استاندارد کردن کار را متحقق ساخت.

بسازید و بالفاصله استفاده کنید !

قبل از هر کاری باید با استفاده از شیوه تولید " حرکت پیوسته " مطمئن شوید بالفاصله پس از

تولید، محصول شما مورد استفاده قرار خواهد گرفت .

و خطا ناپذيري: FMEAرابطه

( خرابي بالقوه حاالت ناپذيري)FMEAآناليز خطا و )POKA YOKE .دxان وابسxته يكxديگر بxه ،)FMEA اxت كنxد مي كمxك

مشxكالت بxالقوه محصxول و فراينxد در مرحلxه طxراحي مشxخص اين وقxوع از طxراحي، در تغيxيراتي ايجxاد بxا بتxوان تxا شxود، مشxكالت بxالقوه پيشxگيري كxرد. در اغلب مxوارد، بهxترين روشxي

خطxا مي توانxد ارائxه شxود، FMEAكxه جهت حxل يxك مشxكل در است. ناپذيري مشكل

چند مثال از کاربرد پوکا – یوکه

– خطاهای فرآیندی1خطاهای مونتاژ – 2خطاهای نصب – 3

از قلم افتادن فرآیند ها و قطعات – 4خطاهای اندازه گیری و ابعادی – 5

از قلم افتادن عملیات – 6خطاهای بازرسی – 7

خطا در آماده سازی قالب ها و جیگ ها – 8خطا هایی در فرآیند های مختلف – 9

خطاهای فرآیندی

خطاهای نصب

خطاهای اندازه گیری و ابعادی

از قلم افتادن عملیات

خطاهای بازرسی

خطاهای مونتاژ

خطا در آماده سازی قالب ها و جیگ ها

خطا هایی در فرآیند های مختلف

منابع:

(اxآمریک وری بهxره توسxعه و ( 1381سازمان ترل کـن ک "تکنـیذیری، ناـپ ا )خـط عیب دون ـب د "ZQCتولـی بهنxام ( ترجمxه ،

فرقانی، انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا. ( فاکتوری مجله و شیمبون کوگیو نیکان پوکا" ( 1381شرکت

بروز: از جلوگیری طریق از محصول کیفیت بهبود یوکهکتاب عیوب" کارگاه انتشارات چی، تسبیح ساتراپ ترجمه ،آموزه.

( رضا، محمد پیگر؛ مه و دادگر، در" ( 1385فروغی؛ ناپذیری خطاساخت "POKA YOKEفرآیندهای دانشگاه انتشارات ،

. مشهد فردوسی( . بیوریگارد. آر : ( 1384مایکل خطاناپذیری" تکنیک یوکه پوکا

و فرآیندها" آموزش مرکز انتشارات صلواتی، سارا ترجمه ، . ایران صنعتی تحقیقات

زاده هاشم دکتر جناب مطالب

با تشكر از توجه شما سروران گرامي