ยินดีต้อนรับ : สพป. ... · Web viewนโยบายด...

รายวชาเพมเตม

รหสวชา ส.๑๔๒๐๑ รายวขาเพมเตมวชาหนาทพลเมอง ๔

ระดบชนประถมศกษาปท ๔

โรงเรยน.........................................................

........................... สำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

พระนครศรอยธยา เขต ๑สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

คำานำา

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ไดประกาศใชในโรงเรยนทวประเทศ ในปการศกษา ๒๕๕๓ หลกสตรนเปนหลกสตรทใชแนวคดหลกสตรองมาตรฐาน ซงกำาหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายในการพฒนาคณภาพผเรยน โดยในมาตรฐานการเรยนรไดระบสงทผเรยนพงรและปฏบตได เมอสำาเรจการศกษาขนพนฐาน เพอใหทกภาคสวนไดยดเปนแนวทางในการดำาเนนการพฒนาและสงเสรมใหผเรยนไดบรรลคณภาพการเรยนร

นโยบายดานการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรและหนาทพลเมองของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) ทสงเสรมใหเดกและเยาวชนในชาตไดมความรความเขาใจในเรองประวตศาสตร ความเปนไทย รกชาต ศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย และเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความปรองดองสมานฉนท เพอสนตสขในสงคมไทย และกำาหนดคานยมหลก ๑๒ ประการ เพอสรางคนไทยทเขมแขงนำาไปสการสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตระหนกถงความสำาคญของการพฒนาการศกษาไทย ในประเดนของการพฒนาการเรยนการสอนหนาทพลเมองในฐานะทเปนกลไกสำาคญในการเตรยมพลเมอง ของชาตไปสการเปนพลเมองดทมประสทธภาพ นอกจากจะมการกำาหนดสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และ การดำาเนนชวตในสงคม ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม แลว และเพอพฒนาผเรยน ใหมความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงค สอดคลองกบนโยบายการพฒนาการเรยน การสอนหนาทพลเมอง และคานยมหลก ๑๒ ประการ จงนำามาสการกำาหนดรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง โดยเนนการพฒนาผเรยน ในเรอง ความเปนไทย รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ความปรองดอง สมานฉนท และความมวนยในตนเอง เพอใหสถานศกษานำาไปจดเปนรายวชาเพมเตมในหลกสตรสถานศกษาตามกรอบความคด ในการพฒนารายวชาเพมเตมหนาทพลเมองไดอยางมประสทธภาพ

โรงเรยนจงไดทำารายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๑ ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ ซงถอวามความสำาคญอยางยง ทไดมการบรณาการจดเนน ๕ ประการและคานยมพนฐาน ๑๒ ประการ โดยเฉพาะการจดทำาหนวยการเรยนร ซงมรายละเอยดของเนอหา กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและประเมนผล ในการทจะนำาไปสการปฏบตจรงในชนเรยนไดอยางตรงจดหมาย เปาหมายและมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรทมงเนนคานยมของความเปนคนไทย

หวงวารายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๑ ชนมธยมศกษาปท ๑ น จะเปนหนทางทนำาไปสความสำาเรจ เกดประโยชนอยางแทจรงกบผเรยนทเปนพลเมองไทยและพลโลกทมคณลกษณะอนพงประสงคตามทไดคาดหวงตอไป

สารบญ

หนาคำานำาวสยทศน/พนธกจ/เปาประสงคสมรรถนะของผเรยนคณลกษณะอนพงประสงคคานยมหลก ๑๒ ประการจดเนน ๕ ประการและขอบขายคำาอธบายรายวชาผลการเรยนรโครงสรางรายวชาหนวยการเรยนร หนวยท ๑ หนวยท ๒ หนวยท ๓ หนวยท ๔

การวดและประเมนผลรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองบรรณานกรมภาคผนวก คำาอธบายของคำาหลกในจดเนน และขอบขายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองคณะผจดทำา

วสยทศน (Vision)

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนกำาลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตสำานกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจำาเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสำาคญ บนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

พนธกจ (MISSION)

๑. พฒนาสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง

๒. จดทำาหนวยการเรยนรองมาตรฐาน ครอบคลมความร ทกษะและคณธรรม

๓. ออกแบบแผนการจดการเรยนร สอ นวตกรรมและเครองมอประเมนผล

๔. จดกจกรรมตามแผนการจดการเรยนร ใชสอ/นวตกรรมและประเมนผลเปนระบบ

๕. พฒนาผเรยนโดยกระบวรการวจยในชนเรยน สรปและรายงานผลการจดการเรยนร

เปาหมาย (GOAL)

๑. ความร (K : Knowledge) : สาระสำาคญหรอสาระการเรยนร๒. ทกษะ/กระบวนการ (P : Process) : ความสามารถ ทกษะ

กระบวนการในการทำางานและการพฒนาตนเอง

๓. คณธรรม จรยธรรม (A : Attitude) : คณลกษณะอนพงประสงค

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน (C : Competence)สมรรถนะของผเรยน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร ซงการพฒนาผเรยนใหบรรลมาตรฐานการเรยนรทกำาหนดนนจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะสำาคญ ๕ ประการ

๑. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและการสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษา ถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสกและทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร และประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพโดยคำานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

๒. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ เพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

๓. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆทเผชญไดอยางถกตอง เหมาะสม บนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการ

เปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกปญหา มการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคำานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม ๔. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนำากระบวนการตางๆไปใชในการดำาเนนชวตประจำาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การทำางานและการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคม และสภาพแวดลอมและการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและใชเทคโนโลยดานตาง ๆและมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคมในดานการเรยนร การสอสาร การทำางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสมและมคณธรรม

คณลกษณะอนพงประสงคหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหม

คณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวม กบผอนในสงคมไดอยางมความสข ฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน ๑. รกชาต ศาสน กษตรย ๒. ซอสตยสจรต ๓. มวนย ๔. ใฝเรยนร

๕. อยอยางพอเพยง ๖. มงมนในการทำางาน ๗. รกความเปนไทย ๘. มจตสาธารณะ

คานยมหลก ๑๒ ประการ เพอสรางคนไทยทเขมแขงนำาไปสการสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง ดงน ๑. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย ซงเปนสถาบนหลกของชาตในปจจบน ๒. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม ๓. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย ๔. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทางตรงและทางออม ๕. รกษาวฒนธรรมไทย ประเพณไทยอนงดงาม ๖. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน ๗. เขาใจ เรยนร การเปนประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง ๘. มระเบยบวนยเคารพกฎหมาย ผนอยรจกเคารพผใหญ ๙. มสตรตว รคด รทำา รปฏบต ตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๑๐. รจกดำารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจำาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจาย จำาหนายและขยายกจการ เมอมความพรอมโดยมภมคมกนทด ๑๑. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออำานาจฝายตำาหรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา ๑๒. คำานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

ลกษณะสำาคญของการจดการเรยนร

๑. การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองตามจดเนนทง ๕ นน มเปาหมายสำาคญเพอใหเยาวชน มลกษณะทดของคนไทย เหนคณคาและมสวนรวมในการอนรกษศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณไทยเหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดำาเนนชวต ตามวถประชาธปไตย มสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สามารถอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลายและจดการความขดแยงโดยสนตวธ ซงสอดคลองกบคานยมหลก ๑๒ ประการ ๒. รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง มผลการเรยนรทมเปาหมายเนนใหผเรยนตระหนกและเหนคณคาในเรอง ทเรยนรและลงมอปฏบตจรง ซงเปนการตอยอดการเรยนรจากรายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ๓. การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง สามารถจดทำาได ๒ ลกษณะ คอ ๓.๑ การจดการเรยนรตามจดเนนแตละจดเนน โดยบรณาการจดเนนท ๕ ความมวนยในตนเอง ทสอดคลองกบผลการเรยนรและสาระการเรยนรของจดเนนท ๑ - ๔ ทเกยวของ ๓.๒ การจดการเรยนรแบบบรณาการทง ๕ จดเนน โดยตองวเคราะหผลการเรยนร ในแตละจดเนนวา เกยวของหรอเชอมโยงหรอมประเดนรวมกนในเนอหาตาง ๆ และตงเปน Theme (หวเรอง) ๔. การจดการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรอาจจดใหสอดคลองกบเหตการณ สถานการณ ทเกยวของกบจดเนน ทง ๕ จดเนน

เปาหมายสำาคญในการจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

ความเปนไทย

รกชาต ยดมนในศาสนาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การดำารงชวตในสงคมประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

พลเมองดในระบอบ ประชาธปไตย

ปรองดองสมานฉนท

การเปนพลเมองด

ของชาต

การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง: แนวปฏบตสำาคญ

การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองมจดเนนสำาคญ คอ ตองการใหเยาวชนไทยเปนพลเมองทดของสงคมไทย คอ มความเปนไทย รกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย เปนพลเมองดทมวถชวตและมสวนรวมในการเมองการปกครอง ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข อยรวมกนในสงคมอยางปรองดอง สมานฉนท พรอมดวยคณลกษณะความมวนยในตนเอง ดงนน การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมน จงเนนทการปฏบตลงมอทำา (Action) เพอใหเปนพลเมองทมประสทธภาพ ซงมผลตอกระบวนการเรยนการสอน ผสอนจะตองทำาใหการเรยนการสอนมความหมายและมคณคาแกผเรยน เพอจะทำาใหเกดประโยชนทแทจรงแกเยาวชนและสงคมโดยรวม

แนวปฏบตสำาคญทจะทำาใหการเรยนการสอนหนาทพลเมองบรรลวตถประสงค มดงน

1. ผสอนตองเขาใจมโนทศน (Concept) สำาคญของรายวชาน นนคอ การเขาใจในจดเนนทเปนพนฐานสำาคญ ซงวตถประสงคของรายวชานตองการพฒนาทกษะ คานยม และคณลกษณะ ซงสะทอนดวยการปฏบต (Action)

2. การวางแผนการสอนจะตองเนนการพฒนาทตอเนอง (Continuous Development) ของกระบวนการคด กระบวนการสบคน กระบวนการแกปญหา รวมทงกระบวนการพฒนาคานยม เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและนำาไปสการเปลยนแปลงทพงประสงค ดงนน การวางแผนการสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดทำากจกรรม ดงน

1) ตงคำาถามดวยตนเองเพอการสบคน2) มสวนรวมในกจกรรมทหลากหลายในการสบคนขอมล

3) ฝกการวเคราะหโดยใชขอมลจรง (Real Data) ในสภาพจรง ทงน มผเชยวชาญการสอนสงคมศกษาหลายทานเสนอวาตองเปดโอกาสใหผเรยนไดสำารวจ (Survey) หรอสมภาษณ จากแหลงขอมลทเปนปฐมภม

4) ผเรยนทำางานเปนกลมรวมกนกบเพอน รวมทงบคคลอนในชมชนตามโอกาสและวฒภาวะของผเรยน

5) นำาเสนองาน หรอผลงานดวยวธการทหลากหลาย เชน จดอภปราย ทำาปายนเทศ จดนทรรศการ แสดงบทบาทสมมต จดทำา Video Clip เปนตน

3. การสอนหนาทพลเมองตองเนนความเชอมโยง หรอความเกยวของ (Relevant) การลงมอทำา หรอปฏบตอยางตอเนอง (Engaging) และเรยนรอยางกระตอรอรน (Active Learning)

3.1 ความเชอมโยง หรอความเกยวของ (Relevant) คอ การใชประเดนจรง (Real Issue) ทเปนปจจบนทเกยวของกบความคดของคนวาจะถก หรอผด ด หรอไมด มคณคา หรอไมมคณคา เพอการเรยนรของผเรยนจะเชอมโยงกบประสบการณจรง แตในกรณใชประเดนจรง ผสอนควรใชวจารณญาณ เพราะบางประเดนอาจมความออนไหว (Sensitive) ตอสงคม รวมทงควรคำานงถงวยและวฒภาวะของผเรยนดวย

3.2 การลงมอทำา หรอปฏบตอยางตอเนอง (Engaging) การเรยนจากประสบการณจรง ถอวาเปนหลกการสำาคญของการสอนหนาทพลเมองและเปนทยอมรบของนกการศกษาทวโลก ดงนน การลงมอทำา (ปฏบต) อยางตอเนองกบประเดนจรง (Real Issue) หรอเหตการณจรง ทงในระดบครอบครว หองเรยน โรงเรยนหรอชมชน จงเปนสงสำาคญ ตวอยางตอไปน เปนขอเสนอแนะในประเดน

จรง หรอเหตการณจรง ทอาจนำามาใชกบผลการเรยนรของรายวชาหนาทพลเมองได

ประชาธปไตยในโรงเรยน เชน จดใหมกรรมการหองเรยน สภานกเรยน

การแกปญหา เชน จดกจกรรมการดแลสงแวดลอมและสาธารณสมบต

วนสำาคญ / เหตการณสำาคญ เชน จดกจกรรมการเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และ สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

จดกจกรรมวนรฐธรรมนญ วนประชาธปไตยสากล

การรณรงค เชน จดกจกรรมรณรงคการตอตานการฉอราษฎรบงหลวง

การมจตสาธารณะ เชน จดกจกรรมชวยเหลอผประสบภยตาง ๆ หรอ ผทเดอดรอน

การยอมรบ- เชน การทำาแบบวดเจตคต การทำาวจยเกยวกบ

ในความหลากหลาย- ความหลากหลายทางวฒนธรรม

ทางวฒนธรรม3.3 เรยนอยางกระตอรอรน (Active) การเรยนอยาง

กระตอรอรน กคอ การเรยนทผเรยนตอง ทำา หรอ “ ” “do” ทงน การเรยนโดยผานการอภปราย (Discussion) เปนวธทสำาคญในการเรยนรายวชาหนาทพลเมอง เพราะการอภปรายเปนทกษะทสำาคญในการเรยนและทกษะของความเปนพลเมอง (Citizenship skill) เพอแสดงออกซงสทธและ

เสรภาพในการแสดงความคดเหน การอภปรายโดยทวไปคงไมใชการอภปรายทเกยวของกบประเดนความเปนพลเมอง (Citizenship Discussion) Sandie Llewellin (2001) นกการศกษาดานความเปนพลเมอง (Citizenship Education) ไดเสนอวา การอภปรายทเกยวของกบความเปนพลเมองควรมลกษณะ ดงน

1. เปนประเดนทเกดขนจรง (Real Life Issue) 2. เกยวของกบวถชวตของประชาชน (Deal with Public

Dimension of Life )3. เกยวของกบเยาวชนในฐานะเปนพลเมองคนหนง (Relate

to Young People as Citizens)3.4 การเรยน (Learning) การเรยนรเรอง หนาทพลเมองจะ

มประสทธภาพ ตอเมอมบรรยากาศของหองเรยนทมเสรภาพในการแสดงความคดเหน ไมมบรรยากาศของการใชอำานาจ หรอทำาใหผเรยนเกดความไมสบายใจ กลยทธสำาคญทจะทำาใหผเรยนในบรบทของสงคมไทยเรยนรอยางมประสทธภาพ คอ

1. จดการทำางานเปนกลมเลก เพอใหผเรยนมโอกาสแสดงความคดเหนไดทวถงกวาการทำางานในกลมใหญ

2. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนกำาหนดกตกาในการทำางาน คณภาพของงาน ประเดนการอภปรายหรอประเดนทจะศกษาตลอดจนการจดกจกรรมทเกยวของ เพอทผเรยนเกดความรสกวาการเรยน หรอการทำางานนนมความหมายและมคณคา จะไดทำางานอยางตอเนองและตงใจ (Engaging)

3. เปดโอกาสใหผเรยนทกคนแสดงความคดเหนและเมอมขอสรปความคดเหนของทกคนควรจะอยในขอสรปนน ๆ ดวย

4. ครควรสรางความรสกวาการประสบความสำาเรจ คอ การเรยนร หรอการทำางาน โดยผานกระบวนการตาง ๆ เปนรางวลทนาภมใจ

5. ครควรคำานงถงการเรยนรหลาย ๆ รปแบบ (Learning Style) ของผเรยน การจดกจกรรม

จงควรมหลากหลาย เชน การสาธต การตอบคำาถาม การอภปราย การคนควาวจย การทำาโครงการ การสำารวจ การแกปญหา การใชเกม การแสดงบทบาทสมมต การใชสถานการณจำาลอง การใชกรณศกษา (Case Study)โดยมการทำางานกลมเลกและรายบคคล

6. กรณการเรยนรทเปนกระบวนการควรจดใหครบขนตอนอยางตอเนอง แตครกอาจนำาบางขนตอนมาจดกจกรรมแยกได เชน กจกรรมการวเคราะห ซงเปนกจกรรมทอยในขนตอนของกระบวนการเรยนการสอนหลายรปแบบสามารถนำามาจดเปนกจกรรมแยกออกมาไดตามความเหมาะสม เปนการฝกความสามารถในการวเคราะห หรอการจดการกบขอมลตาง ๆ แกผเรยน

7. ครควรมการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนอยางตอเนองตลอดเวลาในการจดการเรยนรเพอสะทอนการปฏบตของผเรยนในสภาพจรง ทงน การวดและประเมนหนาทพลเมองตองมการประเมนภาระงานทเกยวกบกจกรรมใหผเรยนปฏบต การสรางลกษณะนสย รวมทงกระบวนการทำางานและคณภาพงาน ดวยวธการและเครองมอการวดและประเมนผลทหลากหลาย

จากหลกการสอนทง 4 หลก ขางตน Sadie Llewellin (2001) ไดสรปหลกการสอนวาเปน R-E-A-L: Relevant, Engaging and Active Learning และแสดงความเหนวาการทำางานในลกษณะโครงงาน (Project Work) เปนกจกรรมทสำาคญในการเรยนการสอนหนาทพลเมอง เพราะเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดรบผดชอบในการเรยนรมวนย และเปนการเรยนรทเปน Active Learning ผเรยนไดมโอกาสศกษาประเดนตาง ๆ ในสงคมทเกดขนจรง ศกษาปญหาอปสรรค และเรยนรในการแกไข เรยนรบทบาทของพลเมองดในสงคมเพอการเตรยมตวเปนพลเมองดของชาตในอนาคต

จดเนนและขอบขาย รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ

วฒนธรรม

จดเนนท 1 ความเปนไทย 1. ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท

เออเฟ อเผอแผ เสยสละ) 2. ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณไทย (การ

แตงกาย ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

จดเนนท 2 รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

จดเนนท 3 ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

1. การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย2. การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

จดเนนท 4 ความปรองดอง สมานฉนท 1. การอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย 2. การจดการความขดแยงและสนตวธ

จดเนนท 5 ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบต

หนาท ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖ 1. ความเปนไทย 1.๑ ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท เออเฟ อเผอแผ เสยสละ)

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนและชกชวนผอนใหมมารยาทไทย

๑. มสวนรวมในการอนรกษมารยาทไทย

1. มสวนรวมและแนะนำาผอนใหอนรกษมารยาทไทย

1. มสวนรวม แนะนำาผอน ใหอนรกษ และ ยกยองผม มารยาทไทย

๑. มสวนรวม และแนะนำาผอน ใหอนรกษ และ เผยแพรมารยาท ไทยสสาธารณะ

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในครอบครว

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในโรงเรยน

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในชมชน

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม

๒. รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒. มสวนรวมและชกชวนผอนใหอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒. แสดงออกถงความเออเฟ อ เผอแผ และเสยสละตอสงคม

๒. แสดงออกและแนะนำาผอนใหมความเออเฟ อเผอแผ และเสยสละตอสงคม

๒. แสดงออก แนะนำาผอน และมสวนรวม ในกจกรรม เกยวกบ ความเออเฟ อ เผอแผ และ

๒. แสดงออก แนะนำาผอน

และยกยองบคคล ทมความเออเฟ อ เผอแผ และ เสยสละ

เสยสละ ๑.2 ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม

ประเพณไทย (การแตงกาย

ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

๓. เหนความสำาคญของภาษาไทย

๓. เหนประโยชนของการแตงกายดวยผาไทย

๓. เหนคณคาของภมปญญาทองถน

๓. มสวนรวม ในขนบธรรมเนยม ประเพณไทย

๓. มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย

๓. มสวนรวม ในขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรม และภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา และอนรกษขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ และ สบสาน ขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรม และภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ สบสาน และประยกตขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ สบสาน ประยกต และ เผยแพร ขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖2. รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนความสำาคญและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนคณคาและออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนคณคาและแนะนำาผอนใหแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางของความรกชาต

ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางและแนะนำาผอนใหมความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางและมสวนรวมในการจดกจกรรมทแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยาง มสวนรวมในการจดกจกรรม และสนบสนนใหผอนแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๕. เปนแบบอยาง ประยกตและเผยแพร พระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจ

เศรษฐกจพอเพยง พอเพยง

จดเนนผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖๓. ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข๓.๑ การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนตามขอตกลง กตกา และหนาททตอง

๖. ปฏบตตนตามกฎ ระเบยบและหนาททตองปฏบตในโรงเรยน

๖. ปฏบตตนตามขอตกลง กตกา กฎ ระเบยบและหนาททตองปฏบตในหองเรยน และโรงเรยน

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง กตกา ของ

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามกฎ ระเบยบ ของ

๖. ปฏบตตนและแนะนำาผอนใหปฏบตตามขอตกลง กตกา กฎ ระเบยบ ของหองเรยน

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. เปนแบบอยางและสงเสรมสนบสนนใหผอนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

ปฏบตในหองเรยน

หองเรยน โรงเรยน และโรงเรยน

๓.๒ การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาทในฐานะสมาชกทดของครอบครว และหองเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาทในฐานะสมาชกทดของหองเรยน และโรงเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท และมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของ หองเรยน และโรงเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรม ของครอบครว และหองเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรม ของหองเรยน และโรงเรยน

๗. เหนคณคาและปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรมของหองเรยน และโรงเรยน

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมลเพอใชประกอบการตดสนใจในกจกรรมตาง ๆ

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมลเพอใชประกอบการตดสนใจในกจกรรมตาง ๆ และ รทนขาวสาร

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมล ตรวจสอบการทำาหนาทของบคคลเพอใชประกอบการตดสนใจ

๗. ประยกตใช h กระบวนการประชาธปไตยในการวพากษประเดนนโยบายสาธารณะทตนสนใจ๘. มสวนรวมและตดสนใจเลอกตงอยางมวจารณญาณ๙. รทนขาวสารและรทนสอ๑๐. คาดการณเหตการณลวงหนา

บนพนฐานของขอมล

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ๖– ๔. ความปรองดองสมานฉนท

๔.๑ การอยรวมกน ในสงคมแหงความหลากหลาย

๘. ยอมรบความเหมอนและความแตกตางของตนเองและผอน

๘. ยอมรบความเหมอนและความแตกตางของตนเองและผอน

๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนต

๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในทองถน และอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในประเทศไทย และอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาค-เอเชยตะวนออก-เฉยงใต และอยรวมกนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. เหนคณคา ของการอยรวมกนในภมภาคเอเชยอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๘. เหนคณคา ของการอยรวมกนในภมภาคตาง ๆ ของโลกอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๑๑. ยอมรบ ในอตลกษณและเคารพความหลากหลายในสงคม-พหวฒนธรรม๑๒. เหนคณคาของการอยรวมกนอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๔.๒ การจดการความขดแยง และสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในหองเรยนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในโรงเรยนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในชมชนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถน และเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนต

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเองและเสนอแนวทางการแก

๙. วเคราะห ปญหาความขดแยงในประเทศไทย และเสนอแนวทางการแกปญหา

๙. มสวนรวมในการแกปญหาความขดแยงโดยสนตวธ

๙. มสวนรวมและเสนอแนวทางการแกปญหาความขดแยงโดยสนตวธ

๙. มสวนรวมและเสนอแนวทางการปองกนปญหาความ

๑๓. มสวนรวมในการแกปญหาเมอเกดความขดแยงโดยสนตวธ และสรางเครอขายการปองกนปญหาความขดแยง

วธ ปญหาโดยสนตวธ

โดยสนตวธ

ขดแยง

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ๖–5. ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท ยอมรบผลทเกด จากการกระทำา ของตนเอง

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๔. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ผลการเรยนรและสาระการเรยนร รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมจดเนนท ๑ ความเปนไทย

๑.๑ ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท เออเฟ อเผอแผ เสยสละ) ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ ๑. เหนคณคาและปฏบต

ตนเปนผมมารยาทไทย

มารยาทไทยในพธการตาง ๆ- การกลาวคำาตอนรบ- การกลาวแนะนำาตนเอง แนะนำาสถานท

๒. แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม

ความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม

๑.๒ ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณไทย (การแตงกาย ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป. ๔

๓. มสวนรวมในขนบธรรมเนยม ประเพณไทย

ขนบธรรมเนยมประเพณไทยในทองถน

จดเนนท ๒ รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป. ๔ ๔. เหนความสำาคญและ

แสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทน

- การใชสนคาไทย- การดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ- การรกษาสาธารณสมบต

สถาบนพระมหากษตรย - การปฏบตตนเปนศาสนกชนทด- การปฏบตตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาทหลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๑. พระบรมราโชวาท - การมวนย - การขมใจ๒. หลกการทรงงาน - ประโยชนสวนรวม - พออยพอกน

จดเนนท ๓ ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ๓.๑ การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ ๖. มสวนรวมในการสราง

และปฏบตตามขอตกลง กตกา ของหองเรยน

๑. ขอตกลงกตกา ในหองเรยน - การรกษาความสะอาด - การรกษาของใชรวมกน - การสงงาน๒. การใชกระบวนการมสวนรวมในการสรางขอตกลง กตกา ดวยหลกเหตและผล และยดถอประโยชนสวนรวม

๓.๒ การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ ๗. ปฏบตตนตามบทบาท

หนาทมสวนรวมและรบผดชอบใน

๑. บทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของครอบครว และหองเรยน

การตดสนใจ ในกจกรรมของครอบครวและหองเรยน

- การเปนผนำาและการเปนสมาชกทด- การมเหตผลและยอมรบฟงความคดเหนของผอน- การปฏบตตามเสยงขางมากและยอมรบเสยงขางนอย๒. กจกรรมตาง ๆ ของครอบครวและหองเรยน

จดเนนท ๔ ความปรองดอง สมานฉนท ๔.๑ การอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ ยอมรบและอยรวมกบผอน

อยางสนตและพงพาซงกนและกน

๑. ความเหมอนและความแตกตางระหวางบคคลในเรองเชอชาต ภาษา เพศ สขภาพ ความพการ ความสามารถ ถนกำาเนด สถานะของบคคล ฯลฯ ๒. การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน- ไมรงแก ไมทำาราย- ไมลอเลยน- ชวยเหลอซงกนและกน แบงบน

๔.๒ การจดการความขดแยงและสนตวธ

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนร

ป.๔ ๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถน และเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

ความขดแยงในทองถน และแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ในกรณ- การใชสาธารณสมบต- การรกษาสงแวดลอม

จดเนนท ๕ ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท ยอมรบผลทเกดจาก การกระทำาของตนเอง

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ – ๖

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

คณลกษณะของผมวนยในตนเอง- ความซอสตยสจรต- ขยนหมนเพยร อดทน- ใฝหาความร- ตงใจปฏบตหนาท- ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง(การพฒนาผเรยนใหมวนยในตนเองใหนำาไปบรณาการ กบผลการเรยนรและสาระการเรยนรของจดเนน ท ๑ - ๔ ทเกยวของ)

คำาอธบายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง รหสวชา ส๑๔๒๐๑ หนาทพลเมอง ๔ ชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๔๐ ชวโมง

เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในพธการตาง ๆ ในเรองการกลาวคำาตอนรบ การแนะนำา ตวเองและแนะนำาสถานท แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม มสวนรวมในขนบธรรมเนยม ประเพณไทยในทองถน ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต อดทน และยอมรบผลทเกดจาก การกระทำาของตนเอง

เหนความสำาคญและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรยในเรองการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถและสาธารณสมบต ปฏบตตนเปนศาสนกชนทด ปฏบต ตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท ในเรองการมวนยและการขมใจ หลกการ ทรงงาน ในเรองประโยชนสวนรวมและพออยพอกน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปฏบตตนเปนผมวนย ในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง กตกาของหองเรยน ในเรองการรกษาความสะอาด การรกษา ของใชรวมกนและการสงงาน โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการสรางขอตกลง กตกาดวยหลกเหตผลและยดถอ ประโยชนสวนรวม ปฏบตตนตามบทบาทหนาทของการเปน

สมาชกทดของครอบครวและหองเรยน ในเรองการเปนผนำา และการเปนสมาชกทด การมเหตผล ยอมรบฟงความคดเหนของผอน และการปฏบตตามเสยงขางมากและยอมรบ เสยงขางนอย มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรมของครอบครวและหองเรยน ปฏบตตนเปนผมวนย ในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจาก การกระทำาของตนเอง

ยอมรบความเหมอนและความแตกตางระหวางบคคล ในเรองเชอชาต ภาษา เพศ สขภาพ ความพการ ความสามารถ ถนกำาเนด สถานะของบคคล ฯลฯ อยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน ในเรอง การไมรงแก ไมทำาราย ไมลอเลยน ชวยเหลอซงกนและกนและแบงปน วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถน ในกรณการใชสาธารณสมบตและการรกษาสงแวดลอม และเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ปฏบตตน เปนผมวนยในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต อดทน และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

โดยใชกระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการปฏบต กระบวนการเผชญสถานการณ และ กระบวนการแกปญหา

เพอใหผเรยนมลกษณะทดของคนไทย ภาคภมใจและรกษาไวซงความเปนไทย แสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย อยรวมกบผอนอยางสนต สามารถจดการความขดแยงดวยสนตวธ และมวนยในตนเอง

ผลการเรยนร

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย ๒. แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม ๓. มสวนรวมในขนบธรรมเนยมประเพณไทย ๔. เหนความสำาคญและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา

และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง กตกาของหองเรยน ๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรมของครอบครว และหองเรยน ๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกน ๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถนและเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

โครงสรางรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๔รหสวชา ส๑๔๒๐๑ ชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๔๐ ชวโมง

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยน

ร

ผลการเรยนร สาระสำาคญ เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๑ ความเปน

ไทย1. เหนคณคา

และปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย2. แสดงออก

ถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม3. มสวนรวม

ในขนบธรรมเนยมประเพณไทย๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

การปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในพธการตางๆ แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม มสวนรวมในขนบธรรมเนยมประเพณไทยในทองถน ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง นบวาเปนเอกลกษณของความเปนไทย

๑๐ ๒๕

๒ เทดทนสถาบนหลก

4. เหนความสำาคญและ

แสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย5. ปฏบตตน

ตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

การแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย I รวมถงการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ และสาธารณสมบต ปฏบตตนเปนศาสนกชนทด การปฏบตตนตามพระจรยวตร ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท ในเรองการมวนยและการขมใจ หลกการทรงงานในเรองประโยชนสวนรวม และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดวยความขยนหมนเพยร อดทน และมวนยในตนเอง เปนการชวยธำารงรกษา ชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรยอยคไทยสบไป

๑๐ ๒๕

ลำาด ชอหนวย สาระสำาคญ เวล นำา

บท การเรยนร ผลการเรยนรา(ชวโมง)

หนกคะแน

น๓ คนดของ

สงคม6. มสวนรวม

ในการสรางและปฏบตตามขอตกลงกตกาของหองเรยน7. ปฏบตตาม

บทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจกจกรรมของครอบครวและหองเรยน๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

การมสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง กตกาของหองเรยนในเรองการรกษาความสะอาด การรกษาของใชรวมกนและการสงงาน โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการสรางขอตกลง กตกาดวยหลกเหตผล และยดถอประโยชนสวนรวม การปฏบตตนตามบทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของครอบครวและหองเรยนในเรองการเปนผนำาและการเปนสมาชกทด การมเหตผลยอมรบฟงความคดเหนของผอน และการปฏบตตามเสยงขางมากและยอมรบฟงเสยงขางนอย มสวนรวมและรบผดชอบในการ

๑๐ ๒๐

ตดสนใจในกจกรรมของครอบครวและหองเรยน และปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง เปนการแสดงออกถงการเปนคนดของชาตชวยใหชาตมนคงและสงบสข

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร สาระสำาคญ เวลา(ชวโมง)

นำาหนกคะแน

น๔ สามคคคอ

พลง8. ยอมรบและ

อยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน9. วเคราะห

ปญหาความขดแยงในทองถนและเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

การ ยอมรบความเหมอนและความแตกตางระหวางบคคลในเรองเชอชาต ภาษา เพศ สขภาพ ความพการ ความสามารถ ถนกำาเนด สถานะของบคคล การอยรวมกนกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกนการวเคราะหปญหา

๑๐ ๒๐

๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ความขดแยงในทองถน ในกรณการใชสาธารณสมบตและการรกษาสงแวดลอมและเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธดวยการปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ชวยใหเกดเกดความสงบสขในชาต

ระหวางป

๙๐

ปลายป (การทดสอบคณลกษณะ)

๑๐

รวมทงสนตลอดป ๔๐ ๑๐๐

หนวยการเรยนรท ๑รหสวชา ส๑๔๒๐๑ หนาทพลเมอง ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๑๐ ชวโมง ...............................................................................................................................................................1. หนวยการเรยนรท ๑ ชอหนวยการเรยนร ความเปนไทย2. ผลการเรยนร๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย๒. แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม๓. มสวนรวมในขนบธรรมเนยมประเพณไทย๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง3. สาระสำาคญ การปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในพธการตางๆ แสดงออกถงความกตญญกตเวทตอผทประโยชนในสงคม มสวนรวมในขนบธรรมเนยมประเพณไทยในทองถน ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง นบวาเปนเอกลกษณของความเปนไทย๔. สาระการเรยนร

๔.๑ มารยาทไทยในพธตางๆ๔.๒ การกลาวคำาตอนรบ๔.๓ การแนะนำาตนเอง แนะนำาสถานท๔.๔ ความกตญญกตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม๔.๕ คณลกษณะของผมวนยในตนเอง เชน ความซอสตย ขยนหมน

เพยร อดทน ใฝหาความร ๔.๖ ตงใจปฏบตหนาท ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง๕. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

ความสามารถในการใชทกษะชวต๖. คณลกษณะอนพงประสงค

๖.๑ รกความเปนไทย ๖.๒ ซอสตยสจรต ๖.๓ มจตสาธารณะ ๖.๔ มวนย๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

ภาระงานรวบยอด- บทบาทสมมต - สาธต

๘. การวดและประเมนผล๘.๑ การประเมนกอนเรยน

-๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด- สงเกตการแสดงบทบาทสมมต

- ประเมนการฝกปฏบตการกราบ การไหว - สงเกตพฤตกรรมการแสดงความคดและการปฏบตตอผทำาประโยชนในสงคม

- ประเมนการฝกปฏบตการวาดภาพขนบธรรมเนยม ประเพณไทย

๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

เกณฑการประเมน

ประเดนการประเมน

ระดบคณภาพด พอใช ปรบปรง

๑. การกราบ ถ ก ต อ ง ๔ รายการ

ถกตอง ๒ รายการ

ตำากวา ๒ รายการ

๒. การไหว ถกตอง ๓ รายการ

ถกตอง ๒ รายการ

ถกตอง ๑ รายการ

๓. บทบาทสมมต

ถ ก ต อ ง ต า มเนอหา

ถกตองบางสวน ไมถกตองตามเนอหา

๔. การวาดภาพ ตรงตามหวข อ ส ร า ง ส ร ร ค สวยงาม

ตรงตามหวข อ สรางสรรค

ไมตรงตามหวขอ

วธคดเกณฑการคดคะแนน ใหนำาคะแนนจากผลการประเมนของคร เพอน และ

ตนเอง มาคดคะแนนรวมกนโดยกำาหนดสดสวนคะแนนดงน

คร ใหคดคะแนนเตม ๑๒ คะแนน จากคะแนนเตม ๒๐ คะแนน คดเปนรอยละ ๖๐

เพอน ใหคดคะแนนเตม ๔ คะแนน จากคะแนนเตม ๒๐ คะแนน คดเปนรอยละ ๖๐

ตนเอง ใหคดคะแนนเตม ๔ คะแนน จากคะแนนเตม ๒๐ คะแนน คดเปนรอยละ ๖๐

แบบประเมนพฤตกรรมรายบคคล(สำาหรบคร)

ลำาดบท

ชอ สกล–สมาชก

พฤตกรรม รวมการกราบ การไหว บทบาท

สมมตการวาด

ภาพ๑๒๓๔๕๖๗๘๙

๑๐๑๑๑๒๑๓๑๔๑๕

เกณฑการใหคะแนนด = ๓ปานกลาง = ๒ปรบปรง = ๑

ลงชอ............................................................

(..............................................................) ................../................../..

...............

แบบประเมนพฤตกรรมรายบคคล(สำาหรบตนเอง)

ลำาดบท

ชอ สกล–สมาชก

พฤตกรรม รวมการกราบ การไหว บทบาท

สมมตการวาด

ภาพ๑๒๓๔๕๖๗๘

๙๑๐๑๑๑๒๑๓๑๔๑๕

เกณฑการใหคะแนนด = ๓ปานกลาง = ๒ปรบปรง = ๑

ลงชอ............................................................

(..............................................................) ................../................../............

.....

แบบประเมนพฤตกรรมรายบคคล(สำาหรบเพอน)

ลำาดบ

ชอ สกล–สมาชก

พฤตกรรม รวมการกราบ การไหว บทบาท การวาด

ทสมมต ภาพ

๑๒๓๔๕๖๗๘๙

๑๐๑๑๑๒๑๓๑๔๑๕

เกณฑการใหคะแนนด = ๓ปานกลาง = ๒ปรบปรง = ๑

ลงชอ............................................................

(..............................................................) ................../................../............

.....

แบบสรปการประเมน(สำาหรบคร)

ลำาดบท

ชอ สกล–สมาชกกลม

สรปผลการประเมนรวม(๒๐)คร

(๑๒)เพอน(๔)

ตนเอง(๔)

๑๒๓๔๕๖๗๘๙

๑๐๑๑๑๒๑๓๑๔๑๕

ลงช

อ............................................................

(..............................................................) ................../................../..

...............

๙. กจกรรมการเรยนรกจกรรมท ๑ (ชวโมงท ๑-๓)

1. ตวแทนนกเรยนออกมาสาธตการกราบแบบเบญจางคประดษฐ กราบผใหญ กราบศพ

ทถกตองโดยคำาแนะนำาจากคร2. นกเรยนฝกปฏบตตามลกษณะชาย-หญง3. นกเรยนนำาเสนอการกราบทถกตอง4. ครบนทกคะแนนตามแบบสงเกต

กจกรรมท ๒ (ชวโมงท ๔-๖)1. นกเรยนดวดทศน เรองเดกทมความกตญญกตเวท2. ถามนกเรยนวาไดขอคดอะไรบาง จะปฏบตตนตอผม

พระคณอยางไร

3. นกเรยนและครสรปความกตญญกตเวทเปนเครองหมายของคนด

4. ครบนทกคะแนนลงแบบสงเกตพฤตกรรมดานความคดปฏบตตอผมพระคณ

กจกรรมท ๓ (ชวโมงท ๗-๑๐)1. นกเรยนเลาประสบการณประเพณ และวฒนธรรมไทยท

นกเรยนรจก2. นกเรยนดภาพประเพณละวฒนธรรมไทย และตอบคำาถามได3. นกเรยนวาดภาพขนบธรรมเนยม ประเพณไทยทนกเรยน

สนใจ4. ครและนกเรยนรวมกนตรวจผลงาน

๑๐. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร๑. วดทศน๒. ภาพประกอบประเพณและวฒนธรรม๓. วสด และอปกรณในการวาดภาพ กระดาษ (A ๔) ส

หนวยการเรยนรท ๒

รหสวชา ส๑๔๒๐๑ หนาทพลเมอง ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๑๐ ชวโมง ...............................................................................................................................................................๑.หนวยการเรยนรท ๒ ชอหนวยการเรยนร เทดทนสถาบนหลก๒.ผลการเรยนร

๔.เหนความสำาคญและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบน พระมหากษตรย

๕.ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง๓.สาระสำาคญ การแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย I รวมถงการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ และสาธารณสมบต ปฏบตตนเปนศาสนกชนทด การปฏบตตนตามพระจรยวตร ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท ในเรองการมวนยและการขมใจ หลกการทรงงานในเรองประโยชนสวนรวม และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดวยความขยนหมนเพยร อดทน และมวนยในตนเอง เปนการชวยธำารงรกษา ชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรยอยคไทยสบไป๔. สาระการเรยนร

๔.๑ การใชสนคาไทย๔.๒ การดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ๔.๓ การรกษาสาธารณสมบต๔.๔ การปฏบตตนเปนศาสนนกชนทด๔.๕ การปฏบตตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร๔.๖ พระบรมราโชวาท

- การมวนย

- การขมใจ๔.๗ หลกการทรงงาน

- ประโยชนสวนรวม - พออยพอกน

๕.สมรรถนะสำาคญของผเรยน ๕.๑ ความสามารถในการใชทกษะชวต ๕.๒ ความสามารถในการแกปญหา

๖. คณลกษณะอนพงประสงค ๖.๑ รกชาตศาสนกษตรย ๖.๒ ซอสตยสจรต ๖.๓ มวนย ๖.๔ อยอยางพอเพยง ๖.๕ มงมนในการทำางาน ๖.๖ รกความเปนไทย ๖.๗ มจตสาธารณะ๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

๗.๑ ภาระงานรวบยอด- เรยงความ- คดลายมอ- ใบงาน- การบำาเพญประโยชน

๘. การวดและประเมนผล๘.๑ การประเมนกอนเรยน

-๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด - ประเมนการฝกปฏบตในการนงสมาธ การสวดมนต ไหวพระ

และการบำาเพญประโยชนตอสวนรวม

- สงเกตพฤตกรรมการแสดงความคดและการรวมปฏบตกจกรรมในวนสำาคญ

- ประเมนผลงานการเขยนเรยงความ การคดลายมอ๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนรกจกรรมท ๑ (ชวโมงท ๑-๓)

๑. นกเรยนชมวดทศน เรอง กจกรรมทางศาสนา เชนการเวยนเทยน การแหเทยนจำานำาพรรษา วนสำาคญทางศาสนา ฯลฯ๒. สนทนาซกถามเรองราวในวดทศน แลวนกเรยนเลาประสบการณในการรวมกจกรรมทางศาสนา๓. การปฏบตในการเปนพทธศาสนกชนทด

- การนงสมาธ- การสวดมนต ไหวพระ - การรวมกจกรรมวนสำาคญทางศาสนา

๔. ครแนะนำาวธการนงสมาธ และฝกปฏบต กจกรรมท ๒ (ชวโมงท ๔-๖)

๑. นำานกเรยนทศนศกษาในบรเวณวดเพอศกษาศาสนสถาน โบราณสถาน โบราณวตถ

๒. สนทนาซกถามเกยวกบ ศาสนสถาน โบราณสถาน โบราณวตถ ๓. นกเรยนรวมกนเสนอ วธดแล ศาสนสถาน โบราณสถาน โบราณวตถและการปฏบตตนในการดแลรกษาสาธารณสมบต

๔. นกเรยนบำาเพญประโยชนบรเวณวด ๔. คร นกเรยน รวมกนสรป แลวจดบนทกขอเสนอดวยตว–

บรรจง (ในขอ ๓) เนนถกตองสวยงามแลวจดทำาใบงานกจกรรมท ๓ (ชวโมงท ๗-๑๐)

๑. ทบทวนกจกรรม (กจกรรมท ๒)๒. นกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกจกรรมบำาเพญประโยชน/การทำางานรวมกน๓. ชมวดทศนเกยวกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง๔. ครสมนกเรยน อานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง๕. นกเรยนรวมกนอภปราย วธการนำาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชในชวตประจำาวน๖. ศกษาใบความรเรองการดำาเนนชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง๗. จดทำาใบงาน๘. นกเรยนสำารวจผลตภณฑในทองถน แลวนำาเสนอ๙. นกเรยนเขยนเรยงความเรอง อยอยางพอเพยง

๑๐. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร๑. วดทศน๒. ของจรง ศาสนสถาน โบราณสถาน โบราณวตถ๓. ใบความร ใบงาน

หนวยการเรยนรท ๓รหสวชา ส ๑๔๒๐๑ หนาทพลเมอง ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๑๐ ชวโมง ...............................................................................................................................................................๑.หนวยการเรยนรท ๓ ชอหนวยการเรยนร คนดของสงคม๒.ผลการเรยนร

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลงกตกาของหองเรยน ๗. ปฏบตตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจกจกรรมของครอบครว และหองเรยน ๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง๓.สาระสำาคญ

การมสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง กตกาของหองเรยนในเรองการรกษาความสะอาด การรกษาของใชรวมกนและการสงงาน โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการสรางขอตกลง กตกาดวยหลกเหตผล และยดถอประโยชนสวนรวม การปฏบตตนตามบทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของครอบครวและหองเรยนในเรองการเปนผนำาและการ

เปนสมาชกทด การมเหตผลยอมรบฟงความคดเหนของผอน และการปฏบตตามเสยงขางมากและยอมรบฟงเสยงขางนอย มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรมของครอบครวและหองเรยน และปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง เปนการแสดงออกถงการเปนคนดของชาตชวยใหชาตมนคงและสงบสข๔. สาระการเรยนร

๑.ขอตกลงกตกาในหองเรยน- การรกษาความสะอาด - การรกษาของใชรวมกน - การสง

งาน๒.การใชกระบวนการมสวนรวมในการสราง ขอตกลง กตกา ดวย

หลกเหตและผล และยดถอประโยชนสวนรวม๓.บทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของครอบครวและของ

หองเรยน- การเปนผนำาและการเปนสมาชกทด- การมเหตผลและการยอมรบฟงความคดเหนของผอน- การปฏบตตามเสยงขางมากและยอมรบเสยงขางนอย

๔.กจกรรมตางๆของครอบครวและหองเรยน

๕.สมรรถนะสำาคญของผเรยน ๕.๑ ความสามารถในการ สอสาร

๕.๒ ความสามารถในการ คด ๕.๓ ความสามารถในการแกปญหา

๕.๔ ความสามารถในการใชทกษะชวต๖. คณลกษณะอนพงประสงค ๖.๑ รกชาต ศาสน กษตรย ๖.๒ ซอสตยสจรต ๖.๓ มวนย ๖.๔ มงมนในการทำางาน ๖.๕ มจตสาธารณะ

๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางการจดกจกรรมการเรยนรภาระงานรวบยอด

การปฏบตจรง๘. การวดและประเมนผล

๘.๑ การประเมนกอนเรยน -

๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร/รวบยอด

- ประเมนการทำาความสะอาดหองเรยน - สงเกตพฤตกรรมการแสดงความคดเหนและการปฏบต

กจกรรม

๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนรกจกรรมท ๑ (ชวโมงท ๑-๕)๑. คร นกเรยน สนทนาถงการอยรวมกนในหองเรยน จะมวธหรอ–

แนวทางในการปฏบตตนในการอยรวมกนอยางมระเบยบ สมาชกรจกหนาทและรบผดชอบรวมกน

๒. นกเรยนรวมกนสรางขอตกลง กตกา กฎ ระเบยบรวมกน และรวมกนปฏบตตามขอตกลง

๓. แบงกลมนกเรยน ทำาความสะอาดกลมท ๑ ทำาความสะอาด หองเรยน เชด กวาด ถ

กลมท ๒ ทำาความสะอาด แกวนำา จดหานำาดม จดโตะเรยน กลมท ๓ ทำาความสะอาด ชนวางหนงสอ โตะคร จดหนงสอ๔.คร นกเรยน รวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรมรวมกน –

กจกรรมท ๒ (ชวโมงท ๕ ๑๐– )

๑.ครนำาภาพ สมาชกในครอบครว ใหนกเรยนดพรอมทงสนทนาซกถามเกยวกบภาพ

๒.สนทนาซกถามเกยวกบ หนาทสมาชกในครอบครว ๓.นกเรยนนำาเสนอประสบการณทนกเรยนมสวนรวมกจกรรมตางๆในครอบครว/ หองเรยน

- การเปนผนำาและผตามทด- บทบาทหนาทของตนเองในครอบครว/หองเรยน- การปฏบตตามเสยงขางมากยอมรบเสยงขางนอย

๔.บอกกจกรรมตางๆของครอบครวและหองเรยนทสอดคลองกบประสบการณของตน

๕.นกเรยนชวยกนวเคราะหประโยชนทไดรบจากการปฏบตการเปนสมาชกทด และถา ไมปฏบตจะมผลเสยอยางไร นำาเสนอหนาชนเรยน๖.นกเรยนทำาใบงาน บทบาทหนาทของสมาชกในครอบครวและหองเรยน๑๐. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร

๑. ภาพครอบครว ๒. ใบงาน ๓.อปกรณทำาความสะอาด

หนวยการเรยนรท ๔รหสวชา ส ๑๔๒๐๑ หนาทพลเมอง ๔ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๔ เวลา ๑๐ ชวโมง ...............................................................................................................................................................๑.หนวยการเรยนรท ๔ ชอหนวยการเรยนร สามคคคอพลง๒.ผลการเรยนร ๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถนและเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง๓.สาระสำาคญ

การยอมรบความเหมอนและความแตกตางระหวางบคคลในเรองเชอชาต ภาษา เพศ สขภาพ ความพการ ความสามารถ ถนกำาเนด สถานะของบคคล การอยรวมกนกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน การวเคราะหปญหาความขดแยงในทองถน ในกรณการใชสาธารณสมบตและการรกษาสงแวดลอมและเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธดวยการปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ชวยใหเกดเกดความสงบสขในชาต๔. สาระการเรยนร

๑.ความเหมอนและความแตกตางระหวางบคคลในเรองเชอชาต ภาษา เพศ สขภาพ ความพการ ความสามารถ ถนกำาเนด สถานะของบคคล ฯลฯ

๒.การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน- ไมรงแก ไมทำาราย- ไมลอเลยน- ชวยเหลอซงกนและกน แบงปน

๓.ความขดแยงในทองถน และแนวทางแกปญหาโดยสนตวธในกรณ

- การใชสาธารณสมบต- การรกษาสงแวดลอม

๕.สมรรถนะสำาคญของผเรยน ๕.๑ ความสามารถในการ สอสาร

๕.๒ ความสามารถในการ คด ๕.๓ ความสามารถในการแกปญหา

๕.๔ ความสามารถในการใชทกษะชวต ๕.๕ ความสามารถในการใชเทคโนโลย

๖. คณลกษณะอนพงประสงค ๖.๑ รกชาต ศาสน กษตรย ๖.๒ ซอสตยสจรต ๖.๓ มวนย ๖.๔ รกความเปนไทย ๖.๕ มงมนในการทำางาน ๖.๖ มจตสาธารณะ๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร

ภาระงานรวบยอด- ใบงาน- ผงมโนทศนแนวทางในการแกปญหาความขดแยง

๘. การวดและประเมนผล๘.๑ การประเมนกอนเรยน

-๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด - ประเมนผลงานการศกษาคนควาความเหมอนความแตกตาง

ของบคคลในประเทศไทย - สงเกตพฤตกรรมการแสดงในดานการแกปญหาความขด

แยง - ประเมนการเขยนผงมโนทศนแนวทางในการแกปญหาความ

ขดแยง๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนรกจกรรมท ๑ (ชวโมงท ๑-๕)๑. แบงกลมนกเรยนคนควาเรองความเหมอนความแตกตางของ

บคคลในประเทศไทยโดยแบงกลม ดงน กลมท ๑ เรองศาสนา กลมท ๒ เรองภาษา กลมท ๓ วฒนธรรมการแตงกาย กลมท ๔ ความเปนอย อาชพ

๒. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนนำาเสนอหนาชนเรยน ๓. เขยนผงมโนทศน การอยางสนต และการพงพากน ปฏบตตน เนนเขยนดวยลายมอทสวยงาม พรอมทงระบายสใหสวยงาม

กจกรรมท ๒ (ชวโมงท ๕ ๑๐– )๑. คร นกเรยน ทบทวนการเรยนรจากกจกรรมท ๑–๒. ครนำาตวอยางสถานการณการทะเลาะววาทจากวดทศน๓. แบงกลม วเคราะหความคดเหนถงสาเหตความขดแยงและ

แนวทางในการแกปญหาพรอมสงตวแทนนำาเสนอหนาชนเรยน๔. คร นกเรยนสรางขอตกลงในการ ใชสาธารณสมบตและสง–

แวดลอม๕. นกเรยนรวมกนสรปโดยเขยนทศน

๖. นกเรยนทกคนจดทำาผงมโนทศน เนนเขยนถกตอง สวยงาม๑๐. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร

๑. วดทศน ๒. ใบงาน

การใชเทคนค / กระบวนการ / วธสอนในการจดกจกรรมการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาท

พลเมอง

การจดกจกรรมการเรยนรหนาทพลเมองใหบรรลเปาหมายตามจดเนนทง ๕ นน เพอใหเยาวชน มคณลกษณะทดของคนไทย เหน

คณคาความสำาคญและมสวนรวมมอในการอนรกษศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณไทย เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย เปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขดวยการดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย มสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความปรองดอง สมานฉนท สามารถอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย มการจดการความขดแยงและสนตวธ ตลอดทงเปนผมวนยในตนเองดวยการประพฤตตนเปนคนซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

การจดการเรยนรใหบรรลเปาหมายดงกลาวนน ผสอนจะตองใชกระบวนการ เทคนค วธสอนทมขนตอนเนนสการปฏบตจรง อกทงยงตองใชกระบวนการคดทหลากหลายในการจดกจกรรมการเรยนรอกดวย ทงน ในการจดการเรยนการสอนในแตละระดบชนจะมผลการเรยนรทกำาหนดไวอยางชดเจนทจะนำาพาผเรยนบรรลตามเปาหมายทกำาหนด ดงนน ผสอนจงควรแสวงหาและเลอกใช กระบวนการ เทคนค วธสอนอยางเหมาะสม ซงตวอยางกระบวนการ วธสอน วธคดทนำาเสนอนเปนเพยงสวนหนงทสามารถนำาไปใชในการจดการเรยนรได

๑. การจดการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ (Conflict Situation Skills)

ทกษะกระบวนการเผชญสถานการณเปนกระบวนการเรยนรอยางหนงทฝกใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ไดมโอกาสสมพนธกบสงทจะเรยนร หรอมกลยาณมตร ชวยใหเกดการเรยนร และสามารถนำาประสบการณจากการเรยนรนนมาเปน

แนวทางในการเลอกและตดสนใจ โดยผานการวเคราะหและประเมนคา เพอนำาไปสการปฏบตขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

จากแนวคดของ สมน อมรววฒน ไดเสนอการใชกระบวนการเผชญสถานการณ ประกอบดวย ๔ ขนตอน คอ

ขนท ๑ การรวบรวม ขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการขนท ๒ การประเมนคาและประโยชนขนท ๓ การเลอกและการตดสนใจขนท ๔ การปฏบตการนำาทกษะกระบวนการเผชญสถานการณมาใชในการเรยนการสอน

ในโรงเรยน สามารถดำาเนนการตามขนตอนดงน๑. ขนนำาเขาสบทเรยน ผสอนอาจจะนำาสถานการณทเปนขาว ภาพ

ขาวจากแหลงตาง ๆ ซงเกดขนจรง บทความ หรอกรณศกษามากระตนใหผเรยนไดตอบคำาถามในประเดนสำาคญทผสอนกำาหนด เพอใหเกดความตระหนกในปญหาทเกดขน หรอเหนความสำาคญทจะตองศกษาในเรองทผสอนนำาเสนอ ซงเปนเรองทสอดคลองกบบทเรยน

๒. ขนสอน ๑) การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลก

การขนตอนนเปนขนพนฐานของการเผชญสถานการณและการแก

ปญหา ผสอนอาจจะมอบหมายใหผเรยนไดไปศกษาคนควาหาความร เพอใหไดขอมลเกยวกบเรองทศกษา หรอขาวสารการกระทำาทสอดคลองกบเรองทศกษา ซงผสอนอาจจะหาแหลงขอมล ความรหรอแหลงขาวสารใหแกผเรยน

๒) การประเมนคณคาและประโยชนเมอผเรยนไดศกษาความร หรอขาวสารขอมล หรอ

สถานการณทผสอนมอบหมายแลว จะตองนำามาศกษาวเคราะหคณคา

หรอประโยชน ในขนตอนนจะตองฝกใหผเรยนรจกหลกและวธการคดในรปแบบตาง ๆ เพอใหไดขอคดวาสถานการณ หรอขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอย หรอมประโยชนเพยงไร อาจจะใชเกณฑหรอวธการประเมนตามความเหมาะสม ซงอาจจะใชเกณฑดานคณธรรม จรยธรรม เกณฑมาตรฐานและคานยมของสงคม หรอกรอบทฤษฎ การคดประเมนคามความสำาคญและมผลตอการเลอกการตดสนใจ ในขนการประเมนคณคาน ผสอนอาจจะจดทำาเปนแบบฝกหรอมคำาถามเพอฝกใหผเรยนไดรจกวเคราะห เพอเปนพนฐานของการประเมนคา และประโยชนหรอโทษของเรองทศกษากได

๓) การเลอกและการตดสนใจขนตอนน จะเปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนท ๒ เมอผเรยน

ไดประเมนคณคาและประโยชนจากขอมลและขาวสารแลว จะมองเหนชองทางวาถาตนเองไดประสบกบสถานการณดงกลาวหรอสถานการณทคลายคลงกนนน ผเรยนจะสามารถเลอกและตดสนใจอยางไร จงจะถกตองหรอไดรบประโยชนอยางแทจรง เพอจะไดไมเกดปญหาจากการตดสนใจทผดพลาด ในขนนผสอนอาจจะสรางสถานการณทเปนกรณตวอยางปญหาในชวตจรงของผเรยน อาจจะเปนปญหาในครอบครว โรงเรยน สงคม และตงประเดนคำาถามใหผเรยนไดฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

๔) การปฏบตเมอผเรยนไดฝกทกษะตงแตขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอ

เทจจรง ความรและหลกการ ไดฝกการประเมนคณคาและประโยชน ตลอดจนการเลอกและตดสนใจไปแลว ขนตอนทสำาคญ คอควรจะฝกใหผเรยนไดรจกนำาไปปฏบต ซงในบางสถานการณ ผเรยนสามารถนำาไปปฏบตไดจรง จะทำาใหผเรยนไดพสจนวาการทตนไดตดสนใจเลอกนน เมอนำาไปปฏบตจรงแลว ไดผลดหรอไดรบประโยชนอยางไร ตดสนใจถกตองหรอไม แตในกรณสถานการณนนไมเหมาะสมกบการนำาไปปฏบตดวยตนเอง ผสอนอาจจะ

ออกแบบกจกรรมใหผเรยนไดพสจนความรในแงปฏบต โดยการสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณหรอผมความร หรอจากผลงานของนกวชาการ ทไดพสจนหรอทดลองปฏบตแลวเปนการยนยนและเปนการสนบสนนการตดสนใจของผเรยน๓. ขนสรป เมอผสอนไดดำาเนนการใหผเรยนทำากจกรรมจนครบทกขนตอนของกระบวนการเผชญสถานการณแลว ผสอนควรใหผเรยนไดชวยกนสรปแนวคดหรอความรและประสบการณทตนไดรบเปนการยำาเตอนใหเกดความกระจางชดขน

๔. ขนการวดและการประเมนผล ผสอนควรมวธการวดและการประเมนผลใหครอบคลมทงดานพทธพสย จตพสยและทกษะพสย มการกำาหนดเครองมอวดและประเมน พรอมทงกำาหนดเกณฑการวดและการประเมนผลใหชดเจน

ประโยชน๑. ทำาใหผเรยนไดฝกทกษะการคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง

ๆ อยางหลากหลาย ตลอดจนเปนผททนตอเหตการณปจจบน ทำาใหเปนบคคลแหงการเรยนร

๒. ผเรยนรจกวเคราะหสถานการณ วเคราะหขอมลขาวสารทไดรบมาอยางเปนผทรเทาทน มหลกเกณฑในการวเคราะหสถานการณอยางหลากหลาย โดยคำานงถงเกณฑมาตรฐานของสงคมและเกณฑดานคณธรรมจรยธรรม

๓. ผเรยนรจกการเลอกและการตดสนใจ โดยอาศยพนฐานจากสถานการณทเกดขนจรง ซงมหลากหลาย เพอนำาไปประยกตใชในชวตปจจบน เนองจากผเรยนไมอาจจะเผชญสถานการณทรนแรง หรอรายแรงไดจรง แตการทไดเรยนรตวอยางเหตการณจรง จะทำาใหผเรยนสามารถฝกทกษะการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

๔. ผเรยนสามารถปฏบตตนในการเผชญสถานการณและแกปญหาชวตจรง ซงจะตองใชวธการปฏบต โดยอาศยหลกธรรมของศาสนามาเปนแนวทาง เพอใหการปฏบตตนบรรลผลโดยมการฝกฝนตนเองใหมสตสมปชญญะ รเทาทนปญหาและสถานการณทกำาลงเผชญเพอจะไดปฏบตตนไดอยางถกตอง การเผชญสถานการณมหลายระดบ ทงในบคคล ครอบครว ชมชน และประเทศชาต ตลอดจนระดบโลก ซงทกระดบจะมการแกปญหาโดยใชวธคดอยางถกตองขอจำากด

การจดกจกรรมการเรยนการสอนทจะไดผลบรรลจดประสงคของเรองทจะสอนนน จะตองใชเวลามาก ผสอนตองออกแบบกจรรมใหผเรยนไดศกษาความร และฝกปฏบตนอกหองเรยนบาง ซงทำาใหผสอนบางคนจะเหนวาเปนเรองยงยาก มองขามการเลอกนำาทกษะกระบวนการเผชญสถานการณไปใชกบการเรยนการสอน

๒. การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการ (Learning Process)

การจดการเรยนรทเนนกระบวนการ เปนการจดการเรยนรทใหผเรยนเกดการเรยนรตามขนตอน อยางตอเนองจนบรรลตามเปาหมายทกำาหนด ผสอนเปนผวางแผนนำาผเรยนผานขนตอนตางๆของกระบวนการ ทละขนอยางเขาใจตรงกน ครบวงจร ผเรยนเขาใจและรบรขนตอนของกระบวนการนน และยงสามารถนำากระบวนการนนไปใชในสถานการณใหมได และสามารถนำาไปใชในชวตประจำาวนจนเปนนสยกระบวนการไมใชวธสอนแตเปนแนวทางในการดำาเนนงานเรองใดเรองหนงอยางมลำาดบขนตอนตอเนองกนตงแตตนจนจบ ทำาใหงานสำาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ กระบวนการเปนทกษะทจำาเปนและตองฝกฝนใหผเรยนมทกษะในการทำางาน ดงนน ผสอนจะตองจดกจกรรมการสอนทเปนขนตอนชดเจน และควรมหลกการจดกจกรรมดงน๑. กจกรรมตองมความนาสนใจ นาตดตาม ไมนาเบอหนาย

๒. มความเหมาะสม สามารถทำาใหผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนร๓. เปนกจกรรมทสรางสรรค ทาทายความสามารถ ยวยใหผเรยนรวมกจกรรมและสนองตอการเรยนรของผเรยน๔. กจกรรมตองสอดคลองกบธรรมชาตของรายวชา และสอดคลองกบจดประสงค๕. กจกรรมตองเนนใหผเรยนปฏบตกจกรรมดวยตนเอง คนพบการเรยนรและสรปผลการเรยนร ดวยตนเอง ผเรยนรจกวางแผนการเรยนรดวยตนเอง๖. ผเรยนตองไดฝกทกษะรายบคคล ฝกการทำางานเปนกลม วเคราะหเปน มองเหนแนวทางในการ แกปญหา สามารถทำางานไดอยางเปนระบบในการจดการเรยนการสอนเรองใดเรองหนงเพอใหบรรลเปาหมายหรอจดประสงคการเรยนร ผสอน อาจใชกระบวนการหลากหลาย อาจเปน ๒ –๓ กระบวนการกได

กระบวนการทสามารถนำามาใชในการเรยนรหนาทพลเมอง ไดแก

๑. กระบวนการสรางความตระหนก เปนกระบวนการทตองการใหผเรยนสนใจ เอาใจใส รบร เหนคณคาของสงทกำาหนดหรอสงทศกษา และเกดความคดทจะหาวธแกปญหา ซงมขนตอนดงน๑) สงเกต ผสอนจดสถานการณ หรอใหขอมลทเกยวของ ใหผเรยนสนใจ รบร เอาใจใส และเหนคณคา๒) วเคราะหวจารณ ใหตวอยาง สถานการณ ประสบการณตรง เพอใหผเรยนจำาแนกแจกแจงหาสาเหตของสถานการณทกำาหนด หรอสถานการณตรง พจารณาผลเสยทเกดขนทงระยะสน และระยะยาว๓) สรป ใหผเรยนอภปรายหาเหตผล ขอมลมาสนบสนนความคดเหนของตนเพอประเมนคณคาของสงทศกษา และวางเปาหมายเพอพฒนาตอไป๒. กระบวนการสรางคานยม เปนกระบวนการทกำาหนดทศทาง หรอแนวทางในการดำารงชวตทถกตอง เหมาะสม มขนตอนดงน

๑) สงเกต ตระหนก ผสอนใหผเรยนสงเกตภาพเหตการณ สถานการณ แลวพจารณาสงทกำาหนดใหวาคออะไร เหมาะสมหรอไม ควรอนรกษหรอไม เพราะเหตใด ๒) ประเมนเชงเหตผล ใหผเรยนประเมนสงทกำาหนดใหวาคออะไร ดหรอไม เพราะเหตใด ผเรยนชอบหรอไมชอบ เพราะเหตใด ๓) กำาหนดคานยม ผเรยนแตละคนแสดงความเชอ ความพอใจ ในการกระทำา สถานการณตาง ๆ พรอมเหตผล ๔) วางแนวปฏบต ผเรยนชวยกนกำาหนดแนวทางปฏบตตามเหตผลทผเรยนกำาหนด โดยมผสอนรวมรบทราบกตกา การกระทำา ๕) ปฏบตดวยความชนชอบ ผเรยนปฏบตตามคานยมทตนกำาหนด เมอเกดความชนชอบ กจะปฏบตดวยความเตมใจและเหนคณคา๓. กระบวนการสรางเจตคต เปนกระบวนการทแทรกอยในทกเนอหา เปนความรสกทมตอสงทเรยน อาจเปนความคด หลกการ การกระทำา เหตการณ สถานการณ เปนตน มขนตอนดงน ๑) สงเกต ผสอนเสนอขอมล รปภาพ สถานการณ ใหผเรยนพจารณาการกระทำาทปรากฏวาผเรยนมความรสกอยางไร ดหรอไม เชน ภาพคนทงขยะลงแมนำาลำาคลอง ผเรยนรสกอยางไร ชอบหรอไมชอบเพราะเหตใด ๒) วเคราะห ใหพจารณาผลทเกดขน ผลทตามมา แยกเปนการกระทำาทเหมาะสม ไดผลเปนทนาพอใจ หรอการกระทำาทไมเหมาะสม ไดผลไมเปนทนาพอใจ ๓) สรป ผเรยนสรปความรสก ความคดเหนอยางมเหตผลวาจะเลอกปฏบตอยางไร แนวความคดทถกตองควรเปนอยางไร ๔. กระบวนการกลม เปนกระบวนการทฝกใหทำากจกรรมสำาคญคอ ๑) มผนำาและมการแบงหนาทรบผดชอบ กระบวนการกลมจะตองมการรวมกลมตงแต ๒ คนขนไป มบทบาทแตกตางกนไปตามหนาท คอ ผนำากลม และสมาชกใน

กลม ผนำากลมจะทำาหนาทนำาในความคด เสนอความคด ประสานความคด กระตนใหสมาชกคดวางแผน และกำาหนดภาระงาน รวมทงตดตามประสานสมพนธเพอใหงานนนสำาเรจดวยด ถาในกลมมบคคลทมภาวะความเปนผนำาหลายคนกตองผลดเปลยนกนเปนผนำา หรอผตาม มการเสนอความคดเหน รบฟงความคดเหนของสมาชกอยางมเหตผล มการแบงหนาทความรบผดชอบ แตตองชวยเหลอกนเมอมปญหา ๒) การวางแผน มการระดมพลงสมอง วางแผนการทำางาน กำาหนดจดประสงค และขนตอน หรอวธการดำาเนนการ ๓) ปฏบตตามแผน เมอวางแผนงานดวยการพจารณาไตรตรองจากกลมอยางดแลว สมาชกในกลมจะปฏบตตามแผนดวยความรบผดชอบ ๔) ประเมนผลการปฏบตงาน ระหวางการดำาเนนงานตามแผน ผนำากลมและสมาชกจะตองตดตามผลการปฏบตงานเปนระยะๆ เพอแกไขหรอปรบปรงงานใหดขน ๕) ปรบปรงและพฒนา มการประเมนผลรวมและชนชมในผลงานของกลม หากยงไมเปนทพอใจ หรอไดแนวทางทยงไมเหมาะสมจะตองมการปรบปรงและพฒนาตอไป ๕. กระบวนการปฏบต เปนกระบวนการททำาใหผเรยนฝกปฏบตจนเกดทกษะ เกดความชำานาญจนสามารถทำาไดอยางคลองแคลว มขนตอนดงน ๑) สงเกตรบร ใหผเรยนไดเหนตวอยางทหลากหลายจนเกดความเขาใจและเกดความคดรวบยอด ๒) ทำาตามแบบ ใหผเรยนทำาตามตวอยางทแสดงใหเหนทละขนตอนจากพนฐานไปสงานทยงยากซบซอนยงขน

๓) ทำาเองโดยไมมแบบ ใหผเรยนปฏบตเองโดยไมตองดตวอยาง เปนการฝกใหทำาเองตงแตตนจนจบ ๔) ฝกใหชำานาญ การฝกขนนผเรยนจะสามารถปฏบตดวยความชำานาญจากการฝกปฏบตดวยตนเอง หรอทำาไดดวยตนเองอยางอตโนมตจากงานชนเดม หรองานทผสอนกำาหนดใหใหม ๖. กระบวนการสรางความคดรวบยอด เปนกระบวนการทตองการใหผเรยนเกดการรบร บอกได อธบายได และเขาใจในสงทเรยน วาคออะไร หมายถงสงใด มขนตอนดงน ๑) สงเกต ใหผเรยนรบร ศกษา พจารณาสงทผสอนนำาเสนอ วามลกษณะอยางไร เชน ยกตวอยางภาพ คำา ขอความตาง ๆ ใหผเรยนพจารณา ๒) จำาแนกความแตกตาง ใหผเรยนบอกขอแตกตางของสงทสงเกตวาตางกนอยางไร ๓) หาลกษณะรวม ใหผเรยนพจารณาภาพรวมของสงทสงเกต รบร วามอะไรทเหมอนกนหรอคลายคลงกน ซงเปนแนวทางในการนำาไปสรปเปนหลกเกณฑ วธการ คำาจำากดความ หรอนยามได ๔) ระบชอความคดรวบยอด ใหผเรยนระบวาสงทรบร สงทกำาหนดใหคออะไร เรยกวาอะไร หรอมวธการอยางไร ๕) ทดสอบและนำาไปใช ใหผเรยนนำาความรไปทดลอง ทดสอบ สงเกต ทำาแบบฝกหด ปฏบต หรอตรวจสอบคำาตอบดวาใชหรอไม นำาไปใชตามคณลกษณะทผเรยนรบรมาหรอไม เพอประเมนความร ๗. ทกษะกระบวนการ ๙ ประการ เปนกระบวนการปฏบตหรอกระบวนการทำางานทครบขนตอนตงแตแรกเรมจนแลวเสรจอยางดมคณภาพเปนทนาพอใจ ทกษะกระบวนการเปนวธการทำางานทผเรยนควรฝกปฏบตจนเปนนสย ไมวาปฏบตงานใดๆ กสามารถปฏบตไดจนสำาเรจเปนอยางด มประสทธภาพ ผสอนจะใชทกษะกระบวนการ ๙ ประการ หรออาจเรยกสน ๆ วา ทกษะกระบวนการ สอดแทรกในการสอนได ขนตอนของทกษะกระบวนการ ๙ ประการ มดงน

1) ตระหนกในปญหาและความจำาเปน ผสอนยกสถานการณตวอยางใหผเรยนเขาใจและตระหนก

ในปญหาและความจำาเปนของเรองทจะศกษา หรอเหนประโยชน เหนความสำาคญของเรองทจะศกษานน ๆ หรออาจยกกรณตวอยางทสะทอนใหเหนสภาพทเปนปญหาความขดแยงของเรองทศกษาโดยใชสอประกอบ เชน รปภาพ วดทศน สถานการณจรง ขาว กรณตวอยาง สไลด การอภปราย การซกถาม การพาไปดสถานการณทเปนจรง ฯลฯ กระตนใหผเรยนเหนสภาพปญหา เหนความจำาเปนดวยตนเอง

๒) คดวเคราะห วจารณ ผสอนกระตนใหผเรยนคดวเคราะห วจารณ ตอบคำาถาม หรอทำาแบบฝก โดยการแสดงความคดเหนเปนกลม หรอรายบคคล เพอใหผเรยนเหนสาเหตของปญหานน ๆ

๓) สรางทางเลอกอยางหลากหลาย เปดโอกาสใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาอยางหลากหลาย โดยรวมกนวเคราะหขอด ขอเสย หรอขอจำากด

๔) ประเมนและเลอกทางเลอกทเหมาะสม ใหผเรยนวเคราะหและตดสนทางเลอก โดยพจารณาขอดขอเสย ขอจำากด ปจจย วธดำาเนนงาน ผลผลตตางๆ เปนตน และเลอกแนวทางทเหมาะสมทสดจากการอภปรายหรอระดมพลงสมองของกลม

๕) กำาหนดและลำาดบขนตอนในการปฏบต ใหผเรยนรวมกนวางแผนปฏบตงานดงน

o การศกษาขอมลขนพนฐานo กำาหนดวตถประสงคo กำาหนดขนตอนการทำางานo กำาหนดผรบผดชอบo กำาหนดระยะเวลาการทำางานo กำาหนดวธการวดผลและประเมนผล

๖) ปฏบตดวยความชนชอบ เมอกำาหนดขนตอนการทำางานแลว ผเรยนกจะปฏบตงานตามแผน ผสอนจะตดตาม ดแล ชวยเหลอ เมอมปญหา หากไมมปญหาขณะปฏบตงานนน ผเรยนกจะทำางานดวยความสนใจ กระตอรอรน และเพลดเพลนในการทำางาน ผสอนควรชมเชยเพอใหขวญกำาลงใจ๗) ประเมนระหวางปฏบต ในระหวางทำางานนนอาจมปญหา และอปสรรคบางใหผเรยนประเมนผลการทำางานวามปญหาอยางไร มอปสรรคอะไร ควรหาทางแกปญหาอยางไร นำาไปปรบปรงในการทำางานขนตอนตอไป ๘) ปรบปรงใหดขนอยเสมอ ใหผเรยนนำาผลการประเมนมาแกไขปญหาเพอปรบปรงงานใหดขนและมประสทธภาพยงขน๙) ประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจ เมอผเรยนปฏบตงานตามแผนจนแลวเสรจ ผเรยนสรปผลการดำาเนนงานในภาพรวม เปรยบเทยบกบสภาพผลงานกอนดำาเนนการและหลงการดำาเนนการ หรอเปรยบเทยบกบวตถประสงคทกำาหนดวาไดผลเปนทนาพอใจหรอไม มผลพลอยไดอน ๆ อยางไร มผลกระทบอยางไร ผเรยนมความพอใจ ภมใจในผลงานของตนหรอกลมเพยงใด และควรเผยแพรใหผอนรบรดวยในการจดการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการ ๙ ประการน บางขนตอนผสอนอาจรวมขนตอนกได แมจะเขยนไมครบ ๙ ขน แตในการปฏบตจรงจะตองครบวงจรของการทำางาน คอ มการวางแผน มการปฏบตและมการประเมนผล กถอวาเปนทกษะกระบวนการได ในการเขยนแผนการจดการเรยนร ผสอนควรศกษากระบวนการตาง ๆและสอนกระบวนการควบคกนไปกบเนอหา เพอไมใหหลงกระบวนการ ผสอนอาจเขยนขนตอนของกระบวนการกำากบไวหนาขอกได

๓. การจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา (CIPPA Model)

โมเดลซปปา (CIPPA Model) เปนแนวคดในการจดการเรยนการสอน ของ ทศนา แขมมณ ซงมาจากแนวคดทางการศกษาของ จอหน ดวอ (John Dewey) ซงเปนผคดเรองการเรยนรโดยการกระทำา (Learning by Doing) ผเรยนเรยนรโดยการลงมอปฏบต ผสอนเปนผจดประสบการณการเรยนรใหแกผเรยน ผเรยนมสวนรวม (Active Participation) โดยการมสวนรวมอยางกระตอรอรน มใจจดจอผกพนกบสงททำา ศกษา คนควา รวบรวมขอมล แลกเปลยนความคดและประสบการณระหวางกน ผเรยนรจกสรางองคความรดวยตนเอง ไดเรยนรกระบวนการคกบการปฏบต และสามารถนำาไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ

การจดการเรยนร CIPPA Model มาจากแนวคดหลก ๕ แนวคด ซงเปนแนวคดพนฐานในการจดการศกษาไดแก1. แนวคดการสรางความร (Constructivism)๒. แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning)๓. แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness)๔. แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning)๕. แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร (Transfer of Learning)การจดกจกรรมการเรยนรในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชโมเดลซปปา (CIPPA Model) ตามรปแบบของทศนา แขมมณ (๒๕๔๘: ๒๘๓ ๒๘๔– ) มขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรดงน

ขนท ๑ การทบทวนความรเดมขนนเปนการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดมของตน ผสอนอาจใชวธการตางๆ ไดอยางหลากหลาย เชน ผสอนอาจใชการสนทนาซกถามใหแกผเรยนเลาประสบการณเดม หรอใหผเรยนแสดงโครงความรเดม (Graphic Organizer) ของตน

ขนท ๒ การแสวงหาความรใหม

ขนนเปนการแสวงหาขอมลความรใหมของผเรยนจากแหลงขอมล หรอแหลงความรตางๆ ซงผสอนอาจจดเตรยมมาใหผเรยนหรอใหคำาแนะนำาเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนไปแสวงหากได ในขนนผสอนควรแนะนำาแหลงความรตางๆ ใหแกผเรยนตลอดทงจดเตรยมเอกสารสอตางๆ

ขนท ๓ การศกษาทำาความเขาใจขอมล/ความรใหม และเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ขนนเปนขนทผเรยนศกษาและทำาความเขาใจกบขอมล/ความรทหาได ผเรยนสรางความหมายของขอมล / ประสบการณใหม โดยใชกระบวนการตางๆ ดวยตนเอง เชน ใชกระบวนการคดและกระบวนการกลมในการอภปรายและสรปความเขาใจเกยวกบขอมลนนๆ ซงจำาเปนตองอาศยความเชอมโยงกบความรเดมในขนนผสอนควรใชกระบวนการตางๆ ในการจดกจกรรม เชน กระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการแกปญหา กระบวนการสรางลกษณะนสย กระบวนการทางสงคม เพอใหผเรยนสรางความรขนมาดวยตนเอง

ขนท ๔ การแลกเปลยนความรความเขาใจกลมขนนเปนขนทผเรยนอาศยกลมเปนเครองมอในการตรวจสอบความรความเขาใจของตน รวมทงขยายความรความเขาใจของตนใหกวางขน ซงจะชวยใหผเรยนไดแบงปนความรความเขาใจของตนแกผอน และไดรบ ประโยชนจากความรความเขาใจของผอนไปพรอม ๆ กน ผเรยนแตละคนในกลมจะชวยเหลอกน

ขนท ๕ การสรปและการจดระเบยบความรขนนเปนขนของการสรปความรทงความรเดมและความรใหม และจดสงทเรยนใหเปนระเบยบ เพอชวยใหผเรยนจดจำาสงทเรยนรไดงายผสอนควรใหผเรยนสรปประเดนสำาคญประกอบดวยมโนทศนหลกและมโนทศนยอยของความรทงหมด แลวนำามาเรยงใหไดสาระสำาคญครบถวน ผสอนอาจใหผเรยนจดเปนโครงสรางความร จะชวยสรางความรและจดจำาขอมลไดงาย

ขนท ๖ การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงานขนนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงผลงานการสรางความรของตนเองใหผอนรบร เปนการชวยใหผเรยนไดตอกยำาหรอตรวจสอบความเขาใจของตนเอง และชวยสงเสรมใหผเรยนใชความคดสรางสรรค แตหากตองมการปฏบตตามขอมลทได ขนนจะเปนขนปฏบตและมการแสดงผลงานทไดปฏบตดวย ในขนนผเรยนสามารถแสดงผลงานดวยวธตางๆ เชน การจดนทรรศการ การอภปราย การแสดงบทบาทสมมต เรยงความ วาดภาพ ฯลฯ และอาจจดใหมการประเมนผลงานโดยมเกณฑทเหมาะสม

ขนท ๗ การประยกตใชความรขนนเปนขนการสงเสรมใหผเรยนไดฝกฝนการนำาความรความเขาใจของตนเองไปใชในสถานการณตาง ๆ ทหลากหลาย เพอความชำานาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกปญหาและความจำาเปนในเรองนน ๆ เปนการใหโอกาสผเรยนใชความรใหเปนประโยชน เปนการสงเสรมความคดสรางสรรคหลงจากประยกตใชความร อาจมการนำาเสนอผลงานจากการประยกตอกครงกได หรอไมมการนำาเสนอผลงานในขนท ๖ แตนำามารวมแสดงในตอนทายหลงขนการประยกตใชกไดเชนกนขนท ๑ ๖ เปนกระบวนการของการสรางความร – (Construction of Knowledge)ขนท ๗ เปนขนตอนทชวยใหผเรยนนำาความรไปใช (Application) จงทำาใหรปแบบนมคณสมบตครบถวนตามหลก CIPPAประโยชน๑. ผเรยนรจกการแสวงหาขอมล ขอเทจจรงจากแหลงการเรยนรตางๆ และสามารถเชอมโยง ความรใหมกบความรเดมเพอนำามาใชในการเรยนร๒. ผเรยนไดฝกทกษะการคดทหลากหลาย เปนประสบการณทจะนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน

๓. ผเรยนรจกการทำางานรวมกบผอน รจกวธการแลกเปลยนเรยนรรวมกนขอจำากดผเรยนจะตองมความรบผดชอบในการทำากจกรรมตางๆ รวมกบกลม จงจะทำาใหผลงานบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

๔. การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process)

การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร เปนกระบวนการทสงเสรมใหผเรยนไดสบคนเสาะหา สำารวจ ตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตาง ๆ จนเกดความเขาใจและรบรความรนนอยางมความหมาย เปนการพฒนากระบวนการคดระดบสงใหแกผเรยน ฝกใหสงเกต การถาม ตอบ การสอสารเชอมโยงบรณาการการนำาเสนอ สราง–องคความร โดยมผสอนเปนผกำากบ ควบคม ใหคำาปรกษา ชแนะ ชวยเหลอ กระตนใหผเรยนอยากรอยากเหน และสบเสาะหาความรจากการถาม พยายามหาคำาตอบ หรอสรางองคความรใหมดวยตนเองผานกระบวนการคด กระบวนการปฏบต และสามารถนำาไปประยกตใชในการดำาเนนชวตการจดกจกรรมการเรยนร

๑. ขนสรางความสนใจ (Engagement) เปนการนำาเขาสบทเรยนโดยนำาเรองทสนใจ อาจมาจากเหตการณทกำาลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเชอมโยงกบความรเดมทเรยนมาแลว เปนตวกระตนใหนกเรยนสรางคำาถามเปนแนวทางทใชในการสำารวจตรวจสอบอยางหลากหลาย

๒. ขนสำารวจและคนหา (Exploration) เมอทำาความเขาใจในประเดนหรอคำาถามทสนใจ มการกำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน กำาหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทำาไดหลายวธ เชน การทดลอง กจกรรมภาคสนาม การศกษาขอมลจากเอกสารตางๆ

๓. ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) เมอไดขอมลเพยงพอ จงนำาขอมลทไดมาวเคราะห แปรผล สรปผล นำาเสนอผลทไดในรปแบบตาง ๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจำาลอง หรอรปวาด

๔. ขนขยายความร (Elaboration) เปนการนำาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดม แนวคดทไดจะชวยเชอมโยงกบเรองตางๆ ทำาใหเกดความรกวางขน

๕. ขนประเมน (Evaluation) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตาง ๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด จากนนจะนำาไปสการนำาความรไปประยกตใชในเรองอน ๆประโยชนกระบวนการสบเสาะหาความรชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหา หลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบตเพอใหไดความร ขอจำากด

ผสอนจะตองลดบทบาทของการเปนผอธบายในขนท ๓ ผสอนจะเปนเพยงผเสนอแนะ ใหคำาแนะนำาและยอมรบฟงความคดเหนของผเรยน

๕. วธสอนแบบธรรมสากจฉา (The Use of Dhammasakaccha)

วธสอนแบบธรรมสากจฉา เปนวธสอนทใชหลกการสนทนาเปนสำาคญ เปนการสนทนาแลกเปลยนความคดเหนและอภปรายรวมกน ซงอาจจะเปนการสนทนาระหวางผสอนและผเรยน หรออาจเปนการสนทนาอภปรายรวมกนในหมผเรยน วธการสอนแบบธรรมสากจฉาเปนวธการทพระพทธเจาทรงใชบอย วธหนง พระพทธเจามกทรงใชถามนำาคสนทนาเขาสความเขาใจธรรมะ ทรงสงเสรมใหมการสนทนากนในหมสาวกปจจบนนกการศกษาไดนำาหลกการสอนแบบธรรมสากจฉามาประยกตใชในการจดการเรยนร โดยแทรกวธคดตามหลกพทธธรรมเขาไปในกระบวนการจด

กจกรรมการเรยนร วธคดตามหลกพทธธรรมทพระพรหมคณาภรณ (ประยทธ ปยตโต) ไดอธบายวธคดแบบโยนโสมนสการไว ๑๐ วธ คอ วธคด แบบสบสาวปจจย วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ วธคดแบบรเทาทนธรรมดา วธคดแบบอรยสจหรอแบบแกปญหา วธคดตามหลกการและความมงหมาย (วธคดแบบอรรถสมพนธ) วธคดแบบคณโทษและทางออก วธคดแบบคณคาแทและคณคาเทยม วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม วธคดแบบเปนอยในปจจบน และวธคดวเคราะหในลกษณะตาง ๆ (วธคดแบบวภชชวาท)ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

สมน อมรววฒน และ สคนธ สนธพานนท ไดเสนอหลกการในการจดระบบการเรยนการสอนแบบธรรมสากจฉาไววา ผเรยนจะตองรจกแสวงหาความร เพอนำามาเปนพนฐานในการคดวเคราะหและประเมนคาความร รวมสนทนาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน วจารณ พดโตตอบกน และซกถามกนอยางมเหตผล และสามารถนำาผลการคดวเคราะหไปพสจนความรดวยการปฏบต ผเรยนตองปฏบตตนเปนกลยาณมตร๑. ขนนำาเขาสบทเรยน ผสอนนำาขาว หรอสถานการณตาง ๆ มาเสนอผเรยน เพอใหเหนปญหาและหาแนวทางในการแกไขปญหา และเหนคณคาของการแกปญหาอยางถกตอง๒. ขนสอน ๑) แสวงหาความร ผสอนออกแบบกจกรรมหรอกำาหนดประเดน เพอใหผเรยนแสวงหาความรดวยการคนควาหาความรจากเอกสาร ตำารา หนงสอประเภทตาง ๆ ปายนเทศ สออปกรณตาง ๆตลอดจนแหลงความรดานเทคโนโลย แลวนำามาแลกเปลยนความรและชวยกนสรป โดยมผสอนคอยชวยชแนะอยางมเมตตา

๒) คนพบความร / สนทนาแลกเปลยนความร ขณะทผเรยนแสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลาย ผเรยนกยอมคนพบความรไปดวย ซงถาจะใหคนพบความรทตรงประเดนผสอนควรจดทำาใบงานกำาหนดหวขอ หรอตงประเดนคำาถามเพอเปนการกำากบผเรยนใหศกษาขอมลความรไดตรงตามเปาหมาย

๓) การวเคราะหและประเมนคาความร ผสอนควรไดนำาวธคดรปแบบตาง ๆ แทรกเขามา เพอใหผเรยนไดรจกวเคราะหและประเมนคาความรอยางมเหตผล ผสอนอาจนำากรณตวอยางมาใหผเรยนไดฝกคดหาสาเหตของปญหา หรอคดวธแกปญหาโดยใชวธคดวเคราะหแบบใดแบบหนง เชน วธคดตามหลกพทธธรรม คดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ ฯลฯ ตอจากนนใหผเรยนไดฝกการสรปประเดนของขอมลความรและประเมนคาโดยวธแลกเปลยนความคดเหนกนในกลม และเสนอตอชนเรยน

๔) พสจนความรหรอขนปฏบต เปนขนทผสอนไดจดกจกรรมฝกปฏบต พสจนความร ใหผเรยนทกคนไดวางแผนการปฏบตตนและเลอกแนวปฏบต เพอนำาไปปฏบตจรงทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน โดยจะใหผเรยนเลอกแนวทางปฏบตตนทคลายคลงกนในกลมของตน เพอจะไดรถงปญหาและสาเหตของปญหาในการปฏบต และนำามาอภปรายรวมกนเพอหาแนวทางแกไข

ในขนปฏบตนผสอนควรใหเวลาผเรยนไดมโอกาสปฏบตจรงตามแนวทางทกลมของตนไดเลอกไว ซงอาจจะใชเวลาสก ๑ ๒ สปดาห เปน–อยางนอย

๓. ขนสรป ๑) ใหผเรยนทกคนสรปผลการปฏบตการและพสจนความร ตามทางเลอกของผเรยนแตละกลม โดยสมาชกแตละกลมนำาผลการสรปมาเลาสกนฟง ใหทราบถง

ผลการปฏบตวาเปนอยางไร มเรองใดทเปนปญหาอปสรรค หาสาเหตของปญหา และชวยกนเสนอแนวทางแกไข ถาบคคลใดไดผลดจากการปฏบต ใหชวยกนหาสาเหตของผลการปฏบตนน ซงอาจใชวธคดแบบทผเรยนคดวาเหมาะสม ๒) ใหนำาผลการสรปของแตละกลมมาแลกเปลยนกนดวยวธการตาง ๆ เชน พด เขยน ฯลฯ เพอแสดงความมนใจวาขอมลทไดรบการพสจนดวยการปฏบตนนเปนไปได มคณคา และปฏบตไดผลจรงประโยชน

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบธรรมสากจฉาน ผเรยนจะไดมสวนรวมในการอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน ซงจะทำาใหผเรยนมความกระตอรอรนทจะแสวงหาความรเพอมาเปนพนฐานในการสนทนา อภปรายรวมกน ใชกระบวนการคดซงจะนำาไปสการตดสนใจปฏบต ขอจำากด

การฝกใหผเรยนใชทกษะการคดในขนวเคราะหและประเมนคาความร อาจตองใชเวลานานถาผสอนยงไมเคยฝกใหผเรยนใหรจกคดมากอน๖. วธสอนแบบแกปญหา (Problem Solving)

วธสอนแบบแกปญหา เปนวธสอนทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง เพอใหผเรยนคดเปน ทำาเปน และแกปญหาเปน ซงมรากฐานมาจากความจรงในชวตของมนษยทตองเผชญกบปญหาตาง ๆ ทกขณะ ดงนน ถามนษยรจกแกปญหาไดกจะสามารถดำาเนนชวตอยในสงคมไดอยางราบรน นอกจากนนยงเปนวธสอนทเปนไปตามหลกจตวทยาแหงการเรยนรทวา การเรยนรจะเกดขนไดเมอมปญหาเกดขน“ ”ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ขนท ๑ ตงปญหา ผสอนสามารถดำาเนนการใหผเรยนเกดปญหาหรอขอสงสย เชน การใชคำาถามนำาสปญหา การเลาประสบการณหรอเหตการณใน

ชวตประจำาวน หรอการสรางสถานการณใหเกดปญหา ใหผเรยนคดคำาถาม หรอปญหาขนท ๒ ตงสมมตฐาน เปนขนตอนทใชเหตผลในการคดวเคราะหปญหาและคาดคะเนคำาตอบ พจารณาแยกปญหาใหญออกเปนปญหายอย แลวคดอยางเปนระบบ โดยนำาความรความเขาใจ ขอมล และประสบการณเดมทเคยศกษามาแลวมาคดแกปญหา คาดคะเนคำาตอบขนท ๓ วางแผนแกปญหา หรอออกแบบวธการหาคำาตอบจากสมมตฐานทตงไว โดยศกษาถงสาเหตทเกดปญหาขน และใชเหตผลในการคดหาวธการแกปญหาไดตรงกบสาเหต ซงจะตองสรางทางเลอก หรอวธการแกปญหาใหหลากหลาย แลวใชเหตผลในการพจารณาเลอกวธแกปญหาทดทสด มความเปนไปไดมากทสด พรอมทงเตรยมอปกรณ เครองมอทจะใชใหพรอม

ขนท ๔ เกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล เมอกำาหนดหรอวางแผนแกปญหาแลวผเรยนลงมอปฏบตตามแผนทวางไว จดบนทกขอมลทไดเพอนำาเสนอขอมล ผานการวเคราะหและการตรวจสอบความถกตองของขอมล จดกระทำาขอมล แลวนำาเสนอขอมลในรปแบบทเขาใจไดงาย

ขนท ๕ สรปผล เปนขนทนำาขอมลมาพจารณา แปลความหมายระหวางสาเหตกบผลทเกดขน เพอหาคำาตอบตามสมมตฐานแลวจงสรปเปนหลกการกวาง ๆ

ขนท ๖ การตรวจสอบและการประเมนผล เมอไดขอสรปเปนหลกการกวาง ๆ แลวนำามาพจารณาอกครงวาขอสรปนาเชอถอหรอไมประโยชน วธสอนแบบแกปญหามประโยชนตอผเรยน ทำาใหไดคดแกปญหาดวยตนเอง ฝกการสงเกต วเคราะห การหาเหตผล ใชขอมลในการตดสนใจ ทำาใหมประสบการณตรงดวยการลงมอปฏบตขอจำากด

ปญหาทเสนอตองนาสนใจ และเหมาะสมกบวยของผเรยน ผสอนตองมความสามารถในการชวยใหคำาแนะนำาในการแกปญหาใหผเรยน มการฝกทกษะการคดในการแกปญหาอยางเปนระบบ

๗. วธสอนแบบสาธต (Demonstration Method)

วธสอนแบบสาธตเปนวธการทผสอนเปนผถายทอดความรใหผเรยนเกดการเรยนรในเนอหาสาระ พรอมทงแสดงกระบวนการปฏบตประกอบคำาอธบายตามขนตอนการสาธตนนๆ แลวใหผเรยนซกถาม อภปรายและสรปผลการเรยนรจากการสาธต

การจดกจกรรมการเรยนรแบบสาธตการสาธต แบงออกเปน ๓ ลกษณะ คอ๑. การสาธตสำาหรบผเรยนทงหอง (Class

Demonstration) ๒. การสาธตสำาหรบกลมยอย (Group Demonstration) ๓. การสาธตเปนรายบคคล (Individual Demonstration

)การสาธต มรปแบบการสาธตหลายแบบ เชน ผสอนเปนผสาธต ผสอนและผเรยนรวมกนสาธต ผเรยนสาธตเปนกลม ผเรยนสาธตเปนรายบคคล วทยากรสาธต ขนตอนการจดการเรยนรแบบสาธต

๑. ขนเตรยมการสาธต กำาหนดจดประสงคของการสาธตใหชดเจน ศกษาเนอหาในบทเรยนอยางละเอยด กำาหนดขนตอนในการสาธต จดเตรยมเครองมออปกรณสำาหรบสาธต จดเตรยมสถานทสาธต กอนการสาธตในชนเรยนทกครงผสอนจะตองทดลองกระบวนการสาธตทกขนตอน จดเตรยมเอกสารและวธการวดประเมนผลทชดเจน กำาหนดเวลาในการสาธตใหเหมาะสม

๒. ขนสาธต๑) บอกจดประสงคการสาธตและเรองทจะสาธตใหผเรยนทราบ

๒) บอกขนตอนของกจกรรมทผเรยนตองปฏบต เชน ตำาแหนงทผเรยนนง การจดบนทก การสงเกต การตงคำาถาม การสรปขนตอน การสาธต

๓) แนะนำาสอการเรยนใหผเรยนทราบ วาจะใชสอประเภทใดและแหลงการเรยนรทจะศกษาคนควาเพมเตมมอะไรบาง

๔) ดำาเนนการสาธตอยางชาๆ เพอใหผเรยนไดเหนขนตอนอยางละเอยด แมการสาธตจะตองอาศยทกษะการทำางานทรวดเรว แตผสอนตองทำาการสาธตครงแรกอยางชาๆ เพอใหผเรยนเขาใจขนตอนการสาธต หลงจากทสาธตครบทกขนตอนแลว ผสอนอาจยอนกลบมาสาธตใหเรวขน เพอใหเหนธรรมชาตของการทำางานทตอเนอง หรออาจกลบมาสาธตเฉพาะบางขนตอนทเหนวาซบซอน

๕) ใหผเรยนมสวนรวมในการสาธต ผสอนอธบายใหผเรยนฟงไปดวยระหวางการสาธตแตละขนตอน โดยเนนใหผเรยนสงเกตขนตอนการทำางานแตละขนตอนทผสอนสาธตในขณะทมการสาธตนน ผสอนอาจตงคำาถามใหผเรยนตอบ ซงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมทด เพราะการซกถามจะทำาใหผเรยนเขาใจและมความมนใจยงขนวาจะสามารถทำาดวยตนเองได

๓. ขนสรปการสาธต๑) สรปขนตอนหรอสงทสำาคญ คอ ผสอนใหผเรยนสรปผล

จากทเหนตามลำาดบขนตอนตาง ๆ จากการสาธต เพอประเมนวาผเรยนมความเขาใจในการเรยนนนๆ มากนอยเพยงใด

๒) ผสอนสรปดวยการตงคำาถาม เพอใหผเรยนพจารณาจากขนตอนตาง ๆ ทสาธต หรอกระบวนการสาธต๔. ขนวดและประเมนผล ผสอนอาจใชวธการตางๆ เพอประเมนวาผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบเรองทสาธต ถามเวลาอาจใหผเรยนคนใดคนหนงออกมาสาธตใหดประโยชน

วธสอนแบบสาธตทำาใหผเรยนมความเขาใจกระจางชดในสงทเรยนร สามารถปฏบตตามขนตอนของการสาธตได ผเรยนมประสบการณตรงจากการฝกปฏบตตามแบบ

ขอจำากด ผสอนตองใชเวลาในการเตรยมการสาธต ขณะทำาการสาธตผสอนจะตองใชเทคนคในการบรหารจดการชนเรยนเพอใหผเรยนตดตามการสาธตอยางตอเนอง ถาผเรยนกลมใหญเกนไปอาจทำาใหผเรยนไมสามารถมองเหนการสาธตไดทวถง

การนำากระบวนการคดมาใชในการจดการเรยนการสอนหนาทพลเมองการคดเปนกระบวนการทางสมอง หรอพฤตกรรมทเกดขนในสมองท

มการคนหาหลกการ หรอความจรง แลววเคราะหเนอหา ขอสรป ซงการคดนนอาจจะเกดจากสงเรา หรอความจรงทไดรบรวมกบประสบการณเดมทมอย ในการจดการเรยนรในรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง นอกจากจะเนนการจดการเรยนรทลงสการปฏบตจรงแลว ครผสอนพงนำากระบวนการคดในรปแบบตาง ๆ มาใชในการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหบรรลเปาหมายตามผลการเรยนร กระบวนการคดมมากมายหลายวธ และนกการศกษาแตละทานกเสนอขนตอนการคดทแตกตางกนไป แตในทนจะขอยกตวอยางบางวธ ดงน

๑. การคดวเคราะห (Analyzing) ทศนา แขมมณ และคณะ ไดใหความหมายและขนตอนการคดวเคราะห ดงน

การคดวเคราะหเปนการจำาแนกแยกแยะสงใดสงหนง / เรองใดเรองหนง เพอคนหาองคประกอบและความสมพนธระหวางองคประกอบเหลานน เพอชวยใหเกดความเขาใจในเรองนน

ขนตอนการคด๑. ศกษาขอมล๒. ตงวตถประสงคในการวเคราะหขอมล๓. กำาหนดเกณฑในการจำาแนกแยกแยะขอมล๔. แยกแยะขอมลตามเกณฑทกำาหนดเพอใหเหนองคประกอบของสง

ทวเคราะห๕. หาความสมพนธระหวางองคประกอบตางๆ และความสมพนธของ

ขอมลในแตละองคประกอบ๖. นำาเสนอผลการวเคราะห๗. นำาผลการวเคราะหมาสรปตอบคำาถามตามวตถประสงค

๒. การคดสงเคราะห (Synthesizing) ทศนา แขมมณ และคณะ ไดใหความหมายและขนตอนการคด

สงเคราะหไววา การคดสงเคราะหเปนการนำาความรทผานการวเคราะหมาผสมผสานสรางสงใหมทมลกษณะตางจากเดม

ขนตอนการคดสงเคราะห๑. กำาหนดวตถประสงคของสงใหมทตองการสราง๒. ศกษาวเคราะหขอมลทเกยวของ๓. เลอกขอมลทสอดคลองกบวตถประสงค๔. นำาขอมลมาทำากรอบแนวคดสำาหรบสงใหม๕. สรางสงใหมตามวตถประสงคโดยอาศยแนวคดทกำาหนด รวมกบ

ขอมลอนๆ ทเกยวของ

๓. การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking)การคดอยางมวจารณญาณ เปนกระบวนการคดทใชเหตผลโดยมการ

ศกษาขอเทจจรง หลกฐาน และขอมลตาง ๆ เพอประกอบการตดสนใจ แลวนำามาพจารณาวเคราะหอยางสมเหตผล กอนตดสนใจวาสงใดควรเชอ หรอไมควรเชอ ผทมความคดอยางมวจารณญาณ จะเปนผมใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของผอนอยางมเหตผล ไมยดถอความคด

เหนของตนเอง กอนจะตดสนใจในเรองใดกจะตองมขอมลหลกฐานเพยงพอและสามารถเปลยนความคดเหนของตนเองใหเขากบผอนได ถาผนนมเหตผลทเหมาะสมถกตองกวา เปนผทมความกระตอรอรนในการคนหาขอมลและความร กลาวไดวาผทมความคดอยางมวจารณญาณจะเปนผมเหตผล

บลมและกาเย ไดใหแนวคดเกยวกบกระบวนการคดอยางมวจารณญาณวาเปนกระบวนการทเรมจากสญลกษณทางภาษา จนโยงมาเปนความคดรวบยอด เปนกฎเกณฑ และนำาเกณฑไปใช โดยมขนตอนดงน

๑. สงเกต ใหผเรยนสงเกต รบร และพจารณาคำา ขอความ หรอภาพเหตการณทเกดขน ใหทำากจกรรมการรบร เขาใจ ไดความคดรวบยอดทเชอมโยงความสมพนธของสงตาง ๆ สรปเปนใจความสำาคญครบถวน ตรงตามหลกฐานขอมล

๒. อธบาย ใหผเรยนอธบายหรอตอบคำาถาม แสดงความคดเหน เหนดวย หรอไมเหนดวยกบสงทกำาหนด เนนการใชเหตผลดวยหลกการ กฎเกณฑ อางหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ

๓. รบฟง ใหผเรยนไดฟงความคดเหนทแตกตางจากความคดเหนของตน ไดฟงและตอบคำาถามตามความคดเหนทแตกตางกน เนนการปรบเปลยนความคดอยางมเหตผล ไมใชอารมณ หรอถอความคดเหนของตนเองเปนใหญ

๔. เชอมโยงความสมพนธใหผเรยนไดเปรยบเทยบความแตกตางและความคลายคลงของสงตาง ๆ จดกลมทเปนพวกเดยวกน หาเหตผล หรอกฎเกณฑมาเชอมโยงในลกษณะอปมาอปไมย

๕. วจารณ จดกจกรรมใหผเรยนวเคราะหเหตการณ คำากลาว แนวคด หรอการกระทำาทกำาหนด แลวใหจำาแนกหาขอด ขอดอย สวนด สวนดอย สวนสำาคญ หรอสวนทไมสำาคญจากสงนน ดวยการยกเหตผลและหลกฐานมาประกอบ เชน บอกวาการกระทำานนไมเหมาะสม เพราะอะไร ทำาถกตองเพราะอะไร

๖. สรป ใหผเรยนพจารณาการกระทำา หรอขอมลตาง ๆ ทเชอมโยงเกยวของกน แลวสรปผลอยางตรงไปตรงมาตามหลกฐานขอมล เชน การกระทำานนผเรยนเหนวาเปนการกระทำาทถกตอง ควรประพฤตปฏบตอยางไร มเหตผลสนบสนนอยางไร ขอความทกลาวมานนเชอถอไดหรอไมอยางไร

กลาวไดวา การฝกทกษะใหผเรยนรจกคดโดยใชวธการคดตาง ๆ นน จะเปนพนฐานสำาคญทนำาไปสการตดสนใจอยางถกตองเหมาะสม เปนทกษะหนงตามจดหมายของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑ ทมงพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะสำาคญในดานความสามารถในการคด เนนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอนำาไปสการสรางองคความร หรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม ดงนน ครผสอนจงตองศกษาหาความรเกยวกบกระบวนการคดตาง ๆ เพอนำามาใชในการพฒนาผเรยน

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กลม Thai Civic Education. (๒๕๕๖). กรอบแนวคดหลกสตรการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง ในระบอบประชาธปไตยของไทย (Conceptual framework

for Thai Democratic Citizenship Education Curriculum). กรงเทพมหานคร: บรษท เทคนค อมเมท จำากด.ชยพร กระตายทอง. (2552). การพฒนารายวชาเพมเตมภาษาไทยแบบองมาตรฐานดวยกระบวนการ ออกแบบยอนกลบ เพอเสรมสรางความสามารถการวเคราะหและการอานเชงวเคราะห ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑต วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ทศนา แขมมณ และคณะ. (๒๕๔๒). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพมหานคร: สำานกงานคณะกรรมการปฏรปการศกษาแหงชาต. . (๒๕๔๘). ศาสตรการสอนองคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพมหานคร: สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยตโต). (2546). พทธธรรม. (พมพครงท 22). กรงเทพมหานคร: ธรรมสาร.พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต). (254 ๙). ประชาธปไตยจรงแท...คอแคไหน. กรงเทพมหานคร: ผลธมม ในเครอ บรษท สำานกพมพเพทแอนดโฮม จำากด.ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา. (๒๕๕๐). คำาพอสอน. ประมวลพระบรมราโชวาทและ พระราชดำารส เกยวกบเดกและเยาวชน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพกรงเทพมหานคร.ราชบณฑตยสถาน. (๒๕๕๔). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. กรงเทพมหานคร: บรษท ศรวฒนาอนเตอรพรนท จำากด.

วลย อศรางกร ณ อยธยา (พานช). (๒๕๕๔). ครสงคมศกษากบการพฒนาทกษะแกนกเรยน.กรงเทพมหานคร: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (๒๕๔๙). ประมวลบทความกจกรรมพฒนาผเรยนสมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสารทางวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (๒๕๔๙). หลกสตรการศกษาขนพนฐานเพอพฒนาความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก: บทบาทสำาคญของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. ประมวลบทความ เรอง หลกสตรและการพฒนาหลกสตรตามแนวปฏรป. กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสาร ทางวชาการจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ศภณฐ เพมพนววฒน และจารวรรณ แกวมะโน. (๒๕๕๗). คมอการอบรมสรางจตสำานกพลเมองสำาหรบ เยาวชนระดบมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพมหานคร: สถาบนพระปกเกลา. สคนธ สนธพานท. (๒๕๓๘). การใชวธสอนแบบธรรมสากจฉาเพอสรางศรทธา และวธคดตามหลก พทธธรรมแกนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓. นนทบร. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต แขนงวชา หลกสตรและการสอน สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. . (๒๕๕๒). พฒนาทกษะการคด...พชตการสอน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเลยงเชยง.

. (๒๕๕๔). วธสอนตามแนวปฏรปการศกษาเพอพฒนาคณภาพของเยาวชน. กรงเทพมหานคร:

โรงพมพเลยงเชยง. สมน อมรววฒน. (๒๕๔๙). คานยมศกษาเพอสนตภาพทยงยน. ประมวลบทความ เรอง หลกสตรและ การพฒนาหลกสตรตามแนวปฏรป. กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสารทางวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา. สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). ตวชวดและ สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวปฏบตการวดและประเมนผล การเรยนร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการจดการเรยนร ตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด.

. สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการพฒนา การวดและประเมน คณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการบรหารจดการหลกสตร. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. ASEAN Secretariat, USAID and SEAMEO. (2012). ASEAN Curriculum Sourcebook. USA: Very Memorable, Inc.Department of Education, Science and Training, Australian Government. (2003). Values Education Study Executive Summary, Final Report. Commonwealth of Australia: Australia.Leo, J. D. (2006). Values within EIU/ESD: Reorienting Teacher Education to Address Sustainability & International Understanding. 22-25 August 2006, Penang: Malaysia. (copies) Llewellin, Sandie. (2001) “Planning Lessons and Schemes of work” in Citizenship Learning to Teach Citizenship in the Secondary School. 2nd Edition edited by Liam Gearon, London: Routledge.

Ministry of Education, Singapore. (2014). 2014 Syllabus character and Citizenship Education Primary and Secondary. Student Development curriculum Division: Singapore (copies). SEAMEO and UN-HABITAT. (2007). SEAMEO Resource Package: Human Values-based Water, Sanitation, and Hygiene Education. SEAMOLEC Indonesia: Jakarta.Wiggins, G. and McTighe, J. (2005). Understand by design. New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.

ภาคผนวก

คำาอธบายของคำาหลกในจดเนนและขอบขายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

คำาหลกตอไปนเปนคณลกษณะของความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยทครควรจะจดการเรยนร ใหผเรยนไดตระหนก เหนความสำาคญ มความเขาใจทถกตอง คดอยางมวจารณญาณและนำาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม

คำาหลก คำาอธบายความเปนไทย - หมายถง สงทบงบอกถงลกษณะของคนไทย

ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณของไทย- ผทรกความเปนไทย คอ ผทมความภาคภมใจ เหนคณคา ชนชม อนรกษดวยการปฏบตตน สบทอด และเผยแพรคณลกษณะของคนไทย ตลอดจนศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณทดงามของไทยใหคงอยสบไป

ความกตญญกตเวท

- หมายถง การรคณและตอบแทนคณผมพระคณ รวมทงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ททก

คนไดพงพาอาศยในการดำารงชวต- เปนคณธรรมสำาคญอยางหนงของความเปนมนษย เพราะมนษยตองพงพาซงกนและกน รวมทงตองพงพาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหสามารถดำารงชวตอยไดดวยด- การตอบแทนคณผมพระคณ ไดแก การเชอฟงและปฏบตตามคำาแนะนำาสงสอน ใหความเคารพยกยอง ชวยเหลอและเอาใจใสดแล- การตอบแทนคณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดแก การใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและคมคา การดแลรกษาและไมทำาลายสงแวดลอม

ศลปะ - ศลปะ มความหมายกวางครอบคลมการแสดงออก และการสรางสรรคทกดานของมนษย กรดานศลปะหลายคนไดใหความหมายของ ศลปะ“ ”ไวตาง ๆ กน ดงน๑. ศลปะ คอ สงทสรางสรรคขนจากการเลยนแบบธรรมชาต๒. ศลปะ คอ การแสดงออกเกยวกบ ความเชอ ความศรทธา ความงาม๓. ศลปะ คอ การถายทอดความรสก โดยใชสดสวน รปทรง และความกลมกลนขององคประกอบตาง ๆ๔. ศลปะ คอ ความชำานาญในการถายทอดประสบการณ และจนตนาการใหเปนวตถทมสนทรยภาพ

- ศลปะไทยมเอกลกษณเฉพาะ มความงดงาม ทชาวตางชาตชนชม มหลายแขนง เชน สถาปตยกรรมในการสรางวด วง จตรกรรมไทย หตถกรรมไทย ดนตร นาฏศลป เปนตน

คำาหลก คำาอธบายวฒนธรรม - วฒนธรรม หมายถง ลกษณะทแสดงถงความเจรญ

งอกงาม อนเปนแบบแผนในการประพฤตปฏบต และการแสดงออกซงความรสกนกคดของคนในสงคมเดยวกน เปนสงทเกดจากการสงสม เลอกสรร ปรบปรงแกไข จนถอวาเปนสงดงาม เหมาะสมกบสภาพแวดลอม และมการสบทอดเปนมรดกทางสงคม- ยเนสโกแบงมรดกทางวฒนธรรมเปน ๒ สวน คอ มรดกทางวฒนธรรมทจบตองได เชน โบราณสถาน โบราณวตถ และมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได อนเปนเรองเกยวกบภมปญญา ระบบคณคา ความเชอ พฤตกรรมและวถชวต- วฒนธรรมมความสำาคญตอการดำารงอยของความเปนชาต ชาตทไมมวฒนธรรมของตนเองจะคงความเปนชาตอยไมได ในอดต จนเคยถกชาวตาดเขายดครอง และตงราชวงศหงวนขนปกครอง แตกถกชาวจนซงมวฒนธรรมทสงกวากลนเปนชาวจนจนหมดสน- วฒนธรรมในแตละสงคมอาจคลาย หรอแตกตางกนได กเนองมาจาก ความเชอ เชอชาต ศาสนา และถนทอย สงคมทประกอบดวยผคนอนหลากหลายทเรยกวา พหสงคม ยอมมความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรมดวยเชนกน การอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายเชนนจงตองมความเขาใจซงกนและกน ใหเกยรตและเคารพซงกนและกนดวย- วฒนธรรมมการเปลยนแปลงได เนองจาก

สถานการณทเปลยนแปลงไป และการแลกเปลยนทางวฒนธรรม โดยเฉพาะปจจบนทเทคโนโลยการสอสารมความเจรญกาวหนา การเลอนไหลทางวฒนธรรมจงแพรกระจายไปอยางรวดเรว การเลอกรบวฒนธรรมอยางมวจารณญาณจงเปนสงจำาเปน ไมควรรบวฒนธรรมตามกระแสนยม แตควรเลอกรบเฉพาะสงทมคณคาตอการดำาเนนชวต

ขนบธรรมเนยมประเพณ

- เปนคำาทใชเรยกรวมกน หมายถง สงทคนในสงคมหนง ๆ นยมประพฤตปฏบตตอเนองกนมา เพราะถอวามคณคาทกอใหเกดความสข ความเจรญแกชวตและสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณของไทย เชน การมสมมาคารวะตอผใหญ ชายไทยตองเปนผนำาครอบครว หญงไทยตองมกรยามารยาทเรยบรอย หญงไทยตองรกนวลสงวนตว ไมยอมรบการแสดงความรสกทางเพศอยางเปดเผยในทสาธารณะ คนไทยถอวาศรษะเปนของสง สวนเทาเปนของตำา การลงแขกชวยงานตาง ๆ- ขนบธรรมเนยมไทยทเกยวกบศลธรรม จรรยาเปนสงทมคณคาตอสงคม ผใดฝาฝนถอวาละเมดกฎของสงคม ถอเปนความผด ความชว เชน การทชาวไทยพทธแสดงกรยาลบหลดหมนพระพทธรป ศาสนสถาน และศาสนวตถ สวนขนบธรรมเนยมไทยบางเรองอาจไมเครงครด ผทไมทำาตามขนบธรรมเนยมอาจถกมองวาไมมการศกษา ไมมสมบตผด เชน แตงกายไมถกกาลเทศะ ปฏบตตวไมเหมาะสมกบกาลเทศะ- ประเพณไทยซงเปนทรบรและชนชมของชาวตางชาต เชน สงกรานต ลอยกระทง แหเทยนพรรษา บญบงไฟ นอกจากนยงมประเพณในทองถนตาง ๆ ทเปนเอกลกษณของทองถนนน อนเปนสงทนกทองเทยวตางชาตซงสนใจดานวฒนธรรมชนชอบ เชน แหเทยนพรรษา จ.อบลราชธาน ผตาโขน จ.เลย ปอยสางลอง จ.แมฮองสอน

คำาหลก คำาอธบายภมปญญาทองถน หมายถง องคความร ความสามารถ เทคนคของ

ผคนในแตละทองถน ทนำามาใชในการแกปญหาและพฒนาการดำาเนนชวต

ไดอยางเหมาะสมกบยคสมย ทสบทอดมาอยางตอเนอง

ภมปญญาไทย - หมายถง องคความร ความสามารถ เทคนคของคนไทย ทนำามาใชในการแกปญหาและพฒนาการดำาเนนชวตไดอยางเหมาะสมกบยคสมย ทสบทอดมาอยางตอเนอง อนเปนทยอมรบในระดบชาต- ลกษณะทสำาคญของภมปญญาไทย คอ๑. เปนทงความร ทกษะ ความเชอ และพฤตกรรม๒. แสดงถงความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตและสงแวดลอม คนกบสงเหนอธรรมชาต๓. เปนกจกรรมทกอยางในวถชวตของคนไทย๔. เปนเรองการแกปญหา การจดการ การปรบตว เพอความอยรอดในการดำาเนนชวต๕. มการเปลยนแปลงใหเหมาะกบยคสมย

ความรกชาต ความรกชาต การแสดงออกถงความรกชาต มดงน๑. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสญลกษณทเกยวกบชาต เชน รองเพลงชาต ยนตรงเคารพธงชาต ประดบธงชาตถกตองตามระเบยบทราชการกำาหนด๒. การเปนพลเมองด และธำารงรกษาไวซงความเปนชาตไทย เชน เสยภาษ เคารพกฎหมาย บำารงรกษาและไมทำาลายสาธารณสมบต ใชสทธเลอกตง สอดสองการกระทำาทจะทำาลายความมนคงและความสงบเรยบรอยของชาตบานเมอง

ยดมนในศาสนา การยดมนในศาสนา คอ การศกษาหลกธรรมคำาสอนใหเขาใจอยางถองแทปฏบตตนตามหลกธรรมคำาสอนของศาสนาทตนนบถอ และทำาหนาทเปนศาสนกชนทดในการทำานบำารง และปกปองคมครองศาสนา

เทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การเทดทนสถาบนพระมหากษตรย คอ๑. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอองคพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ๒. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสญลกษณทเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย๓. ซาบซงในพระราชกรณยกจ และนอมนำาแบบอยางของพระราชจรยวตร พระราชดำารส หลกการทรงงาน ตลอดจนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาใชในการดำาเนนชวตและการงาน เพอความสข ความเจรญของตนเอง สงคม และประเทศชาต ตลอดจนเผยแพรใหเปนทปรากฏแกสงคม

คำาหลก คำาอธบายความมวนยในตนเอง

หมายถง ระเบยบในการดำาเนนชวต ในทนจำากดเฉพาะเรอง ความซอสตยสจรต ความขยนหมนเพยรและอดทน การใฝหาความร ความตงใจปฏบตหนาท และการยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง อนเปนคณลกษณะสำาคญทตองการปลกฝงใหเกดขนในคนไทย เพอใหเปนคนด มความรและความสามารถ เพอความสข ความเจรญในชวต และเปนกำาลงสำาคญในการพฒนาประเทศชาต

ความซอสตยสจรต - หมายถง การยดมนในความถกตอง การประพฤตตามความเปนจรงและความถกตองตอตนเอง ผอน และประเทศชาต ทงทางกาย วาจาและใจ เชน ทำาตามสญญาทใหไวตอตนเองและผอน พดความจรง ไมนำาสงของของผอน (ทเจาของไมอนญาต) หรอของสวนรวมมาเปนของตน การหลกเลยงทจะปฏบตตามกฎหมาย- ผทมความซอสตยสจรตจะประสบความสำาเรจและความเจรญในชวตและการงาน เปนทไววางใจ อยรวมกบผอนได และเปนพลเมองดของประเทศชาต

ความขยนหมนเพยรและอดทน

- หมายถง การทำาหนาทการงานดวยความพยายาม เขมแขง อดทน ไมทอถอย เปนคณธรรมจรยธรรมทนำาไปสความสำาเรจ

ใฝหาความร - หมายถง ความตงใจแสวงหาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทเชอถอไดอยางสมำาเสมอ- การใฝหาความรเปนคณสมบตของผทพฒนาตนเองอยตลอดเวลา เพอใหมความร ความสามารถ รเทาทนการเปลยนแปลง เพอปรบตวและพงตนเองไดในการดำาเนนชวตและการงาน

ความตงใจปฏบตหนาท

- หมายถง ความเอาใจใส มงมนในการทำาหนาทของตนใหเกดผลสำาเรจ และผลดตอตนเอง สงคม และประเทศชาต

การยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของ

- หมายถง ความรบผดชอบในผลทเกดขนจากการกระทำาของตน เมอเกดผลเสยหายกไมโยนความผดใหแกผอน นอมรบ

ตนเอง ความผดพลาด แลวนำามาพจารณาไตรตรอง เพอปรบปรงแกไขมใหเกดความเสยหาย หรอความผดพลาดขนอก ผทมความรบผดชอบควรพจารณาไตรตรองใหรอบคอบถงความดงาม ความถกตองเหมาะสม ผลดและผลเสยทจะเกดขน กอนทจะตดสนใจกระทำาการใด ๆ

คำาหลก คำาอธบายระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข(Constitutional Monarchy)

- ประเทศทปกครองดวยระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขหมายถง ประเทศทใชระบบรฐสภา (Parliamentary System) โดยทพระมหากษตรยมพระราชอำานาจในฐานะททรงเปนประมขเทานน สวนอำานาจนตบญญตและอำานาจบรหารนนเปนของประชาชนทเลอกและมอบอำานาจใหตวแทนใชอำานาจแทน แตตองใชอำานาจในพระปรมาภไธยของพระมหากษตรย เนองจากประชาชนเหนความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรย เพราะการบญญตกฎหมาย การออกคำาสง การบรหารราชการในนามของประชาชนดวยกนเอง อาจไมไดรบการยอมรบเทาทควร หรออาจขาดเอกภาพในการปกครองประเทศได

หลกอำานาจอธปไตยของปวงชน (Popular

- ประชาธปไตยหมายถงระบอบการปกครองทถอมตปวงชนเปนใหญ การถอเสยงขางมากเปนใหญ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)

Sovereignty)

เพราะประชาธปไตยตงอยบนหลกปรชญามนษยนยมทเชอวามนษยมคณคา มศกดศร มคณภาพ สามารถทจะปกครองกนเองได ไมควรทจะใหอำานาจสงสดในการปกครองประเทศไปอยกบใครคนเดยว หรอกลมคนสวนนอยกลมเดยว หากแตควรทจะใหประชาชนทกคนมสวนในการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาตรวมกน คงเปนไปไมไดทจะใหทกคนมความคดเหนเหมอนกนหมดทกคน หากกลมหนงมความคดเหนอยางหนง แตอกกลมหนงมความคดเหนอกอยางหนง บางครงการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาตจำาเปนตองเลอกทจะปฏบตอยางใดอยางหนงเทานน ดงนนสงคมและประเทศทเปนประชาธปไตยจงตองใหสมาชกทกคนในสงคมลงมตเพอใหทราบความคดเหนของคนสวนใหญ และนำามาใชเปนแนวทางในการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาต

คารวธรรม - เหนคณคาและเคารพศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชน

- เดมมนษยกดกน รงเกยจเดยดฉนท เอารดเอาเปรยบ ขมเหงรงแก ทำารายประหตประหารกน เมอมนษยมอารยะขนจงไดเหนความสำาคญของการปฏบตตอกนโดยคำานงถงคณคาและศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชน หรอทไทยเราเรยกวา เหนคน“เปนคน นนเอง ในอดตสงคมตะวนตกมการทำารายกนอยางปา”เถอนมาก จงตระหนกในเรองนสง การเหนคณคาและเคารพศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชนหมายถงการยอมรบวามนษยทกคน ทกเชอชาตลวนมคณคา มศกดศร และมสทธขนพนฐาน เชน ความเสมอภาคของบคคล สทธในรางกายและชวต สทธในการศกษา สทธทางสาธารณสข สทธในการยตธรรม สทธในทางศาสนา

สทธทางการเมอง สทธในการแสดงความคดเหน ทงนประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตไดรบรองปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Right – UDHR) เมอวนท ๑๐ ธนวาคม ค.ศ. ๑๙๔๘

คำาหลก คำาอธบาย - ใชสทธโดยไมละทงหนาท

- สทธ หมายถง อำานาจอนชอบธรรม เชน บคคลมสทธและหนาทตามรฐธรรมนญ เขามสทธในทดนแปลงน หรออำานาจทกฎหมายรบรองใหกระทำาการใดๆ โดยสจรตไดอยางอสระ แตตองไมกระทบกระเทอนถงสทธของคนอน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔)- ระบอบประชาธปไตยทมหลกการพนฐานสำาคญทวามนษยมศกดศร มคณคา จงใหประชาชนมสทธและเสรภาพมาก ทงน กเพอใหประชาชนมสวนรวมพฒนาสงคมและประเทศชาตในฐานะเจาของอำานาจสงสด แทนทจะมสวนรวมไดเพยงในฐานะผใตปกครองเทาทผปกครองจะอนญาตใหเทานน- หลายครงคนสวนใหญมกคดถงสทธทจะได สทธทจะมเพยงดานเดยว แตสทธในระบอบประชาธปไตยนน ประชาชนมสทธทจะใหสงทด สงทมประโยชนตอสงคมและประเทศชาตดวย ซงกคอหนาท สทธและหนาทเปนสงทตองอยคกนอยางสมดลเสมอ บคคลยอมไมอาจมสทธไดหากไมทำาหนาท

- ใชเสรภาพอยางรบผดชอบ

- เสรภาพ หมายถง ความสามารถทจะกระทำาการใดๆ ไดตามทตนปรารถนาโดยไมมอปสรรคขดขวาง เชน เสรภาพในการพด เสรภาพในการนบถอศาสนา ความมสทธทจะทำาจะพดไดโดยไมละเมดสทธของผอน(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ในระบอบเผดจการประชาชนมกจะถกจำากดเสรภาพ พอเปลยนมาเปนระบอบประชาธปไตย คนทวไปมกเขาใจวาบคคลยอมมเสรภาพไดอยางเตมทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบ การใชเสรภาพของบคคลนนอาจไปกระทบ หรอละเมดตอเสรภาพของบคคลอนได หรออาจกลาวไดวาการใชเสรภาพตองมความรบผดชอบกำากบอยดวยเสมอ อนหมายถงความรบผดชอบตอตนเองและผอน- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยจงตองเขาใจถงหลกการทวา ใชสทธแตไมละทงหนาท และ ใชเสรภาพอยางรบผดชอบ “ ” “ ”

แตมไดหมายความวาเสรภาพของคนอนทำาใหเราตองมเสรภาพนอยลงแตอยางใด เพราะมนษยทมอยคนเดยวและมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบทงหมดไมมอยจรง มแตมนษยทอยรวมกบคนอน เพราะมนษยเปนสงมชวตทตองพงพาอาศยกน มนษยจงตองอยรวมกนเปนสงคม ประชาชนในระบอบประชาธปไตยพงยนดทจะใชเสรภาพของตนเพอใหคนอนไดใชเสรภาพเทาเทยมกบตน- สภาพทบคคลมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบโดยไมจำากดนนเปนลกษณะของอนาธปไตย ซงมาจากคำาวา อน ทแปลวา“ ”ไมม และคำาวา อธปไตย ทแปลวาอำานาจสงสด อนาธปไตย “ ” “ ”จงหมายถงสภาวะทไมมอำานาจสงสด ทกคนใหญหมด ใครจะทำาอะไรกไดตามใจชอบ นาจะเปนภาวะทจลาจล สบสน วนวายเปนอยางยง ดงนนจะเหนไดวา การเขาใจวาประชาชนควรมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบนนคออนาธปไตย ไมใชประชาธปไตย

- ซอสตยสจรตและมความโปรงใส

- ซอสตย หมายถง ประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกลวงสจรต หมายถง ความประพฤตชอบ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)ความโปรงใส (Transparency) ในทนหมายถงการเปดเผยความจรง ความพรอมทจะถกตรวจสอบไดทงนเพอใหเกดการทจรตไดยาก คนในระบอบประชาธปไตยตองซอสตยสจรตและมความโปรงใสดวย มใชเพยงเรยกรองใหผอนซอสตยสจรตและมความโปรงใสเทานน

คำาหลก คำาอธบาย - ยดหลกความเสมอภาคและความยตธรรม

- เสมอภาค หมายถง มสวนเทากน เทาเทยมกน- ยตธรรม หมายถง ความเทยงธรรม ความชอบธรรม ความชอบดวยเหตผล เทยงธรรม ไมเอนเอยงเขาขางใด ชอบดวยเหตผล (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยยอมมความเสมอภาคในความเปนมนษย เชน สทธทางการเมองการปกครอง สทธเลอกตง สทธในฐานะมนษยหรอทเรยกวาสทธมนษยชน ความเสมอภาคในฐานะทเปนมนษย ความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษา การเมอง เศรษฐกจ สงคม เปนตน- การมความเสมอภาคนน มไดหมายความวาประชาชนในระบอบประชาธปไตยจะตองมความเสมอภาคเสมอภาคกนทกเรองทงหมด ความเสมอภาคนหมายถงความเสมอภาคกนในฐานะมนษย แตประชาชนในระบอบประชาธปไตยอาจมบทบาท หนาททแตกตางกนได

เชน ครยอมมความเสมอภาคกบนกเรยนในฐานะทเปนมนษย และในฐานะทเปนพลเมอง แตการทครเปนผทำาหนาทสอน มอบหมายภารกจการเรยน วดและประเมนผลผเรยน และนกเรยนเปนผเรยน รบมอบภารกจการเรยน รบการวดและประเมนผลจากครนน มไดหมายความวาครกบนกเรยนไมเสมอภาคกน

สามคคธรรม - ยดหลกภราดรภาพ ปรองดอง สมานฉนท

- ภราดรภาพ หมายถง ความเปนฉนพนองกน- ปรองดอง หมายถง ออมชอม ประนประนอม ยอมกน ไมแกงแยงกน ตกลงกนดวยความไกลเกลย ตกลงกนดวยไมตรจต- สมานฉนท หมายถง ความพอใจรวมกน ความเหนพองกน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ความเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยนนตองเปนความเสมอภาคทยดหลกความยดเหนยวกนในสงคม (Social Coherence) ไมใชความเสมอภาคแบบตวใครตวมน (Individualistic) หรอความเสมอภาคแบบไมยอมเสยเปรยบกน ถาคนหนงได ๕ สวน คนอน ๆ กตองได ๕ สวนเทากน นอยกวานเปนไมยอมกน ตองแยงชงกน ขดแยง ทะเลาะเบาะแวงกน แตเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยนหมายถงสขทกขเสมอกน หากใครในสงคมมความสข คนอน ๆกพรอมทจะสขดวย และหากใครในสงคมมความทกข คนอน ๆ กพรอมทจะทกขดวย พรอมทจะชวยกนทงยามสขและทกข ไมเลอกทรกมกทชง ไมกดกนกน มใชคอยแตจะอจฉารษยา ไมใหใครไดเปรยบใครอยตลอดเวลา ทงหมดนกคอหลกภราดรภาพในระบอบประชาธปไตยนนเอง ซงกคอความเปนพนองกน ไมแบงแยกรงเกยจเดยดฉนทกน

มความสมครสมานรกใครกลมเกลยวกน (Solidarity)- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองยดหลกการประสานกลมกลน (Harmony) คอการกาวไปดวยกน ทำางาน และพฒนาไปพรอมกน ดวยสำานกความเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคม ไมใชจำาใจตองประนประนอม ยอมลดราวาศอกใหกน อนอาจเปนความจำาเปนตองอยรวมกนทไมยงยน

คำาหลก คำาอธบาย* แตกตางแตไมแตกแยก

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยไมจำาเปนตองมความคดเหน มความปรารถนาตองการเหมอนกนทกเรอง ตรงกนขาม ระบอบประชาธปไตยตองการคนทมความคดเหนทแตกตางหลากหลาย เพราะอาจจะทำาใหไดทางเลอกทดทสดของสงคมกได และถาไมมความคดเหนทแตกตางหลากหลาย สงคมโลกกอาจจะไมพฒนาเลย เชน อาจจะยงเชอวาโลกแบนและเปนศนยกลางของจกรวาลอยกได ประชาธปไตยจงไมหลบหนความขดแยง หากแตประชาชนในระบอบประชาธปไตยจะตองชวยกนทำาใหความขดแยงนนนำาไปสการสรางสรรค- ตามหลกประชาธปไตยสากล หามไมใหเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกำาเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกาย หรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมอง

- ใชหลกสนตวธ

- สนตวธ หมายถง วธทจะกอใหเกดความสงบ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- จดมงหมายสำาคญประการหนงของประชาธปไตยกเพอใหประชาชนไมตองทะเลาะ ทำาราย ประหตประหารกนดวยความรนแรงอนอาจนำามาซงความไมสงบสข แตกแยกกนทวไป ดงนน

ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองเรยนรทจะใชหลกสนตวธดวย

- ยดหลกเสยงขางมากและเคารพสทธของเสยงขางนอย (Majority Rule and Minority Rights)

- ฝายทเปนเสยงขางมาก ไมควรใชเสยงขางมากละเมดสทธและเสรภาพขนพนฐานของฝายเสยงขางนอย ดงทเรยกวา ปกครองโดยเสยงขางมากและเคารพสทธ“ของเสยงขางนอย (Majority Rule and Minority Rights)” เชน ฝายเสยงขางมากไมพงใชมตเพอจดสรรงบประมาณใหแกพนทของพวกตนโดยไมคำานงถงความเดอดรอนและความจำาเปนของคนสวนนอย

- เหนความสำาคญในประโยชนของสวนรวม

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองรจกแยกแยะประโยชนของสวนตวกบประโยชนของสวนรวม ตามปกตคนสวนใหญมกเหนประโยชนของสวนตนเปนสำาคญ แตในการอยรวมกนในสงคมทกคนตองเหนความสำาคญในประโยชนของสวนรวม เชน แมวาผสมครรบเลอกตงจะหยบยนประโยชนใหแกเราเปนการสวนตว แตในการใชสทธเลอกตงเราตองยดหลกประโยชนของสวนรวมเปนสำาคญ

- มจตสำานกรวมหม (Team Spirit) และทำางานเปนหมคณะ (Team Working)

- ประชาธปไตยตงอยบนพนฐานการอยรวมกนในสงคม คนในระบอบประชาธปไตยจงตองมสำานกความเปนกลม เปนสงคมเดยวกนเสมอ สามารถทำางานรวมกบผอนได และพรอมทจะรบผลทอาจเกดขนไดรวมกน (Accountability)

- มจตสาธารณะ(Public-Mindedne

- ประชาธปไตยเปนเรองของทกคนในสงคมและสงคมจะอยรวมกนอยางผาสกไดนน ทกคนนอกจากจะมชวตสวนตวของแตละคนแลว ทกคนยงตองเสยสละ พรอมทจะเสนอตวชวยกนรบผด

ss) และการมจตอาสา(Volunteerism) การมสวนชวยในการพฒนาครอบครว โรงเรยน ชมชน สงคม และประเทศชาตอยางยงยน

ชอบในกจการทเปนสาธารณะ ทงในครอบครว โรงเรยน ชมชน สงคม ประเทศชาต และประชาคมโลก

คำาหลก คำาอธบายปญญาธรรม - ยดหลกเหตผล ความจรง และความถกตอง

- การใชเสยงขางมากนนอาจบอกไดแตความชอบ ความพงพอใจ ความตองการ แตไมสามารถตดสนความจรง ความถกตองไดทงหมด ดงนน ประชาธปไตยทดจำาเปนตองตงอยบนหลกความจรง ความถกตอง ความดงาม หรอหลกธรรมาธปไตย ดวยเหตนเสยงขางมากในระบอบประชาธปไตยจงจำาเปนตองรบฟงเสยงขางนอยดวยเหตผล หากเสยงขางนอยมเหตผลทดกวา ฝายเสยงขางมากกควรทจะยอมรบความคดเหนของเสยงขางนอย และความจรง ความถกตอง การทจะเปนสงคมประชาธปไตยทยดหลกเหตผล ความจรง ความถกตองได คนในสงคมมสตปญญา มความร และมคณธรรม ดวยการไดรบการศกษาทมคณภาพ

- รทนขอมลขาวสาร(Information Literacy) และ

- ในยคเทคโนโลยสารสนเทศทสอและขอมลขาวสารมความสำาคญมากขน คนในระบอบประชาธปไตยจำาเปนตองเหนความสำาคญ ตดตาม และสามารถคดอยางมวจารณญาณในขอมลขาวสารเพอใหรเทาทน รวมถงตองรและเขาใจวธการและกระบวนการผลตสอและเทคโนโลยสารสนเทศดพอสมควร เนองจากผผลตสอ

รทนสอ (Media Literacy)

สามารถใชสอและขอมลขาวสารโนมนาวใหประชาชนทกคนเชอ คลอยตาม และทำาสงทผผลตสอตองการ ยงไปกวานน ในปจจบนประชาชนยงสามารถเปนผผลตสอและเผยแพรขอมลขาวสารเอง เชน การนำาเสนอ หรอแบงปน (Share) สาระผานสอสงคมสมยใหมและสอออนไลนตาง ๆ การกระทำาดงกลาวจะตองกระทำาดวยความมสต พจารณาไตรตรองถงผลทจะเกดขน

- ตดตามตรวจสอบการปฏบตงานของบคลากรทางการเมอง

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยจำาเปนตองรทนขาวสาร โดยเฉพาะขาวสารทางการเมอง อยางนอยตองมขอมลเกยวกบการปฏบตงานของบคลากรทางการเมอง เพอใหทราบวามผลกระทบตอประชาชนอยางไร ประชาชนควรสนบสนน หรอคดคาน ควรเตรยมตวอยางไร และโดยเฉพาะอยางยงประชาชนตองใชในการตดสนใจในทางการเมองและการเลอกตง

- มความกลาหาญทางจรยธรรม (Moral Courage) กลาทจะยนหยดในสงทถกตอง (Moral Assertiveness)

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยนอกจากจะตองซอสตยสจรตและมความโปรงใสแลว จะตองกลาทจะยนหยดในความจรง ความถกตอง ไมปลอยใหความเทจ ความไมถกตองดำารงอย กลาทจะพด แสดงออก และคดคาน ทงน ครตองฝกใหผเรยนมความกลาหาญทางจรยธรรมและกลาทจะยนหยดในสงทถกตองอยางมวจารณญาณโดยคำานงถงความปลอดภยดวย เพอทจะยนหยดในความจรงและความถกตองใหยงยนมากทสด

- มทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทงคดวเคราะห สงเคราะห เปรยบเทยบ ประเมนคา สบสาวหาสาเหต แกปญหา สรางสรรค รวมถงทกษะการใชเหตผล การตงคำาถาม การวจย การคนควา การรวบรวมขอมล การโตแยง อนจำาเปนตองใช

ในกจกรรมตาง ๆ ของสงคม เชน การพดคยแลกเปลยน เสวนา อภปราย โตวาท การออกเสยงประชามต การเลอกตง และการมสวนรวมทางการเมองอน ๆ

- ทกษะการสอสารในระบอบประชาธปไตย

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมทกษะการสอสารในระบอบประชาธปไตย ไดแก การฟง การอาน การคนควา การจบใจความ การสรปความ การยอความ การขยายความ การตความ การแปลความ การพด การเขยน การโตวาท การอภปราย การวจารณ การกลาแสดงออก การแสดงความคดเหนและการรบฟงความคดเหนของผอน

คำาหลก คำาอธบาย - พฒนาความร ความคด จตใจ พฤตกรรมและการทำางานของตนเองอยเสมอ

- ในระบอบประชาธปไตยถอวาประชาชนเปนผมอำานาจสงสดในการปกครองประเทศ คณภาพของประชาธปไตยจงอยทคณภาพของประชาชน ดงนน ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองพฒนาความร ความคด เจตคต พฤตกรรมและการทำางานของตนเองอยเสมอ จงจะสามารถทำาใหประชาธปไตยสำาเรจผลดวยดได

- มสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรค

- ในระบอบเผดจการประชาชนมสวนรวมทางการเมองอยางจำากดเพยงในฐานะผใตปกครอง แตประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรคในฐานะเจาของประเทศไดหลากหลายวธ แตทงนตองพฒนาประชาชนใหมสวนรวมทางการเมองอยางมคณภาพ

- มความร - ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมความรพนฐานทางการ

พนฐานทางการเมอง(Political Literacy)

เมอง ไดแก ความหมายและความสำาคญของการเมองการปกครอง ระบอบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ประวตศาสตรการเมองการปกครองของไทย สถาบนและกระบวนการทางการเมองการปกครองของไทยในปจจบน การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา การบรหารราชการแผนดนของไทยในปจจบน การเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน สภาพปญหา สาเหต และแนวทางแกไขปญหาการเมองการปกครองของไทย การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาการเมองการปกครองของไทย

คณะผจดทำา

ทปรกษา1.2.3.คณะทำาหลกสตรกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม1.

2.

3.