บทที่ 5 การวางแผน (Planning)...4 ว ตถ ประสงค...

1

บทท 5

การวางแผน (Planning)

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

การวางแผน คอ กระบวนการในการกาหนดเปาหมาย

และกลยทธขององคการ เพอใหบรรลเปาหมายและการ

กาหนดแผนยอย เพอประสานงานขององคการโดยรวม

เปาหมาย คอ ผลลพธอยางใดอยางหนงทตองการ

บรรลการวางแผน

2

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

การวางแผนแบบเปนทางการ คอ แผนทเปนลายลกษณอกษร มการ

กาหนดเปาหมายชดเจนและกาหนดขนตอน วธการปฏบตไวเรยบรอย

การวางแผนแบบไมเปนทางการ คอ แผนทมไดเขยนไวเปนลาย

ลกษณอกษร ไมมการกาหนดเปาหมายรวมกนของคนในองคการ และไมม

ความตอเนองในการดาเนนการ

3

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

4

วตถประสงคของการวางแผน (Purposes of Planning)

1. แผนชวยกาหนดทศทาง ทาใหรวาจะทาอะไร ทไหน อยางไร

เพอไปสเปาหมาย ทาหนาทประสานงานและทาใหเกดความรวมมอ

2. แผนชวยลดความไมแนนอน ทาใหผบรหารมองไปขางหนา ทานาย

ความเปลยนแปลงและผลกระทบ

3. แผนชวยลดความซาซอนและความสนเปลองในการทางาน การ

ประสานงาน ประหยดเวลา ทรพยากร และขจดการทางานทซาซอน

4. แผนชวยกาหนดมาตรฐานในการควบคม การกาหนดเปาหมายและ

มาตรฐานการปฏบตงาน ชวยใ หผบรหารเปรยบเทยบกบการ

ปฏบตงานจรงได แผนงานจะทาใหมมาตรฐานในการควบคม

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

5

ลกษณะของการวางแผน

- เปนงานขนตอนแรกของการบรหาร

-มการจดทาแผนงานทสอดคลองเปาหมาย

-แผนงานจะครอบคลมถงหนวยงานทกระดบ

-ตองคานงถงประสทธภาพ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

ประโยชนของการวางแผน

การวางแผนชวยลดปญหาทอาจเกดขนจาความเสยงอนไมแนนอนของอนาคต

การวางแผนชวยประสานความพยายามของบคลากร (แผนงานจะชวยบงบอกวา

ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร อยางไร)

การวางแผนกาหนดทศทางใหผบรหารและผปฏบตงาน

การวางแผนชวยสรางความมนใจใหกบผทางาน

การวางแผนชวยพฒนาความคดใหบคลกรทกระดบรวมกนตดสนใจ

การวางแผนเชอมโยงความสมพนธของผลงานในอดต ปจจบนและอนาคต

การวางแผนกาหนดมาตรฐานในการควบคม

6

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

ประเภทของการวางแผน

แบงตามขอบเขตการครอบคลมของแผน

แบงตามขอบเขตของระยะเวลา

แบงตามระดบชนการบรหาร

แบงตามลกษณะหนาท การดาเนนงาน

แบงตามเกณฑการนาไปใช

7

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

8

แผนกลยทธ (Strategic Plan) เปนแผนระยะยาว ม

ความยดหยน และเปนแผนทใชกบองคการโดยรวม

กาหนดเปาหมายหรอวตถประสงคครอบคลม

ทงหมดขององคการและดาเนนกจกรรมตางๆ โดย

คานงถงสงแวดลอมขององคการ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

9

วสยทศน การกาหนดความตองการหรอภาพในอนาคตขาง

หนา 5 ปหรอ 10 ปจะแสดง เจตนารมยของผบรหารในปจจบน

พนธกจ ขอความหรอนยามซงระบกวางๆ เกยวกบขอบเขต

และการปฏบตตางๆ ทเปนพนฐานของธรกจ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

10

ปรชญาหรอคานยม เ ปนกรอบกาหนดพฤตกรรมการ

ปฏบตงานของบคคล ทองคการคาดหวง

นโยบาย การกาหนดแนวทางตางๆ ในการคด และปฏบตอยาง

กวางๆ เพอใหผปฏบตใช นโยบายเปนแนวทางในการปฏบตงาน

วต ถประสง คห รอ เ ป าหมาย วต ถประส งคจะ มความ

เฉพาะเจาะจง ชดเจนแตและกวางกวา เปาหมาย

กลยทธ วธทจะทาใหเปาหมายขององคการประสบความสาเรจ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

11

แผนปฏบตการ (Operation Plan) เปนแผนระยะสน

เฉพาะเจาะจงสาหรบการปฏบตงานวนตอวน หรอเปน

สปดาหหรอเดอน เปนรายละเอยดทรวมกนแลวจะ

นาไปสเปาหมายรวมขององคการ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

12

โครงการ เปนแผนทถกนาไปปฏบตเพยงครงเดยว มระยะเวลานาน

ซงโครงการหนงอาจประกอบดวยโครงงานหลายๆโครงงานรวมกน

โครงงาน คอแผนทเปนสวนยอยของโครงการ โดยจะระบถงขอมล

ตางๆทเกยวของกบวธการทจาเปนในการบรรลเปาหมายทเฉพาะเจาะจง

ขององคการมกจะครอบคลมเวลาสนๆ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

13

ระเบยบวธการปฏบตงาน คอแผนงานชนดหนงทระบถงลาดบขนตอนของ

การทางานทจะตองทาเพอใหบรรลสงทมงหวง มกใชในระดบแผนก ( นโยบายจะ

วางหลกปฏบตทวไปใหถอปฏบต แตระเบยบวธการปฏบตงาน จะบอกใหทราบ

วาตองทาอยางไรเพอใหสาเรจตามเปาหมาย)

วธการทางานหรอวธปฏบตงาน มกจะกาหนดเปนขนตอนตามลาดบ

กอนหลงในการปฏบตกจกรรมเฉพาะอยางใดอยางหนง

กฎเกณฑ เปนแผนทใชตลอดไป มขอบเขตชดเจน มบทลงโทษถาฝาฝน

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

14

งบประมาณ (แผนงานทเปนตวเลข) แผนทประกอบดวยขอความทแสดงถง

ผลลพธทคาดหมายไวลวงหนา โดยแสดงในรปของตวเลขทสามารถวดได

มาตรฐาน แผนอกลกษณะหนงทเปนบรรทดฐานเพอใ ชใ นการวด และ

เปรยบเทยบผลการทางานตางๆ ทไดกระทาไปแลววาสงหรอตากวาตรงตามทกาหนด

หรอไม

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

15

แผนแบงตามขอบเขตของระยะเวลา

การวางแผนระยะยาว เปนการวางแผนทอยในความรบผดชอบ

ของผบรหารระดบสง แผนระยะยาวมกมระยะเวลาเกน 3 ป

การวางแผนระยะปานกลางเปนการวางแผนทอ ยในความ

รบผดชอบของผบรหารระดบกลาง แผนมกมระยะเวลา 1 ป

การวางแผนระยะสน การวางแผนทอยในความรบผดชอบของ

ผบรหารระดบตน แผนมกมระยะเวลาไมเกน 1 ป

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

16

แผนแบงตามระดบชนการบรหารภายในองคการ

แผนระดบกลยทธขององคการ เปนแผนงานหลกขององคการทถกกาหนดกรอบ

ของแผนโดยวสยทศน และภารกจหลก จะคานงถงปจจยแวดลอมทงภายในและภายนอก

ผรบผดชอบของแผนนคอ ผบรหารระดบสง

แผนงานระดบจดการ หรอแผนยทธวธ เปนแผนระยะกลางประมาร 1-5 ป เปน

แผนงานทจดทาขนเพอนาเอากลยทธไปสการปฏบต โดยมการกาหนดเปาหมายและตวชวดท

ชดเจนมากขน แผนงานระดบนมกเกยวของกบปจจยภายใน มงเนนการบรหารจดการระบบ

และทรพยากรตางๆภายในองคกรภายใตกรอบของแผนกลยทธ ผรบผดชอบของแผนนคอ

ผบรหารระดบกลาง

แผนงานระดบปฏบตการ เปนแผนงานทนาเปาหมายของแผนงานระดบปฏบตการ

มาปฏบต เปนแผนงานทมขอบเขตสนๆประมาณ1 ปหรอนอยกวา เปาหมายของแผนงานจะ

ระบชดเจน เชน แผนการผลตของแผนกซอมเครองจกร ผรบผดชอบของแผนนคอ ผบรหาร

ระดบตน

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

แผนแมบท เปนการวางแผนในระดบมหภาค คอ มลกษณะเปนแผน

รวมของแผนตางๆ ทงหมดขององคการ (แผนแมบทคอแผนกลยทธหรอ

ระยะยาวทเ กยวของกบการกาหนดทศทางใ นอนาคตขององคการ )

ผรบผดชอบของแผนนคอ ผบรหารระดบสง

แผนตามหนาท เปนแผนปฏบตงานหนาทของฝายตางๆ เพอใหบรรล

ตามแผนแมบททกาหนดไว เชน แผนพฒนาบคลากรของฝายบคคล แผน

สงเสรมการตลาดจะประกอบดวย แผนการโฆษณา แผนการประชาสมพนธ

แผนสงเสรมการขาย

17

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

แผนประจาหรอแผนถาวร คอ แผนทกาหนดแนวทาง

สาหรบการปฏบตงานเปนประจาตอเนอง ไมมการกาหนดอาย

รวมถงระเบยบวธการปฏบตงาน กฎเกณฑ วธการทางาน

มาตรฐาน

แผนทใชเพยงครงเดยว หรอแผนเฉพาะครง เปนแผนท

กาหนดเปนครงคราวเพอใชเฉพาะกจหรอเฉพาะสถานการณเพอ

เสรมแผนทใชเปนประจา ไดแกโครงการ โครงงาน ตารางการ

ทางาน

18

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

ลกษณะแผนทด

แผนทดตองมความยดหยนใหเขากบสภาพแวดลอม

แผนทดตองมลกษณะทประหยด มประสทธภาพ มประสทธผล

แผนทดตองตองมความเปนไปไดสามารถปฏบตไดจรง บรรลเปาหมายของ

องคการไดจรง

แผนทดตองตองสนบสนนเปาหมายและวตถประสงคขององคการ

แผนทดตองใหบคลากรมสวนรวมในกระบวนการวางแผน

แผนทดตองควรมลกษณะชเฉพาะเจาะจงอยางชดเจน

แผนทดตองตองอยบนพนฐานตอบสนองความตองการของลกคา

แผนทดตองตองคานงถงสงแวดลอม

19

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

กระบวนการวางแผน

วเคราะหสถานการณ

กาหนดวตถประสงค

พยากรณเหตการณในอนาคต

การกาหนดแผน

การนาแผนไปปฏบต

ตดตามประเมนผล

20

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

วธการวางแผน

Top‐down planning

Bottom‐up planning

Inside‐out planning

Outside‐in planning

Contingency planning

21

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

22

วธการวางแผน

การวางแผนจากบนลงลาง โดยผบรหารระดบสงกาหนดแนวทางในการดาเนนงานของ

องคการเกยวกบวสยทศน ภารกจ นโ ยบาย วตถประสงค กลยทธในการดาเนนงานเพอให

ผบรหารระดบรองลงมาไดนาแนวทางไปกาหนดเปนขอบเขตเปนแผนปฏบตการของตน

การวางแผนจากลางขนบน โ ดยผปฏบตงานระดบลางเสนอแผนงานใหผบรหาร

ระดบสง แผนลกษณะนจะชวยใหบคคลเกดความรสกมสวนรวมในการวางแผน เกดความรสก

เปนเจาของแผนงาน มความผกพน

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

23

การวางแผนจากภายในสภายนอก โ ดยจะพจารณาขดความสามารถของ

หนวยงานในองคกรเปนหลกแลวจงวางแผนในอนาคตตามขดความสามารถนน

(ความสามารถหมายถง ทรพยากรตางๆ ในขณะนนขององคการ)

การวางแผนจากภายนอกสภายใน ผบรหารจะนาปจจยภายนอกมา

พจารณาเปนหลกของการวางแผน และปรบปจจยภายในขององคการใหสงเสรม

แผนงาน

การวางแผนตามสถานการณ มแนวคดวาไมมวธการใดดทสดทสามารถ

ใ ชไดทกสถานการณ เพราะธรรมชาตและสภาพแวดลอมทแตกตางกน การ

วางแผนจงเนนเรองของการคาดคะเนหรอการพยากรณสถานการณ การตองเผชญ

กบความเสยง ความไมแนนอนของเหตการณ

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

ขอจากดของการวางแผน

อาจมตนทนสงกวาผลทไดรบ

อาจไดแผนไมใกลเคยงจรง เพราะขนอยกบประสบการณ

และมมมองของผบรหาร

ความนาเชอถอของขอมลทใชเปนฐานขอมลในการวางแผน

แผนอาจไมยดหยน ทาใหผบรหารระดบรอง อาจหยดคด

สรางสรรค ทางานลาชา

ปจจยภายนอกทควบคมไมได

24

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

การตดสนใจทางธรกจ

เปนการตดสนใจทางการบรหาร ม 3 ลกษณะคอ

การตดสนใจเกยวกบนโยบาย การกาหนดแนวทางการปฏบตงาน

อยางกวางๆ เพอเปนแนวทางใหผบรหารระดบรองทราบถง

จดมงหมายทจะตองดาเนนการ

การตดสนใจเกยวกบการจดการ เกยวกบการจดสรรทรพยากรใหแก

ฝายตางๆ ในองคการ

การตดสนใจเกยวกบการปฏบตงาน เปนการตดสนใจของผบรหาร

ระดบตนและผปฏบตงานทกคนเกยวกบการปฏบตงานประจา

เพอใหงานนนสอดคลองกบเปาหมาย

25

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

หลกการตดสนใจ

เกดประโยชนตอสวนรวมมากสด

มการกระจายอานาจ

สามารถปฏบตได

มการวางแผนไวลวงหนา

26

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

กระบวนการตดสนใจ

กาหนดประเดนปญหา

กาหนดเกณฑท ใชตดสนใจ

กาหนดคาคะแนนใหกบเกณฑ

สรางทางเลอกในการแกปญหา

วเคราะหทางเลอก

ตดสนใจ

ดาเนนกจกรรมตามทางเลอก

ประเมนประสทธ ภาพการตดสนใจ

27

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

ประเภทการตดสนใจ

การตดสนใจท เกดเปนประจา

การตดสนใจท ไมเกดบอย

28

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง

เทคนคการตดสนใจ

29

อาจารย ดร.ปรชา พงษเพง