“มะเรงปอด ไมแยอยางทคณคด”Story : พญ.ธญนนท เรองเวทยวฒนา

แพทยหญงผเชยวชาญ คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

‘มะเรงปอด ไมแยอยางทคณคด’ เปนประโยคทหมอมกจะบอกผปวยของหมอ ทกคน ในวนทเราพบกนครงแรก และผปวยทเพงทราบวามเซลลมะเรงปอดอยในรางกาย ทำาไมหมอถงไดบอกแบบนกบผปวย สวนหนงเพอใหกำาลงใจกบผปวย อกสวนหนงคอ มนเปนอยางนนจรงๆ เพราะวาในชวงสบป ทผานมาน ตองบอกวามววฒนาการทงการวนจฉยและรกษาผปวยมะเรงปอดมากมาย ทถกพฒนามาอยางรวดเรว ทงการรกษา ผปวยระยะ เ รมตนและระยะแพรกระจาย ซง มอะ ไรบางนน เราคอยๆ มาด กนไป ในคอลมนน

กอนอนคงตองเรมตนจากชนดของมะเรง

ปอด (lung cancer) กอน เราแบงมะเรงปอด

(lung cancer) เปนกลมใหญๆ สองชนดคอ

ชนดเซลลขนาดเลก (small cell lung cancer)

และชนดเซลลทขนาดไมเลก (non-small cell

lung cancer) ซงในกลมหลงนพบได 85% ของ

มะเรงปอดทงหมด และในกลมนยงมแยกยอย

ออกเปนชนดตางๆ อกหลายชนด เชน squa-

mous cell carcinoma, adenocarcinoma

และอนๆ กลมทเปน adenocarcinoma นน

ปจจบนมการรกษาดวยยากลมใหมๆ เกดขน

และมผลการตอบสนองตอการรกษาคอนขาง

ดมาก

ในสมยกอนนนการวนจฉยมะเรงปอด

ทำาไดยาก แตพอเขา สยคทมการทำาสแกน

คอมพวเตอร (CT scan), การสแกนคลนแมเหลก

ไฟฟา (MRI), และนองใหมลาสด การสแกนดวย

PET scan รวมถงเทคนคตางๆ ของการสอง

กลองหลอดลม และการเจาะตรวจชนเนอเพอให

ไดมาซงการวนจฉยเซลลมะเรงปอดนนทนสมย

ขนทำาใหเราสามารถวนจฉยไดรวดเรวเมอ

ผปวยมอาการผดปกต

ซงอาการตางๆ เหลานนแลวแตวาตวเซลล

มะเรงปอดนนอยทตำาแหนงไหนในรางกายเรา

โดยสวนใหญมกจะมาดวยอาการไอเรอรง บาง

ครงไอแบบมเสมหะปนเลอด เหนอย หายใจไม

สะดวก นำาหนกลดมากในชวงเวลาสนๆ เปนตน

ผปวยบางคนอาจจะมาดวยอาการทางระบบ

ประสาท ถาเซลลมะเรงปอดแพรกระจายไปอย

ทสมองหรอไขกระดกสนหลง เชน อาการแขน

ขาออนแรง ชา กลนปสสาวะอจจาระไมได หรอ

บางคนมอาการปวดกระดกมาก ถาเซลลมะเรง

ปอดนนแพรกระจายไปอยทกระดก เปนตน

การรกษามะเรงปอดในระยะเรมแรกนน

การรกษาหลกคอการผาตด ซงปจจบนเทคนค

การผาตดกกาวหนาไปมากกวาในอดตมาก

สวนการรกษามะเรงปอดระยะลกลามนน ในอดต

ทผานมาการรกษาหลกคอการใหยาเคมบำาบด

ฉดเขาทางเสนเลอดดำา เหมอนเวลาใหนำาเกลอ

ซงในอดตนนมยาเคมบำาบดอยแคไมกชนด

ทเราสามารถใชไดในการรกษามะเรงปอด และ

ผลขางเคยงทพบบอยคอ มอาการคลนไส

อาเจยน ผมรวง และมการตดเชองาย เนองจาก

ยาเคมบำาบดนนไปกดการสรางเมดเ ลอด

ทไขกระดกในรางกายอยางทเราทราบกนโดย

ทวไป ทำาใหผปวยบางคนกลวการใหยาเคม

บำาบดมาก จากทงการบอกเลาของเพอนฝงหรอ

คนรอบขาง

แตอยางทหมอไดกลาวขางตน ‘มะเรงปอด

ไมแยอยางทคณคด’ ปจจบนไดมยาเคมบำาบด

กลมใหมๆ เกดขนหลายชนด ซงผลขางเคยงใน

การรกษานอยกวายาเคมบำาบดในกลมเกามาก

แตอยางไรกตาม ยาเคมในกลมเกาบางชนด ก

ยงคงตองใช ในการรกษาผ ปวยอย ด และ

ในปจจบนกมการพฒนายากลมใหมๆ ทไดผล

ดมากในการรกษาอาการขางเคยงทเกดจาก

ยาเคมบำาบดตามมา เชน ยาแกคลนไสอาเจยน

หรอยาทชวยกระตนเมดเลอดขาว เปนตน

ดงนน สงทหมอจะบอกและขอยนยนคอ ‘ยาเคม

บำาบด ในการรกษามะเรงปอด ไมนากลวอยางท

คณคด’ จรงๆ

ในปจจบน อยางทหมอไดเกรนในขางตน

คอ มยาตานมะเรงกลมใหมๆ ทเกดขน ทใชได

ผลดในมะเรงกลมทเปน Adenocarcinoma

โดยการรกษาแบบนทางการแพทยจะเรยกวา

‘การรกษาแบบตรงจด หรอแบบมงเปา (Tar-

geted therapy)’ เปาหรอจดคออะไร ตอง

ขออธบายวา ปจจบนนกวทยาศาสตรและ

หมอมะเรง ไดคนพบวาการเกดมะเรงปอดนน

เกดจากหลายปจจย และหนงในปจจยเหลานน

ในผปวยบางรายมลกษณะทางพนธกรรม หรอ

ยนในรางกายทเกดการกลายพนธไป (อนนไมได

เกยวของกบการถายทอดทางกรรมพนธ ใน

ครอบครวนะคะ) ซงยนทพบวามความสมพนธ

กบการเกดมะเรงปอดนน ขณะนมหลกๆ อย

สองชนด คอ การกลายพนธของ Epidermal

Growth Factor Receptor (EGFR) ซงใน

คนผวขาวพบได 10-20% แตในคนเอเซยพบ

ไดถง 50-70% โดยพบมากในคนทไมสบบหร

หรอเลกสบบหรมานานมากกวา 10 ปขนไป

ความผดปกตอกชนดหนงคอ การสลบท

และรวมกนของยน Echinoderm microtu-

bule-associated protein-like 4 fused with

the anaplastic lymphoma kinase (EML4-

ALK fusion gene) พบไดประมาณ 5-7% และ

เชนกนสวนมากพบในผ ปวยท ไมสบบหรซง

ปจจบนเราสามารถตรวจความผดปกตของยน

ทงสองชนดนไดจากชนเนอมะเรงปอดทเราทำา

ผาตดหรอเจาะออกมาตรวจ และการมยาทใชใน

การยบยงการเจรญเตบโตของมะเรงปอด แบบ

จำาเพาะกบผปวยทมความผดปกตของยนสอง

ชนดน โดยเปนยารบประทาน คอ ยากลมตาน

EGFR (EGFR tyrosine kinase inhibitor) และ

ยาตาน ALK (ALK inhibitor) ซงผลการ

ตอบสนองตอยาตานมะเรงทงสองกลมนดมาก

ถง 60-70% และทำาใหระยะเวลาการรอดชวต

สงขนอยางชดเจน เมอเทยบกบการใชยาเคม

บำาบด ผลขางเคยงของยานนกจะตางจากยา

เคมบำาบดทใหทางเสนเลอดดำา คอ ยาในกลมน

อาจจะทำาใหเกดผน สว ทองเสย การเจรญ

อาหารลดลง หรออาการผดปกตอนๆ ในทาง

เดนอาหารเกดขนได แต โดยท วไปผ ปวย

สามารถรบยาและทนยากลมนไดด ผปวยบาง

รายมการตอบสนองตอยาด กลาวคอยาสามารถ

คมมะเรงปอดไดนานหลายป แตกมผปวยบาง

รายเกดการดอยากลมนไดเมอใชไปในระยะ

เวลาหนง ซงเมอมการดอยาเกดขน กสามารถ

เปลยนมาใชการรกษาดวยยาเคมบำาบดได

นอกจากนยงมยาอกกลมหนงทเปนยา tar-

geted drug เหมอนกน แตชวยยบยงการสราง

เสนเลอดในกอนเนอมะเรง ซงยากลมนนนเปน

ยาฉดเขาทางเสนเลอดดำาและจะใชรวมกนกบ

ยาเคมบำาบด ในขณะนนกวทยาศาสตรและ

หมอมะเรงทวโลกกำาลงทำาการศกษาวจยถง

กลไกการดอยา และคดคนยาใหมๆ เพอใชใน

ผปวยกลมนเมอเกดการดอยาขน รวมถงได

มการคนพบยนกลายพนธชนดตางๆ ในมะเรง

ปอด ซงขณะนการศกษาวจยตางๆ ไดดำาเนน

การอยอยางตอเนองและไมหยดนง ดงนนใน

อนาคตอนใกลน อาจจะมยากลมใหมๆ อก

หลายกลมทสามารถใชในการรกษามะเรงปอด

อยางแนนอน พอจะกนแลวนะคะวา ‘มะเรงปอด

ไมแยอยางทคณคด’ จรงๆ อยางทหมอกลาวไว

ในตอนแรก

กลาวโดยสรปคอ การรกษาหลกของมะเรง

ปอดระยะลกลาม ยงคงเปนการใหยาเคมบำาบด

สวนยาตานมะเรงแบบตรงจด (targeted therapy)

นน ควรใหเฉพาะผปวยทมความผดปกตของยน

ดงทกลาวขางตนเทานน สดทายโรคมะเรงนน

ไมนากลวอยางทคด หมออยากใหผปวยคดวา

มะเรงกเปนโรคเรอรงชนดหนง เหมอนโรค

ความดนโลหตสงหรอเบาหวาน อยากใหผปวย

เขารบการรกษาในแผนปจจบนอยางถกตอง

และทนเวลาเพอลดอาการและคณภาพชวตทด

ขอบคณคะ

43

Priew Magazine