View
218
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Katalog
Testyk s i ą ż k iprogramy reedukacyjne
Pracownia Testów Psychologicznych
2009
Druk: Zakład Poligraficzny Jerzy Engel, ul. Okrzei 13, 05-220 Zielonka, tel./fax (0-22) 781-97-70
Przed złożeniem zamówienia należy zapoznać się zrubryką „Jak kupować” (str. 6).
Zarówno osoby prywatne, jak instytucje obowiązujebezwzględny wymóg przysłania kserokopii dyplomupsychologa, który będzie użytkownikiem testów.
3
SPIS TREŚCI
Informacje o pracowni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4Jak kupować . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6Alfabetyczny spis testów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11Testy:
inteligencja i procesy poznawcze . . . . . . . . . .15osobowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53zainteresowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101promocja i psychologia zdrowia . . . . . . . . . .107neuropsychologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111rodzina, szkoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121programy komputerowe . . . . . . . . . . . . . . . . .133
Inne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .145Kontakt z Pracownią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159Wzór zamówienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161
Początki
Powstanie LaboratoriumTechnik Diagnostycznych
Pracownia TestówPsychologicznych
Polskiego TowarzystwaPsychologicznego –
okoliczności powstania iskład zespołu
Pracownia TestówPsychologicznych PTP –
Działalność
4
W latach siedemdziesiątych Polskie Towarzystwo Psychologiczne i InstytutPsychologii Uniwersytetu Warszawskiego podjęły wspólną inicjatywę stworzenia pla-cówki opracowującej i rozpowszechniającej testy psychologiczne.
Inicjatywa ta znalazła opiekunów w osobach Prof. Marii Żebrowskiej – Przewodni-czącej Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz prof. Tadeusza Tomaszew-skiego – Dyrektora Instytutu Psychologii UW. Powstanie placówki stało się możliwedzięki umowie podpisanej w roku 1975 przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne iWydział Psychologii UW, a przede wszystkim dzięki donacji, na którą składały się m.in. pokaźne zbiory biblioteczne. Donatorem był Prof. BohdanZawadzki – psycholog działający przez wiele lat w Stanach Zjednoczonych. W tensposób powstało Laboratorium Technik Diagnostycznych im. BohdanaZawadzkiego. Celem tej placówki było prowadzenie działalności naukowej, szko-leniowej i wydawniczej, z której mieli korzystać zarówno studenci psychologii jak ipracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych. Kierownikami Laboratoriumzostali kolejno mgr Ewa Oleszkiewicz i mgr Włodzimierz Grodzicki. Od roku 1981Laboratorium było kierowane przez dr Teresę Szustrową, a w skład zespołu tej pla-cówki wchodziły: dr Anna Ciechanowicz, mgr Joanna Filipczuk, dr Aleksandra Ja-worowska. Przy Laboratorium działała Komisja Ekspertów, do której należeli:prof. Maria Manturzewska, Prof. Janusz Kostrzewski, Prof. Jerzy Brzeziński, Prof. JacekPaluchowski, Prof. Elżbieta Hornowska. Laboratorium skupiło się przede wszystkim narealizacji zadania najważniejszego dla środowiska polskich psychologów,a mianowicie rozpoczęło prace nad adaptacją i normalizacją testów uznanychprzez Komisję Ekspertów za kanon narzędzi diagnostycznych. W okresie od 1981roku do 1990, mimo trudności wynikających z nieuregulowanych jeszcze wówczaswarunków politycznych i gospodarczych, psychologowie-praktycy zaczęli miećdostęp do licencjonowanych, znormalizowanych, poprawnie przygotowanychpod względem edytorskim testów autorów polskich i zagranicznych oraz do lite-ratury. Wśród pierwszych wydanych na polskim rynku narzędzi znalazły się: TestyMatryc Ravena, Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R, Inwentarz Stanu iCechy Lęku, Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci WISC-R i Skala Dojrzałości Umy-słowej Columbia.
W roku 1990 umowa, na podstawie której działało Laboratorium, została rozwią-zana. Powstały wówczas dwie niezależne placówki: Laboratorium Technik Diagno-stycznych Wydziału Psychologii UW, którego zadaniem miało być przede wszystkimwspomaganie dydaktyki uniwersyteckiej oraz Pracownia Testów Psychologicznych– samodzielna pod względem finansowym i merytorycznym, wydzielona jednostkaPolskiego Towarzystwa Psychologicznego, która stała się największym wydawcątestów w Polsce.
W latach 1990-2006 Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego TowarzystwaPsychologicznego kierowana była kolejno przez dr Teresę Szustrową i dr Annę Cie-chanowicz. Merytoryczny zespół Pracowni Testów Psychologicznych Polskiego To-warzystwa Psychologicznego stopniowo powiększał się. W 2006 roku w jego składwchodziły: dr Aleksandra Jaworowska (w Pracowni – od początku jej istnienia),prof. Anna Matczak (w Pracowni od1996 roku), mgr Joanna Stańczak (w Pracowni– od 1990 roku), mgr Diana Fecenec (w Pracowni – od 1995 roku) i mgr EwaZalewska (w Pracowni – od 2004 roku). Zorganizowana została kierowana przezmgr Joannę Filipczuk księgarnia prowadząca sprzedaż testów i książek psycholo-gicznych.
Pracownia dokonała w tym czasie adaptacji i normalizacji ponad stu testówautorów polskich i zagranicznych. Wydała testy, które w latach poprzedzającychdziałalność Pracowni były oczekiwane przez praktyków; w ofercie Pracowni zna-lazły się Skale Inteligencji Wechslera (WAIS-R, WISC-R), wszystkie Testy Matryc Ra-vena, testy zdolności ogólnych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, kwestionariuszedo badania osobowości i temperamentu, narzędzia przygotowane z myślą o po-radnictwie zawodowym i selekcji pracowników. Opublikowane zostały programyreedukacyjne dla dzieci mających trudności w nauce czytania i pisania oraz pro-gramy do diagnozy i terapii zaburzeń spowodowanych uszkodzeniami centralnego
Informacje o Pracowni
Przekształcenie PracowniTestów Psychologicznych
PTP w spółkę z o. o.
Nasz Zespół
5
układu nerwowego. Pracownia publikowała też książki dotyczące technik dia-gnozy, a także różnych problemów i kierunków terapii psychologicznej. Obokdziałalności badawczej i wydawniczej Pracownia prowadziła też cenione przezpraktyków szkolenia dotyczące stosowania i interpretacji wybranych testów. Księ-garnia zorganizowana i prowadzona przez Pracownię stała się bardzo ważnym icennym elementem w życiu środowiska. Odbiorcami narzędzi diagnozy psycholo-gicznej przygotowywanych przez Pracownię były poradnie psychologiczno-pedagogiczne, uniwersytety, placówki służby zdrowia, wojsko, policja, banki,urzędy państwowe, organizacje pozarządowe oraz rosnąca z każdym rokiemgrupa psychologów pracujących samodzielnie i rozwijających własne, prywatnemiejsca pracy. Pracownia osiągała z prowadzonej działalności dochody pozwa-lające na finansowanie kolejnych programów badawczych. Wspomagała takżedziałalność statutową Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, na którą corocz-nie przeznaczane było 15% z zysku Pracowni.
W roku 2006 Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychologicznego podjąłdecyzję o przekształceniu Pracowni Testów Psychologicznych w spółkę z ograni-czoną odpowiedzialnością, w której jedynym wspólnikiem jest Polskie TowarzystwoPsychologiczne. Spółka o nazwie „Pracownia Testów Psychologicznych” sp. z o. o.została zarejestrowana w lipcu. Przejęła ona działalność merytoryczną, wydawni-czą i popularyzatorską poprzedniczki. W nowej firmie znaleźli się też wszyscy do-tychczasowi pracownicy poprzedniej placówki. Prezesem Spółki została drAleksandra Jaworowska.
Zespół Pracowni składa się ze stałych pracowników oraz grupy kilkudziesięciuwspółpracowników – psychologów zatrudnionych w różnych placówkach na tere-nie całej Polski.
Prezes Zarządu „Pracowni Testów Psychologicznych” sp. z o.o.Aleksandra Jaworowska
Dział MerytorycznyAnna Matczak – kierownikJoanna BitnerUrszula BrzezińskaDiana FecenecAleksandra JaworowskaJoanna Stańczak
Dział HandlowyJoanna Filipczuk – kierownikAnna BudyńskaArtur JońskiWiesław KaczyńskiAgnieszka MacioszczykGrzegorz MazurekMagdalena Skrzeczyńska
KsięgowośćJadwiga ChoroszewskaMagdalena Wierzbicka
Informacje o Pracowni
Nasza oferta
Kto może być nabywcą iużytkownikiem testów
psychologicznych wyda-wanych i sprzedawanych
przez Pracownię?
Jak kupować testy?
Zakupy w księgarniach
6
„Pracownia Testów Psychologicznych” sp. z o. o. prowadzi sprzedaż:■ testów psychologicznych przeznaczonych wyłącznie dla psychologów
(w katalogu oznaczone Ψ)■ testów przeznaczonych dla wybranych grup użytkowników nie będących
psychologami■ testów przeznaczonych do samobadania (powszechnego użytku, dostęp-
nych dla wszystkich)■ książek z zakresu psychologii i nauk pokrewnych■ programów reedukacyjnych
Pracownia jest jedynym dystrybutorem własnych testów.
Testy psychologiczne są chronionymi narzędziami pracy psychologa (na mocyUstawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z 8czerwca 2001). Dlatego może je nabyć osoba, która legitymuje się dyplomemukończenia magisterskich studiów psychologicznych.
Przy zakupie testów psychologicznych obowiązuje bezwzględny wymóg przedsta-wienia kserokopii dyplomu psychologa, który będzie użytkownikiem testów. Doty-czy to zarówno osób prywatnych, jak i instytucji.
Prosimy o wyrozumiałość i nie traktowanie tych wymagań jako restrykcji. W interesiecałego środowiska psychologów jest ochrona testów psychologicznych przedosobami nieuprawnionymi do ich stosowania.
■ Kupując po raz pierwszy test psychologiczny należy wysłać, najlepiej faksempod numer 0-22 636 52 10 lub pocztą na adres: Księgarnia SYMPTOMY,Dział Handlowy „Pracowni Testów Psychologicznych” sp. z o. o., ul. Dzielna 5,00-162 Warszawa, kserokopię dyplomu – tylko strony z numerem i datą jegootrzymania.
■ Nie honorujemy dyplomów doktorskich, specjalizacji czy legitymacji PTP.■ Osoby, które nie odebrały jeszcze dyplomu mogą okazać zaświadczenie z
uczelni o odbytym egzaminie magisterskim.■ Pracownia prowadzi rejestr dyplomów; kserokopia dokumentu przysłana
przy pierwszym zamówieniu na testy zostanie włączona do naszej bazy.Kolejne zamówienia będą realizowane bez konieczności przedstawianiadyplomu, klient może być poproszony jedynie o pokazanie dowodu tożsa-mości.
■ Reguły zakupu testów psychologicznych dotyczą zarówno sprzedaży stacjo-narnej (w księgarniach), jaki i wysyłkowej.
Klienci mogą kupować wydawnictwa na miejscu – w księgarniach – lub drogą wy-syłkową.
SYMPTOMY – główna księgarnia „Pracowni Testów Psychologicznych” sp. z o. o.mieści się przy ul. Dzielnej 5. Znajduje się tam pełna oferta testów psychologicznychoraz książek z psychologii i dziedzin pokrewnych.Jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach od 11 do 18. W soboty jest nie-czynna.W dotychczasowej księgarni – mieszczącej się w gmachu Wydziału Psychologii UW,przy ul. Stawki 5/7, w pokoju 11 na parterze – sprzedajemy jedynie wybrane tytułyksiążkowe i arkusze testowe wyłącznie dla studentów.Księgarnia przy ul. Stawki jest czynna w następujących godzinach:
Jak kupować?
Zakupy drogą wysyłkową
W Księgarni Internetowej
Zamawianie pocztą lubfaksem
7
poniedziałek – od 10 do 17wtorek – od 9 do 17środa – od 9 do 17czwartek – od 10 do 17piątek – od 10 do 17sobota – od 10 do 14
W sierpniu obie księgarnie są nieczynne z powodu inwentaryzacji. W połowie sierp-nia jest zorganizowana jedna wysyłka – wysyłamy wtedy tylko testy.
■ Osobom prywatnym (także prowadzącym działalność gospodarczą) sprze-dajemy wydawnictwa wyłącznie za gotówkę. Można też płacić kartą płat-niczą.
■ Instytucje płacące przelewem muszą mieć zamówienie poświadczone przezksięgowego (na określone wydawnictwa lub na zakup za określoną kwotę).
■ Nie należy wysyłać zamówień, jeśli towar ma być kupiony w księgarni; należyjednak uprzedzić nas o swojej wizycie, jeżeli zakup jest duży, np. przekracza200 arkuszy jednego rodzaju.
Zamówienia można składać w Księgarni Internetowej, pocztą, faksem lub telefo-nicznie.
Zachęcamy do zarejestrowania się na naszej stronie www.practest.com.pl. Jest tamKsięgarnia Internetowa, w której można zamawiać testy i książki.
Jest to wygodna forma zamawiania, gdyż dane do rejestracji wprowadza się tylkoraz. Należy zapamiętać login i hasło! Przy każdym zamówieniu można zmienićdane do faktury (tak więc raz zarejestrowany klient może zamawiać dla różnych in-stytucji oraz prywatnie) i miejsce odbioru.
Klient rejestruje się w Księgarni Internetowej zawsze jako osoba fizyczna (nie jakoinstytucja). Zamówienia może składać wyłącznie osoba zarejestrowana; złożeniezamówienia przez zarejestrowanego klienta jest równoznaczne z jegozobowiązaniem do odbioru przesyłki i zapłaty za zamówiony towar. Nie należyzatem udostępniać loginu i hasła osobom trzecim.
Przy rejestracji należy zaznaczyć, czy jest się psychologiem. Jeżeli tak, to należy:■ wpisać numer dyplomu oraz przysłać kopię dokumentu pocztą lub faksem
na numer 0-22 636 52 10 z dopiskiem „rejestracja w Internecie”. Wpisanynumer musi być zgodny z numerem na dyplomie. Jeśli numer dyplomu niezostanie wpisany – nazwisko klienta nie znajdzie się na liście nazwisk do au-toryzacji .
■ Po porównaniu przysłanej kserokopii dyplomu ze zgłoszeniem rejestracyjnymumożliwiamy klientowi do tego uprawnionemu zamawianie testów. Bez tejprocedury klient może zamawiać jedynie książki i inne wydawnictwa nieza-strzeżone dla psychologów.
Osoba prywatna może zlecić wysłanie testów do innej osoby prywatnej wyłączniepod warunkiem dostarczenia dyplomu magistra psychologii odbiorcy.
Zamówienie może być napisane na zwykłej kartce lub wg wzoru zamieszczonegona stronie 149. Zamówienie musi zawierać:
□ Dokładne nazwy zamawianych pozycji. Należy te nazwy przepisać z cen-nika. Jest to ważne zwłaszcza przy zamawianiu elementów testów, np. arku-sze WISC-R występują w dwóch rodzajach: pełne (z Labiryntami) lub bezLabiryntów – jeśli opis arkuszy nie jest precyzyjny, wysyłamy arkusze z Labi-ryntami i nie uwzględniamy reklamacji.
Jak kupować?
Reklamacje
8
UWAGA! W cenniku przy każdej pozycji podana jest w ramce cena kompletu da-nego testu i wymienione są wszystkie elementy wchodzące w skład kompletu. Za-mawiając komplet testu należy napisać jego nazwę (lub skrót nazwy), a następnieilość określić jako 1 komplet. Nie należy przepisywać elementów kompletu.
Każdy element testu wymieniony w cenniku można kupić oddzielnie. W miarę moż-liwości i zapotrzebowania sprzedajemy także takie części testów, które w cennikunie figurują, np. poszczególne układanki do skal WISC-R czy WAIS-R(PL).
□ Jasno określoną ilość zamawianych pozycji. Należy kierować się jednost-kami z cennika. Arkusze testowe sprzedajemy w ilości 25 bądź wielokrotność,tzn. nie można kupić 20 czy 30, a tylko 25, 50, 75, 100,......1000 czy 2500.
□ Określoną formę płatności:■ przelewem mogą płacić wyłącznie instytucje. Termin płatności widnieje
na fakturze.■ za zaliczeniem (pobraniem) pocztowym – oznacza opłatę w momencie
odbioru przesyłki – u listonosza lub na poczcie. Ta forma płatności jestobowiązkowa dla klientów indywidualnych (również prowadzącychdziałalność gospodarczą, np. prywatny gabinet) i dopuszczalna dla in-stytucji.
UWAGA! Powyższe formy płatności wykluczają się wzajemnie.
□ Numer NIP. „Pracownia Testów Psychologicznych” sp. z o. o. jest płatnikiempodatku VAT i wystawia wszystkim klientom faktury VAT. W związku z tym na-leży koniecznie podać numer NIP.
□ Podpisy – na zamówieniach instytucji płacących przelewem muszą byćpodpisy księgowego i/lub dyrektora. Przy zamawianiu testów obowiązkowyjest także podpis psychologa.
□ Numer telefonu. Podanie numeru Państwa telefonu pozwoli na szybsze wy-jaśnienie ewentualnych wątpliwości.
Osoby prywatne prosimy o przesłanie, z pierwszym zamówieniem, upoważnieniado przechowywania i przetwarzania swoich danych.
Należy wysłać zamówienie – pocztą, na adres: Księgarnia SYMPTOMY,Dział Handlowy „Pracowni Testów Psychologicznych” sp. z o. o., ul. Dzielna 5,00-162 Warszawa lub faksem: 0-22 636 52 10 i 0-22 817 13 12.
Prosimy o nie powielanie zamówień. Jeśli zamówienie zostało wysłane faksem, nienależy wysyłać go pocztą – i odwrotnie. Jeżeli z powodu podwójnie wysłanego za-mówienia otrzymają Państwo towar dwa razy, reklamacja nie będzie uwzględ-niona. Również, kiedy dzwonią Państwo w sprawie przyspieszenia wysyłki, należywyraźnie zaznaczyć, że prośba dotyczy zamówienia już wysłanego.
Prosimy o terminowy odbiór przesyłek. Jeśli paczka wróci z adnotacją „nie podjętow terminie”, kosztami zwrotu i powtórnej wysyłki zostanie obciążony klient.
1. Reklamacje towaru zakupionego w księgarniach stacjonarnych w związku z wy-konywaną działalnością gospodarczą i zawodową (dotyczy to firm, instytucji iprywatnej praktyki) regulują przepisy o rękojmi (art. 556–576 Kodeksucywilnego), zgodnie z którymi należy w pierwszym możliwym terminie po otrzy-maniu przesyłki, bez nieuzasadnionej zwłoki sprawdzić jakość przysłanegotowaru oraz, czy ilość i rodzaj towaru są zgodne z zamówieniem i natychmiastzgłosić do księgarni ewentualną reklamację.
2. Reklamacje towaru zakupionego w księgarniach stacjonarnych przez osoby fi-zyczne do użytku prywatnego, a nie w związku z własną działalnością gospo-darczą lub zawodową, reguluje Ustawa o Szczególnych warunkach sprzedażykonsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Ustawa z 27 lipca 2002 roku).
3. Reklamacje towaru zakupionego poprzez sprzedaż wysyłkową (np. w KsięgarniInternetowej lub na zamówienia składane faksem i telefonicznie) reguluje
Jak kupować?
Koszty wysyłki
Kontakt z DziałemHandlowym w sprawiezamówień i dystrybucji
wydawnictw
Kierownik DziałuHandlowego
Ochrona praw autorskich
9
Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialność zaszkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Ustawa z 2 marca 2000 roku).Zgodnie z nią klient może zrezygnować z towaru bez podania przyczyny w ciągu10 dni od daty otrzymania przesyłki – o ile produkt nie był używany, kopiowanyani nie został w żaden sposób zniszczony. Dotyczy to tylko książek, czasopism iprogramów reedukacyjnych – nie przyjmujemy zwrotów testów psycholo-gicznych. Gwarantujemy zwrot wartości produktu. Pieniądze zwracamy przele-wem na podane konto lub przekazem pocztowym. Koszt dostawy i odesłaniatowaru nie podlega zwrotowi.
4. Wszystkie towary objęte są gwarancją producenta. Jeżeli po otrzymaniu towaruklient znajdzie w nim wady techniczne lub uszkodzenia powstałe w trakcie do-stawy, powinien odesłać towar na adres Księgarni przesyłką pocztową. Nieprzyjmujemy żadnych przesyłek odsyłanych do nas za pobraniem pocztowym.
5. Koszty związane z odesłaniem towaru reklamowanego zwracamy po otrzymaniuprzesyłki i rozpatrzeniu reklamacji. Produkt wymieniamy na pełnowartościowy,a jeśli nie jest to możliwe (np. kiedy nakład jest wyczerpany) – zwracamy pienią-dze.
Obowiązujące koszty wysyłki są podane w aktualnym cenniku testów.
Na życzenie klienta wysyłamy przesyłki pocztą kurierską. Wtedy koszty przesyłki wcałości pokrywa klient.
UWAGA! Jeśli nie z naszej winy (nieodebranie paczki w terminie itp.) musimy wysłaćpaczkę ponownie, klient pokrywa rzeczywisty koszt zwrotu i ponownej wysyłki(poczta + pakowanie).
W sprawie zamówień testów i książek z Działem Handlowym Pracowni można kon-taktować się następująco:
pisząc na adres:Księgarnia SYMPTOMYDział Handlowy „Pracowni Testów Psychologicznych” sp. z o. o.ul. Dzielna 5, 00-162 Warszawa
wysyłając faks:0-22 636 52 10
dzwoniąc:0-22 636 60 33
przez Księgarnię Internetową:www.practest.com.pl
Telefon komórkowy kierownika Działu Handlowego0-601 24 50 40 – pod tym telefonem nie przyjmujemy zamówień.
Adres e-mail: testshop@practest.com.plPod tym adresem nie przyjmujemy zamówień; zamówienia drogą elektronicznąmożna składać jedynie za pośrednictwem Księgarni Internetowej (patrz: str. 7)
Wszystkie książki i testy psychologiczne wydawane przez Pracownię Testów Psycho-logicznych Sp. z o.o. chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku oprawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. z 2006 roku Nr 90,poz. 631 z późniejszymi zmianami). W związku z tym, korzystanie z nich jest dopusz-czalne jedynie w zakresie określonym przepisami wskazanej ustawy.
Jak kupować?
W szczególności, bez wyraźnej zgody Pracowni Testów Psychologicznych Sp. z o.o.zabronione jest kopiowanie i wprowadzanie testów do obrotu, udostępnianie te-stów osobom nieuprawnionym, wprowadzanie jakichkolwiek zmian do testów orazich publiczne udostępnianie, w tym także na stronach internetowych.
Naruszenie przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w szcze-gólności bezprawne rozpowszechnianie i udostępnianie testów stanowi podstawędo wszczęcia w stosunku do osoby naruszającej zarówno postępowania cywilnegoobejmującego żądanie zaniechania naruszenia, usunięcia skutków naruszenia, na-prawienia wyrządzonej szkody i wydania uzyskanych korzyści, jak i postępowaniakarnego o czyn zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawieniawolności do lat 2.
10
ALFABETYCZNY SPIS TESTÓW
AIS – Skala Akceptacji Choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110APIS-P(R) – Bateria Testów APIS-P(R) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32APIS-Z – Bateria Testów APIS-Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31A-R – Kwestionariusz Atak-Rezygnacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98BAJEK Test (FTT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65BENDER – Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116BENTON – Test Pamięci Wzrokowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115BHI-12 – Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90BPCQ – Kwestionariusz Przekonań na Temat Kontroli Bólu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110CAT-A – Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami zwierząt . .61CAT-H – Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami ludzi . . . . . .62CECS – Skala Kontroli Emocji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110CISS – Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS . . . . . . . . . . .84COLUMBIA – Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36COPE – Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem . . . .85CSQ – Kwestionariusz Strategii Radzenia Sobie z Bólem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110d2 – Test do Badania Uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47DINEMO – Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . .82DMI – Diagnoza Możliwości Intelektualnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39DMI-2 – Diagnoza Możliwości Intelektualnych – wersja DMI-2 . . . . . . . . . . . . . . . . . .40DRZEWA Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64DS14 – Skala Pomiaru Typu D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85DSR – Dziecięca Skala Rozwojowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21DYSLEKSJA – Diagnoza dysleksji u uczniów III klas szkoły podstawowej.
Przewodnik diagnostyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17DUM – Diagnozowanie Uszkodzeń Mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117EAS – Kwestionariusz Temperamentu EAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78EPQ-R – Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73FCZ-KT – Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu 76FROSTIG – Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44GHQ – Ocena Zdrowia Psychicznego wg D. Goldberga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109GSES – Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110HERMANS – Metoda Konfrontacji z Sobą – 2000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70HERMANS – Metoda Konfrontacji z Sobą – 2000 – program do obliczania wyników 144I-E – Skala I-E w Pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94INTE – Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80IPP – Inwentarz do Oceny Płci Psychologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92IZ – Inwentarz Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104IZZ – Inwentarz Zachowań Zdrowotnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110JA I MOJA SZKOŁA – Kwestionariusz Ja i moja szkoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126JSR – Jak Sobie Radzisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
11
Alfabetyczny spis testów
KANH – Kwestionariusz Twórczego Zachowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51KBPK – Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95KKM – Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129KKS – Kwestionariusz Kompetencji Społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86KKW – Kwestionariusz do Badania Kryzysu w Wartościowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . .89KMC – Kwestionariusz Metafory Czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58KWM – Kwestionariusze„Klasa wobec mnie”; „Ja wobec klasy” . . . . . . . . . . . . .127KNS – Kwestionariusz Nadziei na Sukces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91KompOs – Skala Kompetencji Osobistej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110KPR-Roc – Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców . . . . . . . . .128KSP – Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130LEITER – Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera P-93 (MWSL) . . . . . . . . . . .37LEKSYKON – Test Językowy LEKSYKON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38LKZ – Lista Kryteriów Zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110LOT-R – Test Orientacji Życiowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110LWO – Lista Wartości Osobistych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110ŁUCKI – Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z
uszkodzeniami mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118MFF – Test Porównywania Znanych Kształtów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42MHLC – Wielowymiarowa Skala Umiejscowienia Kontroli Zdrowia . . . . . . . . . . . . .110Mini-COPE – Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem . . . . . . . . . . . . . . .85Mini-MAC – Skala Przystosowania Psychicznego do Choroby Nowotworowej . .110MINIMENTAL – Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego (MMSE) . . . . . . . . . . . . . .113MSEI – Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56NEO-FFI – Inwentarz Osobowości NEO-FFI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74NEO-PI-R – Inwentarz Osobowości NEO-PI-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75OMNIBUS – Test Inteligencji OMNIBUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33PKIE – Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83PKIE – Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej – wersja
do samobadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141PRF – Lista Oczekiwań Pacjenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110PSI – TESTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138PSS-10 – Skala Odczuwanego Stresu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85PTI – Popularny Test Inteligencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142PTK – Psychologiczne Testy Komputerowe PTK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135PTK – Psychologiczne Testy Komputerowe PTK – DEMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137PTS – Kwestionariusz Temperamentu PTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77RFFT – Test Płynności Figuralnej Ruffa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119RHLB-PL – Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych
Prawej Półkuli RHLB-PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114RISB – Test Niedokończonych Zdań Rottera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69Rysunek Rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123Scenotest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59SD – Skala Dyrektywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93SEG – Skala Ekspresji Gniewu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110SES – Skala Samooceny SES Rosenberga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57SIE-T – Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81SJN – Skala Jawnego Niepokoju JAKI JESTEŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
12
Alfabetyczny spis testów
SKALA F – Skala Umiejętności Fonologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50SPBiM – Skala Postaw Być i Mieć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99SPK-DP – Skala Poczucia Kontroli u Dzieci Przedszkolnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96SPR – Skala Postaw Rodzicielskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131STAI – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71STAIC – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (STAIC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72SW – Skala Wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87SWLS – Skala Satysfakcji z Życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110SWS – Skala Wartości Schelerowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88SZONDI – Eksperymentalna Diagnostyka Potrzeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67TAB – Skala Typu A/B-wersja DM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110TAT – Test Apercepcji Tematycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60TCT-DP – Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45TIS – Bateria Testów TIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34TKZ R-D – Test Komunikacji Zadaniowej Rodzic-Dziecko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124TMK – Test Matryc Ravena w wersji Kolorowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29TMR – Podręczniki oryginalne do Testów Matryc Ravena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25TMS-K – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Klasyczna . . . . . . . . . . . . .26TMS Plus – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Plus . . . . . . . . . . . . . . . . .28TMS-R – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Równoległa . . . . . . . . . . .27TMZ – Test Matryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30TO – Test Osobowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66TO-Z – Test Osobowości i Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97, 106TPB – Test Piramid Barwnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68TSS – Test Stosunków Szkolnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125TUF – Test Układania Figur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43TUM – Test Uzdolnień Muzycznych E. E. Gordona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49TUS – Testy Uwagi i Spostrzegawczości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48TYP A – SKALA Typu A-Framingham . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110TZ – Test Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105TZJ – Test Zdolności Językowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41UMACL – Przymiotnikowa Skala Nastroju UMACL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79WAIS-R(PL) – Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych. Wersja Zrewidowana . .23WCST – Test Sortowania Kart z Wisconsin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35WISC-R – Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci. Wersja Zmodyfikowana . . . . . .24WKP – wersja komputerowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .139WKP – Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103WKP – program do obliczania wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140WOZ – Wstępna Orientacja Zawodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143ZTU – Zestaw Testów Uzdolnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
13
Inteligencja
i procesypoznawcze
INTELIGENCJA I PROCESY POZNAWCZE
APIS-P(R) – Bateria Testów APIS-P(R) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32APIS-Z – Bateria Testów APIS-Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31COLUMBIA – Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36d2 – Test do Badania Uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47DMI – Diagnoza Możliwości Intelektualnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39DMI-2 – Diagnoza Możliwości Intelektualnych – wersja DMI-2 . . . . . . . . . . . . . . . . .40DSR – Dziecięca Skala Rozwojowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21DYSLEKSJA – Diagnoza dysleksji u uczniów III klas szkoły podstawowej.
Przewodnik diagnostyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17FROSTIG – Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44KANH – Kwestionariusz Twórczego Zachowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51LEITER – Międzynarodowa Wykonaniowa Skala Leitera P-93 . . . . . . . . . . . . . . . . . .37LEKSYKON – Test Językowy LEKSYKON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38MFF – Test Porównywania Znanych Kształtów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42OMNIBUS – Test Inteligencji OMNIBUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33SKALA F – Skala Umiejętności Fonologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50TCT-DP – Rysunkowy Test Twórczego Myślenia TCT-DP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45TIS – Bateria Testów TIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34TMK – Test Matryc Ravena w wersji Kolorowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29TMR – Podręczniki oryginalne do Testów Matryc Ravena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25TMS-K – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Klasyczna . . . . . . . . . . . . .26TMS Plus – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Plus . . . . . . . . . . . . . . . .28TMS-R – Test Matryc Ravena w wersji Standard – forma Równoległa . . . . . . . . . . .27TMZ – Test Matryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30TUF – Test Układania Figur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43TUM – Test Uzdolnień Muzycznych E. E. Gordona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49TUS – Testy Uwagi i Spostrzegawczości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48TZJ – Test Zdolności Językowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41WAIS-R(PL) – Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych. Wersja Zrewidowana .23WCST – Test Sortowania Kart z Winconsin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35WISC-R – Skala Inteligencji Wechslera dla Dzieci. Wersja Zmodyfikowana . . . . . .24ZTU – Zestaw Testów Uzdolnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46
16
17
Inteligencja i procesy poznawcze
DIAG
NOZA
DYSL
EKSJ
IUUC
ZNIÓ
WKL
ASY
IIISZ
KOŁY
PODS
TAW
OW
EJ.P
RZEW
ODN
IKDI
AGNO
STYC
ZNY
Auto
rzy:M
arta
Bogd
anow
icz,
Alek
sand
raJa
wor
owsk
a,G
raży
naKr
asow
icz-
Kupi
s,An
naM
atcz
ak,O
lga
Pelc
-Pęk
ala,
Izabe
laPi
etra
s,Jo
anna
Stań
czak
,Mar
cin
Szcz
erbi
ński
(200
8)Przewodnik zawiera informacje o właściwościach psychometrycznych oraz procedurzebadania baterią składającą się z 10 testów służących do diagnozowania dysleksji uuczniów klasy III szkoły podstawowej. Podane są także reguły interpretowania i integro-wania wyników badania całą baterią. W Przewodniku opisana jest też metodyka postę-powania diagnostycznego prowadzącego do rozpoznania lub wykluczenia dysleksji.
W skład baterii wchodzą testy:A. Czytania
1. CSS – Czytanie Sensownych Słów2. Łatysz3. SKREŚL – Czytanie ze Skreśleniami4. DOMEK – Domek Krasnoludków
B. Pisania5. DYK – Dyktando6. UZ – Uzupełnianie Zdań
C. Umiejętności fonologicznych7. UF – Usuwanie Fonemów8. NJ – Nieznany Język9. ZETO – Zetotest
D. Szybkiego Nazywania10. TSN – Test Szybkiego Nazywania
Wszystkie wymienione wyżej testy charakteryzują się zadowalającą rzetelnością; trafnieróżnicują też dzieci mające poważne trudności w nauce czytania i pisania od dzieci niewykazujących takich trudności. Mają opracowane normy dla uczniów klasy III szkoły pod-stawowej.
Wyniki badań przedstawionych w Przewodniku potwierdzają trafność proponowanej me-todyki postępowania diagnostycznego przy rozpoznawaniu dysleksji. Przewodnik zawierateż przykładowe opisy przypadków dzieci zgłoszonych na badania z powodu trudnościw uczeniu się czytania i pisania. Hipotezę diagnostyczną o dysleksji rozwojowej u tychdzieci weryfikowano wykorzystując metodykę opisaną w Przewodniku.
Czytanie Sensownych SłówAutor: Grażyna Krasowicz-Kupis
Jest to test czytania niepowiązanych wyrazów, nastawiony na wykrywanie kluczowegodla dysleksji deficytu dekodowania.Składa się z 50 wyrazów o zróżnicowanej długości i złożoności. Zadanie dziecka polegana głośnym przeczytaniu wszystkich po kolei wyrazów, tak szybko, jak tylko potrafi.Wskaźnikiem podstawowym w teście jest liczba poprawnie przeczytanych słów, tzn. prze-czytanych bez zniekształcenia i od razu w całości. Wskaźnikiem dodatkowym jest czasczytania listy 50 słów.Przeciętnie badanie trwa około 2 minut.
ŁatyszAutor: Marta Bogdanowicz
Jest to test czytania sztucznych wyrazów, pozwalający ocenić dekodowanie bez odwo-ływania się do znaczenia, czyli z wykluczeniem działania mechanizmów kompensacyj-nych związanych z pamięcią wyrazów.Składa się z 71 bezsensownych wyrazów różnej długości. Zadanie dziecka polega na gło-śnym czytaniu kolejnych wyrazów, tak szybko, jak tylko potrafi. Czas czytania jest ograni-czony do 1 minuty.Wskaźnikiem podstawowym w teście jest liczba poprawnie przeczytanych słów (tzn. słówprzeczytanych bez zniekształcenia) w ciągu 1 minuty. Wskaźnikiem dodatkowym jest sto-sunek liczby poprawnie przeczytanych słów do wszystkich słów przeczytanych w ciągu 1minuty.
DYSLEKSJA
DIAG
NOZA
DYSL
EKSJ
IUUC
ZNIÓ
WKL
ASY
IIISZ
KOŁY
PODS
TAW
OW
EJ.P
RZEW
ODN
IKDI
AGNO
STYC
ZNY
Auto
rzy:M
arta
Bogd
anow
icz,
Alek
sand
raJa
wor
owsk
a,G
raży
naKr
asow
icz-
Kupi
s,An
naM
atcz
ak,O
lga
Pelc
-Pęk
ala,
Izabe
laPi
etra
s,Jo
anna
Stań
czak
,Mar
cin
Szcz
erbi
ński
(200
8)
Czytanie ze SkreśleniamiAutor: Grażyna Krasowicz-Kupis
Jest to test czytania ze zrozumieniem na poziomie leksykalnym. Pozwala ocenić spraw-ności językowe dziecka odnoszące się do reprezentacji leksykalnych.
Składa się z 78 przemieszanych wyrazów – 50 prawdziwych (reprezentujących różne częścimowy i różne formy gramatyczne) i 28 sztucznych. Zadanie dziecka polega na czytaniupo cichu kolejnych wyrazów i skreślaniu tych, które są „nieprawdziwe” (czyli sztucznychwyrazów). Czas badania ograniczony jest do 1 minuty.
Wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie rozpoznanych wyrazów (tzn. nieskreślonychwyrazów, które istnieją w języku polskim i skreślonych wyrazów, których w języku polskim niema) w ciągu 60 sekund.
Domek KrasnoludkówAutor: Grażyna Krasowicz-Kupis
Test mierzy umiejętność czytania ze zrozumieniem na poziomie zdania i tekstu.
Składa się z 24 zdań tworzących opowiadanie o krasnoludkach i ich domku. W 18 miej-scach tego opowiadania znajdują się wyrazy alternatywne, spośród których trzeba doko-nać wyboru. Zadanie dziecka polega na czytaniu po cichu tekstu i skreślaniu z każdejpary wyrazów tego, który nie pasuje do tekstu. Przeciętnie badanie trwa około 5 minut.
Wskaźnikiem podstawowym w teście jest czas wykonania, a wskaźnikiem dodatkowym –liczba poprawnych odpowiedzi.
DyktandoAutor: Izabela Pietras
Test służy do oceny umiejętności pisania ze słuchu; wynik informuje o sprawności ortogra-ficznej ucznia.
Składa się z 12 zdań (w tym 4 zdań złożonych), w których łącznie znajduje się 85 wyrazówreprezentujących różne części mowy. Badający najpierw czyta dziecku całość tekstu, anastępnie dyktuje mu kolejno poszczególne zdania. Przeciętnie badanie trwa około 10minut.
Wskaźnikiem podstawowym jest liczba poprawnie napisanych wyrazów. Można równieżobliczać dwa wskaźniki dodatkowe – liczbę popełnionych błędów oraz liczbę wyrazówopuszczonych, dodanych lub zamienionych.
Uzupełnianie ZdańAutor: Izabela Pietras
Test służy do oceny umiejętności pisania.
Składa się z 15 zdań z lukami, które należy uzupełnić, wpisując odpowiedni wyraz. Bada-jący czyta dziecku każde zdanie i prosi o wypowiedzenie brakującego słowa. W razietrudności, sam podaje to słowo lub koryguje odpowiedź dziecka. Dopiero potem dzieckoma wpisać dany wyraz. Przeciętnie badanie trwa około 3 minut.
Wskaźnikiem podstawowym jest liczba poprawnie napisanych wyrazów. Wskaźnikiem do-datkowym jest liczba popełnionych błędów.
DYSLEKSJA c.d.Inteligencja i procesy poznawcze
18
DIAG
NOZA
DYSL
EKSJ
IUUC
ZNIÓ
WKL
ASY
IIISZ
KOŁY
PODS
TAW
OW
EJ.P
RZEW
ODN
IKDI
AGNO
STYC
ZNY
Auto
rzy:M
arta
Bogd
anow
icz,
Alek
sand
raJa
wor
owsk
a,G
raży
naKr
asow
icz-
Kupi
s,An
naM
atcz
ak,O
lga
Pelc
-Pęk
ala,
Izabe
laPi
etra
s,Jo
anna
Stań
czak
,Mar
cin
Szcz
erbi
ński
(200
8)
Usuwanie FonemówAutorzy: Marcin Szczerbiński i Olga Pelc-Pękala
Test mierzy świadomość fonologiczną.
Składa się z 23 zadań, poprzedzonych 6 zadaniami próbnymi. Zadania polegają na wy-powiadaniu przez dziecko słów podawanych przez badającego, z pominięciem wskaza-nego fonemu. Przeciętnie badanie trwa nieco ponad 3 minuty.
Podstawowym wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie wykonanych zadań polega-jących na powtórzeniu słowa bez głoski, którą należy z tego słowa usunąć.
Nieznany JęzykAutor: Marta Bogdanowicz
Test mierzy różnorodne umiejętności fonologiczne: umiejętność różnicowania głosek (słuchfonemowy), sprawność dokonywania operacji (analizy i syntezy) na cząstkach fonologicz-nych, pamięć fonologiczną.
Składa się z 87 prób tworzących siedem rodzajów zadań: Porównywanie Paronimów, Ana-liza Paronimów, Analiza Sylabowa, Synteza Sylabowa, Analiza Fonemowa, Synteza Fone-mowa i Pamięć Fonologiczna. Badanie przeciętnie trwa około 8 minut.
Podstawowym wynikiem w teście jest suma punktów uzyskanych za wykonanie 87 prób.Można obliczać też wyniki cząstkowe – dla każdej grupy zadań oddzielnie.
ZetotestAutor: Grażyna Krasowicz-Kupis
Test służy ocenie funkcjonowania „pętli fonologicznej”, czyli krótkotrwałej pamięci fono-logicznej.
Składa się z 40 sztucznych wyrazów o zróżnicowanej złożoności fonetycznej. Badającyczyta dziecku pojedynczo kolejne słowa, prosząc każdorazowo o ich powtórzenie. Prze-ciętnie badanie trwa niespełna 3 minuty.
Podstawowym wskaźnikiem w teście jest liczba poprawnie powtórzonych słów.
Test Szybkiego Nazywania (zeszyt S)Autorzy: Diana Fecenec, Aleksandra Jaworowska, Anna Matczak, Joanna Stańczak i EwaZalewska
Test służy do oceny tempa seryjnego, ciągłego nazywania dobrze znanych bodźców.
Składa się z pięciu rodzajów zadań wymagających od dziecka jak najszybszego nazywa-nia bodźców, którymi kolejno są: obrazki ilustrujące znane obiekty, kolory, cyfry, litery orazprzemieszane bodźce trojakiego rodzaju (kolory, cyfry i litery). Przed każdym z czterechpierwszych zadań dziecko przechodzi krótki trening w nazywaniu bodźców danej kate-gorii. Przeciętnie badanie trwa nieco ponad 5 minut.
Wyniki testu ujmowane są pod postacią trzech wskaźników podstawowych: czas nazywa-nia bodźców przemieszanych (kolorów, cyfr i liter), łączny czas nazywania obrazków orazkolorów, łączny czas nazywania cyfr i liter.
DYSLEKSJA c.d.Inteligencja i procesy poznawcze
19
20
Inteligencja i procesy poznawcze
DYSLEKSJA c.d.DI
AGNO
ZADY
SLEK
SJIU
UCZN
IÓW
KLAS
YIII
SZKO
ŁYPO
DSTA
WO
WEJ
.PRZ
EWO
DNIK
DIAG
NOST
YCZN
YAu
torzy
:Mar
taBo
gdan
owic
z,Al
eksa
ndra
Jaw
orow
ska,
Gra
żyna
Kras
owic
z-Ku
pis,
Anna
Mat
czak
,Olg
aPe
lc-P
ękal
a,Iza
bela
Piet
ras,
Joan
naSt
ańcz
ak,M
arci
nSz
czer
bińs
ki(2
008)
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy CSS, karta CSS, 25 arkuszy zapisu ŁATYSZ, karta ŁATYSZ,
25 arkuszy zapisu SKREŚ, 25 arkuszy zapisu DOMEK, 25 arkuszy zapisu DYK, 25 arkuszy za-pisu UZ, 25 arkuszy testowych UZ, 25 arkuszy zapisu NJ, 25 arkuszy zapisu ZETO, 25 arkuszyzapisu UF, 25 arkuszy zapisu TSN, zeszyt testowy TSN, 25 arkuszy zbiorczych AZ)
● Podręcznik (jeden do wszystkich testów baterii)● CSS – arkusze (25 egz.)● CSS – karta● ŁATYSZ – karta● ŁATYSZ – arkusze (25 egz.)● SKREŚL – arkusze (25 egz.)● DOMEK – arkusze (25 egz.)● DYK – arkusze (25 egz.)● UZ – arkusze testowe (25 egz.)● UZ – arkusze zapisu (25 egz.)● NJ – arkusze (25 egz.)● ZETO – arkusze (25 egz.)● UF – arkusze zapisu(25 egz.)● TSN – zeszyt testowy● TSN – arkusze zapisu(25 egz.)● AZ – Arkusz zbiorczy (25 egz.)
21
Inteligencja i procesy poznawcze
DZIE
CIĘ
CA
SKA
LARO
ZWO
JOW
ADS
RA
utor
zyte
stu:
Ann
aM
atcz
ak,A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,A
nna
Cie
chan
owic
z,Di
ana
Fece
nec,
Joan
naSt
ańcz
ak,E
wa
Zale
wsk
a(2
007)
WiekMałe dzieci (od 2 miesięcy do 3 lat).
ProceduraBadanie indywidualne, bez ograniczenia czasu; czas badania: 30 – 60 minut.
Test służy do diagnozowania aktualnego poziomu rozwoju dziecka.
OpisNa DSR składa się Skala Wykonaniowa i Skala Obserwacyjna. Skala Wykonaniowa zawiera10 testów (Manipulacja, Percepcja, Bazgranie i rysowanie, Klocki, Porównywanie, Pamięć,Mowa, Słownik, Zachowania społeczne i Motoryka). Dziecko jest badane testami prze-znaczonymi dla jego wieku. Naukę przeprowadzania badania ułatwia film. Wynikiemogólnym w Skali Wykonaniowej jest suma punktów otrzymanych w wykonywanych te-stach. Poczynając od 4. miesiąca życia można przeprowadzić analizę profilową. SkalaObserwacyjna pozwala na podstawie obserwacji dziecka w trakcie badania ocenićcechy jego temperamentu: Wigor, Adaptacyjność, Rytmiczność i Wrażliwość.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna wyniku ogólnego, nieco niższaposzczególnych testów.
TrafnośćWyniki w Skali Wykonaniowej wzrastają wraz z wiekiem i różnicują dzieci z zaburzeniamineurologicznymi.
Najnowsze dane walidacyjne zebrane dla Dziecięcej Skali Rozwojowej zawiera Aneks(„DSR Dziecięca Skala Rozwojowa. Skala Wykonaniowa. Aneks”) autorstwa Anny Mat-czak, Aleksandry Jaworowskiej, Małgorzaty Wójtowicz-Dackiej, Agnieszki Piotrowskiej i Bar-bary Kosmowskiej (2009). Są tam również przykłady wykorzystania tego narzędzia wpraktyce psychologicznej.
W rozdziale pierwszym przedstawiono rezultaty badań nad trafnością prognostyczną DSRprowadzonych przez Pracownię Testów Psychologicznych. Dotyczyły one związku międzywynikami DSR uzyskanymi przez dzieci w drugiej połowie trzeciego roku życia a wynikamitych dzieci w dwóch testach inteligencji - Teście Matryc Ravena w wersji Kolorowej orazSkali Dojrzałości Umysłowej Columbia - przeprowadzonych po upływie półtora roku.
W drugim rozdziale opisane zostały badania podłużne przeprowadzone w grupie nie-mowląt, zbadanych w 6., 9. i w 12. miesiącu życia. Porównywano wyniki otrzymywane wtrzech różnych skalach rozwojowych - Dziecięcej Skali Rozwojowej, Skali Rozwoju Psycho-motoryki Dziecka Brunet-Lézine oraz Skali Inteligencji dla Małych Dzieci według PsycheCattell Infant Intelligence Scale.
W kolejnych rozdziałach znalazły się studia przypadków opisane przez psychologów wy-korzystujących DSR w swojej pracy. Pierwszy jest przykładem standardowego zastosowa-nia Skali w postępowaniu diagnostycznym zmierzającym do określenia ogólnegoaktualnego poziomu rozwoju dziecka oraz do oceny dynamiki rozwoju w poszczególnychjego sferach. Drugi opis przypadku jest przykładem niestandardowego wykorzystania DSRw celu oceny postępów rehabilitacji dziecka z zaburzeniami genetycznymi.
NormyDla dzieci w wieku 0;2(0) – 0;5(30) w odstępach dwutygodniowych, dla dzieci starszych wodstępach miesięcznych.
DSRΨ
Inteligencja i procesy poznawcze
ΨDSR c.d.DZ
IEC
IĘC
ASK
ALA
ROZW
OJO
WA
DSR
Aut
orzy
test
u:A
nna
Mat
czak
,Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aC
iech
anow
icz,
Dian
aFe
cene
c,Jo
anna
Stań
czak
,Ew
aZa
lew
ska
(200
7)
ZastosowanieWczesne wykrywanie sygnałów zaburzeń i opóźnień w rozwoju; wykrywanie słabych imocnych stron funkcjonowania dziecka; ocena ważnych dla rozwoju cech tempera-mentu; może służyć do badań przesiewowych, do określania kierunku oddziaływań sty-mulacyjnych lub korekcyjnych.
22
Materiały● Komplet (podręcznik, instrukcja, pomoce w torbie, film instruktażowy, 25 arkuszy Skali
Wykonaniowej, 25 arkuszy Skali Obserwacyjnej)● Podręcznik● Instrukcja● Pomoce w torbie● Film instruktażowy● Aneks z danymi walidacyjnymi● Arkusze Skali Wykonaniowej (25 egz.)● Arkusze Skali Obserwacyjnej (25 egz.)
23
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik, 25 protokołów)
● Pomoce w pudełku● Podręcznik● Protokoły (25 egz.)
WAIS-R(PL)
SKA
LAIN
TELI
GEN
CJI
WEC
HSLE
RADL
ADO
ROSŁ
YCH
WER
SJA
ZREW
IDO
WA
NA
Polsk
ast
anda
ryza
cja
ipod
ręcz
nik:
Jerz
yBr
zeziń
ski,
Mar
ekG
aul,
Elżb
ieta
Horn
owsk
a,A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,A
ndrz
ejM
acho
wsk
i,M
arze
nna
Zakr
zew
ska
(200
4)
WiekMłodzież, dorośli (16 – 79 lat).
ProceduraBadanie indywidualne; przeciętnie ok. 80 minut.
Skala służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej.
Aktualne wydanie oparte jest na wynikach badań renormalizacyjnych prowadzonych wlatach 2003/2004. W porównaniu z wydaniem z 1996 roku częściowo zmienione zostały za-dania oraz klucze do oceny odpowiedzi w testach: Wiadomości, Słownik, Rozumienie,Podobieństwa. Zmieniona jest też kolejność zadań w kilku testach – są one uporządko-wane według aktualnego stopnia trudności. Zmodyfikowany został sposób zamiany wy-ników surowych w testach na wyniki przeliczone (tabele zamiany dla każdej grupy wiekuoddzielnie). Po raz pierwszy w polskim wydaniu opracowano normy dla wyników czynni-kowych.
OpisWAIS-R(PL) składa się z sześciu testów słownych (Wiadomości, Powtarzanie Cyfr, Słownik,Arytmetyka, Rozumienie, Podobieństwa) oraz pięciu testów bezsłownych (Braki w Obraz-kach, Porządkowanie Obrazków, Klocki, Układanki, Symbole Cyfr). Wyniki surowe w po-szczególnych testach zamienia się na wyniki przeliczone (dla każdej grupy wieku jestoddzielna tabela przeliczeniowa), a następnie oblicza się ilorazy inteligencji w SkalachSłownej, Bezsłownej i Pełnej oraz w czynnikach Rozumienie Werbalne, Organizacja Per-cepcyjna, Pamięć i Odporność na Dystraktory.
W sprzedaży jest także PSI-Test WAIS-R(PL) – program do obliczania wyników i sporządza-nia raportów.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna Skal, wyników czynnikowych oraz ośmiu testów (niższatestu Układanki), a także umiarkowanie wysoka stabilność bezwzględna dwóch testów(Powtarzanie Cyfr i Symbole Cyfr).
TrafnośćWyniki korelują istotnie z wynikami innych testów uznawanych za miarę czynnika „g”(TMS Plus, Test Płynności Figuralnej Ruffa) i rozumowania abstrakcyjnego (WCST). Wzrastająteż ze wzrostem poziomu wykształcenia. Uzyskane dane przemawiają za tym, że SkalaBezsłowna mierzy raczej inteligencję płynną, natomiast Skala Słowna – skrystalizowaną.Podręcznik zawiera też korelacje między wynikami WAIS-R(PL) a dwoma zmiennymiosobowościowymi – lękiem i sposobem radzenia sobie w sytuacjach stresowych.
NormyDla osób w wieku 16 – 79 lat (próba ogólnopolska).
ZastosowaniePrzede wszystkim w praktyce psychologicznej do diagnozy intelektu.
24
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik, 25 zestawów protokołów)
● Pomoce w pudełku● Podręcznik● Protokoły (25 zestawów pełnych)● Protokoły (25 zestawów bez Labiryntów)
Uwaga! można kupować pełne zestawyprotokołów lub zestawy bez Labiryntów.
WISC-RSK
ALA
INTE
LIG
ENC
JIW
ECHS
LERA
DLA
DZIE
CI
WER
SJA
ZMO
DYFI
KOW
AN
APo
lska
stan
dary
zacj
aip
odrę
czni
k:A
nna
Mat
czak
,Ann
aPi
otro
wsk
a,W
anda
Cia
rkow
ska
(199
1)
WiekDzieci w wieku szkolnym (6 – 16 lat).
Procedura:Badanie indywidualne; przeciętnie ok. 60 minut.
Skala służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej.
W sprzedaży jest już nowe wydanie podręcznika (wyd. trzecie, poprawione, 2008) zawie-rające wszystkie dane psychometryczne potrzebne do wykonania pełnej analizy profilo-wej. Analiza taka umożliwia określenie „słabszych" i „silniejszych" stron intelektu badanegodziecka. Ułatwia też diagnozę kliniczną, pozwalając na porównanie uzyskanego układuwyników z istniejącymi danymi na temat profilów lub konfiguracji między określonymi te-stami, charakterystycznych dla określonych grup klinicznych czy typów zaburzeń. Nowo-ścią w tym wydaniu podręcznika są też przykłady analizy i interpretacji wyników WISC-R,pokazujące kolejne etapy wnioskowania diagnostycznego na podstawie wynikówdwojga dzieci zbadanych tym testem. Normy do WISC-R pozostały niezmienione.
OpisWISC-R składa się z sześciu testów słownych (Wiadomości, Podobieństwa, Arytmetyka,Słownik, Rozumienie oraz Powtarzanie Cyfr jako test zastępczy) i sześciu testów bezsłow-nych (Uzupełnianie Obrazków, Porządkowanie Obrazków, Wzory z Klocków, Układanki,Kodowanie oraz Labirynty jako test zastępczy).
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna skal (Słownej, Bezsłownej i Pełnej) oraz dziesięciu testów,a także wysoka stabilność bezwzględna dwóch testów (Kodowanie i Powtarzanie Cyfr).
TrafnośćIstotne korelacje z wynikami Testu Matryc Ravena w wersji Standard oraz wysoka trafnośćczynnikowa.
NormyDla dzieci w wieku od 6;0 do 16;11 lat (próba ogólnopolska).
ZastosowaniePrzede wszystkim w praktyce psychologicznej do diagnozy intelektu.
25
Inteligencja i procesy poznawcze
TESTY MATRYC RAVENATesty Matryc Ravena – niewerbalne testy inteligencji ogólnej – mają kilka wersji. Najbardziej znana jestwersja Standard Testu Matryc, która obecnie ma także formę Równoległą oraz Plus (występująca dotej pory forma Testu Matryc określana jest teraz jako forma Klasyczna). Oprócz wersji Standard istniejeTest Matryc w wersji Kolorowej oraz Test Matryc w wersji dla Zaawansowanych. Poszczególne wersjeprzeznaczone są dla osób o różnym poziomie intelektualnym.
Ψ
Materiały● ZARYS OGÓLNY (wydanie z 1998 roku informujące o równoległych wersjach TMK i
TMS oraz trudniejszej wersji TMS czyli TMS Plus).● Test Matryc – wersja kolorowa (TMK). Wydanie z roku 1998 dotyczące także formy
Równoległej TMK.● Wersja Standard, w tym forma Równoległa oraz Plus, wydanie z 2000 roku
zawierające normy do TMS Plus oraz propozycję sposobu oceniania zmian w wyni-kach.
● Wersja dla Zaawansowanych (TMZ). Wydanie z 1998 roku zawierające normy dladorosłych oraz nowe normy dla grup w różnych krajach.
PODR
ĘCZN
IKID
OTE
STU
MA
TRYC
RAVE
NA
ORA
ZSK
AL
SŁO
WN
IKO
WYC
HA
utor
zy:J
.Rav
en,J
.C.R
aven
,J.H
.Cou
rt
Tłumaczenia oryginalnych podręczników zawierające szczegółowe informacje na tematteoretycznych podstaw Testów Matryc Ravena, ich zastosowań klinicznych, a także zasto-sowań w dziedzinie selekcji i edukacji oraz na temat Skal Słownikowych.
26
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, komplet dwóch podręczników oryginal-
nych, 5 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją (podręcznik do wszystkich form wersji Standard)● Test Matryc Ravena – Zarys ogólny (podręcznik oryginalny)● Test Matryc Ravena – Wersja Standard (podręcznik oryginalny)● Zeszyty testowe (5 egz.)● Arkusze odpowiedzi● Klucz
TMS-KTE
STM
ATR
YCRA
VEN
Aw
wer
sjiST
AN
DARD
–fo
rma
Klas
yczn
aPo
lska
stan
dary
zacj
aip
odrę
czni
k:A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,Te
resa
Szus
trow
a(2
000) Wiek
Dzieci (od 6. roku życia), młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 35 minut.
Test służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej rozumianej jako inteligencja płynna.
OpisTMS-K składa się z 60 zadań ułożonych w 5 serii (A,B,C,D,E), po 12 zadań każda. Zadaniamają postać niepełnych wzorów (matryc), a osoba badana ma dobrać brakujący frag-ment spośród podanych.
W sprzedaży jest również TMS-K w wersji komputerowej.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna.
TrafnośćIstotne korelacje z ocenami szkolnymi oraz z wynikami w WISC-R dla populacji dzieci i mło-dzieży.
NormyDla dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 16 lat; dla dorosłych powyżej 16. roku życia (próbyogólnopolskie).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów selekcyjnych w populacji dzieci, młodzieży i dorosłych repre-zentujących przeciętny poziom intelektualny.
27
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, komplet dwóch podręczników oryginal-
nych, 5 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją (podręcznik do wszystkich form wersji Standard)● Test Matryc Ravena – Zarys ogólny (podręcznik oryginalny)● Test Matryc Ravena – Wersja Standard (podręcznik oryginalny)● Zeszyty testowe (5 egz.)● Arkusze odpowiedzi● Klucz
TMS-R
TEST
MA
TRYC
RAVE
NA
ww
ersji
STA
NDA
RD–
form
aRó
wno
legł
aPo
lska
stan
dary
zacj
a:A
leks
andr
aJa
wor
owsk
aA
utor
zypo
dręc
znik
a:A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,Te
resa
Szus
trow
a(2
000)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 35 minut.
Test służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej rozumianej jako inteligencja płynna.
OpisTMS-R, podobnie jak TMS-K, składa się z 60 zadań ułożonych w 5 serii (A,B,C,D,E), po 12zadań każda. Zadania mają postać niepełnych wzorów (matryc), a osoba badana madobrać brakujący fragment spośród podanych. Forma Równoległa TMS jest równoważnawzględem formy Klasycznej: zadania w TMS-R są równoważne w stosunku do zadańTMS-K zarówno pod względem strategii ich rozwiązywania, jak i empirycznie określonejtrudności.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna.
TrafnośćNie była sprawdzana.
NormyDla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej; ponieważ TMS-R jest równoważne względemTMS-K można też korzystać z norm do TMS-K przy ocenie wyników TMS-R.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów selekcyjnych w populacji dzieci, młodzieży i dorosłych o prze-ciętnym poziomie intelektualnym.
28
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, komplet dwóch podręczników oryginal-
nych, 5 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją (podręcznik do wszystkich form wersji Standard)● Test Matryc Ravena – Zarys ogólny (podręcznik oryginalny)● Test Matryc Ravena – Wersja Standard (podręcznik oryginalny)● Zeszyty testowe (5 egz.)● Arkusze odpowiedzi● Klucz
ΨTMS PlusTE
STM
ATR
YCRA
VEN
Aw
wer
sjiST
AN
DARD
–fo
rma
Plus
Polsk
ast
anda
ryza
cja:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska
Aut
orzy
podr
ęczn
ika:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Tere
saSz
ustro
wa
(200
0) WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 60 minut.
Test służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej rozumianej jako inteligencja płynna.
OpisTMS Plus składa się z 60 zadań ułożonych w 5 serii (A,B,C,D,E), po 12 zadań każda. Zadaniamają postać niepełnych wzorów (matryc), a osoba badana ma dobrać brakujący frag-ment spośród podanych. TMS Plus jest trudniejszy od TMS-K i TMS-R.
W sprzedaży jest również TMS Plus w wersji komputerowej.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna i stabilność.
TrafnośćIstotne korelacje z ocenami szkolnymi dla populacji uczniów szkół średnich oraz z wynikamiw WAIS-R dla populacji dorosłych między 55. a 79. rokiem życia.
NormyDla uczniów szkół średnich w wieku 15 – 19 lat; dla dorosłych w wieku 20 – 79 lat (próbyogólnopolskie); dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów selekcyjnych w populacji młodzieży i dorosłych.
29
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, komplet dwóch podręczników oryginal-
nych, 5 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją● Test Matryc Ravena – Zarys ogólny (podręcznik oryginalny)● Test Matryc Ravena – Wersja Kolorowa (podręcznik oryginalny)● Zeszyty testowe (5 egz.)● Arkusze (25 egz.)● Klucz
TMK
TEST
MA
TRYC
RAVE
NA
ww
ersji
KOLO
ROW
EJPo
lska
stan
dary
zacj
aip
odrę
czni
k:A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,Te
resa
Szus
trow
a(2
003)
WiekDzieci (4 – 10 lat); osoby o obniżonych zdolnościach intelektualnych.
ProceduraIndywidualnie (najmłodsze dzieci) lub w małych grupach; bez ograniczenia czasu, prze-ciętnie 15 minut.
Test służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej rozumianej jako inteligencja płynna.
OpisTMK składa się z 36 zadań ujętych w trzy serie (A, AB, B), po 12 zadań każda. Zadaniamają postać niepełnych wzorów (matryc), wydrukowanych w większości na barwnymtle, a osoba badana ma dobrać brakujący fragment spośród podanych.
RzetelnośćSzacowana zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna.
TrafnośćPotwierdzona trafność diagnostyczna – istotne korelacje z wynikami testów inteligencji(WISC, KSI, DMI-2M, Skala Leitera, Skala Dojrzałości Umysłowej Columbia), testów bada-jących percepcję wzrokową (Test Rozwoju Percepcji Wzrokowej M. Frostig, Test IntegracjiWzrokowo-Ruchowej Bender-Koppitz), testami osiągnięć szkolnych oraz z osiągnięciamiszkolnymi.
NormyDla dzieci w wieku 4 – 10 lat (standaryzacja 1991; próba ogólnopolska). Weryfikacja ak-tualności tych norm sugeruje, że mogą one być nieco zaniżone.
ZastosowanieDo oceny możliwości intelektualnych dzieci.
30
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, komplet dwóch podręczników oryginal-
nych, 5 zeszytów I, 5 zeszytów II, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją● Test Matryc Ravena – Zarys ogólny (podręcznik oryginalny)● Test Matryc Ravena – Wersja dla Zaawansowanych (podręcznik oryginalny)● Zeszyty serii I (5 egz.)● Zeszyty serii II (5 egz.)● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Klucz
TMZTE
STM
ATR
YCRA
VEN
Aw
wer
sjidl
aZA
AW
AN
SOW
AN
YCH
Polsk
ast
anda
ryza
cja
ipod
ręcz
nik:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Tere
saSz
ustro
wa
(199
1)
WiekMłodzież i dorośli ponadprzeciętnie inteligentni.
ProceduraBadanie grupowe, choć można też badać pojedyncze osoby. W Polsce standaryzowanyjako test sprawności (czas badania ograniczony: seria I – 5 minut, seria II – 30 minut).
Test służy do pomiaru poziomu inteligencji ogólnej rozumianej jako inteligencja płynna.
OpisTMZ składa się z dwóch serii zadań:I – ćwiczeniowa, zawiera 12 zadań; II – test właściwy, 36 zadań. Zadania mają postać nie-pełnych wzorów (matryc), a osoba badana ma dobrać brakujący fragment spośród po-danych.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna.
TrafnośćIstotne korelacje z ocenami szkolnymi.
NormyDla młodzieży od 13. do 19. roku życia (próba ogólnopolska); dla dobrych studentów.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów selekcyjnych we wszystkich tych przypadkach, w których cho-dzi o wybranie osób o ponadprzeciętnej sprawności intelektualnej.
31
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik z normalizacją dla dorosłych, klucz, 10 zeszytów testowych,
25 arkuszy odpowiedzi)● Podręcznik z normalizacją dla dorosłych● Klucz● Zeszyty testowe (10 egz.)● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)
APIS-Z
BATE
RIA
TEST
ÓW
API
S-Z
Aut
orzy
test
u:A
nna
Cie
chan
owic
z,A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,A
nna
Mat
czak
,Ter
esa
Szus
trow
aA
utor
zypo
dręc
znik
a:A
nna
Mat
czak
,Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aC
iech
anow
icz,
Joan
naSt
ańcz
ak(2
006)
Wiek:Młodzież kończąca szkołę średnią oraz młodzież studiująca; dorośli.
ProceduraBadanie grupowe; czas wykonywania każdego testu ściśle ograniczony; czas łączny – 60minut.
APIS-Z jest wielowymiarową baterią służącą do pomiaru inteligencji ogólnej.
OpisAPIS-Z składa się z ośmiu testów: Zachowania, Kwadraty, Synonimy, Klasyfikacja, Przekszta-łcenia Liczb, Nowe Słowa, Klocki, Historyjki. Konstruując APIS-Z uwzględniono cztery typyzdolności: abstrakcyjno-logiczne, werbalne, wzrokowo-przestrzenne i społeczne. Każdą ztych zdolności reprezentują dwa testy. Pięć testów ma po 15 zadań, a trzy – po 10. Wdwóch testach zadania mają charakter zamknięty, w pozostałych – otwarty.
W sprzedaży jest także APIS-Z w wersji komputerowej oraz PSI-Test APIS-Z – program do ob-liczania wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego, niższa – wyników poszczególnych te-stów. Zadowalająca stabilność dla studentów, niska – dla uczniów.
TrafnośćWyniki APIS-Z korelują dodatnio, choć niewysoko, z ocenami szkolnymi w próbie uczniów.Wyniki analiz czynnikowych, różnice między wynikami studentów w zależności od kierunkustudiów oraz różnice międzypłciowe potwierdzają, że poszczególne testy baterii mierząróżne zdolności.
NormyDla uczniów klas II szkół średnich (klas III przed reformą szkolnictwa), dla studentów III roku(próby ogólnopolskie), dla dorosłych z wykształceniem średnim i wyższym (próby incy-dentalne).
ZastosowaniePrzede wszystkim selekcja oraz doradztwo zawodowe. Łatwiejszą wersją baterii APIS jestbateria APIS-P.Uwaga! Bateria testów APIS-Z jest dostępna w wersji zeszytowej oraz w wersji z arkuszemodpowiedzi.
32
Inteligencja i procesy poznawcze
WiekUczniowie kończący naukę w szkole podstawowej, uczęszczający do gimnazjum irozpoczynający naukę w szkole ponadgimnazjalnej.
ProceduraBadanie grupowe; czas wykonywania każdego testu ściśle ograniczony; czas łączny –58 minut.
APIS-P(R) – wielowymiarowa bateria służąca do pomiaru inteligencji ogólnej – stanowizmodyfikowaną i zrenormalizowaną wersję APIS-P.
OpisAPIS-P(R) składa się z ośmiu testów: Zachowania, Kwadraty, Synonimy, Klasyfikacja, Prze-kształcenia Liczb, Nowe Słowa, Klocki, Historyjki. Konstruując baterię APIS uwzględnionocztery typy zdolności: abstrakcyjno-logiczne, werbalne, wzrokowo-przestrzenne ispołeczne. Każdą z tych zdolności reprezentują dwa testy. Pięć testów ma po 15 zadań,a trzy – po 10. W dwu testach zadania mają charakter zamknięty, w pozostałych –otwarty.
W sprzedaży jest również APIS-P(R) w wersji komputerowej oraz PSI-Test APIS-P(R) – pro-gram do obliczania wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćBardzo wysoka zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego, niższa – wyników poszczególnychtestów.
TrafnośćBadania potwierdziły trafność baterii APIS-P(R) jako narzędzia mierzącego inteligencjęogólną. Najlepszym wskaźnikiem inteligencji mierzonej przez APIS-P jest wynik ogólny.Wyniki baterii wysoko korelują też z ocenami szkolnymi. Poszczególne testy nasycone sąprzede wszystkim czynnikiem ogólnym, ale mają też swoją specyfikę, czego dowiodłyrezultaty analizy czynnikowej.
NormyDla uczniów klas VI szkół podstawowych, I, II i III gimnazjum oraz klas I szkół ponadgimna-zjalnych (próby ogólnopolskie); wersja wcześniejsza, czyli APIS-P ma normy dla żołnierzy za-sadniczej służby wojskowej.
ZastosowaniePrzede wszystkim selekcja, także doradztwo zawodowe i poradnictwo szkolne. Danewalidacyjne sugerują, że APIS-P(R) może pozwalać na trafne prognozowanie osiągnięćszkolnych. Trudniejszą wersją baterii APIS jest bateria APIS-Z.Uwaga! Bateria testów APIS-P(R) jest dostępna w wersji z arkuszem odpowiedzi oraz wwersji zeszytowej.
BATE
RIA
TEST
ÓW
API
S-P(
R)A
utor
zyte
stu:
Ann
aC
iech
anow
icz,
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aM
atcz
ak,T
eres
aSz
ustro
wa
Aut
orzy
podr
ęczn
ika:
Ann
aM
atcz
ak,A
leks
andr
aJa
wor
owsk
a,A
nna
Cie
chan
owic
z,Jo
anna
Stań
czak
,Ew
aZa
lew
ska
(200
5)
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 10 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi)
● Podręcznik● Klucz● Zeszyty testowe (10 egz.)● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)
APIS-P(R)
33
Inteligencja i procesy poznawcze
Wiek:Studenci, dorośli z wyższym wykształceniem.
ProceduraBadanie grupowe; czas ograniczony – 60 minut.
OMNIBUS jest testem służącym do pomiaru inteligencji ogólnej. Oprócz wyniku ogólnegomożna uzyskać dwa wyniki czynnikowe: Rozumowanie i Wiedza.
OpisOmnibus składa się z 60 zadań. Są to: antonimy, analogie werbalne, szeregi liczb, wyra-żenia frazeologiczne i sylogizmy. Wszystkie zadania mają charakter zamknięty; badanywybiera poprawną odpowiedź spośród podanych pięciu (lub trzech) możliwości. Odpo-wiedzi zaznacza się na oddzielnym arkuszu. Wynikiem ogólnym w teście jest liczba po-prawnych odpowiedzi.
W sprzedaży jest także PSI-Test OMNIBUS – program do obliczania wyników i sporządzaniaraportów.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego.
TrafnośćWyniki Omnibusa korelują dodatnio z wynikami innych testów inteligencji (TMS Plus, APIS-Z).O trafności teoretycznej Omnibusa świadczy też wzrastanie wyników z wiekiem i ze wzro-stem poziomu wykształcenia.
NormyDla studentów oraz dla dorosłych z wyższym wykształceniem (próby incydentalne).
ZastosowaniePrzede wszystkim selekcja.
OM
NIB
US–
TEST
INTE
LIG
ENC
JIO
MN
IBUS
Aut
orzy
test
u:A
nna
Mat
czak
,Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aC
iech
anow
icz
Aut
orzy
podr
ęczn
ika:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aM
atcz
ak(2
002)
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 10 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi)
● Podręcznik● Zeszyt testowy● Arkusz odpowiedzi (25 egz.)● Klucz
OMNIBUS
34
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 10 zeszytów testowych, 25 arkuszy, klucz)
● Podręcznik● Zeszyty testowe (10 egz.)● Arkusze (25 egz.)● Klucz
TISBA
TERI
ATE
STÓ
WTIS
Aut
orte
stu:
Ewa
Zale
wsk
a(2
007)
WiekDorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania ograniczony – wynosi 60 minut.
Bateria TIS pozwala na diagnozę inteligencji skrystalizowanej oraz czterech typów zdol-ności (analiza profilowa).
OpisBateria zbudowana jest z sześciu testów: Synonimy, Matematyczne Zadania Tekstowe,Analogie Werbalne, Wiedza o Świecie, Szeregi Liczb, Antonimy, badających cztery typyzdolności: matematyczno – logiczne, werbalne, logiczno – werbalne oraz zdolność do re-produkowania nabytej wiedzy. Każdy test składa się z 15 zadań. Charakter zadań jest za-mknięty.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej.
TrafnośćWykazana na podstawie analizy czynnikowej, interkorelacji testów baterii, korelacji z wy-nikami innych testów (z baterią APIS-P, z Wielowymiarowym Kwestionariuszem PreferencjiWKP), analiz związku wyników ze zmiennymi demograficznymi, takimi jak wykształcenie.
NormyDorosłe osoby bezrobotne z wykształceniem średnim, dorosłe osoby bezrobotne z wy-kształceniem zasadniczym i podstawowym, żołnierze zasadniczej służby wojskowej.
ZastosowanieZarówno do celów selekcyjnych, jak i doradztwa zawodowego.
35
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik z polską normalizacją, podręcznik oryginalny
(tłumaczenie), 25 arkuszy)● Pomoce w pudełku● Podręcznik z polską normalizacją● Podręcznik oryginalny (tłumaczenie)● Arkusze zapisu (25 egz.)
WCST
TEST
SORT
OW
AN
IAKA
RTZ
WIS
CO
NSI
NA
utor
zyte
stu:
R.K.
Heat
on,G
.J.C
helu
ne,J
.L.T
alle
y,G
.G.K
ay,G
.Cur
tiss
Polsk
ast
anda
ryza
cja
ipod
ręcz
nik:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska
(200
2)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne; przeciętnie 20 – 25 minut.
Test Sortowania Kart z Wisconsin służy do pomiaru funkcji wykonawczych rozumianychjako funkcje nadzorcze, kontrolujące i kierujące poznawczą aktywnością człowieka.
OpisWCST składa się z dwóch talii liczących po 64 karty. Zadanie osoby badanej polega nadopasowaniu każdej karty z talii do jednej z czterech kart wzorcowych. Badany musi samokreślić regułę sortowania, wykorzystując otrzymywaną po każdej reakcji informację, czyjego odpowiedź była dobra, czy zła.
RzetelnośćW polskiej standaryzacji sprawdzana stabilność bezwzględna oraz zgodność ocensędziów.
TrafnośćW polskiej standaryzacji sprawdzano korelacje z innymi miarami intelektu.
NormyDla dorosłych w wieku od 20 do 79 lat (próba ogólnopolska).
ZastosowanieDiagnoza funkcjonowania poznawczego; dane walidacyjne dla wersji oryginalnej wska-zują na możliwość wykorzystania w diagnozie neuropsychologicznej.
36
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (pomoce w pudełku, podręcznik, 25 arkuszy)
● Pomoce w pudełku● Podręcznik● Arkusze zapisu (25 egz.)
COLUMBIASK
ALA
DOJR
ZAŁO
ŚCIU
MYS
ŁOW
EJC
OLU
MBI
AA
utor
zyte
stu:
Bess
ieB.
Burg
emei
ster
,Luc
ille
Holla
nder
Blum
,Irv
ing
Lorg
ePo
lska
stan
dary
zacj
aip
odrę
czni
k:A
nna
Cie
chan
owic
z(1
990) Wiek
Dzieci od 4. do 10. roku życia.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 – 25 minut.
Test niewerbalny służący do oceny poziomu dojrzałości umysłowej dziecka, definiowanejjako „zdolność do rozumowania”.
OpisTest składa się z 70 tablic z rysunkami (3 tablice przykładowe i 67 tablic stanowiących wła-ściwe zadania). Zadaniem osoby badanej jest wskazanie na każdej z tablic rysunku nie wi-ążącego się z pozostałymi.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna.
TrafnośćIstotne korelacje z ocenami szkolnymi.
NormyDla dzieci od 4. do 10. roku życia (próba ogólnopolska).
ZastosowanieDiagnoza rozwoju umysłowego. Test szczególnie przydatny do badania dzieci głuchychoraz cierpiących na porażenie mózgowe.
37
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (pomoce testowe, podręcznik, normy tymczasowe dla dzieci głuchych
w wieku 3 – 5 lat, instrukcja, 25 arkuszy zapisu, 25 arkuszy do analizy jakościowej)● Pomoce testowe (trzy pudła z klockami i wzorami, w torbie)● Podręcznik● Instrukcja do badania● Normy tymczasowe dla dzieci głuchych w wieku 3 – 5 lat● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Arkusze obserwacyjne (25 egz.)
LEITER
MIĘ
DZYN
ARO
DOW
AW
YKO
NA
NIO
WA
SKA
LALE
ITERA
Polsk
ast
anda
ryza
cja
(P-9
3)19
93ip
odrę
czni
k(1
996)
:Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
aM
atcz
ak,T
eres
aSz
ustro
wa
WiekDzieci (3 – 15 lat).
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu (z wyjątkiem 4 prób); liczba zadań, jakiedziecko otrzymuje zależy od odnoszonych sukcesów i porażek; czas badania jest więcbardzo zróżnicowany – u dzieci najmłodszych wynosi przeciętnie 20 minut, u najstarszych– około 60 minut.
Niewerbalny test inteligencji.
OpisSkala Leitera P-93 składa się z 52 zadań uporządkowanych według stopnia trudności usta-lonego w badaniach standaryzacyjnych. Zadania pogrupowane są po cztery, tworzącserie od A do M. Badany ma odtworzyć, przy pomocy klocków, układ określony przez in-formacje zawarte we wzorze narysowanym na pasku kartonu.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna.
TrafnośćSprawdzona trafność teoretyczna (zgodne z przewidywaniami różnice międzygrupowe,istotne korelacje z ocenami szkolnymi) oraz trafność diagnostyczna (istotne korelacje zWISC-R oraz z Testem Matryc Ravena w wersji Standard i Kolorowej).
NormyDla dzieci w wieku 3 – 15 lat oraz dla dzieci głuchych w wieku 3 – 14 lat (próby ogólno-polskie).
ZastosowanieW praktyce psychologicznej do diagnozy intelektu. Skala jest szczególnie przydatna dobadania dzieci, z którymi kontakt werbalny jest utrudniony lub niemożliwy, nie wymagabowiem od nich ani używania, ani rozumienia mowy.
38
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (10 zeszytów testowych, podręcznik, klucz)
● Podręcznik● Zeszyt testowy (10 egz.)● Klucz
LEKSYKONTE
STJĘ
ZYKO
WY
LEKS
YKO
NA
utor
test
uip
odrę
czni
ka:A
ndrz
ejJu
rkow
ski(
1997
)
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 50 minut.
Test przeznaczony do oceny zasobu słownictwa i sprawności korzystania z tego zasobustosownie do kontekstu.
OpisLeksykon składa się z 60 pozycji, zgrupowanych w dziewięć zadań jednorodnych podwzględem formy i sposobu pracy. Zadania polegają na odnajdowaniu synonimów okre-ślonych wyrazów, sensownym uzupełnianiu zdań, ustalaniu nazw dla rzeczy zdefi-niowanych lub opisanych oraz znajdowaniu typowych określeń przymiotnikowych dladanych rzeczowników. Połowa pozycji testowych wchodzi w skład zadań typu zamkni-ętego, a połowa – w skład zadań typu otwartego. Wszystkie zadania wydrukowane są wjednym zeszycie testowym. Ostateczny rezultat badania obejmuje trzy wskaźniki: wynikogólny, który jest sumą punktów uzyskanych za poprawnie rozwiązane pozycje, wynikcharakteryzujący słownik bierny i wynik charakteryzujący słownik czynny.
RzetelnośćSzacowana zgodność wewnętrzna – wysoka dla wyniku ogólnego i nieco tylko niższa dlasłownika biernego i czynnego.
TrafnośćPotwierdzona trafność teoretyczna oraz diagnostyczna – istotne korelacje z TestemMatryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych.
NormyDla młodzieży w wieku 12;6 – 17;5 (próby ogólnopolskie).
ZastosowanieBadania naukowe, poradnictwo szkolne, doradztwo zawodowe. W diagnozie poziomuintelektualnego może stanowić uzupełnienie Testu Matryc Ravena.
39
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 2 zeszyty Klasy, 2 zeszyty Relacje, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz
Klasy, klucz Relacje, teczka)● Podręcznik● Zeszyt testowy Klasy● Zeszyt testowy Relacje● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Klucz Klasy● Klucz Relacje
DMI
DIA
GN
OZA
MO
ŻLIW
OŚC
IIN
TELE
KTUA
LNYC
HA
utor
test
u:A
nna
Mat
czak
(199
2)
WiekDzieci w wieku szkolnym.
ProceduraW zasadzie badanie indywidualne; czas badania nieograniczony; test stosuje się w trakciedwóch sesji, każda trwa około 40 minut. Możliwe jest modyfikowanie procedury w celuuzyskania danych pozwalających na pogłębioną analizę jakościową.
DMI jest narzędziem służącym do oceny możliwości intelektualnych.
OpisDMI obejmuje 192 zadania oparte na materiale obrazkowym, geometrycznym, liczbowymi werbalnym. Wymagają one uzupełniania klas lub serii, tworzenia ich na zasadzie analogiioraz mnożenia logicznego. Zadania zestawione są w dwu zeszytach; w jednym z nich ma-teriał ma charakter klas, w drugim relacji. Właściwe odpowiedzi badany każdorazowowybiera spośród czterech podanych.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna.
TrafnośćIstotne korelacje z Testem Matryc Ravena w wersji Standard, Ogólnym Testem Klasyfika-cyjnym i ocenami szkolnymi; potwierdzona trafność teoretyczna.
NormyTymczasowe normy stenowe dla dzieci w wieku 10 i 14 lat; ponadto, podane są wartościśrednie i odchylenia standardowe dla dzieci w wieku 8 i 12 lat oraz dla dorosłych.
ZastosowanieDMI można stosować zamiast testu inteligencji lub jako jego uzupełnienie. Wyniki dostar-czają jakościowych informacji o stopniu rozwoju operacji umysłowych, a także o zróżnico-waniu sprawności intelektualnej w zależności od rodzaju materiału (diagnoza profilowa).DMI może być wykorzystywane w toku oddziaływań korekcyjno-wyrównawczych orazstymulujących rozwój myślenia.
40
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, „Rozwojowe i indywidualne zróżnicowanie...”, 5 zeszytów RM,
5 zeszytów KM, 5 zeszytów RS, 5 zeszytów KS, 25 arkuszy RM–grupowe, 25 arkuszy KM–gru-powe, 25 arkuszy RS–grupowe, 25 arkuszy KS–grupowe, 25 arkuszy RM–indyw.,25 arkuszy KM–indyw., 25 arkuszy RS–indyw., 25 arkuszy KS–indyw., komplet kluczy)
● Podręcznik● A. Matczak: „Rozwojowe i indywidualne zróżnicowanie operacyjności myślenia kon-
kretnego a diagnoza możliwości intelektualnych” – literatura uzupełniająca.● Zeszyty testowe RM (5 egz) ● Zeszyty testowe KM (5 egz)● Zeszyty testowe RS (5 egz) ● Zeszyty testowe KS (5 egz)● Arkusz RM-grupowe (25 egz.) ● Arkusz KM-grupowe (25 egz.)● Arkusz RS-grupowe (25 egz.) ● Arkusz KS-grupowe (25 egz.)● Arkusz RM-indyw. (25 egz.) ● Arkusz KM-indyw. (25 egz.)● Arkusz RS-indyw. (25 egz.) ● Arkusz KS-indyw. (25 egz.)● Klucz (komplet - 4 egz.)
DMI-2DI
AG
NO
ZAM
OŻL
IWO
ŚCII
NTE
LEKT
UALN
YCH
-2A
utor
test
uip
odrę
czni
ka:A
nna
Mat
czak
(200
1)
WiekDzieci w wieku 6 – 10 lat (DMI-2M) i 9 – 13 lat (DMI-2S).
ProceduraTesty przeprowadza się indywidualnie lub grupowo (zależnie od wersji), w trakcie dwu sesji;czas badania nieograniczony; w wersji przeznaczonej do badań indywidualnych przewi-dziane jest zbieranie od dzieci uzasadnień odpowiedzi.
Testy DMI-2M i DMI-2S są daleko idącymi modyfikacjami wcześniejszego testu DMI, słu-żącymi do diagnozy możliwości intelektualnych dzieci na podstawie sprawności operacjikonkretnych. Wersje przeznaczone do badań indywidualnych stanowią próbę połączeniadiagnozy psychometrycznej z ideami diagnozy dynamicznej, umożliwiając ocenę stopniarozwojowego zaawansowania myślenia operacyjnego i wykrywania jego deficytów.
OpisKażdy z testów składa się z 76 zadań, opartych na materiale werbalnym, rysunkowym i licz-bowym, zgrupowanych w dwu zeszytach. Zadania te wymagają uzupełniania klas, serii ianalogii przez każdorazowe wybieranie potrzebnego elementu spośród pięciu podanychoraz (w wersjach do badań idywidualnych) uzasadnianie dokonywanych wyborów. Od-powiedzi punktuje się w skali od 0 do 3 (w zależności od stopnia ich poprawności). Możliwajest też analiza jakościowa dotycząca typu popełnianych błędów i (w wersjach do badańindywidualnych) rodzaju podawanych uzasadnień.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej.
TrafnośćPotwierdzona trafność teoretyczna oraz diagnostyczna (zmiany rozwojowe, korelacje zocenami szkolnymi, korelacje z Testem Matryc Ravena).
NormyOpracowano normy stenowe na reprezentatywnych próbach ogólnopolskich, osobnedla badań indywidualnych i grupowych: DMI-2M – dla poziomów wieku 8, 9 i 10 lat (ba-dania grupowe) oraz 6, 7, 8, 9 i 10 lat (badania indywidualne); DMI-2S – dla poziomówwieku 9, 10, 11 i 13 lat (badania grupowe) oraz 11 i 13 lat (badania indywidualne).
ZastosowanieDMI-2 można stosować zamiast lub w uzupełnieniu testu inteligencji dla oceny ogólnegopoziomu umysłowego dziecka, a także w celu diagnozy poziomu rozwoju operacji kon-kretnych jako istotnej przesłanki przy prognozowaniu osiągnięć szkolnych lub wykrywaniuprzyczyn trudności w nauce. Uzyskiwane informacje jakościowe (zwłaszcza pochodzącez badań indywidualnych) mogą być pomocne przy planowaniu oddziaływań korekcyjno-wychowawczych.
41
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Komplet ( podręcznik, 25 arkuszy testowych)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)
TZJ
TEST
ZDO
LNO
ŚCIJ
ĘZYK
OW
YCH
Aut
orte
stu
ipod
ręcz
nika
:Mar
cin
Woj
tow
icz
(200
6)
WiekUczniowie kończący naukę w szkole podstawowej, uczęszczający do gimnazjum, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 50 minut.
Test przeznaczony do diagnozy zdolności językowych, rozumianych jako zdolności donauki języków obcych.
OpisTZJ składa się z 43 pozycji pogrupowanych w czternaście rodzajów zadań. Zadania tetworzą trzy odrębne skale. Są to: Dyskurs (umiejętność operowania tekstem jako całością),Słownictwo (zasób słów i form znaczeniowych oraz umiejętność ich wykorzystania w te-kście) i Gramatyka (zdolność do dostrzegania relacji dotyczących budowy słów i zdań).W każdej skali znajdują się pozycje testowe odnoszące się do sprawności językowych zwi-ązanych mówieniem i pisaniem (zdolności produktywne) oraz słuchaniem i czytaniem(zdolności receptywne). Część zadań ma charakter otwarty, część – zamknięty. Materiałtestowy pochodzi głównie z języka polskiego, ale wykorzystano także elementy języka an-gielskiego, hinduskiego, hiszpańskiego, łaciny oraz języka fikcyjnego. W podręczniku testo-wym znajdują się szczegółowe zasady oceny odpowiedzi wraz z przykładami.
RzetelnośćBardzo wysoka zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego, niższa – wyników poszczególnychskal; bardzo wysokie współczynniki zgodności ocen sędziów kompetentnych obliczanedla zadań mających charakter otwarty.
TrafnośćPotwierdzona na podstawie korelacji z Wałbrzyskim Testem Predyspozycji Językowych,ocenami z języków obcych, deklarowaną znajomością języków obcych.
NormyDla uczniów kończących szkołę podstawową, uczniów gimnazjum oraz osób dorosłych.
Zastosowanie:Selekcja uczniów do profilowanych klas językowych, poradnictwo pedagogiczne, pro-gnoza możliwości szybkiego opanowania nowego języka obcego.
42
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, zeszyt testowy, 25 arkuszy odpowiedzi)
● Zeszyt testowy● Podręcznik● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)
MFFTE
STPO
RÓW
NYW
AN
IAZN
AN
YCH
KSZT
AŁT
ÓW
Aut
orte
stu:
Jero
me
Kaga
nPo
lska
adap
tacj
aip
odrę
czni
k:A
nna
Mat
czak
(199
2)
WiekDzieci w wieku szkolnym.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 minut.
MFF służy do pomiaru refleksyjności-impulsywności. Jest to wymiar stylu poznawczego zwi-ązany z kontrolą, jaką jednostka sprawuje nad przebiegiem własnych czynności poznaw-czych.
OpisMFF składa się z 12 zadań (oraz dwóch próbnych). Materiał ma charakter obrazkowy.Zadanie polega na wyszukaniu wśród sześciu wariantów rysunku tego, który jest iden-tyczny z równocześnie prezentowanym wzorcem.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna oraz stabilność bezwzględna (test-retest w odstępie6 miesięcy).
TrafnośćStwierdzony związek refleksyjności-impulsywności z ocenami szkolnymi. Wyniki badań po-twierdzają trafność teoretyczną.
NormyTymczasowe normy (średnie, mediany, kwartyle, odchylenia standardowe) dla dzieci wwieku 9 – 17 lat.
ZastosowanieJako uzupełnienie diagnozy intelektu. Styl poznawczy jest bowiem ważnym czynnikiemdecydującym o stopniu wykorzystania posiadanych możliwości intelektualnych.
43
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 4 kartonowe elementy, 25 arkuszy odpowiedzi do wersji A,
25 arkuszy odpowiedzi do wersji B, wyniki polskiej standaryzacji)● Arkusze odpowiedzi (25 egz. wersji A i 25 egz. wersji B)
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA.
TUF
TEST
UKŁA
DAN
IAFI
GUR
*A
utor
test
u:G
.A.L
iene
rtPo
lska
adap
tacj
aip
odrę
czni
k:El
żbie
taRe
nata
Daje
k(1
996)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; czas ograniczony – 20 minut.
Test służy do oceny inteligencji praktycznej.
OpisTest ma dwie równoległe wersje. Zadaniem osoby badanej jest ułożenie kartonowychelementów na konturze figury narysowanej w arkuszu odpowiedzi.
RzetelnośćZadowalająca równoważność międzypołówkowa obu wersji testu.
TrafnośćSprawdzona trafność diagnostyczna dla uczniów klas VIII szkół podstawowych (obecnieII klasa gimnazjum) – wyniki w teście różnicują uczniów dobrych i słabych.
NormyDla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej (obecnie II klasa gimnazjum) oraz klasy III liceumogólnokształcącego (obecnie II klasa liceum) (szkoły warszawskie).
ZastosowaniePoradnictwo zawodowe.
44
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (25 zeszytów testowych, podręcznik, zestaw tablic, zestaw do oceny wyników)
● Zeszyty testowe (25 egz.)● Podręcznik● Zestaw tablic pomocniczych● Zestaw wzorców do oceny wyników
FROSTIGTE
STRO
ZWO
JUPE
RCEP
CJI
WZR
OKO
WEJ
Aut
orte
stu:
Mar
iann
aFr
ostig
Polsk
ast
anda
ryza
cja
ipod
ręcz
nik:
Ewa
Piet
sch-
Szur
ek,B
arba
raSz
mig
ielsk
a-Si
uta,
Jerz
ySi
uta
(199
9)
WiekDzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym.
ProceduraDzieci młodsze – badanie indywidualne, przeciętnie 30 – 45 minut; dzieci starsze – badaniegrupowe, przeciętnie 60 minut.
Niewerbalny test służący do badania poziomu rozwoju percepcji wzrokowej.
OpisTest składa się z 72 prób rysunkowych zgrupowanych w pięciu podtestach badającychkoordynację wzrokowo-ruchową, spostrzeganie figury i tła, stałości kształtu, położeniafigur, stosunków przestrzennych.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna.
TrafnośćZadowalająca trafność czynnikowa.
NormyDla dzieci od 4. do 8. roku życia.
ZastosowanieOcena poziomu percepcji wzrokowej i wiążącej się z nią dojrzałości szkolnej, diagnozazaburzeń motorycznych u dzieci.
Uwaga! Do ćwiczeń z dziećmi wykazującymi deficyty w sferze analizatora wzrokowegosłuży program M. Frostig, D. Horne’a: Wzory i Obrazki. Program Rozwijający PercepcjęWzrokową (zob. str. 127).
45
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy testowych i arkuszy ocen wersji A, 25 arkuszy testowych
i arkuszy ocen wersji B)● Podręcznik● Arkusze testowe i arkusze ocen wersji A (po 25 egz.)● Arkusze testowe i arkusze ocen wersji B (po 25 egz.)
TCT-DP
RYSU
NKO
WY
TEST
TWÓ
RCZE
GO
MYŚ
LEN
IATC
T-DP
Aut
orte
stu:
K.K.
Urba
n,H.
G.J
elle
nPo
lska
adap
tacj
aip
odrę
czni
k:A
nna
Mat
czak
,Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Joan
naSt
ańcz
ak(2
000)
WiekDzieci (od 5. roku życia), młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania jedną wersją – 15 min.
OpisSkłada się z dwóch wersji: A i B. Badany wykonuje kolejno obie wersje testu. Zadaniemosoby badanej jest uzupełnienie w dowolny sposób niekompletnych rysunków. Osobabadana może rysować co chce i jak chce: wszystko jest dozwolone i prawidłowe.
RzetelnośćWysoka zgodność ocen sędziów i umiarkowana zgodność wewnętrzna obu wersji.
TrafnośćSprawdzona trafność diagnostyczna – wyniki w TCT-DP różnicują grupy zawodowe wyse-lekcjonowane ze względu na oczekiwane wysokie i niskie natężenie cechy mierzonejprzez test. Dla młodzieży sprawdzona trafność teoretyczna – w obu grupach wieku wynikiw TCT-DP korelują z zachowaniami twórczymi sprawdzanymi na materiale werbalnymoraz z ocenami szkolnymi i inteligencją płynną u osób w wieku 18 – 19 lat, natomiast niekorelują z tymi dwoma wymiarami u osób w wieku 14 – 15 lat.
NormyTCT-DP znormalizowano dla młodzieży w dwóch grupach wieku: 14 – 15 i 18 – 19 lat.Podane są też średnie i odchylenia standardowe dla różnych grup osób dorosłych.
ZastosowanieW celach przesiewowych (treningi twórczości; jako jedno z narzędzi selekcyjnych przy na-borze kandydatów do szkół czy zawodów), w diagnozie indywidualnej (wzbogaceniediagnozy intelektu; prognozowanie sukcesów w działaniach wymagających twórczegofunkcjonowania) oraz do celów naukowych (badania nad naturą, rozwojem i uwarun-kowaniami twórczości oraz badania międzykulturowe).
46
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA.
Materiały● Komplet (podręcznik, polska standaryzacja ZTU, 50 arkuszy odpowiedzi w wersji A,
50 arkuszy odpowiedzi w wersji B, klucz do wersji A, klucz do wersji B)● Arkusze odpowiedzi wersji A (50 egz.)● Arkusze odpowiedzi wersji B (50 egz.)
ZTUZE
STA
WTE
STÓ
WUZ
DOLN
IEŃ
*A
utor
test
u:W
olfg
ang
Horn
Polsk
aad
apta
cja
ipod
ręcz
nik:
Elżb
ieta
Rena
taDa
jek
(199
8)
WiekDzieci od 12. roku życia, młodzież.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne. Czas badania jedną wersją – ok. 75 minut.
Test służy do badania inteligencji.
OpisZTU ma dwie wersje równoległe (A i B), każda z nich składa się z ośmiu następującychwerbalnych i niewerbalnych podtestów: 1. Dokończenie wzoru, 2. Szukanie zasady, 3. Uzu-pełnianie liter, 4. Działania arytmetyczne, 5. Pisownia wyrazów, 6. Niepotrzebne skreślić, 7.Liczenie liter, 8. Koncentracja. Każdy podtest ma określony limit czasu, zaczyna się odzadań bardzo łatwych, kończy się na coraz trudniejszych. Różnorodność zadań i prostotaich wykonania utrzymują stałą koncentrację uwagi badanych oraz motywację do rozwi-ązania jak największej liczby zadań. Obliczanie za pomocą kluczy trwa kilka minut.
RzetelnośćJest wysoka.
TrafnośćWystarczająca.
NormyOpracowano polskie normy stenowe dla następujących grup wieku: 12;6 – 13;5 (klasaVI), 14;6 – 15;5 (klasa VIII – obecnie II klasa gimnazjum), 15;6–16;5 (klasa I LO – obecnie IIIklasa gimnazjum) i 17;6 – 18;5 (klasa III LO – obecnie II klasa Liceum).
47
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy b/k, 25 arkuszy 3-8, 25 arkuszy 6-9, 25 arkuszy gw, kom-
plet kluczy – 4 szt.)● Podręcznik● Arkusze testowe b/k (25 egz.)● Arkusze testowe 3-8 (25 egz.)● Arkusze testowe 6-9 (25 egz.)● Arkusze testowe gw (25 egz.)● Klucz b/k● Klucz 3-8● Klucz 6-9● Klucz gw
TUSΨ
TEST
YUW
AG
IISP
OST
RZEG
AW
CZO
ŚCI
Aut
orte
stu:
Ann
aC
iech
anow
icz
Aut
orzy
podr
ęczn
ika:
Ann
aC
iech
anow
icz,
Joan
naSt
ańcz
ak(2
006)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; czas ograniczony – 3 min.
Test służy do badania uwagi.
OpisWykonanie testu polega na wykreśleniu w czasie trzech minut zadanych symboli spośródinnych podobnych. TUS składa się z 4 niezależnych wersji, różniących się symbolami, którenależy skreślać: „b i k”, „3 i 8”, „6 i 9” oraz „gw” (gwiazdki).
RzetelnośćZadowalające współczynniki stabilności bezwzględnej, sprawdzanej na grupie uczniów.
TrafnośćPotwierdzona trafność teoretyczna – wyniki istotnie korelują z tymi testami ze Skali WAIS-R(PL), które badają uwagę i spostrzegawczość.
NormyDla uczniów szkół średnich, studentów, osób dorosłych oraz żołnierzy zasadniczej służbywojskowej.
ZastosowanieDo celów badawczych oraz jako narzędzie w badaniach kwalifikacyjnych na określonestanowiska pracy w różnych zawodach, w których wymagana jest uwaga.
48
Inteligencja i procesy poznawcze
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, wyniki polskiej standaryzacji, klucz, 100 arkuszy)
● Arkusze (100 egz.)
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA.
TEST d2TE
STd2
DOBA
DAN
IAUW
AG
I*A
utor
test
u:Ro
lfBr
icke
nkam
pPo
lska
stan
dary
zacj
a:El
żbie
taRe
nata
Daje
k(2
003)
WiekDzieci w wieku szkolnym, młodzież i dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania właściwego ograniczony do 280 se-kund.
Jest to technika niewerbalna dostarczająca kilku wskaźników uwagi, które dotycząszybkości spostrzegania, ilości błędów oraz ogólnej zdolności spostrzegania (skorygowanywskaźnik szybkości uwzględniający liczbę błędów) i koncentracji.
OpisTest mieści się na dwustronnie zadrukowanym arkuszu formatu A4. Zadanie badanegopolega na skreślaniu odpowiednio oznakowanych liter "d" w szeregach różnie oznako-wanych liter "p" i "d".
RzetelnośćWysoka rzetelność połówkowa dwu najważniejszych wskaźników; zadowalające wspó-łczynniki stabilności bezwzględnej.
TrafnośćOceniona przez Autorkę adaptacji jako wystarczająca; określona na podstawie korelacjid2 z testami do badania zdolności intelektualnych (ZTU Horna i TMZ Ravena), Testem Szyb-kości i Dokładności Spostrzegania Grimsleya, Rucha i Warrena oraz ocenami szkolnymi.
NormyPod postacią rang procentowych, opracowane dla pięciu poziomów wieku (z przedziałuod 11;6 do 19;5).
ZastosowaniePoradnictwo szkolne i zawodowe, diagnoza kliniczna.
49
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Komplet (tłumaczenie oryginalnego podręcznika, polska standaryzacja, płyta kom-
paktowa z nagraniem testu, 100 arkuszy odpowiedzi do Testu Melodii, 100 arkuszy od-powiedzi do Testu Rytmu, karta profilowa, klucz)
*Wydawcą testu jest Akademia Muzyczna im. F. Chopina w Warszawie. Centrum Edukacji Artystycznej.
TUM
TEST
UZDO
LNIE
ŃM
UZYC
ZNYC
H*Śr
edni
am
iara
słuc
hum
uzyc
zneg
oEd
win
E.G
ordo
nPo
lska
adap
tacj
a:Ba
rbar
aKa
miń
ska,
Halin
aKo
tars
ka(2
000)
WiekDzieci od 6 do 9 lat.
ProceduraBadania indywidualne lub grupowe, czas badania – 20 minut.
Test Średnia miara słuchu muzycznego przeznaczony jest do pomiaru zdolności muzycz-nych (melodycznych i rytmicznych) dzieci w wieku 6 – 9 lat. Test ten ma służyć nauczy-cielom i rodzicom do obiektywnej oceny zdolności muzycznych dzieci. Nie wymaga odbadanego żadnego formalnego wykształcenia muzycznego, ani też umiejętności czyta-nia, pisania i liczenia.
OpisŚrednia miara słuchu muzycznego składa się z dwóch części: testu Melodii i testu Rytmu.Każdy test składa się z 40 zadań oraz przykładów. W każdym zadaniu dziecko porównujedwa motywy melodyczne (test Melodii) lub rytmiczne (test Rytmu) i ma zdecydować czysą one takie same, czy różne. Oba testy nagrane są na płycie kompaktowej. Rezultatembadania jest wynik ogólny będący wskaźnikiem poziomu uzdolnień muzycznych orazdwa wyniki cząstkowe świadczące o zdolnościach melodycznych i rytmicznych dziecka.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego oraz testu Melodii, niższa testuRytmu; zróżnicowane dla różnych grup wieku współczynniki stabilności bezwzględnej(najwyższe dla dzieci najmłodszych, najniższe – dla najstarszych).
TrafnośćPotwierdzona trafność diagnostyczna (korelacje z ocenami z egzaminów wstępnych)oraz sprawdzona trafność prognostyczna (korelacje z ocenami uzyskanymi przez uczniówpo jednym lub więcej roku nauki).
NormyCentylowe dla dzieci w wieku od 6 do 9 lat: uczniów szkół muzycznych, kandydatów doszkół muzycznych, dzieci z przedszkoli i szkół podstawowych ogólnokształcących.
ZastosowanieDiagnoza różnicowa dzieci kandydujących do szkół muzycznych; indywidualne pro-gramy rozwijające zdolności muzyczne.
50
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Podręcznik● Arkusze zapisu
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
SKALA-F ΨSK
ALA
UMIE
JĘTN
OŚC
IFO
NO
LOG
ICZN
YCH*
Aut
orzy
opra
cow
ania
ipod
ręcz
nika
:Elżb
ieta
Koźn
iew
ska
iAnd
rzej
Mat
usze
wsk
i(20
03)
WiekUczniowie klas I – IV szkoły podstawowej.
ProceduraBadanie indywidualne; czas zależny od tempa pracy i umiejętności dziecka.
Test jest wynikiem adaptacji i psychometrycznego opracowania „Prób percepcji słucho-wej wyrazów”, autorstwa Barbary Zakrzewskiej. Służy do oceny umiejętności fonolo-gicznych i metafonologicznych.
OpisTest zawiera trzy typy zadań, które wymagają: syntezy słuchowej wyrazów (10 zadań),analizy słuchowej wyrazów (10 zadań) oraz różnicowania słuchowego wyrazów(48 zadań). Wyniki podlegają analizie ilościowej i jakościowej.
RzetelnośćWysokie współczynniki stabilności bezwzględnej i zgodności wewnętrznej.
TrafnośćKorelacje z wynikami Testów czytania i pisania dla klas I – III oraz ocenami szkolnymi po-twierdzają trafność diagnostyczną i prognostyczną narzędzia.
NormyStenowe dla sześciu przedziałów wieku od 6;10 do 10;9, opracowane na próbie ogólno-polskiej obejmującej 400 uczniów klas I – IV szkoły podstawowej (200 chłopców i 200dziewcząt).
ZastosowanieW ocenie gotowości szkolnej i diagnozie trudności w nauce czytania i pisania.
51
Inteligencja i procesy poznawcze
Materiały● Podręcznik (zawiera kwestionariusz i klucz).
* Wydawcą testu jest Wydawnictwo UMCS, Lublin.
KANH
KWES
TION
ARI
USZ
TWÓ
RCZE
GO
ZAC
HOW
AN
IAKA
NH*
Aut
or:S
tani
sław
Pope
k(2
000)
WiekOd 12;6 r.ż., dorośli.
ProceduraBadania indywidualne i grupowe; bez ograniczenia czasu.
Kwestionariusz Twórczego Zachowania przeznaczony jest do badania uzdolnień twór-czych, pojmowanych jako właściwości osobowościowe człowieka (postawa twórcza).Wyniki oceniane są w ramach czterech skal: konformizmu - K, nonkonformizmu - N, za-chowań algorytmicznych - A, zachowań heurystycznych - H. Możliwe jest też uzyskanie in-nych wskaźników - dla postawy twórczej, postawy odtwórczej, sfery poznawczej oraz sferycharakterologicznej.
OpisKwestionariusz występuje w dwóch wersjach: KANH-I przeznaczonej do badaniamłodzieży szkolnej i studentów oraz KANH-II do badania nauczycieli (właściwości psy-chometryczne były sprawdzane wyłącznie dla wersji KANH-I). Każda wersja składa się z60 stwierdzeń, mających postać zdań oznajmujących, dotyczących zachowania sięosoby badanej w sytuacjach uczenia się i działania. Badany ocenia stopień zgodnościzdania z własnym zachowaniem na skali trzystopniowej: prawdziwe, częściowoprawdziwe, błędne.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej dla skal konformizmu, nonkonformizmu,zachowań algorytmicznych, zachowań heurystycznych; wysokie współczynniki stabilnościbezwzględnej dla skal K, A, N, H.
TrafnośćDla wersji KANH-I potwierdzona trafność diagnostyczna (korelacje z innym testem do ba-dania postaw twórczych).
NormyStenowe opracowane oddzielnie dla każdej skali kwestionariusza dla uczniów lubelskichszkół średnich.
ZastosowanieW poradnictwie do oceny uzdolnień twórczych.
Osobowość
OSOBOWOŚĆ
A-R – Kwestionariusz Atak-Rezygnacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98BAJEK Test (FTT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65BHI-12 – Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90CAT-A – Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami zwierząt .61CAT-H – Test Apercepcji Tematycznej dla Dzieci. Wersja z postaciami ludzi . . . . .62CISS – Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS . . . . . . . . . .84COPE – Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem . . . .85DINEMO – Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . .82DRZEWA Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64DS14 – Skala Pomiaru Typu D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85EAS – Kwestionariusz Temperamentu EAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78EPQ-R – Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73FCZ-KT – Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu .76HERMANS – Metoda Konfrontacji z Sobą – 2000 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70I-E – Skala I-E w Pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94INTE – Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80IPP – Inwentarz do Oceny Płci Psychologicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92JSR – Jak Sobie Radzisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85KBPK – Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95KKS – Kwestionariusz Kompetencji Społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86KKW – Kwestionariusz do Badania Kryzysu w Wartościowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . .89KMC – Kwestionariusz Metafory Czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58KNS – Kwestionariusz Nadziei na Sukces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91Mini-COPE – Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem . . . . . . . . . . . . . . .85MSEI – Wielowymiarowy Kwestionariusz Samooceny MSEI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56NEO-FFI – Inwentarz Osobowości NEO-FFI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74NEO-PI-R – Inwentarz Osobowości NEO-PI-R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75PKIE – Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83PSS-10 – Skala Odczuwanego Stresu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85PTS – Kwestionariusz Temperamentu PTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77RISB – Test Niedokończonych Zdań Rottera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69Scenotest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59SD – Skala Dyrektywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93SES – Skala Samooceny SES Rosenberga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57SIE-T – Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81SJN – Skala Jawnego Niepokoju JAKI JESTEŚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63SPBiM – Skala Postaw Być i Mieć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99SPK-DP – Skala Poczucia Kontroli u Dzieci Przedszkolnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
54
Osobowość
STAI – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku STAI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71STAIC – Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci STAIC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72SW – Skala Wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87SWS – Skala Wartości Schelerowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88SZONDI – Eksperymentalna Diagnostyka Potrzeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67TAT – Test Apercepcji Tematycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60TPB – Test Piramid Barwnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68TO – Test Osobowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66TO-Z – Test Osobowości i Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97UMACL – Przymiotnikowa Skala Nastroju UMACL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
55
Osobowość
56
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania nieograniczony; przeciętnie 15 – 30minut.
Kwestionariusz do badania samooceny ogólnej i szczegółowej.
OpisKwestionariusz służy do badania samooceny. Składa się z 11 skal – dziewięć z nich bezpo-średnio dotyczy poczucia własnej wartości, jego ogólnego poziomu oraz ośmiu kompo-nentów odnoszących się do szczegółowych aspektów funkcjonowania człowieka, takichjak: kompetencje, bycie kochanym, popularność, zdolności przywódcze, samokontrola,samoakceptacja moralna, atrakcyjność fizyczna i witalność. Ponadto zawiera skalę dooceny spójności obrazu siebie świadczącej o efektywności procesu samopoznania, atakże skalę pozwalająca ocenić poziom potrzeby aprobaty społecznej. Kwestionariuszskłada się ze 116 pozycji testowych, do których badany ustosunkowuje się na pięciostop-niowej skali.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna większości skal (współczynniki alfa Cronbacha przy-biera wartości między 0,70 a 0,90) i duża stabilność (związki między dwoma pomiarami wy-konanymi z odstępem 2 tygodni zawierające się w przedziale 0,73 – 0,96).
TrafnośćSzeroko udokumentowana trafność teoretyczna: korelacje kwestionariusza z narzędziamimierzącymi nastrój (UMACL), temperament (FCZ – KT), lęk (STAI), przystosowanie (RISB),style radzenia sobie ze stresem (CISS), potrzebę aprobaty społecznej (KAS), inteligencję(WAIS-R) i postawy rodzicielskie (KPR-Roc) przyniosły oczekiwane rezultaty. Analiza czyn-nikowa wykazała istnienie dwóch udokumentowanych w literaturze czynników. Potwier-dzona została także trafność kryterialna kwestionariusza (porównanie samooceny kobietbezrobotnych i pochodzących z populacji ogólnej).
NormyStenowe, opracowane osobno dla kobiet i mężczyzn w trzech grupach wieku: 16 – 19 lat,20 – 64 lat i 65 –79 lat. Podstawą opracowania norm były wyniki próby kwotowej 498 osóbpochodzących z populacji ogólnej.
ZastosowanieDobrze udokumentowana trafność teoretyczna sprzyja wykorzystywaniu narzędzia w ba-daniach naukowych. Kwestionariusz może być również stosowany w diagnozie indywidu-alnej uwzględniającej nie tylko ocenę wyniku na tle innych osób, lecz także analizęwewnętrznego zróżnicowania samooceny (podręcznik zawiera przykłady takiej analizyprofilowej).
WIE
LOW
YMIA
ROW
Y KW
ESTIO
NARI
USZ
SAM
OO
CEN
Y M
SEI
Auto
rzy
testu
: E. J
. O’B
rien
i S. E
pste
inAu
tor a
dapt
acji
i pod
ręcz
nika
: Dia
na F
ecen
ec (2
008)
ΨMSEI
Materiały● Podręcznik● Zeszyty testowe (25 egz.)● Arkusze odpowiedzi z kluczem (25 egz.)● Arkusze wyników (25 egz.)
Osobowość
57
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania nieograniczone – przeciętnie od 2 do5 minut.
Kwestionariusz do badania ogólnego poziomu samooceny.
OpisSkala jest narzędziem jednowymiarowym pozwalającym na ocenę poziomu ogólnej sa-mooceny – względnie stałej dyspozycji rozumianej jako świadoma postawa (pozytywnalub negatywna) wobec Ja. Składa się z 10 stwierdzeń diagnostycznych. Badany ma za za-danie wskazać na czterostopniowej skali w jakim stopni zgadza się z każdym z tych stwier-dzeń.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna większości skal (współczynniki alfa Cronbacha dla różnychgrup wieku wahają się od 0,81 do 0, 83). Wskaźnik stabilności narzędzia oceniany metodątest-retest wynosił: 0,50 (pomiary wykonane z odstępem 1 roku) i 0,83 ( pomiary wykonanez odstępem 1 tygodnia).
TrafnośćW toku polskiej adaptacji zgromadzono liczne dane dotyczące trafności teoretycznej na-rzędzia, takie jak rezultaty eksploracyjnej i konfirmacyjnej analizy czynnikowej oraz kore-lacje SES z kwestionariuszami mierzącymi różne konstrukty, np. depresję, osobowośćnarcystyczną, temperament, umiejscowienie kontroli, optymizm, nadzieję podstawową,kompetencje społeczne czy nieśmiałość. Uzyskane wyniki świadczą o trafności SES.
NormyStenowe, opracowane osobno dla kobiet i mężczyzn w trzech grupach wieku: 14 – 18 lat,19 – 24 lat i 25 –75 lat. Podstawą opracowania norm były wyniki próby liczącej 1579 osób.Próba normalizacyjna nie miała charakteru próby kwotowej.
ZastosowanieBiorąc pod uwagę dobrze zweryfikowaną w polskich badaniach adaptacyjnych trafnośćteoretyczną oraz łatwość w stosowaniu tego narzędzia, Skala Samooceny SES jest reko-mendowana przede wszystkim do badań naukowych. Podręcznik zawiera także danepotrzebne do interpretowania wyników na potrzeby diagnozy indywidualnej.
Uwaga! Zgodnie z informacjami zawartymi na stroniehttp://www.bsos.umd.edu/socy/Research/rosenberg.htm arkusz testowy Skali Samo-oceny SES może być wykorzystywany do celów badawczych bezpłatnie oraz bez zgodywłaściciela praw autorskich (spadkobierców M. Rosenberga). Z tego względu arkusz te-stowy do polskiej wersji SES także nie jest przedmiotem sprzedaży. Został on w formie elek-tronicznej (w formacie PDF) zamieszczony na naszej stronie internetowejwww.practest.com.pl. Można go pobrać bezpłatnie, wydrukować i powielać na użytekprowadzonych badań.
SKA
LA S
AM
OO
CEN
Y SE
SA
utor
test
u: M
. Ros
enbe
rgAu
torz
y ad
apta
cji i
pod
ręcz
nika
:Ire
na D
zwon
kow
ska,
Kin
ga L
acho
wic
z-Ta
bacz
ek, M
ario
la Ł
agun
a (2
008)
Ψ SES
Materiały● Podręcznik● Arkusz testowy (bezpłatny, do pobrania w formacie PDF)
Osobowość
58
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne – przeciętnie 20 – 25 minut.
OpisKwestionariusz służy do badania sposobów postrzegania czasu. Zawiera 7 skal, odnoszą-cych się do różnych wymiarów oceny czasu. Dwie główne skale (w zakresie którychwyróżnione są dodatkowo podskale) mierzą emocjonalne ustosunkowanie do czasu –pozytywne i negatywne; pozostałe dotyczą odczuwania szybkości upływu czasu, dostrze-gania wartości czasu aktualnego oraz odbierania takich właściwości czasu, jak chaos,subtelny urok i pustka.
KMC składa się z 95 pozycji, które są zdaniami metaforycznymi odnoszącymi się do czasu.Badany określa na skali czterostopniowej, czy każda z metafor pasuje do jego sposobumyślenia o czasie.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna skal i podskal (współczynniki alfa Cronbacha oscylującewokół wartości 0,80) i duża stabilność (związki między dwoma pomiarami wykonanymi zodstępem 3 tygodni zawierające się w przedziale 0,68 – 0,87).
TrafnośćTrafność teoretyczną potwierdziły wyniki analiz czynnikowych wykazujące zgodność struk-tury KMC z konstruktem leżącym u podstaw kwestionariusza. Wykazano też oczekiwanezwiązki między wynikami KMC a orientacją temporalną mierzoną kwestionariuszem AION-2000 Nosala i Bajcar, poczuciem sensu życia mierzonym skalą PIL, stanem emocjonalnymmierzonym skalą PANAS oraz cechami osobowości uwzględnionymi w modelu „WielkiejPiątki”. Stwierdzono też związek postrzegania czasu określanego za pomocą KMC ze zmi-ennymi demograficznymi – płcią i wiekiem.
NormyStenowe, opracowane osobno dla kobiet i mężczyzn, oparte na badaniu incydentalnejpróby 320 osób, głównie z wykształceniem średnim i wyższym.
ZastosowanieNarzędzie rekomendowane jest przede wszystkim do badań naukowych nad usto-sunkowaniem do czasu, ale może też być stosowane w diagnozie indywidualnej w celuokreślania mocnych i słabych stron osoby w zakresie radzenia sobie z upływającym cza-sem, jako punkt wyjścia w pracy nad zmianą postaw wobec czasu i optymalizacjąsposobów jego wykorzystania.
KWES
TION
ARI
USZ
MET
AFO
RY C
ZASU
Aut
or: M
ałgo
rzat
a So
bol-K
wap
ińsk
a (2
008)
KMC
Materiały● Podręcznik● Arkusze kwestionariusza● Klucz
Osobowość
5959
Ψ
Materiały● Podręcznik
SCENOTEST
SCEN
OTE
STA
utor
: Ger
dhild
von
Sta
abs
(200
7)WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne; czas badania nieograniczony – przeciętnie badanie trwa 30minut.
Scenotest jest projekcyjną metodą diagnostyczną i terapeutyczną służącą zobrazowaniucałościowej struktury osobowości.
OpisZestaw lalek, klocków i akcesoriów wykorzystywanych przez osoby badane do budowa-nia sceny traktowanej tu jako projekcja wewnętrznych przeżyć badanego.
Analiza i interpretacjaPrzede wszystkim zgodnie z teorią psychoanalityczną.
ZastosowanieOkreślenie struktury osobowości i relacji badanego z otoczeniem, ocena typowości za-chowań w zależności od etapu rozwojowego badanego, poradnictwo wychowawcze izawodowe, w diagnozie nerwic, w badaniach naukowych.
Pracownia nie prowadzi sprzedaży pomocy testowych. Osoby zainteresowane nabyciemtestu mogą zamówić go bezpośrednio u wydawcy:
Hogrefe Ltd.Burgner House4630 KingsgateOxford Business Park SouthOxford OX4 2SUTel. +44 (0)1865 402900Fax. +44 (0)1865 402888
Osobowość
60
Ψ
Materiały● Komplet (tablice + podręcznik)
● Podręcznik● Komplet tablic
TATTE
ST A
PERC
EPC
JI T
EMA
TYC
ZNEJ
A
utor
test
u i p
odrę
czni
ka: H
enry
Mur
ray
(198
7)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu; pełne badanie obejmuje dwie sesje, naktórych przedstawia się po 10 obrazków.
Projekcyjny test do badania osobowości.
OpisMateriał testowy stanowi 31 plansz: 30 obrazków czarno-białych i jedna biała karta. Za-daniem badanego jest ułożenie historii do 20 plansz.
Analiza i interpretacjaSystem analizy i interpretacji nawiązujący do teorii po trzeb autorstwa Murraya.
ZastosowanieW praktyce psychologicznej, do diagnozy osobowości.
Osobowość
61
Materiały● Komplet (10 tablic testowych w pudełku + podręcznik)
● Arkusze zapisu CAT-A (25 egz.) ● Podręcznik CAT-A● Komplet tablic w pudełku
Ψ CAT-A
TEST
APE
RCEP
CJI
TEM
ATY
CZN
EJ D
LA D
ZIEC
IW
ERSJ
A Z
PO
STA
CIA
MI Z
WIE
RZĄ
TA
utor
zy te
stu:
Leo
pold
Bel
lak
i Son
ya S
orel
Bel
lak
(200
8)WiekDzieci od 3 do 10 lat.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu.
Projekcyjny test do badania osobowości.
OpisMateriał testowy stanowi 10 obrazków czarno-białych przedstawiających zwierzęta w ró-żnych sytuacjach. Zadaniem badanego jest ułożenie historyjki do każdego obrazka.
Analiza i interpretacjaSystem interpretacji opracowany przez Bellaka, nawiązujący do psychoanalitycznej kon-cepcji rozwoju osobowości.
ZastosowanieW praktyce psychologicznej, do diagnozy osobowości.
Osobowość
62
Ψ
Materiały● Komplet (10 tablic testowych w pudełku + podręcznik)
● Arkusze zapisu CAT-H (25 egz.)● Podręcznik CAT-H● Komplet tablic w pudełku
CAT-HTE
ST A
PERC
EPC
JI T
EMA
TYC
ZNEJ
DLA
DZI
ECI
WER
SJA
Z P
OST
AC
IAM
I LUD
ZIA
utor
zy te
stu
i pdr
ęczn
ika:
Leo
pold
Bel
lak
i Son
ya S
orel
Bel
lak
(200
8)
WiekDzieci od 3 do 10 lat.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu.
Projekcyjny test do badania osobowości.
OpisMateriał testowy stanowi 10 obrazków czarno-białych przedstawiających ludzi w różnychsytuacjach - analogicznych do sytuacji w wersji CAT-A (ze zwie rzętami).
Analiza i interpretacjaSystem interpretacji opracowany przez Bellaka, nawiązujący do psychoanalitycznej kon-cepcji rozwoju osobowości.
ZastosowanieW praktyce psychologicznej, do diagnozy osobowości.
Osobowość
63
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 kwestionariuszy, klucz)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
SJN
SKA
LA J
AW
NEG
O N
IEPO
KOJU
JA
KI J
ESTE
Ś*A
utor
zy te
stu:
Elżb
ieta
Skr
zype
k i M
iecz
ysła
w C
hoyn
owsk
iA
utor
zy p
odrę
czni
ka: E
lżbie
ta Z
wie
rzyń
ska
i And
rzej
Mat
usze
wsk
i (20
07)
WiekDzieci z IV – VI klasy szkoły podstawowej i I – III klasy gimnazjum.
ProceduraPrzede wszystkim badania indywidualne, ale możliwe jest też badanie grupowe; czas ba-dania nieograniczony - przeciętnie wynosi 15 – 25 minut.
Kwestionariusz służący do badania poziomu niepokoju (cechy lęku) u dzieci i młodzieży.Pomiar uwzględnia zarówno poznawczy jak i emocjonalno-fizjologiczny składnik lęku. Dodatkowo kwestionariusz opatrzony jest w skalę Kłamstwa (aprobata społeczna).
OpisNarzędzie składa się z 50 pozycji podzielonych na dwie skale: Neurotyczności i Kłamstwa.Dziecko ustosunkowuje się do pozycji testowych zakreślając odpowiedź TAK lub NIE.
RzetelnośćSzacowaną zgodność wewnętrzną testu można określić jako zadowalająco wysoką.
TrafnośćKorelacje wyników kwestionariusza z ocenami szkolnymi oraz z różnymi zmiennymi związa-nymi ze społecznym funkcjonowaniem w szkole.
NormyDziewczęta i chłopcy z IV – VI klasy szkoły podstawowej oraz I – III klasy gimnazjum (próbaogólnopolska).
ZastosowanieDiagnozowanie emocjonalnych wyznaczników funkcjonowania dzieci i młodzieży w sy-tuacji szkolnej.
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
Osobowość
64
Ψ
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
Materiały● Komplet (podręcznik + 50 arkuszy)
● Podręcznik● Arkusze (50 egz.)
TEST DRZEWATE
ST D
RZEW
A*
Aut
ot te
stu
i pod
ręcz
nika
: Cha
rles
Koch
(199
4)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu.
Projekcyjna metoda badania osobowości.
OpisZadaniem badanego jest narysowanie drzewa.
Analiza i interpretacjaSystem analizy i interpretacji opracowany przez autora testu.
ZastosowanieW praktyce psychologicznej, do diagnozy osobowości.
Osobowość
65
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, siedem zestawów kart, 25 arkuszy zapisu)
TEST BAJEK (FTT)
TEST
BA
JEK
(FTT
)*A
utor
test
u: C
arin
a C
oula
cogl
ou (2
007)Wiek
Dzieci w wieku od 6 do 12 lat.
ProceduraBadanie indywidualne; czas badania jest nieograniczony, przeciętnie – około 45 minut.
Test projekcyjny bazujący na teorii psychoanalitycznej oraz relacji z obiektem. Służy dooceny osobowości oraz diagnozy relacji w rodzinie.
OpisMateriał testowy stanowią ilustracje przedstawiające postacie ze znanych bajek. Zada-niem badanego dziecka jest odpowiedzenie na pytania związane z tymi ilustracjami (np.co myśli/czuje postać na obrazku).
RzetelnośćBadano stabilność bezwzględną.
TrafnośćBadano korelacje z wynikami testów osobowości oraz strukturę czynnikową wyników.
NormyBrak polskich norm; dostępne są jedynie tenowe i centylowe normy dla trzech prze dzia-łów wieku: 6 – 7 lat, 8 – 9 lat i 10 – 12 lat opracowane na podstawie wyników 873 greckichdzieci.
ZastosowanieW ocenie m. in. takich zmiennych jak: lęk, agresja, obraz siebie, potrzeba ochrony, po-trzeba aprobaty, różne mechanizmy obronne; w diagnozie relacji w rodzinie.
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
Osobowość
66
Ψ
Materiały● Komplet (Polska standaryzacja, 10 zeszytów testo wych, 100 arkuszy odpowiedzi, 5 kluczy
na folii)● Arkusze odpowiedzi 100 egz.● Zeszyty testowe 10 egz.
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
TOTE
ST O
SOBO
WO
ŚCI*
Aut
orzy
test
u: E
rich
Mitt
enec
ker i
Wal
ter T
oman
Polsk
a ad
apta
cja
i pod
ręcz
nik:
Elżb
ieta
Ren
ata
Daje
k (1
998)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadania indywidualne i grupowe, czas badania – około 30 minut.
Kwestionariusz do badania osobowości.
OpisJest to skrócona wersja testu Osobowości i Zainteresowań. Metoda przeznaczona do ba-dania osób zdrowych. W krótkim czasie dostarcza cennych informacji o osobowości ba-danego, jego umiejętności przy stosowania czy o ewentualnych zaburzeniach. Test składasię ze 120 stwierdzeń ułożonych w następujące skale: A (samokrytyka – brak samokrytyki),B (nastawienie społeczne – nastawienie aspołeczne), C (ekstrawersja – introwersja), D(nieneurotyczny – neurotyczny), E (niemaniakalny – maniakalny), F (niedepresyjny – de-presyjny), G (nieschizoidalny – schizoidalny), H (nieparanoidalny – paranoidalny), I (wege-tatywnie stabilny – wegetatywnie labilny). Możliwe odpowiedzi: słuszne – niesłuszne – niewiem. Instrukcja do testu jest prosta. Obliczanie przy pomocy klucza trwa kilka minut. Ar-kusz odpowiedzi może być stosowany zarówno do badań indywidualnych jak i grupo-wych. Test Osobowości został wystandaryzowany na grupie uczniów III klasy LO (obecnieII klasa LO), ale z powodzeniem można go stosować zarówno u osób dorosłych jak i uabsolwentów gimnazjów.
Osobowość
67
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik; 6 kompletów obrazków, 100 arkuszy zapisu)
● Podręcznik● Klasyfikacja popędów● Arkusze zapisu (100 egz.)
SZONDI
TEST
SZO
NDI
EGO
*EK
SPER
YMEN
TALN
A D
IAG
NO
STYK
A P
OTR
ZEB
(199
6)
Projekcyjny test osobowości.
OpisMateriał testowy stanowią zdjęcia ludzkich twarzy – 6 serii, po 8 portretów każda. Zada-niem badanego jest wybór dwóch najbardziej i dwóch najmniej sympatycznych portre-tów.
Analiza i interpretacjaSystem analizy oparty na opracowanej przez L. Szondiego koncepcji czterech popędówi ośmiu potrzeb popędowych.
ZastosowanieDo diagnozy osobowości.
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
Osobowość
68
Ψ
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
Materiały● Komplet (podręcznik, zestaw 210 barwnych kwadracików, 2 plansze-piramidy,
50 arkuszy)● Arkusze (50 egz.)
TPBTE
ST P
IRA
MID
BA
RWN
YCH*
Aut
orzy
test
u i p
odrę
czni
ka: R
ober
Hei
ss i
Petra
Hal
der (
1995
)
WiekStarsze dzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu.
Projekcyjna metoda badania afektywnej struktury osobowości człowieka.
OpisZadaniem badanego jest ułożenie trzech „ładnych” i trzech „brzydkich” pi ramid z koloro-wych kwadracików.
Analiza i interpretacjaSystem analizy i interpretacji opracowany przez autora testu.
ZastosowanieW praktyce psychologicznej, do diagnozy afektywności starszych dzieci, młodzieży i do-rosłych.
Osobowość
69
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, arkusze dla dzieci, młodzieży, studentów i dorosłych po 25 egz.,)
● Podręcznik (II wydanie, rozszerzone)● Arkusze testowe wersji dla dzieci (25 egz.)● Arkusze testowe wersji dla młodzieży (25 egz.)● Arkusze testowe wersji dla studentów (25 egz.)● Arkusze testowe wersji dla dorosłych (25 egz.)● Arkusze testowe dla żołnierzy (25 egz.).● Standaryzacja dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (też: APIS-P i STAI).
RISB
TEST
NIE
DOKO
ŃC
ZON
YCH
ZDA
Ń R
OTT
ERA
Aut
orzy
test
u: J
.B. R
otte
r, M
.I. L
ah, J
.E. R
affe
rtyA
utor
zy p
odrę
czni
ka: A
nna
Mat
czak
i A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a (2
008)
WiekDzieci, młodzież, studenci, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 25 minut.
RISB jest narzędziem służącym do oceny przystosowania. Ma cztery wersje: dla dzieci, dlamłodzieży, dla studentów i dla dorosłych.
OpisSkłada się z 40 trzonów, czyli początków zdań, które badany ma uzupełnić.
RzetelnośćDla wszystkich wersji wysoka zgodność ocen sędziów, umiarkowana zgodność we-wnętrzna dla dzieci i młodzieży, wysoka dla dorosłych.
TrafnośćDla wszystkich wersji sprawdzona trafność diagnostyczna – wyniki w RISB różnicują osobyuznane na podstawie innych danych za przystosowane od osób nieprzystosowanych.Dla wersji dla dzieci sprawdzona trafność teoretyczna – wyniki w RISB korelują z lękiem, po-stawami rodzicielskimi, a nie korelują z ocenami szkolnymi. O trafności teoretycznej wersjidla dorosłych świadczą korelacje między nieprzystosowaniem mierzonym RISB a wynikamitestów mierzących lęk, samoocenę, inteligencję emocjonalną, kompetencje społecznei style radzenia sobie ze stresem. Trafność kryterialną wersji dla dorosłych sprawdzano po-równując wyniki w RISB grup, które – jak można przyjąć – różnią się poziomem przystoso-wania (między innymi bezrobotnych, alkoholików, więźniów, a z drugiej strony –policjantów, pracowników ochrony, zawodowych żołnierzy).
NormyRISB znormalizowano dla uczniów VII klas szkół podstawowych (obecnie I klasa gimna-zjum) (wersja dla dzieci), dla uczniów III klas szkół ponadpodstawowych (obecnie II klasaszkoły średniej) (wersja dla młodzieży), dla studentów (wersja dla studentów), dla doro-słych (wersja dla dorosłych) oraz dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (wersja dlawojska).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów przesiewowych. Uzyskane rezultaty pozwalają rekomendowaćRISB w diagnozie indywidualnej, która ma służyć wykrywaniu osób wymagających po-mocy psycholo gicznej oraz dokonywaniu selekcji kandydatów do prac wymagającychodpowiedzialności i opanowania.
Osobowość
70
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, aneks, płyta CD z programem do obliczania wyników, 5 kpl. ze-
stawów pytań, 5 instrukcji dla badającego, 5 instrukcji dla badanego - Uczucia, 5 in-strukcji dla badanego - Uczucia (Uzależnieni), 25 arkuszy - Uczucia, 25 arkuszy - Uczucia(Uzależnieni), czyste kartki)
● Podręcznik (1992)● Aneks do podręcznika (2009)● Płyta CD z programem do obliczania wyników● Zestaw pytań (5 kpl.)● Instrukcja dla badającego (5 egz.)● Instrukcja dla badanego - Uczucia (5 egz.)● Instrukcja dla badanego - Uczucia (Uzależnieni) (5 egz.)● Arkusze - Uczucia (25 egz.)● Arkusze - Uczucia (Uzależnieni) (25 egz.)
HERMANSM
ETO
DA K
ON
FRO
NTA
CJI
Z S
OBĄ
HER
MA
NSA
–20
00A
utor
test
u: H
uber
t J. M
. Her
man
sPo
lska
adap
tacj
a: P
iotr
K. O
leś
(199
2)A
neks
do
podr
ęczn
ika
(Met
oda
Konf
ront
acji
z So
bą –
2000
): El
żbie
ta C
hmie
lnic
ka-K
uter
, Pio
tr K.
Ole
ś, M
ałgo
rzat
a Pu
chal
ska-
Was
yl (2
009)
WiekOsoby powyżej 15. roku życia o co najmniej przeciętnym poziomie inteligencji.
ProceduraBadanie indywidualne; przebiega w kilku etapach, z których każdy trwa 1 – 2 godz.
Jest to metoda badania doświadczenia człowieka, jednocześnie umożliwiająca mu lep-sze samopoznanie.
OpisMetoda Konfrontacji z Sobą oparta jest na fenomenologicznej koncepcji osobowości H.J. M. Hermansa. Pacjent (badany) ma sformułować odpowiedzi na szereg pytań, doko-nując w ten sposób przeglądu tego wszystkiego, co aktualnie uważa za ważne w swoimżyciu. W wyniku badania uzyskuje całościowy, uporządkowany obraz własnego doświad-czenia. Analiza wyników ma charakter zarówno jakościowy, jak i ilościowy. Metoda Kon-frontacji z Sobą przeznaczona jest dla osób mających motywację do samopoznania lubzmiany.
Aktualnie w sprzedaży jest zmodyfikowana (w stosunku do wersji opublikowanej w 1992roku) wersja narzędzia. Modyfikacje zostały opisane w Aneksie do podręcznika (2009). W nowej wersji Metody Konfrontacji z Sobą znalazły się następujące zmiany:
• wprowadzenie w wywiadzie dodatkowej sfery Uzależnienie; na potrzeby pracy zosobami uzależnionymi opracowano też specjalną – obok podstawowej – listę uczuć
• wprowadzenie afektywnych wskaźników motywów podstawowych – umacnianiasiebie (S) i pragnienia kontaktu (O)
• nowa lista uczuć (podstawowa) i nowa skala ich oceny• rezygnacja z oceny wpływów
Do materiałów testowych dołączony został także program komputerowy pozwalającyna obliczenie wyników oraz przeprowadzenie części badania.
ZastosowanieJest to metoda przede wszystkim psychoterapeutyczna, ale może być stosowana docelów badawczych i diagnostycznych. Najbardziej typowym zastosowaniem MetodyKonfrontacji z Sobą jest wykorzystanie jej w poradnictwie dla osób przeżywających trud-ności i problemy, kryzysy tożsamości, konflikty z innymi lub poważne trudności decyzyjne.W zmodyfikowanej wersji Metoda Konfrontacji z Sobą - 2000 istnieje możliwość wykorzysta-nia testu w pracy z osobami uzależnionymi od środków psychoaktywnych.
Osobowość
71
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 arkuszy testowych)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucz● Standaryzacja dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (też: APIS-P i RISB)
STAI
INW
ENTA
RZ S
TAN
U I C
ECHY
LĘK
U ST
AI
Aut
orzy
test
u: C
.D. S
piel
berg
er, R
.L. G
orsu
ch, R
.E. L
ushe
nePo
lska
adap
tacj
a: C
.D. S
piel
berg
er, J
. Stre
lau,
M. T
ysar
czyk
, K. W
rześ
niew
ski
Aut
orzy
pod
ręcz
nika
: Kaz
imie
rz W
rześ
niew
ski,
Tytu
s So
snow
ski,
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Dia
na F
ecen
ecW
ydan
ie tr
zeci
e, ro
zsze
rzon
e (2
006)Wiek
Młodzież w wieku 15 i 16 lat, dorośli (21 – 79 lat), żołnierze zasadniczej służby wojskowej.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 – 20 minut.
STAI jest narzędziem przeznaczonym do badania lęku rozumianego jako przejściowy iuwarunkowany sytuacyjnie stan jednostki oraz lęku rozumia nego jako względnie stałacecha osobowości.
OpisSTAI składa się z dwu podskal, z których jedna (X-1) służy do pomiaru lęku-stanu, a druga(X-2) – lęku-cechy. Pytania składające się na obie skale umieszczone są po obu stronachjednego arkusza testowego. Każda podskala składa się z 20 pozycji, na które badany od-powiada wybierając jedną z czterech skategoryzowanych odpowiedzi.
W sprzedaży jest także komputerowa wersja STAI.
RzetelnośćZgodność wewnętrzna obu skal jest wysoka, nieco niższa stabilność bezwzględna, zwłasz-cza skali X-1.
TrafnośćTrafność teoretyczna obu skal potwierdzona w wielu badaniach: wyniki w STAI korelująistotnie z wynikami narzędzi mierzących podobne do lęku konstrukty teoretyczne; trafnośćskali X-1 dodatkowo zweryfikowana i potwierdzona w licznych badaniach eksperymen-talnych. Trafność diagnostyczna i prognostyczna badana w próbie żołnierzy: wyniki w obuskalach STAI pozwalają zarówno diagnozować żołnierzy słabo przystosowanych do pe-łnienia służby jak i przewidywać wystąpienie takich zachowań w przyszłości.
NormyDla młodzieży w wieku 15 i 16 lat, dla osób dorosłych w wieku 21 – 79 lat oraz dla żołnierzyzasadniczej służby wojskowej.
ZastosowanieDo diagnozy przesiewowej i indywidualnej; skala X-1 przydatna dodatkowo w badaniacheksperymentalnych wymagających rejestrowania zmian nasilenia lęku.
Osobowość
72
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 kwestionariuszy)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
STAICIN
WEN
TARZ
STA
NU
I CEC
HY L
ĘKU
DLA
DZI
ECI S
TAIC
Aut
orzy
test
u: C
h.D.
Spi
elbe
rger
, C.D
. Edw
ards
, R.
E. L
ushe
ne, J
. Mon
tuor
i, D.
Pla
tzek
Polsk
a ad
apta
cja:
C. D
. Spi
elbe
rger
, T. S
osno
wsk
i, D.
Iwan
iszcz
ukA
utor
pod
ręcz
nika
: Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska
(200
5) WiekDzieci, młodzież.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 minut.
STAIC jest narzędziem przeznaczonym do badania lęku rozumianego jako przejściowy iuwarunkowany sytuacyjnie stan jednostki oraz lęku rozumianego jako względnie stałacecha osobowości.
OpisSTAIC składa się z dwu podskal, z których jedna (C-1) służy do pomiaru lęku-stanu, a druga(C-2) – lęku-cechy. Pytania składające się na podskale umieszczone są po obu stronachjednego arkusza testowego. Każda podskala składa się z 20 pozycji, na które badany od-powiada wybierając jedną z czterech skategoryzowanych odpowiedzi.
RzetelnośćZgodność wewnętrzna obu skal jest wysoka, niższa stabilność bezwzględna, zwłaszczaskali C-1
TrafnośćTrafność teoretyczna obu skal potwierdzona w wielu badaniach: wyniki w STAIC korelująistotnie dodatnio z lękiem szkolnym oraz ujemnie z motywacją do nauki i osiągnięciamiszkolnymi.
NormyDla uczniów w wieku 10 – 14 lat.
ZastosowanieDo diagnozy przesiewowej – w celu wyłonienia dzieci, które mogą mieć trudności w funk-cjonowaniu szkolnym oraz indywidualnej – przy diagnozie przyczyn niepowodzeń szkol-nych; skala C-1 może być przydatna dodatkowo w badaniach eksperymentalnychwymagających rejestrowania zmian nasilenia lęku, a skala C-2 w wykrywaniu dzieci oskłonnościach neurotycznych.
Osobowość
73
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, komplet kluczy, 25 arkuszy pytań, 25 arkuszy odpowiedzi)
● Podręcznik ● Arkusze pytań (25 egz.)● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Klucze (komplet – 4 egz.)
EPQ-R
KWES
TION
ARI
USZ
OSO
BOW
OŚC
I EYS
ENC
KA E
PQ-R
A
utor
zy te
stu:
Syb
il Ey
senc
k, H
ans
J. E
ysen
ck, P
aul B
arre
ttPo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: P
iotr
Brzo
zow
ski i
Rad
osła
w Ł
. Drw
al (1
995)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 25 minut.
EPQ-R służy do badania podstawowych – w teorii Eysencka – wymiarów osobowości.
OpisEPQ-R obejmuje 100 pytań tworzących cztery skale: Neurotyzmu (N), Ekstrawersji (E), Psy-chotyzmu (P) i Kłamstwa (K). Pytania umieszczone są na arkuszu testowym; odpowiedzi(TAK, NIE) udziela się na oddzielnym arkuszu odpowiedzi.
W sprzedaży jest również komputerowa wersja EPQ-R oraz PSI-Test EPQ-R – program do ob-liczania wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćZadowalająca stabilność bezwzględna oraz zgodność wewnętrzna skal N, E i K, niższa –skali P.
TrafnośćSprawdzona trafność teoretyczna, czynnikowa oraz zbieżna i różnicowa.
NormyOpracowane na podstawie badania prób incydentalnych dla uczniów szkół ponadpod-stawowych, studentów i osób dorosłych.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
74
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, komplet kluczy, 25 arkuszy testowych)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucze (kpl. 5 szt.)
NEO-FFIIN
WEN
TARZ
OSO
BOW
OŚC
I NEO
-FFI
A
utor
zy te
stu:
P.T.
Cos
ta, R
.R. M
cCra
ePo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: B
ogda
n Za
wad
zki,
Jan
Stre
lau,
Pio
tr Sz
czep
ania
k, M
agda
lena
Śliw
ińsk
a (2
008)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 minut.
Kwestionariusz do diagnozy cech osobowości uwzględnionych w popularnym modelu pi-ęcioczynnikowym, określanym jako model Wielkiej Piątki.
OpisPozycje kwestionariusza stanowi 60 twierdzeń o charakterze samoopisowym, którychprawdziwość w stosunku do własnej osoby badany ocenia na skali pięciostopniowej. Po-zycje te tworzą 5 skal mierzących: neurotyczność, ekstrawersję, otwartość na doświad-czenie, ugodowość i sumienność.
W sprzedaży jest również komputerowa wersja NEO-FFI oraz PSI-Test NEO-FFI – program doobliczania wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćOgólnie zadowalająca zgodność wewnętrzna, niższa dla skal Otwartość i Ugodowość niżdla pozostałych.
TrafnośćWykazana na podstawie badań nad związkiem między wynikami kwestionariusza a oce-nami osób badanych dokonywanymi przez obserwatorów, odziedziczalnością mierzonych cech oraz ich korelacjach z innymi wymiarami osobowości i temperamentu;sprawdzano też trafność czynnikową.
NormyStenowe, dla 5 grup wieku (15 – 19, 20 – 29, 30 – 39, 40 – 49 i 50 – 80 lat), opracowane –oddzielnie dla kobiet i mężczyzn – na podstawie badań próby o liczebności 2041 osób.
ZastosowanieWyniki pozwalają na pełny opis osobowości badanego i ostrożne (ze względu na niewy-soką rzetelność niektórych skal) prognozowanie jego możliwości adaptacyjnych do śro-dowiska szkolnego lub zawodowego; autorzy adaptacji szczególnie jednak polecają tonarzędzie do badań naukowych.
Osobowość
75
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy pytań z instrukcją, 25 arkuszy odpowiedzi z kluczem, ar-
kusze „Profil osobowości” – po 25 egz. dla każdej grupy normalizacyjnej, 25 arkuszy „Twójwynik w Inwentarzu NEO-PI-R”
● Podręcznik● Arkusze pytań z instrukcją (25 egz.)● Arkusze odpowiedzi z kluczem (25 egz.)● Arkusze „Profil osobowości” dla kobiet 17 – 29 lat (25 egz.)● Arkusze „Profil osobowości” dla kobiet 30 – 79 lat (25 egz.)● Arkusze „Profil osobowości” dla mężczyzn 17 – 29 lat (25 egz.)● Arkusze „Profil osobowości” dla mężczyzn 30 – 79 lat (25 egz.)●Arkusze „Twój wynik w Inwentarzu NEO-PI-R” (25 egz.)
NEO-PI-R
INW
ENTA
RZ O
SOBO
WO
ŚCI N
EO-P
I-RA
utor
zy te
stu:
P. T
. Cos
ta J
r, R.
R. M
cCra
ePo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: J
erzy
Siu
ta (2
006)
WiekMłodzież i dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, bez ograniczenia czasu (przeciętnie trwa 35 – 45minut).
Kwestionariusz do diagnozy cech osobowości zawartych w modelu pięcioczynnikowym,uwzględniający także poszczególne składniki każdej z cech „Wielkiej Piątki”, czym różni sięod znanego u nas inwentarza NEO-FFI.
OpisKwestionariusz obejmuje 240 twierdzeń, których prawdziwość badany ocenia w skali pi-ęciostopniowej (od „całkowicie się nie zgadzam” do „całkowicie się zgadzam”). Odno-szą się one do pięciu czynników osobowości (skale), a w ramach każdego z nich dosześciu składników (podskale); są to: Neurotyczność (Lęk, Agresywna wrogość, Depresyj-ność, Nadmierny krytycyzm, Impulsywność i Nadwrażliwość), Ekstrawertyczność (Serdecz-ność, Towarzyskość, Asertywność, Aktywność, Poszukiwanie doznań i Emocje pozytywne), Otwartość na doświadczenie (Wyobraźnia, Estetyka, Uczucia, Działanie, Idee i Wartości),Ugodowość (Zaufanie, Prostolinijność, Altruizm, Ustępliwość, Skromność i Skłonność do roz-czulania się), Sumienność (Kompetencja, Skłonność do porządku, Obowiązkowość, Dąże-nie do osiągnięć, Samodyscyplina i Rozwaga). Interpretacja może dotyczyć zarównowyników poszczególnych skal i podskal z osobna, jak i ich konfiguracji (np. wyników par czynników).
RzetelnośćWysokie wskaźniki zgodności wewnętrznej każdej z pięciu skal (0,81 – 0,86), niższe (w więk-szości wypadków 0,60 – 0,70) dla poszczególnych podskal.
TrafnośćSprawdzano trafność czynnikową, stwierdzając, że mimo pewnych odstępstw od oczeki-wań uzyskana struktura czynnikowa podskal odpowiada założeniom teoretycznym twór-ców narzędzia.
NormyStenowe, dla dwu grup wieku: 17 – 29 lat i 30 – 79, osobno dla kobiet i mężczyzn, opraco -wane na podstawie badania próby obejmującej 603 osoby różniące się wiekiem, płcią,poziomem wykształcenia i miejscem zamieszkania.
ZastosowanieNarzędzie rekomendowane zarówno do celów badań naukowych, jak i do stosowania wdiagnozie indywidualnej dokonywanej na potrzeby praktyki, w tym zwłaszcza w obszarzepsychologii klinicznej, psychologii zdrowia i medycyny behawioralnej, a także w dzie dzi-nach edukacji oraz doradztwa zawodowego i selekcji.
Osobowość
76
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, komplet kluczy, 25 kwestio nariuszy)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucze (kpl. 6 szt.)
FCZ-KTFO
RMA
LNA
CHA
RAKT
ERYS
TYKA
ZA
CHO
WA
NIA
KW
ESTIO
NA
RIUS
Z TE
MPE
RAM
ENTU
Aut
orzy
test
u i p
odrę
czni
ka: B
ogda
n Za
wad
zki i
Jan
Stre
lau
(199
7) WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 30 minut.
Kwestionariusz do diagnozy podstawowych, biologicznie zdeterminowanych wymiarówosobowości, opisujących formalne aspekty zachowania.
OpisKwestionariusz ma charakter samoopisowy. Składa się ze 120 pozycji, które są stwierdze -niami wymagającymi od badanego ustosunkowania się w formie odpowiedzi „Tak” lub„Nie”. Pozycje tworzą 6 skal: Żwawości, Perseweratywności, Wrażliwości sensorycznej,Reak tywności emocjonalnej, Wytrzymałości i Aktywności. Teoretyczną podstawę kwes tionariusza stanowi Regulacyjna Teoria Temperamentu przedstawiona w pracach J. Strelaua.
W sprzedaży jest również komputerowa wersja FCZ-KT oraz PSI-Test FCZ-KT – program doobliczania wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna wszystkich sześciu skal.
TrafnośćOszacowana m. in. na podstawie związku wyników kwestionariusza z wybranymi wskaźni-kami psychofizjologicznymi oraz wynikami innych kwestionariuszy lub testów – badającychtemperament, osobowość i zdolności poznawcze.
NormyNormy staninowe, opracowane na podstawie badania próby obejmującej przeszło 4000osób, podane są dla sześciu grup wieku (15 – 19 lat, 20 – 29 lat, 30 – 39 lat, 40 – 49 lat, 50– 59 lat i 60 – 80 lat), oddzielnie dla mężczyzn i kobiet.
ZastosowanieW poradnictwie zawodowym, wychowawczym, w badaniach naukowych i klinicznych.
Osobowość
77
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, komplet kluczy, 25 arkuszy testowych)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucze (kpl. 3 szt.)
PTS
KWES
TION
ARI
USZ
TEM
PERA
MEN
TU P
TSA
utor
zy te
stu
i pod
ręcz
nika
: Jan
Stre
lau
i Bog
dan
Zaw
adzk
i (19
98)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, bez ograniczenia czasu, przeciętnie do 15 minut.
Kwestionariusz do diagnozy temperamentu opisywanego zgodnie z koncepcją Pawłowa,będący nową wersją narzędzia znanego jako Kwestionariusz Temperamentu (KT) Strelaua.
OpisKwestionariusz składa się z 57 twierdzeń, których prawdziwość w odniesieniu do własnejosoby badany ocenia na skali czterostopniowej (od „zdecydowanie zgadzam się” do„zdecydowanie nie zgadzam się”). Pozycje tworzą trzy podstawowe skale: Siły procesupobudzenia (SPP), Siły procesu hamowania (SPH) i Ruchliwości procesów nerwowych(RPP); ponadto określa się równowagę procesów nerwowych, ujmowaną jako stosunekSPP do SPH.
W sprzedaży jest również komputerowa wersja PTS oraz PSI-Test PTS – program do oblicza-nia wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćSatysfakcjonująca zgodność wewnętrzna oraz stabilność.
TrafnośćWykazana na podstawie korelacji wyników PTS i innych narzędzi do pomiaru tempera-mentu i osobowości, badań nad genetycznym uwarunkowaniem cech mierzonych PTSoraz analiz czynnikowych.
NormyStenowe, dla 6 grup wieku (15 – 19, 20 – 29, 30 – 39, 40 – 49, 50 – 59 i 60 – 80 lat), opraco -wane – oddzielnie dla mężczyzn i kobiet – na podstawie badań próby obejmującej łącz-nie ponad 4000 osób.
ZastosowanieDo celów badawczych i praktycznych – szczególnie w poradnictwie zawodowym (selekcja) i wychowawczym; pozwala zwłaszcza na prognozowanie funkcjonowania ba-danych w sytuacjach trudnych.
Osobowość
78
Ψ
Materiały● Komplet – wersja pełna (podręcznik, 25 arkuszy i klucz dla dorosłych, 25 arkuszy i klucz
dla ro dziców, 25 arkuszy i klucz dla nauczycieli)● Komplet – wersja dla dorosłych (podręcznik, 25 arku szy, klucz dla dorosłych)● Komplet – wersja dla dzieci (podręcznik, 25 arkuszy i klucz dla rodziców, 25 arkuszy i
klucz dla nauczycieli)● Podręcznik (do wszystkich wersji)● Arkusze dla dorosłych (25 egz.)● Arkusze dla rodziców (25 egz.)● Arkusze dla nauczycieli (25 egz.)● Klucze (kpl. 3 szt.)
EASKW
ESTIO
NA
RIUS
Z TE
MPE
RAM
ENTU
EA
SA
utor
zy te
stu:
Arn
old
H. B
uss,
Rob
ert P
lom
inPo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: W
łodz
imie
rz O
nisz
czen
ko (1
997)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 10 minut.
Kwestionariusz do diagnozy temperamentu rozumianego jako zespół dziedziczonychcech osobowości. Posiada trzy wersje – jedna przeznaczona dla dorosłych i dwie przezna-czone dla dzieci.
OpisWersja dla dorosłych ma charakter samoopisowy. Wersje dla dzieci odwołują się do da-nych obserwacyjnych uzyskiwanych w jednej wersji od rodziców, w drugiej – od nauczy-cieli. Każda z trzech wersji składa się z 20 pozycji. Mają one charakter stwierdzeń, którychprawdziwość odpowiadający ocenia na skali pięciostopniowej (od „Zdecydowanie nie”do „Zdecydowanie tak”). Wersja dla dorosłych zawiera pięć skal: Emocjo nalności, Stra-chu, Złości, Aktywności oraz Towarzyskości, a wersje dla dzieci – po cztery: Nieśmiałości,Towarzys kości, Aktywności i Emocjonalności. Teoretyczną podstawę narzędzia stanowiGenetyczna Teoria Temperamentu A. H. Bussa oraz R. Plomina.
PrzeznaczenieNormy pozwalają na stosowanie wersji dla dorosłych wobec osób w wieku 16 – 50 lat, awersji dla dzieci – wobec badanych w wieku 3 – 11 lat. Są to normy stenowe. W odniesie-niu do dorosłych podane są dla czterech grup wieku (16 – 19; 18 – 30; 31 – 40 i 41 – 50 lat), oddzielnie dla mężczyzn i kobiet, w odniesieniu do dzieci – dla dwu grup wieku (3 – 7 i 8 – 11 lat), dla obu płci łącznie.
Osobowość
79
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy testowych, klucze)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucze (komplet)
UMACL
PRZY
MIO
TNIK
OW
A S
KALA
NA
STRO
JU U
MA
CL
Aut
orzy
test
u: G
. Mat
hew
s, A
.G. C
ham
berla
in, D
.M. J
ones
Po
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: E
wa
Gor
yńsk
a (2
005)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; czas nieograniczony, przeciętnie ok. 15 min.
Test służy do pomiaru nastroju, rozumianego jako doświadczenie afektywne o umiarkowanym czasie trwania (co najmniej kilka minut), niezwiązane z obiektem lub zwi-ązane z quasi obiektem, obejmujące trzy wymiary rdzennego afektu: pobudzenie napi-ęciowe, pobudzenie energetyczne, tonus hedonistyczny.
OpisUMACL składa się z arkusza, na którym wydrukowanych jest 29 przymiotników. Osoba wy-pełniająca ma za zadanie określić na czterostopniowej skali (od zdecydowanie tak dozdecydowanie nie), w jakim stopniu każdy z nich opisuje jej obecny nastrój.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej dla wszystkich trzech skal.
TrafnośćPotwierdzona na drodze analizy czynnikowej oraz wykazane korelacje z miarami funkcjipoznawczych i cech osobowości. Skala UMACL różnicuje osoby z rozpoznaną depresją.
NormyDla osób w wieku od 16. do 79. roku życia (próba ogólnopolska).
ZastosowaniePrzede wszystkim do badań.
Osobowość
80
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy)
● Podręcznik ● Kwestionariusze (25 egz.)
INTEKW
ESTIO
NA
RIUS
Z IN
TELIG
ENC
JI E
MO
CJO
NA
LNEJ
INTE
Aut
orzy
test
u: N
.S. S
chut
te, J
.M. M
alou
ff, L
.E. H
all,
D.J
. Hag
gerty
, J.T.
Coo
per,
Ch.
J. G
olde
n, L
.Dor
nhei
mPo
lska
adap
tacj
a: A
nna
Cie
chan
owic
z, A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a, A
nna
Mat
czak
Aut
orzy
pod
ręcz
nika
: Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska
i A
nna
Mat
czak
(200
8)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 10 minut.
Kwestionariusz służy do pomiaru inteligencji emocjonalnej rozumianej jako zdolność dorozpoznawania, rozumienia i kontrolowania własnych oraz cudzych emocji, a także zdol-ność do efektywnego wykorzystywania emocji w kierowaniu własnym oraz cudzym działaniem.
W sprzedaży jest już drugie wydanie podręcznika zawierające nowe, opracowane w 2005roku normy, oraz aktualne dane na temat rzetelności narzędzia. Informacje na temat traf-ności polskiej wersji INTE zostały znacznie wzbogacone o wyniki wielu różnych badań pro-wadzonych przy użyciu tego narzędzia. Nowością tego wydania jest stworzeniemożliwości osobnego uwzględniania przy ocenie inteligencji emocjonalnej dwu jej kom-ponentów: zdolności do wykorzystywania emocji i zdolności do rozpoznawania emocji(normy stenowe). Znacznie poszerzono też wprowadzenie teoretyczne, uzupełniając je onową wiedzę nagromadzoną w ciągu ostatnich lat. Sam kwestionariusz INTE pozostał nie-zmieniony.
OpisINTE składa się z 33 pozycji o charakterze samo opisowym, których prawdziwość w stosunkudo własnej osoby badany ocenia na pięciostopniowej skali.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna oraz stabilność bezwzględna.
TrafnośćWykazana na podstawie analizy różnic międzygrupowych oraz na podstawie korelacjiwyników INTE i innych narzędzi do pomiaru inteligencji, osobowości oraz kompetencji spo-łecznych.
NormyDla uczniów szkół średnich w wieku 15 – 19 lat oraz dla dorosłych w wieku 20 – 54 lat (próbyogólnopolskie).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
81
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 5 zeszytów testowych, 25 arkuszy odpowiedzi, klucz)
● Podręcznik● Klucze (komplet)● Zeszyty testowe (5 egz.)● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)
SIE-T
SKA
LA IN
TELI
GEN
CJI
EM
OC
JON
ALN
EJ –
TW
ARZ
EA
utor
zy te
stu
i pod
ręcz
nika
: Ann
a M
atcz
ak, J
oann
a Pi
ekar
ska,
Elżb
ieta
Stu
dnia
rek
(200
5)
WiekMłodzież od 16. roku życia i dorośli.
ProceduraBadania grupowe lub indywidualne, bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Test służy do pomiaru zdolności do rozpoznawania ekspresji mimicznej; zdolność ta trak-towana jest jako jeden z podstawowych komponentów inteligencji emocjonalnej.
OpisMateriał testowy stanowi 18 fotografii twarzy (na połowie widnieje mężczyzna, na połowie– kobieta). Poszczególnym fotografiom przypisane są zestawy sześciu nazw emocji. Ba-dany ma każdorazowo zdecydować, czy widoczna na fotografii twarz wyraża wymie-nione emocje. Łączna liczba pozycji testowych wynosi 108 (18 fotografii x 6 emocji).
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna.
TrafnośćZa trafnością teoretyczną przemawiają głównie stwierdzone w badaniach walidacyjnychzwiązki wyników SIE-T ze zdolnościami wchodzącymi w skład inteligencji emocjonalnej,mierzonymi innymi testami, z inteligencją ogólną, cechami temperamentu oraz pewnymiwłaściwościami wychowania w rodzinie.
NormyOpracowano normy stenowe dla uczniów szkół średnich, studentów oraz nie studiującychosób dorosłych.
ZastosowanieW badaniach naukowych oraz – jako narzędzie pomocnicze – w praktyce diagnostycznej(poradnictwo, doradztwo, selekcja).
Osobowość
82
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy, klucz)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
DINEMODW
UWYM
IARO
WY
INW
ENTA
RZ
INTE
LIG
ENC
JI E
MO
CJO
NA
LNEJ
Aut
orzy
test
u: A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a, A
nna
Mat
czak
, A
nna
Cie
chan
owic
z, J
oann
a St
ańcz
ak,
Ewa
Zale
wsk
aA
utor
zy p
odrę
czni
ka: A
nna
Mat
czak
i A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a, (2
006) Wiek
Młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 minut.
Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej przeznaczony jest do pomiaru pod-stawowych komponentów inteligencji emocjonalnej, takich jak zdolności do pozyskiwaniaprzez jednostkę dostępu do własnych i cudzych emocji, respektowania ich i rozumienieich funkcji, ocenianych na podstawie tego, jak badany interpretuje różne emocjogennesytuacje i jak skłonny jest na nie reagować. Teoretyczne podłoże prac nad konstrukcjąnarzędzia stanowiła koncepcja P. Saloveya i J.D. Mayera.
OpisDINEMO składa się z 33 pozycji, zawierających opisy różnych sytuacji stanowiących źródłaemocji. W odniesieniu do każdej sytuacji wymienione są cztery różne sposoby reagowa-nia. Badany za każdym razem wybiera tę reakcję, która jest dla niego najbardziej typowa.Inwentarz pozwala na interpretację wyników w odniesieniu do dwóch skal czynnikowychoraz wyniku ogólnego. Skale wchodzące w skład DINEMO, to: INNI – zdolność do rozpo-znawania, rozumienia i respektowania emocji innych ludzi, oraz JA – zdolność do uświa-damiania sobie, rozumienia, respektowania i wyrażania własnych emocji.
RzetelnośćZróżnicowane współczynniki zgodności wewnętrznej w zależności od skali (najniższe dlaskali JA) oraz grupy osób badanych (najniższe dla uczennic, najwyższe dla dorosłych kobiet i mężczyzn).
TrafnośćPotwierdzona na drodze analiz czynnikowych i korelacji z innymi miarami inteligencji emo-cjonalnej oraz zmiennymi demograficznymi.
NormyStenowe dla uczniów gimnazjów, dla uczniów szkół średnich oraz dla osób dorosłych(próby incydentalne).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badań naukowych; w ograniczonym zakresie do diagnozy indywidualnej.
Osobowość
83
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy, klucz)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
PKIE
POPU
LARN
Y KW
ESTIO
NA
RIUS
Z IN
TELI
GEN
CJI
EM
OC
JON
ALN
EJA
utor
zy te
stu:
Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
a M
atcz
ak, A
nna
Cie
chan
owic
z, J
oann
a St
ańcz
ak,E
wa
Zale
wsk
aA
utor
zy p
odrę
czni
ka: A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a i A
nna
Mat
czak
(200
5)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej oparty jest na koncepcji inteligencjiemocjonalnej stworzonej przez amerykańskich psychologów P. Saloveya i J.D. Mayera.W myśl tej koncepcji inteligencja emocjonalna rozumiana jest jako zbiór różnych zdolnościo charakterze poznawczym, dzięki którym człowiek wykorzystuje własne emocje przy roz-wiązywaniu problemów nie tylko emocjonalnych. Jest to papierowa wersja kwes tio na -riusza do samobadania wydanego w wersji komputerowej.
OpisPKIE składa się 94 pozycji o charakterze samo opisowym. Osoba badana każdorazowoocenia na skali pięciopunktowej stopień, w jakim każde stwierdzenie odnosi się do niejsamej. Kwestionariusz pozwala na obliczenie wyników w czterech skalach czynnikowychoraz wyniku ogólnego. Skale wchodzące w skład PKIE, to: AKC – akceptowanie, wyraża-nie i wykorzystywanie własnych emocji w działaniu, EMP – empatia, czyli rozumienie i roz-poznawanie emocji innych ludzi, KON – kontrola, także poznawcza, nad własnymiemocjami oraz ROZ – rozumienie i uświadamianie sobie własnych emocji.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego, niższe wartości współczynników dla po-szczególnych skal.
TrafnośćPotwierdzona na drodze analiz czynnikowych i korelacji z kwestionariuszem INTE.
NormyDla uczniów w wieku 14 – 20 lat oraz dla dorosłych w wieku od 18 do 71 lat (próby incy-dentalne).
ZastosowanieDo celów badawczych oraz do diagnozy indywidualnej przy wyborze przyszłego kierunkukształcenia lub zawodu. Pozwala także określić mocne i słabe strony osoby badanej, comoże stanowić punkt wyjścia do oddziaływań uwzględniających indywidualne zapotrze-bowanie danej osoby.
Osobowość
84
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 kwestionariuszy)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucz
CISSKW
ESTIO
NA
RIUS
Z RA
DZEN
IA S
OBI
E W
SYT
UAC
JAC
H ST
RESO
WYC
H C
ISS
Aut
orzy
test
u: N
.S. E
ndle
r, J.
D.A
. Par
ker
Polsk
a ad
apta
cja:
Pio
tr Sz
czep
ania
k, J
an S
trela
u, K
azim
ierz
Wrz
eśni
ewsk
iA
utor
zy p
odrę
czni
ka: J
an S
trela
u, A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a, K
azim
ierz
Wrz
eśni
ewsk
i, Pi
otr S
zcze
pani
ak (2
005)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 15 minut.
Kwestionariusz do diagnozowania stylów radzenia sobie ze stresem.
OpisCISS składa się z 48 stwierdzeń dotyczących różnych zachowań, jakie ludzie mogą po dejmować w sytuacjach stresowych. Badany określa na 5-stopniowej skali częstotli-wość, z jaką podejmuje dane działanie w sytuacjach trudnych, stresowych. Wyniki ujmowane są na trzech skalach: SSZ – styl skoncentrowany na zadaniu; SSE – styl skoncen-trowany na emocjach; SSU – styl skoncentrowany na unikaniu. Ten ostatni styl może przyj-mować dwie formy: ACZ – angażowanie się w czynności zastępcze i PKT – poszukiwaniekontaktów towarzyskich.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna poszczególnych skal (współczynniki w granicach 0,78 – 0,90), i zado walająca stabilność (współczynniki korelacji między dwukrotnym bada-niem w odstępie 2 – 3 tygodni w granicach 0,73 – 0,80).
TrafnośćWykazana trafność czynnikowa. Trafność teoretyczną sprawdzano poszukując zależnościmiędzy stylami radzenia sobie ze stresem a cechami osobowości, cechami tempera-mentu, lękiem, inteligencją, kompetencjami społecznymi i inteligencją emocjonalną.Analiza trafności kryterialnej obejmowała między innymi porównanie wyników w CISS ró-żnych grup zawodowych i kli nicznych.
NormyStenowe dla osób z trzech grup wieku: 16 – 24 lat, 25 – 54 lat i 55 – 79 lat oraz dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej.
ZastosowanieDo celów badawczych i praktycznych, na przykład jako narzędzie w badaniach kwalifi-kacyjnych na określone stanowiska pracy w pewnych zawodach (poli cjanci, strażacy,wojskowi, kierowcy), czy w badaniach osób ubiegających się o zezwolenie na posiadaniebroni.
Osobowość
85
NA
RZĘD
ZIA
PO
MIA
RU S
TRES
U I R
ADZ
ENIA
SO
BIE
Z N
IMA
utor
zy z
bior
u: Z
ygfry
d Ju
czyń
ski i
Nin
a O
gińs
ka-B
ulik
OpisJest to zbiór, który opisuje następujące narzędzia:
� PSS-10 – Skala Odczuwanego Stresu (autorzy: S. Cohen, T. Kamarck i R. Mermelstein;polska adaptacja: Z. Juczyńki i N. Ogińska-Bulik) służąca do oceny subiektywnychodczuć związanych ze stresem
� COPE – Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem (autorzy:Ch. S. Carver, M. F. Scheier i J. K. Weintraub; polska adaptacja: Z. Juczyński i N. Ogi-ńska-Bulik) służący do oceny sposobów radzenia sobie ze stresem. Dostępny tylko wwersji elektronicznej – można go pobrać ze strony www.practest.com.pl
� Mini-COPE – Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem (autor: Ch. S. Carver;polska adaptacja: Z. Juczyński i N. Ogińska-Bulik). Dostępny tylko w wersji elektro-nicznej – można go pobrać ze strony www.practest.com.pl
� JSR – Jak Sobie Radzisz? (autorzy: Z. Juczyński i N. Ogińska-Bulik) służący do ocenysposobów radzenia sobie ze stresem.
� DS14 – Skala do Pomiaru Typu D (autorzy: N. Ogińska-Bulik, Z. Juczyński i J. Denollet)służący do pomiaru nasilenia cech tzw. osobowości stresowej (typu D).
Zbiór zawiera dane o własnościach psychometrycznych każdego z wymienionych na-rzędzi oraz instrukcje dotyczące sposobu przeprowadzania badania, obliczania wynikówi ich interpretowania.
Jedno z tych narzędzi (JSR) jest przeznaczone dla dzieci i młodzieży w wieku 11 – 17 lat,pozostałe – dla osób dorosłych.
Wszystkie narzędzia mają charakter samoopisowy, są krótkie i łatwe w stosowaniu; badaniudzielają odpowiedzi posługując się cztero- lub pięciostopniowymi skalami ocen.
RzetelnośćW przypadku wszystkich narzędzi oceniano zgodność wewnętrzną oraz stabilność, uzy-skując satysfakcjonujące wskaźniki.
TrafnośćStwierdzono oczekiwane korelacje między wynikami poszczególnych narzędzi a wynikamipomiaru podobnych zmiennych lub teoretycznie pokrewnych konstruktów, a także ichzwiązek z innymi kryteriami zewnętrznymi. Za trafnością narzędzi przemawiają równieżdane pochodzące z analiz czynnikowych.
NormyDane normalizacyjne zbierano na stosunkowo dużych próbach, na ogół włączającychzarówno osoby zdrowe, jak chore. W przypadku skali PSS-10 opracowane są normy ste-nowe, w pozostałych funkcje norm pełnią średnie i odchylenia standardowe obliczonedla różnych grup osób.
ZastosowanieNarzędzia przeznaczone są głównie do celów badań naukowych, ale mogą również zna-leźć zastosowanie w praktyce, w badaniach przesiewowych, profilaktycznych, w ocenieefektywności oddziaływań terapeutycznych. Przeznaczone są zarówno dla psychologów,jak lekarzy, socjologów, pedagogów i innych specjalistów zajmujących się stresem, pro-mocją zdrowia, edukacją zdrowotna, profilaktyka i terapią.
NPSR
Materiały● Komplet (podręcznik, po 25 arkuszy do trzech narzędzi)
● Podręcznik● Arkusze do trzech narzędzi (po 25 egz.)
Osobowość
86
KWES
TION
ARI
USZ
KOM
PETE
NC
JI S
POŁE
CZN
YCH
Aut
or te
stu
i pod
ręcz
nika
: Ann
a M
atcz
ak (2
007)
Wyd
anie
dru
gie,
rozs
zerz
one
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
KKS służy do oceny kompetencji społecznych rozumianych jako nabyte umiejętnościwarun kujące efektywność funkcjonowania człowieka w różnych sytuacjach społecznych.Oprócz wskaźnika ogólnego kwestionariusz dostarcza też trzech wskaźników szczegóło-wych, określających poziom kompetencji ujawnianych w: sytuacjach ekspozycji społecz-nej, sytuacjach wymagających asertywności oraz sytuacjach bliskiego kontaktuinterpersonalnego.
OpisKwestionariusz składa się z 90 pozycji, stanowiących bezokolicznikowe określenia różnychczynności. Badany ocenia na skali czterostopniowej efektywność, z jaką je wykonuje. 60spośród nich (i tylko te uwzględnione są w kluczu) to czynności oznaczające radzeniesobie w różnego rodzaju sytuacjach społecznych, które mogą być uznane za sytuacjetrudne.
W sprzedaży jest również komputerowa wersja KKS oraz PSI-Test KKS – program do oblicza-nia wyników i sporządzania raportów.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wew nętrznej.
TrafnośćTrafność kwestionariusza została potwierdzona głównie na drodze analizy czynnikowejoraz porównań międzygrupowych.
NormyOpracowano normy stenowe dla młodzieży licealnej (15 – 19 lat), studentów oraz doro-słych osób pracujących.
ZastosowanieKKS może być stosowany zarówno do celów badań naukowych, jak i – w charakterze na-rzędzia pomocniczego – w praktyce diagnostycznej (poradnictwo kliniczne, doradztwozawodowe) i w celach selekcyjnych.
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 arkuszy M, 25 arkuszy D)
● Podręcznik (II wydanie, rozszerzone)● Arkusz M (25 egz.)● Arkusz D (25 egz.)● Klucz
ΨKKS
Osobowość
87
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy)
● Podręcznik ● Arkusze (25 egz.)
SW
SKA
LA W
ART
OŚC
I A
utor
test
u: M
ilton
Rok
each
Polsk
a ad
apta
cja
i pod
ręcz
nik:
Pio
tr Br
zozo
wsk
i (19
89)
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Skala służy do badania systemu wartości.
OpisSW składa się z listy 18 wartości ostatecznych i 18 wartości instrumental nych. Zadanie ba-danego polega na porangowaniu wartości ze względu na ich ważność. Rangowaniadokonuje się oddzielnie dla wartości ostatecznych i in stru mentalnych.
Rzetelność i trafnośćZnana jest rzetelność (bardzo wysoka stabilność bezwzględna) oraz wybrane aspektytrafności teoretycznej.
NormyPodane są przeciętne systemy wartości dla uczniów szkół średnich, stu dentów oraz do-rosłych obu płci (próby z terenu Lublina).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
88
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, komplet kluczy, 25 arkuszy testowych, 25 arkuszy wyników)
● Podręcznik ● Arkusze testowe (25 egz.)● Arkusze wyników (25 egz.)● Klucze (kpl - A,B,C)
SWSSK
ALA
WA
RTO
ŚCI S
CHE
LERO
WSK
ICH
Aut
or te
stu:
Pio
tr Br
zozo
wsk
i (19
95)
WiekDorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
SWS nawiązuje do Schelerowskiej teorii obiektywnej hierarchii wartości. Umożliwia pozna-nie subiektywnej ważności 50 wartości, a także pozwala na ocenę podobieństwa wartościsubiektywnych do obiektywnego i idealnego proto typu.
OpisSWS składa się z listy 50 wartości, tworzących 10 grup (skale podstawowe: wartości Hedo-nistyczne, Witalne, Estetyczne, Prawda, Moralne, Święte; skale czynnikowe: Sprawność iSiła Fizyczna, Wytrzymałość, Świętości Świeckie, Świętości Religijne). Zadanie badanegopolega na dokonaniu, na 101-punktowej skali, oceny subiektywnej ważności każdej war-tości.
RzetelnośćZadowalająca stabilność i wysoka zgodność wewnętrzna wyników w skalach.
TrafnośćWysoka trafność czynnikowa oraz trafność zbieżna i różnicowa.
NormyDla dorosłych (losowa próba dorosłych mieszkańców Lublina).
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
89
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 arkuszy)
● Podręcznik ● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
KKW
KWES
TION
ARI
USZ
DO B
ADA
NIA
KR
YZYS
U W
WA
RTO
ŚCIO
WA
NIU
Aut
or te
stu
i pod
ręcz
nika
: Pio
tr O
leś
(199
8)
WiekDorośli (studenci).
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu.
Kwestionariusz służy do badania trudności i zaburzeń związanych z funkcjo no waniem sys-temu wartości.
OpisKKW składa się z 25 pytań (w tym 24 pytania diagnostyczne). Oprócz wyniku ogólnego,można też obliczać wyniki w podskalach: H – Trudność uporządkowania systemu wartościw hierarchię, Z – Poczucie zagubienia wartości, D – Dezintegracja wartościowania, R – Poczucie nierealizowania wartości.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna całej skali i nieco niższa – podskal. Wysoka stabilność bez-względna.
TrafnośćZadowalająca trafność teoretyczna i diagnostyczna. Wyniki hierar chicz nej analizy skupieńpotwierdziły celowość wyodrębnienia podskal.
NormyOpracowane dla incydentalnych grup: uczniów w wieku 15 – 19 lat, studentów (próbastudentów uczelni lubelskich) i dorosłych w wieku 34 – 60 lat.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych w populacji młodzieży akademickiej.
Osobowość
90
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy)
● Podręcznik ● Kwestionariusze (25 egz.)
BHI-12KW
ESTIO
NA
RIUS
Z N
ADZ
IEI P
ODS
TAW
OW
EJ B
HI-1
2A
utor
zy te
stu
i pod
ręcz
nika
: Jer
zy Tr
zebi
ński
i M
ariu
sz Z
ięba
(20
03)
WiekMłodzież szkolna (powyżej 16. roku życia) lub studiująca oraz dorośli z wykształceniem conajmniej średnim.
ProceduraBadania grupowe lub indywidualne; czas badania nie przekracza 10 minut.
Mierzona kwestionariuszem BHI-12 nadzieja podstawowa rozumiana jest, zgodnie z teorią E. Eriksona, jako przeświadczenie jednostki o uporządkowaniu i sensowności świata orazjego przychylności ludziom. Przeświadczenie to stanowi czynnik warunkujący konstruk -tywne reagowanie człowieka na zmiany i przełomowe wydarzenia, zwłaszcza na sytuacjeponoszenia nieodwracalnych strat.
OpisKwestionariusz składa się z 12 stwierdzeń; badany określa stopień, w jakim się zgadza z ka-żdym z nich, korzystając ze skali od 1 ("zdecydowanie nie zgadzam się" do 5 ("zdecydo-wanie zgadzam się).
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna oraz stabilność, stwierdzone w badaniach starszychlicealistów.
TrafnośćWyniki BHI-12 korelują dodatnio ze zmiennymi osobowościowymi wskazującymi na dobreprzystosowanie (np. z optymizmem, satysfakcją z życia, poczuciem wewnętrznej kontroli,otwartością na doświadczenia), a ujemnie z lękiem i depresyjnością. Stwierdzono też zwi-ązek nadziei podstawowej mierzonej BHI-12 z konstruktywnym i prorozwojowym reagowa-niem na sytuacje trudne. Analiza czynnikowa kwestionariusza ujawniła, zgodnie zoczekiwaniami teoretycznymi, dwa czynniki, z których pierwszy odnosi się do przekonańna temat przychylności świata, a drugi – do przekonań na temat jego porządku i przewi-dywalności.
NormyStenowe, opracowane na próbie 592 licealistów.
ZastosowanieW badaniach naukowych oraz w diagnozie indywidualnej (zwłaszcza przy prognozowa-niu łatwości adaptacji, sposobów reagowania na stres i traumę oraz szans oddziaływańedukacyjnych czy psychoterapeutycznych).
Osobowość
91
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy)
● Podręcznik ● Arkusze (25 egz.)
KNS
KWES
TION
ARI
USZ
NA
DZIE
I NA
SUK
CES
A
utor
zy te
stu
i pod
ręcz
nika
: Mar
iola
Łag
una,
Jer
zy Tr
zebi
ński
, Mar
iusz
Zię
ba (2
005)
WiekMłodzież szkolna (powyżej 16. roku życia) lub studiująca oraz dorośli.
ProceduraBadania grupowe lub indywidualne; czas badania nie przekracza 10 minut.
Mierzona kwestionariuszem KNS nadzieja na sukces odnosi się do siły oczekiwania pozy-tywnych efektów własnych działań. Składają się na nią dwa komponenty: przekonanieo posiadaniu silnej woli, czyli świadomość własnej skuteczności ujawniana w inicjowaniudążenia do celu i trwaniu w nim, oraz przekonanie o umiejętności znajdowania rozwiązań,czyli świadomość własnej wiedzy i kompetencji intelektualnych, ujawniana w sytuacjachwymagających wymyślenia lub poznania nowych sposobów prowadzących do osiągni-ęcia celu.
OpisKwestionariusz składa się z 12 stwierdzeń; badany określa stopień, w jakim dane stwier-dzenie jest w stosunku do niego prawdziwe, korzystając ze skali od 1 („zdecydowanie nie-prawdziwe”) do 8 („zdecydowanie prawdziwe”).
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna, stwierdzona w badaniach licealistów, studentówi bezrobotnych oraz stabilność, sprawdzona w grupie licealistów.
TrafnośćWyniki KNS korelują dodatnio ze zmiennymi osobowościowymi wskazującymi na dobreprzystosowanie (z nadzieją podstawową, optymizmem, przekonaniem o własnej skutecz-ności i ogólną samooceną, a także z ekstrawersją i sumiennością), a ujemnie z cechąlęku, depresją i neurotycznością. Analiza czynnikowa kwestionariusza ujawniła, zgodnie zoczekiwaniami teoretycznymi, dwa czynniki, z których pierwszy odnosi się do przekonańo silnej woli, a drugi do przekonań o umiejętności znajdowania rozwiązań. Stwierdzonoteż związek nadziei na sukces mierzonej KNS ze skutecznością oddziaływań terapeutycz-nych oraz jej adaptacyjną rolę w radzeniu sobie w sytuacji trudnej.
NormyStenowe, opracowane na próbie 464 licealistów i 157 studentów.
ZastosowanieW badaniach naukowych oraz w diagnozie indywidualnej do prognozowania łatwościadaptacji do środowiska i nowych wyzwań (np. w poradnictwie zawodowym, szkoleniupracowników, wstępnej fazie treningów zwiększających kompetencje osobiste, a także wpsychoterapii).
Osobowość
92
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy, klucz SM, klucz SK)
● Podręcznik ● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz SM (do skali Męskości)● Klucz SK (do skali Kobiecości)
IPPIN
WEN
TARZ
DO
OC
ENY
PŁC
I PSY
CHO
LOG
ICZN
EJA
utor
ka te
stu
i pod
ręcz
nika
: Alic
ja K
uczy
ńska
(199
2)
WiekDorośli.
ProceduraBadanie grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 10 minut.
IPP jest narzędziem służącym do oceny płci psychologicznej jednostki. Płeć psy cholo -giczna rozumiana jest jako spontaniczna gotowość do posługiwania się wymiarem płci wodniesieniu do siebie i świata.
OpisIPP składa się z 35 pozycji (15 – skala Kobiecości, 15 – skala Męskości, 5 – pozycje neu-tralne), na które odpowiada się stosując 5-stopniową skalę ocen.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna.
TrafnośćSprawdzona trafność teoretyczna.
NormyWyniki ocenia się odnosząc je do mediany w próbie normalizacyjnej. Po dane są mediany(także średnie i odchylenia standardowe) dla studentów.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
93
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz do wersji D-26, klucz do wersji D-15, 25 arkuszy D-26,
25 arkuszy D-15)● Podręcznik● Klucz do wersji D 26● Klucz do wersji D-15● Arkusze do wersji D-26 (25 egz.)● Arkusze do wersji D-15 (25 egz.)
SD
SKA
LA D
YREK
TYW
NO
ŚCI
Aut
or te
stu:
Joh
n J.
Ray
Polsk
a ad
apta
cja
i pod
ręcz
nik:
Pio
tr Br
zozo
wsk
i (19
97)
WiekMłodzież od 16 lat, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 10 minut.
SD powstała w nurcie badań nad osobowością autorytarną. Służy do badania dyrek -tyw ności rozumianej jako agresywna dominacja (tendencja do narzucania innym własnejwoli).
OpisIstnieją dwie wersje skali: pełna (D-26), która składa się z 26 pytań i skrócona (D-15), któraskłada się z 15 pytań. Badany udziela odpowiedzi na arkuszu testowym wybierając jednąz trzech możliwości (TAK, ?, NIE).
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna oraz stabilność bezwzględna obu wersji skali.
TrafnośćZgodne z oczekiwaniami korelacje z wynikami innych skal (Kwestionariusza Aprobaty Spo-łecznej, Skali Wartości Schelerowskich, Skali Uczuć Pozytywnych i Negatywnych).
NormyOpracowane na podstawie badania losowej próby dorosłych mieszkańców Lublina orazincydentalnych prób studentów.
ZastosowanieDo celów badawczych.
Osobowość
94
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 arkuszy K, 25 arkuszy M)
● Podręcznik ● Arkusz pytań K – dla kobiet (25 egz.)● Arkusz pytań M – dla mężczyzn (25 egz.)● Klucz
I-E w PracySK
ALA
I-E
W P
RAC
YA
utor
test
u i p
odrę
czni
ka: X
ymen
a G
liszc
zyńs
ka (1
990)
WiekDorośli.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, zwykle nie przekracza 30minut.
Skala przeznaczona jest do badania poczucia kontroli; wzorowana na Skali I-E Rottera.
OpisSkala składa się z 25 pozycji, które tworzą dwie podskale: Filozofii Życiowej (12 pozycji),dotyczącą zgene ralizowanego poczucia kontroli oraz Sytuacji Pracy (13 pozycji), doty-czącą poczucia kontroli w kwestiach związanych ze środo wiskiem pracy. Wynikiem (wcałej skali i każdej z podskal) jest liczba odpowiedzi świadczących o poczuciu kontroli we-wnętrznej.
Rzetelność i trafnośćZnana jest rzetelność (stabilność bezwzględna, zgodność wewnętrzna) oraz wybraneaspekty trafności.
NormyFunkcję tymczasowych norm pełnią miary tendencji centralnej (średnia) i miary zmienno-ści (odchylenie standardowe) w próbie osób dorosłych pracujących zawodowo.
ZastosowanieSkala I-E w Pracy przeznaczona jest przede wszystkim do celów badawczych. Może byćpomocna w doradztwie zawodowym i w badaniach selek cyjnych.
Osobowość
95
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, klucz, 25 arkuszy K, 25 arkuszy M, 50 arkuszy odpowiedzi)
● Podręcznik ● Arkusz pytań K – dla dziewcząt (25 egz.)● Arkusz pytań M – dla chłopców (25 egz.)● Arkusz odpowiedzi (50 egz.)● Klucz
KBPK
KWES
TION
ARI
USZ
DO B
ADA
NIA
PO
CZU
CIA
KO
NTR
OLI
Aut
orzy
test
u: G
raży
na K
raso
wic
z i A
nna
Kurz
yp-W
ojna
rska
(199
0)
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Kwestionariusz służy do pomiaru zmiennej osobowościowej zwanej poczuciem kontroli na-stępstw zachowania, opisanej w teorii społecznego uczenia się J. B. Rottera.
OpisKBPK składa się z 46 pytań, w tym 36 to pytania diagnostyczne. Pytania dotyczące zda-rzeń pozytywnych tworzą skalę Sukcesów; pytania dotyczące zdarzeń negatywnych two-rzą skalę Porażek. Niskie wyniki świadczą o poczuciu kontroli zewnętrznej, a wysokie – opoczuciu kontroli wewnętrznej. Kwes tionar iusz ma dwie wersje – dla dziewcząt i chłopców– różniące się wyłącznie formą gramatyczną pytań.
Rzetelność i trafnośćKBPK charakteryzuje się zadowalającą zgodnością wewnętrzną. Wyniki przeprowa dzo-nych badań potwierdzają też trafność diag nostyczną i teoretyczną metody.
NormyDla młodzieży w wieku 13 – 17 lat.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych, ewentualnie jako me toda wspomagająca diagnozę osobowości w praktyce psychologicznej.
Osobowość
96
SPK-DP Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy testowych)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)
SKA
LA P
OC
ZUC
IA K
ON
TRO
LI
U DZ
IEC
I PRZ
EDSZ
KOLN
YCH
Aut
or te
stu:
Bar
bara
Szm
igie
lska
(199
6)
WiekDzieci w wieku przedszkolnym.
ProceduraBadanie indywidualne (badający czyta dziecku kolejne pozycje); bez ograni czenia czasu,przeciętnie 20 minut.
Skala służy do pomiaru zmiennej osobowościowej zwanej poczuciem kontroli wzmocnień,opisanej w teorii społecznego uczenia się J. B. Rottera.
OpisSPK-DP składa się z 18 pytań opisujących różne sytuacje z życia dziecka. Na każde pytaniedziecko ma do wyboru dwie odpowiedzi. Połowa pytań tworzy skalę Sukcesów, a połowa– skalę Porażek. Wysoki wynik w SPK-DP wskazuje na poczucie kontroli zewnętrznej.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego i skali Porażek, niższa – skali Suk-cesów.
TrafnośćSprawdzona trafność diagnostyczna i teoretyczna.
NormyDla dzieci w wieku 4;6 – 7;11.
ZastosowaniePrzede wszystkim do celów badawczych.
Osobowość
97
TO-ZΨ
Materiały● Komplet (podręcznik, kwestionariusz, 50 arkuszy odpowiedzi, 7 kluczy na folii, wyniki pol-
skiej standaryzacji, w tym normy)● Kwestionariusz (w formie zeszytu)● Arkusze odpowiedzi (50 egz.)
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
TEST
OSO
BOW
OŚC
I I Z
AIN
TERE
SOW
AŃ
* A
utor
zy te
stu:
Eric
h M
itten
ecke
r i W
alte
r Tom
anPo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: E
lżbie
ta R
enat
a Da
jek
(199
3)
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 45 minut.
Jest to wielowymiarowy inwentarz służący do pomiaru cech osobowości i zainteresowań.
Skale osobowościSamokrytyka–brak samokrytyki, nastawienie społeczne–nastawienie aspołeczne, ekstra -wersja–introwersja, nieneurotyczny–neurotyczny, niemaniakalny–maniakalny, niedepre-syjny–depresyjny, nieschizoidalny–schizoidalny, nieparanoidalny–paranoidalny,wegetatywnie stabilny–wegetatywnie labilny.
Skale zainteresowańZamiłowanie do życia na wsi-zamiłowanie do życia w mieście, rzemieślni cze, naukowe, ra-chunkowość i administracja, umiejętność obcowania z ludźmi w sklepach i lokalach ga-stronomicznych, sztuki plastyczne, językowe i literackie, muzyczne, zawody społeczne.
OpisTest O-Z ma postać zeszytu zawierającego 214 stwierdzeń (120 dotyczy osobowości, a 94– zainteresowań), które badany ocenia na specjalnym arkuszu odpowiedzi.
RzetelnośćUmiarkowanie wysoka stabilność bezwzględna.
TrafnośćSprawdzana była trafność diagnostyczna.
NormyDla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej (obecnie II klasa gimnazjum) oraz uczniów klasyIII i IV szkoły średniej (obecnie II i III klasa szkoły średniej) (młodzież warszawska).
ZastosowanieW poradnictwie zawodowym.
Osobowość
98
WiekOd 15. roku życia.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne, bez ograniczenia czasu.
OpisKwestionariusz składa się z 47 stwierdzeń, które tworzą trzy skale: Ataku (21 stwierdzeń),Bezwzględności (6 stwierdzeń), Rezygnacji (20 stwierdzeń). Zadaniem osoby badanej jestocena na pięciopunktowej skali, w jakim stopniu dane stwierdzenie odnosi się do niej.
RzetelnośćZadowalająca rzetelność skal Atak i Rezygnacja, niska rzetelność skali Bezwzględność,jakkolwiek rozkład wyników w tej skali nie odbiega od rozkładu normalnego.
TrafnośćSprawdzona trafność teoretyczna i diagnostyczna.
NormyOgólnopolskie normy stenowe dla uczniów klas VIII szkół podstawowych (obecnie II klasagimnazjum) i klas II szkół ponadpodstawowych (obecnie I klasa ponadgimnazjalna). Dla celów badawczych kwestionariusz może być stosowany wobec osób starszych niżwchodzące do próby normalizacyjnej.
ZastosowanieKwestionariusz jest przeznaczony do określania całościowego stylu funkcjonowania osobowości. Wyróżnione strategie rezygnacji, ataku i bezwzględności informują, w jakisposób osoba badana ocenia swoje możliwości działania w warunkach nacisku zagraża-jącego ważnym dla niej wartościom.
KWES
TION
ARI
USZ
ATA
K-RE
ZYG
NA
CJA
*A
utor
ka te
stu:
Kry
styn
a O
stro
wsk
a (2
002)
A-R
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 kwestionariuszy, klucz)
● Podręcznik● Kwestionariusze (25 egz.)● Klucz
99
WiekDorośli.
ProceduraBadania indywidualne i grupowe.
Kwestionariusz służy do badania postawy „Być” lub „Mieć” przy założeniu, że są to dwakrańce jednego kontinuum.
OpisNarzędzie składa się z 25 pozycji testowych (twierdzeń) – w tym 24 pozycje diagnostycznei jedna pozycja buforowa. Połowa diagnostycznych pozycji wskazuje na postawę „Być”,połowa na postawę „Mieć”. Badany ustosunkowuje się do twierdzeń zakreślając swojeodpowiedzi na siedmiostopniowej skali (od „Zdecydowanie zgadzam się” do „Zdecydo-wanie nie zgadzam się”). Wskaźnikiem postawy „Być” jest wysoki wynik w kwestionariuszu,postawy „Mieć” – niski wynik.
RzetelnośćSzacowano stabilność bezwzględną oraz zgodność wewnętrzną kwestionariusza – obawskaźniki uzyskały zadowalające wartości.
TrafnośćKorelacje wyników kwestionariusza z wynikami innych narzędzi kwestionariuszowych.
NormyDo oceny wyniku można wykorzystać (jako tymczasowe normy) średnie i odchylenia stan-dardowe 262-osobowej grupy badanych.
ZastosowanieDo badań naukowych.
SKA
LA P
OST
AW
BYĆ
I M
IEĆ
(SPB
iM)*
Aut
or te
stu:
Bro
nisł
aw G
rulk
owsk
i (20
07)
SPBiM
* Wydawcą testu jest Oficyna Wydawnicza „Impuls”
Materiały● Podręcznik zawierający kartę z instrukcją i twierdzeniami
Osobowość
Zainteresowania
102
ZAINTERESOWANIA
IZ – Inwentarz Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104TO-Z – Test Osobowości i Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106TZ – Test Zainteresowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105WKP – Wielowymiarowy Kwestionariusz Preferencji WKP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103
Zainteresowania
103
WKP
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy testowych, klucz)
● Podręcznik● Arkusze testowe (25 egz.)● Klucz
WIE
LOW
YMIA
ROW
Y KW
ESTIO
NA
RIUS
Z PR
EFER
ENC
JI W
KPA
utor
zy te
stu:
Ann
a M
atcz
ak, A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a, A
nna
Cie
chan
owic
z, E
wa
Zale
wsk
a, J
oann
a St
ańcz
ak (2
006)
WiekUczniowie gimnazjum, szkół średnich, dorośli.
ProceduraBadania grupowe i indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Kwestionariusz pozwalający na diagnozę preferencji w zakresie zainteresowań typamiczynności oraz warunków pracy. Pozwala na wygenerowanie listy preferowanych i odra-dzanych zawodów.
OpisKwestionariusz składa się ze 133 stwierdzeń dotyczących siedmiu grup zainteresowań od-noszących się do typów wykonywanych czynności (Zainteresowań Językowych; Zainteresowań Matematyczno-Logicznych; Zainteresowań Praktyczno-Technicznych; Za-interesowań Praktyczno-Estetycznych; Zainteresowań Opiekuńczo-Usługowych; Zainteresowań Kierowniczo-Organizacyjnych; Zainteresowań Biologicznych) oraz pre fe rowanych przez badanego warunków pracy: związanych z planowaniem bądź improwizowaniem, a także wymagających słabo bądź silnie stymulującego środowiskapracy. Osoba badana określa na pięciostopniowej skali, jak bardzo zgadza się, że danestwierdzenie odnosi się do niej.
W sprzedaży jest wersja komputerowa testu WKP oraz program umożliwiający wprowa-dzanie danych z papierowego arkusza, automatyczne dokonywanie obliczeń, genero-wanie wydruków.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej.
TrafnośćWykazana na podstawie analizy czynnikowej, porównań międzygrupowych (kobiety imężczyźni; różne grupy zawodowe), korelacji z innymi miarami zainteresowań zawodowych.
NormyDla uczniów gimnazjów i szkół średnich oraz dla osób dorosłych.
ZastosowanieWyniki kwestionariusza mogą okazać się pomocne w wyborze kierunku kształcenia i dokształcania się, w wyborze zawodu, w podejmowaniu decyzji o zmianie kwalifikacji itp.
Zainteresowania
104
ΨIZ
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 kwestionariuszy, 25 arkuszy odpowiedzi)
● Podręcznik ● Kwestionariusze (25 egz.) i arkusze odpowie dzi (25 egz.)
INW
ENTA
RZ Z
AIN
TERE
SOW
AŃ
*A
utor
zy te
stu:
Ann
a Fr
ydry
chow
icz,
Jad
wig
a Ja
wor
ska,
Tere
sa W
oyna
row
ska,
And
rzej
Mat
usze
wsk
i (19
94)
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 20 minut.
Inwentarz pozwala na ocenę 9 grup zainteresowań (Handlowo-Biurowe, Techniczne, Literackie, Rolnicze, Opiekuńcze, Wojskowe, Plastyczne, Naukowe, Muzyczne).
OpisInwentarz składa się z dwóch części. Pierwsza – zawiera 178 pytań, na które badany od-powiada wybierając jedną z trzech odpowiedzi. Część drugą, uzu pełniającą, tworzy lista11 dziedzin ludzkiej działalności, spośród których badany ma wybrać trzy, do których, wgwłasnej oceny, ma największe pre dyspozycje.
RzetelnośćZadowalająco wysoka stabilność, bardzo wysoka zgodność wewnętrz na.
TrafnośćSprawdzona trafność teoretyczna i diagnostyczna. Także wyniki analiz czynnikowych po-twierdzają trafność metody.
NormyDla VIII klas szkół podstawowych (obecnie II klasa gimnazjum) oraz III klas liceów ogólno -kształcących (obecnie II klasa LO) (próby ogólnopolskie).
ZastosowanieW doradztwie zawodowym.
Zainteresowania
105
Ψ TZ
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
Materiały● Komplet (podręcznik – polska standaryzacja TZ, 20 arkuszy pytań, 100 arkuszy odpowie-
dzi, 3 klucze na folii)● Arkusze odpowiedzi (100 egz.)
TEST
ZA
INTE
RESO
WA
Ń*
Aut
orzy
test
u: E
rich
Mitt
enec
ker i
Wal
ter T
oman
Polsk
a ad
apta
cja
i pod
ręcz
nik:
Elżb
ieta
Ren
ata
Daje
k (1
995)
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 25 minut.
Jest to skrócona wersja „Testu Osobowości i Zainteresowań” tych samych auto rów, opublikowanego w Polsce w 1993 roku. Służy do pomiaru zainteresowań.
Skale zainteresowań: zamiłowanie do życia na wsi-zamiłowanie do życia w mieście,rzemieślni cze, naukowe, rachunkowość i administracja, umiejętność obcowania z ludźmiw sklepach i lokalach gastronomicznych, sztuki plastyczne, językowe i literackie, mu-zyczne, zawody społeczne.
OpisTest ma postać zeszytu zawierającego 94 stwierdzenia, które badany ocenia na specjalnym arkuszu odpowiedzi.
RzetelnośćUmiarkowanie wysoka stabilność bezwzględna.
TrafnośćSprawdzana była trafność diagnostyczna.
NormyDla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej (obecnie II klasa gimnazjum) oraz uczniów klasy III liceum ogólnokształcącego (obecnie II klasa LO) (młodzież warszawska).
ZastosowanieW poradnictwie zawodowym.
Zainteresowania
106
TEST
OSO
BOW
OŚC
I I Z
AIN
TERE
SOW
AŃ
* A
utor
zy te
stu:
Eric
h M
itten
ecke
r i W
alte
r Tom
anPo
lska
adap
tacj
a i p
odrę
czni
k: E
lżbie
ta R
enat
a Da
jek
(199
3)
TO-Z Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik, kwestionariusz, 50 arkuszy odpowiedzi, 7 kluczy na folii, wyniki pol-
skiej standaryzacji, w tym normy)● Kwestionariusz (w formie zeszytu)● Arkusze odpowiedzi (50 egz.)
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA
WiekMłodzież.
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe; bez ograniczenia czasu, przeciętnie 45 minut.
Jest to wielowymiarowy inwentarz służący do pomiaru cech osobowości i zainteresowań.
Skale osobowościSamokrytyka–brak samokrytyki, nastawienie społeczne–nastawienie aspołeczne, ekstra -wersja–introwersja, nieneurotyczny–neurotyczny, niemaniakalny–maniakalny, niedepre-syjny–depresyjny, nieschizoidalny–schizoidalny, nieparanoidalny–paranoidalny,wegetatywnie stabilny–wegetatywnie labilny.
Skale zainteresowańZamiłowanie do życia na wsi-zamiłowanie do życia w mieście, rzemieślni cze, naukowe, ra-chunkowość i administracja, umiejętność obcowania z ludźmi w sklepach i lokalach ga-stronomicznych, sztuki plastyczne, językowe i literackie, muzyczne, zawody społeczne.
OpisTest O-Z ma postać zeszytu zawierającego 214 stwierdzeń (120 dotyczy osobowości, a 94– zainteresowań), które badany ocenia na specjalnym arkuszu odpowiedzi.
RzetelnośćUmiarkowanie wysoka stabilność bezwzględna.
TrafnośćSprawdzana była trafność diagnostyczna.
NormyDla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej (obecnie II klasa gimnazjum) oraz uczniów klasy III i IV szkoły średniej (obecnie II i III klasa szkoły średniej) (młodzież warszawska).
ZastosowanieW poradnictwie zawodowym.
Promocja
i psychologiazdrowia
108
PROMOCJA I PSYCHOLOGIA ZDROWIA
GHQ – Ocena Zdrowia Psychicznego wg D. Goldberga . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109Narzędzia pomiaru w promocji psychologii zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110
● AIS - Skala Akceptacji Choroby (autorzy: Barbara J. Felton, T.A. Revensoni G.A. Hinrichsen; adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● BPCQ - Kwestionariusz Przekonań na Temat Kontroli Bólu (autor: SuzanneSkevington; adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● CECS - Skala Kontroli Emocji (autorzy: Maggie Watson i Steven Greer;adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● CSQ - Kwestionariusz Strategii Radzenia Sobie z Bólem (autorzy: Anne C.Rosenstiel i Frances J. Keefe; adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● GSES - Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności (autorzy: Ralf Schwarzer,Michael Jerusalem i Zygfryd Juczyński)
● IZZ - Inwentarz Zachowań Zdrowotnych (autor: Zygfryd Juczyński)● KompOs - Skala Kompetencji Osobistej (autor: Zygfryd Juczyński)● LKZ - Lista Kryteriów Zdrowia (autor: Zygfryd Juczyński)● LOT-R - Test Orientacji Życiowej (autorzy: Michael F. Scheier, Charles S.
Carver, Michael W. Bridges; adaptacja: Ryszard Poprawa i ZygfrydJuczyński)
● LWO - Lista Wartości Osobistych (autor: Zygfryd Juczyński)● MHLC - Wielowymiarowa Skala Umiejscowienia Kontroli Zdrowia (autorzy:
Kenneth A. Wallston, Barbara S. Wallston, Robert DeVellis; adaptacja:Zygfryd Juczyński)
● Mini-MAC - Skala Przystosowania Psychicznego do Choroby No wo -tworowej (autorzy: Maggie Watson, Matthew Law, Maria dos Santos,Steven Greer, John Baruch i Judith Bliss; adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● PRF - Lista Oczekiwań Pacjenta (autorzy: Peter Salmon i John Quine; adap-tacja: Zygfryd Juczyński)
● SEG - Skala Ekspresji Gniewu (autorzy: Nina Ogińska-Bulik i ZygfrydJuczyński)
● SWLS - Skala Satysfakcji z Życia (autorzy: Ed Diener, R.A. Emmons, R.J. Lar-son, S. Griffin; adaptacja: Zygfryd Juczyński)
● TAB - Skala TypuA/B-wersja DM (autorzy: Nina Ogińska-Bulik i ZygfrydJuczyński)
● TYP-A - Skala Typu A-Framingham (autorzy: grupa badawcza w ramachFramingham Heart Study; adapta cja: Zygfryd Juczyński)
Promocja i psychologia zdrowia
109
GHQ
* Wydawcą testu jest Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi
Materiały● Komplet (podręcznik, 20 arkuszy GHQ-12, 20 arkuszy GHQ-28)
● Podręcznik● Arkusze GHQ-12 (20 egz.)● Arkusze GHQ-28 (20 egz.)
OC
ENA
ZDR
OW
IA P
SYC
HIC
ZNEG
O
wg
D. G
oldb
erga
*A
utor
test
u: D
avid
Gol
dber
gPo
lska
adap
tacj
a: Z
ofia
Mak
owsk
a i D
orot
a M
erec
z (2
001)
WiekDorośli.
ProceduraBadania indywidualne lub grupowe, czas badania na ogół nie przekracza 10 min.
Kwestionariusze Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-12 i GHQ-28 służą do oceny stanu zdrowiapsychicznego osób dorosłych. Pozwalają na wyłonienie osób, których stan psychicznyuległ czasowemu lub długookresowemu załamaniu w wyniku doświadczanych trudności,problemów lub na skutek choroby psychicznej oraz takich, u których występuje istotneryzyko zaburzeń zdrowia psychicznego.
OpisKwestionariusze Ogólnego Stanu Zdrowia, 12-pytaniowy (GHQ-12) oraz 28-pytaniowy(GHQ-28), wywodzą się z wersji podstawowej 60-pytaniowej Kwestionariusza OgólnegoStanu Zdrowia Davida Goldberga. W wersji GHQ-12 uzyskuje się jedynie wynik ogólnybędący wskaźnikiem stanu zdrowia psychicznego pacjenta, natomiast wersja GHQ-28oprócz wyniku ogólnego ma cztery skale: symptomy somatyczne; niepokój, bezsenność;zaburzenia funkcjonowania i symptomy depresji.
RzetelnośćWysokie współczynniki zgodności wewnętrznej obu kwestionariuszy oraz zadowalającastabilność bezwzględna.
TrafnośćPotwierdzona metodą porównań międzygrupowych oraz analiz czynnikowych wersjiGHQ-28.
NormyOpracowano normy stenowe (oddzielne dla ko biet i mężczyzn) dla pracujących osóbdorosłych, pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej.
ZastosowanieBadania przesiewowe mające na celu ujawnienie osób z zaburzeniami psychicznymi orazbadania kondycji psychicznej różnych populacji.
Promocja i psychologia zdrowia
110
NPPPZ
Materiały● Komplet (podręcznik, po 25 arkuszy do 17 testów)
● Podręcznik● Arkusze do 17 testów (po 25 egz.)
NA
RZĘD
ZIA
PO
MIA
RU W
PRO
MO
CJI
I PS
YCHO
LOG
II ZD
ROW
IAA
utor
zbi
oru:
Zyg
fryd
Jucz
yńsk
i (20
01)
Jest to zbiór zawierający dane o psychometrycznych właściwościach i instrukcje do 17 na-rzędzi wymienionych na stronie 108.
OpisWszystkie narzędzia należą do typu „papier-ołówek” i oparte są na samoopisie. Są to krót-kie i łatwe w stosowaniu skale i kwestionariusze. Badani udzielają odpowiedzi na arkuszachtestowych.
RzetelnośćW większości przypadków oceniano zgodność wewnętrzną, a niekiedy – także stabilnośćwyników, powtarzając badanie po upływie sześciu tygodni.
TrafnośćUstalano trafność diagnostyczną korelując wyniki danego narzędzia z wynikami innychtestów; dla większości narzędzi oceniano też trafność teoretyczną stosując analizę czyn-nikową.
NormyNormy stenowe dla prób ogólnych; średnie arytmetyczne dla różnych grup klinicznych.
ZastosowanieDla celów naukowych oraz dla celów diagnostycznych (praktycznych). Mogą być stoso-wane nie tylko przez psychologów, ale także przez lekarzy, socjologów, pedagogów orazinnych specjalistów zajmujących się promocją zdrowia, edukacją zdrowotną, profilaktykąi terapią.
Neuropsychologia
112
NEUROPSYCHOLOGIA
BENDER – Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116BENTON – Test Pamięci Wzrokowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115DUM – Diagnozowanie Uszkodzeń Mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117ŁUCKI – Zestaw prób do badania procesów poznawczych u pacjentów z
uszkodzeniami mózgu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118MINIMENTAL – Krótka Skala Oceny Stanu Umysłowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113RFFT – Test Płynności Figuralnej Ruffa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .119RHLB-PL – Bateria Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych
Prawej Półkuli RHLB-PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114
Neuropsychologia
113
KRÓ
TKA
SKA
LA O
CEN
Y ST
AN
U UM
YSŁO
WEG
O(M
MSE
)A
utor
test
u: M
arsh
al F
. Fol
stei
n, S
usan
E. F
olst
ein,
Gar
y Fa
njia
ng
Ψ MINIMENTAL
Materiały● Komplet (przewodnik kliniczny, podręcznik użytkownika, 25 arkuszy testowych, karta z
rysunkami pantogramów) ● Przewodnik kliniczny● Podręcznik użytkownika● Arkusze testowe (25 egz.)● Karta z rysunkami pantogramów
WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie grupowe lub indywidualne; czas badania nieograniczony.
Test służy do badania pamięci i percepcji wzrokowej.
OpisMMSE składa się z 30 pytań/zadań pozwalających na ilościową ocenę różnych aspektówfunkcjonowania poznawczego. W skład obszarów poddawanych ocenie wchodzą:Orientacja w czasie, Orientacja w miejscu, Zapamiętywanie, Uwaga i liczenie, Przypomi-nanie, Nazywanie, Powtarzanie, Rozumienie, Czytanie, Pisanie i Rysowanie.
Rzetelność (dane amerykańskie)Zróżnicowane współczynniki zgodności wewnętrznej i stabilności czasowej, zależnie odbadanych prób (wyższe współczynniki otrzymano w grupach klinicznych, niższe u osóbzdrowych). Bardzo wysokie współczynniki zgodności ocen sędziów.
Trafność (dane amerykańskie)Zadowalające korelacje z innymi miarami funkcji poznawczych. Potwierdzona trafnośćdiagnostyczna metodą porównań międzygrupowych.
Normy (dane amerykańskie)Dla osób w wieku od 18. do powyżej 85. roku życia.
ZastosowaniePrzesiewowe badania dysfunkcji poznawczych (głównie w procesach otępiennychmózgu) oraz monitorowanie przebiegu choroby.
ΨRHLB-PL
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, podręcznik oryginalny, zeszyt testowy, płyta
CD, dwie plansze do testów prozodii, trzy plansze dla badającego, 25 arkuszy zapisu –część I, 25 arkuszy zapisu – część II, 25 arkuszy wyników)
● Podręcznik z polską normalizacją ● Plansze dla badającego (kpl. 3 egz.)● Podręcznik oryginalny ● Arkusze zapisu – część I (25 egz.)● Zeszyt testowy ● Arkusze zapisu – część II (25 egz.)● Płyta CD z nagranymi testami prozodii ● Arkusz wyników (25 egz.)● Plansze do testów prozodii (kpl. 2 egz.)
BATE
RIA
TEST
ÓW
DO
BA
DAN
IA F
UNKC
JI J
ĘZYK
OW
YCH
IKO
MUN
IKA
CYJ
NYC
H PR
AW
EJ P
ÓŁK
ULI M
ÓZG
U (R
HLB-
PL)
Aut
or te
stu:
Kar
en B
ryan
Ada
ptac
ja: E
mili
a Ło
jek
(200
7)
WiekMłodzież, dorośli
ProceduraBadanie indywidualne; czas nieograniczony – przeciętnie około 60 min.
Bateria służy do diagnozy deficytów neuropsychologicznych, zwłaszcza językowych i ko-munikacyjnych, u osób z dysfunkcjami prawej półkuli mózgu.
OpisRHLB-PL składa się z następujących 11 testów: Test Wnioskowania, Test Leksykalno-Seman-tyczny, Test Humoru, Test Komentarzy, Test Metafor Rysunkowych, Test Metafor Pisanych,Test Wyjaśnień Metafor Rysunkowych, Test Wyjaśnień Metafor Pisanych, Test Prozodii Emo-cjonalnej, Test Prozodii Językowej, Analiza Dyskursu. Materiał testowy jest zróżnicowany istanowią go: słowne opisy różnych sytuacji (w testach: Wnioskowania, Humoru, MetaforPisanych), obrazki (w testach: Leksykalno-Semantycznym i Metafor Rysunkowych), nagra-nie z bezsensownymi zdaniami (w testach prozodii). Większość pomocy znajduje się w ze-szycie testowym, zadania w testach prozodii nagrane są na płytę CD. Zadaniem osobybadanej jest udzielenie odpowiedzi na pytania odnoszące się do przedstawionej sytuacjiw Teście Wnioskowania, wybranie obrazka odpowiadającego słowu wypowiadanemuprzez badającego w Teście Leksykalno-Semantycznym, wybranie jednej odpowiedziwskazującej na rozumienie humoru i metafor w testach je mierzących, wskazanie zabar-wienia emocjonalnego i trybu w jakim wypowiadanej jest zdanie w testach prozodii. Po-nadto badający zapisuje komentarze spontanicznie wypowiadane przez badanego, prosio wyjaśnienie metafor oraz ocenia dyskurs. Niektóre testy w baterii poprzedzone są zada-niami przykładowymi.
RzetelnośćWysoka stabilność oraz duża zgodność między ocenami sędziów kompetentnych, zgod-ność wewnętrzna - niska w przypadku osób zdrowych lecz zadowalająca w grupach klinicznych.
TrafnośćWyniki potwierdziły wysoką trafność diagnostyczną baterii. Umożliwia ona rozróżnienie po-między osobami zdrowymi a pacjentami z dysfunkcjami mózgu o odmiennych etiologiachi lokalizacjach uszkodzenia. Jest także trafnym narzędziem różnicującym pacjentów zuszkodzeniami prawostronnymi mózgu od osób z lezjami po lewej stronie i chorych z ró-żnym stopniem choroby otępiennej. Analiza czynnikowa umożliwiła pogrupowanie testóww pięć stosunkowo niezależnych zdolności, dając dodatkowe możliwości interpretacyjne.
NormyDla osób z uszkodzoną prawą półkulą mózgu.
ZastosowanieDiagnoza różnicowa w przypadku różnych chorób mózgu.
Neuropsychologia
114
Neuropsychologia
115
Ψ BENTON
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, podręcznik oryginalny, zeszyt z wzorami,
25 arkuszy odpowiedzi, klucz)● Podręcznik z polską normalizacją (Uwaga! Podręcznik nie zawiera instrukcji badania
i sposobu obliczania wyników)● Podręcznik oryginalny● Zeszyt z wzorami● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Klucz
TEST
PA
MIĘ
CI W
ZRO
KOW
EJ B
ENTO
NA
Aut
or te
stu:
Artu
r L. B
ento
n (w
ydan
ie p
iąte
z 1
992
roku
) (19
96)
Polsk
a no
rmal
izacj
a: A
leks
andr
a Ja
wor
owsk
a (2
007)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne, bez ograniczenia czasu, badanie jedną wersją trwa około 5 minut.
Test służy do badania pamięci i percepcji wzrokowej.
OpisTest posiada trzy alternatywne, równoległe wersje C, D i E, które mogą być zastosowanew badaniu czterema alternatywnymi metodami (A, B, C, D). Badany rysuje przedstawionewzory z pamięci lub je przerysowuje.
Polskie badania normalizacyjne przeprowadzono przy użyciu metody A polegającej nanatychmiastowym odtwarzaniu z pamięci wzoru oglądanego uprzednio przez 10 sekund.Zastosowano wersje C, D i E testu. Uzyskane wyniki nie pozwoliły na uznanie tych wersji zarównoważne.
RzetelnośćBardzo wysoka zgodność ocen sędziów dla dwóch podstawowych wskaźników (LiczbaPoprawnych Odwzorowań, Liczba Błędów Ogółem). Zróżnicowana stabilność określanana podstawie dwukrotnego badania w odstępie trzech tygodni. Niezbyt wysoka zgod-ność wewnętrzna, choć wyższa dla grup klinicznych niż dla prób pochodzących z popu-lacji ogólnej.
TrafnośćIstotne korelacje z wynikami Testu Wzrokowo-Motorycznego Gestalt L. Bender; dorośli zgrup klinicznych wykonują test istotnie gorzej niż osoby zdrowe, a dzieci upośledzone –gorzej niż ich rówieśnicy z próby ogólnej.
NormyDane ogólnopolskie – dla populacji w wieku 5 – 25 lat oraz 55 – 75 lat, osobno dla każdejwersji testu.
ZastosowanieDiagnoza neuropsychologiczna, badania naukowe.
Neuropsychologia
116
ΨBENDER
Materiały● Komplet (podręcznik, wzory testowe, 25 arkuszy zapisu)
● Podręcznik (przekład oryginalnej instrukcji i monografii)● Wzory testowe● Arkusze zapisu (25 egz.)
WZR
OKO
WO
-MO
TORY
CZN
Y TE
ST G
ESTA
LTA
utor
test
u: L
aure
tta B
ende
r (19
98)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne, bez ograniczenia czasu.
Test służy do badania orientacji przestrzennej w toku kopiowania dziewięciu wzorów rysunkowych.
Powszechnie stosowany w badaniach kli nicznych przy diagnozowaniu różnych rodzajóworganicznych schorzeń mózgu, upośledzenia umysłowego, psychoz alkoholowych, demencji starczej. Stosowany także do wykrywania przypadków symulacji upośledzeniaumysłowego i chorób psychicznych.
NormyBrak; dane jakościowe dla dzieci w wieku 3 – 11 lat; liczne dane kliniczne służące oceniedzieci i dorosłych.
ZastosowanieDiagnoza neuropsychologiczna, badania naukowe.
Neuropsychologia
117
Ψ DUM
* Wydawcą testu jest wydawnictwo ERDA.
Materiały● Komplet (podręcznik, dwa zestawy kartoników z rysunkami, 5 drewnianych patyczków,
100 arkuszy zapisu)● Arkusze zapisu (100 egz.)
DIA
GN
OZO
WA
NIE
USZ
KODZ
EŃ M
ÓZG
U*w
g F.
Hill
ersa
Sig
rid W
eidl
ich,
Geo
rg L
ambe
rti (1
996)
WiekDzieci, młodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne, bez ograniczenia czasu.
Jest to metoda przeznaczona do oceny zaburzeń pamięci, w czasie uczenia się na ma-teriale figuralnym.
OpisTest posiada dwie równoległe wersje. Zadaniem badanego jest zapamiętanie serii figurprzedstawionych na rysunkach, a następnie odtworzenie ich z pamięci przy pomocydrewnianych patyczków.
Rzetelność (dane niemieckie)Sprawdzona stabilność bezwzględna oraz stabilność względna.
Trafność (dane niemieckie)Sprawdzana trafność diagnostyczna.
Normy (dane niemieckie)Dla dzieci i młodzieży (5 – 21 lat) oraz dla dorosłych.
ZastosowanieDiagnoza neuropsychologiczna, badania przesiewowe.
Neuropsychologia
118
Materiały● Komplet (4 zeszyty z próbami)
ZEST
AW
PRÓ
B DO
BA
DAN
IA P
ROC
ESÓ
W P
OZN
AW
CZY
CH
U PA
CJE
NTÓ
W Z
USZ
KODZ
ENIA
MI M
ÓZG
UA
utor
test
u: W
łodz
imie
rz Ł
ucki
Wyd
anie
dru
gie
(pop
raw
ione
i ro
zsze
rzon
e) (1
995)
Zestaw Prób nie ma charakteru testu. Wykorzystywany jest w badaniu klinicz nym osób wy-kazujących objawy zaburzeń po uszkodzeniu centralnego układu nerwowego. Zestawpomaga w określeniu charakteru i rozmiarów zaburzeń, w podjęciu decyzji dotyczącychmetod rehabi litacji zaburzonych funkcji, a wreszcie – w ocenie stopnia, w jakim owe za-burzone funkcje zostały przywrócone w wyniku prowadzonych zajęć.
ŁUCKI
Neuropsychologia
119
Ψ RFFT
Materiały● Komplet (podręcznik z polską normalizacją, podręcznik oryginalny, 10 zeszytów testo-
wych).● Podręcznik z polską normalizacją● Podręcznik oryginalny● Zeszyty testowe (10 egz.) TE
ST P
ŁYN
NO
ŚCI N
IEW
ERBA
LNEJ
RUF
FAA
utor
test
u: R
onal
d M
. Ruf
fPo
lska
stan
dary
zacj
a: E
mili
a Ło
jek
i Joa
nna
Stań
czak
(200
5)WiekMłodzież, dorośli.
ProceduraBadanie indywidualne, czas ograniczony – 5 min.
Test służy do pomiaru płynności niewerbalnej, traktowanej jako sprawność tworzenia no-wych wzorów w ograniczonym czasie.
OpisRFFT składa się z 5 części – plansz. Na każdej planszy wydrukowanych jest 35 kwadratów,z rozmieszczonym w nich określonym układem kropek oraz bodźców zakłócających. Za-daniem osoby badanej jest połączenie prostą linią co najmniej dwóch kropek w każdymkwadracie, tak jednak, żeby za każdym razem powstała nowa figura. Na wykonanie ka-żdej części testu przeznaczonych jest po 60 sekund. Poszczególne części poprzedzone sązadaniami przykładowymi.
RzetelnośćW polskiej standaryzacji sprawdzana stabilność bezwzględna oraz zgodność ocen sędziów.
TrafnośćSprawdzone korelacje z miarami funkcji poznawczych oraz potwierdzona trafność dia-gnostyczna metodą porównań międzygrupowych – osoby z różnymi lokalizacjami i różnąetiologią uszkodzenia mózgu.
NormyDla osób w wieku od 16. do 79. roku życia (próba ogólnopolska).
ZastosowanieDiagnoza neuropsychologiczna.
Rodzinaszkoła
122
RODZINA, SZKOŁA
JA I MOJA SZKOŁA – Kwestionariusz „Ja i moja szkoła ” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126KKM – Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129KPR-Roc – Kwestionariusz Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców . . . . . . . . .128KSP – Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130KWM – Kwestionariusze „Klasa wobec mnie”; „Ja wobec klasy” . . . . . . . . . . . . .127Rysunek rodziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123SPR – Skala Postaw Rodzicielskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131TKZ R-D – Test Komunikacji Zadaniowej Rodzic – Dziecko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124TSS – Test Stosunków Szkolnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125
Rodzina, Szkoła
123
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedago gicznej
Ψ
Materiały● Podręcznik● Arkusze (25 egz.)
RYSUNEK RODZINY
RYSU
NEK
RO
DZIN
Y*A
utor
test
u: A
nna
Fryd
rych
owic
z (1
996)
WiekDzieci od 6. do 11. roku życia.
ProceduraBadanie indywidualne; bez ograniczenia czasu.
Jest to metoda projekcyjna przeznaczona do badania stosunków wewnątrzrodzinnych.
OpisCzęść pierwsza badania to rysunek dziecka według instrukcji „Narysuj rodzinę, jakąchcesz”. Część druga, to wywiad z dzieckiem prowadzony na podstawie wykonanego rysunku. Rysunek ocenia się za względu na formę i treść, według podanych w podręczniku reguł.
RzetelnośćSprawdzano zgodność ocen sędziów, uzyskując dla poszczególnych kryteriów zróżnico -wane wskaźniki zgodności.
TrafnośćSprawdzano trafność kryterialną.
Rodzina, Szkoła
124
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedago gicznej
ΨTKZ R-D
Materiały● Komplet (podręcznik, plansza dla dziecka, plansza dla rodzica, przesłona, 25 arkuszy)
● Podręcznik● Plansza z zadaniem dla dziecka ● Plansza z zadaniem dla rodzica ● Przesłona oddzielająca dziecko od rodzica● Arkusze (25 egz.)
TEST
KO
MUN
IKA
CJI
ZA
DAN
IOW
EJ
RODZ
IC –
DZI
ECKO
*A
utor
test
u: A
nna
Fryd
rych
owic
z (2
003)
ProceduraBadanie indywidualne dziecka i rodzica w sytuacji wykonywania przez nich zadania te-stowego; przeciętnie badanie zajmuje kilkanaście minut.
Test służy do diagnozy efektywności zachowań komunikacyjnych dziecka i rodzica wsytua cjach zadaniowych.
OpisBadający obserwuje zachowanie dziecka i rodzica (ojca lub matki), korzystając z dwu osobnych skal obserwacyjnych (D i R) złożonych – odpowiednio – z 15 i 19 pozycji. Zada-nie, podczas którego dokonywana jest obserwacja, polega na „przeprowadzeniu”dziecka przez rodzica, za pomocą wyjaśnień słownych, po odpowiedniej drodze na sche-matycznym planie miasta.
RzetelnośćZadowalająca zgodność wewnętrzna i stabilność bezwzględna obu skal.
TrafnośćOkreślana na podstawie korelacji między skalami (w zależności od płci badanych), analizy czynnikowej, a także związku wyników z temperamentem dzieci i ro dziców orazrozwojem umysłowym dzieci.
NormyTymczasowe normy stenowe dla dwu poziomów wieku: 6 – 7 i 8 – 9 lat (skala D) oraz trzechpoziomów wykształcenia rodziców (skala R).
ZastosowaniePoradnictwo szkolne (optymalizowanie pomocy w nauce udzielanej dzieciom przez rodziców czy profesjonalistów).
Rodzina, Szkoła
125
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Ψ TSS
Materiały● Komplet (podręcznik, pomoce, 25 arkuszy)
● Podręcznik● Pomoce● Arkusze ocen (25 egz.) TE
ST S
TOSU
NKÓ
W S
ZKO
LNYC
H*A
utor
test
u: E
lżbie
ta Z
wie
rzyń
ska
(200
0)
WiekDzieci od 10 do 14 lat.
ProceduraBadanie indywidualne, bez ograniczenia czasu – przeważnie 30 minut.
TSS jest testem projekcyjnym. Służy do badania obrazu relacji interpersonalnych związa-nych z nauką szkolną u dzieci.
OpisTSS składa się z 12 czarno-białych obrazków przedstawiających dziecko lub dzieci samelub w obecności dorosłego w różnych sytuacjach związanych ze szkołą. Badany ma uło-żyć opowiadanie do każdego obrazka. Opowiadania ocenia się wg kategorii podanychw podręczniku. Kategorie te dotyczą obszaru interakcji i emocji.
RzetelnośćSprawdzono obiektywność klucza stoso wanego przy kategoryzacji wyników. Współczyn-niki zgodności ocen sędziów są wysokie.
TrafnośćAnaliza trafności przyjętego klucza pozwoliła stwierdzić jego użyteczność dla różnicowa-nia grup dzieci mających skrajnie odmienne doświadczenie szkolne.
ZastosowanieW pracy psychologa szkolnego.
Rodzina, Szkoła
126
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej
ΨJA I MOJA SZKOŁA
Materiały● Komplet (podręcznik, pomoce, 25 arkuszy)
● Podręcznik● Pomoce● Arkusze ocen (25 egz.)
KWES
TION
ARI
USZ
JA I
MO
JA S
ZKO
ŁA*
Aut
orzy
test
u: E
lżbie
ta Z
wie
rzyń
ska,
And
rzej
Mat
usze
wsk
i (20
02)
WiekDzieci od 10 do 15 lat.
ProceduraBadanie indywidualne (w uzasadnionych przypadkach także grupowe); bez ograniczeniaczasu – przeciętnie około 20 minut.
Kwestionariusz przeznaczony jest do badania motywacji do nauki oraz lęku szkolnego.
OpisKwestionariusz składa się z 73 twierdzeń o charakterze samoopisowym, do których badanyustosunkowuje się, zakreślając odpowiedź TAK, NIE lub „?”. Pozycje te tworzą skale Motywacji do Nauki, Lęku Szkolnego oraz skalę Kłamstwa.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna i stabilność skal Motywacji do Nauki i Lęku Szkolnego.
TrafnośćWykazana na podstawie badań nad związkiem między wynikami obu skal a ocenamiszkolnymi, ocenami z zachowania, popularnością w klasie, przystosowaniem do szkoły iwynikami skal lęku kwestionariusza „Jak się czujesz?".
NormyStenowe dla dziewcząt i chłopców z klas IV–VI szkół podstawowych oraz z klas I i II gim-nazjum.
ZastosowanieW diagnozowaniu czynników emocjonalno-motywacyjnych wpływających na poziomosiągnięć szkolnych dziecka.
Rodzina, Szkoła
127
KWMΨ
* Wydawcą testu jest Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedago gicznej
Materiały● Komplet (podręcznik, 25 arkuszy odpowiedzi, 25 kwestionariuszy „Klasa wobec mnie”,
25 kwestionariuszy „Ja wobec klasy”, klucz)● Podręcznik● Arkusze odpowiedzi (25 egz.)● Kwestionariusze „Klasa wobec mnie” (25 egz.)● Kwestionariusze „Ja wobec klasy” (25 egz.)● Klucz
KWES
TION
ARI
USZE
„KL
ASA
WO
BEC
MN
IE”,
„JA
WO
BEC
KLA
SY”*
Aut
orzy
test
u: A
nna
Zwie
rzyń
ska,
And
rzej
Mat
usze
wsk
i (20
06)
WiekDzieci od 10 do 15 lat.
ProceduraPrzede wszystkim badania indywidualne; badany wypełnia oba kwestionariusze; czas ba-dania nieograniczony – przeciętnie wynosi 30 minut.
Zestaw kwestionariuszy stworzono na potrzeby diagnozy nieprzystosowania społecznegodzieci w klasie szkolnej.
OpisNarzędzie składa się z dwóch kwestionariuszy: A – Klasa wobec mnie (26 pozycji) i B – Jawobec klasy (24 pozycji). Na pozycje testowe składają się opisy różnych sytuacji występu-jących w szkole oraz, pojawiające się w odpowiedzi na nie, reakcje. Badany ocenia – napięciostopniowej skali – z jaką częstotliwością doświadcza tych reakcji.
RzetelnośćSzacowaną zgodność wewnętrzną testu można określić jako zadowalająco wysoką.
TrafnośćKorelacje wyników kwestionariuszy z różnymi zmiennymi związanymi ze społecznym i po-znawczym funkcjonowaniem w szkole.
NormyDziewczęta i chłopcy z IV–VI klasy szkoły podstawowej oraz I – III klasy gimnazjum.
ZastosowanieDiagnozowanie nieprzystosowania społecznego dzieci w sytuacji szkolnej.
Rodzina, Szkoła
128
WiekDorośli
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, czas badania – nieograniczony; przeciętnie około 40minut.
Kwestionariusz służy do retrospektywnej oceny postaw rodzicielskich matki i ojca.
OpisNarzędzie składa się z dwóch kwestionariuszy – do oceny postaw ojca i matki osobno.Każdy z kwestionariuszy zawiera po 50 stwierdzeń, badany ustosunkowuje się do nich napięciopunktowej skali. Narzędzie pozwala na retrospektywną ocenę rodziców w zakresiepięciu postaw rodzicielskich: akceptacji/odrzucania, wymagania, autonomii, niekonse-kwencji i ochraniania.
RzetelnośćWysoka zgodność wewnętrzna wszystkich pięciu wymiarów.
TrafnośćZbadana trafność kryterialna (jako kryterium m. in.: staż małżeński, wychowywanie się wrodzinie z problemami alkoholowymi, choroba somatyczna, osadzenie w więzieniu); ko-relacje z NEO-FFI.
NormyStenowe, osobno dla kobiet i mężczyzn w wieku 20 – 60 lat.
ZastosowanieDo diagnozy indywidualnej; do badań naukowych.
KWES
TION
ARI
USZ
RETR
OSP
EKTY
WN
EJ O
CEN
YPO
STA
W R
ODZ
ICÓ
W K
PR-R
oc*
Aut
or: M
iecz
ysła
w P
lopa
ΨKPR-Roc
* Wydawcą testu jest VIZJA PRESS & IT
Materiały● Komplet (podręcznik, 50 arkuszy Postawy rodzicielskie ojca, 50 arkuszy Postawy rodziciel-
skie matki, 50 arkuszy Mój ojciec, 50 arkuszy Moja matka)● Arkusze (komplet wszystkich arkuszy: 50 arkuszy Postawy rodzicielskie ojca, 50 arkuszy
Postawy rodzicielskie matki, 50 arkuszy Mój ojciec, 50 arkuszy Moja matka)
Rodzina, Szkoła
129
WiekDorośli
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, czas badania – nieograniczony; przeciętnie około 40minut.
Kwestionariusz jest przeznaczony do badania zachowań komunikacyjnych w małżeń -stwie.
OpisNa kwestionariusz składają się dwie formy: jedna z nich przeznaczona jest do oceny wła-snych zachowań komunikacyjnych, druga – do oceny zachowań partnera. Każda z tychform ma po 30 pozycji, obydwie badają trzy główne wymiary komunikacji w małżeństwie:wsparcie, zaangażowanie i deprecjację. Dwa pierwsze wymiary można dodatkowo inter-pretować bardziej szczegółowo (wsparcie lub zaangażowanie zorientowane na ogólnesamopoczucie partnera oraz wsparcie lub zaangażowanie zorientowane na konkretneproblemy partnera. Osoba badana ustosunkowuje się do każdego ze stwierdzeń na pi-ęciostopniowej skali.
RzetelnośćWysokie wskaźniki zgodności wewnętrznej.
TrafnośćPorównanie wyników grup kontrastowych: par homoseksualnych i heteroseksualnych orazpar różniących się długością związku; korelacje z kwestionariuszem osobowości oraz kwe-stionariuszami badającymi postawy rodzicielskie, relacje rodzinne, style przywiązania.
NormyOpracowane na podstawie wyników 3396 osób badanych różniących się wiekiem, wy-kształceniem, stażem małżeńskim; stenowe, opracowane osobno dla kobiet i mężczyznw wieku 20 – 60 lat.
ZastosowanieDla psychologów zajmujących się problematyką małżeństwa – do diagnozowania moc-nych i słabych stron komunikacji w małżeństwie; do badań naukowych.
KWES
TION
ARI
USZE
KO
MUN
IKA
CJI
MA
ŁŻEŃ
SKIE
J*A
utor
: Mie
czys
ław
Plo
pa
Ψ KKM
* Wydawcą testu jest VIZJA PRESS & IT
Materiały● Komplet (podręcznik, 50 arkuszy do oceny własnych zachowań – wersja dla żony/męża,
50 arkuszy do oceny zachowań żony/męża, 50 arkuszy obliczeniowych do oceny wła-snych zachowań – wersja dla żony, 50 arkuszy obliczeniowych do oceny własnych za-chowań – wersja dla męża, 50 arkuszy obliczeniowych do oceny zachowań żony, 50arkuszy obliczeniowych do oceny zachowań męża)
Rodzina, Szkoła
130
WiekDorośli
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, czas badania – nieograniczony; przeciętnie około15minut.
Kwestionariusz jest przeznaczony do badania stylów przywiązaniowych w relacjach part-nerskich (romantycznych).
OpisNarzędzie składa się z 24 stwierdzeń, po 8 dla każdej z trzech skal pozwalających na dia-gnozowanie różnych stylów przywiązaniowych: stylu bezpiecznego, stylu lękowo-ambi-walentnego oraz stylu unikowego. Osoba badana ustosunkowuje się do każdego zestwierdzeń na siedmiostopniowej skali.
RzetelnośćUmiarkowane i wysokie wskaźniki zgodności wewnętrznej.
TrafnośćBadana trafność kryterialna (jako kryteria m. in.: satysfakcja z małżeństwa, staż małżeński,jakość komunikacji w małżeństwie); korelacje z kwestionariuszami osobowości (NEO-FFI, 16PF), także z Kwestionariuszem Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS.
NormyStenowe, osobno dla kobiet i mężczyzn w wieku 20 – 60 lat.
ZastosowanieGłównie do badań naukowych.
KWES
TIONA
RIUS
Z ST
YLÓ
W P
RZYW
IĄZA
NIO
WYC
H*Au
tor:
Mie
czys
ław
Plo
pa
ΨKSP
* Wydawcą testu jest VIZJA PRESS & IT
Materiały● Komplet (podręcznik, 100 arkuszy obliczeniowych dla kobiet, 100 arkuszy obliczenio-
wych dla mężczyzn, 100 kwestionariuszy dla kobiet, 100 kwestionariuszy dla mężczyzn)
Rodzina, Szkoła
131
WiekDorośli
ProceduraBadanie indywidualne lub grupowe, czas badania – nieograniczony; przeciętnie około 40minut.
Kwestionariusz jest przeznaczony do badania postaw rodzicielskich.
OpisKwestionariusz składa się z dwóch wersji – przeznaczonej do oceny postaw rodzicielskichmatki oraz służącej ocenie postaw rodzicielskich ojca. Każdy z tych arkuszy zawiera po 50stwierdzeń diagnostycznych grupujących się w pięć wymiarów odpowiadających pięciupostawom rodzicielskim: akceptacji-odrzucenia, nadmiernie wymagającej, autonomii,niekonsekwentnej, nadmiernie ochraniającej. Osoba badana ustosunkowuje się do ka-żdego ze stwierdzeń na pięciostopniowej skali.
RzetelnośćWysokie wskaźniki zgodności wewnętrznej obu wersji – dla matek i dla ojców.
TrafnośćTrafność teoretyczna badana poprzez analizę czynnikową i korelacje z kwestionariuszemoceny płci psychologicznej oraz retrospektywnej oceny postaw rodzicielskich swoich ro-dziców; liczne dowody przemawiające za trafnością kryterialną (wyniki różnych grup spe-cjalnych).
NormyOpracowane na podstawie wyników reprezentatywnej próby 3249 kobiet i 2786mężczyzn; stenowe, opracowane osobno dla kobiet i mężczyzn różniących się wiekiem,wykształceniem, liczbą i wiekiem dzieci w rodzinie.
ZastosowanieDla psychologów zajmujących się problematyką rodzinną i wychowawczą; do badańnaukowych.
SKA
LA P
OST
AW
RO
DZIC
IELS
KIC
H*A
utor
: Mie
czys
ław
Plo
pa
* Wydawcą testu jest VIZJA PRESS & IT
Ψ SPR
Materiały● Komplet (podręcznik, 50 arkuszy z twierdzeniami – wersja dla matek, 50 arkuszy z twier-
dzeniami – wersja dla ojców, 50 arkuszy obliczeniowych – wersja dla matki, 50 arkuszyobliczeniowych – wersja dla ojca)
Programykomputerowe
134
PROGRAMY KOMPUTEROWE
Metoda Konfrontacji z Sobą Hermansa 2000 – program do obliczania wyników .144Psychologiczne Testy Komputerowe PTK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135Psychologiczne Testy Komputerowe PTK – Demo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137PSI-TESTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138Inne programy komputerowe
PKIE – Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej – wersja dosamobadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141PTI – Popularny Test Inteligencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142WKP – program do obliczania wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140WKP – wersja komputerowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .139WOZ – Wstępna Orientacja Zawodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143
Programy komputerowe
135
PTKΨ
PSYC
HOLO
GIC
ZNE
TEST
Y KO
MPU
TERO
WE
–ko
mpu
tero
we
wer
sje te
stów
psy
chol
ogic
znyc
hA
utor
zy p
rogr
amu:
Rob
ert B
iele
wsk
i, Sł
awom
ir Pa
nasiu
kA
utor
zy p
odrę
czni
ka: R
ober
t Bie
lew
ski,
Joan
na S
tańc
zak
PTK to nowa wersja programu TESTY, pracującego w systemie DOS, przystosowana dopracy w środowisku WINDOWS. Umożliwia przeprowadzenie badania, obliczenie wyników,odniesienie ich do norm. Rejestruje czas odpowiedzi dla każdego zadania. Pozwala naotrzymanie różnego rodzaju wydruków z wynikami, w tym wydruku dla osoby badanej.
Dostępne są komputerowe wersje następujących testów: Bateria testów APIS-P(R)Bateria testów APIS-ZFormalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT)Inwentarz Osobowości NEO-FFIInwentarz Stanu i Cechy Lęku STAIKwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS)Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-RKwestionariusz Temperamentu PTSTest Matryc Ravena w Wersji Standard – forma Klasyczna (TMS-K)Test Matryc Ravena w Wersji Standard – forma Plus (TMS Plus)
ProceduraProcedura badania komputerowymi wersjami testów psychologicznych jest analogicznado procedury badania testami w wersji papier-ołówek. Dlatego do prawidłowego prze-prowadzenia badania przy pomocy PTK oraz poprawnej interpretacji psychologicznejuzyskanych w ten sposób wyników konieczne jest zapoznanie się z podręcznikiem testo-wym danego testu (do wersji „papier-ołówek”).
● W Testach Matryc Ravena – czas badania bez ograniczenia lub z ograniczeniem usta-lonym przez użytkownika przed zadaniem testu do wykonania.
Wymagania sprzętowe● Komputer IBM PC z systemem Windows '95, '98, 2000, NT, XP lub Vista; ● Dysk twardy, na którym jest co najmniej 40 MB wolnego miejsca; ● Karta graficzna o osiągalnej rozdzielczości 800x600 pikseli; monitor najlepiej 15".
Rzetelność i trafnośćWłasności psychometryczne wersji komputerowych większości testów nie byłysprawdzane za wyjątkiem dwóch: Testu Matryc Ravena w wersji Standard – forma Klasy-czna (TMS-K) i Kwestionariusza Osobowości Eysencka EPQ-R.
● wyniki badań komputerową wersją TMS-K oraz jego wersją papierową prowadzone nareprezentatywnej grupie dzieci w wieku 13 – 14 lat i dorosłych w wieku 24 – 34 latwykazały, że bez względu na sposób badania, własności psychometryczne testu sąbardzo podobne. Trafność oszacowano na podstawie wyników uzyskanych przezdzieci; wyniki komputerowego TMS-K istotnie korelowały z ocenami szkolnymi.
● wyniki podobnych badań przeprowadzonych z wykorzystaniem komputerowej wersjiEPQ-R w reprezentatywnej grupie młodzieży w wieku 18 lat potwierdziły zadowalającązgodność wewnętrzną testu. Natomiast trafność komputerowego EPQ-R nie byłasprawdzana.
NormyProgram umożliwia korzystanie z norm opracowanych dla papierowych wersji testów (zawartych w podręcznikach), a także wprowadzanie lub generowanie własnych norm.
● FCZ-KT – Podręczniki do wersji komputerowej pracującej w systemie DOS oraz do PSI-TEST zawierają dodatkowo normy opracowane dla wskaźników eksperymentalnychodnoszących się do struktury temperamentu w zakresie cech energetycznych.
Programy komputerowe
136
PTK Ψ
Materiały● Komplet (podręcznik użytkownika do obsługi programu PTK, dysk instalacyjny, licencja
uruchamiająca test)● Podręcznik użytkownika do obsługi programu PTK● Licencja (100 badań)
Dysk instalacyjny nabywa się raz – przy zakupie pierwszego testu.
Prosimy o wcześniejsze telefoniczne informowanie o terminie zakupu testu ze względu nakonieczność przygotowania dysków licencyjnych.
ZastosowanieKomputerowe wersje testów powinny być stosowane zgodnie z rekomendacją autorówdanego narzędzia przedstawioną w podręczniku testowym do wersji „papier-ołówek”.Zgromadzona przez użytkownika baza danych może być przenoszona do innych progra-mów (np. statystycznych). Testy komputerowe, ze względu na to, że ułatwiają organizacjębadań oraz automatycznie obliczają i rejestrują wyniki są szczególnie użyteczne w bada-niach selekcyjnych z udziałem dużej liczby osób badanych oraz do celów naukowo-ba-dawczych.
Uwaga!Dla użytkowników, którzy wcześniej korzystali z programu TESTY pracującego w systemieDOS oraz z programu PSI-TEST służącego do obliczania wyników dołączony został program KONWERSJA BAZY. Umożliwia on przeniesienie do nowego programu wcześniejzebranych wyników (bazy danych).
Programy komputerowe
137
PTK-DEMO
Materiały● Dysk instalacyjny
WER
SJA
DEM
ON
STRA
CYJ
NA
PTKWersja DEMO programu Psychologiczne Testy Komputerowe umożliwia jedynie zapozna-
nie się z podstawowymi funkcjami i możliwościami PTK.
W wersji demonstracyjnej dostępne są wszystkie testy oferowane w programie PTK
W DEMO istnieje możliwość przeprowadzenia trzech badań (wgrane są trzy licencje) każ-dym z wymienionych wyżej testów oraz obejrzenie na ekranie wyników i przykładów wy-druków interpretacji. Niektóre, bardziej zaawansowane, funkcje programu w wersjidemonstracyjnej są nieaktywne, ale na ekranie ukazuje się informacja, do czego służą.
Ψ
Programy komputerowe
138
ΨPSI-TESTY
Materiały● Komplet (podręcznik użytkownika do obsługi programu, dysk instalacyjny z programem
BDE i STER, dysk instalacyjny do testu)● Podręcznik użytkownika do obsługi programu● Dysk instalacyjny do testu
PSI-T
ESTY
Aut
orzy
pro
gram
u: R
ober
t Bie
lew
ski,
Sław
omir
Pana
siuk
Aut
orzy
pod
ręcz
nika
: Rob
ert B
iele
wsk
i, Jo
anna
Sta
ńcza
k
PSI-TEST jest to program ułatwiający pracę psychologom realizującym badania papierowymi wersjami testów. Przeznaczony jest do obliczania wyników i sporządzaniaraportów z badań.
Dostępne są PSI-TESTY do następujących testów: Bateria testów APIS-P(R)Bateria testów APIS-ZFormalna Charakterystyka Zachowania - Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT)Inwentarz Osobowości NEO-FFIKwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS)Kwestionariusz Osobowości Eysencka EPQ-RKwestionariusz Temperamentu PTSOMNIBUS – Test InteligencjiSkala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych, Wersja Zmodyfikowana WAIS-R(PL)
Wymagania sprzętowe● komputer IBM PC z systemem Windows '95, '98, 2000, NT, XP lub Vista;● dysk twardy, na którym jest co najmniej 2 MB wolnego miejsca.
Posługując się klawiaturą należy wpisać odpowiedzi udzielone przez osobę badaną wewszystkich zadaniach, wybrać żądany poziom ufności oraz normy, do których chce się od-nieść wyniki tej osoby. Program automatycznie porównuje odpowiedzi z kluczem, obliczawyniki surowe, odnosi je do norm i wyświetla na ekranie. Następnie zostaje sporządzonyraport zawierający wyniki liczbowe oraz ich słowny opis. Raport można wydrukować lubzamienić na zbiór tekstowy i poddać dalszej obróbce, korzystając z dowolnego edytoratekstu. Program zapamiętuje wszystkie wpisane wyniki, dzięki czemu stopniowo tworzy siębaza danych. Bazę tę można przenieść do innego programu (np. statystycznego) i wykorzystać do różnego rodzaju analiz.
Dysk instalacyjny z programem BDE i STER nabywa się raz – przy zakupie pierwszego testu.
Uwaga! Dla APIS-P (R) i APIS-Z istnieją odrębne programy PSI-TEST. Natomiast wspólny dlaobu wersji jest podręcznik użytkownika do obsługi programu.
Programy komputerowe
139
Wymagania sprzętoweKomputer IBM PC z systemem Windows '98, 2000, NT, XP; dysk twardy, na którym jest conajmniej 3 MB wolnego miejsca.
Od listopada 2008 roku jest już w sprzedaży wersja 1.0.2.22 programu WKP dostosowanado systemu operacyjnego WINDOWS VISTA.
OpisProgram pozwala na przeprowadzenie badania, obliczenie wyników, odniesienie ich donorm, a także umożliwia wyświetlenie raportu z badania zawierającego: Profil ZAINTERE-SOWAŃ, Preferowane WARUNKI PRACY i Propozycje ZAWODÓW. Raport ten można wy-drukować.
Sposób badaniaProcedura badania wersją komputerową jest analogiczna do opisanej w podręcznikuprocedury badania wersją papierową.
Własności psychometrycznewersji komputerowej nie były sprawdzane.
NormyProgram umożliwia korzystanie z norm opracowanych dla papierowej wersji testu (zawar-tych w podręczniku).
ZastosowanieMetoda przeznaczona jest dla doradców zawodowych (psychologów, nauczycieli itp.);wyniki kwestionariusza mogą okazać się pomocne w wyborze kierunku kształcenia i do-kształcania się, w wyborze zawodu, w podejmowaniu decyzji o zmianie kwalifikacji itp.
WIE
LOW
YMIA
ROW
Y KW
ESTIO
NA
RIUS
ZPR
EFER
ENC
JI W
KP –
wer
sja k
ompu
tero
wa
Aut
orzy
test
u: A
nna
Mat
czak
, Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
a C
iech
anow
icz,
Ew
a Za
lew
ska,
Joa
nna
Stań
czak
Aut
orzy
pro
gram
u: P
rem
iere
Mul
timed
ia s
p. z
o. o
.
WKP – wersja komputerowa
Materiały● Płyta instalacyjna z programem na jedno stanowisko
● Licencja (100 badań)
Programy komputerowe
140
Jest to program ułatwiający pracę psychologom realizującym badania papierową wersjąWKP. Przeznaczony jest do obliczania wyników i sporządzania raportów z badań.
Wymagania sprzętowe● komputer IBM PC z systemem Windows '95, '98, 2000, NT lub XP;● dysk twardy, na którym jest co najmniej 3 MB wolnego miejsca.
OpisPosługując się klawiaturą należy wpisać dane demograficzne osoby badanej oraz udzie-lone przez nią odpowiedzi we wszystkich pytaniach. Program automatycznie porównujeodpowiedzi z kluczem, oblicza wyniki surowe i przeliczone w dziewięciu skalach WKP. Pro-gram umożliwia wyświetlenie raportu z badania zawierającego: Profil ZAINTERESOWAŃ,Preferowane WARUNKI PRACY i Propozycje ZAWODÓW. Raport ten można wydrukować.Program zapamiętuje wszystkie wpisane wyniki, dzięki czemu stopniowo tworzy się bazadanych. Bazę tę można przenieść do arkusza kalkulacyjnego i wykorzystać do różnego ro-dzaju analiz.
WIE
LOW
YMIA
ROW
Y KW
ESTIO
NARI
USZ
PREF
EREN
CJI W
KP
–pr
ogra
m d
o ob
licza
nia
wyn
ików
Auto
rzy te
stu: A
nna
Mat
czak
, Ale
ksan
dra
Jaw
orow
ska,
Ann
a Ci
echa
now
icz,
Ewa
Zale
wsk
a, J
oann
a St
ańcz
akAu
torzy
pro
gram
u: P
rem
iere
Mul
timed
ia sp
. z o
. o.
WKP – program do obliczania wyników
Materiały● Płyta instalacyjna z programem
Programy komputerowe
141
PKIE
Materiały● Płyta instalacyjna
POPU
LARN
Y KW
ESTIO
NA
RIUS
Z IN
TELI
GEN
CJI
EM
OC
JON
ALN
EJA
utor
zy: Z
espó
ł Pra
cow
ni Te
stów
Psy
chol
ogic
znyc
h (2
005)
Metoda przeznaczona do samobadania.Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej oparty jest na koncepcji inteligencjiemocjonalnej stworzonej przez amerykańskich psychologów P. Saloveya i J. D. Mayera,najbardziej znanych badaczy tej dziedziny.
W myśl tej koncepcji inteligencja emocjonalna rozumiana jest jako zbiór różnych zdolnościo charakterze poznawczym, dzięki którym człowiek wykorzystuje własne emocje przy roz-wiązywaniu problemów nie tylko emocjonalnych.
Na inteligencję emocjonalną składają się różne zdolności bardziej szczegółowe, któreprzejawiają się w codziennych zachowaniach każdego człowieka. Pytania kwestiona -riusza dotyczą takich właśnie zachowań.
Kwestionariusz zawiera 94 stwierdzenia. Przy każdym z nich użytkownik ocenia, w jakimstopniu zgadza się, że stwierdzenie to odnosi się do niego.
Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania użytkownik dowiaduje się, jaki jest jego po-ziom inteligencji emocjonalnej oraz jakie zdolności emocjonalne stanowią jego słabe imocne strony. Dowiaduje się także, co może zrobić, aby rozwijać swoją inteligencję emo-cjonalną.
Wymagania sprzętowe: ● system Windows ('95/'98/NT/2000/Me/XP); ● karta graficzna o rozdzielczości co najmniej 800x600 pikseli; ● około 20 MB wolnego miejsca na dysku; ● napęd CD
Programy komputerowe
142
PTIPO
PULA
RNY
TEST
INTE
LIG
ENC
JIA
utor
zy: Z
espó
ł Pra
cow
ni Te
stów
Psy
chol
ogic
znyc
h (2
004)
Metoda przeznaczona do samobadania.Komputerowy test, prosty w obsłudze, interesujący i urozmaicony; zawiera wiele cieka-wych zadań dla każdego. Ich różnorodność skutecznie zapobiega znużeniu użytkownika.
Stworzony przez grupę specjalistów z Pracowni Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Sprawdzony na osobach z różnym poziomem wykszta-łcenia i w różnym wieku: 14 – 19 lat, 20 – 29 lat, 30 – 40 lat, powyżej 40 lat.
Test obejmuje 300 zadań tworzących pięć grup, które odnoszą się do poszczególnegorodzaju zdolności składających się na inteligencję. Są to:
● zdolności słowne, ● zdolności logiczne, ● zdolności przestrzenne, ● zdolności liczbowe, ● wiedza o świecie.
W ramach każdej grupy znajdują się różnorodne zadania, tworzące w sumie 17 testówszczegółowych.
Wymagania sprzętowe: ● system Windows ('95/'98/NT/2000/Me/XP); ● karta graficzna o rozdzielczości co najmniej 800x600 pikseli; ● około 500 MB wolnego miejsca na dysku; ● napęd CD
Programy komputerowe
143
WOZ
WST
ĘPN
A O
RIEN
TAC
JA Z
AW
ODO
WA
Aut
orzy
: Zes
pół P
raco
wni
Test
ów P
sych
olog
iczn
ych
(200
4)
WiekUczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.
ProceduraProgram komputerowy, który trwa ok. 40 min.
WOZ to komputerowy program wspomagający pracę szkolnego doradcy zawodowego.Może być także przydatny dla nauczycieli przedsiębiorczości i pracowników biur karier. WOZ pozwala na szybką, a zarazem wieloaspektową ocenę preferencji ucznia, związa-nych z wyborem zawodu. Przy ocenie tej uwzględniane są zainteresowania, kompetencjespołeczne i cechy temperamentu.
OpisProgram składa się z trzech części. W pierwszej z nich uczeń wykonuje zadania angażujące różne zdolności umysłowe (wer-balne, liczbowe, przestrzenno-techniczne i uwagę) potrzebne przy wykonywaniu różnegorodzaju zawodów. Po rozwiązaniu tych zadań ocenia, które sprawiły mu największą satys-fakcję. Na tej podstawie program informuje o zainteresowaniach ucznia oraz podaje przy-kłady zawodów, w których takie zainteresowania są szczególnie pożądane. Druga część programu składa się z pytań, które dotyczą preferencji związanych z czyn-nościami lub działaniami społecznymi. Odpowiedzi uzyskane w tej części pozwalająstwierdzić, czy uczniowi odpowiadałaby praca wymagająca kontaktów z ludźmi i jeślitak, to związana z jakiego typu kontaktami (o charakterze opiekuńczym, kierowniczo-organizacyjnym, perswazyjnym czy dydaktycznym). Odpowiednio do tych ustaleń pro-gram podaje przykłady zawodów, w których potrzebne są kompetencje społeczne da-nego rodzaju. W części trzeciej program informuje o warunkach fizycznych i cechach temperamental-nych, które należy uwzględniać przy podejmowaniu decyzji zawodowych. Na zakończenie pracy z programem uczeń może, jeśli chce, zobaczyć poprawne rozwi-ązania zadań z części pierwszej. Informacje o swoich zainteresowaniach, preferen cjachspołecznych i odpowiadających im zawodach uczeń może otrzymać w postaci wydruku. Program jest łatwy w obsłudze. Przejrzysty i intuicyjny interfejs umożliwia uczniowi samo-dzielną pracę. Wydruk z wynikami może stanowić podstawę rozmowy doradcy z uczniem na temat dal-szego kształcenia (poziomu i kierunku) oraz ewentualnych dalszych badań diagnostycz-nych. Wyniki badań i dodatkowe dane demograficzne osób badanych mogą byćgroma dzone w bazie i w razie potrzeby wykorzystane przez doradców do sporządzaniaraportów oraz wykonywania analiz. WOZ to program oryginalny, przygotowany specjalniedla Szkolnych Ośrodków Kariery. WOZ jest bardzo prosty w obsłudze, nie wymaga specjalnego przygotowania ani ze stronydoradcy, ani ucznia. Jego atrakcyjna forma (różnorodność zadań, częste informacjezwrotne), a jednocześnie krótki czas wykonania, skutecznie zapobiegają znudzeniu.
ZastosowanieWOZ to program, z którego mogą korzystać szkolni doradcy zawodowi, nauczycieleprzedsiębiorczości w szkołach, pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych,biur karier zawodowych oraz Centrów Informacji Zawodowej.
Wymagania sprzętowe● Komputer PC 133 MHz, 64 MB RAM, ok. 30 MB miejsca na twardym dysku, ● grafika kolor SVGA (High Color, small fonts), ● karta dźwiękowa, ● napęd CD-ROM, ● WINDOWS 95/98/NT/2000/Me/XP.
144
Programy komputerowe
ΨHERMANSM
ETO
DA K
ON
FRO
NTA
CJI
Z S
OBĄ
HER
MA
NSA
200
0Pr
ogra
m d
o ob
licza
nia
wyn
ików
Aut
or te
stu:
Hub
ert J
. M. H
erm
ans
Polsk
a ad
apta
cja:
Pio
tr K.
Ole
ś (1
992)
Ane
ks d
o po
dręc
znik
a (M
etod
a Ko
nfro
ntac
ji z
Sobą
–20
00):
Elżb
ieta
Chm
ieln
icka
-Kut
er, P
iotr
K. O
leś,
Mał
gorz
ata
Puch
alsk
a-W
asyl
(200
9)A
utor
pro
gram
u: Z
bign
iew
Sie
nkie
wic
z
Wymagania systemoweProgram jest przeznaczony do obliczania wyników Metody Konfrontacji z Sobą – 2000(zmodyfikowanej wersji Metody Konfrontacji z Sobą). Do pracy z programem wymaganyjest system Windows 2000/XP/Vista i zainstalowany Microsoft.NET Framework w wersji 2.0lub wyższej (w systemie Vista jest zawsze zainstalowany, w pozostałych wersjach trzeba gozainstalować ze strony Microsoftu).
Aplikacja umożliwia wykonanie obliczeń niezbędnych do ustalenia afektywnych właści-wości poszczególnych wartościowań oraz powiązań między nimi, co stanowi podstawęanalizy systemu wartościowań badanej osoby i przygotowania dyskusji z klientem. Systemwartościowań, z uwzględnieniem typów wartościowań i odległości między nimi, zostajezobrazowany na wykresie. Do programu można wpisywać dane z karty „Ocena uczuć"(wartościowania i oceny uczuć bądź same oceny uczuć, zaznaczone przez klienta pra-cującego metodą papier-ołówek). Można również korzystać z programu w ten sposób,że po sformułowaniu wartościowań klient dokonuje ich oceny afektywnej osobiście wpi-sując dane do aplikacji.
Instalacja programuDo instalacji programu wymagane są uprawnienia administratora.
WynikiProgram wykonuje następujące – omówione w Aneksie – obliczenia, wyświetlane w od-dzielnych zakładkach:
● Oceny uporządkowane pod względem grup uczuć (S, O, P, N)● Wskaźniki - między innymi wskaźniki S, O, P, N, wskaźniki różnic między uczuciami z
grupy S i O a także P i N, wskaźnik uogólnienie i idealizacji oraz wskaźnik typu warto-ściowania
● Uczucia posortowane pod względem ich średniego nasilenia w systemie ● Korelacje między wskaźnikami S, O, P, N● Korelacje między wszystkimi wartościowaniami● Odległości euklidesowe między poszczególnymi wartościowaniami ● Korelacje między wszystkimi uczuciami ● Odległości euklidesowe między poszczególnymi uczuciami ● Korelacje między poszczególnymi wartościowaniami posortowane od największej
do najmniejszej● Odległości euklidesowe między poszczególnymi wartościowaniami posortowane od
najmniejszej do największej● Wykres - obrazuje rozmieszczenie poszczególnych wartościowań w przestrzeni okre-
ślonej przez różnice między wskaźnikami S i O oraz P i N. Odpowiednimi sygnaturamiwyróżnione są wartościowania spełniające kryteria typów głównych.
Zakładki z wartościowaniami, ocenami oraz wynikami stanowią kolejne plansze, któremogą być wydrukowane w całości, bądź w zakresie wybranym przez Użytkownika pro-gramu.Wyniki obliczeń nie są trwale zapisywane w pliku, co oznacza, że aby uzyskać obliczenia,należy po wczytaniu badania wybrać opcję „Przelicz”.
O programie on-lineInformacje na temat programu obliczeniowego znajdują się również na stronie interneto-wej: http://www.konfrontacjazsoba.pl. Na adres: pomoc@konfrontacjazsoba.pl możnakierować pytania odnośnie aplikacji. Na tej stronie zamieszczone zostaną dodatkowemateriały informacyjne dotyczące programu oraz filmy instruktażowe.
Materiały● Płyta instalacyjna z programem
Inne
146
INNE
Książki Pracowni Testów Psychologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149Programy reedukacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147
147
Programy reedukacyjne
Materiały● Komplet (3 podręczniki + 3 zeszyty)
● Podręcznik podstawowy● Zeszyt podstawowy● Podręcznik średni● Zeszyt średni● Podręcznik wyższy● Zeszyt wyższy
WZORY I OBRAZKI PROGRAMROZWIJAJĄCY PERCEPCJĘ WZROKOWĄAutorzy programu: Marianna Frostig, David Horne (1994)
Program przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Służy do przeprowadzania indywidual-nych i grupowych ćwiczeń z dziećmi przygo towu jącymi się do nauki czytania i pisania, a także z tymi dziećmi wwieku szkolnym, które nie robią postępów w nauce z powodu fragmentarycznego defi cytu rozwo jowego w sferze analizatora wzrokowego.
Na Program składają się trzy podręczniki dla osoby prowadzącej zajęcia i trzy zeszyty z ćwiczeniami dla dziecka.Zestawy (podręcznik + zeszyt) odpowiadają trzem poziomom: podstawowemu, średniemu i wyższemu.
W podręcznikach – oprócz bardzo dokładnych instrukcji dotyczących ćwiczeń w zeszycie dziecka – znajdują siętakże opisy ćwiczeń fizycznych i zabaw rekomen dowanych przez autorów jako integralna część Programu.
Program może być z powodzeniem stosowany także w szkołach specjalnych i grupach terapii zajęciowej. Instrukcje zostały opracowane tak, by zajęcia mogły prowadzić osoby nie mające zawodowego przygotowaniaw tej dziedzinie – na przykład rodzice.
ZESTAW ĆWICZEŃ DLA DZIECI Z TRUDNOŚCIAMI W NAUCE CZYTANIA Autor programu: Joanna Baran (1993)
Zestaw ćwiczeń przeznaczony jest przede wszystkim dla dzieci, które w ciągu pierwszego roku (lub dalszych lat)nie opanowały umiejętności czytania na po ziomie wymaganym przez szkołę. Może być również stosowany wpierwszej kla sie jako materiał pomocniczy.
Zestaw składa się z trzech zeszytów przeznaczonych dla dziecka, przewodnika dla osoby dorosłej prowadzącejzajęcia oraz z kompletu obrazków stanowiących uzupełnienie ćwiczeń zawartych w zeszytach dla dziecka.
Zestaw został opracowany jako pomoc w zajęciach indywidualnych, może być jednak wykorzystywany takżepodczas zajęć lekcyjnych. Instrukcja (zawarta w przewodniku) została opracowana tak, by zajęcia wyrównawczemogły prowadzić osoby nie mające zawodowego przygotowania w tej dziedzinie – przede wszyst kim rodzice.
Materiały● Komplet (3 zeszyty, przewodnik, obrazki)
● Zeszyt pierwszy● Zeszyt drugi● Zeszyt trzeci● Przewodnik dla osoby prowadzącej zajęcia● Obrazki
148
W sprzedaży dostępne są także materiały edukacyjne ireedukacyjne innych wydaw ców. Aktualna ich listawysyłana jest na życzenie klientów oraz dostępna na naszejstronie www.practest.com.pl, zakładka KSIĄŻKI
Programy reedukacyjne
149
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
TESTY PSYCHOLOGICZNEAutorzy: Anne Anastasi i Susana Urbina
Tłumaczenie: Aleksandra Jaworowska, Anna Matczak, Teresa Szustrowa (1999)
Książka „łączy wysoki poziom naukowy i rzetelność z przystępnością sposobu prezentacji treści, w tym stosunkowozłożonych problemów metodologicznych. Można więc ją zalecić przede wszystkim studentom psychologii i naukpokrewnych oraz praktykom – zarówno bezpośrednio stosującym testy, jak i tym, którzy są odbiorcami wynikówbadań testowych – nauczycielom, pedagogom, lekarzom, osobom zajmującym się selekcją zawodową” (z przed-mowy prof. dr hab. Anny Matczak).
Spis treściCzęść I – Funkcje i źródła testów psychologicznych
1. Natura testów psychologicznych i ich stoso wanie2. Historyczne źródła współczesnych badań testowych
Część II – Zagadnienia psychometryczne3. Normy i znaczenie wyników testowych4. Rzetelność5. Trafność: podstawowe pojęcia6. Trafność: pomiar i interpretacja7. Analiza pozycji testowych
Część III – Testy zdolności8. Testy indywidualne9. Testy dla specjalnych populacji
10. Testy grupowe11. Natura inteligencji12. Kwestie psychologiczne związane z testo wym badaniem zdolności
Część IV – Testowe badania osobowości13. Samoopisowe inwentarze osobowości14. Pomiar zainteresowań i postaw15. Techniki projekcyjne16. Inne techniki diagnostyczne
Część V – Zastosowanie testów w praktyce17. Główne obszary zastosowania testów18. Etyczne i społeczne aspekty badań testo wych
LiteraturaMateriały źródłoweDodatek A. Alfabetyczny spis testów i innych narzędzi diagnostycznychDodatek B. Adresy wydawców i dystrybutorów testów oraz pokrewnych organizacjiAngielsko-polski słownik terminów psychologicznych występujących w tekścieIndeks testów angielsko-polskiIndeks testów polsko-angielskiIndeks nazwiskIndeks rzeczowy
150
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
WYWIAD PSYCHOLOGICZNY Redakcja: Katarzyna Stemplewska-Żakowicz i Krzysztof Krejtz (2005)
„Książka ta prezentuje zasady planowania i przeprowadzania wywiadu psychologicznego oraz analizowania wy-ników, uzyskanych za pomocą tej metody badania. Wszystkie te zasady służą temu samemu celowi ogólnemu –nadaniu dowolnemu wywiadowi struktury. […] Zamierzeniem niniejszej ksiązki jest pomoc przede wszystkim dlaosób uczących się trudnej sztuki prowadzenia wywiadu psychologicznego w badaniach i diagnostyce. Możeona służyć jako podręcznik dla studentów psychologii i nauk pokrewnych podczas zajęć obejmujących tematykęwywiadu i swobodnych metod diagnostycznych.” (z przedmowy dr hab. Katarzyny Stemplewskiej-Żakowicz i dr Krzysztofa Krejtza)
Spis treściTom I – Wywiad jako postępowanie badawcze● O różnorodności form wywiadu oraz prób jej uporządkowania – Katarzyna Stemplewska-Żakowicz ● Metoda wywiadu w psychologii – Katarzyna Stemplewska-Żakowicz ● Jak zrobić dobry wywiad (recepta metodologiczna) – Katarzyna Stemplewska-Żako wicz ● Kilka słów o sztuce interpretacji – Monika Grzesiak-Feldman ● Metoda analizy treści – teoria i praktyka badawcza – Krzysztof Krejtz, Izabela Krejtz ● Analiza Konstytucji Znaczenia – nowe podejście do planowania badań i analizy tekstu – Ewa Maria Kownacka,
Benjamin Sages ● Analiza dyskursu jako metoda analizy danych z wywiadu – Katarzyna Stemplewska-Żakowicz ● Wywiad poznawczy jako metoda wydobywania informacji z pamięci – Maria Rotkiel ● Rzetelność w analizie treści – Krzysztof Krejtz, Izabela Krejtz ● Wybrane statystyki zgodności między sędziami w analizie treści – Izabela Krejtz, Krzysztof Krejtz ● Programy komputerowe wspomagające analizę tekstu – Filip Barsky, Anna Gabińska, Bartosz Zalewski
AneksSwobodne techniki diagnostyczne. Wywiad i obserwacjared. nauk. Teresa Szustrowa – reprint wydania z 1991 roku ● Kontakt interpersonalny w wywiadzie diagnostycznym – Sonia Geller, Maria Król ● Technika prowadzenia wywiadu – Helena Grzegołowska–Klarkowska, Teresa Szustrowa ● Tematyka wywiadu – Teresa Szustrowa ● Obserwacja swobodna - Helena Grzegołowska-Klarkowska ● Analiza i interpretacja danych z wywiadu i obserwacji – Teresa Szutrowa
Tom II – Wywiad jako spotkanie z człowiekiem
● Wywiad dziennikarski a wywiad psychologiczny: porównanie – Monika Grzesiak-Feldman● Relacja diagnostyczna – Katarzyna Stemplewska-Żakowicz ● Specyfika kontaktu w wywiadzie psychologicznycm – Agata Engel-Bernatowicz ● Spotkanie z osobą z innej kultury – Halina Grzymała-Moszczyńska ● Dylematy etyczne i kontrowersje wokół pierwszego kontaktu klinicysty z pacjentem – Jakub Niedźwiedzki ● Kontrakt – Bartosz Zalewski ● Instrumenty konwersacyjne: rozróżnienia, klasyfikacje i badania – Dominika Ustjan ● Pytania i inne instrumenty konwersacyjne: zastosowania praktyczne podczas wywiadu diagnostycznego –
Dominika Ustjan ● Opór i praca z oporem – Katarzyna Romanowska ● Informacje zwrotne – Bartosz Zalewski ● Diagnosta jako „instrument własnej pracy” – Agata Engel-Bernatowicz
151
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
Tom III – Wywiad w różnych kontekstach praktycznych
● Wywiad kliniczny z osobą chorującą na schizofrenię przed przyjęciem na oddział dzienny szpitala psychiatrycznego – Dominika Ustjan
● Wywiad wstępny z osobą dorosłą zakwalifikowaną do psychoterapii poznawczo-behawioralnej – Maja Filipiak ● Wywiad wstępny z osobą dorosłą zakwalifikowaną do strategicznej psychoterapii krótkoterminowej – Maja Fi-
lipiak ● Wywiad z kobietą – ofiarą przemocy domowej – Katarzyna Jabłońska ● Wywiad psychologiczny z ofiarą przemocy seksualnej – Piotr Kiembłowski ● Wywiad psychologiczny na użytek postępowania sądowego – Bogdan Bielski ● Jak rozmawiać z rodziną osoby terminalnie chorej? – Bożena Winch ● Jakość życia z chorobą serca – wywiad z pacjentem leczonym kardiologiczne – Magdalena Śniegulska ● Wywiad przed przyjęciem do grupy wsparcia – Agata Engel-Bernatowicz ● Wywiad psychologiczny na potrzeby wspierania rozwoju osobowości – Dorota Kobylińska ● Kto będzie klientem? Nad czym będzie pracował? Wstępny wywiad w poradni psychologiczno-pedagogicznej
– Dorota Ziółkowska-Maciaszek ● Trudne rozmowy z uczniami. Wywiad psychologiczny z dzieckiem w pracy psychologa szkolnego – Aleksandra
Wilkin-Day ● Wywiad kulturowy – Anna Małgorzata Chodynicka, Joanna Więckowska ● Rozmowa kwalifikacyjna – Tamara Kasprzyk
Literatura cytowana
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
152
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
NOWE SPOJRZENIA NA TESTNIEDOKOŃCZONYCH ZDAŃ J. B. ROTTERA.INTERPRETACJA JAKOŚCIOWAPraca zbiorowa pod redakcją Katarzyny Stemplewskiej-Żakowicz (1998)
Spis treściWprowadzenie – Katarzyna Stemplewska-Żakowicz
Część I. Możliwości zastosowania jakościowej interpretacji Testu Niedokończonych Zdań Rottera
● B. PIETKIEWICZ, E. SOKOŁOWSKA – Czy Test Niedokończonych Zdań Rottera jest testem? Możliwości wykorzysta-nia tego narzędzia
● E. SOKOŁOWSKA, B. PIETKIEWICZ – Procedura postępowania diagnostycznego w analizie jakościowej Testu Nie-dokończonych Zdań Rottera
● Z. TOEPLITZ – Test Niedokończonych Zdań Rottera jako metoda przygotowania wywiadu diagnostycznego
Część II. Interpretacja jakościowa Testu Niedokoń czonych Zdań Rottera w różnych orientacjach teoretycznych
● K. STEMPLEWSKA-ŻAKOWICZ – Podejście poznaw czo-fenomenologiczne w interpretacji Testu NiedokończonychZdań Rottera
● B. PIETKIEWICZ – Elementy psychoanalitycznej koncepcji Jacquesa Lacana w interpretacji Testu Niedokończo-nych Zdań Rottera
● E. SOKOŁOWSKA – Analiza transakcyjna jako teoretyczna podstawa interpretacji Testu Niedokończonych ZdańRottera
Część III. Przykłady
● Z. TOEPLITZ – Krystyna i Maciek: przykłady zastosowania Testu Niedokończonych Zdań Rottera w przygotowaniuwywiadu
● K. STEMPLEWSKA-ŻAKOWICZ – Monika: przykład interpretacji Testu Niedokończonych Zdań Rottera w orien tacjipoznawczo-fenomenologicznej
● B. PIETKIEWICZ – Marcin: interpretacja protokołu z badania Testem Niedokończonych Zdań Rottera z zastoso-waniem elementów teorii psychoanalitycznej J. Lacana
● E. SOKOŁOWSKA – Kuba: interpretacja protokołu Testu Niedokończonych Zdań Rottera na podstawie analizytransakcyjnej
● D. MAISON – Testy niedokończonych zdań w badaniach marketingowych
153
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
ROZWOJOWE I INDYWIDUALNE ZRÓŻNICOWANIEOPERACYJNOŚCI MYŚLENIA KONKRETNEGO ADIAGNOZA MOŻLIWOŚCI INTELEKTUALNYCHAutor: Anna Matczak (2001)
W pracy omówiono zwięźle Piagetowską teorię rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem stadium operacji kon-kretnych, oraz współczesne tendencje w zakresie diagnozy intelektu. Na tym tle Autorka przedstawiła wyniki swo-ich badań prowadzonych za pomocą testów DMI-2, które mierzą zdolności do myślenia operacyjnego u dzieciw wieku szkolnym.
Pierwsza część prezentowanych danych dotyczy zmian rozwojowych w operacyjności myślenia, ujawniającychsię przy porównywaniu rozwiązań podawanych przez dzieci reprezentujące kolejne poziomy wieku, wyróżnionew przedziale od 6 do 13 lat. Porównania te dotyczyły zarówno wyników ilościowych testu, jak i rodzaju po peł -nianych błędów oraz sposobu uzasadniania przez badanych wybieranych odpowiedzi. Okazało się, że na pod-stawie uzyskiwanych od dzieci uzasadnień można ocenić poziom rozwojowego zaawansowania zdolnościoperowania klasami i relacjami, które są podstawowymi strukturami logicznymi organizującymi czynności umy-słowe w okresie operacji konkretnych.
Druga część danych empirycznych dotyczy różnic indywidualnych w wynikach testów DMI-2. W analizachuwzględniono takie potencjalne wyznaczniki tych różnic, jak inteligencja, styl poznawczy (refleksyjność-impulsyw -ność) i płeć.
Na koniec przedstawiono argumenty przemawiające za diagnostycznym znaczeniem operacyjności myślenia,mierzonej testami DMI-2, jako wskaźnika ogólnych możliwości intelektualnych dzieci w wieku szkolnym.
TESTY W DIAGNOZOWANIU OSÓBSTARAJĄCYCH SIĘ O POZWOLENIE NA BROŃ(STAI, CISS, RISB)Autorka: Aleksandra Jaworowska (2003)
Praca stanowi sprawozdanie z badań poświęconych możliwości wykorzystania trzech testów osobowości w tokubadań psychologicznych osób ubiegających się o pozwolenie na broń. Testy te to: Inwentarz Stanu i Cechy Lęku(STAI), Test Niedokończonych Zdań Rottera (RISB) oraz Kwestionariusz Stylów Radzenia Sobie ze Stresem (CISS).Uzyskane dla każdej z metod dane walidacyjne pozwoliły na określenie wyników granicznych, czyli takich, którychnie powinny przekraczać osoby starające się o pozwolenie na posiadanie broni. W pracy omówiona jest też kwe-stia wpływu zmiennej aprobaty społecznej na wyniki testowe osób badanych w sytuacjach selekcyjnych.
154
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
AUTONARRACJE. TWORZENIE ZNACZEŃ W PSYCHOTERAPIIAutorzy: Hubert J.M.Hermans i Els Hermans-JansenTłumaczenie: Piotr K.Oleś (2000)
Książka – jak piszą autorzy we Wstępie – nawiązuje do trzech poziomów wiedzy: teorii, metody i praktyki. Teore-tyczną podstawę pracy stanowi teoria wartościowania, „która zakorzeniona jest w metaforze osoby umotywo-wanej do opowiedzenia historii o swoim życiu”. Osoba opowiadająca swoją historię nadaje znaczenie określonymwydarzeniom lub serii wydarzeń, wartościuje owe wydarzenia: przypisuje im wartość pozytywną, nega tywną lubambiwalentną.
Autorzy zakładają, że na organizację i reorganizację systemu wartościowań wpływają motywy podstawowe, azwłaszcza dwa z nich: dążenie do umacniania siebie (samoobrony, samowystarczalności, ekspansji) oraz pra-gnienie kontaktu i jedności z czymś lub kimś drugim.
Praca Hermansów jest przykładem podejścia integracyjnego; łączy bowiem teoretyczną koncepcję wartościo-wania ze specyficzną metodą „konfrontacji z sobą” – stanowiącą formę usystematyzowanego samopoznaniaprzeprowadzanego we współpracy z psychologiem. Kolejnym elementem zaprezentowanym w pracy jest zbiórpraktycznych pomysłów i technik badania systemu wartościowania oraz analiza skuteczności różnych sposobówwprowadzania zmian.
Książka jest adresowana do terapeutów i doradców, psychologów zatrudnionych w poradniach dla młodzieży,prowadzących poradnictwo zawodowe i doradztwo personalne, a także do badaczy prowadzących analizęprocesów dotyczących powstawania i przemian w indywidualnych systemach znaczeń.
Uwaga!Szczególnie polecamy użytkownikom Metody Konfron tacji z Sobą Huberta J. M. Hermansa (patrz: str. 57).
TERAPIA PSYCHOANALITYCZNA DZIECI I MŁODZIEŻY: PRZENIESIENIEAutor: Katarzyna Schier (2000)
Uwzględnianie mechanizmów przeniesieniowych w trakcie pracy z pacjentem jest tym elementem, który odróżniapsychoterapię psychoanalityczną od innych form psycho terapii.
Zjawisko przeniesienia w psychoterapii osób dorosłych jest przedmiotem wielu książek i artykułów. Inaczej jest zezjawiskiem przeniesienia w terapii psychoanalitycznej dzieci i młodzieży – literatura dotycząca tego problemuliczy niewiele pozycji. Wśród tych nielicznych pozycji książka Katarzyny Schier zasługuje na uwagę, ponieważ sta-nowi połączenie ogromnej wiedzy teoretycznej z rzetelnymi analizami materiałów empirycznych.
Autorka przedstawia w pracy zróżnicowane poglądy na kwestie przeniesienia. Analizując stanowiska poszczegól-nych badaczy nawiązuje do materiału empirycznego pochodzącego z prowadzonych przez nią sesji terapeu-tycznych z 28 pacjentami – dziećmi i młodzieżą.
Na podstawie zebranych materiałów empirycznych wyodrębnia wyróżnione przez Annę Freud formy zjawiskprzeniesieniowych ( przeniesienie aktualnych relacji dziecka, przeszłych doświadczeń, elementów nerwicy prze-niesieniowej oraz przeniesienie przyjętych sposobów wchodzenia w relację z drugą osobą). Formułuje też i uza-sadnia tezę o konieczności uwzględniania w procesie terapii psychoanalitycznej pacjentów dziecięcych imłodzieżowych przeniesienia ich rodziców. Dla opisania specyfiki przeniesienia w terapii dzieci autorka posługujesię terminem "trójkąt przeniesieniowy" wyjaśniając znaczenie związku terapeuty z rodzicami pacjenta dziecięcegodla techniki i efektów leczenia dziecka.
155
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
PODRĘCZNIK TERAPII PSYCHOANALITYCZNEJTOM I - PODSTAWY TOM II - DIALOG PSYCHOANALITYCZNYTOM III - PRZYPADEK AMALIE X
Autorzy: Helmut Thomä i Horst KächeleTłumaczenie: Anna Czownicka, Helena Grzegołowska-Klarkowska (1996)
Podręcznik został napisany przez dwóch światowej sławy niemieckich psycho analityków związanych z WydziałemPsychoterapii Uniwersytetu w Ulm. Przed miotem pracy są przemiany dokonujące się w teorii psychoanalizy orazbadania nad procesem psychoanalitycznym i jego wynikiem. W kolejnych rozdziałach rozważane są podsta-wowe pojęcia i teorie rozwijające się w ramach psychoanalizy, dyskutowane są kroki niezbędne do rozpoczęciai prowadzenia terapii psychoana litycznej, a także kliniczna użyteczność różnych modeli procesu psychoana li -tycznego. Tom drugi poświęcony jest przykładom klinicznym, którym towa rzyszą obszerne komentarze i wyjaśnie-nia. Tom trzeci to szczegółowa analiza przypadku jednej pacjentki.
STUDIA NAD KOMUNIKACJĄINTERPERSONALNĄAutor: Lidia Grzesiuk (1994)
Badania empiryczne przedstawione w tej pracy były inspirowane teoriami komu nikacji powstałymi na grunciepsychologii klinicznej. Kolejne części książki poświęcone są takim problemom, jak koncentracja na własnej osobielub osobie partnera, osobowościowe korelaty stylów komunikacji interpersonalnej, komuni kowanie ustosunkowańemocjonalnych, programowanie neurolingwistyczne, zachowania komunikacyjne dzieci i ich rodziców.
TESTOWANIE A OCENA KLINICZNAWYBRANE ZAGADNIENIABiblioteka Psychologa Praktyka tom VI (1995)
Wybór tekstów, wstęp i redakcja naukowa – Władysław Jacek Paluchowski
Redakcja – Teresa Szustrowa
Spis treściDiagnozowanie i wyjaśnianie w psychologii – Władysław Jacek Paluchowski
● R.R. HOLT – Diagnoza kliniczna jako systematyczne badanie● E. LOWELL KELLY – Diagnozowanie w psychologii – sytuacja obecna i perspektywy ● E. LOWELL KELLY – W jaki sposób powinniśmy diagnozować● R.P. MALONEY, M.P. WARD – Testy psychologiczne jako metoda zbierania danych● R.R. HOLT – Predykcja kliniczna i statystyczna – nowe spojrzenie na problem i pewne nowe dane
156
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
WYBRANE ZAGADNIENIA TESTÓW PROJEKCYJNYCHBiblioteka Psychologa Praktyka tom III (1989)
Wybór i redakcja naukowa – Michał StasiakiewiczWstęp i redakcja – Teresa Szustrowa
Spis treściOd Redakcji - Teresa Szustrowa
Część I. Podstawy teoretyczne
● L.K. FRANK – Metody projekcyjne w badaniu osobowości● M. DEUTSCH – Teoria pola a techniki projekcyjne● S. SCHAFER – Współczesna teoria psychoanalityczna a badanie technikami projekcyjnymi● F. AULD – Wkład teorii zachowania w problematykę testów projekcyjnych● G. LINDZEY – Klasyfikacja technik projekcyjnych● B.J. MURSTEIN, R.S. PRYER – Pojęcie projekcji. Przegląd problematyki
Część II. Problemy metodologiczne
● H.K. STONE, N.P. DELLIS – Empiryczna eksploracja „hipotezy poziomów”● B.I. MURSTEIN, S.R. WOLF – Empiryczna eksploracja „hipotezy poziomów” przy pomocy pięciu technik projekcyj-
nych● E.S. SHNEIDMAN – Sugestie dotyczące badań walidacyjnych● P.E. MEEHL – Testy ustrukturowane i projekcyjne – niektóre wspólne problemy ich walidacji● K.B. LITTLE – Problemy walidacji technik projekcyjnych● L.H. LEVY, T.B. ORR – Społeczne uwarunkowania badań nad trafnością Testu Rorschacha● A.R. JENSEN – Rzetelność technik projekcyjnych. Przegląd literatury● E. SCHACHTEL – Charakter danych testowych. Przeżyciowy wymiar reakcji testowej
Część III. Interpretacje
● R. SCHAFER – Jak ta historia została opowiedziana?● J.E. EXNER – Analiza sekwencji i analiza werbalizacji● MOLLY HARROWER – Projekcyjne aspekty rysunku
157
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
KULTUROWA ADAPTACJA TESTÓW(1990)
Redakcja – Anna Ciechanowicz
Spis treściWprowadzenie
● A. CIECHANOWICZ – Adaptacja kulturowa testów● A. JAWOROWSKA, T. SZUSTROWA – Ogólne problemy kulturowej adaptacji testów● J. KOSTRZEWSKI – Testy inteligencji „culture-fair”● A. MATCZAK – Wybrane problemy adaptacji kulturowej testów inteligencji – na przykładzie skali D. Wechslera
dla dzieci (WISC-R)● A. JURKOWSKI – Adaptacja testów słownikowych● A. CIECHANOWICZ – Adaptacja kulturowa testów werbalnych. Analiza wybranych przykładów.● R.Ł. DRWAL – Problemy kulturowej adaptacji kwestionariuszy osobowości● W.J. PALUCHOWSKI – Adaptacja kwestionariusza MMPI● D. KĄDZIELAWA – Specyficzne problemy adaptacji testów klinicznych. Testy neuropsychologiczne● H. KOTARSKA, M. MANTURZEWSKA – Problemy adaptacji testów muzycznych● J. BRZEZIŃSKI – O adaptacji kulturowej testów psychologicznych
158
Książki Pracowni Testów Psychologicznych
Ponadto mamy w sprzedaży około 10000 tytułów zzakresu psychologii, psychiatrii, pedagogiki i dziedzinpokrewnych. Aktualna oferta znajduje się na naszejstronie: www.practest.com.pl
159
Kontakt z Pracownią
Korespondencję w sprawach merytorycznych prosimy kierować na adres:„Pracownia Testów Psychologicznych” sp. z o. o.ul. Wybieg 2400-788 Warszawa
lub przesyłać faxem na numer: 0-22 848 51 63
Telefon biura:0-22 848 51 63e-mail: pracownia@practest.com.pl
Reklamacje i pytania dotyczące testów komputerowych (dot. PsychologicznychTestów Komputerowych) można kierować do Joanny Stańczak dzwoniąc na numer0601 35 50 96. Bardzo prosimy nie kontaktować się z tym numerem telefonu w spra-wach związanych z zakupem testów (ceny, zamówienia, itp.)
Adres naszej strony: www.practest.com.pl
Kontakt w sprawie sprzedaży testów i książek – patrz strona 9.
Kontakt z Pracownią wsprawach
merytorycznych
161
ZAMÓWIENIE
Płatnik: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .imię i nazwisko lub pełna nazwa instytucji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ul. miejscowość
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kod pocztowy poczta
Odbiorca: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .imię i nazwisko lub pełna nazwa instytucji
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ul. miejscowość
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kod pocztowy poczta
Kontakt telefoniczny (z numerem kierunkowym): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Forma płatności: � przelew� zaliczenie pocztowe
Zamawiam
Oświadczam, że pokryję także koszty wysyłki*.
Oświadczam, że płatnik ma NIP.....................................................
Data............... Podpis księgowego............................ Podpis zamawiającego.........................
Podpis i pieczątka psychologa............................................obowiązkowe przy zamówieniu testów
L.p. Nazwa (wg cennika) Ilość
pieczątka firmy
Uwaga! Wypełnienie wszystkich rubryk jest obowiązkowe!
(adres pod który PTPPTP wyśle przesyłkę)
właściwą rubrykę zaz-naczyć krzyżykiem
�
* Jeśli wartość zamówienia nie przekracza250 PLN (książki) lub 500 PLN (testy)
Recommended