9º

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

5

10

15

20

25

PASTOR ET OVES

Hic vir, qui cum baculo et sacco in campo ambulat, pastor Iulii est.

Pastor Iulii non solus in campo est, nam canis eius apud eum sunt et

centum oves: una ovis nigra et un-de-centum oves albae. Pastor unam

ovem nigram et un-de-centum oves albas habet. Pastor dominus ovis

nigrae et ovium albarum est. Pastor ovi nigrae et ovibus albis aquam et

cibum dat. Pastor cum una ove nigra et un-de-centum ovibus albis in

campo est.

Cibus ovium est herba, quae in campo est. Oves herbam edunt.

Canis herbam non edit. Herba neque a cane neque a pastore editur. Cibus

pastoris panis est, qui in sacco eius inest. Iulius pastori suo panem dat.

Pastor cani suo cibum dat. Canis a pastore cibum accipit. Itaque canis

pastorem amat.

In Italia multi pastores sunt. Qui via Appia Roma Brundisium it,

multos pastores in campus videt. Numerus pastorum Italiae magnus est.

Domini pastoribus suis cibum dant, canes-que a pastoribus cibum

accipiunt.

In campo collis est. Post campum montes sunt. Inter montes valles

sunt. Collis non tam magnus est quam mons. Collis mons parvus est.

Montes procul a pastores sunt, collis prope eum est. In colle una arbor

est. In silva est lupus. Pastor et oves lupum timent, quia lupus oves edit.

In silvis et montibus Italiae lupi sunt, in vallibus lupi non sunt.

Sol in caelo est supra campum. In caelo nulla nubes videtur.

Caelum est supra terram. Montes et valles, campi et silvae in terra sunt.

In caelo sol et nubes sunt, sed supra hunc campum caelum sine nubibus

est. Caelum neque nigrum neque album est, sed caeruleum. Color caeli

I

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

30

35

40

45

50

55

caeruleus est. Color ovium albus est, una ovis autem colorem nigrum

habet. Color montium niger est, sed montes, qui procul absunt, colorem

caeruleum habent.

Sol in campo lucet, nulla nubes ante solem est. Pastor in sole

ambulat. Sub arbore autem umbra est. Pastor, qui nullam nubem in caelo

videt, cum cane et ovibus ad arborem adit. Pastor umbram petit. Oves

quoque umbram petunt. Oves post pastorem ad arborem adeunt. Pastor

oves ad arborem ducit.

Ecce pastor, qui in umbra arboris iacet cum cane et ovibus. Arbor

pastori et cani et ovibus umbram dat. Sed ovis nigra cum paucis aliis in

sole iacet, nam arbor non satis magna est. Pastor, qui fessus est, oculos

claudit et dormit. Canis non dormit.

Dum pastor in herba dormit, ovis nigra ab ovibus albis discedit et

ad silvam currit. Ovis nigra oves albas relinquit et silvam petit.

Canis pastoris ovem videt et latrat: Guau guau guau Pastor

oculos aperit, oves aspicit, ovem nigram non videt. Pastor oves numerat:

Una, duae, tres, quatuor, quinque, sex, septem, octo, novem, decem...

un-de-centum. Numerus ovium est un-de-centum, non centum. Nullae

oves albae absunt, sed ovis nigra, quam pastor ante ceteras amat, abest.

Pastor et canis oves albas relinquunt et silvam petunt. Pastor saccum cum

pane in colle relinquit.

Dum ceterae oves a pastore numeratur, ovis nigra in magna silva,

ubi viae non sunt, errat. Ovis, quae iam procul a pastore ceteris-que

ovibus abest, neque caelum neque solem supra se videt. Sub arboribus sol

non lucet. Ovis nigra in umbra est.

In terra inter arbores sunt vestigia lupi. Ubi est lupus ipse? Lupus

ipse non procul abest. Ovis vestigia lupi in terra videt, neque lupum

ipsum videt. Itaque ovis lupum non timet!

II

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

60

65

70

75

80

85

Lupus autem prope ovem est. Pastor et canis procul ab ea sunt.

Lupus, qui cibum non habet, in magna silva errat. Lupus in silva cibum

quaerit, dum pastor et canis ovem nigram quaerunt.

Pastor: Ubi est ovis nigra? Quaere ovem et reperi eam, canis!

Canis ovem quaerit et vestigia eius in terra reperit, neque ovem

ipsam reperit. Canis latrat.

Pastor: Ecce vestigia ovis. Ubi est ovis ipsa? Duc me ad eam,

canis! Canis dominum suum per silvam ducit ad ovem, sed ovis procul

abest.

Lupus ululat: Ouuuuuuuuu...! Et ovis et canis lupum audiunt.

Canis currit. Ovis consistit et exspectat, dum lupus venit.

Ecce lupus, qui ante ovem est! Iam ovis lupum ipsum ante se

videt: oculi et dentes lupi in umbra lucent. Parva ovis oculos suos claudit

et dentes lupi exspectat. Lupus collum eius dentibus petit...

Sed ecce canis accurrit! Lupus se ab ove ad canem convertit. Canis

ante lupum consistit. Lupus ululat. Canis latrat. Pastor, qui iam prope est,

clamat: Pete lupum, canis! Lupus autem ovem relinquit et montes petit.

Pastor quoque acurrit et ovem suam, quae in terra iacet, aspicit. In

collo eius vestigia dentium sunt. Ovis autem oculos aperit et pastorem

aspicit. Pastor laetus ovem nigram in umeris imponit eam-que portat ad

ceteras oves, quae sine pastore in campo errant.

GRAMMATICA LATINA

Declinatio vocabulorum.

III

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

90

95

100

105

DECLINATIO PRIMA:

Lydia femina Graeca est, Paula et Fabia feminae Romanae sunt.

Medus feminam Graecam, non feminas Romanas amant. M. amicus

feminae Graecae, non feminarum Romanarum est. M. feminae Graecae,

non feminis Romanis oscula dat. M. cum femina Graeca, non cum

feminis Romanis ambulat.

- Declina hoc vocabulum femina!

- Singularis: femina, feminam, feminae, feminae, femina. Pluralis:

feminae, feminas, feminarum, feminis, feminis.

Hoc modo declinatur haec vocabula: insula, littera, femina, puella,

familia, filia, ancilla, domina, scaena, pesona, crumena, pecunia, mensa,

villa, rosa, fenestra, aqua, via, sella, amica, lacrima, taberna, gemma,

margarita, linea, herba, silva, terra, umbra. Haec vocabula feminina sunt.

DECLINATIO SECUNDA:

Medus servus malus est. Davus et Syrus servi boni sunt. Iulius non

servum malum, sed servos bonos salutat. Iulius dominus servi mali et

servorum bonorum est. Iulius non servo mali, sed servis bonis mala dat.

Iulius non a servo malo, sed a servis bonis amatur.

Singularis: Pluralis:

Nominativus: femina feminae

Accusativus: feminam feminas

Genitivus: feminae feminarum

Dativus: feminae feminis

Ablativus: femina feminis

IV

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

110

115

120

albarum est. Pastor ovi nigrae et ovibus albis cibum et aquam dat. Pastor

cum una ove nigra et IC ovibus albis in campo est.

1. Singularis: Pluralis:

Nominativus: servus servi

Accusativus: servum servos

Genitivus: servi servorum

Dativus: servo servis

Ablativus: servo servis

Hoc modo declinatur haec vocabula: fluvius, oceanus, numerus,

filius, servus, dominus, nummus, hortus, nasus, saccus, umerus, amicus,

inimicus, equus, oculus, tabernarius, anulus, sestertius, campus, cibus,

lupus; puer, vir (nom. sing. sine us). Haec vocabula masculina sunt.

2. Singularis: Pluralis:

Nominativus: oppidum oppida

Accusativus: oppidum oppida

Genitivus: oppidi oppidorum

Dativus: oppido oppidis

Ablativus: oppido oppidis

Hoc modo declinatur haec vocabula: oppidum, imperium,

vocabulum, capitulum, pensum, exemplum, exemplum, verbum,

baculum, lilium, ostium, atrium, impluvium, peristylum, cubiculum,

malum, pirum, osculum, speculum, ornamentum, collum, pretium,

caelum, vestigium. Haec vocabla neutra sunt.

DECLINATIO TERTIA.

Una ovis nigra et IC oves albae in campo sunt. Pastor unam ovem

nigram et IC oves albas habet. Pastor dominus ovis nigrae et ovium

125

V

www.philosophia.cl / Escuela de Filosof a , Universidad ARCIS CA P I T U L U M N O N U M CA P. I X.

is, panes;

c bes, nubes

(n s < -nts);

130

; color,

c autem

fe

Singularis: Pluralis:

Nominativus: ovis oves

Accusativus: ovem oves

Genitivus: ovis ovium

Dativus: ovi ovibus

Ablativus: ovi ovibus

Hoc modo declinatur haec vocabula: ovis, oves; pan

ollis, colles; vallis, valles; canis, canes (gen. plur. canum); nu

om. sing. es); mons, montes; dens, dentes (nom. sing. n

alia-que multa. Vocabula, quae hoc modo declinantur, sunt femina (una

vallis, ovis, nubes) aut masculina (unus panis, collis, mons, dens).

Singularis: Pluralis:

Nominativus: pastor pastores

Accusativus: pastorem pastores

Genitivus: pastoris pastorum

Dativus: pastori pastoribus

Ablativus: pastore pastoribus

Hoc modo declinatur: pastor, pastores; arbor, arbores

olores; sol, soles; alia-que multa, quae masculina sunt (arbor

mininum est). 135

VI