10. UPRAVLJANJE GRUPAMA

www.singidunum.ac.yu

MENADŽMENT, PRINCIPI, KONCEPTI I PROCESI

ČETVRTI DEO

POGLAVLJE IX:

UPRAVLJANJE GRUPAMA

www.singidunum.ac.yu

Timovi omogućavaju organizacijama da uče i zadrže znanje na delotvorniji način jer kada jedan član napusti tim,

znanje tima nije izgubljeno.Michael West

Timovi mogu brzo razviti i isporučiti proizvode.

Michael West

1. POJAM GRUPE I TIMA

Grupu čini dvoje ili više ljudi koji su u međusobnoj interakciji zbog zadovoljenja određenih potreba ili zbog ostvarivanja nekog cilja. Grupa ima svrhu svog postojanja.

POJAM GRUPE

www.singidunum.ac.yu

1. POJAM GRUPE I TIMA

RAZLOZI PRISTUPANJA GRUPAMA

RADNE GRUPE ILI TIMOVI

1. interpersonalna privlačnost2. zajednički zadatak3. sama interakcija4. nagrade i priznanja

Tim je radna grupa nastala u okviru organizacije sa ciljem da obavi određeni zadatak u određenom vremenskom roku uz punu saradnju i koordinaciju svih njegovih članova međusobno kao i tima sa spoljnim akterima.

www.singidunum.ac.yu

2. KARAKTERISTIKE GRUPA

veličina grupe (male, srednje, velike)

privlačnost (slabija, jača)

ciljevi (implicitni, eksplicitni)

interakcija (formalna, neformalna)

uloge

norme (društvene, organizacijske)

www.singidunum.ac.yu

2. KARAKTERISTIKE TIMOVA

izvode zadatke značajne za organizaciju

međuzavisnost zadatka

održavanje i upravljanje granicama

rade u organizacijskom kontekstu

www.singidunum.ac.yu

3. VRSTE GRUPA I TIMOVA

VRSTE GRUPA

●formalne i neformalne grupe●strukturisane i nestrukturisane grupe●referentne grupe●vlastite i tuđe grupe

VRSTE TIMOVA

●proizvodni timovi●uslužni timovi●menadžment timovi (top menadžment timovi)●projektni timovi●akcijski i izvođački timovi●savetodavni timovi●virtuelni timovi

www.singidunum.ac.yu

4. SASTAV TIMOVA

●veličina grupe

●stepen homogenosti grupe

●osobine ličnosti članova grupe

●uloge u timu

www.singidunum.ac.yu

5. FORMIRANJE I RAZVOJ TIMOVA

SOCIJALIZACIJA U TIMU

●nova osoba ulazi u tim

● grupa proverava novog člana i reaguje:

● asimilacijom

● odbacivanjem

● nov član deluje na grupu

● konformiranjem

● iskazivanjem potreba

●upotreba supervizora olakšava socijalizaciju

● fenomen “šoka realnosti” (nisu to očekivali)

www.singidunum.ac.yu

5. FORMIRANJE I RAZVOJ TIMOVA

KLASIČNI MODEL RAZVOJA TIMA

●Takmanov model

●faze

● formiranja

● oluje

● normiranja

● izvođenja

●faze se mogu ponovno proživljavati tokom postojanja tima

www.singidunum.ac.yu

5. FORMIRANJE I RAZVOJ TIMOVA

PEM MODEL RAZVOJA TIMA

●dvofazni model naglašene ravnoteže

●faze

● inicijalna (početne interakcije,uspostavljanje normi)

● naglašene ravnoteže (dovršavanje zadatka)

NORMATIVNI MODEL RAZVOJA TIMA

●socijalizacija

●orijentacija na zadatak

●orijentacija na uloge

●orijentacija na tim

www.singidunum.ac.yu

6. USPEŠNOST TIMOVA

●timovi se formiraju da bi bili uspešni

●model izučavanja uspešnosti timova je IPO okvir:

● pokretač ili input (unutrašnji i spoljašnji resursi)

● proces (mehanizmi udruživanja sposobnosti i aktivnosti)

● ishod ili autkam

GRUPE PSIHIČKIH PROCESA I PONAŠANJA

●kognitivni

●afektivni i motivacioni

●ponašajni

www.singidunum.ac.yu

6. USPEŠNOST TIMOVA

KOGNITIVNI PSIHIČKI PROCESI

●mentalni modeli tima (koherentnost tima)

● model opremljenosti

● model zadatka

● model članova

● model rada tima

●transaktivno pamćenje (zna se ko ima određene informacije)

●timsko učenje (znanja koja tim stiče iskustvom)

www.singidunum.ac.yu

6. USPEŠNOST TIMOVA

AFEKTIVNI I MOTIVACIONI PSIHIČKI PROCESI

●kohezija (privlačnost grupe za članove)

● kohezija zadatka (povećani individualni napori)

● međuljudska kohezija (privrženost timu)

●kolektivno raspoloženje (proizvod doprinosa svih članova)

●kolektivna efikasnost (uverenje grupe u njenu efikasnost)

●konflikt i otcepljenje (posledica divergentnih procesa)

● upravljanje konfliktima (preventivno i reaktivno)

● vrste konflikta (kognitivni i afektivni)

www.singidunum.ac.yu

6. USPEŠNOST TIMOVA

MEHANIZMI PONAŠANJA U TIMU

●koordinacija

● (usklađenost aktivnosti članova tima)

●kooperacija

● (saradnja kroz lični doprinos zajedničkom cilju)

●komunikacija

● (razmena informacija u timu)

www.singidunum.ac.yu

7. GRUPE I PRODUKTIVNOST

STVARNI UČINAK ORGANIZACIJEstvarni učinak = potencijalni učinak – gubici u procesu

● osnovni činioci koji utiču na potencijalni učinak su:

● težina zadatka

● ljudski resursi

UČINAK U PRISUSTVU DRUGIH● socijalna facilitacija (prisustvo drugih povećava učinak)

● socijalna inhibicija (prisustvo drugih smanjuje učinak)

● faktori

● očekivanje efikasnosti

● strah od evaluacije

● ometanje od strane prisutnih

● dvoprocesna obrada informacija

www.singidunum.ac.yu

7. GRUPE I PRODUKTIVNOST

UČINAK U GRUPAMA

● vrsta zadatka određuje oblik interakcije u grupi

● kod aditivnih zadataka uočen Ringelmanov efekat:

sa povećanjem broja ljudi u grupi opada prosečni individualni učinak – razlog:

● gubici u koordinaciji

● gubici u motivaciji:

● socijalno zabušavanje

● efekat šverca

● efekat naivca

www.singidunum.ac.yu

8. DONOŠENJE ODLUKA U GRUPAMA

GRUPNA POLARIZACIJA

razlozi učestvovanja u grupnoj diskusiji:

● poređenje sa tuđim stanovištima (vlastita – tuđa gupa)

● povoljan utisak o sebi unutar grupe

● učvrstiti zajedničko stanovište

● jačanje grupne pripadnosti

GRUPNA ZASLEPLJENOST

= ekstremni oblik grupne polarizacije

● visoka kohezivnost grupe

● nedostatak alternativnih izvora informacija

● vođa podržava određenu opciju

www.singidunum.ac.yu

8. DONOŠENJE ODLUKA U GRUPAMA

PREDNOSTI

● veći broj informacija i znanja

● veći broj stanovišta, pristupa i rešenja

● stvaranje kvalitetnijih odluka

● bolje prihvaćanje donetih odluka

NEDOSTACI

veći utrošak vremena

konformizam, potreba da se složimo sa drugima u grupi

dominacija nekolicine članova nad ostalim članovima

rasplinuta odgovornost, jer se deli na članove

www.singidunum.ac.yu

8. DONOŠENJE ODLUKA U GRUPAMA

TEHNIKE

● tehnika “moždane oluje”

● fenomen blokiranja produkcije (gubici u koordinaciji)

● tehnika nominalne grupe

● Delfi tehnika

www.singidunum.ac.yu

9. UPRAVLJANJE KONFLIKTIMA

POJAM KONFLIKTA

● afektivno-motivacioni proces koji negativno utiče na funkcionisanje tima jer vodi omalovažavanju, optuživanju ili pobijanju suprotne strane

OSNOVNE OSOBENOSTI KONFLIKTA

● konstruktivni naspram destruktivnih konflikta

● kompetitivni i kooperativni interesi strana u sukobu

● više kognitivni ili više afektivni konflikti

● stepen izraženosti normativnog okvira

● relativna moć strana u sukobu

● sposobnosti i veštine strana u sukobu

www.singidunum.ac.yu

9. UPRAVLJANJE KONFLIKTIMA

FAKTORI KOJI POMAŽU IZBIJANJE KONFLIKTA

● uočljivost razlika

● procena nespojivosti razlika

● procena korisnosti konflikta

OSOBINE PREDMETA KONFLIKTA

● opseg konflikta

● rigidnost odnosa prema predmetu konflikta

● značaj predmeta konflikta

www.singidunum.ac.yu

9. UPRAVLJANJE KONFLIKTIMA

STRUKTURA KONFLIKATA

● konfliktne situacije

● vrednovanje

● pogrešna procena nepodudarnosti ciljeva

(instrumentalne teorije o izvorima konflikta)

● konfliktna ponašanja

● nasilna i nenasilna

● bitno je kako tumačimo nameru protivnika

● konfliktni stavovi i ponašanja

● stepen tolerancije na frustracije

(ekspresivne teorije o izvorima konflikta)

www.singidunum.ac.yu

9. UPRAVLJANJE KONFLIKTIMA

NAČINI UPRAVLJANJA KONFLIKTIMA

● zajednočko donošenje odluke

● odvojene akcije

● arbitraža

BRIGA I UPRAVLJANJE KONFLIKTIMA

briga o sebi:

briga o drugome: velika mala

velika rešavanje problema popuštanje

mala nadmetanje povlačenje

www.singidunum.ac.yu

PITANJA ZA DISKUSIJU I VEŽBE

1. Kako bi, u ulozi menadžera, organizovali timski rad na projektu koji zahteva kreativno donošenje rešenja problema?

2. Na koje načine biste ostvarivali veću uspešnost timova?

3. Koje veštine su potrebne menadžeru za upravljanje timovima?

4. Na koje načine možete povećati produktivnost u timu?

5. Kako bi uspešan menadžer upravljao procesom donošenja odluka u timu?

6. O čemu bi, kao menadžer, vodili računa kada upravljate konfliktima u organizaciji?