View
7
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
“มะเรงปอด ไมแยอยางทคณคด”Story : พญ.ธญนนท เรองเวทยวฒนา
แพทยหญงผเชยวชาญ คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
‘มะเรงปอด ไมแยอยางทคณคด’ เปนประโยคทหมอมกจะบอกผปวยของหมอ ทกคน ในวนทเราพบกนครงแรก และผปวยทเพงทราบวามเซลลมะเรงปอดอยในรางกาย ทำาไมหมอถงไดบอกแบบนกบผปวย สวนหนงเพอใหกำาลงใจกบผปวย อกสวนหนงคอ มนเปนอยางนนจรงๆ เพราะวาในชวงสบป ทผานมาน ตองบอกวามววฒนาการทงการวนจฉยและรกษาผปวยมะเรงปอดมากมาย ทถกพฒนามาอยางรวดเรว ทงการรกษา ผปวยระยะ เ รมตนและระยะแพรกระจาย ซง มอะ ไรบางนน เราคอยๆ มาด กนไป ในคอลมนน
กอนอนคงตองเรมตนจากชนดของมะเรง
ปอด (lung cancer) กอน เราแบงมะเรงปอด
(lung cancer) เปนกลมใหญๆ สองชนดคอ
ชนดเซลลขนาดเลก (small cell lung cancer)
และชนดเซลลทขนาดไมเลก (non-small cell
lung cancer) ซงในกลมหลงนพบได 85% ของ
มะเรงปอดทงหมด และในกลมนยงมแยกยอย
ออกเปนชนดตางๆ อกหลายชนด เชน squa-
mous cell carcinoma, adenocarcinoma
และอนๆ กลมทเปน adenocarcinoma นน
ปจจบนมการรกษาดวยยากลมใหมๆ เกดขน
และมผลการตอบสนองตอการรกษาคอนขาง
ดมาก
ในสมยกอนนนการวนจฉยมะเรงปอด
ทำาไดยาก แตพอเขา สยคทมการทำาสแกน
คอมพวเตอร (CT scan), การสแกนคลนแมเหลก
ไฟฟา (MRI), และนองใหมลาสด การสแกนดวย
PET scan รวมถงเทคนคตางๆ ของการสอง
กลองหลอดลม และการเจาะตรวจชนเนอเพอให
ไดมาซงการวนจฉยเซลลมะเรงปอดนนทนสมย
ขนทำาใหเราสามารถวนจฉยไดรวดเรวเมอ
ผปวยมอาการผดปกต
ซงอาการตางๆ เหลานนแลวแตวาตวเซลล
มะเรงปอดนนอยทตำาแหนงไหนในรางกายเรา
โดยสวนใหญมกจะมาดวยอาการไอเรอรง บาง
ครงไอแบบมเสมหะปนเลอด เหนอย หายใจไม
สะดวก นำาหนกลดมากในชวงเวลาสนๆ เปนตน
ผปวยบางคนอาจจะมาดวยอาการทางระบบ
ประสาท ถาเซลลมะเรงปอดแพรกระจายไปอย
ทสมองหรอไขกระดกสนหลง เชน อาการแขน
ขาออนแรง ชา กลนปสสาวะอจจาระไมได หรอ
บางคนมอาการปวดกระดกมาก ถาเซลลมะเรง
ปอดนนแพรกระจายไปอยทกระดก เปนตน
การรกษามะเรงปอดในระยะเรมแรกนน
การรกษาหลกคอการผาตด ซงปจจบนเทคนค
การผาตดกกาวหนาไปมากกวาในอดตมาก
สวนการรกษามะเรงปอดระยะลกลามนน ในอดต
ทผานมาการรกษาหลกคอการใหยาเคมบำาบด
ฉดเขาทางเสนเลอดดำา เหมอนเวลาใหนำาเกลอ
ซงในอดตนนมยาเคมบำาบดอยแคไมกชนด
ทเราสามารถใชไดในการรกษามะเรงปอด และ
ผลขางเคยงทพบบอยคอ มอาการคลนไส
อาเจยน ผมรวง และมการตดเชองาย เนองจาก
ยาเคมบำาบดนนไปกดการสรางเมดเ ลอด
ทไขกระดกในรางกายอยางทเราทราบกนโดย
ทวไป ทำาใหผปวยบางคนกลวการใหยาเคม
บำาบดมาก จากทงการบอกเลาของเพอนฝงหรอ
คนรอบขาง
แตอยางทหมอไดกลาวขางตน ‘มะเรงปอด
ไมแยอยางทคณคด’ ปจจบนไดมยาเคมบำาบด
กลมใหมๆ เกดขนหลายชนด ซงผลขางเคยงใน
การรกษานอยกวายาเคมบำาบดในกลมเกามาก
แตอยางไรกตาม ยาเคมในกลมเกาบางชนด ก
ยงคงตองใช ในการรกษาผ ปวยอย ด และ
ในปจจบนกมการพฒนายากลมใหมๆ ทไดผล
ดมากในการรกษาอาการขางเคยงทเกดจาก
ยาเคมบำาบดตามมา เชน ยาแกคลนไสอาเจยน
หรอยาทชวยกระตนเมดเลอดขาว เปนตน
ดงนน สงทหมอจะบอกและขอยนยนคอ ‘ยาเคม
บำาบด ในการรกษามะเรงปอด ไมนากลวอยางท
คณคด’ จรงๆ
ในปจจบน อยางทหมอไดเกรนในขางตน
คอ มยาตานมะเรงกลมใหมๆ ทเกดขน ทใชได
ผลดในมะเรงกลมทเปน Adenocarcinoma
โดยการรกษาแบบนทางการแพทยจะเรยกวา
‘การรกษาแบบตรงจด หรอแบบมงเปา (Tar-
geted therapy)’ เปาหรอจดคออะไร ตอง
ขออธบายวา ปจจบนนกวทยาศาสตรและ
หมอมะเรง ไดคนพบวาการเกดมะเรงปอดนน
เกดจากหลายปจจย และหนงในปจจยเหลานน
ในผปวยบางรายมลกษณะทางพนธกรรม หรอ
ยนในรางกายทเกดการกลายพนธไป (อนนไมได
เกยวของกบการถายทอดทางกรรมพนธ ใน
ครอบครวนะคะ) ซงยนทพบวามความสมพนธ
กบการเกดมะเรงปอดนน ขณะนมหลกๆ อย
สองชนด คอ การกลายพนธของ Epidermal
Growth Factor Receptor (EGFR) ซงใน
คนผวขาวพบได 10-20% แตในคนเอเซยพบ
ไดถง 50-70% โดยพบมากในคนทไมสบบหร
หรอเลกสบบหรมานานมากกวา 10 ปขนไป
ความผดปกตอกชนดหนงคอ การสลบท
และรวมกนของยน Echinoderm microtu-
bule-associated protein-like 4 fused with
the anaplastic lymphoma kinase (EML4-
ALK fusion gene) พบไดประมาณ 5-7% และ
เชนกนสวนมากพบในผ ปวยท ไมสบบหรซง
ปจจบนเราสามารถตรวจความผดปกตของยน
ทงสองชนดนไดจากชนเนอมะเรงปอดทเราทำา
ผาตดหรอเจาะออกมาตรวจ และการมยาทใชใน
การยบยงการเจรญเตบโตของมะเรงปอด แบบ
จำาเพาะกบผปวยทมความผดปกตของยนสอง
ชนดน โดยเปนยารบประทาน คอ ยากลมตาน
EGFR (EGFR tyrosine kinase inhibitor) และ
ยาตาน ALK (ALK inhibitor) ซงผลการ
ตอบสนองตอยาตานมะเรงทงสองกลมนดมาก
ถง 60-70% และทำาใหระยะเวลาการรอดชวต
สงขนอยางชดเจน เมอเทยบกบการใชยาเคม
บำาบด ผลขางเคยงของยานนกจะตางจากยา
เคมบำาบดทใหทางเสนเลอดดำา คอ ยาในกลมน
อาจจะทำาใหเกดผน สว ทองเสย การเจรญ
อาหารลดลง หรออาการผดปกตอนๆ ในทาง
เดนอาหารเกดขนได แต โดยท วไปผ ปวย
สามารถรบยาและทนยากลมนไดด ผปวยบาง
รายมการตอบสนองตอยาด กลาวคอยาสามารถ
คมมะเรงปอดไดนานหลายป แตกมผปวยบาง
รายเกดการดอยากลมนไดเมอใชไปในระยะ
เวลาหนง ซงเมอมการดอยาเกดขน กสามารถ
เปลยนมาใชการรกษาดวยยาเคมบำาบดได
นอกจากนยงมยาอกกลมหนงทเปนยา tar-
geted drug เหมอนกน แตชวยยบยงการสราง
เสนเลอดในกอนเนอมะเรง ซงยากลมนนนเปน
ยาฉดเขาทางเสนเลอดดำาและจะใชรวมกนกบ
ยาเคมบำาบด ในขณะนนกวทยาศาสตรและ
หมอมะเรงทวโลกกำาลงทำาการศกษาวจยถง
กลไกการดอยา และคดคนยาใหมๆ เพอใชใน
ผปวยกลมนเมอเกดการดอยาขน รวมถงได
มการคนพบยนกลายพนธชนดตางๆ ในมะเรง
ปอด ซงขณะนการศกษาวจยตางๆ ไดดำาเนน
การอยอยางตอเนองและไมหยดนง ดงนนใน
อนาคตอนใกลน อาจจะมยากลมใหมๆ อก
หลายกลมทสามารถใชในการรกษามะเรงปอด
อยางแนนอน พอจะกนแลวนะคะวา ‘มะเรงปอด
ไมแยอยางทคณคด’ จรงๆ อยางทหมอกลาวไว
ในตอนแรก
กลาวโดยสรปคอ การรกษาหลกของมะเรง
ปอดระยะลกลาม ยงคงเปนการใหยาเคมบำาบด
สวนยาตานมะเรงแบบตรงจด (targeted therapy)
นน ควรใหเฉพาะผปวยทมความผดปกตของยน
ดงทกลาวขางตนเทานน สดทายโรคมะเรงนน
ไมนากลวอยางทคด หมออยากใหผปวยคดวา
มะเรงกเปนโรคเรอรงชนดหนง เหมอนโรค
ความดนโลหตสงหรอเบาหวาน อยากใหผปวย
เขารบการรกษาในแผนปจจบนอยางถกตอง
และทนเวลาเพอลดอาการและคณภาพชวตทด
ขอบคณคะ
43
Priew Magazine
Recommended