Սաթենիկ Մկրտչյան Ռուզաննա Ծատուրյան ՀՌԿԿ Հայաստան,...

Սաթենիկ ՄկրտչյանՌուզաննա Ծատուրյան

ՀՌԿԿ Հայաստան, նոյեմբեր, 2008

Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոններ (ՀՌԿԿ)-Հայաստան 2007թ.

Միջազգային հարցերի նորվեգական ինստիտուտի (NUPI) - Հարավային Կովկասի և Կենտրոնական Ասիայի հետազոտական կենտրոնների տարածաշրջանային հմտությունների զարգացում 2008Ã.

Դպրոցի խորհուրդները Հայաստանում. ծնողների մասնակցության հիմնախնդիրներ (CRRC Armenia)

Դպրոցի խորհուրդները Հայաստանում. հանրային մասնակցություն և իշխանությունների հավասարակշռություն (NUPI)

Դպրոցի Խորհուրդները ներդրվեցին հանրակրթական համակարգի ավելի ընդգրկուն բարեփոխումների շրջանակներում, մասնավորապես, ֆինանսավորման նոր համակարգի (աշակերտի թվով) ներդրմանը զուգահեռ:

ծնողներ տեղական ինքնակառավարման և

տարածքային կառավարման մարմիններ, ինչպես նաև Կրթության և գիտության նախարարություն և այլ կրթական պետական գործակալություններ:

Հետազոտել ծնողների մասնակցության ձևերը, հիմնավորումներն ու դրդապատճառները, խոչընդոտներն ու դժվարությունները, անհրաժեշտ փոփոխությունները:

արդյունավետ հանրային մասնակցության, հանրակրթության ղեկավարման ի՞նչ իրավական հնարավորություններ կան (օրենսդրություն, ռազմավարական փաստաթղթեր ևն),

Ինչպե՞ս են այս ֆորմալ մեխանիզմները իրականացվում հիմնական դերակատարների կողմից` կառավարություն, ԿԳՆ, Տարածքային կառավարման նախարարություն, տեղական ինքնակառավարման մարմիններ, դպրոցի տնօրեններ, ուսուցիչներ, ծնողներ:

Առաջարկել լուծումներ դպրոցի կառավարմանը հանրային մասնակցությունը լիարժեք ապահովելուն ուղղված մեխանիզմների մշակման ուղղությամբ:

Որակական մեթոդների և մոտեցման կիրառում Խորացված հարցազրույցներ և դիտարկում Երևանում և

մարզերում Փորձագիտական հարցազրույցներ Օրենսդրական դաշտի վերլուծություն Առկա հետազոտական զեկույցների, հրապարակումների

ուսումնասիրություն Օրենսդրական փաստաթղթերի վերլուծություն

Ընտրանք և իրականացում Երևան և հյուսիսային ու հարավային շրջանների

երկուական մարզ Երևանում` կենտրոն և ծայրամասային համայնքներ,

դպրոցներ Մարզերում` քաղաքներ, հաղորդակցության ուղիների

կամ քաղաքների մոտ գյուղեր, հեռավոր համայնքներ

Տեղեկատվության աղբյուրներ1.Դպրոցի տնօրեն, փոխտնօրեն, ուսուցիչ2.Ծնող3.ՏԻՄ ներկայացուցիչներ (կրթական

հարցերի պատասխանատուներ և ԴԽ ներկայացուցիչներ)

4.Տարածքային կառավարման ներկայացուցիչներ (մարզպետարանի, Երևանի քաղաքապետարանի կրթության վարչությունների, բաժինների ներկայացուցիչներ)

5.ԴԽ այլ ներկայացուցիչներ

Սահմանափակումներ

Որակական մեթոդներով պայմանավորված’ դատողությունների ընդհանրացման սահմանափակումներ

Հետազոտությունների մեջ միջազգային փորձի վերլուծությանը մանրամասնորեն չանդրադառնալը: Իրականացվել է միջազգային փորձի ընդհանրական ուսումնասիրություն:

Հետագա անելիքներ Առաջարկությունների համապարփակ փաթեթի մշակման

նպատակով անհրաժեշտ է իրականացնել միջազգային փորձի ուսումնասիրության առանձին հետազոտություն (ԴԽ գործունեության և առկա թերությունների հաղթահարման փորձառությունների տեսանկյունից) :

Մեկ այլ դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում Հայաստանի սույն հետազոտությունների մեջ չընդգրկված մարզերում նմանատիպ հետազոտության իրականացում:

“լավագույն դեպքերի” ուսումնասիրության իրականացում:

1996-2002թթª արմատական կառուցվածքային բարեփոխումներ և բովանդակայինի համար հիմքերի ստեղծում

2003-իցª բովանդակային բարեփոխումներ և կառուցվածքայինների շարունակում:

վարկային Íñ³·ñÇ Ýå³ï³ÏÝ»ñÁ

ѳÝñ³ÏñÃáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý Ñ»ï³·³ ³å³Ï»ÝïñáݳóáõÙÁ

¹åñáóÝ»ñÇ Ï³é³í³ñÙ³Ý և ÇÝùݳí³ñáõÃÛ³Ý ½³ñ·³óÙ³Ý Ýå³ï³Ïáí Çñ³í³Ï³Ý ¹³ßïÇ µ³ñ»É³íáõÙÁ

ýÇݳÝë³íáñÙ³Ý Ýáñ ëϽµáõÝùÝ»ñÇ Ý»ñ¹ñáõÙÁ ¹åñáóÝ»ñáõÙ (³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ Ãíáí ýÇݳÝë³íáñáõÙ)

¹åñáóÇ Ï³é³í³ñÙ³Ý ÅáÕáíñ¹³í³ñ³óáõÙÁ և ³ÝóáõÙÁ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ ÙÇçáóáí ϳé³í³ñÙ³ÝÁ

•ïÝûñ»ÝÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ, Ýñ³ Ñ»ï ÏÝùíáÕ å³Ûٳݳ·ñÇ Ñ³ëï³ïáõÙÁ »í í»ñçÇÝÇë í³Õ³Å³ÙÏ»ï ¹³¹³ñ»óáõÙÁ,

•ïÝûñ»ÝÇ í³ñÓ³ïñáõÃÛ³Ý ã³փÇ áñáßáõÙÁ,

•Ñ³ëï³ïáõÃÛ³Ý ï³ñ»Ï³Ý µÛáõç»Ç ùÝݳñÏáõÙÁ

•¹åñáóÇ ýÇݳÝë³ïÝï»ë³Ï³Ý áõ áõëáõÙݳ¹³ëïdzñ³Ïã³Ï³Ý ѳßí»ïíáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÉëáõÙÁ,

•ï³ñ»Ï³Ý աáõ¹ÇïÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ

Ընտրվում է 3 տարի ժամկետովԿազմը` 2 մանկավարժ 2 ծնող 2 ՏԻՄ ներկայացուցիչ` Երևանում, 1-ը`

մարզերում 1 տարածքային կառավարման մարմնի

ներկայացուցիչ Երևանում (Երևան քաղաքապետարան), 2-ը`մարզերում` մարզպետարան

հետազոտություններ ØÇçݳϳñ· ÏñÃáõÃÛ³Ý ËݹÇñÝ»ñÝ áõ Ù³ñï³Ññ³í»ñÝ»ñÁ , Բ³ó

ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³Ý ÇÝëïÇïáõïÇ ûųݹ³ÏáõÃÛ³Ùµ, 2003 î³ñ³Í³ßñç³Ý³ÛÇÝ ½³ñ·³óÙ³Ý Ï»ÝïñáÝÇ և Âñ³Ýëփ³ñ»ÝëÇ

ÆÝÃñÝ»ßÝÉÇ Ñ³Û³ëï³ÝÛ³Ý Ù³ëݳճÛáõÕÇ ÞÇñ³ÏÇ Ù³ñ½áõÙ 2004Ã. Çñ³Ï³Ý³óí³Í ѳÝñ³ÏñÃáõÃÛ³Ý áÉáñïáõÙ ³Õù³ïáõÃÛ³Ý Ñ³ÕóѳñÙ³Ý é³½Ù³í³ñ³Ï³Ý Íñ³·ñÇ ÙÇçáó³éáõÙÝ»ñÇ ¨ ¹áÝáñ³Ï³Ý ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý Íñ³·ñ»ñÇ ÙáÝÇïáñÇÝ· :

²ÐèÌ í»ñ³Ý³ÛÙ³Ý Ù³ëݳÏó³ÛÇÝ ·áñÍÁÝóóÇ ßñç³Ý³ÏÝ»ñáõÙ ¹åñáóÇ Ï³é³í³ñÙ³Ý Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ·áñÍáõÝ»áõÃÛ³Ý ßáõñç ѳÝñ³ÛÇÝ ùÝݳñÏáõÙÝ»ñ-2006

«ÎñÃáõÃÛ³Ý ³ëå³ñ»½» ÐÎ-Ç 2007Ã. Çñ³Ï³Ý³óñ³Í ÞÇñ³ÏÇ Ù³ñ½áõÙ ¹åñáóÝ»ñÇ ËáñÑñ¹Ç ³ñ¹Ûáõݳí»ïáõÃÛ³ÝÁ ÝíÇñí³Í ѻﳽáïáõÃÛáõÝ

« ²éáÕçáõÃÛáõÝ, Ù³ÛñáõÃÛáõÝ, »ñ»Ë³. ÏñÃáõÃÛáõÝ և ѳïáõÏ ÏñÃáõÃÛáõÝ» , UNICEF

«ÀÝï³ÝÇù ÇÝëïÇïáõïÇ Ñ»ï³½áïáõÃÛáõÝ» 2007, ÐÐ ²ß˳ï³ÝùÇ և ëáóÇ³É³Ï³Ý Ñ³ñó»ñÇ Ý³Ë³ñ³ñáõÃÛáõÝ, UNFP.

«…Խորհուրդներն ակտիվ են հատկապես տնօրենի ընտրության ժամանակ, մինչդեռ դրանից դուրս մատնված են անգործության կամ հանդիսանում են տնօրենի կամակատար»

ԿԳ պաշտոնյաների հեռուստատեսային ելույթներից

«…Դ³Ý¹³Õ ¿ ÁÝóÝáõ٠ѳë³ñ³ÏáõÃÛ³ÝÁ ÏñÃáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³ÝÁ Ù³ëݳÏÇó ¹³ñÓÝ»Éáõ ·áñÍÁÝóóÁ: ¸åñáó³Ï³Ý ËáñÑáõñ¹Ý»ñÇ Óև³íáñáõÙÝ ³Ýßáõßï Ýå³ëï»É ¿ ÏñÃáõÃÛ³Ý Ï³é³í³ñÙ³Ý ÅáÕáíñ¹³í³ñ³óÙ³ÝÁ, ë³Ï³ÛÝ áñáß ¹»åù»ñáõÙ ËáñÑáõñ¹Ý»ñÁ ¹ñëևáñáõÙ »Ý áã óփ³ÝóÇÏ ·áñͻɳáճ» :

Կրթության զարգացման ազգային ծրագիր 2008-2015

Իրականացվում է 5 մակարդակներում

1. ՀՀ կառավարություն2. ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարություն3. ՀՀ տարածքային կառավարման

մարմիններ (մարզպետարան, Երևանի քաղաքապետարան)

4. Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ

5. Հանրակրթական հաստատություն` դպրոց

Դպրոց-ՀՀ կառավարությունԱպահովում է պետական կրթական

քաղաքականության իրականացումը.

Դպրոց-ԿԳՆՄշակում է կրթության զարգացման պետական ծրագիրը, պետական կրթական չափորոշիչների ձևավորման և հաստատման կարգը. վերահսկողություն է իրականացնում կրթության զարգացման պետական ծրագրի և պետական կրթական չափորոշիչների կիրառման նկատմամբ:

Դպրոց-Մարզպետարան

Աå³ÑáíáõÙ ¿ Ù³ñ½Ç ï³ñ³ÍùáõÙ å»ï³Ï³Ý ÏñÃ³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ, í»ñ³ÑuÏáõÙ ¿ ÝáñÙ³ïÇí ³Ïï»ñÇ Ï³ï³ñáõÙÁ, ³å³ÑáíáõÙ ¿ ÏñÃ³Ï³Ý և ¹³uïdzñ³Ïã³Ï³Ý Íñ³·ñ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙÁ, ³å³ÑáíáõÙ ¿ å»ï³Ï³Ý áõuáõÙÝ³Ï³Ý Ñ³uï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ o·ï³·áñÍÙ³Ý Çñ³íáõÝùáí ѳÝÓÝí³Í ß»Ýù»ñÇ Ï³éáõóáõÙÁ, ߳ѳ·áñÍáõÙÁ »õ å³Ñå³ÝáõÙÁ:

Դպրոց-ՏԻՄ гٳÛÝùÇ Õ»Ï³í³ñÁ å³ñï³¹Çñ Édz½áñáõÃÛ³Ý

ϳñ·áí ³ç³ÏóáõÙ ¿ ѳٳÛÝùÇ ï³ñ³ÍùáõÙ å»ï³Ï³Ý ÏñÃ³Ï³Ý ù³Õ³ù³Ï³ÝáõÃÛ³Ý Çñ³Ï³Ý³óÙ³ÝÁ:

Մարզպետը ԴԽ կազմում նշանակում է 2 անդամ

«...Ես շատ զբաղված եմ նրանց նրանց նիստերին մասնակցելու համար»

«...ՆրանքՆրանք առանց մեզ էլ կարողանում են անհրաժեշտ քվորում ապահովել և նիստ անցկացնել»:

ՀՀ մարզերում համայնքի ղեկավարը ԴԽ կազմում նշանակում է 1 անդամ` ավագանու համաձայնությամբ, իսկ Երևանում`քաղաքապետը` երկու անդամ:

«...Մենք շատ լավ

համագործակցում ենք դպրոցի տնօրենի հետ, մենք նաև լավ ընկերներ ենք ու իրար բարեկամ ենք»

Գյուղապետ

Դպրոցի մանկավարժական խորհուրդը գաղտնի քվեարկությամբ ընտրում է ԴԽ անդամ երկու մանկավարժի

Ներկայացվող պահանջները`տվյալ դպրոցում առնվազն երեք տարվա

աշխատանքային ստաժԻսկ իրականում`

«....Եթե ես տնօրեն եմ և ունեմ ԴԽ անդամության նախընտրելի թեկնածու և, եթե մանկավարժներից մեկը առարկություններ ունի այդ հարցում, ես ընդամենը կսպասեմ մինչև հաջորդ ուսումնական տարվա սկիզբը և նրան կհայտնեմ, որ համապատասխան քանակի դասաժամեր նրա համար չկան»:

Դպրոցի ծնողական խորհուրդը իր կազմից ընտրում է ԴԽ անդամ երկու ծնողի

Ներկայացվող պահանջները` առնվազն միջին մասնագիտական կամ

բարձրագույն կրթություն, տվյալ դպրոցում սովորող երեխայի առկայություն

Իրականում`

«...Աշխատում եմ էնպիսի ծնող ընտրեմ, որ ակտիվ լինի, բյուջեից բան հասկանա»:

Դպրոցի տնօրեն

«... »Ã» ïÝûñ»ÝÁ ³ë»Ýù ß³ï í³ï ¿ ³ß˳ïáõÙ áõ í»ñևոõÙ Ù»çù ãáõÝÇ, ÙÇ Ñ³ï µáÕáù ¿É ÉÇÝÇ, ãÇ Ï³ñáÕ ³ß˳ï»É, ÇëÏ »Ã» Ù»çù áõÝÇ, áõ½áõÙ ³ áÕç ¹åñáóÇ ÍÝáÕÝ»ñÁ ã¿, áÕç թաղն ¿É µáÕáùÇ, Ù»Ï ³ ` ݳ ß³ñáõݳϻÉáõ ³ ³ß˳ï»É»:

Մարզպետը` մարզի կրթական քաղաքականության պատասխանատու, վերահսկիչ, կազմակերպիչ:

Տնօրենը` ներդպրոցական հարցերում հիմնական պատասխանատու, իսկ իրականում մարզպետին/ Երևանի քաղաքապետին հաշվետու լինելու հանգամանքով պայմանավորված` առավել լոյալ....

օրենսդրական մի շարք պատճառներ`

Դպրոցի հաստիքային ցուցակն ու ծախսերի նախահաշիվը հաստատության խորհրդի համաձայնությամբ տնօրենը ներկայացնում է մարզպետի/երևանի քաղաքապետի հաստատմանը:

ԴԽ կազմը վերջնական հաստատվում է մարզպետի/ Երևանի քաղաքապետի հրամանով :

Համայնքի ղեկավարը ԴԽ կազմում նշանակում է անդամներ` ավագանու համաձայնությամբ:

«...Մենք դպրոցի տնօրենի հետ շատ լավ հարաբերությունների մեջ ենք, նա ղեկավար է դպրոցում, գյուղապետը` գյուղում, մենք նաև մտերիմ ընկերներ ենք ու իրար բարեկամ»:

ԴԽ անդամ գյուղապետ

«...Նրանք չեն էլ թողնում, որ մենք միջամտենք

իրենց գործերին, հատկապես բյուջեին, մեզ չեն էլ թողնի մասնակցենք էդ նիստերին»:

Գյուղապետ

Համայնքի ղեկավարի առնչությունները դպրոցին

Ուս. տարվա սկիզբ` Սեպտեմբերի1 , ուս. տարվա ավարտ` Վերջին զանգ` հանդես է գալիս շնորհավորական ուղերձով, հնարավորության դեպքում դրամական կամ այլ նվերներով

Դպրոցի շենքային, գույքային պայմանների վերանորոգմանը մասնակցություն

Նաև` դպրոցի ներգրավում տարբեր միջազգային ծրագրերում

1998թ հոկտեմբերի 28-ին ՀՀ կառավարության թիվ 661 որոշումը` պետական հանրակրթական հաստատությունների համակարգի հետագա ապակենտրոնացման մասին, ըստ որի`

մարզային ենթկայության որոշ դպրոցներ հանձնվեցին համայնքային ենթակայության:

2002 թ մեկ այլ որոշմամբ բոլոր հանրակրթական դպրոցները համայնքային ենթակայությունից կրկին անցան մարզային ենթակայության:

1. հանրային գիտակցություն2. ԴԽ դերի, նշանակության ընկալում3. ծնողը` ԴԽ դերակատա՞ր 4. օտարվածություն դպրոցի կառավարման

գործընթացից5. ծնողը` ուսուցչի օգնական, իսկ ԴԽ-ում

որոշումները լեգիտիմացնող դերակատար

6. պահանջարկի ձևակերպում կրթության նկատմամբ

«…կրթության բնագավառում ևս ինստիտուտները շարունակում են իրագործել նախորդ խորհրդային համակարգին հատուկ նպատակներ»:

Մարդկային Զարգացման Ազգային Զեկույց 2006, էջ. 22

ժողովրդավարական նոր մոդելներ` նախկին համակարգի արժեքներ և գաղափարներ

Օր-կ, չնայած, ԴԽ` որպես դպրոցի կառավարման բարձրագույն կոլեգիալ մարմնի գոյությանը, տնօրենի` որպես բացարձակ իշխանությունը կրողի մտայնությունը.

«...դու ես տնօրենը դու էլ որոշի..., ես ինչ գործ ունեմ խառնվեմ իրա դպրոցի ծախսերին...» (ծնողներ)

«ես եմ որոշում, կուզեմ խորհուրդը գործի, կգործի, չեմ ուզի, չի գործի» (տնօրեն)

«տնօրենը` միապետ»(պաշտոնյա)

Ընդհանուր անիրազեկություն ծնողների, իսկ թյուրընկալում մյուս դերակատարների շրջանում.

հավասարեցում հոգաբարձուների խորհրդի գործառույթներին,

Խորհուրդը` որպես «դպրոցին փող կամ օգուտ բերող ծրագրերի» իրականացման միջոց,

Համադպրոցական որոշումները լեգիտիմացնող մեխանիզմ. «…Քանի որ որոշումները ընդհանուր քննարկված են, հեշտ են ընդունվում մյուսների կողմից»

Ծնողներին դպրոցական որոշումներին ծանոթացնելու մեխանիզմ. «…իբր թե կապող օղակ ա ծնողի և դպրոցի միջև, եթե չլիներ, ինձ կասեին ` ինչ ես քիթդ խոթում, իսկ էսպես ոտդ պինդ ա, կարողանում ես խոսել», «…ԴԽ կարևոր է, համայնքը, ծնողը պիտի իմանա, թե ինչ է կատարվում դպրոցում»:

Թերագնահատվում է ԴԽ-ի կառավարման գործառույթ ունեցող մեխանիզմ լինելու նշանակությունը, և դիտարկվում է հիմնականում «օգտակար լինելու տեսանկյունից».

«…Ա’յ խորհուրդ, եթե դու դպրոցի համար ոչինչ չես անում, ապա ինչո ՞ւ պետքա կանգնես տնօրենի առաջ, ի՞նչ իրավունք ունես, աշխատի օգնես, եթե չէ, ուրեմն…»

«...թ՞ե դու {խորհուրդը} մենակ ֆինանսականն ես կառավարում, դե արի մյուս հարցերն էլ հարթի է~...»

Ծնողական համայնքը, որպես կանոն, առանձին խումբ չէ (իր համապատասխան շահերով և խնդիրներով) ընդգրկված ԴԽ-ում. այն սերտաճած է ուսուցչական կազմին, կամ ածանցված է դրանից:

ԴԽ-ում «ակտիվ» և հիմնականում լոյալ ծնողներ:

ԴԽ-ի ծնող անդամի ծիսական ընտրություններ:

«…Պաշտոնի պես մի բան է էլի» (ԴԽ անդամ ծնող)

«…Ծնողը իրեն այնքան արժեվորված է զգում, որ պաշտոնյաների հետ մի խորհրոդում լինելու, որ…» (ուսմասվար)

«…Դե ինձ տնօրենը խնդրեց, ես էլ համաձայնեցի, համ էլ բիզնեսի բերումով կօգնեմ դպրոցին»: (ծնող)

«…Դա լավա, որ ծնողները մտնում են դպրոց, կանխում է լուրերի տարածումը…որովհետև անձամբ մասնակցում են»,

«…Ծնողն ովա, որ թողնում ես դպրոց», «…Ճիշտ ա ծնողներին ընդգրկելը, գործարար

ծնողները օգնում են դպրոցին», «…Դպրոցը պահելու համար պետք է, որ ծնողը

ընդգրկված լինի: էսօր ծնողը ֆինանսապես շատ ա օգնում, ու դու կախված ես, պիտի ընդառաջես»,

«…Ծնողը մշտապես պետք է լինի դպրոցի կողքին, իհարկե, ընտր ություններին {տնօրենի} էլ պետք ա մասնակցի, ո՞վ ասեց ,որ վերևից պետք ա լինի»:

1. «…Մինույնն է ձևական բան է {ԴԽ}, և մեզ ոչ ոք հաշվի չի առնելու»:

2. «…Չմիջամտել դպրոցի ներքին գործերին »”. 2.1 «…Գյուղը հարուստ է ավանդույթներով, և

մարդիկ կարծում են, թե եթե նա տնօրեն է, ուսուցիչ է, ուրեմն ճիշտ է» (գյուղական բնակավայրեր):

2.2 «…Երեխայի համար լրացուցիչ պրոբլմեներ» չստեղծելու մտայնությամբ (քաղաքային բնակավայրեր)

3. «դպրոցը պետք է ամեն ինչ տա», «էրեխուն դպրոց եմ ուղարկում, բարի եղեք ամեն ինչ անել» (գյուղական և քաղաքային ծայրամասային բնակավայրեր):

Ծնողը` ուսուցչի օգնական. տեխնիկական օգնություն, միջոցառումների կազմակերպչական աշխատանքների մասնակից

Ծնողը ԴԽ-ում որոշումների «թարգմանիչ» և լեգիտիմացման միջոց

«…Քանի որ որոշումները ընդհանուր քննարկված են, հեշտ են ընդունվում մյուսների կողմից»:

«…Հայկական դպրոցը ինչպես նաև ընտանիքը գործում է հիմնականում ավտորիտար, ավանդույթների վրա հիմնված սկզբունքներով. կրթական համակարգը գործում է փակ հասարակարգի տրամաբանությամբ»: Մարդկային Զարգացման Ազգային

Զեկույց 2006, էջ. 28-29

Կրթության գործընթացի ավելի հեշտ կազմակերպում, բարվոք դասասենյակներ, թե՞ կրթության բարձր որակ

դպրոցի կառավարում ` խորհրդի միջոցով

իրական համայնքային մասնակցություն դպրոցի կառավարմանը` ԴԽ-ն շրջանցելով

Կարողությունների զարգացում և իրազեկություն

Օրենսդրական և ընթացակարգային փոփոխություններ

ԴԽ արդյունավետ գործունեությանն առնչվող անուղղակի գործոններ

Դպրոցի կառավարման գործող համակարգի վերաբերյալ կազմակերպել

◦ Ուսուցողական դասընթացներ ոչ միայն ԴԽ անդամների, այլև դպրոցի շահառու մյուս խմբերի համար` ծնողներ, ուսւոցիչներ, ՏԻՄ ներկայացուցիչեր և այլն:

◦ Խորհրդատվական դասընթացներ ԴԽ անդամների և տնօրենների համար՞ տրամադրելով կիրառելի գիտելիքներ և գործնական հմտություններ դպրոցի կառավարմանը արդյունավետ մասնակցելու տեսանկյունից, (օրինակ` դպրոցի արտաբյուջետային ֆինանսավորման աղբյուրների հայթայթման, բյուջեի արդյունավետ կառավարման նպատակով):

◦ Կրթության ազգային ինստիտուտի կողմից կազմակերպված ԴԽ անդամների և տնօրենների դասընթացների նյութերը համալրել ԴԽ գործառույթների, անդամների իրավունքների և պարտավորությունների, ինչպես նաև դրանց իրացման իրական մեխանիզմների մասին առավել մատչելի, գործնական, օգտակար տեղեկատվության տրամադրմամբ:

◦ ԴԽ անդամներին տրամադրել հանրակրթության բոլոր օրենսդրական փոփոխություններ` նպաստելով վերջիններիս օրենսդրական իրազեկվածության մակարդակի բարձրացմանը:

◦ Անհրաժեշտ են հանրային իրազեկման ծրագրեր. ա/ ինտերնետ ռեսուրսի ստեղծում, տարածում, բ/ հեռուստա-ռադիո հաղորդումների եթերում քննարկումների, բանավեճերի խթանում, տեղեկատվական հաղորդումների պատրաստում, հեռարձակում

Համապատասխան կրթական և/կամ ժողովրդվարացման հիմնախնդիրներով զբաղվող ՀԿ-ներ, հիմնադրամներ, կամ այլ կրթական գերատեսչություններ կարող են անդրադառնալ տեղայնացված կամ առանձին դպրոցների ԴԽ-ների հզորացման խնդիրներին:

Միջազգային դոնոր հանրությանն առաջարկվում է ընդլայնել դպրոցի ծնողական համայնքի մասնակցությունն ապահովող, նաև ուղղակիորեն ծնողական համայնքի հզորացմանն ուղղված ծրագրերի համար միջոցների տրամադրման ծավալները:

ԴԽ կազմավորման ընթացակարերի վերանայում, հաշվի առնելով ԴԽ-ում անդամների կառավարմանը առավել ռեալ մասնակցություն ունենալու տեսանկյունից.

օրինակ, ԴԽ անդամների ընտրության ժամանակ ծնողներն ընտրվեն համադպրոցական ընտրությունների կազմակերպմամբ` փակ, գաղտնի քվեարկությամբ (նախընտրական քարոզարշավ, ծրագիր, հանդիպումներ ևն): ԴԽ ծնող-անդամի ընտրության ժամանակ Կրթության և Գիտության նախարարության ներկայացուցչի ներկայության ապահովում:

վերանայել ընտրված ԴԽ կազմը մարզպետի կողմից հաստատման ենթակա լինելու դրույթը:

Սահմանել, որ ԴԽ ծնող-անդամները չեն կարող

միաժամանակ լինել տվյալ դպրոցում աշխատող ուսւոցիչներից կամ աշխատակազմի որևէ այլ անդամ:

ԴԽ նախագահը չի կարող ընտրվել ուսուցիչ-անդամներից:

ԴԽ ուսուցիչ-անդամները չեն կարող լինել դպրոցի վարչական ղեկավարությունից:

ԴԽ-ում Երևանում և մարզերում տարածքային կառաարման մարմնի ներկայացուցիչների համար սահմանել միասնական թվաքանակ, օրինակ` մեկական ներկայացուցիչ:

Միասնականացնել և ձևայնացնել խորհրդի գործունեության ընթացակարգերը (գործավարություն, օրինակելի ձևերի մշակում համատարած տարածում, խորհրդի անդմաների անձնական փաստաթղթերի փաթեթի ստեղծում):

Սահմանել ԴԽ գործունեության թափանցիկության և հաշվետու լինելու հստակ մեխանիզմներ (օրինակ, ժողովների արձանագրությունների, հաշվետվությունների, որոշումների տեղադրում տեսանելի վայրում):

Խորհրդի անկախ գործունեությանը նպաստելու նպատակով հատկացնել համապատասխան աշխատանքային պայմաններ (աշխատանքային տարածք, գույք, որոշակի բյուջե տեխնիկական ծախսերը հոգալու համար)

◦ Վերանայել համապետական և ՏԻՄ ընտրությունների ժամանակ դպրոցը` որպես ընտրատեղամաս կիրառելու և դպրոցը ընտրական գործընթացների մասնակից դարձնելու պրակտիկան:

◦ Մշակել մանկավարժներին աշխատանքի ընդունելու և աշխատանքից ազատելու կարգը՝ մասնագիտական ունակությունների վրա հիմնված մրցակցային պայմանների ապահովման և թափանցիկության ապահովման հնարավորությունների տրամադրմամբ:

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ