aysedeviren.files.wordpress.com · Web viewKuantum teorisine göre atom Kuantum teor i sine göre a...

[Metni yazın]

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 2

GENEL KİMYA

2.1.ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK CETVEL..…………….................2

2.1.1 Atomlar…………………………...........................................................3-4

2.1.2. Dalton’un Atom Teorisi ………………………………………………5-6

2.1.3.Thomson’ un Atom Modeli....................................................................... 7

2.1.4.Rotherford’un Atom Modeli.................................................................8-12

2.1.5.Dalga Mekaniği Atom Modeli (Modern Atom Modeli)......................13-21

2.1.6.1990-2000 Yılları Arasında Türk Sineması........................................22-26

2.1.7.Kuantum Teorisine Göre Atom.......................................................... 27-29

2.1.8. Atom Numarası, Kütle Numarası, İzotoplar…………………….…30-31

2.1. 9.Periyodik Tablo …………………….………..........................................32

2.2.10. Orbitallerin Enerji Sırası………………………………….....................33

2.1.11. Elementlerin elektronik Y…………………….………………….....34-37

2.1.12. Elementlerin Elektron Konfigurasyonları (Dağılımları)……….......38-402.1.13.Aufbau İlkesinden Sapmalar ……………………………………….41-422.1.14. Grup ve Periyot Bulunması……………………………………….. 43-47

2.1.15. Periyodik Tablo……………………………………………………..48-56

2.1.16. Atomlar ve İyonların Büyüklüğü………………………………… 57-68

2.1.17. İyonlaşma Enerjisi…………………………………….……………69-77

2.1.18. Elektron İlgisi……………………………….…………………… 78-84

KAYNAKÇA………………….…………………………………………..... 85

[Metni yazın]

Genel Kimya

Bölüm 2. ATOMUN YAPISI VE PERIYODIK TABLO

CETVEL

[Metni yazın]

Atomlar

Eşya malzeme madde element

atom Temel parçacıklar (lepton ve

kuarklar)

[Metni yazın]

2

[Metni yazın]

Atomlar

• Maddelerin atom denen bölünemeyen çok

küçük parçacıklardan meydana geldiği fikri ilk kez M.Ö. 5. asırda Demokritostarafından ortaya atılmıştır. Bu fikir o

zamanlar fazla kabul görmemiştir.

• 19. y.y. başlarında İngiliz bilim adamı John Dalton ilk atom teorisini ortaya atan bilim adamıdır.

4

Dalton’un atom teorisi

1. Elementler atom denilen çok küçük parçacıklardan meydana gelmiştir. Bir elementin bütün atomları büyüklük, kütle ve kimyasal özellikler bakımından birbirinin aynıdır.

2. Bir elementin atomları, diğer bütün elementlerin

atomlarından farklıdır.

3. Bileşikler birden fazla elementin atomlarından meydana gelmiştir. Herhangi bir bileşikte, herhangi iki elementin

atomlarının sayılarının birbirlerine oranı basit ve sabit bir orandır.

4. Bir kimyasal reaksiyon sadece atomların birbirlerinden ayrılmalarını, birleşmelerini veya yeniden düzenlenmelerini

içerir. Kimyasal reaksiyonlarda atomların oluşmaları veya yok olmaları söz konusu değildir.

İki elementin atomlarının birleşerek bir bileşikoluşturduklarını gösteren bir kimyasal reaksiyonun şematik gösterimi

Reaksiyondan önceki toplam atom sayısı reaksiyondan sonrakitoplam atom sayısına eşittir

Thomson’un atom modeli

PozitifYüklü

çekirdek

Negatif yüklüelektronlar

Rutherford’un atom modeli

Rutherford’un atom modeli

Atomun yapısı

Elektronlar: katot ışını tüpü ile Thomson’un yaptığı deneyler sonunda keşfedilmiştir. Elektron ışını elektrik alanı uygulandığında (+) yüke doğru sapma gösterir. Bu da elektronların (–) yüklü olduklarını gösterir.

Atomun yapısı

• Elektronlar atomun bir parçasıdır.

Elektronlar (–) yüklü parçacıklardır, atomlar ise nötrdür. Dolayısıyla atomlarda elektronların yükünü dengeleyecek (+)yüklü parçacıkların olması gerekir.

• Çekirdek atomun bir diğer parçası olup elektronlarla eşit oranda fakat ters işaretli (+) yük taşırlar.

Nötron ve protonlar

• Rutherford’un atom modeline göre pozitif yüklü atom çekirdeği atomun merkezinde, küçük bir hacim kaplamıştır. Negatif yüklü elektronlar ise atom çekirdeği etrafında belirli yörüngelerde hareket etmektedirler.

• Bu modele göre çekirdeği +2 yüklü olan helyumun kütlesi, çekirdeği +1 yüklü olan hidrojenin kütlesinden iki kat fazla olmalıdır. Fakat gerçekte helyumun kütlesi hidrojenin kütlesinin dört katıdır.

• Bunun sebebi atom çekirdeğinin hem pozitif yüklü protonlardan hem de elektrik yükü olmayan nötronlardan oluşmasıdır.

Bohr Atom Modeli

13

• Rutherford atom modelinde, elektronların

çekirdek çevresinde ne şekilde bulundukları hakkında herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

• Bir atomdaki elektronların, tıpkı bir gezegenin güneş etrafındaki yörüngesel hareketi gibi, hareket halinde oldukları düşünüldü.

14

Bohr Atom Modeli

• 1913 yılında Hollandalı Fizikçi Niels Bohr klasik fizik ve kuantum kuramının ilginç bir sentezini yaparak hidrojen atomu için yeni bir

model ileri sürdü.

Niels Bohr(1885-1962)

Bohr Atom Modeli

15

Bu modelde yer alan görüşler, şu şekilde

özetlenebilir:

1. Elektron, çekirdek etrafında, dairesel

yörüngelerde hareket etmektedir.

2. Elektronun hareket edebildiği yörüngelerin belli enerji değerleri vardır. Elektron, bu belli enerjiye sahip yörüngelerde bulunduğu sürece enerji yaymaz.

Bohr Atom Modeli

16

3. Elektron bir üst enerji düzeyinden

(yörüngeden), alt enerji düzeylerine düştüğünde ışıma şeklinde enerji yayar. Yayımlanan ışık fotonunun enerjisi E = h’dür.

17

Bohr Atom Modeli

• Hidrojen atomundaki enerji düzeyleri’nin (yörüngeler) enerjisi, aşağıda verilen eşitlik ile hesaplanır.

A

En

=

n2

A = 2,179 x 10-18

J

n = 1, 2, 3,….

n sayısı, kuantum sayısı olarak adlandırılır.

n = 1 Kn = 2 Ln = 3 Mn = 4 Nn = 5 On = 6 Pn = 7 Q

e

118

Bohr Atom Modeli

• Bohr tarafından önerilen atom modeli, aşağıdaki

şekilde şematize edilebilir.

n =Enerji

4Düzeyi Kabuk

N

M n =

L 3 -

K

n =

2

n =

Bohr Atomu

19

Bohr Atom Modelindeki Yanlışlıklar

20

• De Brogli’ye göre, elektron dalga özelliğine

de sahiptir.

• Heisenberg ise elektronun yerinin hassas bir şekilde belirlenemeyeceğini ileri sürmektedir.

• Bu görüşlerin ışığında, Bohr atom modeline yeniden bakıldığında, bu modelin kısmen yanlış olduğu görülmektedir.

Bohr Atom Modelindeki Yanlışlıklar

21

• De Broglie ve Heisenberg’in görüşleri doğru ise (doğruluğu kabul edilmektedir) atomda elektronların kesin yörüngeler üzerinde hareket ettiğini söylemek yanlıştır.

• Yani, elektronun çekirdek etrafında dairesel yörüngelerde hareket ettiği görüşü günümüzde geçerli değildir (Bohr atom modelindeki 1. madde).

22

Dalga Mekaniği Atom Modeli (Modern

• 1927 yılında Erwin Schrödinger, elektronların dalga özelliğine sahip olduğu gerçeğinden hareket ederek, elektron gibi çok küçük

taneciklerin üç boyutlu uzaydaki hareketinitanımlayan bir denklem ileri sürdü.

Modern Atom Kuramı

23

Schrödinger Denklemi :

2

x2

2

y2

2

z 2

8m2

E

h2

V 0

(psi) : dalga fonksiyonu

x, y, z : uzay koordinatları

m : elektronun kütlesi

E : toplam enerji

V : potansiyel enerji

Modern Atom Kuramı

24

• Schrödinger denkleminin çözümünden, n, l,

ml

şeklinde üç kuantum sayısı bulunur.

• Bu kuantum sayılarının üçünün belli değerleri, elektronların bulunma ihtimalinin yüksek olduğu yerlere karşılık gelir.

• Elektronun bulunma ihtimalinin yüksek olduğu yerlere “orbital” denir.

25

Modern Atom Kuramı

• Orbitallerin kesin sınırları olmamakla beraber, elektronun zamanının %90-

95’ini geçirdiği bölgeyeorbital denmektedir.

Modern Atom Kuramı

26

• Schrödinger denkleminin çözümüyle elde

edilen hidrojen atomuna ait bilgilerde artık yörünge kavramı tamamen çürütülmüştür.

• Yeni atom modelinde, elektron, kesin yörüngeler üzerinde değil, orbital adı verilen uzay parçalarında hareket etmektedir.

Kuantum teorisine göre atom

• Atomun kuantum modelini Bohr, De Broglie,Heisenberg ve Schrödinger gibi bilim adamları atomun bugün kabul edilen modelinin gelişmesinde rol

oynadılar.

• Bu teoriye göre proton ve nötronlardan oluşan atom çekirdeği atomun merkezinde bulunur. Elektronlar ise varlıkları ve şekilleri matematiksel olarak hesaplanan orbitallerde atom çekirdeğinin etrafında dalga karakterinde bir hareketle

dolaşırlar.

Çekirdeğin etrafında elektronun bulunduğu bölgenin kesiti

Hidrojenin atom çekirdeği ve çevresindeki elektron yörüngesi

Atom numarası, kütle numarası, izotoplar

• Atom numarası herhangi bir elementin atom

çekirdeğindeki proton sayısıdır, Z ile gösterilir.

• Kütle numarası herhangi bir elementin atom çekirdeğindeki proton sayıları ile nötron sayılarının

toplamıdır, A ile gösterilir.Nötron sayısı = A – Z

• Atom numaraları (proton sayıları) aynı olan, kütle numaraları farklı olan atomlara izotop denir. Bir elementin farklı izotopları olabilir. Yani izotoplar aynı elementleri ifade ederler, fakat nötron sayılarının farklılığından dolayı izotop

olan atomların kütleleri farklıdır.

Atom numarası, kütle numarası, izotoplar

Bir elementin atom ve kütlenumaralarının yazılışı genelde şu

şekildedir (farklı da olabilir):

Örnek:

HİDROJEN DÖTORYUM TİRİTYUM

Örnek:

Periyodik Tablo

D. Mendeleev

Orbitallerin enerji Sırası

34

1s < 2s < 2p < 3s < 3p < 4s < 3d < 4p < 5s <

4d < 5p <6s < 4f < 5d < 6p < 7s < 5f < 6d < 7p

Elementlerin Elektronik Yapıları

35

• Bir atomda elektronların düzenlenme

şekline atomun elektronik yapısı denir.

• Elektronlar, orbitalleri üç kurala uyarak

doldururlar. Bunlar:

• Elektronlar, orbitalleri en az enerjili orbitalden başlayarak doldururlar. Düşük enerji seviyeli bir orbital tamamen dolmadan, bir üst seviyedeki orbitale elektron giremez (Aufbau İlkesi).

Elementlerin Elektronik Yapıları

36

• Bir orbitale en fazla ters spinli iki elektron

girebilir (Pauli İlkesi).

• Atom içerisinde elektronların girebileceği aynı (eş) enerjili birden fazla boş orbital varsa, elektronlar bu orbitallere önce paralel spinlerle tek tek girerler.

Elementlerin Elektronik Yapıları

37

• Böylece, eş enerjili orbitallerin tamamı yarı

dolmuş (yani tek elektronlu) duruma geldikten sonra, gelen elektronlar, zıt spinlerle bu yarı dolmuş orbitalleri doldururlar (Hund Kuralı)

38

Elementlerin Elektron

• Atomik orbitaller, çoğu zaman bir kare, daireyada yatay bir çizgi ile gösterilirler.

• Elektronlar ise çift çengelli oklar ile temsil

edilirler.

Orbital gösterimleri

Elektron gösterimi

Atom Z Temel hal elektron konfigürasyonuH 1 1s1

He 2 1s2

Li 3 1s2 2s1

Be 4 1s2 2s2

B 5 1s2 2s2 2p1

C 6 1s2 2s2 2p2

N 7 1s2 2s2 2p3

O 8 1s2 2s2 2p4

F 9 1s2 2s2 2p5

Ne 10 1s2 2s2 2p639

Na 11 1s2 2s2 2p6 3s1

40

Bazı Elementlerin Orbital Diyagramları

atom Orbital Diyagramı

5B1s2 2s2 2p1

6C1s2 2s2 2p2

7N1s2 2s2 2p3

8O1s2 2s2 2p4

9F1s2 2s2 2p5

17Cl1s2 2s2 2p6 3s2 3p5

41

Aufbau İlkesinden Sapmalar

• Çoğu element için Aufbau Yöntemine göre öngörülen elektron dağılımları deneysel olarak da doğrulanmıştır.

• Birkaç elementin elektron dağılımı, bazıufak sapmalar gösterir.

• Bu değişiklikler, dolu ve yarı dolu orbitallerin kararlılığı ile açıklanır (küresel simetri).

Aufbau İlkesinden Sapmalar

Atom Öngörülen ElektronDağılımı

Deneysel ElektronDağılımı

24Cr

1s2

2s2

2p6

3s2

3p6

4s2

3d4

1s2

2s2

2p6

3s2

3p6

4s1

3d5

29Cu

1s2

2s2

2p6

3s2

3p6

4s2

3d9

1s2

2s2

2p6

3s2

3p6

4s1

3d10

42

Grup ve Peryot Bulunması

43

• Atom numarası verilen elementin elektron

dağılımı yapılır.

• Orbital katsayısı en yüksek olan sayı,elementin periyot numarasını verir.

• Son elektron s veya p orbitalinde bitmişse,element A grubundadır.

• s-Orbitali üzerindeki sayı doğrudan Agrubunun numarasını verir.

Grup ve Peryot Bulunması

44

• Elementin elektron dağılımı p orbiatli ile

bitmişse, p’nin üzerindeki sayıya 2 ilave edilerek grup numarası bulunur.

Örnekler:

• 11

Na: 1s2

2s2

2p6

3s1

3. Peryot, 1A Grubu

• 17

Cl: 1s2

2s2

2p6

3s2

3p5

3. Peryot, 7A Grubu

45

Grup ve Peryot Bulunması

• En son elektron d orbitalinde bitmişse, element B

grubundadır.

d1

1+2 = 3 B

d2

2+2 = 4 B

d6

6+2 = 8 B d7

7+2 = 8 B d8

8+2 = 8 B

d9

9+2 = 1 B

d10

10+2 = 2 B

46

Grup ve Peryot Bulunması

Örnek:

25Mn: 1s

2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6 4s

2 3d

5

4. Periyot, 7B Grubu

• Elektron dağılımı yapılan elementin en son elektronu 4f orbitalinde bitmişse Lantanitler, 5f de bitmişse Aktinitler serisinin bir üyesidir.

ns1

ns2

d1 d5 d10

ns2 n

p1

ns2 n

p2

ns2 n

p3

ns2 n

p4

ns2 n

p5

ns2 n

p6

Elementlerin Elektron Konfigurasyonları

4f

5f

478.2

Periyodik Tablo (Çizelge)

48

• Periyodik tablonun temel özelliği,

elementleri artan atom numaralarına göre yan yana ve benzer özelliklerine göre de alt alta toplamasıdır.

• Periyodik tabloda yatay sütunlara peryot,dikey sütunlara da grup denir.

• Perydik tablo, 8 tane A ve 8 tane de Bgrubundan oluşmaktadır.

Periyodik Tablo

49

• Periyodik tabloda grup sayısı artmaz ama

sonsuz sayıda peryot olabilir.

• Her peryot s ile başlar, p ile biter.

• Birinci peryot 2 (H ve He), ikinci ve üçüncüperyotlar 8, dördüncü ve beşinci peryotlar

18 element bulundururlar.

Periyodik Tablo

50

• Periyodik tabloda, bazı elementlerin özel

adları vardır.

• 1A grubu elementlerine alkali metaller, 2Agrubu elementlerine toprak alkali metaller,7A grubu elementlerine halojenler ve 8Agrubu elementlerine de soygazlar denir.

Periyodik Tablo

51

• Elementler, fiziksel özelliklerine göre

metaller ve ametaller olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır.

Elementlerin çoğu metaldir ve metaller;

• Elektrik ve ısıyı iyi iletirler,

• Cıva hariç oda sıcaklığında katıdırlar vetaze kesilmiş yüzeyleri parlaktır,

• Dövülerek levha haline gelebilirler,

Periyodik Tablo

52

• Çekilerek tel haline gelebilirler,

• Yüksek erime ve kaynama noktalarınasahiptirler,

• Bileşiklerinde daima pozitif (+)yükseltgenme basamaklarına sahiptirler,

gibi özellikleri vardır.

Periyodik Tablo

53

• Periyodik tablonun sağ üst tarafında bulunan çok az element, metallerden farklı özelliklere sahiptir ve bunlara ametaller denir.

• Azot, oksijen, klor ve neon gibi bazı ametaller oda sıcaklığında gazdır.

• Brom sıvıdır.

• Karbon, fosfor ve kükürt gibi bazı ametaller

katı olup kırılgandırlar.

Periyodik Tablo

54

• Metallerle ametaller arasında bulunan bazı

elementler, hem metalik hem de ametalik özellikler gösterir ve bunlara yarımetaller veya metaloidler denir.

Periyodik Tablo

55

Yarımetaller (Metaloidler)

• Bor B• Silisyum Si

• Germanyum Ge

• Arsenik As

• Antimon Sb

• Tellur Te

• Astatin At

PERİYODİK TABLODA BAZI

DÜZENLİ ARTIŞLAR

ÖZELLĠK AYNI PERĠYOTTA (SOLDAN SAĞA)

AYNI GRUPTA(YUKARDAN AġAĞIYA)

ATOM NUMARASI ARTAR ARTAR

KÜTLE NUMARASI ARTAR ARTAR

ATOM AĞIRLIĞI GEN. ARTAR ARTAR

DEĞERLĠK ELEKTRONSAYISI

ARTAR SABĠT

ATOM ÇAPI GEN. AZALIR ARTAR

ĠYONLAġMA ENERJĠSĠ GEN. ARTAR AZALIR

ELEKTRON ĠLGĠSĠ GEN. ARTAR GEN. AZALIR

ELEKTRO NEGATĠFLĠK GEN.ARTAR AZALIR

GEN.ARTARMETALĠK AKTĠFLĠK GEN. AZALIR

AMETALĠK AKTĠFLĠK GEN. ARTAR GEN. AZALIR

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

57

Atom yarıçapları

• Atomlar, küresel yapılı tanecikler olarak

kabul edilir.

• Atom yarıçapı, çekirdeğin merkezi ile en dış kabukta bulunan elektronlar arasındaki uzaklık olarak tanımlanır.

• Atomlar tek tek izole edilemediğinden, yarıçaplarının doğrudan ölçülmesi zordur.

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

58

• Atom yarıçapları, daha çok dolaylı yollardanbulunur.

• Örneğin, birbirine kovalent bağla bağlı iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklık (bağ uzunluğu) deneysel olarak ölçülebilir. Bu değerin uygun şekilde ikiye bölünmesi ile, atom yarıçapı bulunur.

• Bu şekilde bulunan yarıçapa “Kovalent yarıçap”denir.

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

59

• Metaller için “Metalik yarıçap”, kristal

hallerdeki katı metalde yan yana bulunan iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısı olarak belirlenir.

• Atom yarıçapları, daha çok pikometre (pm)cinsinden verilir.

• 1 pm = 10-12

m

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

60

• Periyodik çizelgede bir periyot boyunca

soldan sağa doğru gidildiğinde, genel olarakatom yarıçapları küçülür.

• Bir grup boyunca yukardan aşağıya doğru inildiğinde ise, genel olarak atom yarıçaplarında artış olur.

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

61

• Periyodik çizelgede bir periyot boyunca

soldan sağa doğru gidildiğinde, genel olarakatom yarıçapları küçülür.

• Bir grup boyunca yukardan aşağıya doğru inildiğinde ise, genel olarak atom yarıçaplarında artış olur.

62

8.3

Atom yarıçaplarının atom numaralarına göre değiĢimi

63

8.3

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

64

• İyon yarıçapları, iyonik bağla bağlanmış

iyonların çekirdekleri arasındaki uzaklık deneysel olarak ölçülüp, katyon ve anyon arasında uygun bir şekilde bölüştürülmesi ile bulunur.

• Her hangi bir atomdan türetilen pozitif iyon,daima o atomdan daha küçüktür.

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

65

• Bir atomun +2 yüklü iyonu +3 yüklü

iyonundan daha büyüktür. Örneğin;• Fe 117 pm

• Fe+2

75 pm

• Fe+3

60 pm

Atomlar ve İyonların Büyüklüğü

66

• Buna karşılık, negatif bir iyonun yarıçapı

daima türediği atomunkinden daha büyüktür.

Örneğin;

• Cl 99 pm

• Cl-

181 pm

Katyon türediği nötr atomdan daima daha

küçüktür

Anyon türediği nötr atomdan daima daha

büyüktür67

8.3

68

• Soru: Periyodik çizelgeden yararlanarak,

parantez içerisinde verilen atom ve iyonları büyüklüklerine göre sıralayınız (Ar, K+

, Cl-, S

2-, Ca

2+)

69

İyonlaşma Enerjisi

• Gaz halindeki izole bir atomdan, bir elektron uzaklaştırarak yine gaz halinde izole bir iyon oluşturmak için gerekli olan minimum enerjiye

“iyonlaşma enerjisi” denir.

A (g) A

+

(g) + e

-

IE

İyonlaşma Enerjisi

70

• İyonlaşma enerjisi, tanımından da anlaşılacağıgibi, bir atomdaki elektronların çekirdek tarafından ne kadar bir kuvvetle çekildiğinin bir ölçüsüdür.

• Aynı zamanda iyonlaşma enerjisi, elektronları çekirdeğe bağlayan kuvveti yenmek için gerekli olup, bir atomun elektronik yapısının ne kadar kararlı olduğunun da bir ölçüsüdür.

İyonlaşma Enerjisi

71

• Bir elektronu uzaklaştırılmış bir iyondan, ikinci bir elektronu uzaklaştırmak için gerekli olan enerjiye de “ikinci iyonlaşma enerjisi” denir.

• Aynı şekilde, üçüncü, dördüncü ve daha büyük iyonlaşma enerjileri de tanımlanır.

• Bir sonraki iyonlaşma enerjisi, daima bir önceki iyonlaşma enerjisinden daha büyüktür.

İyonlaşma Enerjisi

72

A (g) A+

g) + e-

IE1 (birinci iyonlaĢma enerjisi)(

A+

(g) A2+

g) + e-

IE2 (ikinci iyonlaĢma enerjisi)(

A2+

(g) A3+

(g) + e- IE3 (üçüncü iyonlaĢma enerjisi)

IE1 < IE2 < IE3 < ….< IEn

lement Atom yarıçapı(pm) IE1(kj/mol)Li 152 520,2Na 186 495,8K 227 418,8Rb 248 403,0Cs 265 375,7

İyonlaşma Enerjisi

73

• Periyodik çizelgede bir grup boyunca, yukardanaşağıya inildikçe elementlerin birinci iyonlaşma

enerjileri genel olarak azalır.

E

İyonlaşma Enerjisi

74

• Periyodik çizelgede bir periyot boyunca,

soldan sağa doğru gidildiğinde elementlerin birinci iyonlaşma enerjileri genel olarak artar.

• Metal atomları, ametal atomlarına kıyasla,daha düşük iyonlaşma enerjisine sahiptirler.

Biri

nci Ġ

.E. A

rtar

75

8.4

Birinci ĠyonlaĢma Enerjisi Ġçin Genel Eğilim

Birinci Ġ.E. Artar

76

8.4

1. Peryot

2. Peryot

3. Peryot4. Peryot

5. Peryot

Na Mg Al Si P S Cl Ar

IE1495,8 737,7 577,6 786,5 1012 999,6 1251,1 1520,5

IE24562 1451 1817 1577 1903 2251 2297 2666

IE37733 2745 3232 2912 3361 3822 3931

IE411580 4356 4957 4564 5158 5771

IE516090 6274 7013 6542 7238

IE621270 8496 9362 8781

IE727110 11020 12000

3. Periyot Elementlerinin ĠyonlaĢma Enerjileri (kj/mol)

77

Elektron İlgisi

78

• İyonlaşma enerjisi elektron kaybı ile ilgilidir.

• Elektron ilgisi (EI) iyonlaşma enerjisinin tersi olup, gaz halindeki nötr bir atoma elektron katılarak yine

gaz halindeki negatif bir iyon oluşturma işlemidir.

A(g) + e

-

A

-

(g)

1

Elektron İlgisi

79

• Bu tür işlemlerde her zaman olmamakla beraber,enerji açığa çıkar.

• Bu nedenle, birinci elektron ilgilerinin (EI1) büyük

bir çoğunluğu, negatif işaretlidir.

F(g) + e-

F-(g) EI

= -322,2 kj/mol

F (1s22s

22p

5) + e

-

F-

(1s2

2s2

2p6

)

Elektron İlgisi

80

• Kararlı elektronik yapıya sahip olan elementlerin,bir elektron kazanması enerji gerektirir.

• Yani olay endotermiktir ve elektron ilgisi pozitif

işaretlidir.

Ne(g) + e-

Ne-(g) EI1 = +29,0 kj/mol

Ne (1s22s

22p

6) + e

- Ne

- (1s

22s

22p

63s

1)

81

[Metni yazın]

• Genel olarak, Periyodik çizelgede bir

periyot boyunca soldan sağa gidildiğindeelektron ilgisi artar.

• Bir grupta yukarıdan aşağıya doğruinildiğinde ise elektron ilgisi azalır.

• Ametaller, metallere kıyasla daha yüksekelektron ilgisine sahiptirler.

82

[Metni yazın]

Bazı elementlerin birinci elektronĠlgileri (EI1) (kj/mol)

H- 72,8

He+ 21

Li-59,8

Be+241

B-83

C-122,5

N0,0

O-141,4

F-322,2

Na-52,9

Cl-348,7

K- 48,3

Br-324,5

Rb- 46,9

I-295,3

Cs- 45,5

At-270

83

[Metni yazın]

• Bazı elementler için ikinci elektron ilgisi

(EI2) değerleri de tayin edilmiştir.

• Negatif bir iyon ile bir elektron birbirlerini iteceklerinden, negatif bir iyona bir elektron katılması enerji gerektirir.

• Bu nedenle, bütün ikinci elektron ilgisi (EI2)

değerleri, pozitif işaretlidir.

1

2

84

[Metni yazın]

O(g) + e-

O-(g) EI

= - 141,4 kj/mol

O-(g) + e

-

O2-

(g) EI = + 880,0 kj/mol

85

[Metni yazın]

KAYNAKÇA

MORTMER, Modern Üniversite Kimyası

Yrd. Doç. Dr. Mustafa SERTÇELİK, Kimya Mühendisliği Bölümü, Kafkas Üniversitesi