View
236
Download
7
Category
Preview:
DESCRIPTION
Â
Citation preview
CarTulobis strategiis samoqmedo gegma
I. Sesavali
saqarTvelos xelisuflebis mier SemuSavebuli grZel-
vadiani axleburi midgoma saqarTvelos iurisdiqciis
qveS myofi saqarTvelos ganuyofeli nawilebis – afxa-
zeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis mosax-
leobis mimarT saSualebas aZlevs maT, isargeblon sa-
qarTvelos danarCen teritoriaze mcxovrebi moqala-
qeebisaTvis arsebuli sikeTeebiT. saqarTvelos xelisuf-
lebis mizania – gamyof xazebs miRma darCenil mosaxleo-
basTan daaxloeba maTi keTildReobis gaumjobesebis,
izolaciis Semcirebis, pirovnebisa da regionuli usafr-
Txoebis dacvisaTvis.
aRniSnuli politika Camoyalibebulia saqarTvelos
mTavrobis mier 2010 wlis 27 ianvars damtkicebul CarTu-
lobis strategiaSi. warmodgenili samoqmedo gegma sa-
xelmwifo strategiis praqtikuli realizaciisaken ga-
dadgmuli nabijia. igi moicavs mTel rig iniciativebs,
romlebic afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT
oseTSi amJamad legalurad mcxovrebi mosaxleobis ke-
TildReobis, maTTvis saqarTvelos mosaxleobisaTvis ar-
sebuli SeRavaTebis xelmisawvdomobis gazrdisa da sa-
2
qarTvelos samoqalaqo cxovrebaSi monawileobis Sesa-
Zleblobebis gaumjobesebisaken aris mimarTuli. Sesaba-
misad, samoqmedo gegma xels Seuwyobs sazogadoebis erT-
maneTisagan daSoriSorebuli wevrebis Serigebis process.
samoqmedo gegmaSi asaxuli principebi Tanabrad exeba
afxazeTsa da cxinvalis regions/samxreT oseTs da am re-
gionebSi legitimurad mcxovreb mosaxleobas, ganurCev-
lad sqesisa, religiuri mrwamsisa, politikuri Sexedu-
lebebisa da eTnikuri kuTvnilebisa. saqarTvelos mTav-
roba acnobierebs gansxvavebul gamowvevebs, romlebic
gamomdinareobs geografiuli Taviseburebebidan, demogra-
fiuli realobidan da arsebuli politikuri viTarebi-
dan, mosaxleobis CarTulobisa da sxvadasxva garemoebisa
Tu SesaZleblobis gaTvaliswinebiT, rac asaxulia sa-
moqmedo gegmis sxvadasxva komponentSi.
saxelmwifo strategiaSi Camoyalibebuli midgoma
adamianzea orientirebuli (humanocentrulia). samoqmedo
gegmis mizania, Seqmnas iseTi garemo, romelic xels Seuw-
yobs gamyofi xazebiT daSoriSorebuli mosaxleobis
intensiur urTierTobebs, TanamSromlobas, partniorobasa
da saqarTveloSi mcxovrebTa Soris ndobis aRdgenas.
saqarTvelos mTavrobas miaCnia, rom am RonisZiebaTa
warmatebuli ganxorcielebiT miaRwevs gayofili sa-
zogadoebis Serigebasa da ndobis gaZlierebas.
samoqmedo gegma moicavs oTx ganzomilebas – humani-
taruls, adamianurs, socialursa da ekonomikurs, rac
moicavs programebisa da proeqtebis farTo speqtrs,
3
romelic miesadageba erT an ramdenime programul gan-
zomilebas. samoqmedo gegmis farglebSi SemuSavebuli
Svidi instrumenti moemsaxureba da uzrunvelyofs
samoqmedo gegmaSi asaxuli RonisZiebebisa da proeqtebis
ganxorcielebas. aRniSnuli instrumentebi efuZneba ad-
gilze arsebul realur saWiroebebs da adgilobrivi
iniciativebis prioritetulobis princips.
samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli iniciativebi un-
da Seesabamebodes saqarTveloSi moqmed kanonmdeblobas.
maTi nawilis ganxorcieleba rig SemTxvevaSi moiTxovs
axali procedurebis Catarebas da administraciuli
struqturebis Seqmnas. samoqmedo gegmis Tanaxmad SemuSav-
deba Sesabamisi samarTlebrivi baza, romelic saSualebas
miscems saqarTvelos mTavrobas, ganaxorcielos dasaxu-
li iniciativebi. saqarTvelos mTavrobis mier samoqmedo
gegmis damtkicebis Semdeg SemuSavdeba da saqarTvelos
parlaments waredgineba sakanonmdeblo cvlilebaTa
paketi.
2008 wlis oqtomberSi saqarTvelos parlamentis mier
miRebuli `okupirebuli teritoriebis Sesaxeb~ saqarT-
velos kanoni, romelSic veneciis komisiis rekomendacie-
bis Sesabamisad 2010 wlis TebervalSi Sevida cvlilebe-
bi, saqarTvelos mTavrobas aniWebs uflebas, misces Tanx-
moba im programebsa da proeqtebs, romlebic pasuxobs
humanitarul aucileblobas da xels uwyobs ndobis aRd-
genas. samoqmedo gegma gamoxatavs saqarTvelos mTavrobis
mxardaWeras im proeqtebis mimarT, romlebic Tanxved-
4
raSia CarTulobis strategiaSi asaxul miznebTan da
saqarTvelos kanonTan `okupirebuli teritoriebis Sesa-
xeb~. SemuSavdeba saqarTvelos mTavrobis dadgenileba,
romelic gaamartivebs kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul
procedurebs samoqmedo gegmis farglebSi gansaxorcie-
lebel proeqtebTan mimarTebaSi.
II. meTodologia
samoqmedo gegma asaxavs saqarTvelos mTavrobis gan-
zraxvas; samoqmedo gegmis SemuSavebis procesSi inten-
siuri konsultaciebi mimdinareobda yvela im mxaresTan,
romelic aqtiurad iyo CarTuli saxelmwifo strategiis
SemuSavebis procesSi, maT Soris, politikur partiebTan,
sazogadoebriv organizaciebTan, eqspertTa jgufebTan,
saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebTan, sxva qvey-
nis mTavrobebsa da mTavrobaTaSoris organizaciebTan.
samoqmedo gegma moicavs ukve arsebul erTobliv pro-
eqtebs da ndobis aRdgenis meqanizmebs afxazeTisa da
cxinvalis regionis/samxreT oseTis monawileobiT; samu-
Sao dokumentebi gaziarebulia am regionebis makontro-
lebel ZalauflebasTan. samoqmedo gegmis warmatebi-
saTvis aucilebelia, yvela dainteresebulma mxarem gamo-
xatos misdami uwyveti interesi da mxardaWera.
samoqmedo gegma yovlismomcveli, mravalmxrivi doku-
mentia da warmoadgens samomavlo ganviTarebis erTgvar
safuZvels. gegma emyareba oTx programul ganzomilebas
5
da proeqtebs, romlebic mimarTulia afxazeTisa da cxin-
valis regionis/samxreT oseTis mosaxleobis keTildReo-
bisken da miznad isaxavs maT daaxloebas gamyofi xazebis
meore mxares myof adamianebTan. programuli ganzomile-
bebis uzrunvelsayofad SemuSavdeba Svidi instrumenti.
reintegraciis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo
ministris aparati xelmZRvanelobs samoqmedo gegmis Se-
muSavebas da zedamxedvelobas gauwevs mis ganxorcie-
lebas; aseve, moaxdens saqarTvelos mTavrobis mier sa-
moqmedo gegmis mxardaWerisaTvis gansaxorcielebel Ro-
nisZiebaTa koordinacias da gaiTvaliswinebs samoqalaqo
sazogadoebis rCevebs am sakiTxebSi.
samoqmedo gegma safuZvelia im programebisTvis, rac
saxelmwifo strategiis amoqmedebas moemsaxureba;
dokumenti mudmivad ganaxlebadia; igi gadaixedeba yovel
eqvs TveSi erTxel samuSao da yovel sam weliwadSi erT-
xel strategiul doneebze; am process koordinacias
gauwevs uwyebaTaSorisi samuSao jgufi, romelsac uxel-
mZRvanelebs saqarTvelos vice-premieri/saxelmwifo minis-
tri reintegraciis sakiTxebSi. samuSao jgufi moaxdens
samoqmedo gegmis monitoringsa da Sefasebas, yvela dain-
teresebuli mxaris monawileobiT.
saqarTvelos mTavrobisaTvis mniSvnelovania, rom sa-
moqmedo gegmis ganxorcielebis procesSi Tavisi wvlili
Seitanos sxvadasxva partniorma, maT Soris, afxazeTidan
da cxinvalis regionidan/samxreT oseTidan, risTvisac sa-
6
qarTvelos mTavroba Seqmnis TanamonawileobisaTvis saWi-
ro sakonsultacio meqanizms.
III. CarTulobis oTxi ganzomileba
saqarTvelos mTavroba miznad isaxavs afxazeTisa da
cxinvalis regionis/samxreT oseTis mosaxleobasTan daax-
loebas humanitarul, adamianur, socialur da ekonomikur
sferoebSi. samoqmedo gegmis ZiriTadi nawili warmoad-
gens im proeqtebis nusxas, romlebic pirdapir zegavle-
nas axdens afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT
oseTis mosaxleobis keTildReobis gaumjobesebaze, raTa
maT hqondeT igive SesaZleblobebi, rogoric danarCeni
saqarTvelos mosaxleobas; aseve, xels uwyobs urTierT-
qmedebas gaxleCili sazogadoebis wevrebs Soris. zemo-
xsenebul sakiTxebze reagirebis mniSvneloba xazgasmulia
gaeros `aTaswleulis ganviTarebis miznebis~ dokumentSi
(2015 w.), romelic exeba siRaribis aRmofxvris, jandacvis,
ganaTlebis, sqesTa Tanasworobis, ekologiuri mdgrado-
bis uzrunvelyofis sakiTxebs.
saxelmwifo strategiam gansazRvra ramdenime prog-
ramuli ganzomileba da miznebi, samoqmedo gegma ki maT
farglebSi axdens im proeqtebis SemuSavebas, romlebsac
saqarTvelos mTavroba ukve axorcielebs, gegmavs gansa-
xorcieleblad an miznad isaxavs maT ganxorcielebas
partnior organizaciebTan erTad. aRniSnuli programuli
ganzomilebebia:
7
humanitaruli ganzomileba:
humanitaruli daxmareba;
stiqiuri ubedurebebi;
adamianze orientirebuli ganzomileba:
sazogadoebaTaSorisi urTierTobebi;
kulturuli memkvidreobisa da identobis SenarCu-
neba;
informaciis daubrkolebeli gavrceleba;
adamianis uflebebi;
axalgazrduli aqtivoba;
socialuri ganzomileba:
ganaTleba;
jandacva;
garemos dacva;
ekonomikuri ganzomileba:
vaWroba;
erToblivi warmoeba;
komunikacia;
infrastruqtura.
IV. CarTulobis instrumentebi
Svidi axali instrumenti uzrunvelyofs samoqmedo
gegmis miznebis ganxorcielebas. es instrumentebi xels
uwyobs afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT ose-
8
Tis mosaxleobis integracias saqarTvelos samoqalaqo
cxovrebaSi; komunikacias da koordinacias Tbilissa da
afxazeTis da cxinvalis regionis/samxreT oseTis makont-
rolebel Zalauflebas Soris; aseve, instituciuri, fi-
nansuri da administraciuli safuZvlebis Camoyalibebas
samoqmedo gegmiT gaTvaliswinebuli proeqtebisaTvis.
calkeuli miznis misaRwevad Seiqmneba damoukidebeli
struqtura, romelic uzrunvelyofs TiToeuli instru-
mentis funqcionirebas. yvela es struqtura damou-
kideblad imuSavebs da maT koordinacias gauwevs rein-
tegraciis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris
aparati, romelic, amave dros, ganagrZobs afxazeTisa da
cxinvalis regionis/samxreT oseTis mimarT CarTulobis
politikis SemuSavebasa da gatarebas.
1. neitraluri statusis mqone sakoordinacio meqa-
nizmi
samoqmedo gegma ayalibebs neitraluri statusis mqo-
ne sakoordinacio meqanizms (LM), raTa gamartivdes komu-
nikacia saqarTvelos mTavrobas, afxazeTisa da cxinvalis
regionis/samxreT oseTis makontrolebel Zalauflebasa
da am regionebSi moqmed nebayoflobiT gaerTianebebs So-
ris.
sakoordinacio meqanizmis mizania ormxrivad misaRebi
da urTierTsasargeblo proeqtebisa da RonisZiebebis
xelSewyoba, aseve adgilze proeqtebis ganmaxorcielebe-
li subieqtebisaTvis daxmarebis gaweva.
9
sakoordinacio meqanizmi Sedgeba orive mxaresTan Se-
Tanxmebuli da erToblivad daniSnuli koordinatore-
bisagan, iTvaliswinebs ofisebs mcire damxmare persona-
liT rogorc soxumsa da cxinvalSi, aseve TbilisSi. me-
qanizmi, SesaZloa, daefuZnos manamde arsebul formatebs,
rogoricaa qarTul/afxazuri ormxrivi sakoordinacio
komisia. sakoordinacio meqanizmi imoqmedebs saerTa-
Soriso humanitaruli organizaciis egidiT.
2. piradobis neitraluri mowmoba da samogzauro
dokumenti
saqarTvelos xelisufleba SeimuSavebs ori tipis
neitralur dokuments, rac kidev ufro xelmisawvdoms
gaxdis afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
mosaxleobisaTvis socialur momsaxurebas, aseve gaumar-
tivebs Tavisufal gadaadgilebas.
aRniSnuli dokumentebis gacemam araviTar SemTxvevaSi
ar unda daukargos motivacia afxazeTisa da cxinvalis
regionis/samxreT oseTis im mcxovreblebs, romelTac
surT, aiRon saqarTvelos moqalaqeobis damadasturebeli
piradobis mowmoba an pasporti.
saqarTvelos mosaxleoba uflebamosilia, Tanabrad
isargeblos yvela samoqalaqo uflebiTa da socialuri
SeRavaTiT; saqarTvelos mTavroba miznad isaxavs, ufro
xelmisawvdomi gaxados yvela privilegia. saqarTvelos
moqalaqis piradobis mowmobis aRebisas arsebuli im
10
praqtikuli da politikuri sirTuleebis aRmofxvris miz-
niT, romlebsac afxazeTsa da cxinvalis regionSi/sam-
xreT oseTSi legitimurad mcxovrebi mosaxleoba awydeba,
SemuSavda Sesabamisi sakanonmdeblo baza. amis safuZvel-
ze gamartivebuli wesiT gaicema ,,piradobis neitraluri
mowmoba~ (NID). aRniSnuli mowmoba mimReb pirs
uflebamosils xdis moiTxovos yvela is socialuri
SeRavaTi, romelic saqarTvelos moqalaqisaTvis aris
gansazRvruli; aseve awarmoos samewarmeo da
arasamewarmeo saqmianoba, dasaqmdes kerZo da sajaro
seqtorSi. (,,neitraluri~ am SemTxvevaSi niSnavs
,,neitralurs moqalaqeobis mimarT~. piradobis neitralu-
ri mowmobis gacema-miReba mxolod praqtikuli mizne-
bisTvisaa gankuTvnili. afxazeTis mkvidrTaTvis `pirado-
bis neitraluri mowmoba~ iqneba or enaze – afxazursa da
qarTul enebze, saqarTvelos konstituciis Tanamxmad.)
aRniSnuli mowmoba mimReb pirs aseve saSualebas aZlevs,
miiRos ,,samogzauro neitraluri dokumenti~ (NTD) da
kanonierad imogzauros sazRvargareT (samogzauro
neitraluri dokumenti arsebiTad warmoadgens imave
laissez-passer-s). samogzauro neitraluri dokumenti Tavidan
agvaridebs saerTaSoriso samarTlis darRveviT gacemuli
ucxouri pasportebis saWiroebas. am pasportebis ukano-
noba dadasturebulia `saqarTveloSi konfliqtis Sesaxeb
faqtebis damdgeni damoukidebeli saerTaSoriso misiis~
angariSSi (taliavinis angariSi). samogzauro neitraluri
dokumenti SemuSavdeba saerTaSoriso samarTlis eqsper-
11
tebTan TanamSromlobiT, raTa gaviziaroT arsebuli
gamocdileba da uzrunvelyofil iqnes dokumentis
saerTaSoriso samarTalTan misadageba.
3. ndobis fondi
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi,
aseve gamyof xazebs Soris proeqtebis ganmaxorcielebeli
organizaciebisaTvis grantebis gacemis mizniT Seiqmneba
ndobis fondi, romlis marTva ganxorcieldeba saerTa-
Soriso organizaciebis mier da romelic SeiTavsebs
donorTa mrCevlis funqciebsac. fondi gaaiolebs donor-
Ta da grantis mimRebTa koordinacias da uzrunvelyofs
dafinansebuli proeqtebis samoqmedo gegmis oTx ganzomi-
lebasTan Tanxvedras; Tumca, amave dros, ar gamoricxavs
donorTa mier sxva Rirebuli proeqtebis dafinansebas,
reintegraciis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo mini-
stris aparatTan konsultaciebis gavliT.
ndobis fondis zusti formati ganisazRvreba samoq-
medo gegmis damtkicebis Semdeg; magaliTisaTvis SeiZleba
gamodges evrokavSiri-afrikis infrastruqturuli ndobis
an msoflio bankis avRaneTis rekonstruqciis ndobis
fondebi. fondi aseve gaiTvaliswinebs evrokavSiri/gaeros
ganviTarebis programis ndobis aRdgenis adreuli reagi-
rebis meqanizmis (COBERM) gamocdilebas.
4. erToblivi sainvesticio fondi
12
erToblivi sainvesticio fondi (JIF) daarsdeba afxa-
zeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi, aseve gam-
yof xazebs Soris moqmedi sawarmoebisaTvis sawyisi kapi-
talis gacemis mizniT. erToblivi sainvesticio fondi
daexmareba iseT biznessaqmianobas, romelic miznad isa-
xavs adgilobrivi ekonomikuri ganviTarebis, dasaqmebisa
da gamyofi xazebiT daSoriSorebul mosaxleobas Soris
komerciuli kavSirebis xelSewyobas. kerZo sainvesticio
fonds erToblivad daafinanseben donori organizaciebi
da biznesstruqturebi da igi isargeblebs erovnuli da
regionuli savaWro palatebis momsaxurebiT.
5. TanamSromlobis saagento
TanamSromlobis saagentos (CA) daarseba xels Seuw-
yobs urTierTobebs gamyofi xazebis orive mxares.
CarTulobis strategiis ganxorcieleba saWiroebs damate-
biT funqciebs, romlebsac ver SeiTavseben arsebuli sa-
xelmwifo struqturebi. Sesabamisad, reintegraciis sa-
kiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris aparatis
kontrolqveS Camoyalibdeba sajaro samarTlis iuridi-
uli piri – TanamSromlobis saagento, romlis saqmiano-
bac xels Seuwyobs saxelmwifos mier dafinansebuli
programebis ganxorcielebas.
TanamSromlobis saagento daexmareba organizaciebs
gamyofi xazebis orive mxares partniorebis moZiebaSi,
biznesgaremos gaumjobesebis mizniT daxmarebas aRmouCens
adgilobriv xelisuflebebs; aseve, uzrunvelyofs proeq-
13
tis saqmianobisa da biznesis Sesabamisobas saqarTvelos
kanonmdeblobasa da saerTaSoriso samarTalTan; Camoaya-
libebs SesaZleblobebs potenciuri partniorebisTvis sa-
qarTveloSi da sazRvargareT.
6. finansuri instituti
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi
moqmedi humanitaruli da ganviTarebis organizaciebis,
iseve, rogorc biznesis, normaluri funqcionirebisaTvis
saWiroa finansuri operaciebis ganxorcieleba. afxazeTsa
da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi saqarTvelos
mTavrobis TanxmobiT daregistrirebuli finansuri insti-
tutis (FI) meSveobiTY SesaZlebeli gaxdeba angariSebis
gaxsna da momsaxureba, fuladi gadaricxvebis warmoeba
da sxva samarTlebrivi operaciebis ganxorcieleba. finan-
suri instituti SeiZleba marTos saqarTveloSi ukve
arsebulma romelime bankma, SezRuduli komerciuli sa-
banko funqciebiT.
7. integrirebuli socialur-ekonomikuri zona
biznessaqmianobisa da socialuri momsaxurebis war-
marTvisaTvis saWiro infrastruqturiT aRWurvili integ-
rirebuli socialur-ekonomikuri zona (ISEZ) Seiqmneba ga-
myofi xazebis siaxloves saqarTvelos kontrolqveS
14
arsebul teritoriaze da Seqmnis moTxovnas produqciasa
da momsaxurebaze gamyof xazebs Soris.
integrirebuli socialur-ekonomikuri zona ayali-
bebs erTgvar qsels, romelic moicavs rogorc saWiro
nedleulis miwodebas produqciis warmoebisaTvis, aseve
saboloo produqciis Seqmnas, SefuTvas, xarisxis kont-
rolsa da distribucias. ZiriTadi orientiri aRebulia
soflis meurneobaze, Tumca ar gamoiricxeba sxva mom-
gebiani biznessaqmianobis ganviTareba. aRniSnuli inicia-
tiva aseve iTvaliswinebs saWiroebaTa analizs; fermere-
bisaTvis saTesle masalis miwodebas da maTTvis teqni-
kuri mxardaWeris uzrunvelyofas (profesiuli swavleba,
miwis dasamuSavebeli aparaturis miwodeba, Senaxva da
materialur-teqnikuri bazis uzrunvelyofa). ISEZ-is
farglebSi Seiqmneba Sesabamisi infrastruqtura soflis
meurneobis produqciis gadamuSavebisa da dafasoebi-
saTvis. amgvarad, biznesinteresebi gadawonis politikur
winaaRmdegobebs da gamyofi xazebis gadakveTiT gamowve-
ul damatebiT saoperacio xarjebs.
ISEZ-is farglebSi moqmedi sawarmoebisa da iq dasaq-
mebuli mosaxleobisaTvis SesaZlebelia Seiqmnas SeRava-
Tiani sagadasaxado garemo.
integrirebuli socialur-ekonomikuri zona xels
Seuwyobs sasoflo-sameurneo produqciis eqsports, isar-
geblebs saqarTvelos bizneskavSirebiT, aseve im specia-
luri savaWro reJimebiT, romlebiTac sargeblobs an
momavalSi isargeblebs saqarTvelo. sagangebod Seqmnili
15
akreditirebuli laboratoria da Sesabamisobis Sefa-
sebis organo moaxdens saeqsportod gamzadebuli im pro-
duqciis sertificirebas, romelic an warmoebulia aRniS-
nul zonaSi, an Setanilia afxazeTidan da cxinvalis
regionidan/samxreT oseTidan.
V. programuli ganzomilebebi da proeqtebi
mocemuli ganzomilebebi ar aris amomwuravi; saqarT-
velos mTavroba moelis, rom yvela dainteresebuli mxare
warmoadgens da ganaxorcielebs iseT proeqtebs, romle-
bic TanxvedraSia samoqmedo gegmaSi mocemul da gazia-
rebul miznebTan. dasaxelebuli programuli ganzomi-
lebebi mxolod koncefciis organizebas axdens. Sesa-
bamisad, proeqtebi SeiZleba emsaxurebodes ramdenime mi-
zans erTdroulad da Tavsebadi iyos ramdenime prog-
ramul ganzomilebasTan. (specifikuri miTiTebis gareSe
`erToblivi~ gulisxmobs gamyofi xazebis orive mxares
mcxovreb mosaxleobas, gansakuTrebiT devnilebsa da ga-
yofili sazogadoebis wevrebs).
1. humanitaruli ganzomileba
1.1. humanitaruli daxmareba
samoqmedo gegma mxars uWers organizaciebis Zalis-
xmevas, romelic mimarTulia afxazeTsa da cxinvalis
regionSi/samxreT oseTSi mcxovrebi mosaxleobis yofis
16
Semsubuqebis, sicocxlisa da adamianis Rirsebis Senar-
Cunebisaken. samoqmedo gegmis farglebSi Camoyalibebuli
axali instrumentebi gauadvilebs aRniSnul organiza-
ciebs arsebuli barierebis gadalaxvas.
1.2. stiqiuri ubedurebebi
stiqiuri ubedurebebi zians ayenebs orive mxares
mcxovreb mosaxleobas. samoqmedo gegma moicavs preven-
ciuli zomebis gatarebas, rac gamiznulia gamyofi
xazebis orive mxares ekologiuri katastrofisa da epide-
miis Sedegad gamowveuli zianis SemcirebisaTvis:
regionSi arsebul saerTo safrTxeebis erToblivi
kvlevis Catareba, maT Soris, miwisZvris, mewyerisa da
zvavsaSiSroebis, aseve cxoveluri gziT gadamdebi
infeqciuri daavadebebis;
erToblivi swrafi reagirebis meqanizmebis Seqmna.
(samaSvelo da sareabilitacio operaciebisaTvis);
erToblivi swavlebis Catareba samaSvelo da sareabi-
litacio operaciebis ganmaxorcielebeli kontingen-
tisaTvis.
2. adamianze orientirebuli ganzomileba
2.1. sazogadoebaTaSorisi urTierTobebi
samoqmedo gegma efuZneba TanamSromlobas ara marto
iseT praqtikul sakiTxebSi, romlebsac materialuri
17
mogebis motana SeuZlia, aramed im kavSirebis aRdgenaSi,
romlebic arsebiT rols TamaSobs Serigebis procesSi
da, TavisTavad, ukve Rirebulia. aRniSnuli RonisZiebebi
mimarTulia ZiriTadad afxazeTsa da cxinvalis region-
Si/samxreT oseTSi amJamad mcxovreb da am teritorie-
bidan devnil mosaxleobas Soris kavSirebis aRdgenaze,
garda sagangebod aRniSnuli SemTxvevebisa.
samoqmedo gegma efuZneba ndobis aRdgenis Ronis-
Ziebebsa da araformalur dialogs samoqalaqo sazoga-
doebriv organizaciebs Soris. saqarTvelos mTavroba
gansakuTrebul mniSvnelobas aniWebs gaeros uSiSroebis
sabWos #1325 rezolucias. reintegraciis sakiTxebSi
saqarTvelos saxelmwifo ministris aparati uzrun-
velyofs samoqmedo gegmis ganxorcielebas am rezolu-
ciis Sesabamisad.
samoqmedo gegma mxars dauWers Semdeg iniciativebs:
ojaxur RonisZiebebSi monawileoba: Zeoba, qorwili,
dakrZalva, saflavebis monaxuleba da religiuri
ceremoniebi;
Sereuli ojaxebis Sexvedrebisa da vizitebis xel-
Sewyoba gamyofi xazebis orive mxares;
uxucesTa Sexvedrebis xelSewyoba;
religiuri (molocvisTvis) da istoriul-kulturu-
li vizitebis xelSewyoba;
JurnalistTa gacvla;
18
profesiuli gacvla (ar Semoifargleba mxolod
devnili mosaxleobiT);
kulturisa da sportis sferoSi gacvliTi RonisZi-
ebebis xelSewyoba (ar Semoifargleba mxolod devni-
li mosaxleobiT);
ugzo-ukvlod dakargulTa moZiebis, gadmosvenebis
da patimarTa gacvlis komisiebis daarseba.
2.2. kulturuli memkvidreobisa da TviTmyofadobis
SenarCuneba
samoqmedo gegma moicavs iseT RonisZiebebs, romle-
bic ufro aqtiurad moemsaxureba afxazuri da osuri
kulturuli memkvidreobisa da identobis SenarCunebas
saqarTveloSi. es aseve gulisxmobs osuri enis, rogorc
erovnuli umciresobis enis, da saqarTvelos konsti-
tuciis Tanaxmad afxazuri enis, rogorc afxazeTSi
saxelmwifo enis, dacvas:
afxazuri kulturis Sesaxeb afxazur da qarTul
enebze da osuri kulturis Sesaxeb osur da qarTul
enebze wignebis gamocema;
afxazuri da osuri enebis swavlebis xelSewyoba
qarTul skolebsa da universitetebSi;
kulturuli memkvidreobis dacva-SenarCunebaze mo-
muSave afxazuri diasporis organizaciebTan kontaqtebis
damyareba; yovelwliuri konferenciis gamarTva;
19
kulturuli memkvidreobis SenarCunebisaTvis saWi-
ro erToblivi saqmianobis gansaxorcieleblad UNESCO-s
mxardaWeris mopoveba;
soxumis arqivis ganviTarebis xelSewyoba (Tbilisis
arqivi ukve agzavnis saarqivo masalebs);
afxazuri da osuri kulturis kuTxeebis daarseba
muzeumSi, TbilisSi;
afxazur- da osurenovani radiomauwyeblobis xel-
Sewyoba;
RvTismsaxurebis Tavisuflad aRsrulebis xel-
Sewyoba, sasuliero pirebis gadaadgilebisa da religiu-
ri siwmindeebis transportirebis Tavisuflebis uzrun-
velyofis gziT (sakoordinacio meqanizmis farglebSi).
2.3. informaciis daubrkolebeli gavrceleba
samoqmedo gegmis yvela ganzomileba xels uwyobs
gayofili sazogadoebis wevrebs Soris informaciis dau-
brkolebel gavrcelebas, romelic imavdroulad Tavadac
sargeblobs am sikeTiT. samoqmedo gegma Seicavs meqaniz-
mebs, romlebic mimarTulia informaciis gavrcelebis
gaumjobesebaze:
afxazeTidan, cxinvalis regionidan/samxreT oseTi-
dan da danarCeni saqarTvelodan warmodgenili Jurna-
listebisaTvis regularuli Sexvedrebis organizeba;
20
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
mosaxleobis CarTva saqarTvelosTvis gaTvaliswinebul
saswavlo turebsa Tu programebSi – natoSi, evrokav-
Sirsa da sxva saerTaSoriso organizaciebSi;
gaxleCili sazogadoebis wevrebs Soris urTier-
Tobisa da socialuri komunikaciisaTvis erToblivi in-
ternetportalis Seqmna. internetis moxmarebis xelSew-
yoba, gamomdinare saqarTvelos mTavrobis iniciatividan
SeRavaTiani da swrafi internetmiwodebis Sesaxeb;
gamyofi xazebis mimdebare teritoriebze ganTavse-
buli radio/satelevizio gadamcemis sadgurebis funqcio-
nirebis gaumjobesebis uzrunvelyofa.
2.4. adamianis uflebebi
saqarTvelo dainteresebulia, daicvas sakuTari mo-
saxleobis uflebebi, maT Soris, afxazeTsa da cxinvalis
regionSi/samxreT oseTSi. samoqmedo gegma moicavs rig
RonisZiebebs, romlebic miznad isaxavs uflebebis dac-
vasa da adamianis uflebaTa sferoSi codnis gaRrmavebas:
omis Sedegad dazaralebul teritoriebze adamianTa
uflebebis monitoringis gansaxorcieleblad, winaswar
SeTanxmebuli formatis farglebSi, adamianis uflebaTa
dacvis saerTaSoriso organizaciebisa da adamianis uf-
lebaTa sakiTxebze momuSave samTavrobaTSorisi organi-
zaciebis mowveva;
21
adamianis uflebebis sakiTxebTan dakavSirebiT Sesa-
bamisi saganmanaTleblo saqmianobis xelSewyoba konfliq-
tis Sedegad dazaralebul teritoriebze; sainformacio
bukletebis gamocema, Targmna da seminarebis Catareba;
socialuri samarTlisa da sakuTrebis uflebis
sakiTxebze momuSave jgufebis mxardaWera konfliqtis
Sedegad dazaralebul adgilebSi.
2.5. axalgazrduli aqtivoba
gayofili sazogadoebis axalgazrda Taobas ar axsovs
saqarTvelo konfliqtebamde. samoqmedo gegma moicavs
sportul, kulturul da gasarTob RonisZiebebs, raTa
erTad Sekribos gamyofi xazebiT daSoriSorebuli axal-
gazrdoba, gaaRrmavos maTi megobroba da xeli Seuwyos
urTierTgagebas momaval TaobebSi:
koncertebisa da Teatraluri warmodgenebis dadgma
gamyofi xazebiT daSoriSorebuli axalgazrda Semsru-
leblebis monawileobiT;
gamyofi xazebiT daSoriSorebuli axalgazrda
sportsmenebisaTvis sportuli Sejibrebebisa da spor-
tuli Sekreba/varjiSebis gamarTva;
gamyofi xazebiT daSoriSorebuli bavSvebisaTvis
sazafxulo banakebis daarseba;
axalgazrda liderTa erToblivi programebis Se-
muSaveba saqarTvelos momavali elitisaTvis;
22
saqarTvelosTvis gankuTvnil axalgazrdul sagran-
to programebSi afxazeTsa da cxinvalis regionSi/sam-
xreT oseTSi mcxovrebi mosaxleobis monawileoba.
3. socialuri ganzomileba
3.1. ganaTleba
piradobis damadasturebeli neitraluri mowmobis
mqone afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
mosaxleoba srulfasovnad gamoiyenebs saqarTvelos moqa-
laqeebisaTvis gankuTvnil saganmanaTleblo SesaZleb-
lobebs. maT saSualeba miecemaT, Caabaron saqarTvelos
umaRles saswavleblebSi, monawileoba miiRon saqarT-
velos studentebisaTvis gankuTvnil saerTaSoriso sa-
stipendio programebSi; saqarTvelos maswavleblebisa-
Tvis SeTavazebul saerTaSoriso gacvliT programebSi.
samoqmedo gegmaSi Camoyalibebuli qmediTi zomebi
waaxalisebs da gauadvilebs afxazeTisa da cxinvalis
regionis/samxreT oseTis mosaxleobas saganmanaTleblo
SesaZleblobebiT sargeblobas:
piradobis neitraluri mowmobebis mqone pirTaTvis
umaRles saswavleblebSi misaRebi erovnuli gamocdebis
Cabarebis SesaZlebloba afxazursa da osur enebze, aseve
rusul enazec;
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
studentebisTvis saganmanaTleblo mowmobebis sertifici-
reba saerTaSoriso standartebis mixedviT;
23
saqarTvelos mTavrobis axali programis ,,erTi
personaluri kompiuteri erTi bavSvisTvis~ Tanaxmad,
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis yvela
pirvelklaseli moswavlisaTvis personaluri kompiute-
ris SeTavazeba;
axali programis `aswavle da iswavle saqarTvelos-
Tan erTad~ xelmisawvdomoba afxazeTisa da cxinvalis
regionis/samxreT oseTisaTvis. aRniSnuli programa iTva-
liswinebs inglisuri enis aTas instruqtors mTeli qvey-
nis masStabiT; amasTan erTad, ucxo enebis (evropuli
enebis) Seswavlas SesaZlebelia, xeli Seuwyos sxva
programebmac, rac gaaadvilebs saerTaSoriso integra-
cias;
saqarTvelos ganaTlebis saministroSi arsebuli
uwyebaTaSorisi komisia da samuSao jgufi, afxazeTisa da
cxinvalis regionis/samxreT oseTis mecnierebTan erTad,
afxazur da osur enebze Seqmnis dawyebiTi klasebis
saxelmZRvaneloebsa da specialur literaturas sabavSvo
baRis aRsazrdelTaTvis;
Tbilisis saxelmwifo universitetSi afxazologiis
mimarTulebis gafarToeba, gacvliTi akademiuri progra-
mebis Camoyalibeba afxazeTSi arsebul institutebTan;
erToblivi kvleviTi proeqtebisaTvis specialuri
dafinansebis (grantebis) uzrunvelyofa;
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTiSi
arsebuli biblioTekebisaTvis daxmareba (beWdviTi masa-
24
liT, eleqtronuli resursebiT, infrastruqturiTa da
menejmentis gamocdilebiT).
3.2. jandacva
jandacvis sferoSi saqarTvelos moqalaqeebisaTvis
arsebuli SeRavaTebi gankuTvnilia afxazeTisa da cxinva-
lis regionis/samxreT oseTis mosaxleobisaTvisac; Sesa-
bamisad, piradobis damadasturebeli neitraluri mow-
mobis mqone pirebs SeeZlebaT, mTeli qveynis masStabiT
isargeblon samedicino momsaxurebiT, maT Soris,
gadaudebel SemTxevaSi – saswrafo transportirebiT.
samoqmedo gegma moicavs qmediT zomebs, raTa gaumjo-
besdes afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi
mcxovrebi mosaxleobis janmrTelobisa da jandacvis
pirobebi:
erToblivi kvlevis Catareba TbilisSi Tavmoyrili
da zugdidisaTvis saWiro resursebis dasadgenad. aqcenti
gakeTdeba aiv/Sidsze, tuberkulozze, onkologiur daava-
debebze, narkotikebis gadaWarbebul moxmarebasa da
transnacionalur infeqciur safrTxeebze;
daavadebaTa adreul prevenciaze orientirebuli,
jandacvis sferoSi momuSave samuSao jgufis Seqmna;
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi
arsebul samedicino saWiroebaTa moTxovnis gansazRvra
diabetisa da tuberkuloziT daavadebulTaTvis;
25
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
mosaxleobisaTvis samedicino dazRvevis paketis xelmi-
sawvdomoba; specialuri fondis Seqmna im SemTxvevebi-
saTvis, romlebic ar ifareba samedicino dazRveviT;
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
mosaxleobisaTvis mobiluri klinikebis SeTavazeba;
sanitariul da fitosanitariul sakiTxebTan da-
kavSirebiT TanamSromloba;
aiv/SidsTan dakavSirebuli konsultaciebis gaweva
da analizis Catareba;
uSvilobasTan dakavSirebuli mkurnalobis uzrun-
velyofa.
3.3. garemos dacva
bunebrivi garemo warmoadgens saqarTvelos yvela
regionis simdidres, garemos dabinZureba ki ar cnobs
politikur gamyof xazebs:
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi
garemos dacviTi RonisZiebebis gatareba am mimarTulebiT
momuSave arasamTavrobo organizaciebis, aseve garemos
damcveli jgufebisa da sameTvalyureo organizaciaTa
xelSewyobiT;
daculi teritoriebis daarseba afxazeTsa da
cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi saqarTvelos erovnu-
li parkebis sistemis mixedviT; UNESCO-s mier daculi
teritoriis statusis miniWeba.
26
4. ekonomikuri ganzomileba
miuxedavad konfliqtis Sedegad Seqmnili mZime viTa-
rebisa, orive mxares arsebuli kontaqtebis, produqciisa
da savaWro centrebis siaxlovis gamo, kvlavac arsebobs
vaWroba da gamyofi xazebis gadakveTis faqtebi. kerZod,
qalaqebis zugdidisa da goris bazrebi Tu savaWro
obieqtebi ufro mimzidvelia afxazeTsa da cxinvalis
regionSi/samxreT oseTSi myofi saqmiani adamianebisa da
momxmareblebisaTvis, vidre sxva potenciuri bazrebi,
teritoriuli siaxlovisa da produqtebze dabali fase-
bis gamo.
samoqmedo gegma aRmofxvris arsebul winaaRmdegobebs
da Seqmnis vaWrobisaTvis saWiro axal SesaZleblobebs,
raTa xeli Seuwyos arsebul savaWro urTierTobebs.
ekonomikuri urTierTobebis, erToblivi warmoebis,
infrastruqturisa da satransporto kavSirebis gasaum-
jobeseblad gasatarebelia Semdegi RonisZiebebi:
4.1. vaWroba
bazarze misvlis gamartiveba avtobusis daniSvniT,
romelic imoZravebs gamyofi xazebidan zugdidis, quTa-
isis, baTumis, goris, Tbilisis mimarTulebiT; an afxaze-
Tisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis sanomre
niSnebiT moZravi avtobusebisaTvis gamyofi xazebis gad-
27
mokveTis uflebis micema; savaWro centrebisaken mimavali
gzebis SekeTeba;
integrirebuli socialur-ekonomikuri zonis farg-
lebSi profesiuli ganaTlebisa da saswavlo centrebis
daarsebis gziT dasaqmebis xelSewyoba; iseTi mrewvelo-
bis ganviTareba, romelic moiTxovs didi raodenobiT
muSaxels;
akreditirebuli sagamocdo laboratoriebisa da
Sesabamisobis Semfasebeli organoebis Camoyalibebis
gziT saerTaSoriso komerciul urTierTobebSi integra-
ciis xelSewyoba; Sesabamisobis Semfasebeli organo moax-
dens adgilobrivi produqciis sertificirebas saerTa-
Soriso da regionuli standartebis mixedviT.
4.2. erToblivi warmoeba
erToblivi warmoebis mxardaWera;
gamyof xazebs Soris moqmedi erToblivi sawarmoe-
bisaTvis sawyisi kapitalis moZiebis xelSewyoba.
4.3. komunikacia
afxazeTTan da cxinvalis regionTan/samxreT oseT-
Tan safosto gzavnilebis gacvlis aRdgena mosaxleobis
urTierTkavSiris xelSesawyobad;
afxazeTisa da cxinvalis regionis/samxreT oseTis
uzrunvelyofa dabaltarifiani da maRalsiCqariani in-
ternetmomsaxurebiT;
28
cxinvalis mosaxleobis eleqtronuli komunika-
ciebis saSualebebiT uzrunvelyofis mizniT cifruli
sistemis radiosareleo xazis gori-cxinvalis monakveTis
aRdgeniTi samuSaoebis erToblivad ganxorcieleba;
q. foTsa da q. soxums Soris wyalqveSa optikur-
boWkovani sakabelo magistralis mSeneblobis sakiTxis
erToblivi Seswavla, romelic uzrunvelyofs farTozo-
lian satelekomunikacio momsaxurebas da SesaZlebels
gaxdis yvela saxis informaciisa da momsaxurebis (xma,
monacemebi da gamosaxuleba) gadacemas da am informa-
ciasTan/momsaxurebasTan afxazeTSi mcxovrebi mosaxleo-
bis SeuzRudav daSvebas.
4.4. infrastruqtura
q. baTumsa da q. soxums Soris sazRvao samgzavro
marSrutis daniSvna;
sairigacio sistemebis reabilitacia;
afxazeTsa da cxinvalis regionSi/samxreT oseTSi
skolebisa da saavadmyofoebis reabilitacia, sanitari-
uli normebis dacviT. proeqtis farglebSi Catardeba
adgilobrivi saWiroebebis analizi da ganisazRvreba sa-
reabilitacio Senobebis prioriteti.
Recommended