View
6
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
บนทกขอความ สวนราชการ .ก.ลมอตรา.กำลง.และ.พฒนาระบบงาน....กอง.การ ท ล5,1๐๔๐๒.,๓1,/อ,.ง& วนท....•^.^กม:ภาพนธ..๒๕๖.๐
1
เรอง เผยแพรผลก;ารเศกษาคว;ามตอ;งการอ ตรา.กำลงร.องรบ.ภารกจท.สอด.คลอง.กบ.ยทธ.คา ๒๐ป (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙)
เรยน ผอำนวยการกองการเจาหนาท ดวย นางธญลกษณ เอกอน นกทรพยากรบคคลชำนาญการพเศษ รกษาการในตำแหนงนก
ทรพยากรบคคลเชยวชาญ กองการเจาหนาท ไดศกษาความตองการอตรากำลงรองรบภารกจทสอดคลองกบ ยทธศาสตรชาตระยะ ๒๐ป (พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๗๙) และไดจดทำรายงานการศกษาตามเอกสารทแนบมาพรอมน
จงเรยนมาเพอโปรดทราบและโปรดอนญาตใหเผยแพรผลการศกษาทางเวบไซตกองการ เจาหนาทตอไปดวย จะเปนพระคณ
(นางธญลกษณ เอกอน) นกทรพยากรบคคลชำนาญการพเศษ
- Vงๆ น^
จเ^*^ (นา8ชพ*^ เกยรต *ซาต) ผอำนวยการฬ*"า™™น',ท
๑ I (IV*. ^ ๐
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจ
กรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579)
โดย
ธญลกษณ เอกอน
นกทรพยากรบคคลชานาญการพเศษ
รกษาการในตาแหนงนกทรพยากรบคคลเชยวชาญ
ตาแหนงเลขท 1598 กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กมภาพนธ 2560
ก
คานา
ดวยกระทรวงสาธารณสขขอใหสวนราชการระดบกรมในสงกดกระทรวงสาธารณสขจดทาขอมล
และรวมกนพจารณาเพอบรณาการแผนอตรากาลงของกระทรวงสาธารณสขทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579) เพอเสนอเรองขอเพมอตราขาราชการตงใหมของกระทรวง
สาธารณสข ตอคณะกรรมการกาหนดเปาหมายและนโยบายกาลงคนภาครฐ (คปร.) ภายในเดอนมนาคม
2560ผศกษาจงดาเนนการศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรค ทสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579)เพอใหขอเสนอแนะเชงนโยบาย เ ก ย ว ก บ ค ว า ม ต อ ง ก า รอ ต ร า ก า ล ง เ พ ม ใ ห ม ข อ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ร ว ม ท ง ข อ เ ส น อ แ น ะ เ ช ง น โ ย บ า ย แ ล ะ เ ช ง ป ฏ บ ต อนเปนประโยชน
ตอการพฒนางานของกรมควบคมโรคใหเกดประโยชนสงสด
ผศกษาหวงเปนอยางยงวาการศกษาครงนจะเปนประโยชนตอการบรหารจดการอตรากาลงของ
กรมควบคมโรคตอไป
ธญลกษณ เอกอน
กมภาพนธ 2560
ข
กตตกรรมประกาศ
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ
20 ป (พ.ศ.2560-2579) ในครงน สาเรจลงไดดวยการใหคาปรกษาแนะนาของทานรองอธบดกรมควบคม
โรค นายแพทยภาณมาศ ญาณเวทยสกล และทานผอ.ยทธพงษ เกยรตยทธชาต ผอานวยการกองการ
เจาหนาท กรมควบคมโรค และจากการตดตามความกาวหนาของการศกษาเปนระยะรวมถงการให
กาลงใจอยางตอเนอง จากทานผทรงคณวฒสจตรา องคศรทองกล ผศกษามความซาบซงในความกรณา
และขอกราบขอบพระคณทานทงสามเปนอยางสง ไว ณ ทน
ธญลกษณ เอกอน
กมภาพนธ 2560
ค
บทสรปสาหรบผบรหาร
เรอง:การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรค
ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579)
โดย นางธญลกษณ เอกอน
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรค ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579)เปนการศกษาเชงพรรณนามวตถประสงคเพอศกษาความตองการ
อตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป กรมควบคมโรค และให
ขอเสนอแนะเชงนโยบายแ ล ะ เ ช ง ป ฏ บ ต เ ก ย ว ก บ ก า ร ว า ง แ ผ น บ ร ห า ร ก า ล ง ค น ใ ห เ ก ด ป ร ะ โ ย ช น ส ง ส ด ใชวธ
วเคราะหเอกสาร (Documentary Analysis) และวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงเพอรองรบ
ภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค จานวน 41 หนวยงาน
และขอคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค ดวยการวเคราะหเชง
เนอหา (Content Analysis)
ผลการศกษา
กรมควบคมโรคไดเชอมโยงแนวคดการดาเนนงานตามยทธศาสตรชาต และยทธศาสตร
สาธารณสข สการดาเนนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ในระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579)โดย
จดทาแผนระยะ 5 ป แบงเปน 4 ระยะตามยทธศาสตรชาต ไดแก ระยะท 1 การปฏรป ระยะท 2 การ
สรางความเขมแขง ระยะท 3 การเขาสความยงยน และระยะท 4 การเปน 1 ใน 3 ของเอเชย ภายใต
วสยทศน 20 ป กรมควบคมโรค “ประชาชนไดรบการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ระดบ
มาตรฐานสากล ภายในป 2579” และขบเคลอนสเปาหมาย ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข
ระบบสขภาพยงยน ดวยยทธศาสตรความเปนเลศ 4 ดาน (4 Excellence Strategies) คอ 1. ดานการ
สงเสรมสขภาพและปองกนควบคมโรค (Promotion and Prevention Excellence) 2.ดานบรการ
(Service Excellence) 3.ดานบคลากร (People Excellence) 4.ดานการกากบดแลองคกร
(Governance Excellence) โดยมคานยมรวม M-O-P-H เปนฐานรากขององคกร
จากยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป ของกระทรวงสาธารณสขทเชอมโยงมายงยทธศาสตรการ
ปองกนควบคมโรคดงกลาว กรมควบคมโรคไดบรณาการยทธศาสตรการขบเคลอนองคกรสเปาหมาย
การลดเสยง ลดโรคและลดตาย ประกอบดวย 6 ประเดน ไดแก
ยทธศาสตรท 1 การสรางความรวมมอและสนบสนนภาคเครอขายภายในประเทศและ
นานาชาต
ยทธศาสตรท 2 การพฒนานวตกรรม มาตรการ มาตรฐาน และวชาการ การเฝาระวงปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพของประเทศ
ง
ยทธศาสตรท 3 การพฒนาบทบาทการนาดานนโยบาย และยทธศาสตรการปองกนควบคมโรค
ยทธศาสตรท 4 การพฒนาการสอสารความเสยงและประชาสมพนธเพอการเฝาระวง ปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพ
ยทธศาสตรท 5 การเตรยมความพรอมและการจดการในการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
ตามมาตรฐานสากล
ยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการองคกรแนวใหม
สาหรบเปาหมายตวชวดการปองกนควบคมโรค ระยะ 20 ป ประกอบดวย 4 ยทธศาสตร 16
ตวชวด ดงน
Promotion and Prevention ExcellenceStrategies: PP-Excellence
1. จานวนผตดเชอ เอชไอว รายใหมลดลงรอยละ 60
2. อบตการณวณโรคนอยกวา 10 ตอประชากรหนงแสนคน
3. อตราปวยโรคมาลาเรยไมเกน Elimination Target
4. อตราปวยและการดาเนนงานของโรคทปองกนไดดวยวคซนเปนไปตามพนธะสญญา
นานาชาต
5. อตราตายโรคหลอดเลอดหวใจลดลงรอยละ 25
6. ความชกของผสบบหรของประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ลดลงรอยละ 50
7. ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลของประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ลดลงรอยละ 40
8. อตราการเสยชวตจากการจมนาของเดกอายนอยกวา 15 ป ลดลงรอยละ 80
9. อตราปวยโรคพษโลหะหนกในประชากรอาย 0-14 ป ในพนทเสยงสง ไมเกน 0.1 ตอ
ประชากรหนงแสนคน
Service Excellence Strategies
10. ความชกของ Primary MDR-TB ลดลงรอยละ 50
11. ความชกของโรคตดเชอในโรงพยาบาล ลดลงรอยละ 25
12. ผปวยความดนโลหตสงรอยละ 90 สามารถควบคมระดบความดนโลหตได
13. ผปวยโรคเบาหวานรอยละ 90 สามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดได
People ExcellenceStrategies
14. อตราสวนนกระบาดวทยาตอประชากร ไมนอยกวา 1 คน ตอประชากรสองแสนคน
Governance Excellence Strategies
15. ทกหนวยงานในกรมควบคมโรคผานเกณฑการประเมนดานธรรมาภบาล
16. ไมพบผปวยโรคตดตออนตรายเกดขนใน Generation ท 2
จ
สาหรบอตรากาลงทจะรองรบภารกจตามยทธศาสตรกรมควบคมโรคซงสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาตพบวาในปจจบนกรมควบคมโรคมอตรากาลงขาราชการ 3,141 อตรา พนกงานราชการ
1,013 อตรา ลกจางประจา 1,578 อตรา และพนกงานกระทรวงสาธารณสข 930 อตรา รวม 6,655
อตรา อยในสวนกลาง 3,200 อยในหนวยงานทตงในสวนภมภาค (สานกงานปองกนควบคมโรค : สคร.)
3,272 อตรา เปนอตราวางขาราชการ 400 อตรา อตราวางพนกงานราชการ 171 อตรา อตราวาง
พนกงานกระทรวงสาธารณสข 95 อตรา กระจายอยในหนวยงานสวนกลาง 29 หนวยงาน และ
หนวยงานทตงในสวนภมภาค (สคร.) 12 หนวยงาน รวม 41 หนวยงาน อตรากาลงดงกลาวเมอเทยบกบ
ผลการวเคราะหกรอบอตรากาลงทควรจะเปนซง อ.ก.พ.กรมควบคมโรคใหความเหนชอบเมอวนท 1
กนยายน 2558 แลว พบวาอตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการ ขาด 746 อตรา สวน
ลกจางประจาและพนกงานกระทรวงสาธารณสข อตรากาลงเกน 312 อตรา แตจากผลการสารวจความ
ตองการของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค พบวาหนวยงานมค ว า ม ต อ ง ก า ร อ ต ร า ก า ล ง เ พ มใ ห ม เ พ อ ร อ ง ร บ ภ า ร ก จ ท ส อ ด ค ล อ ง ก บ ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ร ะ ย ะ 2 0 ป จ า น ว น 3 1 ห น ว ย ง า น โ ด ย ม ค ว า มต อ ง ก า ร อ ต ร า ก า ล ง ข า ร า ช ก า ร เ พ ม 1 , 8 0 0 อ ต ร า พ น ก ง า น ร า ช ก า ร 1 , 1 3 5 อ ต ร า ร ว ม 2 , 9 3 5 อ ต ร า จากการศกษาขอมลการประชมคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค เมอ
วนท 17 พฤศจกายน 2559 และเมอวนท9 มกราคม 2560 พบวา
1. ตามมาตรการจากดขนาดกาลงคนภาครฐ และรฐบาลมนโยบายทจะควบคมดแลไมใหมการ
เพมอตรากาลงขาราชการ แ ล ะ ก า ร เ พ ม อ ต ร า ข า ร า ช ก า ร ต ง ใ ห ม ส า ม า ร ถ ด า เ น น ก า ร ไ ด เ ฉ พ า ะ ใ น ก ร ณ ท ม ค ว า ม จ า เ ป น อ น ม อ า จ ห ล ก เ ล ย ง ไ ด ใ น 2 ก ร ณ ด ง น
( 1 ) ม ก า ร จ ด ต ง ห น ว ย ง า น ห ร อ ส ว น ร า ช ก า ร ข น ใ ห ม แ ล ะ ม ค ว า ม จ า เ ป น ต อ ง ม เ จ า ห น า ท ป ฏ บ ต ง า น
( 2 ) เ ป น ง า น ท ต อ ง ด า เ น น ก า ร ต า ม น โ ย บ า ย ส า ค ญ ข อ ง ร ฐ บ า ล ย ท ธ ศ า ส ต ร ป ร ะ เ ท ศ ห ร อค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร ส ง ก า ร ใ ห ด า เ น น ก า ร ต า ม ท ก า ห น ด ไ ว ใ น ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ม เ ง น ง บ ป ร ะ ม า ณ ท ใ ช ด า เ น น ก า ร แ ล ว ถ า ไ ม ด า เ น น ก า ร จ ะ ท า ใ ห เ ก ด ผ ล เ ส ย ห า ย ต อ ท า ง ร า ช ก า ร
2. ความตองการเพมอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค เปนการประมาณการความตองการอตรากาลง โดยท
หนวยงานยงไมมการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการทางาน แตเปนการ
วเคราะหอตรากาลงภายใต Scenario เดมๆ ซงสงผลใหมความตองการอตรากาลงมากขนเรอยๆ จ ง ค ว รจ ะ ม ก า ร ทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตรทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และ
ทบทวนกระบวนการทางานใหม เพอใหทราบความตองการอตรากาลงทแทจรง 3 . จ า ก ข อ จ า ก ด ด า น ร ะ ย ะ เ ว ล า ซ ง ก ร ะ ท ร ว ง ส า ธ า ร ณ ส ข จ ะ เ ส น อ แ ผ น ค ว า ม ต อ ง ก า ร อ ต ร า
ข า ร า ช ก า ร เ พ ม ใ ห ม เ ข า ส ก า ร พ จ า ร ณ า ข อ ง อ . ก . พ . ก ร ะ ท ร ว ง ใ น เ ด อ น ก ม ภ า พ น ธ พ . ศ . 2 5 6 0 ค ณ ะ ท า ง า นว เ ค ร า ะ ห ก ร อ บ อ ต ร า ก า ล ง ข อ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ไ ด น า ผ ล ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ก ร อ บ อ ต ร า ก า ล ง ท ค ว ร จ ะ เ ป น ซ ง อ .ก . พ . ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ไ ด ใ ห ค ว า ม เ ห น ช อ บ ไ ว แ ล ว ใ น ก า ร ป ร ะ ช ม อ . ก . พ . ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ค ร ง ท 2 / 2 5 5 8
ฉ
ว น ท 1 ก น ย า ย น 2 5 5 8 ม า จ ด ท า แ ผ น ค ว า ม ต อ ง ก า ร อ ต ร า ก า ล ง ร อ ง ร บ ภ า ร ก จ ท ส อ ด ค ล อ ง ก บย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ร ะ ย ะ 2 0 ป น า เ ส น อ ก ร ะ ท ร ว ง ส า ธ า ร ณ ส ข ไ ด ภ า ย ใ น ร ะ ย ะ เ ว ล า ท ก า ห น ด
4 . จ า ก ก ร ณ ท ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ย ง ม อ ต ร า ว า ง ต า แ ห น ง ข า ร า ช ก า ร 4 0 0 อ ต ร า ต า แ ห น ง พ น ก ง า นร า ช ก า ร 1 7 1 ต า แ ห น ง แ ล ะ ต า แ ห น ง พ น ก ง า น ก ร ะ ท ร ว ง ส า ธ า ร ณ ส ข 9 5 ต า แ ห น ง พ บ ว า ก ร ม ค ว บ ค มโ ร ค ก า ห น ด ม ก า ร ว า ง แ ผ น แ ล ะ บ ร ห า ร จ ด ก า ร ก า ล ง ค น ใ ห เ ก ด ป ร ะ โ ย ช น ส ง ส ด ด ง น
( 1 ) ก า ร เ ร ง ร ด ก า ร พ จ า ร ณ า เ ก ล ย อ ต ร า ว า ง ท อ ย ใ น ก า ร พ จ า ร ณ า ข อ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ซ ง เ ป นต า แ ห น ง ข า ร า ช ก า ร 8 0 อ ต ร า แ ล ะ ต า แ ห น ง พ น ก ง า น ร า ช ก า ร 8 0 อ ต ร า ใ ห แ ก ห น ว ย ง า น ใ น ส ง ก ด ก ร มค ว บ ค ม โ ร ค ท ข า ด อ ต ร า ก า ล ง โ ด ย พ จ า ร ณ า ส ว น ข า ด อ ต ร า ก า ล ง ต า ม ก ร อ บ ท ค ว ร จ ะ เ ป น ป ร ะ ก อ บ ก บน โ ย บ า ย ท ศ ท า ง แ ล ะ ภ า ร ะ ง า น ท ส อ ด ค ล อ ง ก บ ย ท ธ ศ า ส ต ร ช า ต ร ะ ย ะ 2 0 ป
( 2 ) ก า ร เ ร ง ร ด ก า ร ด า เ น น ก า ร ส ร ร ห า แ ล ะ บ ร ร จ แ ต ง ต ง ข า ร า ช ก า ร แ ล ะ ก า ร ส ร ร ห า ว า จ า งพ น ก ง า น ร า ช ก า ร ใ น ต า แ ห น ง ท ว า ง โ ด ย ใ ห ม ก า ร ใ ช ต า แ ห น ง ว า ง ใ ห เ ก ด ป ร ะ โ ย ช น ส ง ส ด
( 3 ) ก า ร จ ด ท า แ ผ น เ พ ม ค ณ ภ า พ ก า ล ง ค น เ พ อ ก า ร ส ร ร ห า บ ค ค ล เ ข า ร บ ร า ช ก า ร ใ ห ม ใ ห ไ ด ค น ด ค นเ ก ง แ ล ะ เ พ ม ค ณ ภ า พ ก า ล ง ค น ท ม อ ย เ ด ม ใ ห ม ท ก ษ ะ ค ว า ม เ ช ย ว ช า ญ ใ น ง า น ท ร บ ผ ด ช อ บ ร ว ม ท ง ม ค า น ย มแ ล ะ ท ศ น ค ต ท ด
( 4 ) ก า ร จ ด ท า แ ผ น ก ล ย ท ธ ก า ร ธ า ร ง ร ก ษ า ก า ล ง ค น ค ณ ภ า พ เ พ อ ป อ ง ก น แ ล ะ แ ก ป ญ ห า ก า รส ญ เ ส ย อ ต ร า ก า ล ง ก อ น ร ะ ย ะ เ ว ล า อ น ค ว ร อภปรายผล
ใ น ข ณ ะ ท ห น ว ย ง า น ร ะ ด บ ก อ ง ข อ เ พ ม อ ต ร า ข า ร า ช ก า ร แ ล ะ พ น ก ง า น ร า ช ก า ร เ พ อ ร อ ง ร บ ก า รด า เ น น ง า น ใ น บ ท บ า ท ภ า ร ก จ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร ท า ง า น ด ง ท ไ ด ด า เ น น อ ย ใ น ป จ จ บ น ซ ง ม แ น ว โ น ม ค ว า มต อ ง ก า ร อ ต ร า ก า ล ง เ พ ม ข น เ ร อ ย ๆ น น จ า ก ก า ร ศ ก ษ า พ บ ว า คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรม
ควบคมโรคไดตระหนกถงมาตรการจากดขนาดกาลงคนภาครฐ และนโยบายไมเพมอตรากาลงของ
รฐบาล โดยนาแนวคดการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการทางานใหมท
สอดคลองกบทศทางของประเทศแบบ Scenario Analysis ซงตองใชระยะเวลาในการดาเนนการนาน
และอาจไมทนเวลาทกระทรวงสาธารณสขกาหนดใหแจงแผนความตองการอตรากาลงเพมใหม ซงจะ
นาเขาพจารณาใน อ.ก.พ.กระทรวงสาธารณสขในเดอนกมภาพนธ พ.ศ.2560 ในประเดนนพบวา
คณะทางานฯไดนาสวนตางของกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรคซงผานความเหนชอบ
จาก อ.ก.พ.กรมควบคมโรคเมอวนท 1 กนยายน 2558 กบกรอบอตรากาลงทมอยในปจจบน ท ย ง ข า ดอ ต ร า ก า ล ง ข า ร า ช ก า ร แ ล ะ พ น ก ง า น ร า ช ก า ร 7 4 6 อ ต ร า ม า ก า ห น ด เ ป น ค ว า ม ต อ ง ก า ร อ ต ร า ก า ล ง เ พ ม ใ ห ม ใ น ร ะ ย ะ 2 0 ป ( พ . ศ . 2 5 6 0 - 2 5 7 9 ) ซ ง ป ร ะ เ ด น ด ง ก ล า ว เ ป น ก า ร ย า ใ ห ก ร ะ ท ร ว ง ส า ธ า ร ณ ส ข ต ร ะ ห น ก ว าก ร อ บ อ ต ร า ก า ล ง ข า ร า ช ก า ร จ า น ว น 3 , 1 3 4 อ ต ร า ซ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ม อ ย ใ น ป จ จ บ น เ ป น ก ร อ บอ ต ร า ก า ล ง ท ส ม เ ห ต ส ม ผ ล แ ล ะ ย ง ค อ น ข า ง พ ร อ ง อ ต ร า ก า ล ง ใ น ส ภ า ว ะ ป จ จ บ น ด ง น น จ ง ไ ม ค ว ร ม ก า ร เ ก ล ยอ ต ร า ก า ล ง ข า ร า ช ก า ร เ ก ษ ย ณ ข อ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ไ ป ใ ห แ ก ส ว น ร า ช ก า ร อ น ด ง เ ช น ท อ . ก . พ . ก ร ะ ท ร ว งส า ธ า ร ณ ส ข เ ค ย ด า เ น น ก า ร ม า แ ล ว ใ น ป ง บ ป ร ะ ม า ณ พ . ศ . 2 5 5 7 แ ล ะ ป ง บ ป ร ะ ม า ณ พ . ศ . 2 5 5 9 ซ ง ม ผ ลใ ห อ ต ร า ข า ร า ช ก า ร ข อ ง ก ร ม ค ว บ ค ม โ ร ค ล ด ล ง เ น อ ง จ า ก ต อ ง ต ด โ อ น ไ ป ใ ห ส ว น ร า ช ก า ร อ น จ า น ว น 2 ค ร ง ร ว ม 6 อ ต ร า
ช
ขอเสนอเชงนโยบาย
(1) กรมควบคมโรคควรตรงอตรากาลงขาราชการไวในกรอบ 3,134 อตรา โดยไมขออตรา
ขาราชการเพมใหม สวนกรอบอตรากาลงพนกงานราชการนนจะเปนไปตามมตคณะกรรมการบรหาร
พนกงานราชการ ซงไดกาหนดกรอบอตรากาลงพนกงานราชการรอบท 4 (พ.ศ.2560 – 2563)สาหรบ
กรมควบคมโรคไวแลว จานวน 2,918 อตรา
(2) กรมควบคมโรคควรทบทวนทศทาง บทบาทภารกจ ยทธศาสตร และกระบวนการทางาน
ใหมทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตและแผนยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขในระยะ 20 ปเพอ
forecast ความตองการกาลงคนในภารกจตางๆ ตามกระบวนการทางานใหมทผานการวเคราะหและ
ทบทวนอยางสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตและยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข
ขอเสนอเชงปฏบต
(1) ควรจดทาแผนกลยทธการสรรหาบคลากรใหมเพอใหไดกาลงคนทมคณภาพและทนเวลา
(2) ควรเพมคณภาพกาลงคนทมอยเดมใหมทกษะความเชยวชาญในงานทรบผดชอบรวมทงม
คานยมและทศนคตทด โดยครอบคลมทงสายงานหลกและสายงานสนบสนน
(3) ควรจดทาแผนกลยทธการธารงรกษากาลงคนทมคณภาพใหคงอยกบองคกรเพอปองกนการ
สญเสยกาลงคนกอนระยะเวลาอนควร
ช
สารบญ
หนา
คานา ก
กตตกรรมประกาศ ข
บทสรปสาหรบผบรหาร ค
สารบญ ซ
สารบญตาราง ฌ
สารบญภาพ ญ
บทท 1 บทนา
1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1
1.2 วตถประสงค 4
1.3 ขอบเขตการศกษา 4
1.4 วธการศกษา 5
1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5
บทท 2แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ
2.1 แนวทางการวางแผนและบรหารกาลงคนของสวนราชการ
2.1.1แนวคดเกยวกบการวางแผนและบรหารกาลงคน 6
2.1.2 กระบวนการวางแผนกาลงคน 10
2.1.3 แนวทางการทบทวนทศทางบทบาทภารกจเเละยทธศาสตร 14
2.1.4 แนวทางการวเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธ
การบรหารกาลงคน 16
2.1.5การนาแผนกาลงคนไปสการปฏบตและการตดตามประเมนผล 25
2.1.6 แนวทางการวเคราะหอตรากาลงในสวนราชการ 26
2.1.7 แนวคดเรองการพจารณาและจดประเภทของบคลากรภาครฐ 31
2.1.8 แนวคดเรองการกาหนดสายงานและตาแหนงงาน 36
2.2 นโยบายกาลงคนภาครฐ 37
2.3 งานวจยทเกยวของกบการวเคราะหอตรากาลง 41
ซ
สารบญ (ตอ) หนา
บทท 3 วธดาเนนการศกษา
3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 43
3.2 วธการศกษา 43
3.3 เครองมอทใชในการศกษา 44
3.4 วธการรวบรวมขอมล 44
3.5วธวเคราะหขอมล 45
บทท 4 ผลการศกษา
สวนท 1ผลการศกษาความเชอมโยงและความสอดคลองระหวางยทธศาสตร
กรมควบคมโรคกบยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป 46
สวนท 2 ผลการศกษาอานาจหนาทและโครงสรางรองรบภารกจตามยทธศาสตร
กรมควบคมโรค 72
สวนท 3 ผลการศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ปของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค 102
สวนท 4 ผลการสารวจความคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลง
ของกรมควบคมโรค 131
บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ 137
ภาคผนวก 138
บรรณานกรม 145
ฌ
สารบญตาราง
หนา
ตารางท 2.1 แสดงแนวทางการทบทวนทศทางบทบาทและภารกจ 15
ตารางท 2.2 แสดงแนวทางการวเคราะหอปสงคกาลงคน 19
ตารางท 2.3 แสดงแนวทางการวเคราะหอปทานกาลงคน 21
ตารางท 2.4 แสดงเกณฑการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐ 33
ตารางท 2.5 แสดงแนวทางการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐโดยพจารณาตามภารกจ 35
ตารางท 4.1 แสดงภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรกรมควบคมโรค 66
ตารางท 4.2 แสดงจงหวดทตงเขตสขภาพสานกงานปองกนควบคมโรคและพนทรบผดชอบ 78
ตารางท 4.3 แสดงรายชอหนวยงานระดบกองทจดตงขนเปนการภายใน สงกดกรมควบคมโรค 80
ตารางท 4.4 แสดงผลการวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค
ณ วนท 1 ธนวาคม 2559 104
ตารางท 4.5 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม 2559)
ตาแหนงขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามประเภทตาแหนง 108
ตารางท 4.6 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม 2559)
ตาแหนงขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงาน 109
ตารางท 4.7 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559)
ตาแหนงขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงานและระดบตาแหนง 110
ตารางท 4.8 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม 2559)
ตาแหนงพนกงานราชการกรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง 114
ตารางท 4.9 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม 2559)
ตาแหนงลกจางประจา กรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง 116
ตารางท 4.10 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม 2559)
ตาแหนงพนกงานกระทรวงสาธารณสข กรมควบคมโรค
จาแนกตามชอตาแหนง 118
ตารางท 4.11 แสดงกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรคทไดรบความเหนชอบ
จาก อ.ก.พ.กรมควบคมโรค เมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558 121
ตารางท 4.12 แสดงสายงานตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรค 122
ตารางท 4.13 แสดงผลการวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปน
และกรอบอตรากาลงตามจรงณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559 125
ญ
ตารางท 4.14 แสดงผลการวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงของหนวยงานระดบกอง
ในสงกดกรมควบคมโรค ระยะท 1 – 4 (พ.ศ.2560 – 2579) 129
ตารางท 4.15 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบตาแหนงวางกบกรอบอตรากาลงตามจรง 134
ตารางท 4.16 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความตองการเพมอตรากาลง
ในระยะท 1กบอตรากาลงขาด/เกนจากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลง
ตามจรงกบกรอบอตรากาลงทควรจะเปน 135
ตารางท 4.17 แสดงผลการวเคราะหผลจากความตองการเพมอตรากาลง ระยะท 1
(พ.ศ.2560 – 2564) ของหนวยงานระดบกอง 135
ฎ
สารบญภาพ
หนา
ภาพท 2.1 แสดงตวแบบการวางแผนกาลงคน (Workforce Planning Model) 10
ภาพท 2.2ขนตอนสาคญในการวเคราะหกาลงคนและกาหนดกลยทธ 17
ภาพท 2.3 แสดงการวเคราะหสวนตางกาลงคน 22
ภาพท 2.4 แสดงขอมลทใชในการวางแผนกาลงคนและกาหนดกรอบอตรากาลง 27
ภาพท 2.5 แสดงกรอบแนวความคดการวเคราะหอตรากาลง
(Effective Manpower Planning Framework) 28
ภาพท 2.6 แสดงการจดประเภทบคลากรภาครฐ 32
ภาพท 2.7 แสดงแนวทางการใชคนในองคกรภาครฐ 36
ภาพท 4.1แสดงกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป(พ.ศ.2560 – 2579) 48
ภาพท 4.2 แสดงยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข 20 ป 51
ภาพท 4.3 แสดงแผนงานขบเคลอนยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป(16 แผนงาน) 53
ภาพท 4.4 แสดงผลการประเมนสมรรถนะระบบปองกนควบคมโรค JEE IHR (2005) 57
ภาพท 4.5แสดงกรอบยทธศาสตร 20 ป กรมควบคมโรค 58
ภาพท 4.6แสดงความเชอมโยงยทธศาสตรการพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและ
ภยสขภาพกบแผนยทธศาสตรโรค เพอนาไปสเปาหมายลดโรคและภยสขภาพ 59
ภาพท 4.7แสดงผงความเชอมโยงยทธศาสตร สแผนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 60
ภาพท 4.8 แสดงตวชวดและเปาหมายของการควบคมโรค ระยะ 20 ป 61
ภาพท 4.9 แสดงเปาหมายของการควบคมโรคตดตอสาคญ ระยะ 5 ป (2564) 62
ภาพท 4.10 แสดงเปาหมายของการควบคมโรคไมตดตอและควบคมปจจยเสยง
ระยะ 5 ป (2564) 63
ภาพท 4.11รายละเอยดตวชวดของกรมควบคมโรคในป 2560 65
ภาพท 4.12 แสดงโครงสรางตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมควบคมโรค
กระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2552 78
ภาพท 4.13 แสดงโครงสรางการแบงงานภายในกรมควบคมโรค(41 หนวยงาน) 81
ภาพท 4.14 แสดงระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพของประเทศไทยในปจจบน 83
ภาพท 4.15 แสดงเสนทางสงมอบคณคาจากกรมควบคมโรคสหนวยงานสาธารณสขในพนท 89
1
บทท 1
บทนา
1.1 ความเปนมาและความสาคญ
จากกรอบยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ.2560-2579) ทมวสยทศน “ประเทศไทยมความมนคง
มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” หรอ
เปนคตพจนประจาชาตวา “มนคง มง คง ย งยน” โดยมแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของ
พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช เปนปรชญานาทางในการพฒนาและบรหารประเทศ
และกาหนดยทธศาสตรการพฒนาไว 6 ดาน คอ (1) ความมนคง (2) การสรางความสามารถในการ
แขงขน (3) การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน (4) การสรางโอกาส ความเสมอภาคและเทาเทยมกน
ทางสงคม (5) การสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม และ (6) การปรบสมดลและ
พฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ ซงถายทอดสการปฏบตใน 5 ปแรก โดยแผนพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) เปนทมาของการทบทวนยทธศาสตรในทกสวนราชการเพอ
รวมพลงในการขบเคลอนภารกจสเปาหมายการพฒนาตามวสยทศนของประเทศอยางมเอกภาพ
กระทรวงสาธารณสข โดยคณะกรรมการอานวยการจดทาแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท
12 (พ.ศ.2560-2564) ไดจดทาแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) ภายใต
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 เปนแผนพฒนาระยะ 5 ป เพอเปนกลไกเชอมตอ
เปาหมายยทธศาสตรระยะ 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ดานสขภาพ
ใหสามารถนาสการปฏบตอยางเปนรปธรรม โดย (1) ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (2) ยดคนเปน
ศนยกลางการพฒนาเพอใหคนไทยมสขภาวะทด (3) ยดเปาหมายอนาคตประเทศไทยป พ.ศ.2579
ควบคกบกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) (4) การปรบโครงสรางประเทศไทยสประเทศไทย
4.0 (5) ประเดนการปฏรปประเทศไทยดานสาธารณสข และ (6) ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต
ฉบบท 2 (7) กรอบแนวทางแผนระยะ 20 ป ดานสาธารณสข เพอวางรากฐานระบบสขภาพในระยะ 5
ปใหเขมแขงเพอคนไทยมสขภาพแขงแรง สามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศได
ทงทางตรงและทางออม
จากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรวของประเทศไทยอน
เนองมาจากการลดลงของภาวะเจรญพนธหรอการเกดนอยลงและภาวะการตายลดลง คนไทยอายคาด
เฉลยยนยาวขน การเปลยนแปลงทางระบาดวทยาทาใหรปแบบของภาวะโรคเปลยนจากโรคตดเชอไป
เปนโรคไมตดตอเรอรง และยงมปญหาสขภาพจาก อบตเหต ภยพบตและภยสขภาพ รวมทงโรคจากการ
ประกอบอาชพและโรคจากสงแวดลอมสงขน การจดการกาลงคนดานสขภาพยงไมสามารถตอบสนองตอ
การสรางประสทธภาพของระบบบรการสขภาพ ระบบการเงนการคลงดานสขภาพกยงมปญหาในการ
2
จดการ ระบบขอมลขาวสารและการวจยดานสขภาพยงไมสามารถใชประโยชนจากขอมลและงานวจยท
มไดอยางเพยงพอ ความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) ของประชาชนยงไมเพยงพอในการ
ปองกนปจจยเสยงดานสขภาพ กลไกการอภบาลระบบสขภาพในระดบชาตและระบบธรรมาภบาลยงไม
ชดเจน การปรบโครงสรางประเทศไปส “ประเทศไทย 4.0” กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs)
และการปฏรปประเทศดานสาธารณสข ประเดน สถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพ
เหลาน เปนทมาของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) เพอเตรยมพรอมรองรบ
และเผชญกบความเสยงและภยคกคามดานสขภาพทจะเกดไดอยางมประสทธภาพ โดยกาหนด
ยทธศาสตรการพฒนาสขภาพไว 4 ยทธศาสตร คอ (1) เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก (P3 :
Health Promotion + Disease Prevention + Consumer & Environmental Protection
Excellence) (2) สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมลาในระบบบรการสขภาพ (Service
Excellence) (3) พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการกาลงคนดานสขภาพ
(People Excellence) และ (4) พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ
(Governance Excellence) โดยเสรมสราง สนบสนนและประสานใหเกดการมสวนรวมของทกภาค
สวน ทงภาครฐ เอกชน นกวชาการและภาคประชาสงคม ในการอภบาลและพฒนาระบบสขภาพไทยให
เขมแขง รองรบกบบรบทของการเปลยนแปลงในอนาคต เพอมงสวสยทศน “ระบบสขภาพไทยเขมแขง
เปนเอกภาพ เพอคนไทยสขภาพดสรางประเทศใหมนคง มงคงและยงยน” เพอใหประชาชน ชมชน
ทองถน และภาคเครอขาย มความรอบรดานสขภาพเพมมากขน ซงจะสงผลใหการเจบปวยและตายจาก
โรคทปองกนไดลดลง คนไทยทกกลมวยมสขภาวะทด ลดการตายกอนวยอนควร เพมขดความสามารถ
ของระบบบรการสขภาพทกระดบ ใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวก เหมาะสม โดยม
บคลากรดานสขภาพทดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม และมกลไกการอภบาลระบบสขภาพ
แหงชาตทเหมาะสม มประสทธภาพและประสทธผล
การนายทธศาสตรการพฒนาสขภาพแหงชาตในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12
(พ.ศ.2560-2564) ไปปฏบตใหบรรลผลตามเปาหมายทวางไวอยางเปนรปธรรม เกดประโยขนตอการ
พฒนางานดานการแพทยและสาธารณสขของประเทศอยางแทจรง จาเปนตองมกระบวนการหรอ
ขนตอน/แนวทางการขบเคลอนแผนและการบรหารความเสยงสการปฏบต ทสาคญประการหนงคอ
ผบรหารทกระดบของหนวยงานทเกยวของใหความสาคญ และใชยทธศาสตรการพฒนาของแผนพฒนา
สขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) ไปใชวางแผนขององคกร ภาคเครอขายตางๆ โดย
กระทรวงสาธารณสขไดถายทอดลงสแผนยทธศาสตร 20 ป ของสวนราชการในสงกดกระทรวง
สาธารณสข ดงนนการขบเคลอนภารกจสเปาหมายตามวสยทศนการพฒนาสขภาพแหงชาต ซงเชอมโยง
กบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป คณะกรรมการกาลงคน กระทรวงสาธารณสข ไดกาหนดยทธศาสตรดาน
กาลงคน (People Excellence Strategies) โดยใหความสาคญกบการวางแผนกาลงคนเปนลาดบแรก
สอดคลองกบสานกพฒนาระบบจาแนกตาแหนงและคาตอบแทน สานกงานคณะกรรมการขาราชการ
3
พลเรอน (2556) ซงระบวา “การวางแผนกาลงคนเปนกระบวนการทเชอมโยงแผนยทธศาสตรของ
หนวยงานเขากบการบรหารทรพยากรบคคล กลาวคอ ยทธศาสตรและเปาประสงคในการดาเนนงานจะ
บรรลผลได ตองอาศยกาลงคนทมความพรอมเชงยทธศาสตร (Strategic Readiness)” ซงในปจจบน
สถานการณกาลงคนดานสขภาพยงเปนปญหาทสาคญของระบบสขภาพของประเทศ โดยเฉพาะอยางยง
ปญหาดานจานวนทไมเพยงพอและการกระจายบคลากรทไมเหมาะสมกยงคงเปนปญหา มความ
แตกตางระหวางเมองและชนบท แมวากระทรวงสาธารณสขไดมนโยบายเพมการผลตกาลงคนอยาง
ตอเนอง การใชมาตรการจงใจ ทงในรปแบบคาตอบแทนประเภทตางๆ และความกาวหนาในอาชพ
ราชการ แตปญหากยงคงมอย สถานการณกาลงคนดานสขภาพ เปนประเดนดานความเสมอภาคในการ
เขาถงบรการสขภาพ โดยเฉพาะความเสมอภาคระหวางพนททมภาวะเศรษฐกจตางกน เชน ระหวาง
กรงเทพมหานครกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอกจากนยงมประเดนการกระจายกาลงคนดานสขภาพ
ระหวางระดบของบรการ โดยเฉพาะอยางยงการกระจายของแพทยระหวางโรงพยาบาลระดบตางๆ
และประเดนผลกระทบตอภาระงานของกาลงคนดานสขภาพ โดยเฉพาะแพทยทดแลผปวยนอกและ
ผปวยในระหวางโรงพยาบาลระดบตางๆ
ปจจบนสถานการณกาลงคนดานสขภาพดงกลาวทาใหกระทรวงสาธารณสขมความจาเปนตอง
วางแผนกาลงคนเพอสรางความพรอมเชงยทธศาสตร โดยกาหนดใหสวนราชการในสงกดกระทรวง
สาธารณสขทบทวนยทธศาสตร บทบาทภารกจ โครงสรางและอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป เพอเสนอ อ.ก.พ.กระทรวงสาธารณสขพจารณาแผนความตองการ
อตรากาลงในภาพรวมของกระทรวงสาธารณสข ในเดอนกมภาพนธ พ.ศ.2560
สาหรบสถานการณกาลงคนของกรมควบคมโรค ธญลกษณ เอกอน.(2560).ไดวเคราะห
สถานการณการบรหารจดการอตรากาลงกรมควบคมโรค ปงบประมาณ พ.ศ.2557-2559.พบวา กรม
ควบคมโรคใหความสาคญตอการดาเนนการตามยทธศาสตรการวางแผนบรหารกาลงคนใหเกดประโยชน
สงสด (Strategic Workforce Planning and Management) ซงเปนสวนหนงของมาตรการบรหาร
และพฒนากาลงคนภาครฐ (พ.ศ.2557 – 2561) ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 15 ตลาคม พ.ศ.2556
โดยเรมดาเนนการวเคราะหโครงสรางการแบงงานและกรอบอตรากาลงทควรจะเปนในปงบประมาณ
พ.ศ.2557 เปนตนมา จนไดกรอบอตรากาลงทควรจะเปนในปงบประมาณ พ.ศ.2558 โดยมต อ.ก.พ.
กรมควบคมโรคใหความเหนชอบ ในการประชม อ.ก.พ.กรมควบคมโรค ครงท 2/2558 เมอวนท 1
กนยายน พ.ศ.2558 และจากขอมลการวเคราะหสถานการณการบรหารจดการอตรากาลงของกรม
ควบคมโรคเมอปงบประมาณ พ.ศ.2557 พบวา กรมควบคมโรคยงขาดอตรากาลงในสายงานทม
ความสาคญตอการขบเคลอนภารกจหลกของกรมควบคมโรค จานวนทงสน 1,092 อตรา ไดแก สายงาน
แพทย ขาด 78 อตรา นายสตวแพทย ขาด 5 อตรา นกวชาการสาธารณสข ขาด 571 อตรา พยาบาล
วชาชพ ขาด 59 อตรา นกเทคนคการแพทย ขาด 128 อตรา นกวทยาศาสตรการแพทย ขาด 43 อตรา
เภสชกร ขาด 14 อตรา นกรงสการแพทย ขาด 2 อตรา นกกายภาพบาบด ขาด 2 อตรา นตกร ขาด 33
4
อตรา นกทรพยากรบคคล ขาด 29 อตรา นกประชาสมพนธ ขาด 8 อตรา นกวชาการเผยแพร ขาด
2 อตรา นกวเทศสมพนธ ขาด 1 อตรา นกวชาการคอมพวเตอร ขาด 18 อตรา นกวชาการตรวจสอบ
ภายใน ขาด 2 อตรา นกวชาการพสด ขาด 2 อตรา เจาพนกงานเภสชกรรม ขาด 3 อตรา เจาพนกงาน
ทนตสาธารณสข ขาด 5 อตรา เจาพนกงานโสตทศนศกษา ขาด 9 อตรา เจาพนกงาน อาชวบาบด ขาด
5 อตรา เจาหนาทเวชระเบยน ขาด 41 อตรา นายชางเทคนค ขาด19 อตรา นายชางโยธา ขาด 1 อตรา
และนายชางไฟฟา ขาด 12 อตรา
สวนสายงานทเกนกรอบอตรากาลงทควรจะเปน จานวนทงสน 1,058 อตรา ไดแก สายงาน
เจาพนกงานสาธารณสข เกน 231 อตรา เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทย เกน 43 อตรา พยาบาล
เทคนค เกน 32 อตรา เจาพนกงานรงสการแพทย เกน 9 อตรา เจาพนกงานเวชสถต เกน 6 อตรา
เจาพนกงานธรการ เกน 147 อตรา เจาพนกงานการเงนและบญช เกน 5 อตรา เจาพนกงาน
คอมพวเตอร เกน 19 อตรา เจาพนกงานพสด เกน 11 อตรา เจาพนกงานสถต เกน 16 อตรา
นกจดการงานทวไป เกน 170 อตรา นกวเคราะหนโยบายและแผน เกน 22 อตรา นกวชาการเงนและ
บญช เกน 13 อตรา นกวชาการโสตทศนศกษา เกน 5 อตรา นกวชาการสถต เกน 3 อตรา บรรณารกษ
เกน 2 อตรา นกกฏวทยา เกน 8 อตรา นกจตวทยาคลนก เกน 1 อตรา นกสงคมสงเคราะห เกน
9 อตรา นกโภชนาการ เกน 2 อตรา นายชางเครองกล เกน 5 อตรา นายชางศลป เกน 2 อตรา
พนกงานบรการ เกน 297 อตรา
ตอมาในปงบประมาณ พ.ศ.2559 กรมควบคมโรคไดนากรอบอตรากาลงทควรจะเปนดงกลาว
มาใชในการบรหารจดการอตราวางตาแหนงขาราชการและพนกงานราชการ เพอควบคมมใหหนวยงาน
มอตรากาลงเกนกรอบทควรจะเปน และเพอเกลยอตรากาลงจากหนวยงานหรอสายงานทมอตรากาลง
เกนไปสหนวยงานหรอสายงานทอตรากาลงขาด รวมทงการสนบสนนอตรากาลงใหแกหนวยงานภายใน
ทจดตงขนตามนโยบายของกรมควบคมโรคใหมอตรากาลงขนตาเพยงพอทจะปฏบตงานใหบรรล
เปาหมายทรบผดชอบ โดยไดจดสรรตาแหนงตาแหนงวางขาราชการ จากสายงานทเกนกรอบอตรากาลง
ทควรจะเปนของหนวยงาน 112 ตาแหนง ใหแกหนวยงานทขาดอตรากาลง ไดแก ตาแหนงในสายงาน
นกวชาการสาธารณสข พยาบาลวชาชพ นตกร นกเทคนคการแพทยนกวชาการคอมพวเตอร
นกวชาการพสด นกจดการงานทวไป นกวเคราะหนโยบายและแผน และจดสรรตาแหนงพนกงาน
ราชการตงใหม ไดแก สายงานนกวชาการสาธารณสข นตกร นกเทคนคการแพทย นกวชาการ
คอมพวเตอร นกวชาการพสด นกทรพยากรบคคล นกวชาการเงนและบญช นกจดการงานทวไป
นกวเคราะหนโยบายและแผน และนายชางเทคนค รวม 50 อตรา
จากผลการวเคราะหสถานการณการบรหารจดการอตรากาลงกรมควบคมโรค ปงบประมาณ พ.ศ.
2557-2559 ผศกษาจงดาเนนการศกษาตอยอดเพอจดทาขอเสนอความตองการอตรากาลงรองรบภารกจ
กรมควบคมโรค ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579) ภายใตมาตรการบรหารและ
พฒนากาลงคนภาครฐ พ.ศ.2557-2561 และนโยบายดานกาลงคนของรฐบาล
5
1.2 วตถประสงค
เพอศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579)
1.3 ขอบเขตการศกษา
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) มขอบเขตการศกษา ดงน
1.3.1 ขอบเขตดานเนอหา
(1) ความเชอมโยงและความสอดคลองระหวางยทธศาสตรกรมควบคมโรคกบ
ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข และยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560-2579)
(2) โครงสรางทรองรบบทบาทภารกจของกรมควบคมโรค
(3) กรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค
(4) ความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรค ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต 20 ป (พ.ศ.2560-2579)
1.3.2 ขอบเขตดานพนท
ศกษาครอบคลมหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรคทงหนวยงานในสวนกลางและ
หนวยงานทตงในสวนภมภาค
1.3.3 ขอบเขตดานเวลา
ระยะเวลาเกบขอมลเพอการศกษา ระหวางเดอนสงหาคม พ.ศ.2559 ถงเดอนมกราคม
พ.ศ.2560
1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ
จากผลการศกษา ทราบทมาและความจาเปนของการวเคราะหความตองการอตรากาลงรองรบ
ภารกจของกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตในระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) ซงจะ
นาไปสขอเสนอแนะเชงนโยบายและเชงปฏบตอนเปนประโยชนตอการพฒนางานของกรมควบคมโรคให
เกดประโยชนสงสด
6
บทท 2
แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต 20 ป ผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ดงน
2.1 แนวทางการวางแผนและบรหารกาลงคนของสวนราชการ
2.2 นโยบายกาลงคนของรฐบาล
2.3 งานวจยทเกยวของกบการวเคราะหอตรากาลง
2.1 แนวทางการวางแผนและบรหารกาลงคนของสวนราชการ
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2556).คมอแนวทางการวางแผนและบรหาร
กาลงคนของสวนราชการ.ไดเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบแนวคด หลกการ และกระบวนการ
วางแผนกาลงคน ในเรองตางๆ ไดแก
2.1.1 แนวคดเกยวกบการวางแผนและบรหารกาลงคน
2.1.2 กระบวนการวางแผนกาลงคน
2.1.3 แนวทางการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจเเละยทธศาสตร
2.1.4 แนวทางการวเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน
2.1.5 การนาแผนกาลงคนไปสการปฏบต และการตดตามประเมนผล
2.1.6 แนวทางการวเคราะหอตรากาลงในสวนราชการ
2.1.7 แนวคดเรองการพจารณาและจดประเภทของบคลากรภาครฐ
2.1.8 แนวคดเรองการกาหนดสายงานและตาแหนงงาน
2.1.1 แนวคดเกยวกบการวางแผนและบรหารกาลงคน
ความหมายของการวางแผนกาลงคน การวางแผนและบรหารกาลงคน เปนกระบวนการใน
การระบประเดนปญหาเกยวกบกาลงคนและบรหารจดการปญหาทเกดขนอยางเปนระบบ โดย
หนวยงานภาครฐหลายแหงไดใหความหมายและคาจากดความไวดงน
สานกบรหารงานบคคลของรฐบาลกลางสหรฐอเมรกาหรอ U.S. OFFICE OF PERSONNEL
MANAGEMENT (OPM) ไดใหความหมายของการวางแผนกาลงคนวาเปน “กระบวนการซงเปนระบบ
ในการระบวากาลงคนทองคกรมอยในปจจบนเปนอยางไร และในอนาคตมความจาเปนหรอมความ
ตองการกาลงคนหรอ “ทนมนษย” อยางไร รวมทงจะมแนวทางในการจดการกบสวนตางระหวาง
กาลงคนในปจจบนกบความตองการในอนาคตไดอยางไร”
7
''Workforce Planning is a systematic process for identifying and addressing the
gaps between the workforce of today and the human capital needs of tomorrow'' OPM
สานกตรวจสอบของมลรฐเทกซส ประเทศสหรฐอเมรกา ระบวา การวางแผนกาลงคนคอ
“กระบวนการทเปนระบบในการระบความตองการทนมนษยทจาเปนสาหรบการปฏบตงานเพอให
องคกรบรรลเปาหมาย และการพฒนากลยทธเพอตอบสนองความตองการดงกลาว”
''Workforce planning is a systematic process for identifying the human capital
required to meet agency goals and developing strategies to meet these requirements''
SAO
The State Services Authority (SSA) ของรฐวคตอเรย ประเทศออสเตรเลย ไดกลาวถงการ
วางแผนกาลงคนวาเปน “การดาเนนการเพอใหไดมาซงจานวนคนทเพยงพอ มทกษะความสามารถท
จาเปนตอการทางาน และไดรบการมอบหมายใหปฏบตงานทเหมาะสมกบความรความสามารถ รวมทง
มโอกาสนาความรความสามารถมาใชไดอยางทนเวลา”
“Workforce planning is about to getting the right number of people with the
right skills in the right jobs at the right time” SSA
International Personnel Management Association (IPMA) ซงเปนสมาคมวชาชพดาน
การบรหารงานบคคลนานาชาต ไดใหความหมายของการวางแผนกาลงคนวา “เปนการวางกลยทธดาน
กาลงคนใหสอดคลองกบทศทางธรกจขององคกร โดยมการวเคราะหสภาพกาลงคนทมอยในปจจบน
การระบความตองการกาลงคนในอนาคต การระบชองวางหรอความแตกตางของกาลงคนทตองการกบ
กาลงคนทมอย รวมทงการกาหนดกลยทธในการปฏบตเพอจดการกบสวนตางของกาลงคน เพอให
องคกรบรรลพนธกจ เปาหมายและวตถประสงคทตงไว
“Workforce planning is the strategic alignment of an organization’s human
capital with its business direction. It is a methodological process of analyzing the
current workforce, determining future workforce needs, identifying the gap between
the present and future, and implementing solutions so the organization can
accomplish its mission, goals and objectives” IPMA
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) ซงเปนองคกรกลางในการบรหารทรพยากร
บคคลของขาราชการพลเรอนสามญ ไดทาการศกษาและพฒนาระบบการวางแผนกาลงคนมาระยะหนง
ไดใหความหมายของการวางแผนกาลงคนไวดงน
“การวางแผนกาลงคน หมายถง การดาเนนการอยางเปนระบบในการวเคราะหและพยากรณ
เกยวกบอปสงคและอปทานดานกาลงคน เพอนาไปสการกาหนดกลวธทจะใหไดกาลงคนในจานวนและ
สมรรถนะทเหมาะสมมาปฏบตงานในเวลาทตองการ โดยมแผนการใชและพฒนากาลงคนเหลานนอยาง
8
มประสทธภาพและตอเนอง ทงน เพอธารงรกษากาลงคนทเหมาะสมไวกบองคกร” สานกงาน ก.พ.
(2549)
ดงนน อาจกลาวไดวาการวางแผนกาลงคน คอ การวเคราะหความตองการกาลงคน(Demand)
และกาลงคนทมอยและการใชประโยชน (Supply & Utilization) อยางเปนระบบ ซงจะนาไปสการ
กาหนดกลยทธการบรหารกาลงคนและวธการบรหารทรพยากรบคคล เพอขบเคลอนการปฏบตภารกจ
ขององคกรใหบรรลเปาหมาย โดยการวางแผนกาลงคนจะตองครอบคลมอยางนอย 4 มต ดงตอไปน
• มตดานปรมาณ: จานวนอตรากาลงทเหมาะสมกบการปฏบตภารกจ
• มตดานคณภาพ: ความร ความสามารถ ทกษะและสมรรถนะของกาลงคนทเหมาะสมกบการ
ปฏบตภารกจ
• มตดานการบรหารจดการ: แนวทาง กลยทธหรอวธการทจะนามาใชในการสรรหา พฒนา
รกษาไวและใชประโยชน โดยคานงถงกาลงคนทงมตดานปรมาณและคณภาพ
• มตดานเวลา: การดาเนนการเพอใหมกาลงคนทเหมาะสมกบภารกจทงในปจจบนและรองรบ
ภารกจในอนาคต
ความสาคญของการวางแผนกาลงคน องคกรทวไปมความจาเปนตองวางแผนกาลงคน เพราะ
ถอเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารทรพยากรบคคลเชงกลยทธ (Strategic Human Resource
Management) กลาวคอหนวยงานตางๆ ตองวเคราะหความตองการอตรากาลง (ทงในเชงปรมาณและ
คณภาพ) เพอรองรบภารกจในปจจบนและเตรยมความพรอมสาหรบการปฏบตงานเพอขบเคลอน
ภารกจทมความสาคญหรอการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคต อาจกลาวไดวากลยทธดานทรพยากร
บคคล (HR Strategy) จะเปนเชนไร กขนอยกบผลการวเคราะหกาลงคนของหนวยงาน (Workforce
Analysis)
ในองคกรภาครฐของไทย การวางแผนและการบรหารกาลงคนถกกาหนดไวเปนปจจยแหง
ความสาเรจตามกรอบมาตรฐานความสาเรจในการบรหารทรพยากรบคคลของสวนราชการ(Human
Resource Scorecard) นอกจากน ในเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ยง
กาหนดใหมการจดทาแผนกลยทธการบรหารทรพยากรบคคลใหสอดคลองกบยทธศาสตรขององคกร
หรอในยทธศาสตรและมาตรการบรหารกาลงคนภาครฐของคณะกรรมการกาหนดเปาหมายและ
นโยบายกาลงคนภาครฐ (คปร.) กกาหนดใหสวนราชการดาเนนการวางแผนกาลงคนและใชกาลงคน
ภาครฐแตละประเภทใหสอดคลองและเหมาะสมกบภารกจ
ประโยชนของการวางแผนกาลงคน การวางแผนกาลงคนอยางเปนระบบจะชวยใหองคกร
ปรบตวและเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมในการปฏบตงานไดอยางม
ประสทธภาพ การวางแผนกาลงคนมประโยชนตอองคกรทงในปจจบนและในอนาคต ดงตอไปน
1.ชวยใหองคกรสามารถเตรยมกาลงคนเพอรองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคตไมวา
จะเปนการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม ทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง และนโยบายรฐบาลจงกลาวไดวา
9
การวางแผนกาลงคนเปนการบรหารความเสยงขององคกรดวยเชนกน (Human Resource Risk
Management)
2. ชวยใหองคกรมขอมลพนฐานสาหรบการวเคราะหเพอวางแผนลวงหนาเกยวกบการใช
กาลงคนและจดสรรทรพยากรทใชในการบรหารทรพยากรบคคลใหเหมาะสมและสอดคลองกบ
สถานการณทจะเปลยนแปลงไปในอนาคต
3. ชวยใหองคกรสามารถเชอมโยงกลยทธกบการจดการทรพยากรบคคลใหสอดคลองและ
เปนไปในทศทางเดยวกน ซงจะนาไปสความสาเรจตามเปาหมายของหนวยงาน
4. ชวยใหเพมประสทธภาพและประสทธผลของการใชกาลงคน กลาวคอ องคกรสามารถจด
อตรากาลงทงในเชงจานวน ประเภท ระดบ ทกษะและสมรรถนะใหเหมาะสมกบภารกจขององคกร และ
สามารถใชคนทมอยใหเกดประโยชนสงสด
5. ชวยลดปญหาทเกยวของกบการบรหารจดการกาลงคน อาท การสญเสยกาลง คนการ
เปลยนแปลงโครงสรางอายของกาลงคนเเละคนลนงานหรอการขาดคน เนองจากองคกรสามารถ
วางแผนเตรยมการเพอรองรบสภาพปญหาดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ
6. ชวยใหองคกรวางแผนพฒนาบคลากรใหสอดคลองกบความจาเปนในการบรรลเปาประสงค
และยทธศาสตรขององคกร และความจาเปนในการพฒนาสมรรถนะของบคลากรซงจะชวยลดการสญ
เปลาจากการลงทนพฒนาบคลากร
7. ชวยใหองคกรสามารถวางแผนทางกาวหนาในสายอาชพ (Career Planning) และการ
วางแผนทดแทนหรอสบทอดตาแหนง (Succession Planning) เพอใหเกดความพรอมและความ
ตอเนองในการปฏบตงาน
ผมสวนเกยวของกบการวางแผนกาลงคน การวางแผนกาลงคนเปนกระบวนการทตองอาศย
การมสวนรวมของทกฝายในหนวยงานสาหรบผทมสวนเกยวของกบการวางแผนกาลงคนในสวนราชการ
ประกอบดวย
1. ผบรหารระดบสง เชน ปลดกระทรวง รองปลดกระทรวง อธบด รองอธบด ผวาราชการจงหวด
รองผวาผวาราชการจงหวด เปนตน มหนาทและความรบผดชอบโดยตรงในการวางแผนและบรหารกาลงคน
ของสวนราชการ ใหสอดคลองกบยทธศาสตรของหนวยงาน เพราะกาลงคนทเหมาะสมทงในเชงจานวนและ
คณภาพเปนปจจยสาคญในการดาเนนงานใหบรรลเปาหมายทตงไว
2. ผบรหารระดบกลาง เชน ผอานวยการ ระดบสานก/กอง หรอหวหนาสวนราชการในจงหวด
เปนตน มบทบาทในการใชกาลงคน ตลอดจนกากบดแลกาลงคนในความรบผดชอบใหปฏบตงานไดอยางม
ประสทธภาพและเกดประสทธผล นอกจากนผบรหารระดบกลางของหนวยงานจะเปนผททราบปญหาและ
สามารถสะทอนปญหาการใชกาลงคนในปจจบนตลอดจนสามารถเสนอแนะภาพกาลงคนในอนาคตไดเปน
อยางด
10
3. นกทรพยากรบคคล/หนวยงานดานทรพยากรบคคล มบทบาทและหนาทในการประสานงาน
รวบรวมขอมลสารสนเทศดานกาลงคน ใหคาปรกษาแนะนาในศกษาวเคราะห และเสนอแนะเกยวกบแนว
ทางการการวางแผนกาลงคน กรอบอตรากาลง ขอมลทรพยากรบคคล รวมทงการดาเนนการบรหารและ
การพฒนาทรพยากรบคคลของหนวยงาน
4. ผปฏบตงาน มสวนรวมในการกาหนดแผนงาน โครงการ กจกรรมและภารกจตางๆตามบทบาท
และอานาจหนาทของสวนราชการ การจดหนวยงาน ระบบงาน หรอวธการปฏบตงานทเหมาะสม ตลอดจน
การใหขอมลเกยวกบงานและการพฒนางาน รวมทงปรมาณหรอขนาดของงานหรอหนาทความรบผดชอบ
ดานตาง ๆ ซงจาเปนตองใชในการศกษา วเคราะหเพอกาหนดกรอบอตรากาลงของหนวยงาน ตลอดจนให
ขอเสนอแนะเกยวกบปญหา อปสรรคสาเหตของปญหา แนวทางการแกไขปญหา และการพฒนาการ
บรหารงานหรอกลยทธอนๆในการพฒนาหนวยงานดวย
2.1.2 กระบวนการวางแผนกาลงคน
โดยปกตแลว กระบวนการวางแผนกาลงคน (Workforce Planning Process) ในหนวยงาน
ทงในภาครฐและภาคเอกชน มกประกอบดวยกระบวนการหลกทสะทอนความสมพนธระหวางลาดบ
ความสาคญของยทธศาสตรการบรหารงาน (Strategic Priority) และลาดบความสาคญของยทธศาสตรการ
บรหารคน (Workforce Priority) จากการสารวจแนวทางปฏบตในการวางแผนกาลงคนขององคกรท
รบผดชอบดานการบรหารทรพยากรภาครฐในตางประเทศพบวา การวางแผนกาลงคน ประกอบดวย 4
กระบวนการหลก ดงภาพ
ภาพท 2.1 แสดงตวแบบการวางแผนกาลงคน (Workforce Planning Model)
ทมา: สานกงาน ก.พ.
11
1. การกาหนดทศทางเชงกลยทธของสวนราชการ (Set Agency Strategic Direction)
เปรยบเสมอนแผนทนาทาง (Guiding Map) เพราะการจะเชอมโยงยทธศาสตรกบกาลงคนทองคกร
ตองการนน จะตองศกษาแผนกลยทธขององคกรใหถองแท เพราะทศทางการบรหารงานจะเปน
ตวกาหนดแนวทางการบรหารกาลงคนทงในเชงจานวน ขดความสามารถและสมรรถนะรวมทง
สอดคลองทนเวลา ดงทไดกลาวไวในบทท 1 วาการวางแผนกาลงคนจะเปนกญแจเชอมระหวางแผน
ยทธศาสตรและการจดการทรพยากรบคคล (การสรรหา การพฒนา การรกษาไวและการใชประโยชน
จากกาลงคน) ทงน การวเคราะหทศทางขององคกร จะเปนพนฐานทสาคญของการวเคราะหความ
ตองการกาลงในอนาคต (Future Workforce Demand)
2. การวเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธ (Workforce Analysis & Strategy
Development) ถอเปนขนตอนทมความสาคญในกระบวนการวางแผนกาลงคน เปนขนตอนทตองใช
ความรและความเชยวชาญดานเทคนคสาหรบการวเคราะหอตรากาลง และจาเปนตองอาศยขอมล
กาลงคนและขอมลเชงประจกษทเกยวของกบการบรหารงานเพอประกอบการดาเนนงาน ในการ
วเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธ ประกอบดวย 4 ขนตอน ไดแก
•การวเคราะหความตองการกาลงคนหรออปสงคกาลงคน (Demand Analysis)
•การวเคราะหกาลงคนทมอยและการใชประโยชนหรออปทานกาลงคน (Supply &
Utilization Analysis)
• การวเคราะหสวนตางกาลงคน (Gap Analysis)
• การพฒนากลยทธเพอแกไขปญหาดานกาลงคน (Strategy Development)
3. การนาแผนกาลงคนไปปฏบต (Implement Workforce Plan) คอ การนากลยทธทได
พฒนาขนจากกระบวนการวเคราะหกาลงคน มากาหนดเปนแผนปฏบตการดานการบรหารทรพยากร
บคคล และนาแผนดงกลาวไปสการปฏบต โดยมเปาหมายเพอแกไขปญหาสวนตางกาลงคน แผนปฏบต
การดงกลาว เชน
• แผนการสรรหา บรรจ แตงตง (Recruitment Plan)
• แผนสบทอดตาแหนงเเละทางกาวหนาในอาชพ (Succession Plan & Career Path)
• แผนพฒนาบคลากรตามสมรรถนะ (Competency Base Development) เปนตน
ทงน ในขนตอนนมกเกยวของกบการขอความเหนชอบจากฝายบรหาร การไดรบการจดสรร
ทรพยากร เชน งบประมาณ เปนตน ระยะเวลาการดาเนนการ และการสอสารทาความเขาใจกบผท
เกยวของ
4. การตดตาม ประเมนผลและการปรบปรงแผนกาลงคน (Monitor, Evaluate & Revise)
เปนการตดตามการปฏบตตามแผนกาลงคนทกาหนดไว โดยเปาหมายของการตดตามประเมนผล คอ
การศกษาหาขอมลวาแผนทนาไปปฏบตนน สามารถแกไขปญหาสวนตางกาลงคนไดหรอไม และจะตอง
มการดาเนนการปรบปรงแผนใหสอดคลองกบสถานการณและการเปลยนแปลงอยางไร
12
ขอควรคานง
1.กระบวนการวางแผนกาลงคนตามตวแบบทกลาวถงขางตน เปนกระบวนการทสามารถ
สอสารใหผเกยวของเขาใจไดอยางงายและเปนระบบ แตในทางปฏบตอาจมการเพมหรอลดขนตอนยอย
ในแตละกระบวนการหลกไดตามความเหมาะสม
2. สวนใหญแลวกระบวนการทถอวายากและตองใชเวลาในการดาเนนการ คอ กระบวนการ
วเคราะหกาลงคน กลาวคอ ในการวเคราะหความตองการกาลงคน (Workforce Demand) มกจะตอง
ใชเวลาในการศกษารวบรวมขอมลเกยวกบการปฏบตงานจรง หรอ ในการวเคราะหกาลงคนทมอย
(workforce Demand) หากองคกรไมมระบบฐานขอมลบคลากรหรอระบบการบรหารผลการ
ปฏบตงานทเหมาะสม กยากทจะไดขอมลเชงประจกษทเกยวของกบผลงานและขดความสามารถของ
กาลงคน
กระบวนการวางแผนกาลงคนในราชการพลเรอน
การวางแผนกาลงคนในสวนราชการเปนเรองทสานกงาน ก.พ. ไดทาการศกษา เผยแพรและ
สงเสรมใหสวนราชการไดดาเนนการมาโดยตลอด ในอดตการวางแผนกาลงคนมกจะดาเนนการแตเพยง
บางสวนหรอดาเนนการแบบแยกสวน เชน การจดทาแผนอตรากาลง 3 ป การจดทาแผนกลยทธการ
บรหารทรพยากรบคคล หรอการจดทาแผนปฏบตการพฒนาบคลากร เปนตน ซงแผนตางๆ เหลานถอ
เปนสวนหนงของแผนกาลงคนทงสน ในการบรหารราชการในปจจบน ไดกาหนดใหการวางแผนกาลงคน
เปนกระบวนการทมความสาคญตอการบรหารยทธศาสตรภาคราชการ กลาวคอ ตามมาตรา 33 แหง
พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ไดกาหนดใหสวน
ราชการทบทวนบทบาทภารกจ โครงสราง หนาท ระบบและกระบวนการทางานของสวนราชการใหม
ประสทธภาพและใหทบทวนอตรากาลงใหสอดคลองกบบทบาทภารกจท เปลยนไปดวย ขณะท
พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 มาตรา 8 (1) บญญตให ก.พ. มอานาจหนาทใน
การเสนอแนะและใหคาปรกษาแกคณะรฐมนตรเกยวกบนโยบายและยทธศาสตรการบรหารทรพยากร
บคคลภาครฐในดานมาตรฐานคาตอบแทน การบรหารและการพฒนาทรพยากรบคคลรวมตลอดทงการ
วางแผนกาลงคนและดานอนๆ เพอใหสวนราชการใชเปนแนวทางในการดาเนนการ นอกจากน ก.พ. ยง
มอานาจหนาทในการใหความเหนชอบกรอบอตรากาลงของสวนราชการ ตามมาตรา 8 (4) ดวย
ในทางปฏบตสวนราชการอาจปรบกระบวนการในการวางแผนกาลงคนใหเหมาะสมกบสภาพ
ของหนวยงานได ภายใตกรอบกฎหมาย กฎระเบยบและนโยบายของรฐบาลอาจกลาวไดวา ขนตอน
หลกของกระบวนการวางแผนกาลงคนในราชการพลเรอน ประกอบดวย
1. การกาหนด/ทบทวนยทธศาสตรการบรหาร (Strategic Priority) คอ การวเคราะห
ยทธศาสตรของหนวยงานวายทธศาสตรทจะกาหนดหรอกาหนดไวแลวนน ตอบสนองตอความตองการ
ของประชาชนและผมสวนไดสวนเสย นโยบายและเปาหมายการใหบรการของรฐบาล และมความ
ยดหยนตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางการบรหารของภาครฐหรอไม อยางไร
13
2. การทบทวนบทบาทและกระบวนการทางานของภาครฐ (Role & Process Priority)
เปนการพจารณาปจจยดงตอไปน
2.1 การทบทวนบทบาทภารกจของสวนราชการ (Role Redefinition)
2.2 การทบทวนภารกจเเละหนาทภายในหนวยงาน (Mission & Function Review)
2.3 การทบทวนกระบวนการทางาน (Process Review/Redesign & Improvement)
3. การจดการกาลงคน (Workforce Priority) เปนการศกษาวเคราะหเพอใหทราบความ
ตองการกาลงคนทแทจรงของหนวยงาน โดยการวเคราะหสวนตาง (Gap) ระหวางความตองการ
กาลงคน และกาลงคนทมอยในปจจบน
3.1 ความตองการกาลงคน (Workforce Demand) คอ การศกษาความตองการดาน
กาลงคนของหนวยงาน วาหนวยงานตองการใชจานวนคนเทาใด ความรความสามารถ ทกษะและ
สมรรถนะเปน
อยางไร และกาลงคนทตองการนนมรปแบบหรอประเภทการจางงานอยางไร
3.2 กาลงคนทมในปจจบนและการใชประโยชน (Supply & Utilization) ขนตอนน
เปนการศกษาสภาพกาลงคนทมอยในปจจบน ทงในเชงปรมาณหรอจานวน และเชงคณภาพหรอความร
ความสามารถ ทกษะและสมรรถนะของบคคลทมอย วามความเหมาะสมตรงตามความจาเปนหรอความ
ตองการกาลงคนของหนวยงานหรอไม
4. การกาหนดกลยทธการบรหารกาลงคน คอ การเลอกใชกลยทธ แนวทางหรอเครองมอ
ทางการบรหารทรพยากรบคคลทเหมาะสมกบสภาพและสถานการณดานกาลงคน รวมทงขอเสนอแนะ
เกยวกบนโยบาย แนวทางหรอวธการดาเนนการสาหรบการบรหารและการพฒนากาลงคน เพอนาไปใช
สาหรบแกไขปญหาสวนตางกาลงคน
5. การจดทาแผนกาลงคน คอ การนากลยทธมากาหนดเปนแผนปฏบตเพอแกไขปญหาสวน
ตางกาลงคน ทงในเชงปรมาณ (ตาแหนง สายงานและจานวน) และเชงคณภาพ (ความรความสามารถ
ทกษะและสมรรถนะ) รวมทงวธการบรหารจดการ เชน แผนการสรรหา บรรจ แตงตง (Recruitment
Plan) แผนสบทอดตาแหนงเเละทางกาวหนาในอาชพ (Succession Plan & Career Path) และ
แผนพฒนาบคลากรตามสมรรถนะ (Competency Base Development) เปนตน
6. การนาแผนกาลงคนไปปฏบตและประเมนผล คอ การปฏบตตามแผนกาลงคนทไดกาหนด
ไว และมการตดตามประเมนผลวาแผนทไดปฏบตนนกอใหเกดความตอเนองในการบรหารกาลงคนและ
สามารถแกไขปญหาสวนตางกาลงคนไดหรอไม ซงจะนาไปสการปรบปรงแผนใหสอดคลองกบ
สถานการณและการเปลยนแปลงอยเสมอ
ขอควรคานง
การดาเนนการตามกระบวนการวางแผนกาลงคนทกลาวถงขางตน โดยเฉพาะในขนตอนการ
กาหนดหรอทบทวนยทธศาสตรการบรหารราชการ การทบทวนบทบาทภารกจและการวเคราะห
14
กาลงคน อาจเปนกระบวนการทมความสมพนธกน และไมจาเปนตองเรยงลาดบแตอาจเปนกระบวนการ
ทตองดาเนนการและพจารณาไปพรอมๆ กน หรออาจมการยอนกลบไปกลบมากได (Iterative
Process)
2.1.3 แนวทางการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจเเละยทธศาสตร
ยทธศาสตรเปนตวกาหนดทศทางขององคกรและเปาประสงคเชงกลยทธทหนวยงานตองบรรล
(Strategic Objectives) จงใชเปนเครองมอสาคญในการจดสรรทรพยากรใหกบหนวยงาน เชน การจะ
จดสรรงบประมาณใหกบหนวยงานใดเปนจานวนเทาใด จาเปนตองพจารณาวาเปาประสงคเชงกลยทธ
ของหนวยงานนนมความสาคญตอการบรรลยทธศาสตรและพนธกจขององคกรโดยรวมอยางไร
นอกจากนยทธศาสตรและเปาประสงคเชงกลยทธ ยงสามารถใชเปนเกณฑพนฐานสาคญในการกาหนด
ความตองการกาลงคนทจาเปนสาหรบการปฏบตงาน (Workforce Needs) ใหบรรลผลดวย
การวางแผนกาลงคนเปนกระบวนการทชวยสงเสรมสนบสนน (Complement)การวางแผน
ยทธศาสตรขององคกร ดงนนแผนกาลงคนจงเปนเครองมอในการแปลงยทธศาสตรไปสการปฏบต (A
workforce plan translates strategy into action) ดงทไดกลาวถงแลวในบทท 1 กลาวคอ หาก
องคกรจะบรรลเปาประสงคเชงกลยทธ กตองตอบคาถามใหไดวาจะตองมอตรากาลงประเภทใด
คณสมบตเชนไร และมจานวนเทาใด จงจะเหมาะสม รวมทงจะมวธการสรรหาหรอพฒนาบคลากร
อยางไร กลาวโดยสรปแผนกาลงคนมงสการตอบคาถามวา “ตาแหนงงานใด ตองใชความรความสามารถ
ทกษะและสมรรถนะทจาเปนแบบใดสาหรบชวยใหองคกรบรรลเปาประสงค ยทธศาสตรและพนธกจ
ขององคกร” และองคกรจะใชกลยทธใดในการสรรหา รกษาและพฒนาคนทมขดสมรรถนะทจาเปน
ดงกลาว
แนวทางในการกาหนดหรอทบทวนทศทาง บทบาทเเละภารกจ
ในการวเคราะหความตองการกาลงคนเพอรองรบการเปลยนแปลงทศทาง พนธกจและ
ยทธศาสตรขององคกรในอนาคตอก 5 ปขางหนา (หรอตามกรอบระยะเวลาการจดทายทธศาสตรของ
หนวยงาน) ในขนตอนแรก จาเปนตองรวบรวม ศกษา วเคราะหและทบทวนบทบาทภารกจทศทางและ
ยทธศาสตรของหนวยงานกอน สาหรบกลยทธและแนวปฏบตในการทบทวนทศทางบทบาทและภารกจ
แสดงในตารางท 2.1
15
ตารางท 2.1 แสดงแนวทางการทบทวนทศทาง บทบาทและภารกจ
กลยทธ ประเดน/แนวทางการดาเนนการ
การรวบรวม ศกษาและวเคราะห
ทศทาง พนธกจและยทธศาสตร
ของหนวยงาน
จดเนนเชงยทธศาสตรของหนวยงาน (Strategic Focus)
• ทบทวนแผนยทธศาสตรของหนวยงาน
• วเคราะหแผนยทธศาสตร โดยพจารณาทงวสยทศน พนธกจ
ภารกจ เปาหมายหลก เปาประสงคเชงกลยทธ และประเดนดาน
กาลงคนทเกยวของ
การวเคราะห/การคาดการณสถานการณงบประมาณ
• วเคราะหและประมาณการคาใชจายทจะเกดขน
• วเคราะหเพอระบวาประเดนดานงบประมาณ
จะสงผลตอกาลงคนทงในปจจบนและอนาคตอยางไร
การเปลยนแปลงเทคโนโลย
• วเคราะหผลกระทบของการเปลยนแปลงเทคโนโลยทมตอวธการ
ปฏบตงาน
นโยบาย กฎหมาย ระเบยบและหลกเกณฑทเกยวของ
• วเคราะหผลกระทบทเกดหรออาจเกดจาก
การเปลยนแปลงนโยบาย กฎหมาย ระเบยบและหลกเกณฑ
ทเกยวของ
กาหนดขอบเขตของการวางแผน
กาลงคน
ขอบเขต: พจารณาวาจะจดทาแผนกาลงคนสาหรบทงองคกรหรอ
เฉพาะกลมหรอหนวยงาน เชน
• เนนเฉพาะกาลงคนกลม/สายงานทจาเปนสาหรบการขบเคลอน
ภารกจทสาคญ (Mission Critical Occupations)
• เนนเฉพาะสายงานทยากตอการสรรหาหรอการรกษาไว
• เนนเฉพาะกาลงคนกลมทขบเคลอนบางยทธศาสตรเปนการ
เฉพาะเพอใหแนใจวาจะมกาลงคนทเหมาะสมสาหรบการปฏบต
ภารกจตามยทธศาสตรดงกลาวไดสาเรจ
ทมา: สานกงาน ก.พ.
16
การทบทวนทศทาง พนธกจและยทธศาสตรขององคกร มกจะนาไปสการทบทวนภารกจและ
หนาทของหนวยงานดวย ซงกรณทเปนสวนราชการกจะตองพจารณาวา “งานใดภาครฐควรทาหรอไม
ควรทา” ซงถอเปนการ “ทบทวนตนเองกอนจะวเคราะหความตองการกาลงคน”เพราะบทบาทหนาท
และภารกจของสวนราชการเปนปจจยพนฐานในการกาหนดอตรากาลงสาหรบเรองทตองทบทวน
ประกอบดวยประเดน ดงตอไปน
1.ทบทวนบทบาทของหนวยงาน (Role Redefinition) โดยพจารณาวาหนวยงานจะเปนผ
ปฏบตหรอผทกากบทศทาง (Rowing or Steering) จะเปนผกาหนดนโยบายหรอเปนผอานวยความ
สะดวก (Policy or Regulator or Facilitator) เปนผดแลการจดบรการหรอเปนผดาเนนการจดบรการ
(Provider or Operator) และในการบรหารราชการจะใชแนวทางการรวมศนยอานาจหรอการกระจาย
อานาจ (Centralization or Decentralization)
2.ทบทวนภารกจ โครงสรางและหนาทของหนวยงาน (Mission & Function Review) วางาน
ใดเปนภารกจหลกหรอภารกจสนบสนน (Core or Non-Core Business) และลกษณะของภารกจของ
หนวยงานเปนแบบใด เชน เปนหนวยงานวชาการ หนวยปฏบตการ หรอหนวยบรการ เปนตน
3.ทบทวนกระบวนการทางานของหนวยงาน (Process Reviews / Redesign &
Improvement) ซงรวมถงการออกแบบกระบวนการทางานใหม หรอการปรบปรงกระบวนการทางาน
ดวย เชน การลด การละ การเลก การรวมหรอการสลบขนตอนตางๆ ในกระบวนการทางาน ตลอดจน
การถายโอนและจางเหมาในภารกจทไมจาเปนตองดาเนนการเอง รวมทงการใชเทคโนโลยทดแทนการ
ใชกาลงคน
ขอควรพจารณาในการกาหนดหรอทบทวนบทบาทภารกจ
หลายครงเมอองคกรเรมกระบวนการในการวางแผนกาลงคน มกจะประสบปญหาเกยวกบ
“ยทธศาสตรของหนวยงานยงไมนง” หรอ “แผนยทธศาสตรอยระหวางการทบทวน”หรอ “รอการ
อนมตใหปรบโครงสราง” ดงนน ในกระบวนการจดทาหรอทบทวนยทธศาสตรของหนวยงาน จาเปนตอง
หาขอสรปใหไดชดเจนวา บทบาทภารกจ และโครงสรางหนาทของหนวยงานจะปรบเปลยนไปอยางไร
ซงจะสงผลตอระบบและวธการปฏบตงานเนองจากกระบวนการจดทายทธศาสตรเปนเรองทมความ
ยดหยนและปรบเปลยนไปมาอยตลอดเวลา ดงนน การวางแผนกาลงคนอาจตองอาศยขอมลเทาทมหรอ
บางครงอาจจาเปนตองใชเปนขอมลทเกดจากการตงสมมตฐาน ซงความชดเจนถกตองของขอมล
สารสนเทศทใชยอมสงผลตอการวเคราะหกาลงคนในกระบวนการถดไป
2.1.4 แนวทางการวเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน
การวเคราะหกาลงคนและการพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน (Workforce Analysis and
Strategy Development) ประกอบดวย 4 ขนตอนหลก ดงน
1.การวเคราะหอปสงคกาลงคน (Demand Analysis) เกยวของกบการระบ (Identify)
17
วากาลงคนของหนวยงานจะตองมความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะอยางไรบางเพอรองรบ
ภารกจในอนาคต รปแบบการจางงานและอตรากาลงทใชจะเปนอยางไร และแผนงานโครงการใน
อนาคตจะกอใหเกดภาระงานเพมขนหรอไม มากนอยเพยงใด
2.การวเคราะหอปทานกาลงคน (Supply Analysis) เกยวของกบการพจารณา (Consider)
จานวนอตรากาลงทมอย ความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะของกาลงคนในปจจบนคณลกษณะ
เชงประชากรของกาลงคนทมอยในหนวยงาน และแนวโนมการจางงาน
3.การวเคราะหสวนตางของกาลงคน (Gap Analysis) เกยวของกบการเปรยบเทยบ
(Compare) ผลการวเคราะหอปสงคกบผลการวเคราะหอทาน เพอทจะระบวา (Determine) ในอนาคต
จะเกดการขาดกาลงคน (Shortage) หรอกาลงคนเกน (Excesses) ซงการขาดหรอเกนตองพจารณาทง
ในเชงจานวน (Number of Staff) และเชงคณภาพ (Needed Skills) นอกจากนการวเคราะหสวนตาง
ของกาลงคน ยงนาไปสการระบ (Identify) วาในอนาคต คณลกษณะดานประชากรของกาลงจะ
เปลยนไปอยางไร และมประเดนดานกาลงคนเรองใดทฝายบรหารของหนวยงานจะตองเรงดาเนนการ
4.การพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน (Strategic Development) เกยวของกบการ
วางแผนกลยทธเพอกาหนดแนวทางในการสรรหา การวางแผนทดแทนและสบทอดตาแหนงรวมทงการ
จดการความรเพอสรางความตอเนองในการปฏบตงาน การพฒนาบคลากรและการอบรมเพอ
ปรบเปลยนทกษะ รวมทงการเปลยนแปลงโครงสราง รปแบบและวธการปฏบตงาน
ภาพท 2.2 ขนตอนสาคญในการวเคราะหกาลงคนและกาหนดกลยทธ
ทมา: สานกงาน ก.พ.
18
ขนตอนท 1 การวเคราะหอปสงคกาลงคน
การวเคราะหอปสงคกาลงคน (Workforce Demand Analysis) เปนการวเคราะหเพอ
คาดการณความตองการอตรากาลงในอนาคตของหนวยงานเพอปฏบตภารกจใหสาเรจตามเปาหมาย
จดเนนของขนตอนนอยท “งานสาคญซงองคกรตองปฏบต” (Work) และ “กาลงคนทตองการสาหรบ
การปฏบตงานดงกลาว” (Staff) ขอมลความตองการกาลงคนอาจจะไดจากแผนยทธศาสตรของ
หนวยงาน นอกจากนอาจมาจากการวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายนอก
(Environmental Scanning) และการวเคราะหการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายในองคกร
(Organizational Analysis) ซงทงปจจยภายในและภายนอกสงผลกระทบตอกาลงคนทจาเปนของ
องคกร
สาหรบการวเคราะหผลกระทบของการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม ทงภายในและภายนอก
องคกร อาจใชการสมภาษณแบบมโครงสรางหรอกงโครงสราง การใชแบบสอบถาม การจดประชมกลม
ยอย การทบทวนแนวคดและผลการวจยจากเอกสารตางๆ การสงเกตการปฏบตงานเเละการใช
แบบสอบถามหรอแบบสารวจกได
19
ตารางท 2.2 แสดงแนวทางการวเคราะหอปสงคกาลงคน
กลยทธการสารวจสภาพแวดลอมภายในและภายนอกองคกร
ประเดน/แนวทางการดาเนนการ
คณลกษณะดานประชากร (Demographic)
• ระบประเดนทเกยวของกบคณลกษณะประชากรทอยภายนอกองคกร ซงมแนวโนมจะสงผลกระทบ
ตอหนวยงาน เชน แนวโนมเเรงงานในตลาด เปนตน
เทคโนโลย
• ศกษาการเปลยนแปลงเทคโนโลยวาจะสงผลตอการปฏบตงาน หรอการจด/การใหบรการของ
หนวยงานอยางไร
• ระบวาตาแหนงงานใดทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงดานเทคโนโลย
• ระบวาการเปลยนแปลงเทคโนโลยจะสงผลกระทบตอความตองการกาลงคนในเชงปรมาณ (จานวน)
หรอเชงคณภาพ (ความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะ)หรอสงผลกระทบตอทงสองมต
เศรษฐกจ
• การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจมความเกยวของหรอจะสงผลตอการปฏบตงานของหนวยงานหรอ
การจดบรการสาธารณะหรอไม
นโยบาย กฎหมาย ระเบยบและหลกเกณฑทเกยวของ
• วเคราะหผลกระทบทเกดหรออาจเกดจากการเปลยนแปลงนโยบาย กฎหมาย ระเบยบและ
หลกเกณฑทเกยวของ
ตลาดแรงงาน
• ระบแนวโนมการจางงานในตลาดแรงงาน
• สารวจขอมลจานวนผสาเรจการศกษาจากสถาบนการศกษา
• ระบประเดนทเกยวของกบการใชรปแบบการจางงานทไมใชการจางแบบตอเนองถาวร (Non-
Permanent Staff) รวมทงคาใชจายและจานวนการจางงานชวคราวทตองการ
บทสรป: การศกษาความตองการกาลงคนตองตอบคาถามตอไปน
• จาเปนตองเปลยนแปลงวธการปฏบตงานหรอไม • ตองเพมหรอลดภารกจ แผนงานหรอโครงการ
ตางๆ หรอไม • กาลงคนในปจจบนมทกษะทจาเปนสาหรบงานในอนาคตหรอไม
• ภาระงาน/ปรมาณงาน (Workload) มการเปลยนแปลงหรอไม • ตองมการลดหรอเพมอตรากาลง
หรอไม
ทมา: สานกงาน ก.พ.
20
ขนตอนท 2 การวเคราะหอปทานกาลงคน
การวเคราะหอปทานกาลงคน (Workforce Supply Analysis) เกยวของกบการศกษา
วเคราะหกาลงคนทงทมอยในปจจบน (Existing Workforce Supply) และ (ทอาจจะหรอคาดวา) จะ
มในอนาคต (Future Workforce Supply) โดยการวเคราะหในขนตอนนมงตอบคาถามสาคญทวา
กาลงคนของหนวยงานทมอยในปจจบนเปนอยางไร และเพอใหบรรลเปาหมายทกาหนดไวในอนาคต
หนวยงานตองตองมกาลงคนในจานวนและคณภาพอยางไร” การวเคราะหอปทานกาลงคนมกจกรรม
หลกทควรดาเนนการ 2 กจกรรม ไดแก
1.การศกษารปแบบและคณลกษณะของกาลงคนทหนวยงานมอยในปจจบน (Create an
Existing Profile) ซงเกยวของกบการสารวจขอมลปจจบนดานกาลงคน (ทงเชงปรมาณและคณภาพ)
การทบทวนขอมลทเกยวของกบแนวโนมกาลงคน (Trend Data) และการคาดการณวาในอนาคตจะม
กาลงคนอยางไร (Future Workforce Supply)
2.การศกษาวเคราะหรปแบบของกาลงคนทตองการในอนาคต (Create Future Profile)
ซงเกยวของกบการทบทวนขอมลแนวโนมกาลงคน ซงจะชวยใหคาดการณกาลงคนในอนาคตไดงายขน
และยงชวยใหระบไดดวยวาจะมปจจยใดทจะสงผลกระทบตอกาลงคนในอนาคตจงกลาวไดวา “ขอมล
แนวโนมกาลงคน และขอมลกาลงคนในปจจบน เปนหวใจสาคญ (Building Block) ของการวเคราะห
คาดการณกาลงคนทจะมในอนาคต”
อปทานกาลงคน มกจะพจารณาจาก
• กาลงคนทมอย (Stock) เปนการพจารณาขอมลกาลงคนทมอยของหนวยงานโดยพจารณา
ทงประเภท ตาแหนง จานวน และคณภาพกาลงคน
• การเคลอนไหวของกาลงคน (Flow) เปนการพจารณาขอมลกาลงคนทมอยในแงของการ
ไหลเวยนของกาลงคนภายในหนวยงาน เชน การเลอนระดบ การโอนการยาย เปนตน
• การสญเสยกาลงคน (Loss) เปนการพจารณาขอมลกาลงคนทสญเสยไปของหนวยงาน เชน
การลาออก ไลออก ปลดออก เกษยณอายหรอเกษยณอายกอนกาหนด เปนตน
• กาลงคนสารอง (Back up) เปนการพจาณาขอมลของกาลงคนทหนวยงานเตรยมพรอมไว
สาหรบเขาสตาแหนง หรอแหลงทมาของกาลงคนทจะนาเขาสระบบได เชน นกเรยนทนรฐบาล
นกศกษาทกาลงจะสาเรจการศกษาในสาขาวชาทตองการ เปนตน
21
ตารางท 2.3 แสดงแนวทางการวเคราะหอปทานกาลงคน
กลยทธ ประเดน/แนวทางการดาเนนการ
กาหนดปจจยภายในท
สงผลตอกาลงคนทม
อยในปจจบน
ระบรปแบบและคณลกษณะของกาลงคน (Workforce Profile)
• ระบ เพศ อาย การศกษา ศาสนา ตาแหนง ความรความสามารถ ทกษะ
และสมรรถนะ และอายงาน เปนตน
• ระบรปแบบและระดบความร ทกษะและสมรรถนะของกาลงคนทมอยใน
ปจจบน ซงอาจแยกเปนกลมทมผลงานโดดเดน กลมทมผลงานปานกลาง
และกลมทมผลงานไมเปนไปตามทคาดหวง จากนนจงหาวาความร ทกษะ
และสมรรถนะใดทจาเปนสาหรบการเปนกลมทมผลงานโดดเดน
• ระบประเดนดานการบรหารกาลงคนทสงผลกระทบตอกาลงคนภายใน
องคกร
ความรวมมอและการขอรบคาปรกษาแนะนา (Consultation)
• พบปะหารอกบผบรหารหนวยตางๆ หรออาจใชการสารวจ เพอระบวา
กาลงคนกลมใดทมจดออนหรอมแนวโนมจะเปนปญหา
กาหนดปจจยภายนอก
ทสงผลตอกาลงคนทม
อยในปจจบน
การคาดการณ (Projection)
• ทบทวนอตราการสญเสยกาลงคน การลา การรกษาไวและรปแบบการ
เลอนตาแหนง
• วเคราะหวาการสญเสยอตรากาลงมผลกระทบตอการปฏบตงานเพยงใด
• ทบทวนรปแบบการเกษยณอาย
• ระบแนวโนมความตองการกาลงคนในอนาคตหากตองเผชญกบการ
สญเสยกาลงคนกระทนหน และไมมการจางหรอบรรจอตรากาลงทดแทน
• วเคราะหขอมลจากการสมภาษณคนทลาออกจากงาน
• วเคราะหวามาตรการกาหนดขนาดกาลงคน การเกษยณอายราชการ การ
ไมรบคนเพม หรอการลดอตรากาลง สงผลตอการดาเนนงานของหนวยงาน
อยางไร
• วเคราะหปญหาอปสรรคทสงผลตอการสรรหาหรอการรกษาบคลากรทม
ขดความสามารถและสมรรถนะสงไวในองคกร
ทมา: สานกงาน ก.พ.
22
ขนตอนท 3 การวเคราะหสวนตางกาลงคน
การวเคราะหสวนตางกาลงคน (Gap Analysis) คอ การเปรยบเทยบกาลงคนทตองการใน
อนาคต (Workforce Demand) กบกาลงคนทมอยในปจจบนและการใชประโยชน (Supply &
Utilization) ทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ (ความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะ) ซงผลการ
วเคราะหนจะชวยใหหนวยงานสามารถกาหนดยทธศาสตรทเหมาะสมสาหรบแกไขหรอจดการกบ
ประเดนปญหาดานกาลงคนทเกดขนได การวเคราะหสวนตางของกาลงคนมงตอบคาถามสาคญ
ดงตอไปน (1) ในอนาคต หนวยงานจะมความตองการกาลงคนซงมความรความสามารถ ทกษะและ
สมรรถนะอยางไร (2) กาลงคนในปจจบนของหนวยงานมความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะแลว
หรอยง และ (3) ตาแหนงงานหรอความรความสามารถ ทกษะและสมรรถนะอะไร ทอาจไมมความ
จาเปนสาหรบหนวยงานในอนาคต
โดยปกตแลว ผลการวเคราะหสวนตางกาลงคนจะแสดงใหเหนถง
1. การขาดกาลงคน (Gap or Shortage) เกดขนเมอผลการวเคราะหกาลงคนทมในปจจบน
นอยกวากาลงคนทคาดวาองคกรจะตองการในอนาคต (มความตองการกาลงคนมากกวากาลงคนทมอย)
ซงชใหเหนวาในอนาคตจะขาดกาลงคนทตองการทงในดานของจานวน และความรความสามารถ ทกษะ
และสมรรถนะ ซงจะตองเตรยมการสรรหาหรอพฒนาตอไป
2. กาลงคนเกน (Surplus) เกดขนเมอผลการวเคราะหปรากฏวามความตองการกาลงคน
ตากวาหรอนอยกวากาลงคนทมอย ซงชใหเหนวาในอนาคตจะมกาลงคนทเกนในบางงานหรอบางภารกจ
ซงอาจจะตองเตรยมการปรบปรงงาน โยกยาย สบเปลยนหมนเวยนงาน หรอดาเนนการอนๆ ให
เหมาะสมตอไป
ภาพท 2.3 แสดงการวเคราะหสวนตางกาลงคน
กาลงคนทมอยในปจจบน
(workforce supply &
utilization)
- จานวน
- ความรความสามารถ
ทกษะ และสมรรถนะ
กาลงคนสวนขาดทตองหาเพม
ความตองการอตรากาลง
ในอนาคต
(Workforce Demand)
ผลการเปรยบเทยบ
- จานวน
- ความรความสามารถ
ทกษะ และสมรรถนะ
ก า ล ง ค น ส วน เ ก นท ต อ ง
วางแผนบรหารจดการ
ทมา: สานกงาน ก.พ.
23
ขนตอนท 4 การพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน
การพฒนากลยทธการบรหารกาลงคน (Workforce Strategy Development) เปนขนตอน
สดทายของการวเคราะหกาลงคน เกยวของกบการพฒนากลยทธทเหมาะสมเพอนาไปใชแกไขปญหา
กาลงคน (ทงสวนทขาดและสวนทเกน) โดยจะตองจดลาดบความสาคญของปญหาและเลอกแกไขปญหา
ทเรงดวนและสงผลกระทบตอหนวยงานมากทสดกอน สาหรบแนวทางการกาหนดและพฒนากลยทธ
อาจกาหนดเปน 2 กลมกวางๆ ไดแก (1) กลยทธการบรหารกาลงคนเพอแกไขปญหาการขาดอตรากาลง
และ (2) กลยทธการบรหารกาลงคนเพอแกไขปญหาอตรากาลงเกน
ตวอยางของกลยทธทเกยวของ ซงองคกรตองพจารณาเลอกใชใหเหมาะสมไดแก
(1) การทบทวนตาแหนงงานและการจดระบบตาแหนง เนองจากหนาทความรบผดชอบใน
ตาแหนงอาจเปลยนไป ตาแหนงงานเกาอาจไมจาเปน แตจาเปนตองมตาแหนงงานใหมเขามาทดแทนซง
อาจนาไปสการทบทวนมาตรฐานกาหนดตาแหนงและคาบรรยายลกษณะงาน เปนตน
(2) การทบทวนเงนเดอนและคาตอบแทนเพอนาไปสการดงดด การสรรหาและการรกษา
บคลากรไวในหนวยงาน
(3) การพฒนาบคลากรเพอเตรยมความพรอมสาหรบการดารงตาแหนงสาคญในบางสายงาน
(4) การสรรหาและการเลอกสรร
(5) การรกษาบคลากรไวในองคกร
(6) การปรบโครงสรางองคกรและการเกลยอตรากาลง
(7) การวางแผนทดแทนหรอสบทอดตาแหนงเพอใหมความตอเนองในการปฏบตงานและ
กาลงคนขององคกรมความพรอม
(8) การจดการความรเพอรองรบการสญเสยบคลากรทมความรความสามารถและประสบการณ
ตวอยางท 1 กลยทธการสรรหา
จากการวเคราะหสวนตางกาลงคนปรากฏวา ยงขาดกาลงคนในบางสายงานทสาคญซงจะตองม
การสรรหากาลงคนโดยเรงดวน แตประสบปญหาทสาคญ คอ ไมสามารถดงดดผทมคณสมบตท
เหมาะสมมาสมครไดเนองจากเปนสายงานทมความตองการในตลาดแรงงานสงเพอแกปญหาทเกดขน
จงตองกาหนดวธการสรรหาทมประสทธภาพและประสทธผลเพอทจะดงดดใหผทมคณสมบตทเหมาะสม
มาสมครเขารบราชการ โดยใชกลยทธดงตอไปน
• รวมกบสถาบนการศกษาในการจดใหมการฝกงาน ดงานของนกศกษา เพอเปนการดงดดให
นกศกษามารวมงานกบหนวยงานในอนาคต โดยเฉพาะสายงานทมความตองการกาลงคนสง
• ใชการสรรหาเชงรก เชน การสรรหาผานระบบ Internet การสรรหาแบบ Walk-in
Recruitment และการสรรหาในระดบทสงกวาเเรกบรรจ (Lateral Entry) เปนตน
24
• จดการสรรหาในโอกาสทมนทรรศการ งานเทศกาล หรองานวชาการตางๆ เชนงาน Job fair
งานวนขาราชการพลเรอน เปนตน
• การใชสอสงพมพ อาท หนงสอพมพ โปสเตอรประชาสมพนธ• พฒนาขาราชการในสายงาน
อนๆ เพอยายมาทางานในสายงานทยงขาดแคลน
ตวอยางท 2 กลยทธการพฒนากาลงคน
จากการวเคราะหสวนตางกาลงคน ปรากฏวากาลงคนทมอยยงขาดสมรรถนะทจาเปนในงาน
โดยเฉพาะอยางยงสมรรถนะในเรองการบรหารจดการและเรองพนฐานในการปฏบตราชการเพอ
แกปญหาทเกดขนจงตองกาหนดเปาหมายในการพฒนาสมรรถนะของขาราชการในทกระดบ ตงแต
ผอานวยการจนถงเจาหนาทระดบปฏบต โดยใชกลยทธดงตอไปน
• จดฝกอบรมและการเรยนรผานสออเลกทรอนกส (e-Training & Learning)
• จดฝกอบรมดวยระบบการเรยนการสอนทางไกล (Distance Learning)
• ผลตสอเพอการเรยนรดวยตนเอง เชน วดทศน เอกสาร สงพมพ เปนตน
• อนญาตใหเจาหนาทลาศกษาตอหรอการใหทนการศกษา
• การศกษาเรยนรดวยตนเอง (Self-Study)
• การใชระบบพเลยง (Mentoring or Coaching)
• การจดฝกอบรมในหลกสตรการบรหารจดการและพนฐานการปฏบตราชการตางๆ เชน การ
บรหารโครงการ การใหบรการ การวเคราะหขอมล ทกษะการสอสาร การเขยนหนงสอราชการ หรอการ
ใชเทคโนโลยใหมๆ เปนตน
ตวอยางท 3 กลยทธการรกษากาลงคน
จากการวเคราะหสวนตางกาลงคนปรากฏวา หนวยงานมอตราการสญเสยขาราชการทมความร
ความสามารถเปนจานวนมาก โดยเฉพาะขาราชการรนใหมเพอแกปญหาทเกดขนดงกลาวจงตองมกล
ยทธในการรกษากาลงคนทมความรความสามารถไวกบองคกร โดยสารวจตลาดและเปรยบเทยบกบ
องคกรทมความคลายคลงกนเพอกาหนดแนวทางในการรกษากาลงคนไวกบองคกร กลยทธตางๆ ทใช
ประกอบดวย
• พฒนาระบบความกาวหนาในสายอาชพสาหรบกาลงคนทมสมรรถนะหรอผลสมฤทธในการ
ปฏบตงานสง เชน ระบบขาราชการผมผลสมฤทธสง เปนตน
• สรางระบบประเมนผลการปฏบตงานทเปนธรรมโดยยดผลงานเปนหลก
• วเคราะห วจย ถงสาเหตการสญเสย โดยเฉพาะผทเพงบรรจและทางานอยไมนาน
• สรางระบบการทางานทยดหยนสาหรบบางสายงาน เชน แพทย พยาบาล
• ปรบปรงระบบคาตอบแทน
25
• ปรบปรงสภาพแวดลอมในการทางานเพอลดความเครยด
• สบเปลยนและหมนเวยนงานใหเหมาะสม โดยเฉพาะสายงานหรอตาแหนงงานทมความเสยง
หรอมความกดดนสง
• สรางความรกและความผกพนตอหนวยงาน
ตวอยางท 4 กลยทธการใชประโยชนจากกาลงคนทมอย
จากการวเคราะหสวนตางกาลงคนปรากฏวาจะมการสญเสยบคลากรในตาแหนงสาคญๆ
จานวนมากเนองจากการเกษยณอายราชการ การลาออก และการโอนไปทางานในหนวยงานอนเพอ
แกปญหาทเกดขนดงกลาว จงจาเปนตองใชประโยชนจากกาลงคนทมอยโดยการจดทาแผนสบทอด
ตาแหนง (Succession Plan) เพอเตรยมบคลากรทมศกยภาพใหเปนผนาและมความสามารถในการ
บรหารจดการสาหรบเขาสตาแหนงระดบสงหรอเพอทดแทนกาลงคนทจะสญเสยไปในอนาคต โดยใชกล
ยทธตางๆ ดงน
• จดทาแฟมคณสมบตของกาลงคนทมศกยภาพ เเละพรอมทจะสบทอดตาแหนง (Successor
Profile)
• จดทาแผนการพฒนารายบคคล (Individual Development Plan หรอ IDP)
• จดทาแผนการฝกอบรมและเเผนการทดแทนผบรหาร
• ถอดองคความรจากกาลงคนทมศกยภาพเพอบรหารจดการความร (Knowledge
Management)
2.1.5 การนาแผนกาลงคนไปสการปฏบต และการตดตามประเมนผล
(1) การนาแผนกาลงคนไปสการปฏบต
เมอองคกรกาหนดกลยทธการบรหารกาลงคนเพอใชแกปญหาการขาดกาลงคนหรอมกาลงคน
เกนกวาภารกจหรอเปาประสงคเชงกลยทธทตองบรรล หนวยงานจาเปนตองมแผนปฏบตการ (Action
Plan) ในแตละกลยทธ โดยมประเดนทตองพจารณาเกยวกบกระบวนการนาแผนกาลงคนไปสการ
ปฏบต (Implement Workforce Plan) ดงตอไปน
• ผบรหารระดบสงเหนความสาคญและสนบสนนแผนยทธศาสตรกาลงคน
• ไดรบการสนบสนนทรพยากรทจาเปนเพอปฏบตตามแผนยทธศาสตรกาลงคน
• ระบบทบาท หนาทความรบผดชอบของผทจะตองปฏบตตามแผนใหมความชดเจน
• กาหนดระยะเวลาในการปฏบตตามแผนทชดเจน
• กาหนดตวชวดความสาเรจในการดาเนนการตามแผนและผลลพธทคาดหวง
• สอสารและประสานงานใหผทเกยวของกบแผนกาลงคนไดรบทราบและเขาใจอยางชดเจน
(2) การตดตาม ประเมนผลและการปรบปรงแผนกาลงคน
กระบวนการตดตาม ประเมนผลและปรบปรงแผนกาลงคน (Monitor, Evaluate and Revise)
เปนกระบวนการทมความสาคญและเปนปจจยสาคญในการทจะปรบปรงและพฒนาแผนกาลงคน ดงนน
26
จงมความจาเปนทจะตองมการตดตามและทบทวนอยางตอเนอง มฉะนนแลวกจะกลายเปนความเสยง
และแผนกาลงคนทไดจดทาไวอาจไมสามารถรบมอกบการเปลยนแปลงทเกดขนได กระบวนการในการ
ตดตาม ประเมนผลและปรบปรงแผนกาลงคนเกยวของกบการดาเนนการตามขนตอนดงตอไปน
• ทบทวนขอมลผลการปฏบตตามแผนกาลงคน
• ประเมนวากจกรรมใดสาเรจและกจกรรมใดไมสาเรจ
• ปรบแผนและกลยทธทใช (หากจาเปน)
• ใหความสาคญกบประเดนปญหาดานกาลงคนทเกดขนใหม
หนวยงานอาจตงคาถามตอไปน เพอพจารณาตดสนใจวาสมควรจะตองมการปรบปรง
แผนกาลงคนของหนวยงานหรอไม
• ยทธศาสตรของหนวยงานมการเปลยนแปลงหรอไม
• สมมตฐานทใชหรอปจจยทมผลตออปสงคและอปทานกาลงคน ยงคงมความสมเหตสมผล
หรอไม
• มการเปลยนแปลงใดทจะกลายเปนสาเหตใหตองมการปรบปรงเเผนหรอไม
ขอควรคานงในการนาแผนกาลงคนไปสการปฏบต
เนองจากแผนกาลงคนมความเชอมโยงกบแผนยทธศาสตรของหนวยงาน ดงนนหากมความ
เปลยนแปลงใดๆ ทเกยวของกบยทธศาสตรของหนวยงาน อาท การเปลยนแปลงผบรหาร การ
เปลยนแปลงของนโยบาย กฎหมาย กจาเปนตองมการทบทวนแผนกาลงคนใหสอดคลองกบยทธศาสตร
อยเสมอ
2.1.6 แนวทางการวเคราะหอตรากาลงในสวนราชการ
(1) กรอบอตรากาลงและการวเคราะหกาลงคน
กระบวนการในการกาหนดกรอบอตรากาลง เกยวของกบการวเคราะหกาลงคน (Workforce
Analysis) ซงตองมการวเคราะหทงอปสงคและอปทาน โดยใชเทคนควธการทเกยวของกบการวเคราะห
หนาทความรบผดชอบของหนวยงานและของตาแหนงงานในภาคราชการ การกาหนดกรอบอตรากาลง
เกยวของกบมาตรา 47 แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2551 ทระบวา “ตาแหนง
ขาราชการพลเรอนสามญจะมในสวนราชการใด จานวนเทาใด และเปนตาแหนงประเภทใด สายงานใด
ระดบใด ใหเปนไปตามท อ.ก.พ. กระทรวงกาหนด โดยตองคานงถงประสทธภาพ ประสทธผล ความไม
ซาซอนและประหยดเปนหลก ทงน ตามหลกเกณฑและเงอนไขท ก.พ. กาหนด และตองเปนไปตาม
มาตรฐานกาหนดตาแหนงตามมาตรา 48” และพระราชบญญตดงกลาวยงบญญตให ก.พ. มหนาทใน
การใหความเหนชอบกรอบอตรากาลงของสวนราชการ ตามมาตรา 8 (4) ดวย
ดงนน เพอใหการบรหารกาลงคนของสวนราชการเกดประสทธภาพสงสด สวนราชการควรม
การวเคราะหเพอจดทากรอบอตรากาลง ซงเปนสวนหนงของแผนกาลงคน เสนอ อ.ก.พ.กระทรวง
พจารณาเพอนาไปสการกาหนดจานวน ประเภท และระดบตาแหนงทเหมาะสมกบภารกจ ซงจะชวยให
27
การกาหนดตาแหนงและอตรากาลงมความเปนมาตรฐานทเทยบเคยงกนไดนอกจากนกรอบอตรากาลง
อาจปรบเปลยนไดตามความจาเปน ภาระงาน และสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกทเปลยนแปลง
ไป
(2) แนวคดในการกาหนดกรอบอตรากาลง
กรอบอตรากาลง คอ จานวนหรออตรากาลงขนพนฐานทจาเปนหรอเพยงพอสาหรบการปฏบต
ภารกจของหนวยงานหรอสวนราชการในชวงเวลาหนงๆ หลายองคกรในภาคเอกชนอาจเรยกกรอบ
อตรากาลงวา Manpower Model คอ จานวนของตาแหนงหรอผปฏบตงานทเพยงพอสาหรบการ
ปฏบตภารกจ สวนในภาครฐ คาวา “กรอบอตรากาลง” มกจะผกโยงกบจานวนตาแหนงทถกกาหนดขน
ใหเหมาะสมกบปรมาณและคณภาพของงาน ซงมกจะรวมอยในแผนอตรากาลงของสวนราชการ
การกาหนดกรอบอตรากาลงใหสอดคลองกบแนวทางทกาหนดไวในมาตรา 47 จาเปนตองใช
กระบวนการทสะทอนภาระงานจรงของหนวยงานไดอยางมประสทธภาพเกดประสทธผล ไมซาซอนและ
ประหยด ดงนน การกาหนดกรอบอตรากาลงจาเปนตองใชขอมลจากผลงานและสภาพการทางานท
เกดขนจรงในอดต ขอมลปจจบนและการคาดการณอนาคต ดงภาพ
ภาพท 2.4 แสดงขอมลทใชในการวางแผนกาลงคนและกาหนดกรอบอตรากาลง
ทมา: สานกงาน ก.พ.
28
จากภาพท 2.4 จะเหนวาการวเคราะหกรอบอตรากาลงท เหมาะสมนน ไมสามารถใช
กระบวนการใดกระบวนการหนงอยางตายตวได ตองอาศยการผสมผสานเพอใหผลการวเคราะหมความ
สอดคลองคงทสมาเสมอ (Consistency) รวมทงไดรบการยนยนจากขอมลทงมตอดตปจจบนและ
อนาคต American Academy of Political and Social Science จงมความเหนวา “การพจารณา
จดสรรอตรากาลงนน ควรคานงถงปจจยและกระบวนการตางๆ มากกวาหนงปจจย” ดงนน กรอบ
อตรากาลงจะมความถกตองใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสดจาเปนตองอาศยวธการวเคราะหหลาย
อยางประกอบกน กลาวคอ ตองพจารณามตทเกยวของใหมความครอบคลมทงน ขนอยกบความพรอม
และขอจากดดานงบประมาณและระยะเวลาในการดาเนนการของหนวยงานดวย
ภาพท 2.5 แสดงกรอบแนวความคดการวเคราะหอตรากาลง (Effective Manpower Planning
Framework)
FTE DRIVER
ISSUE
องคประกอบทนามาใชSupply Pressure
Strategic objective
การพจารณาอตรากาลงดวยการใชเพยงวธการเดยว อาจเกดความคลาดเคลอนขนได จงควรพจารณาผานวธการทหลากหลายและยดโยงกนเพอใหผลลพธมความนาเชอถอยงขน
Effective Manpower Planning Framework
มมมองไปสอนาคต มมมองปจจบน มมมองอดต
FTE (Full Time Equivalent)
Supply pressure
360 degree+Issue
Benchmarking
Strategic Objective
Driver
Backward-looking Forward-lookingSpot-looking
“Any study of manpower allocation must take many factors into consideration”
American Academy of Political and Social Science
ทมา: สานกงาน ก.พ.
สาหรบ “กรอบความคดในการวเคราะหอตรากาลง (Effective Manpower Planning
Framework)” ซงยดการวเคราะหขอมลตามมตของเวลา ประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน
1. การวเคราะหยทธศาสตรและภารกจองคกร : Strategic objective
เพอใหการดาเนนการขององคกรบรรลผลตามพนธกจทตงไว จาเปนตองจดสรรอตรากาลงตาม
หนวยงานตางๆ ใหเหมาะสมกบเปาหมายการดาเนนการ โดยมมมองนจะเปนการพจารณาวางานใน
29
ปจจบนทดาเนนการอยนนครบถวนและตรงตามภารกจหรอไมอยางไร หากงานททาอยในปจจบนไมตรง
กบภารกจในอนาคต กตองมการวางแผนกรอบอตรากาลงใหปรบเปลยนไปตามทศทางในอนาคต รวมถง
หากงานในปจจบนบางสวนไมตองดาเนนการแลว อาจทาใหการจดสรรกาลงคนของบางสวนราชการ
เปลยนแปลงไป ทงน เพอใหเกดการเตรยมความพรอมในเรองกาลงคนเพอรองรบสถานการณในอนาคต
2. การวเคราะหตนทนคาใชจายของกาลงคน: Supply pressure
เปนการนาประเดนคาใชจายบคลากรเขามารวมในการพจารณา เพอการจดการทรพยากร
บคคลทมอยอยางมประสทธภาพสงสด โดยในสวนนจะคานงถง
• การจดระดบชนงานทเหมาะสม ใหพจารณาถงตนทนตอการกาหนดระดบชนงานในแตละ
ประเภท เพอใหการกาหนดตาแหนงและปรบระดบชนงานเปนไปอยางประหยดและมประสทธภาพ
สงสด
• การจดประเภทของบคลากรตามลกษณะงาน (ขาราชการ พนกงานราชการ ลกจางประจา
และลกจางชวคราว) โดยในหลกการแลว การจดประเภทลกษณะงานผดจะมผลกระทบตอประสทธภาพ
และตนทนในการทางานขององคกร ดงนน ในการกาหนดอตรากาลงขาราชการ แตละสวนราชการ
จะตองพจารณาวาตาแหนงทกาหนดในปจจบนมความเหมาะสมหรอไม หรอควรเปลยนลกษณะการ
กาหนดตาแหนงไปใชบคลากรประเภทอน เพอใหการทางานเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน
3. การวเคราะหกระบวนการและเวลาทใช : Full Time Equivalent (FTE)
เปนการนาขอมลเวลาทใชในการปฏบตงานตามกระบวนการจรง (Work process) ในอดตเพอ
วเคราะหปรมาณงานตอบคคลจรง โดยมสมมตฐานวางานใดทตองมกระบวนการซงใชเวลามากกวา
(โดยเปรยบเทยบ) ยอมตองใชอตรากาลงมากกวา อยางไรกด งานบางลกษณะในภาคราชการพลเรอน
เชน งานกาหนดนโยบาย มาตรฐาน กลไกหรองานบรการบางประเภทไมสามารถกาหนดเวลามาตรฐาน
(FTE) ได ดงนน การคานวณ FTE ในกรณของภาคราชการพลเรอนจงทาไดเพยงการใชขอมล
เปรยบเทยบ (Relative Information) มากกวาจะเปนขอมลทใชในการกาหนดหรอคานวณอตรากาลง
ตอหนวยงาน หรอตอกระบวนงานจรง เหมอนในโรงงานอตสาหกรรมหรอในภาคเอกชน นอกจากน
กอนจะคานวณ FTE สวนราชการจะตองพจารณาปรมาณงานและลกษณะงานทปฏบตวามความ
สอดคลองกบภารกจของหนวยงานหรอไมเพราะในบางครงอาจเปนไปไดวางานทปฏบตอยในปจจบนม
ลกษณะเปนงานโครงการพเศษ หรองานของหนวยงานอนซงบางครงกอาจมความจาเปนตองนามาใช
ประกอบการพจารณาดวยหากมนโยบายหรอการมอบหมายทชดเจน
4. การวเคราะหผลงานทผานมาเพอประกอบการกาหนดกรอบอตรากาลง : Driver
เปนการนาผลลพธทพงประสงคของแตละหนวยงาน (ทยดโยงกบตวชวด (KPIs) และพนธกจ
ขององคกร) มาหาความสมพนธกบจานวนกรอบอตรากาลงทตองการใชในการสรางผลลพธทพงประสงค
ใหไดตามเปาหมาย โดยมสมมตฐานวา หากผลงานทผานมาเปรยบเทยบกบผลงานในปจจบนและใน
อนาคตมความแตกตางกนอยางมนยสาคญ อาจตองมการพจารณาแนวทางในการกาหนด/เกลย
30
กาลงคนใหม เพอใหเกดการทางานทมประสทธภาพสงสดและสนบสนนการทางานตามภารกจของ
หนวยงาน
5. การวเคราะหขอมลจากความคดเหนของผทเกยวของและการระบประเดนสาคญ
(360 Degree+ Issue)
เปนการสอบถามความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยหรอนาประเดนตางๆ ทเกยวของกบเรอง
การบรหารคน/องคกรมาประกอบการพจารณา สาหรบประเดนสาคญทมกพจารณาประกอบดวย
• เรองพนทและการจดโครงสรางองคกร การจดโครงสรางองคกรและการแบงงานในพนทจะม
ผลตอการกาหนดกรอบอตรากาลงเปนอยางมาก เชน หากกาหนดโครงสรางทมากเกนไปจะทาใหเกด
ตาแหนงงานขนตามมา ไมวาจะเปนงานหวหนางานงานธรการสารบรรณและบรหารทวไปในสานกงาน
ซงอาจมความจาเปนตองทบทวนวาการกาหนดโครงสรางในปจจบนของแตละสวนราชการนนมความ
เหมาะสมมากนอยเพยงใด
• เรองการเกษยณอายราชการ เนองจากหลายๆ สวนราชการในปจจบนมขาราชการสงอาย
จานวนมาก ดงนน อาจตองมการพจารณาเตรยมการเรองอตรากาลงทจะรองรบการเกษยณอายของ
ขาราชการ โดยอาจใชแนวทางหลายอยางประกอบกน เชน การถายทอดองคความร หรอการปรบ
ตาแหนงทเหมาะสมขนเพอทดแทนตาแหนงทจะเกษยณอายไป เปนตน
• ความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย เปนการสอบถามจากเจาหนาทภายในองคกร และผทม
สวนเกยวของกบสวนราชการนนๆ ผานการสงแบบสอบถามหรอการสมภาษณ ซงมมมองตางๆ อาจทา
ใหการกาหนดกรอบอตรากาลงเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน
6. การพจารณาเปรยบเทยบกบกรอบอตรากาลงขององคกรอนๆ : Benchmark
เปนการนาขอมลอตรากาลงในหนวยงานทมลกษณะใกลเคยงกนไปเปรยบเทยบกน เชน การ
เปรยบเทยบจานวนกรอบอตรากาลงของฝายการเจาหนาทในกรม ก. และฝายการเจาหนาทในกรม ข.
ซงมหนาทรบผดชอบคลายกน โดยมสมมตฐานวาแนวโนมของการใชอตรากาลงของแตละองคกรใน
ลกษณะงานและปรมาณงานแบบเดยวกน นาจะมจานวนอตรากาลงและการกาหนดตาแหนงท
คลายคลงกน
การรวบรวมขอมลโดยวธการทง 6 วธ จะทาใหการพจารณากาหนดกรอบอตรากาลงเปนไป
อยางเหมาะสมและมเหตมผลมากยงขน เชน หากวเคราะหจากยทธศาสตรและภารกจขององคกรแลว
พบวางานในหนวยงานหนงมความสาคญมาก และการเกบขอมลจากกระบวนการทางานและเวลา (FTE)
กพบวางานนเปนงานทใชเวลามาก นอกจากนนการเกบผลงานทผานมา (Driver) กพบวามผลงาน
จานวนมากเกดขนเมอเปรยบเทยบกบอดตทผานมา ในกรณทขอมลจากหลายแหลงบงชไปในทศทาง
เดยวกนเชนน กนาจะมเหตมผลเพยงพอทจะตองเพมอตรากาลงใหกบสวนราชการ เปนตน
โดยสรปอาจกลาวไดวากรอบความคดในการวเคราะหอตรากาลง (Effective Manpower
Planning Framework) เปนแนวทางใหสวนราชการมขอมลอยางเพยงพอสาหรบวเคราะหเพออธบาย
31
เหตผลเชงวชาการสาหรบการวางแผนอตรากาลงใหเหมาะสมกบภารกจ/งานของแตละหนวยงาน
นอกจากนสวนราชการยงสามารถนาขอมลเหลานไปใชประโยชนในเรองอนๆ ไดดวยจดแขงของการใช
ขอมลตามมตเวลาในการวเคราะหอตรากาลง ไดแก
• การใชขอมลทหลากหลายจะทาใหเกดการยอมรบไดมากกวา (โดยเปรยบเทยบ) หากจะตองม
การเกลยอตรากาลงระหวางหนวยงาน
• การศกษากระบวนจรง (Work process) จะทาใหไดเวลามาตรฐาน ทสามารถนาไปใชวด
ประสทธภาพในการทางานของบคคลไดอยางถกตอง รวมถงในระยะยาว สวนราชการสามารถนาผลการ
จดทากระบวนงานและเวลามาตรฐานนไปวเคราะห เพอการปรบปรงกระบวนการ(Process Re-
engineer) อนจะนาไปสการใชอตรากาลงทเหมาะสมและมประสทธภาพมากขน
• การเกบขอมลผลงาน (Driver) จะทาใหสามารถพยากรณแนวโนมของภาระงานซงจะเปน
ประโยชนในอนาคตตอสวนราชการในการเตรยมปรบแตงยทธศาสตรในการทางานเพอรองรบภารกจท
จะเพมขนหรอลดลง
การวเคราะหกรอบอตรากาลงไมไดมงเนนการเพมหรอลดจานวนอตรากาลงเปนสาคญ แตม
จดมงหมายเพอใหสวนราชการมแนวทางในการพจารณากรอบอตรากาลงทเปนระบบและมความคงเสน
คงวามากขน นอกจากนนยงมจดมงเนนใหสวนราชการพจารณาการกาหนดตาแหนงทเหมาะสม (Right
Jobs) มากกวาการเพม/ลดจานวนตาแหนง ตวอยางเชน เมอวเคราะหตนทนคาใชจาย (Supply
Pressure) แลว พบวาการกาหนดกรอบตาแหนงประเภททวไปอาจมความเหมาะสมนอยกวาการ
กาหนดตาแหนงประเภทวชาการในบางลกษณะงาน ทงๆ ทใชตนทนไมแตกตางกนมาก รวมทงเมอ
วเคราะหกระบวนการทางาน (FTE) กพบวาเปนงานซงมลกษณะทตองมการวเคราะหในสายอาชพ
มากกวาทจะเปนงานในเชงปฏบตงาน และสวนราชการอนกกาหนดตาแหนงในงานลกษณะนเปน
ตาแหนงประเภทวชาการ (Benchmarking) ถาเกดกรณเชนนกนาจะมเหตผลเพยงพอทจะกาหนด
กรอบอตรากาลงในลกษณะทเปนตาแหนงประเภทวชาการ โดยไมไดเพมจานวนตาแหนงของสวน
ราชการ เปนตน
2.1.7 แนวคดเรองการพจารณาและจดประเภทของบคลากรภาครฐ
การวางกรอบอตรากาลงใหสอดคลองกบภาระงาน โดยวางประเภทของบคลากรภาครฐตาม
ความเหมาะสมใหสอดรบกบแนวทางการบรหารภาครฐแนวใหม ทเนนความยดหยน แกไขงาย กระจาย
อานาจการบรหารจดการ มความคลองตว และมเจาภาพทชดเจน อกทงยงไดกาหนดใหเปนไปตาม
หลกการบรหารกจการบานเมองทดดวย ในการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐ ควรเนนใชอตรากาลง
แตละประเภทอยางเหมาะสมกบภารกจ โดยใหพจารณากรอบใหสอดคลองกบภารกจและลกษณะงาน
ของสวนราชการ ดงน
32
ขาราชการ : ปฏบตงานในภารกจหลก ลกษณะงานทเนนการใชความรความสามารถและ
ทกษะเชงเทคนค หรอเปนงานวชาการ งานทเกยวของกบการกาหนดนโยบายหรอลกษณะงานทมความ
ตอเนองในการทางาน
พนกงานราชการ : ปฏบตงานในภารกจรองและภารกจสนบสนน เปนงานทมกาหนด
ระยะเวลาเรมตนและสนสดแนนอนตามความจาเปนของภารกจ มการจางงานในระบบสญญาจางและ
ตอสญญาจางได
ลกจางประจา : ปฏบตงานทตองใชทกษะและประสบการณ เมอปรบใชระบบพนกงาน
ราชการหรอการจางเหมาบรการแทน จงไมมการกาหนดตาแหนงเพมใหมและไมมการบรรจบคคลใน
ตาแหนงดงกลาว
ลกจางชวคราว : ปฏบตงานเสรมในภารกจรอง ภารกจสนบสนน งานทมกาหนดระยะเวลา
การปฏบตงานเรมตนและสนสดทแนนอนตามโครงการหรอภารกจในระยะสน
โดยตามแนวทางทสานกงาน ก.พ. กาหนดจะมสดสวนของขาราชการ พนกงานราชการ
ลกจางประจาและลกจางชวคราวดงภาพท 2.7
ภาพท 2.6 แสดงการจดประเภทบคลากรภาครฐ
ทมา : สานกงาน ก.พ.
33
อยางไรกดเมอพจารณาจากลกษณะการจางงานในภาครฐพบวามลกษณะงาน ตาแหนง
คาตอบแทน สทธประโยชน การเลอนเงนเดอน คณสมบตบางประการ กรอบอตรากาลง การสรรหาและ
เลอกสรร วนเวลาทางาน การประเมนผลการปฏบตงาน วนย และการสนสดสญญาจางของเจาหนาท
ของรฐ จงแนะนามาตรฐานเกณฑการกาหนดประเภทของบคลากรภาครฐ ตามตารางตอไปน
ตารางท 2.4 แสดงเกณฑการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐ
ขอ เกณฑการกาหนดประเภทของ
บคลากรภาครฐ
กรณใช
แนะนาใหกาหนดเปน:
กรณไมใช
แนะนาใหกาหนด
เปน:
1 เปนภารกจหลก หรอหนาทความ
รบผดชอบหลกขององคกร
1. ขาราชการ
2. พนกงานราชการ (หากไมตดขด
ในเรองขอกฎหมาย)
1. พนกงานราชการ
2. ลกจางชวคราว
2 มผลตอเปาหมายเชงยทธศาสตร
และนโยบายขององคกรในระยะ
ยาว
1. ขาราชการ
2. พนกงานราชการ (พรอมวาง
แผนการทดแทนเมอครบสญญา)
1. ลกจางชวคราว
2. จางดาเนนการ
(Outsourcing)
3 มผลตอเปาหมายเชงนโยบายทม
กรอบเวลาเรมตน-สนสดในการ
ดาเนนการทชดเจน
1. พนกงานราชการ
2. ลกจางชวคราว
3. จางดาเนนการ (Outsourcing)
1. ขาราชการ (หาก
เ ป น เ ป า ห ม าย ท
ต อ เ น อ ง แ ล ะ
ดาเนนการในระยะ
ยาว)
4 ผลสมฤทธของงาน สมพนธกบ
ภารกจหลกขององคกร
1. ขาราชการ
2. พนกงานราชการ
1. ลกจางชวคราว
5 ตองการกาหนดระดบของบรการ
(Service Level) ทชดเจน เชน เวลา
เสรจสน สดสวนความผดพลาด
ฯลฯ
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
2. พนกงานราชการ
3. ลกจางชวคราว
1. ขาราชการ
6 องคกรขาดแคลนบคลากรในงาน
หลก (Core functions) และตองการ
ทมเททรพยากรไปในงานหลกแทน
ใหกาหนดบคลากรในภารกจรอง-
ภารกจส นบสนนเปนพนกงาน
ราชการหรอลกจางชวคราว
เ ก ล ย โ อ น
อ ต ร า ก า ล ง ใ ห
หน วย ง านท ข า ด
แคลนแทน
34
ขอ เกณฑการกาหนดประเภทของ
บคลากรภาครฐ
กรณใช
แนะนาใหกาหนดเปน:
กรณไมใช
แนะนาใหกาหนด
เปน:
7 ปจจบนมองคกร หรอหนวยงานใน
ภาครฐทใชบคลากรประเภทอน
แทนขาราชการเพอรบผดชอบงาน
ดงกลาว
1. พนกงานราชการ
2. ลกจางชวคราว
1. ขาราชการ
8 ตนทนการจางในระยะยาวของ
ขาราชการคมคากวา
1. ขาราชการ 1. พนกงานราชการ
2. ลกจางชวคราว
9 เปนงานทตองอาศยผ เ ชยวชาญ
พเศษ มประสบการณจากภายนอก
เปนทยอมรบในวงการทเกยวของ
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
(เปนรายโครงการ-กจกรรม)
2. พนกงานราชการ (เชยวชาญ
เฉพาะ, เชยวชาญพเศษ)
1. ลกจางชวคราว
10 เปนงานในลกษณะโครงการ หรอ
งานเรงดวนทมความสาคญและไม
อาจหาบคลากรจากภายในได
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
(เปนรายโครงการ-กจกรรม)
2. พนกงานราชการ
1. ลกจางชวคราว
11 เปนงานทตองดาเนนการเปนชวง-
ฤดกาลทชดเจน เชน ทกๆ 4 ป
ทกๆ 5 ป เปนตน
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
(เปนรายโครงการ-กจกรรม)
2. พนกงานราชการ
1. ลกจางชวคราว
12 เปนงานทตองดาเนนการอยาง
สมาเสมอและตดตอกนในระยะยาว
เกนกวา 5 ปขนไป
1. ขาราชการ
2. พนกงานราชการ (พรอมวาง
แผนการทดแทนเมอครบสญญา)
1. ลกจางชวคราว
2. จางดาเนนการ
(Outsourcing)
13 เ ป น ง า น ท ส ร า ง อ ง ค ค ว า ม ร
ความเชยวชาญทจาเปนในระยะ
ยาวแกองคกร
1. ขาราชการ
1. ลกจางชวคราว
14 เปนงานทสามารถหาผดาเนนการ
แทนในตลาดได (Availability of
outsourcing service)
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
1. ขาราชการ
2. พนกงานราชการ
3. ลกจางชวคราว
35
ขอ เกณฑการกาหนดประเภทของ
บคลากรภาครฐ
กรณใช
แนะนาใหกาหนดเปน:
กรณไมใช
แนะนาใหกาหนด
เปน:
15 เปนงานทสามารถกาหนดกรอบ
การดาเนนการหรอสญญาการจาง
งานไดอยางชดเจน
1. จางดาเนนการ (Outsourcing)
2. พนกงานราชการ
1. ขาราชการ (ใน
กรณทเปนภารกจ
หลก)
2. ลกจางชวคราว
(ภารกจสนบสนน)
ทมา : สานกงาน ก.พ.
นอกจากนนในการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐนอกจากจะพจารณาตามลกษณะ และ
คณสมบตขางตนแลว ใหคานงถงภารกจและประเภทงานของหนวยงานตามตาราง ดงตอไปน
ตารางท 2.5 แสดงแนวทางการกาหนดประเภทบคลากรภาครฐโดยพจารณาตามภารกจ
ภารกจ แนวทางการกาหนดประเภทของบคลากรภาครฐ
ภารกจหลก ควรพจารณากาหนดเปนขาราชการทงหมด / หรอเกอบทงหมดตามแนวคด
ทวาภาครฐควรปฏบตงานทสาคญ
ภารกจรอง ควรพจารณากาหนดใหเปนขาราชการประมาณรอยละ 50 ทเหลอเปน
บคลากรภาครฐประเภทอนๆ
ภารกจสนบสนน
ควรพจารณากาหนดใหเปนขาราชการประมาณรอยละ 20 ทเหลอเปน
บคลากรภาครฐประเภทอนๆ ทงนควรทบทวนปรบตาแหนงขาราชการในกลม
งานสนบสนนทวางไปใชการจางพนกงานราชการหรอการจางเหมาบรการ
แทน
ทมา : สานกงาน ก.พ
36
ภาพท 2.7 แสดงแนวทางการใชคนในองคกรภาครฐ
ทมา: สานกงาน ก.พ.
2.1.8 แนวคดเรองการกาหนดสายงานและตาแหนงงาน
การจดสรรอตรากาลงใหมประสทธภาพ สอดคลองกบภาระงาน ตลอดจนการกาหนดสายงาน
และคณสมบตใหตรงกบบทบาทมากยงขน โดยจดเนนคอ กาหนดสายงานทสอดคลองกบหนาทความ
รบผดชอบมากทสด พรอมทงเออตอการบรหารทรพยากรบคคล อนไดแก การโอนยาย การวางแผน
เสนทางความกาวหนาในสายอาชพ เปนตน ทงนควรพจารณาดวยวาอตรากาลงทมอยในปจจบน ม
คณสมบตทงในเชงคณภาพและปรมาณเปนอยางไรเพอใหสามารถบรหารกาหนดอตรากาลงใหเกด
ประโยชนสงสด โดยใหพจารณาความเหมาะสมในเชงคณสมบต ความร ทกษะ วฒการศกษา กลมอาชพ
ทเหมาะสมกบหนาทความรบผดชอบหลก กลาวคอสาหรบขาราชการ ใหดสายงานทมอยในองคกรเปน
หลก หากไมเพยงพอแนะนาใหดชอสายงานตามมาตรฐานตาแหนงในพระราชบญญตระเบยบขาราชการ
พลเรอน พ.ศ. 2551 ซงม 245 สายงานใน 8 กลมอาชพ และระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวย
พนกงานราชการ พ.ศ. 2547 กาหนดไว 6 กลมงาน ไดแก งานบรการ งานเทคนค งานบรหารทวไป งาน
วชาชพเฉพาะ งานเชยวชาญเฉพาะ หรองานเชยวชาญพเศษ
นอกจากนนการกาหนดตาแหนงยงควรองกบแนวทางตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการ
พลเรอน พ.ศ. 2551 ซงเนนการเขยนหนาทความรบผดชอบ ตามลกษณะงาน ประเภทตาแหนงและ
ระดบขนงานใหม ตามทฤษฎของ Charles Handy ซงเสนอใหพจารณางานในบทบาทหนาทของ
ตาแหนงงาน (Roles) มากกวาหนาทเฉพาะเจาะจงของแตละงาน (Description) ดงนนการกาหนดสาย
37
งานและตาแหนงงานจะเนนทผลสมฤทธ ผลผลต และผลกระทบของงาน ซงทาใหผบรหารและผดารง
ตาแหนงดงน
• เขาใจและมความชดเจนในผลสาเรจของงาน ซงจะทาใหสามารถวางแผนการทางานและ
ดาเนนการใหเกดผลสมฤทธไดอยางมประสทธภาพสงสด
• สามารถคดคน ปรบแตง สรางสรรควธและกระบวนการใหม ตามองคความร แนวคดและ
เทคโนโลยใหมๆ ไดหากยงสามารถบรรลตามผลสาเรจทงานตองการ โดยไมตองปรบเปลยนการกาหนด
ตาแหนง
สามารถเขาใจหนาทรบผดชอบหลกของแตละตาแหนงงานทาไดอยางกระชบ สน เขาใจงาย
และครอบคลมในเวลาอนสน นอกจากนนยงงายในการทบทวนและปรบแตงหนาทรบผดชอบหลกหาก
ภารกจและยทธศาสตรขององคกรเปลยนแปลงไป
2.2 นโยบายดานกาลงคนภาครฐ
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2557).มาตรการบรหารและพฒนากาลงคน
ภาครฐ (พ.ศ.2557 - 2561).คณะรฐมนตร ในการประชมเมอวนท 15 ตลาคม พ.ศ.2556 ไดมมต
เหนชอบมาตรการบรหารและพฒนากาลงคนภาครฐ (พ.ศ.2557 - 2561) ตามทคณะกรรมการกาหนด
เปาหมายและ ตามทคณะกรรมการกาหนดเปาหมายและนโยบายภาครฐ (คปร.) เสนอ เพอใหสวน
ราชการมอตรากาลงเพยงพอตอการปฏบตราชการและบรการประชาชน รวมทงเปนการสงเสรมใหสวน
ราชการใชกาลงคนทมอยอยางมประสทธภาพและเกดความคมคา อนจะสงผลใหขนาดกาลงคนภาครฐ
และคาใชจายดานบคคลมความเหมาะสมกบบทบาทภารกจ โดยกาหนดแนวทางการบรหารจดการ
อตรากาลงขาราชการไววา :
(1.) ไมยบเลกอตราขาราชการในภาพรวม และจดสรรอตราขาราชการพลเรอนสามญ
ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา และขาราชการตารวจ ทวางจากผลการเกษยณอายคนใน
ภาพรวมของกระทรวง หรอองคกรกลางบรหารทรพยากรบคคล เพอให อ.ก.พ.กระทรวง หรอองคกร
กลางบรหารทรพยากรบคคล สามารถพจารณาเกลยอตรากาลงใหสอดคลองกบความจาเปนตามภารกจ
ของแตละสวนราชการ ไดอยางคลองตวและรวดเรว โดยอาศยอานาจตามกฎหมายวาดวยระเบยบ
ขาราชการแตละประเภท ทงนตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทกาหนดไวในมตคณะรฐมนตร
(2.) ไมเพมอตรากาลงขาราชการตงใหมในภาพรวมสาหรบขาราชการทกประเภท ยกเวนกรณ
จาเปนทไมอาจหลกเลยงได ใหสวนราชการจดทาคาขออตราขาราชการตงใหม โดยเสนอคปร.พจารณา
หาก คปร.พจารณาเหนควรใหมการเพมอตราขาราชการตงใหม ใหนาเสนอคณะรฐมนตรพจารณาตอไป
สาหรบกรณความจาเปนทไมอาจหลกเลยงไดซงอาจไดรบการพจารณาใหเพมอตราขาราชการตงใหมม
2 กรณ คอ (1) มการจดตงหนวยงานหรอสวนราชการระดบกระทรวงหรอกรมขนใหม และจาเปนตองม
เจาหนาทปฏบตงาน และ (2) เปนงานทตองดาเนนการตามนโยบายสาคญของรฐบาล ยทธศาสตร
38
ประเทศ หรอคณะรฐมนตรไดสงการใหดาเนนการตามทกาหนดไวในกฎหมาย และมเงนงบประมาณท
ใชดาเนนการแลว ถาไมดาเนนการจะทาใหเกดผลเสยหาย
สานกงาน ก.พ.ในฐานะเลขานการรวม คปร.ไดจดทารายละเอยดของแนวทางปฏบตตาม
มาตรการ ขนตอน วธการ เพอใหสวนราชการใชเปนแนวทางในการดาเนนการตามมาตรการบรหาร
จดการอตรากาลงปกต กรณการเกลยอตราวางจากผลการเกษยณอายเมอสนปงบประมาณ ใหแกสวน
ราชการในกระทรวง หรอสงกดองคกรกลางบรหารทรพยากรบคคล และกาหนดแนวทางการดาเนนการ
ในสวนของการสงเสรม สนบสนนการนามาตรการบรหารจดการเชงยทธศาสตร ประกอบดวย (1)
ยทธศาสตรการวางแผนบรหารกาลงคนใหเกดประโยชนสงสด (2) ยทธศาสตรการพฒนากาลงคนและ
สรางความพรอมเชงกลยทธ (3) ยทธศาสตรการดงดดและรกษากาลงคนทมคณภาพในภาครฐ เพอเปน
กลไกในการบรหารและพฒนากาลงคนของภาครฐใหสามารถขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรการ
พฒนาประเทศของรฐบาลไดอยางมประสทธภาพยงขน
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2559).ไดจดประชมชแจงแนวทางการขอรบการ
จดสรรอตราขาราชการเพมใหมของสวนราชการ ในวนท 18-19 กรกฎาคม พ.ศ.2559 ณ โรงแรม
รชมอนด จงหวดนนทบร โดยไดอางถงนโยบายดานกาลงคนของรฐบาล จากมตคณะรฐมนตร ขอสงการ
นายกรฐมนตร และคาชแจงนโยบายรฐบาล ทเกยวของกบเรองอตรากาลงขาราชการ ดงน
มตคณะรฐมนตร วนท 30 กนยายน พ.ศ.2558 เรอง การเพมอตราขาราชการตงใหมใหกบ
สวนราชการ ปงบประมาณ พ.ศ.2558 ใหสวนราชการหลกเลยงการนาเงนนอกงบประมาณไปใชใน
การบรรจแตงตงเจาหนาทเพอปฏบตงานในหนวยงานของตน ทงนเพอปองกนมใหเกดปญหาเจาหนาท
กลมดงกลาวเรยกรองขอใหบรรจแตงตงเปนขาราชการในภายหลง ในกรณทสวนราชการใดมความ
จาเปนในการเพมอตราขาราชการตงใหมใหสวนราชการนนดา เนนการตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 15
ต.ค. 2556 เรอง มาตรการบรหารและพฒนากาลงคนภาครฐ (พ.ศ. 2557 - 2561) โดยเครงครด
มตคณะรฐมนตร วนท 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 เรองการเพมอตราขาราชการตงใหม
ปงบประมาณ พ.ศ.2559 (7 หนวยงาน) งบประมาณดาเนนการใหเปนไปตามความเหนของสานก
งบประมาณทเหนควรใหหนวยงานปรบแผนการปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณ ประจาป
งบประมาณ พ.ศ.2559 ดาเนนการเปนลาดบแรกกอน สวนคาใชจายทจะเกดขนในปงบประมาณตอๆไป
ใหจดทาแผนการปฏบตงานและแผนการใชจายงบประมาณเพอเสนอขอตงงบประมาณรายจายประจาป
ตามความจาเปนและเหมาะสมตามขนตอน
มตคณะรฐมนตร วนท 8 ธนวาคม พ.ศ.2558 เรองขอเสนอแนะเพอการปฏรปตามมาตรา
31 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (เรองการปรบโครงสรางอานาจสวนกลาง สวนภมภาค และ
39
สวนทองถน) : การกาหนดบทบาทภารกจ ขอบเขตอานาจหนาท และโครงสรางองคกรทเหมาะสม
ชดเจน ตองพจารณาระดบของงานในภารกจนนๆ วา สวนกลางหรอสวนภมภาคควรรบผดชอบงาน
ลกษณะใดและระดบใด
มตคณะรฐมนตร วนท 5 เมษายน พ.ศ.2559 เรองการดาเนนการตามมาตรการทบทวน
บทบาทภารกจของสวนราชการ : การถายโอนภารกจภาครฐ เหนชอบในหลกการแนวทางการตดตาม
ผลการดาเนนการถายโอนงาน พรอมทงขอเสนอแนะและมาตรการการขบเลอนการถายโอนงาน ตามท
ก.พ.ร.เสนอ
มต ก.พ. ตามหนงสอสานกงาน ก.พ.ท นร 1200/ว 10 ลงวนท 26 เมษายน พ.ศ.2559
เรองการดาเนนการตามมาตรการทบทวนบทบาทภารกจของสวนราชการ : การถายโอนภารกจภาครฐ
เพออนวตใหเปนไปตามมตคณะรฐมนตร วนท 5 เมษายน พ.ศ.2559 ใหสวนราชการดาเนนการตามมต
คณะรฐมนตร ดงน
1.ขอเสนอแนะ/มาตรการขบเคลอนการถายโอนงาน
- สวนราชการทบทวนบทบาทภารกจและเสนองานทตองถายโอนเพมเตมจากมต ก.พ.ร.
- เมอสวนราชการ (ทสามารถถายโอนงานได) ขอปรบโครงสราง ตองเสนอการถายโอน
งานควบคไปดวย
- ใหสวนราชการทบทวนและปรบปรงแกไขกฎหมายทไมเออตอการถายโอน
- ใหภาครฐจดสรรงบอดหนนในระยะแรกสาหรบผรบบรการทมรายไดนอย/เกษตรกร ซง
อดตไมเสยคาบรการ
- ไมสนบสนนอตรากาลงและงบประมาณเพมเตมแกสวนราชการทไดถายโอนใหภาคสวน
อนไปแลว
- ใหเกลย/ตดโอนอตรากาลง และพฒนาศกยภาพบคลากร เพอปฏบตงานอนแทนงานท
ถกยบเลก/ถายโอน
- เมอสวนราชการดาเนนการถายโอนงานแลว สวนราชการตองปรบปรงประสทธภาพการ
ทางาน รวมทงสมรรถนะของบคลากรในหนวยงานใหเหมาะสม
(2.) แนวทางการตดตามผลการดาเนนการถายโอนงาน
- สวนราชการแตงตงคณะทางาน/มอบหมายผรบผดชอบการถายโอนงาน
- สวนราชการอาจจดรบฟงความเหนจากผทเกยวของเพอนามาปรบปรงการถายโอน
ภารกจใหเหมาะสม
40
จากขอสงการนายกรฐมนตร/นโยบายรฐบาล จากในการประชมหวหนาสวนราชการระดบ
กระทรวง เมอวนท 22 เมษายน พ.ศ.2559
(1.) ใหทกสวนราชการจดทายทธศาสตร/แผนงาน/โครงการ สาหรบการปฏบตราชการระยะ
20 ป โดยพจารณาใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
(ทก 5 ป) และสงให สลน.
(2.) ใหทกสวนราชการรายงานความคบหนาการดาเนนการตามนโยบายรฐบาลสงให สลน.ทก
วนท 5 ของเดอน
(3.) ใหทกสวนราชการดาเนนการปรบโครงสรางสวนราชการภายใน เพอรองรบการขบเคลอน
ภารกจ/งานตามยทธศาสตร นโยบาย และการมอบหมายตามภารกจพเศษ (Agenda Based)
(4.) ใหทกสวนราชการพจารณาจดสรรอตรากาลงภายในหนวยงาน และการมอบหมายงานให
สอดคลองกบการปรบโครงสรางสวนราชการภายในใหม โดยแยกเปนแผนอตรากาลงรองรบการปรบ
โครงสรางสวนราชการภายในใหม แผนอตรากาลงรองรบภารกจระยะสน (ปพ.ศ. 2559 - 2560) และ
ระยะยาวตามยทธศาสตรชาต 20 ป
มตคณะรฐมนตร วนท 31 พฤษภาคม พ.ศ.2559 ใหทกสวนราชการทเสนอขอเพมอตรากาลง
ขาราชการตอ คปร. พจารณาทบทวนการเสนอขอเพมอตรากาลง โดยคานงถงภาระงบประมาณทเปน
คาใชจายดานบคลากรและปรมาณภารกจเปนสาคญ ทงน ใหพจารณาความเปนไปไดในการจดจางผทม
คณวฒพเศษมาดาเนนการเฉพาะกจ รวมทงการจางพนกงานราชการเพอทดแทนการบรรจขาราชการ
ดวย
มตคณะรฐมนตร วนท 21 มถนายน พ.ศ.2559 ใหทกสวนราชการใหความสาคญกบการ
ปฏบตงานทมงใหเกดผลลพธทมคณภาพมากกวาปรมาณงาน โดยเฉพาะการแกไขปญหาความเดอดรอน
ของประชาชน และคานงถงความพงพอใจของประชาขนเปนหลก ทงน หากภารกจใดมความจาเปนตอง
ใชบคลากรเพมเตม ใหพจารณาใชวธการจางพนกงานจากภายนอกองคกร (Outsource) ตามความ
เหมาะสม โดยใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ และมตคณะรฐมนตรทเกยวของ
คาชแจงนโยบายของรฐบาลเรองการแกปญหาระบบราชการ วนท 19 มถนายน พ.ศ.2559
รองนายกรฐมนตร นายวษณ เครองาม ไดชแจงนโยบายรฐบาลในการขบเคลอนกฎหมาย ระบบราชการ
กระบวนการยตธรรม ในสวนการแกปญหาระบบราชการในระยะตอไป (มถนายน พ.ศ.2559 - 2560)
ไดแก
- รวมกบเอกชน (ประชารฐ) ตรวจสอบกฎหมายทไมจาเปน/ลาสมย
- ลดเวลาการตดตอราชการ/เพมศนยบรการรวม/กระจายอานาจสภมภาค
41
- เพมบทบาทใหศนยตอตานทจรตของกระทรวงทมอยแลว/ออก พ.ร.บ.ใหมๆ ปองกนการ
ทจรต/รฐธรรมนญมมาตรการปราบโกง
- วางหลกเกณฑการแตงตงปลดกระทรวง – อธบด/ประเมนองคการมหาชน/ควบคม
จานวนขาราชการ/ทบทวนระบบคาตอบแทน
“ จะดแลควบคมจานวนขาราชการไมใหเพมจานวนมากขน และควบคมดแลคาใชจาย”
จากนโยบายรฐบาล มตคณะรฐมนตร และขอสงการนายกรฐมนตรดงกลาวขางตน สานกงาน ก.พ.ไดจด
ประชมชแจงหลกเกณฑ วธการ และแนวทางการดาเนนการในการขออตราขาราชการเพมใหมใหแกทก
สวนราชการในเดอนกรกฏาคม พ.ศ.2559 เพอใหทกสวนราชการดาเนนการใหเปนแนวทางเดยวกนให
แลวเสรจภายในเดอนเมษายน พ.ศ.2560
2.3 งานวจยทเกยวของกบการวางแผนอตรากาลง
กฤษดา แสวงด (2551) ศกษาสถานการณกาลงคนพยาบาลวชาชพในประเทศไทย โดยม
วตถประสงคเพออธบายเกยวกบอปทานพยาบาลวชาชพในประเทศไทย ในดานโครงสรางและขนาดของ
กาลงคน แนวโนมการเพมและการสญเสยกาลงคน รวมทงสถานการณการขาดแคลนกาลงคนพยาบาล
วชาชพเมอเปรยบเทยบกบอปสงค โดยทาการวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทตยภม ไดแก ขอมลผขน
ทะเบยนรบใบอนญาตประกอบวชาชพฯของสภาการพยาบาล ในชวง พ.ศ.2543 – 2548 และขอมลการ
ออกจากราชการของพยาบาลวชาชพ สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข การศกษาพบวา ณ วนท 31
ธนวาคม 2548 มพยาบาลวชาชพในวยทางานทงหมด 97,942 คน เปนผทประกอบอาชพในระบบ
บรการสขภาพ 88,440 คน หรอรอยละ 90.3 ในขณะทความตองการพยาบาลวชาชพของประเทศใน
ชวงเวลาเดยวกนนเทากบ 119,700 คน อตราเตมกาลงคานวณตามความตองการบรการสขภาพของ
ประชาชน ดงนนจงยงขาดแคลนพยาบาลวชาชพอยประมาณ 31,260 อตราเตมกาลง ทามกลางความ
ตองการบรการสขภาพภายในประเทศทสงขนน การเพมขนาดกาลงคนกลบลดลง โดยพบวาการเพม
สทธของพยาบาลวชาชพใน พ.ศ.2548 ลดลงถงรอยละ 35.29 เมอเทยบกบ พ.ศ.2543 เนองจากในชวง
พ.ศ.2542 – 2548 มการลดกาลงการผลตพยาบาลวชาชพลงกวารอยละ 40 และมการสญเสยพยาบาล
ออกจากวชาชพเพมขนจากอตรารอยละ 2.35 ในพ.ศ.2543 เปนรอยละ 4.15 ในพ.ศ.2548 ซงสงผลให
อายการทางานเฉลยสนลงเหลอเพยงเฉลย 22 ปจากเมอเรมทางาน นนคอโดยเฉลยพยาบาลจะทางาน
ถงอายประมาณ 45 ปเทานน และหากตองการพยาบาลวชาชพในขนาดทตองการดงกลาวจะตองผลต
พยาบาลเพมถงปละประมาณ 9,000 คน ซงเกนกาลงการผลตพยาบาลวชาชพทมอยประมาณ 8,000
คนตอปเทานน นอกจากนนยงพบวาโครงสรางอายของพยาบาลวชาชพมลกษณะเปนโครงสรางของ
กาลงแรงงานสงอาย โดยมพยาบาลทอาย 45 ปขนไปในสดสวนทสงถงรอยละ 20.14 ซงอาจสงผลให
การขาดแคลนพยาบาลวชาชพเขาสภาวะวกฤตในอกประมาณ 5 ปขางหนา ดงนน จงมความจาเปนตอง
กาหนดยทธศาสตรกาลงคนดานการพยาบาลในระดบชาต รวมทงพฒนากลยทธการผลกดนนโยบาย
42
และยทธศาสตรทชดเจน และควรกาหนดมาตรการทงระยะสนและระยะยาวเกยวกบการพฒนานโยบาย
และกระบวนการวางแผนกาลงคน การพฒนาหลกสตร การพฒนาเพอเพมผลตภาพของกาลงคน การ
บรหารจดการเกยวกบการใชและการกระจายกาลงคนอยางมประสทธภาพ รวมทงการธารงรกษา
กาลงคนดานการพยาบาลเพอลดการสญเสย
ศภโชค จตรวาณช (2553) ศกษาสถานการณกาลงคนและปรมาณงานดานประสาทศลยศาสตร
ของประเทศไทยปจจบน : ปญหาและแนวทางแกไข พบวาในป 2551 มประสาทศลยแพทยทยงคง
ปฏบตงานดานประสาทศลยศาสตรในระบบราชการอย 236 คน ปจจบนป 2553 มประสาทศลยแพทย
ทไดรบวฒบตรจากแพทยสภา 314 คน อนมตบตร 35 คน เสยชวต 2 คน ทางานอยในตางประเทศ 2
คน รวมเปนประสาทศลยแพทยทอยในประเทศไทย 345 คน ในจานวนนมผทเกษยณอายราชการหรอ
ลาออกจากราชการแลว 77 คน ยงอยในราชการและเลกปฏบตงานดานวชาชพดานประสาทศลยศาสตร
ในภาครฐแลว 16 คน รวมคงเหลอประสาทศลยแพทยทยงปฏบตงานประสาทศลยศาสตรในระบบ
ราชการอย 252 คน โดยแบงเปนประศาทศลยแพทยทปฏบตงานในกรงเทพมหานคร 127 คน และใน
สวนภมภาค รวม 125 คน (สงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 100 คน สถาบนประสาท
เชยงใหม 3 คน กระทรวงศกษาธการ 14 คน กระทรวงกลาโหม 8 คน) คดเปนอตราสวนประสาท
ศลยแพทยตอประชากร 1: 213,000 หากเปรยบเทยบกบคาเฉลยของสหภาพยโรป 1: 99,152 คดเปน
2: 15 เทาของประเทศไทย ดานการผลต ปจจบนแพทยสภาไดอนมตใหมการฝกอบรมแพทยประจา
บานสาขาประสาทศลยศาสตรไดปละ 28 อตรา ให 8 สถาบนฝกอบรม แตในขอเทจจรงหากแบงการ
ผลตประสาทศลยแพทยออกเปน 2 ชวง ตงแต พ.ศ.2512 – 2534 ผลตไดเฉลย 4.5 คน/ป และในชวงป
พ.ศ.2535 – 2553 ผลตไดเฉลย 11.7 คน/ป หากเปรยบเทยบกบคาเฉลยของสหภาพยโรป อยท 5.2%
ของประสาทศลยแพทย จงมจานวนทควรเปนในประเทศไทยคอ 18.1คน/ป ซงเหนไดอยางชดเจนวา
กาลงการผลตไมมทางทจะทนและเพยงพอตอภาระงานทมอยในปจจบนและทจะเพมขนในอนาคต ผ
ศกษาเสนอแนวทางแกไขในระยะสน (1) ใหจดศนยการสงตอตตยภมดานประสาทศลยศาสตรใหมเพอ
กระจายภาระงานและประสานบรการอยางเปนระบบเพอใหผปวยเขาถงบรการทมมาตรฐานตามเกณฑ
และบรบทของประเทศไทย มระบบการประเมนผลและพฒนาอยางตอเนองและยงยน (2) เพม
คาตอบแทนตามสาขาวชาชพทขาดแคลนและเพมคาตอบแทนตามปรมาณงานและภาระงาน (จานวน
หตถการ) (3) สงเสรมความกาวหนาในระบบราชการ และแนวทางแกไขระยะยาว คอ (1) เพมประสาท
ศลยแพทยในโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป สงกดกระทรวงสาธารณสขในสวนภมภาคใหมอยาง
นอย 3 คนตอโรงพยาบาล (2) เพมแรงจงใจในการเขาฝกอบรมแพทยประจาบานสาขาประสาท
ศลยศาสตร เพอเพมการผลตอยางเปนระบบ (3) สงเสรมใหโรงพยาบาลศนยสงกดกระทรวงสาธารณสข
ทมศกยภาพ เปนสถาบนสมทบในการฝกอบรมแพทยประจาบานฯ
43
บทท 3
วธดาเนนการศกษา
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป กรม
ควบคมโรค ประกอบดวยการวเคราะหเอกสารและสออเลกทรอนกส (Documentary Analysis) การ
สอบถามความตองการอตรากาลงเพมใหมของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค และความคดเหนจาก
ทประชมคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค โดยกาหนดขนตอนไวดงน
3.1 ประชากรและวธการเลอกกลมตวอยาง
3.2 วธการศกษา
3.3 เครองมอทใชในการศกษา
3.4 วธการรวบรวมขอมล
3.5 วธวเคราะหขอมล
3.1 ประชากรและวธการเลอกกลมตวอยาง
ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ หนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค ทงสวนกลางและสวน
ภมภาคและเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง จานวนทงสน 41 แหง
3.1 วธการศกษา
วธการศกษา ประกอบดวย ขนตอนดาเนนการดงน
3.1.1 การศกษาเอกสารและสออเลกทรอนกสเกยวกบ
(1) ความเชอมโยงและสอดคลองระหวางยทธศาสตรกรมควบคมโรคกบยทธศาสตร
กระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(2) อานาจหนาทและโครงสรางทรองรบภารกจตามยทธศาสตรกรมควบคมโรค
(3) กรอบอตรากาลงตามจรงในปจจบนและกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรม
ควบคมโรค
3.1.2 การวเคราะหขอมลทเกยวของดงน
(1) วเคราะหความตองการอตรากาลงเพมอตรากาลงทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป จากผลสารวจความตองการของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค จานวน 41
หนวยงาน
(2) แบบวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลง
ตามจรง
44
(3) วเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค
(4) วเคราะหเปรยบเทยบตาแหนงวางกบกรอบอตรากาลงตามจรง
(5) วเคราะหเปรยบเทยบความตองการเพมอตรากาลงกบอตรากาลงสวนขาด/เกน
(6) วเคราะหผลจากความตองการเพมอตรากาลง ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564) ของ
หนวยงานระดบกอง
3.1.3 ศกษาความคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค ในการ
ประชมคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค วนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2559
และวนท 9 มกราคม พ.ศ.2560
3.3 เครองมอทใชในการศกษา
3.3.1 เอกสารและสออเลกทรอนกส ทเกยวของกบ
(1) ความเชอมโยงและสอดคลองระหวางยทธศาสตรกรมควบคมโรคกบยทธศาสตร
กระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(2) อานาจหนาทและโครงสรางทรองรบภารกจตามยทธศาสตรกรมควบคมโรค
(3) กรอบอตรากาลงในปจจบนและกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรค
3.3.2 แบบวเคราะหขอมล ดงน
(1) แบบประมาณการความตองการอตรากาลงเพมใหมทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป
(2) แบบวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงสทธ ระยะท.......(พ.ศ............-.............)
(3) แบบสรปความตองการอตรากาลงเพมใหม ตามยทธศาสตรชาต 20 ป
(4) แบบวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1
ธนวาคม พ.ศ. 2559
(5) แบบวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลง
ตามจรง
(6) แบบวเคราะหเปรยบเทยบความตองการเพมอตรากาลงในระยะท 1 กบอตรากาลง
สวนขาด/เกน จากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลงตามจรงกบกรอบอตรากาลงทควรจะเปน
(7) แบบวเคราะหผลจากความตองการเพมอตรากาลง ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564)
ของหนวยงานระดบกอง
3.4 วธการรวบรวมขอมล
3.4.1 การสบคนเอกสารและสออเลกทรอนกส ทเกยวของกบเนอหาทกาหนดในขอ 3.1.1
45
3.4.2 การสารวจความตองการเพมอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบแผน
ยทธศาสตรชาต 20 ป ของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค จานวน 41 หนวยงาน
3.4.3 การเขารวมประชมคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค เมอวนท
17 พฤศจกายน พ.ศ.2559 และวนท 9 มกราคม พ.ศ. 2560
3.5 วธวเคราะหขอมล
ผศกษาดาเนนการวเคราะหขอมลจากเอกสารทกาหนดในขอ 3.3.1 และขอ3.3.2 ดวยวธการ
วเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis)
46
บทท 4
ผลการศกษา
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรค ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) ผศกษาขอเสนอผลการศกษาโดยแบงออกเปน 4 สวนดงน
สวนท 1ผลการศกษาความเชอมโยงและความสอดคลองระหวางยทธศาสตรกรมควบคมโรคกบ
ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
สวนท 2ผลการศกษาอานาจหนาทของกรมควบคมโรคและโครงสรางทรองรบภารกจตาม
ยทธศาสตรกรมควบคมโรค
สวนท 3 ผลการศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป ใน 3 ประเดน คอ
3.1 กรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค
3.2 กรอบอตรากาลงทควรจะเปนและสวนขาด/สวนเกน
3.3 ผลการสารวจความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต 20 ป ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค
สวนท 4 ผลการสารวจความคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคม
โรคเกยวกบความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
สวนท 1 ผลการศกษาความเชอมโยงและความสอดคลองระหวางยทธศาสตรกรมควบคมโรคกบ
ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
จากแนวคดและความเชอมโยงยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรสาธารณสข สการดาเนนงานปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพ ในระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) ประกอบดวย
1.1 การพฒนาอยางยงยน สยทธศาสตรชาต “มนคง มงคง ยงยน”
1.2 การขบเคลอนประเทศไทยดวยโมเดล 4.0
1.3 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
1.4 ยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป
1.5 กรอบยทธศาสตรการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 20 ป
1.6 ยทธศาสตรพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 5 ป
1.7 ความเชอมโยงยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง ยทธศาสตรการปองกนควบคมโรค
และภยสขภาพ สการขบเคลอนยทธศาสตรกรมควบคมโรค
1.8 เปาหมายและตวชวดการดาเนนงานของกรมควบคมโรคป พ.ศ.2560
1.9 นโยบายผบรหารในสวนทเกยวของ
47
1.1การพฒนาอยางยงยน สยทธศาสตรชาต “มนคง มงคง ยงยน”
จากการพฒนาแหงสหสวรรษ (Development Goals - MDGs) ททกประเทศจะตองบรรล
ใหไดใน 8 เปาหมายภายในป ค.ศ.2015 (พ.ศ.2558) ยงพบวาไมอาจบรรลตามเปาหมายได โดยเฉพาะ
การขจดความยากจน ความหวโหย ความไมเทาเทยมทางเพศ การศกษา สาธารณสข ในประเทศทกาลง
พฒนายงคงเผชญปญหาตดกบดกโครงสรางการพฒนา และเปนสงคมทมประชากรกลมเปราะบางอย
จานวนมาก สงผลใหปญหาทางสขภาพ อาทอนามยแมและเดก การควบคมโรคเอดส วณโรค และ
มาลาเรย (ATM) ทคาดวาจะสามารถขจดใหหมดสนไปแตพบวายงคงเปนปญหาอย ดงนนองคการ
สหประชาชาต (The United Nation - UN) จงไดสานตอเปาหมายพฒนาอยางตอเนอง โดยในเดอน
กนยายน ค.ศ.2015 ผนานานาประเทศไดรวมลงนามในขอตกลงวาระการพฒนาทเรยกวา “การพฒนา
อยางยงยน” (Sustainable Development Goals - SDGs) เพอบรรลเปาหมายการพฒนาภายในป
ค.ศ.2030 เนนการพฒนาทสมดลระหวางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมประกอบดวย 17 เปาหมาย
ไดแก ขจดความยากจนทกรปแบบในทกท สงเสรมความกนดอยดในทกชวงอาย สรางความเทาเทยมใน
การศกษา ทางเพศ การพฒนาเศรษฐกจอยางยงยน ลดความเหลอมลา พฒนาเมองพฒนาสงคม ระบบ
นเวศนอยางยงยน และสรางความรวมมอในระดบโลกเปนตน
การพฒนาอยางยงยน มงเนนความทาทาย สรางความรวมมอระหวางภาคสวนตางๆ และ
ระหวางประเทศใหเกดความสมดลการพฒนาใน 3 มต ไดแก การเตบโตทางเศรษฐกจ ความยงยน
สภาพแวดลอม และดานสงคม ปจจยหลกทเปนโอกาสการพฒนาทสาคญคอ รวมการพฒนาเขาไว
ดวยกน (inclusive) เปนสากล (universal) บรณาการ (integrated) มงเนนเฉพาะท (locally -
focused) และขบเคลอนดวยเทคโนโลย (technology - driven)
จากวาระการพฒนาเพอนาไปสความยงยนของประเทศและสงคมโลก ประเทศไทยไดวางแผน
ยทธศาสตรการพฒนาประเทศใหสอดคลองกบปญหาทประเทศเผชญอย กลาวคอ ประเทศไทยยงตดกบ
ดกประเทศรายไดปานกลางมานาน จะเหนไดจากชวง 50 ปทผานมาในชวงระยะแรก (พ.ศ.2500 -
2536) เศรษฐกจไทยเตบโตอยางตอเนองเฉลยรอยละ 7 – 8 ตอป ในชวงระยะถดมา (พ.ศ.2537 –
ปจจบน) มการเตบโตเฉลยเพยงรอยละ 3 – 4 ตอป เทานน รายไดประชาชาตตอหวของประชาชน (GNI
per capita) ในป พ.ศ.2553 เพมขนเปน 156,643 บาท ซงทาใหธนาคารโลกไดขยบฐานะประเทศไทย
เปนประเทศรายไดปานกลาง ความเหลอมลารายไดและความไมสมดลของการพฒนา เหลานเปนปญหา
ทอยกบประเทศไทยมานาน ตลอดจนการเตรยมความพรอมรบมอกบความผนผวนของเศรษฐกจโลก
พชผลเกษตรตกตา วกฤตภยแลง นอกจากนการเปลยนแปลงโครงสรางทางประชากรไทยทเขาสสงคม
ผสงอาย มประชากรผสงอายมากกวารอยละ 10 ของประชากร ขณะทอตราการเจรญพนธรวมของ
ประชากรไทยตากวาระดบทดแทนอยทอตรา 1.62 และมแนวโนมลดลง ซงสะทอนใหเหนถงภาระพงพง
และปญหาทางสขภาพ คณภาพชวตสงคมทจะมเพมมากขน หากไมมการจดการและดแลสขภาพ
ประชาชนตามกลมวยใหเหมาะสม
48
รฐบาลปจจบนไดมแนวคดในการปฏรปประเทศ โดยวางกรอบยทธศาสตรการพฒนาไว 20 ป
เพอไปสวสยทศน “ประเทศไทยเปนประเทศทมนคง มงคง ยงยน”มงเนนการพฒนาทใหเกดความสมดล
เศรษฐกจทเขมแขง สงคมทมคณภาพ คนไทยเปนมนษยทสมบรณ และสงแวดลอมทนาอย ขบเคลอน
ดวยโมเดลประเทศไทย 4.0 เปนการขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจไปส
เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม ประเทศไทย 4.0 จงเปนการถกทอเชอมโยงเทคโนโลยหลกทตนนา
เพอสรางความแขงแกรงอตสาหกรรมเปาหมายทอยกลางนาและผประกอบการรายใหม (startup) ทอย
ปลายนา โดยใชพลง “ประชารฐ” ในการขบเคลอน ผมสวนรวมหลกภาคสวนตางๆ และรฐเปน
ผสนบสนน ภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดงภาพท 4.1
ภาพท 4.1แสดงกรอบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป(พ.ศ.2560 – 2579)
ทมา : สานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
การพฒนาดจตอลเปนกลไกสาคญหนงในการขบเคลอนเศรษฐกจและสงคม เปนการนา
เทคโนโลยทเหมาะสมมาชวยในการจดการปญหาตามบรบทความทาทายในการพฒนาประเทศไทย
ไดแก การกาวขามกบดกรายไดปานกลาง การพฒนาขดความสามารถของเกษตรอตสากรรมบรการ การ
แกไขปญหาความเหลอมลาของสงคม การบรหารจดการผสงอาย การแกไขปญหาคอรปชน การพฒนา
ศกยภาพคนในประเทศ รวมทงการปรบตวและการฉกฉวยโอกาสจากเวทการคาการลงทนระดบโลก
โดยทศทางการพฒนาประเทศตามแผนดจตอลไทยแลนด คอการพฒนาเศรษฐกจสงคมไปสแนวคดใหม
กระบวนการเรยนรใหม กระบวนการทางานใหม โมเดลธรกจใหม วถชวตใหมของทกภาคสวนของสงคม
โดยปฏรปประเทศไทยสดจตอลไทยแลนด หมายถงประเทศสามารถสรางสรรคและใชประโยชนจาก
49
เทคโนโลยอยางเตมศกยภาพในการพฒนาโครงสรางพนฐาน นวตกรรม ขอมล ทนมนษย และทรพยากร
เพอขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไปสความมนคง มงคง และยงยน
1.2 การขบเคลอนประเทศไทยดวยโมเดล 4.0
การพฒนาในศตวรรษท 21 หลายประเทศไดกาหนดโมเดลพฒนาเศรษฐกจในรปแบบใหมเพอ
สรางความมงคงใหแกประชาชาตในประเทศของตน อาท สหรฐอเมรกาโมเดลชาตแหงผสราง (A
nation of maker) ประเทศองกฤษโมเดลออกแบบนวตกรรม (Design of innovation) ประเทศ
อนเดยโมเดลผลตในอนเดย (Made in India) ประเทศเกาหลใตโมเดลเศรษฐกจสรางสรรค (Creative
economy) และมาเลเซยโมเดลเศรษฐกจใหม (New economic Model - NEM) เปนตน
สาหรบประเทศไทยไดกาหนดทศทางในการพฒนาประเทศภายใตนโยบาย “ประเทศไทย 4.0”
(Thailand 4.0) คอ การปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจไทยไปส “เศรษฐกจฐานคณคา” (Value –
Based Economy) จากโมเดลเศรษฐกจในปจจบนท “ทามากไดนอย” ไปส “ทานอยไดมาก” เพอกาว
ขามจากการเปนประเทศรายไดปานกลางซงหมายถงการขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงอยางนอยใน
3 มตทสาคญ คอ 1) เปลยนจากการผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชง “นวตกรรม” 2) เปลยนจาก
การขบเคลอนประเทศดวยภาคอตสาหกรรมไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และ
นวตกรรม และ 3) เปลยนจากภาคการผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน
โมเดลประเทศไทย 4.0 ประกอบดวยกลไกขบเคลอน (Engines of Growth) ดงน
1. ขบเคลอนการเตบโตผลผลต (Productive Growth Engine) เพอปรบเปลยนประเทศไทยส
ประเทศรายไดสง (High Income Country) ทขบเคลอนดวยนวตกรรมปญญา เทคโนโลย และความคด
สรางสรรค โดยการสรางเครอขายความรวมมอในรปแบบประชารฐ การบรหารจดการสมยใหม และการ
สรางคลสเตอรทางดานเทคโนโลย การพฒนาขดความสามารถดานการวจยและพฒนา การพฒนาโมเดล
ธรกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม รวมถงการบมเพาะธรกจดานเทคโนโลย เปนตน
2. ขบเคลอนไปดวยกน (Inclusive Growth Engine) เพอใหประชาชนไดรบประโยชนและ
เปนการกระจายรายได โอกาส และความมนคงทเกดขน โดยสรางคลสเตอรเศรษฐกจระดบกลมจงหวด
จงหวดการพฒนาเศรษฐกจและระดบฐานรากในชมชน การสงเสรมวสาหกจเพอสงคม
3. ขบเคลอนเปนมตรตอสงแวดลอม (Green Growth Engine) การสรางความมงคงของ
ประเทศไทยในอนาคต จะตองคานงถงการพฒนาและใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม โดยการ
มงเนนการใชพลงงานทดแทน การปรบแนวคดจากเดมทคานงถงความไดเปรยบเรองตนทน (Cost
Advantage) เปนหลก มาสการคานงถงประโยชนทไดจากการลดความสญเสยทเกดขนทงระบบ (Lost
Advantage) หวใจสาคญอยทการพฒนากระบวนการผลตใหสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด อน
จะเกดประโยชนกบประเทศและประชาคมโลกดวยในเวลาเดยกนขบเคลอนเปนมตรตอสงแวดลอม
โมเดลประเทศไทย 4.0 มงหวงใหเกดการเปลยนผานทงระบบใน 4 ระบบทสาคญคอ
50
1. เปลยนจากเกษตรดงเดม (Traditional Farming) ในปจจบนไปสเกษตรสมยใหม ทเนนการ
บรหารจดการและเทคโนโลย (Smart Farming) เกษตรกรตองรารวยขนและเปนเกษตรกรแบบ
ผประกอบการ(Entrepreneur)
2. เปลยนจากการประกอบการแบบดงเดม (Traditional SME) ไปสการประกอบการสมยใหม
ทมศกยภาพ (Smart Enterprise & startups)
3. เปลยนจากการบรการแบบดงเดม (Traditional service) ไปสการบรการทมมลคาสง (High
value service)
4. เปลยนจากแรงงานทกษะตา ไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญและทกษะสง
1.3 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
นโยบายการปฏรปและการพฒนาประเทศในชวงแผนเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12
พ.ศ.2560 – 2564 ไดยดกรอบแนวคดและหลกการในการวางแผนทสาคญ ไดแก มหลกการสาคญของ
แผนพฒนาฯ ดงน(1) ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (2) ยดคนเปนศนยกลางการพฒนา (3) ยด
วสยทศนภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป มาเปนกรอบของวสยทศนประเทศไทยในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12
(4) ยดเปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579 ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ปมาเปนกรอบใน
การกาหนดเปาหมายทจะบรรลใหมความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs) รวมทงการปรบ
โครงสรางประเทศไทยไปสประเทศไทย 4.0 (5) ยดหลกการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทลดความเหลอม
ลาและขบเคลอนการเจรญเตบโตจากการเพมผลตภาพบนฐานของการใชภมปญญาและนวตกรรม (6)
ยดหลกการนาไปสการปฏบตใหเกดผลสมฤทธอยางจรงจงใน 5 ปทตอยอดไปสผลสมฤทธทเปน
เปาหมายในระยะยาว
การพฒนาประเทศในระยะแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 จงเปนจดเปลยนทสาคญในการเชอมตอกบ
ยทธศาสตรชาต 20 ป ในลกษณะการแปลงยทธศาสตรระยะยาวสการปฏบต ประกอบดวย 10
ยทธศาสตร ไดแก
ยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพมนษย
ยทธศาสตรท 2 การสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมลาในสงคม
ยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยน
ยทธศาสตรท 4 การเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน
ยทธศาสตรท 5 การเสรมสรางความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศ สความมงคงและ
ยงยน
ยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมา
ภบาลในสงคมไทย
ยทธศาสตรท 7 การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส
ยทธศาสตรท 8 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม
51
ยทธศาสตรท 9 การพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจ
ยทธศาสตรท 10 ความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา
1.4 ยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป
กระทรวงสาธารณสขไดวางยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป โดยมวสยทศนวา “เปนองคกรหลก
ดานสขภาพทรวมพลงทางสงคมเพอประชาชนสขภาพด”มเปาหมาย “ประชาชนสขภาพด เจาหนาทม
ความสข ระบบสขภาพยงยน” ดงภาพท 4.2
ภาพท 4.2 แสดงยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข 20 ป
ทมา: สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข
วสยทศนกระทรวงสาธารณสข
“เปนองคกรหลกดานสขภาพ ทรวมพลงสงคม เพอประชาชนสขภาพด”
พนธกจพฒนาและอภบาลระบบสขภาพอยางมสวนรวมและยงยนสงเสรม
คานยมหลก
M : Mastery เปนนายตนเอง
O : Originality เรงสรางสงใหม
P : People centered ใสใจประชาชน
H : Humility ถอมตนออนนอม
เปาหมาย
ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพยงยน
เปาหมายประชาชนสขภาพด คอ ประชาชนมอายคาดเฉลยเมอแรกเกด (LE) ไมนอยกวา 80 ป
และมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดไมนอยกวา 72 ป (HALE)
52
เปาหมายเจาหนาทมความสข ไดแก ดชนวดความสขดวยตนเองของคนในองคกร (Happy
Work Life Index) ดชนสขภาวะองคกร (Happy Workplace Index)
เปาหมายระบบสขภาพยงยน คอ ระบบสขภาพทสามารถเขาถงครอบคลม มคณภาพและธรร
มาภบาล (Access - Coverage – Quality - Governance)
เปาประสงค
กระทรวงสาธารณสขไดวางแผนงานตามกรอบ 4 Excellence Strategies ไดแก
1) ดานสงเสรมปองกน (Promotion and Prevention Excellence : PP-Excellence)
ไดแก พฒนาคณภาพชวตคนไทยทกกลมวย การปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ความปลอดภยดาน
อาหาร การบรหารจดการสงแวดลอมและพฒนาคณภาพสถานบรการสขภาพ
2) ดานบรการ (Service Excellence) ไดแก การพฒนาระบบการแพทยปฐมภม การพฒนา
ระบบบรการสขภาพ การบรการแพทยฉกเฉนครบวงจรและระบบสงตอ ศนยกลางดานสขภาพบรการ
และผลตภณฑ สขภาพนานาชาต/เขตเศรษฐกจพเศษ และการเขาถงบรการดานสขภาพในชายแดนใต
3) ดานกาลงคน (People Excellence) ไดแก การวางแผนกาลงคนดานสขภาพ (HRP) การ
ผลตและพฒนากาลงคน (HRD) การพฒนาระบบบรหารจดการกาลงคนจดการกาลงคนดานสขภาพ
(HRM) และแผนกาลงคนดานสขภาพภาคเครอขาย (HRH Network)
4) ดานการบรหารจดการ (Governance Excellence) ไดแก ระบบขอมลสารสนเทศและ
กฎหมายดานสขภาพ ระบบหลกประกนสขภาพ ความมนคงดานยาและเวชภณฑ และการคมครอง
ผบรโภค ระบบธรรมาภบาลและวจย
แผนงานหลกในการขบเคลอนยทธศาสตรสาธารณสข 20 ปตามกรอบ 4 Excellence
Strategies ประกอบดวย 16 แผนงาน 48 โครงการ ดงภาพท 4.3
53
ภาพท 4.3 แสดงแผนงานขบเคลอนยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป(16 แผนงาน)
ทมา : สานกนโยบายและยทธศาสตร สานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข
Promotion and Prevention Excellence Strategies
แผนงานท 1 พฒนาคณภาพชวตคนไทยทกกลมวยพฒนาและสรางเสรมศกยภาพคน
ไทย
•กลมสตรและเดกปฐมวย
•กลมวยเรยนและวยรน
•กลมวยทางาน
•กลมวยผสงอาย
แผนงานท 2 ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
•พฒนาระบบตอบโตภาวะฉกเฉนและภยสขภาพ
•ควบคมโรคตดตอ
•ควบคมโรคไมตดตอเรอรงและภยสขภาพ
แผนงานท 3 ลดปจจยเสยงดานสขภาพ
• สงเสรมความปลอดภยดานอาหาร
• ลดปจจยเสยงดานสขภาพ (บหรแอลกอฮอลยาเสพตด)
• คมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพและบรการสขภาพ
54
แผนงานท 4 บรหารจดการสงแวดลอม
• บรหารจดการขยะและสงแวดลอม
•คมครองสขภาพประชาชนจากมลพษสงแวดลอมในพนทเสยง (Hot Zone)
Service Excellence Strategies
แผนงานท 5 การพฒนาระบบการแพทยปฐมภม (PCC)
•พฒนาระบบการแพทยปฐมภมและเครอขายระบบสขภาพระดบอาเภอ
(DHS)
แผนงานท 6 พฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan)5 สาขาหลก
•สาขาทารกแรกเกดสขภาพชองปาก NCDs หวใจมะเรงไตจกษสขภาพจต
และจตเวช
•แพทยแผนไทยฯปลกถายอวยวะ
•ศนยความเปนเลศดานการแพทย
•ปองกนการดอยาตานจลชพและใชยาอยางสมเหตสมผล (RDU)
•ดแลผสงอายพการและผดอยโอกาส
แผนงานท 7 ระบบการแพทยฉกเฉนครบวงจรและสงตอ
•พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนครบวงจรและระบบการสงตอ
แผนงานท 8 พฒนาคณภาพหนวยงานบรการดานสขภาพ
•พฒนาคณภาพสถานบรการสขภาพ
•พฒนาคณภาพโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล
แผนงานท 9 การพฒนาตามโครงการพระราชดารฯและพนทเฉพาะ
•พฒนาโรงพยาบาลเฉลมพระเกยรต๘๐พรรษา
•พฒนาเขตเศรษฐกจพเศษแรงงานขามชาต
• การเขาถงบรการดานสขภาพในชายแดนใต
แผนงานท 10 ประเทศไทย4.0 สาธารณสข
•พฒนาสถานบรการดานสขภาพ
•พฒนาผลตภณฑสขภาพและเทคโนโลย
People Excellence Strategies
แผนงานท 11 การพฒนาระบบบรหารจดการกาลงคนดานสขภาพ
• พฒนาระบบการวางแผนกาลงคนดานสขภาพ
• ผลตและพฒนากาลงคนดานสขภาพสความเปนมออาชพ
• เพมประสทธภาพการบรหารจดการกาลงคน
•พฒนาเครอขายกาลงคนดานสขภาพ
55
Governance Excellence Strategies
แผนงานท 12 ระบบธรรมาภบาลและคณภาพการบรหารจดการภาครฐ
• ประเมนคณธรรมและความโปรงใส
• ระบบควบคมภายในและบรหารความเสยง
แผนงานท 13ระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพ
•พฒนาระบบขอมลขาวสารและเทคโนโลยสขภาพแหงชาต (NHIS)
•พฒนาสขภาพดวยเศรษฐกจดจทล
แผนงานท 14 การบรหารจดการดานการเงนการคลงสขภาพ
•ลดความเหลอมลาของ 3 ระบบกองทน
•บรหารจดการดานการเงนการคลง
แผนงานท 15 การพฒนางานวจยและองคความรดานสขภาพ
•พฒนางานวจย
•สรางองคความรและการจดการความรดานสขภาพ
แผนงานท 16 การปรบโครงสรางและพฒนากฎหมายดานสขภาพ
• โครงการปรบโครงสรางและพฒนากฎหมายดานสขภาพ
1.5 กรอบยทธศาสตรการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 20 ป
จากการเปลยนแปลงกระแสสงคมโลก (Globalization) เขาสยคดจตอลในศตวรรษท 21 เปน
การเปลยนแปลงทงกระบวนทศน ระบบความคด ระบบความเชอ การเปลยนแปลงนเปนความทาทาย
ใหมทผคนในสงคมชมชนจาเปนตองเปลยนวธคดเพอกาวใหทนกบกระแสสงคมโลกหรอทเรยกวา ชด
ความคดแบบสากลโลก (Global mind set) เกยวของสมพนธทงปจเจกบคคลและองคกร รวมถง
แนวความคดทหลากหลายมต ซงตองอาศยสมรรถนะองครวมทรอบดาน และใชปญญาวจารณญาณ
ไตรตรองทสงขน ดวยการเปดใจ เปดโลกทศน รบรเขาใจความแตกตางหลากหลาย รอบรเทาทนตอสอ
และบรณาการผสมผสานความหลากหลายไดอยางเหมาะสม ในระบบการปองกนควบคมโรคและภย
สขภาพกเชนเดยวกน กาวสยคท 5 คอ ยคสขภาพโลก (Global Health) สขภาพทโรคภยไรพรมแดน
และซบซอนขน ยากแกการควบคม
ดงนนการสรางระบบควบคมโรคและภยสขภาพใหเขมแขงจงเปนสงสาคญ ปกปองมให
ประชาชนคนไทยและประเทศไมตกเปนเหยอถกโจมตจากโรคภยไดงาย เนองจากเกดการเปลยนแปลง
ใหมทมากมายมผลตอสขภาพ จากสถานการณการเปลยนผาน ท งโครงส รางทางประชากร
(Demographic structure) และทางระบาดวทยา (Epidemiological profile) ของการเกดโรคและภย
56
สขภาพ ปจจยแวดลอมตางๆ ทสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชน ประเทศไทยงตองเผชญกบปญหา
โรคทงโรคตดตอทมอยเดม และตองรบมอกบโรคตดตออบตใหมทเกดขนและระบาดอยางรวดเรวทวโลก
ดวยกรมควบคมโรคในฐานะทเปนองคกรหลกในการอภบาลระบบการเฝาระวง ปองกนควบคม
โรคและภยสขภาพของประเทศ มแนวทางการดาเนนงานมงเนนใหประชาชนคนไทยมสขภาพด ปลอด
โรค ปลอดภย มพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม ไมเปนโรคทสามารถปองกนได สามารถจดการควบคม
และแกไขปญหาโรคและภยสขภาพทสาคญใหลดจนถงระดบทไมเปนปญหาอกตอไป
จากการศกษา พบวา กรมควบคมโรคไดมการจดวางกรอบยทธศาสตรระยะยาว 20 ป เพอให
สอดคลองกบยทธศาสตรชาต “มนคง มงคง ยงยน” และยทธศาสตรสาธารณสข “เปนองคกรหลกดาน
สขภาพทรวมพลงสงคมเพอประชาชนสขภาพด” โดยมการทบทวนวสยทศนองคกรเดม และขณะน
อยในชวงพจารณาวสยทศนองคกรในระยะยาว 20 ป โดยผานการประชมคณะกรรมการนโยบายและ
ยทธศาสตรและการพจารณาในการประชมผทรงคณวฒ เสนอใหอธบดพจารณา
สาหรบกรอบการวางแผนยทธศาสตรระยะยาวดานการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
(Excellence in Disease Prevention and Control) มการวางแนวทางการจดทาไวโดยการทบทวน
เปาหมายแผนยทธศาสตร แนวคด แนวทางมาตรฐานสากลการควบคมโรคทเกยวของเปนปจจยนาเขา
เปนกรอบการวเคราะห สงเคราะหยทธศาสตร/รปแบบ/แนวทางการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
ในอนาคต ไดแก UN’s Sustainable Development Goals, IHR, GHSA และ Joint External
Evaluation (JEE) ภายใต the Global Health Security Agenda (GHSA) ทเปนสวนหนงของ IHR
(2005) พบวามระบบการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข ระบบเฝาระวง ระบบหองปฏบตการ ชอง
ทางเขาออก และการประสานงาน ในบางหวขอยงมสมรรถนะระดบปานกลาง และขอ R.1.2 การลาดบ
ความสาคญความเสยงทางสาธารณสข และแผนการใชทรพยากรในการจดการภาวะฉกเฉนทาง
สาธารณสข ยงมสมรรถนะในระดบทจากด ดงแสดงในภาพท 4.4
57
ภาพท 4.4 แสดงผลการประเมนสมรรถนะระบบปองกนควบคมโรค JEE IHR (2005)
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
ดานการกาหนดกรอบในการจดทาและขบเคลอนยทธศาสตร เปนการกาหนดกรอบและ
เปาหมายระยะยาว 20 ป การทบทวนกรอบและจดทาแผนระยะ 5 ป แบงเปน 4 ระยะตามยทธศาสตร
ชาต ไดแกระยะท 1 การปฏรป ระยะท 2 การสรางความเขมแขง ระยะท 3 การเขาสความยงยน และ
ระยะท 4 การเปน 1 ใน 3 ของเอเชย ภายใตวสยทศน 20 ป กรมควบคมโรค “ประชาชนไดรบการ
ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ระดบมาตรฐานสากล ภายในป 2579” การกาหนดกรอบ
ยทธศาสตร 20 ป กรมควบคมโรค ดงภาพท 4.5
58
ภาพท 4.5แสดงกรอบยทธศาสตร 20 ป กรมควบคมโรค
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
1.6ยทธศาสตรพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 5 ป
ในชวงปพ.ศ. 2559 กรมควบคมโรคไดดาเนนการวางแผนพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและ
ภยสขภาพแหงชาตภายใตแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
ฉบบท 12 พ.ศ.2560 – 2564 ขน ประกอบดวย 7 ประเดนยทธศาสตร ดงแสดงในภาพท 4.6ไดแก
1) การพฒนาภารกจ โครงสราง และกลไก การขบเคลอนนโยบายและบรหารจดการระบบ
ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
2) การพฒนาระบบขอมลบรณาการเพอการเฝาระวง ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
3) การพฒนามาตรการทมประสทธภาพในการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
4) การพฒนาความเขมแขงแผนงานควบคมโรคและภยสขภาพ
5) การพฒนาระบบและกลไกตอบโตโรคและภยสขภาพทางสาธารณสขในภาวะฉกเฉน
6) การพฒนากาลงคนเพอรองรบระบบการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
7) การพฒนาระบบหองปฏบตการทางสาธารณสขเพอการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
59
ภาพท 4.6แสดงความเชอมโยงยทธศาสตรการพฒนาระบบปองกนควบคมโรคฯ กบแผน
ยทธศาสตรโรค เพอนาไปสเปาหมายลดโรคและภยสขภาพ
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
1.7 ความเชอมโยงยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง ยทธศาสตรการปองกนควบคม
โรคและภยสขภาพ สการขบเคลอนยทธศาสตรกรมควบคมโรค
จากยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรกระทรวง ยทธศาสตรการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ส
ยทธศาสตรกรมควบคมโรค ทมวสยทศนวา “กรมควบคมโรคเปนองคกรชนนาระดบนานาชาต ทสงคม
เชอถอและไววางใจ เพอปกปองประชาชนจากโรคและภยสขภาพ ดวยความเปนเลศทางวชาการภายใน
ป 2563” เปนยทธศาสตรการขบเคลอนองคกรเพอสเปาหมายการลดเสยง ลดโรคและลดตาย
ประกอบดวย 6 ประเดน ไดแก
ยทธศาสตรท 1 สรางความรวมมอและสนบสนนภาคเครอขายภายในประเทศและนานาชาต
ยทธศาสตรท 2 พฒนานวตกรรม มาตรการ มาตรฐาน และวชาการ การเฝาระวงปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพของประเทศ
ยทธศาสตรท 3 พฒนาบทบาทการนาดานนโยบาย และยทธศาสตรการปองกนควบคมโรค
60
ยทธศาสตรท 4 พฒนาการสอสารความเสยงและประชาสมพนธเพอการเฝาระวง ปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพ
ยทธศาสตรท 5 เตรยมความพรอมและการจดการในการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพตาม
มาตรฐานสากล
ยทธศาสตรท 6 บรหารจดการองคกรแนวใหม
เมอพจารณาโดยรวมสามารถเชอมโยงกรอบวสยทศน เปาหมาย ยทธศาสตรสแผนงานปองกน
ควบคมโรคไดตามภาพท 4.6โดยกาหนดตวชวดเปาหมายของการปองกนควบคมโรคระยะ 20 ป ดง
ภาพท 4.7และกาหนดเปาหมาย 5 ป (พ.ศ.2564) ดงภาพท 4.8– 4.10
ภาพท 4.7แสดงผงความเชอมโยงยทธศาสตร สแผนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
61
ภาพท 4.8 แสดงตวชวดและเปาหมายของการควบคมโรค ระยะ 20 ป
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
62
ภาพท 4.9 แสดงเปาหมายของการควบคมโรคตดตอสาคญ ระยะ 5 ป (พ.ศ.2564)
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
63
ภาพท 4.10 แสดงเปาหมายของการควบคมโรคไมตดตอและควบคมปจจยเสยง ระยะ 5 ป
(พ.ศ.2564)
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
1.8 เปาหมายและตวชวดการดาเนนงานของกรมควบคมโรคป พ.ศ.2560
กรมควบคมโรคไดกาหนดเปาหมายและตวชวดการดาเนนงานของกรมควบคมโรคในป พ.ศ.
2560 โดยไดพจารณาความเชอมโยงเปาหมายและตวชวดเชงยทธศาสตรทเกยวของกบการปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพทงหลาย ตงแตพนธะสญญานานาชาต เปาหมายตวชวดการพฒนาทยงยน
(SDG) ระดบชาต ระดบกระทรวง และยทธศาสตรแผนงานทเกยวของกบการปองกนควบคมโรคและภย
สขภาพ
64
จากเปาหมายกระทรวงสาธารณสข “ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข ระบบสขภาพ
ยงยน” แปลงสการปฏบตภายใตยทธศาสตรความเปนเลศ 4 ดาน ไดแก 1. การสงเสรมสขภาพและ
ปองกนโรคเปนเลศ (Prevention & Promotion Excellence) 2. บรการเปนเลศ (Service
Excellence) 3. บคลากรเปนเลศ (People Excellence) และ 4. บรหารเปนเลศดวยธรรมาภบาล
(Governance Excellence) ประกอบดวยแผนงาน โครงการรวมทงสน 16 แผนงาน 48 โครงการ และ
นามาจดเปนคารบรองการปฏบตราชการกระทรวงสาธารณสข (Performance Agreement) เพอเปน
พนธะสญญาใหทกหนวยงานดาเนนการใหสาเรจตามเปาหมายของตวชวดทตกลงรวมกน
ในการกาหนดเปาหมายและตวชวดป พ.ศ.2560 กรมควบคมโรคไดเนนใหความสาคญการ
ดาเนนการ ตามเปาหมายการพฒนาทยงยน โดยเฉพาะการกาจดกวาดลางโรคตดตอทเปนปญหาตาม
พนธะสญญาไดแก เอดส วณโรค มาลาเรย ไวรสตบอกเสบ ลดอตราการตายจากการบาดเจบจราจร
การปองกนควบคมโรคไมตดตอเรอรง NCD เปนตน และใหสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตรการพฒนา
ประเทศ แนวทางการขบเคลอนยทธศาสตรและตวชวดกระทรวงสาธารณสข รวมถงยทธศาสตรระบบ
การปองกนควบคมโรคและภยสขภาพและยทธศาสตรรายโรคทสาคญ
โดยในปพ.ศ. 2560 กรมควบคมโรคไดจดทาตวชวดการดาเนนงานตามกรอบ 4 Excellence ม
จานวน 17 ตวชวด โดย 6 ตวชวดเปนคารบรองกระทรวงสาธารณสข ไดแก
1) รอยละของจงหวดมศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (EOC) และทมตระหนกรสถานการณ
(SAT) ทสามารถปฏบตงานไดจรงรอยละ 60
2) อตราความสาเรจการรกษาผปวยวณโรครายใหม และกลบเปนซารอยละ 85
3) รอยละของตาบลในการคดกรองโรคพยาธใบไมในตบ (โครงการพระราชดาร) รอยละ 80
4) รอยละของผปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงทขนทะเบยนไดรบการประเมนโอกาสเสยงตอ
โรคหวใจและหลอดเลอด (CVD Risk) มากกวาหรอเทากบรอยละ 80
5) อตราการเสยชวตจากการบาดเจบทางถนน ไมเกน 18/แสนประชากร
6) อตราผปวยความดนโลหตสงและ/หรอเบาหวานรายใหม HT 536คน/แสนประชากร DM
258คน/แสนประชากร
รายละเอยดตวชวดของกรมควบคมโรคปพ.ศ. 2560 แสดงในภาพท 4.11
65
ภาพท 4.11แสดงรายละเอยดตวชวดของกรมควบคมโรคในป พ.ศ.2560
ทมา : กองแผนงาน กรมควบคมโรค
จากแนวคดและความเชอมโยงยทธศาสตรชาต ยทธศาสตรสาธารณสข สการดาเนนงานปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพ ในระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) ดงกลาวนามาสการกาหนดภารกจท
สอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป โดยมหนวยงานหลกรบผดชอบ ดงตารางท 4.1
66
ตารางท 4.1แสดงภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรกรมควบคมโรค
ยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป
ยทธศาสตร/กลยทธของสวน
ราชการ/กรม
ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต
ระยะ 20 ป
ภารกจสาคญตามแผนปฏบตราชการ
ของสวนราชการ/กรม
ชวงระยะเวลาท
ดาเนนงาน*
(โปรดระบ )
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
1 2 3 4
ดานความมนคง Promotion and Prevention Excellence
(1) แผนงานพนฐาน
1. ผลตภณฑดานการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพ สถาบนวจย จดการความร และมาตรฐานการควบคมโรค
กองแผนงาน
2. การสนบสนน เสรมสราง ศกยภาพและความเขมแขงในการจดการ
ระบบเฝาระวงปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพ
กองแผนงานสานกวชาการ สานกงานปองกนควบคมโรคท 1-
12
ดานการพฒนา
และเสรมสราง
ศกยภาพคน
Promotion and Prevention Excellence
3. การเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคทเปนปญหาสาคญ กองแผนงาน
สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ
4. การบรการรกษาและฟนฟสภาพ เฉพาะโรคในกลมโรคตดตอสาคญ
โรคอบตใหมและภยสขภาพ
กองแผนงาน
(2) แผนงานยทธศาสตร
5. โครงการเรงรดกาจดโรคไขมาลาเรย วณโรค และยตปญหาเอดส สานกโรคตดตอนาโดยแมลง
สานกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ
สานกวณโรค
6. โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคตดตอ โรคอบตใหม และภย
สขภาพทเชอมโยงในระดบภมภาค
สานกโรคตดตอทวไป
สานกระบาดวทยา
กองแผนงาน
67
ตารางท 4.1แสดงภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรกรมควบคมโรค(ตอ)
ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ยทธศาสตร/กลยทธของสวน
ราชการ/กรม
ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป
ภารกจสาคญตามแผนปฏบตราชการ
ของสวนราชการ/กรม
ชวงระยะเวลาท
ดาเนนงาน*
(โปรดระบ )
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
1 2 3 4
ดานการพฒนาและ
เสรมสรางศกยภาพคน
(ตอ)
Promotion and Prevention Excellence
(3) แผนงานบรณาการเชงยทธศาสตร
(3.1) พฒนาศกยภาพคนตามชวงวย
7. โครงการสนบสนนการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคตดตอและสรางเสรม
ภมคมกนโรคในกลมวยเดก
สานกโรคตดตอทวไป
กองโรคปองกนดวยวคซน
8. โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและพฒนาทกษะชวตในกลมวย
เรยน
สานกโรคตดตอทวไป
กองโรคปองกนไดดวยวคซน
9. โครงการพฒนา ขบเคลอนกฎหมายและเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและ
ภยสขภาพในกลมวยรน
สานกงานคณะกรรมการควบคม
เครองดมแอลกอฮอล
สานกควบคมการบรโภคยาสบ
10.โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรค
ไมตดตอเรอรงและปจจยเสยงในกลมวยทางาน
สานกโรคไมตดตอ
สานกโรคจากการประกอบอาชพและ
สงแวดลอม
สานกงานคณะกรรมการควบคม
เครองดมแอลกอฮอล
ศนยกฎหมาย
68
ตารางท 4.1แสดงภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรกรมควบคมโรค(ตอ)
ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ยทธศาสตร/กลยทธของ
สวนราชการ/กรม
ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป
ภารกจสาคญตามแผนปฏบตราชการ
ของสวนราชการ/กรม
ชวงระยะเวลาท
ดาเนนงาน*
(โปรดระบ )
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
1 2 3 4
ดานการสรางวามสามารถใน
การแขงขน
Promotionand Prevention Excellence
(3) แผนงานบรณาการเชงยทธศาสตร
(3.2) พฒนาพนทเขตเศรษฐกจพเศษ
11. โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคตดตอโรคอบตใหมและภยสขภาพ ท
เชอมโยงกบเขตเศรษฐกจพเศษ
สานกโรคตดตอทวไป
สานกระบาดวทยา
กองแผนงาน
(3.3) พฒนาเศรษฐกจดจทล
12.โครงการพฒนาระบบสารสนเทศเพอรองรบการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรค
และภยสขภาพ
สานกระบาดวทยา
(3.4) สงเสรมการวจยและพฒนา
13. โครงการวจยและพฒนาดานการปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพ สถาบนวจย จดการความร
และมาตรฐานการควบคมโรค
ดานการสรางการเตบโต
บนคณภาพชวตทเปนมตร
กบสงแวดลอม
Promotionand Prevention Excellence
(3.5) บรหารจดการขยะและมลพษทางอากาศ
14.โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพของประชาชนและผสมผส
ขยะ
สานกโรคจากการประกอบอาชพ
และสงแวดลอม
15.โครงการเฝาระวง ปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพจากมลพษทางอากาศ
69
ตารางท 4.1แสดงภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป ยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขและยทธศาสตรกรมควบคมโรค(ตอ)
ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ยทธศาสตร/กลยทธของสวน
ราชการ/กรม
ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป
ภารกจสาคญตามแผนปฏบตราชการ
ของสวนราชการ/กรม
ชวงระยะเวลาท
ดาเนนงาน*
(โปรดระบ )
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
1 2 3 4
ดานการปรบสมดลและพฒนา
ระบบการบรหารจดการภาครฐ
Governance Excellence
(3.6) ปองปราบปรามการทจรตฯ
16.โครงการสงเสรมใหเกดระบบการปองกน ปราบปรามการทจรตและ
ประพฤตมชอบในภาครฐ
กลมคมครองจรยธรรม
(4) แผนงานคาใชจายบคลากรภาครฐ
17. รายการคาใชจายบคลากรภาครฐพฒนาดานสาธารณสข กองคลง
กองการเจาหนาท
People Excellence
(5) แผนงานพฒนาระบบบรหารจดการกาลงคนดานปองกน
ควบคมโรค
• พฒนาระบบการวางแผนกาลงคนดานปองกนควบคมโรค กองการเจาหนาท
• ผลตและพฒนากาลงคนดานปองกนควบคมโรคสความเปนมออาชพ กองการเจาหนาท
กองแผนงาน
• เพมประสทธภาพการบรหารจดการกาลงคนดานปองกนควบคมโรค กองการเจาหนาท
• พฒนาเครอขายกาลงคนดานปองกนควบคมโรค กองการเจาหนาท
(6) แผนงานเสรมสรางคานยมรวมของบคลากรกระทรวงสาธารณสข
(M-O-P-H)
กองการเจาหนาท
สานกงานเลขานการกรม
70
1.9 นโยบายผบรหารในสวนทเกยวของ
1.9.1 รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทยปยสกล สกล
สตยาทร มนโยบาย ดงน
1.9.1.1 ใหความสาคญสงสดตอการพฒนางานสาธารณสขตามแนวพระราชดารและ
โครงการเฉลมพระเกยรตเพอเทอดพระเกยรตพระบรมวงศานวงศทกพระองค และเกดประโยชนสงสด
ตอประชาชน
1.9.1.2 บรณาการองคประกอบและบทบาทเขตสขภาพระหวางสานกงานหลกประกน
สขภาพแหงชาต และกระทรวงสาธารณสข เพอใหการดแลสขภาพคนไทยเปฯไปอยางมประสทธภาพใน
ทกระดบและทกมต
1.9.1.3 พฒนาการสงเสรมสขภาพและปองกนโรคใหประชาชนทกกลมวยเพอปองกน
ความสยงตอสขภาพและคมครองผบรโภค ดวยความรวมมอของทกภาคสวน โดยใหคนไทยมโอกาสได
รวมคด รวมนา รวมทา และรวมรบผดชอบดวย เปนการอภบาลแบบเครอขาย เอออานวยระบบสขภาพ
แหงชาต เชอมประสานทกภาคสวนเขาดวยกน
1.9.1.4 เพมประสทธภาพการบรหารจดการของหนวยงานทกระดบ ทงการบรหาร
การเงนการคลง การบรหารกาลงคน และการบรหารขอมลสขภาพ เพอสนบสนนการปฏรปสาธารณสข
และปฏรปประเทศ เพอใหพลเมองไทยมสขภาพแขงแรง
1.9.1.5 ใหความสาคญในการพฒนากาลงคนดานสาธารณสข ทงความรทกษะ การ
ผลต การใช การสรางขวญกาลงใจ ภายใตการเปลยนแปลงของเศรษฐกจและสงคมปจจบน
1.9.1.6 วจยและพฒนาเพอสงเสรมภมปญญาไทยและสมนไพรไทยใหมคณภาพครบ
วงจร และเกดผลดตอเศรษฐกจไทย
1.9.1.7 เรงรดปรบปรงกฎหมาย ระเบยบกฎเกณฑ ใหเออตอการปฏบตงาน
สาธารณสข เพอประสทธผลทดตอสขภาวะของประชาชน
1.9.1.8 สนบสนนกลไกการทางานสาธารณสขใหเปนไปเพอสงเสรมการสรางความ
มนคงและความผาสกของสงคมไทยและสงคมโลก
1.9.2 นโยบายอธบดกรมควบคมโรค
1.9.2.1 ใหความสาคญสงสดตอโครงการตามพระราชดารและโครงการเฉลมพระ
เกยรต เชน หนอนพยาธ พยาธใบไมตบ เปนตน
1.9.2.2 เรงรดดาเนนการใหไดตามเปาหมายยทธศาสตรบรณาการชาต กระทรวง และ
กรม เชน กลมวย พนทเขตเศรษฐกจพเศษ ดจทล ขยะและสงแวดลอม วจย ปราบปรามทจรต
บงคบใชกฎหมาย โรคเอดส วณโรค มาลาเรย (ATM) ศนยปฏบตการภาวะฉกเฉน (EOC) ทมตระหนกร
สถานการณ (SAT)
71
1.9.2.3 ดาเนนการเชงรกในกลมเสยง/พนทเสยง ตามจดเนนแผนงานปองกนควบคม
โรคและภยสขภาพ โรคไมตดตอและปจจยเสยง โรคจากอาชพและสงแวดลอม โรคตดตอ และการ
พฒนาเชงระบบ
1.9.2.4 ดาเนนการตามกรอบ 36 แผนปฏบตการเชงยทธศาสตรกรมควบคมโรค ใหได
ตามเปาหมาย
1.9.2.5 พฒนาศนยตอบโตภาวะฉกเฉนใหเกดประสทธผลสงสดทกจงหวด
1.9.2.6 เรงรดพฒนารปแบบการควบคมโรคในเขตเมองใหสามารถขยายผลทน
สถานการณปญหาเมองใหญ
1.9.2.7 บรณาการอาเภอควบคมโรคเขมแขงกบระบบสขภาพอาเภอในการลดโรคท
เปนปญหาสาคญเชงคณภาพ
1.9.2.8 ขบเคลอนพระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ.2558 ใหการดาเนนงานเปนรปธรรม
มประสทธภาพระดบจงหวด และระดบอาเภอ
1.9.2.9 บรหารความเสยงใหบรรลเปาหมายความสาเรจระยะสน (Small Success) 3
เดอน 6 เดอน 9 เดอน 12 เดอน ตามเปาหมายตวชวดคารบรองการปฏบตราชการของกรมควบคมโรค
และหนวยงาน
1.9.2.10 เรงรดตดตามผลงานและการเบกจายงบประมาณใหไดตามพระราชบญญต
งบประมาณรายจายป พ.ศ.2560 และมาตรการเพมประสทธภาพของรฐบาล
72
สวนท 2 ผลการศกษาอานาจหนาทและโครงสรางรองรบภารกจตามยทธศาสตรกรมควบคมโรค
ประกอบดวย
2.1 อานาจหนาทของกรมควบคมโรค
2.2 กฎหมายทอยในความรบผดชอบของกรมควบคมโรค
2.3 โครงสรางการแบงงานภายในกรมควบคมโรค
2.4 การวเคราะหบทบาทภารกจกรมควบคมโรค
2.5 การขอปรบโครงสรางกรมควบคมโรค
2.1 อานาจหนาทของกรมควบคมโรค
กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2552 กาหนดอานาจ
หนาทของกรมควบคมโรค “ดาเนนการตามกฎหมายวาดวยโรคตดตอ กฎหมายวาดวยการควบคม
ผลตภณฑยาสบ กฎหมายวาดวยการคมครองสขภาพของผไมสบบหร กฎหมายวาดวยการควบคม
เครองดมแอลกอฮอล อนสญญาหรอกฎขอบงคบระหวางประเทศ และกฎหมายอนทเกยวของ” ดงน
(1) ศกษา วเคราะห วจย และพฒนาองคความรและเทคโนโลยในการเฝาระวง ปองกน และการ
ควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพของประชาชน
(2) เปนศนยกลางในการสงเสรม สนบสนน และประสานงานทางดานวชาการ เวชภณฑ และ
วสดอปกรณในการเฝาระวง ปองกน ควบคม วนจฉย และรกษาโรคอบตใหมและโรคอบตซา
(3) กาหนดและพฒนานโยบาย กฎหมาย มาตรการ และคณภาพมาตรฐานการดาเนนงานใน
การเฝาระวง ปองกน และควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพของประชาชน
(4) ถายทอดองคความรและเทคโนโลยในการเฝาระวง ปองกน และการควบคมโรคและภยท
คกคามสขภาพ ใหแกหนวยงานภาครฐภาคเอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และประชาชน
(5) จดประสาน และพฒนาระบบ กลไก และเครอขายในการเฝาระวง สอบสวน ปองกน และการ
ควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ รวมทงสอสญญาณเตอนภยการระบาดของโรค แกหนวยงานท
เกยวของและสาธารณชน
(6) จดใหมบรการเพอรองรบการสงตอผปวยโรคตดตอเฉพาะโรคตดตอสาคญ และโรคตดตอ
รายแรงในระดบตตยภม และกกกนผปวยโรคตดตออนตรายตามขอตกลงระหวางประเทศ
(7) จดใหมบรการปองกน ควบคม รกษา และฟนฟสภาพโรคและภยทคกคามสขภาพ ตลอดจน
แหลงแพรโรค เพอใหไดองคความรในการพฒนาวชาการตามภารกจของกรม
(8) ดาเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของหรอองคกรปกครองสวนทองถนในการเฝาระวง
ปองกน และการควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ กรณทเปนปญหาวงกวางเกดโรคระบาดรนแรง
หรอมแนวโนมทจะขยายตวเปนปญหารนแรง
73
(9) ดาเนนการรวมกบนานาประเทศหรอองคการระหวางประเทศในการเฝาระวง ปองกน และ
ควบคมโรค และปญหาสขภาพระหวางประเทศ
(10) พฒนาระบบและกลไก เพอใหมการดาเนนการบงคบใชกฎหมายทอยในความรบผดชอบ
(11) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของกรม หรอตามทรฐมนตร
หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย
2.2 กฎหมายทอยในความรบผดชอบของกรมควบคมโรค มดงตอไปน
พระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2523 โดยมอนบญญตทออกตามความในพระราชบญญต
ดงกลาว จานวนทงสน 13 ฉบบ ดงน
กฎกระทรวง
1. กฎกระทรวง (พ.ศ. 2529) ออกตามความในพระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2523
2. กฎกระทรวงกาหนดแบบและวธการใหเจาของพาหนะหรอผควบคมพาหนะทเขามาใน
ราชอาณาจกรแจงและยนเอกสารตอเจาพนกงานสาธารณสขประจาดานควบคมโรคตดตอระหวาง
ประเทศ พ.ศ. 2552
ประกาศกระทรวง
1.ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ชอโรคตดตออนตราย ลงวนท 18 ธนวาคม พ.ศ.2524
2. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง เพมเตมชอโรคตดตออนตราย ลงวนท 1 เมษายน พ.ศ.
2546(โรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง)
3. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ชอโรคตดตอตองแจงความ ลงวนท 18 ตลาคม พ.ศ.
2547
4. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง เพมเตมชอโรคตดตอตองแจงความ ลงวนท 4 มถนายน
พ.ศ.2552(โรคไขปวดขอยงลาย)
5. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง เพมเตมชอโรคตดตอตองแจงความ ลงวนท 26 มถนายน
พ.ศ. 2552(โรคไขเลอดออก)
6. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง ชอโรคตดตอและอาการสาคญ ลงวนท 18 ตลาคมพ.ศ.
2547
7. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง เพมเตมชอโรคตดตอและอาการสาคญ ลงวนท 4 มถนายน
พ.ศ.2552 (โรคไขปวดขอยงลาย)
8. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง เขตตดโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง ลงวนท 1 เมษายน
พ.ศ.2546
9. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การปองกนโรคไขเหลองจากประเทศหรอดนแดนทเปน
เขตตดโรคไขเหลอง ลงวนท 18 ตลาคม พ.ศ.2547
74
10. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง การปองกนโรคไขเหลองจากประเทศหรอดนแดนท
เปนเขตตดโรคไขเหลอง (ฉบบท 2) ลงวนท 8 เมษายน พ.ศ.2553
11. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง แตงตงพนกงานเจาหนาท เพอปฏบตการตาม
พระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2523 ลงวนท 8 ตลาคมพ.ศ. 2545
พระราชบญญตโรคตดตอ พ.ศ. 2558ทไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 132 ตอนท 86
ก เมอวนท 8 กนยายน พ.ศ.2558 ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 6 มนาคม พ.ศ.2559 เปนตนไป
พระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. ๒๕๓๕โดยมอนบญญตทออกตามความใน
พระราชบญญตดงกลาว จานวนทงสน 9 ฉบบ ดงน
กฎกระทรวง
1.กฎกระทรวง (พ.ศ. 2540) ออกตามความพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2535
2. กฎกระทรวงกาหนดแบบบตรประจาตวพนกงานเจาหนาท ตามกฎหมายวาดวยการควบคม
ผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2548
ประกาศกระทรวง
1. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง แตงตงพนกงานเจาหนาท เพอปฏบตการตาม
พระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2535 ลงวนท 13 พฤศจกายน พ.ศ.2550
2.ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 13) เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดง
ฉลากรปภาพและขอความคาเตอนถงพษภยของบหรซการ ตามพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ
พ.ศ. 2535 ลงวนท 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2550
3. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง แกไขตนแบบฉลากรปภาพและขอความคาเตอนพษภย
ของบหรซการ ทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 13) เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการ
แสดงฉลากรปภาพและขอความคาเตอนถงพษภยของบหรซการ ตามพระราชบญญตควบคมผลตภณฑ
ยาสบ พ.ศ. 2535 ลงวนท 23 มกราคม พ.ศ. 2551
4. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงฉลากและ
ขอความในฉลากของบหรซกาแรต พ.ศ. 2552 ลงวนท 24 สงหาคม พ.ศ.2552
5.ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 15) เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงคา
หรอขอความทอาจกอใหเกดความเขาใจผดหรอจงใจใหบรโภค ในฉลากของบหรซกาแรตยาเสน หรอยา
เสนปรง ตามพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2535 ลงวนท 12 เมษายน พ.ศ. 2554
6. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงขอความ
เกยวกบสารพและสารกอมะเรง ในฉลากของบหรซกาแรต ตามพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ
พ.ศ. 2535 (ฉบบท 16) พ.ศ. 2554 ลงวนท 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2554
75
7. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการแสดงรปภาพ
ขอความคาเตอนเกยวกบพษภยและชองทางตดตอเพอการเลกยาสบ ในฉลากของยาเสนหรอยาเสนปรง
ตามพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ พ.ศ. 2535 (ฉบบท 17) พ.ศ. 2555 ลงวนท 2 กรกฎาคม
พ.ศ.2555
พระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535โดยมอนบญญตทออกตามความ
ในพระราชบญญตดงกลาว จานวนทงสน 6 ฉบบ ดงน
ประกาศกระทรวง
1. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 11) พ.ศ. 2546 เรอง บตรประจาตวพนกงาน
เจาหนาท ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ลงวนท 31 มนาคม พ.ศ.
2546
2. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง แตงตงพนกงานเจาหนาท เพอปฏบตการตาม
พระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ลงวนท 13 พฤศจกายน พ.ศ.2550
3. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 9) พ.ศ. 2540 เรอง สภาพและลกษณะของเขตสบ
บหร ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ลงวนท 15 ตลาคม พ.ศ.2540
4. ประกาศกระทรวงสาธารณสข พ.ศ. 2550 เรอง สภาพและลกษณะของเขตปลอดบหร
ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ลงวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ.2550
5. ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง หลกเกณฑและวธการในการแสดงเครองหมายของเขต
สบบหรและเขตปลอดบหร พ.ศ. 2551 ลงวนท 23 มกราคม พ.ศ.2551
6. ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 19) พ.ศ. 2553 เรอง กาหนดชอหรอประเภทของ
สถานทสาธารณะทใหมการคมครองสขภาพของผไมสบบหร และกาหนดสวนหนงสวนใดหรอทงหมด
ของสถานทสาธารณะดงกลาวเปนเขตสบบหรหรอเขตปลอดบหร ตามพระราชบญญตคมครองสขภาพ
ของผไมสบบหร พ.ศ. 2535 ลงวนท 27 กมภาพนธพ.ศ. 2553
พระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยมอนบญญตทออกตามความใน
พระราชบญญตดงกลาว จานวนทงสน 17 ฉบบ ดงน
กฎกระทรวง
1. กฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและเงอนไขการแสดงภาพสญลกษณเพอประกอบการ
โฆษณาหรอประชาสมพนธเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2553
ประกาศคณะกรรมการ
2. ประกาศคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอลวาดวยรปแบบและวธการแสดงขอความคา
เตอนประกอบภาพสญลกษณของเครองดมแอลกอฮอลหรอภาพสญลกษณของบรษทผผลตเครองดม
แอลกอฮอล พ.ศ. 2553
76
ประกาศสานกนายกรฐมนตร
1. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดแบบประจาตวพนกงานเจาหนาท พ.ศ. 2551 ลง
วนท 14 พฤศจกายน พ.ศ.2551
2. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง การเลอกและแตงตงกรรมการผทรงคณวฒใน
คณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ลงวนท 14 พฤศจกายน พ.ศ.2551
3. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง แตงตงกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการควบคม
เครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2552 ลงวนท 21 เมษายน พ.ศ.2552
4. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง แตงตงผแทนองคกรเอกชนเปนกรรมการใน
คณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2552 ลงวนท 7 เมษายน พ.ศ.2552
5. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดวนหามขายเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2552 ลง
วนท 30 มถนายน พ.ศ.2552
6. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดวนหามขายเครองดมแอลกอฮอล (ฉบบท 2) พ.ศ.
2552 ลงวนท 4 กรกฎาคม พ.ศ.2552
7. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง หามขายหรอหามบรโภคเครองดมแอลกอฮอลในพนท
ประกอบกจการโรงงาน พ.ศ. 2555ลงวนท 23 กรกฎาคม พ.ศ.2555
8. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดสถานทหรอบรเวณหามบรโภคเครองดม
แอลกอฮอลบนทาง พ.ศ. 2555 ลงวนท 23 กรกฎาคม พ.ศ.2555
9. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดสถานทหรอบรเวณหามขายหรอบรโภคเครองดม
แอลกอฮอล ในรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ พ.ศ. 2555 ลงวนท 1 สงหาคม พ.ศ.2555
10. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง กาหนดสถานทหรอบรเวณหามขายหรอบรโภค
เครองดมแอลกอฮอล ในสวนสาธารณะของรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ พ.ศ. 2556ลงวนท 16
สงหาคม พ.ศ.2556
11. ประกาศสานกนายกรฐมนตร เรอง แตงตงพนกงานเจาหนาท เพอปฏบตการตาม
พระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2555 ลงวนท 16 มนาคม พ.ศ.2555
ระเบยบ
1.ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการคดเลอกกรรมการในคณะกรรมการควบคมเครองดม
แอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ลงวนท 14 พฤศจกายน พ.ศ.2551
2.ระเบยบคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอลวาดวยหลกเกณฑการเปรยบเทยบตาม
พระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2553 ลงวนท 22 พฤษภาคม พ.ศ.2553
77
คาสง
1. คาสงคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล เรอง การมอบหมายใหดาเนนการ
เปรยบเทยบตามพระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551 ลงวนท 22 พฤษภาคม พ.ศ.
2553
2. คาสงคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล เรอง การมอบหมายใหดาเนนการ
เปรยบเทยบตามพระราชบญญตควบคมเครองดมแอลกอฮอล พ.ศ. 2551 (ฉบบท 2) ลงวนท 20
เมษายน พ.ศ.2554
2.3โครงสรางการแบงงานภายในกรมควบคมโรค
ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ พ.ศ. 2552 กรมควบคมโรคประกอบดวย กลมงานทรายงาน
ตรงตออธบด 2 กลมงาน คอ (1) กลมพฒนาระบบบรหาร (2) กลมตรวจสอบภายในและแบงการบรหาร
สวนราชการเปน 2 สวนดงภาพท 4.12 ดงตอไปน
ก. ราชการบรหารสวนกลาง ประกอบดวย 13 หนวยงาน ไดแก
(1) สานกงานเลขานการกรม
(2) กองการเจาหนาท
(3) กองคลง
(4) กองแผนงาน
(5)สถาบนบาราศนราดร
(6) สถาบนราชประชาสมาสย
(7) สานกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล
(8) สานกระบาดวทยา
(9) สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม
(10) สานกโรคตดตอทวไป
(11) สานกโรคตดตอนาโดยแมลง
(12) สานกโรคไมตดตอ
(13) สานกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ
ข. ราชการบรหารสวนกลางท ตงอยในสวนภมภาค ประกอบดวย 12 หนวยงาน ไดแก
สานกงานปองกนควบคมโรคท 1-12
78
ภาพท 4.12 แสดงโครงสรางตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมควบคมโรค กระทรวง
สาธารณสข พ.ศ.2552
ทมา : กลมพฒนาระบบบรหาร กรมควบคมโรค
กรมควบคมโรคไดจดลาดบทสานกงานปองกนควบคมโรคท 1-12 เพอรองรบการบรหาร
ราชการของ “เขตสขภาพ” กระทรวงสาธารณสข ดงตารางท 4.2
ตารางท 4.2 แสดงจงหวดทตงเขตสขภาพสานกงานปองกนควบคมโรคและพนทรบผดชอบ
เขตสขภาพท
จงหวดทตง
สานกงานเขต
สขภาพ
พนทจงหวดทรบผดชอบ สานกงานปองกนควบคมโรค
1 เชยงใหม เชยงใหมเชยงรายนานพะเยาแพร
แมฮองสอนลาปางลาพน
สานกงานปองกนควบคมโรคท 1
จงหวดเชยงใหม
2 พษณโลก พษณโลกตากเพชรบรณสโขทย
อตรดตถ
สานกงานปองกนควบคมโรคท 2
จงหวดพษณโลก
79
ตารางท 4.2 แสดงจงหวดทตงเขตสขภาพสานกงานปองกนควบคมโรคและพนทรบผดชอบ (ตอ)
เขตสขภาพท
จงหวดทตง
สานกงานเขต
สขภาพ
พนทจงหวดทรบผดชอบ สานกงานปองกนควบคมโรค
3 นครสวรรค นครสวรรคกาแพงเพชรชยนาทพจตร
อทยธาน
สานกงานปองกนควบคมโรคท 3
จงหวดนครสวรรค
4 สระบร นนทบรนครนายกปทมธาน
พระนครศรอยธยาลพบร
สระบรสงหบรอางทอง
สานกงานปองกนควบคมโรคท 4
จงหวดสระบร
5 ราชบร ราชบรกาญจนบรนครปฐมเพชรบร
ประจวบครขนธสมทรสงคราม
สมทรสาครสพรรณบร
สานกงานปองกนควบคมโรคท 5
จงหวดราชบร
6 ชลบร ชลบรจนทบรฉะเชงเทราตราด
ปราจนบรระยองสระแกว
สมทรปราการ
สานกงานปองกนควบคมโรคท 6
จงหวดชลบร
7 ขอนแกน ขอนแกนกาฬสนธมหาสารคาม
รอยเอด
สานกงานปองกนควบคมโรคท 7
จงหวดขอนแกน
8 อดรธาน อดรธานนครพนมบงกาฬเลยสกลนคร
หนองคายหนองบวลาภ
สานกงานปองกนควบคมโรคท 8
จงหวดอดรธาน
9 นครราชสมา นครราชสมาชยภมบรรมยสรนทร สานกงานปองกนควบคมโรคท 9
จงหวดนครราชสมา
10 อบลราชธาน อบลราชธานศรสะเกษยโสธร
อานาจเจรญมกดาหาร
สานกงานปองกนควบคมโรคท 10
จงหวดอบลราชธาน
11 นครศรธรรมราช
สราษฎรธานกระบชมพรพงงาภเกต
ระนองนครศรธรรมราช
สานกงานปองกนควบคมโรคท 11
จงหวดนครศรธรรมราช
12 สงขลา สงขลาตรงนราธวาสปตตานพทลง
ยะลาสตล
สานกงานปองกนควบคมโรคท 12
จงหวดสงขลา
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
นอกจากน กรมควบคมโรคไดมการจดตงหนวยงานภายในเพอเพมประสทธภาพในการบรหาร
ราชการ จานวน 14 หนวยงาน ดงตารางท 4.3
80
ตารางท 4.3 แสดงรายชอหนวยงานระดบกองทจดตงขนเปนการภายใน สงกดกรมควบคมโรค
ลาดบท ชอหนวยงาน จดตงเมอ ป พ.ศ.
1 สานกงานบรหารโครงการกองทนโลก 2546
2 สานกโรคตดตออบตใหม 2550
3 สานกวณโรค 2550
4 ศนยสารสนเทศ 2550
5 สานกควบคมการบรโภคยาสบ 2552
6 สานกงานความรวมมอระหวางประเทศ 2554
7 สานกงานคณะกรรมการผทรงคณวฒ 2554
8 สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ 2556
9 ศนยกฎหมาย 2557
10 กลมคมครองจรยธรรม 2557
11 สถาบนวจย จดการความร และมาตรฐานการควบคมโรค 2559
12 สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง 2559
13 สถาบนเวชศาสตรปองกนศกษา 2559
14 กองโรคปองกนดวยวคซน 2559
ทมา: กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
หมายเหต ในปงบประมาณ พ.ศ.2560 พบมคาสงกรมควบคมโรคยกเลกการจดตงหนวยงาน
ภายในเปนหนวยงานระดบกอง 2 หนวยงาน คอ 1) ศนยอานวยการบรหารจดการปญหาเอดสแหงชาต
และ2)ศนยพฒนานโยบายและยทธศาสตรแผนงานควบคมโรคไมตดตอ โดยใหทงสองหนวยงานนม
ฐานะเปนกลมงานขนตรงตอผอานวยการสานกโรคไมตดตอ และสานกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอ
ทางเพศสมพนธ ตามลาดบ
ดงนน โครงสรางการแบงงานภายในกรมควบคมโรคจงประกอบดวยหนวยงานทปรากฏใน
กฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมควบคมโรค พ.ศ.2552 และหนวยงานทจดตงเปนการภายในดงภาพท
4.13
81
ภาพท 4.13 แสดงโครงสรางการแบงงานภายในกรมควบคมโรค(41 หนวยงาน)
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
2.4 การวเคราะหบทบาทภารกจกรมควบคมโรค (Business Analysis)
กลมพฒนาระบบบรหาร กรมควบคมโรค (2559) พบวาภารกจหลกของกรมควบคมโรคไดแก
- ศกษา คนควา วจย พฒนาและกาหนดมาตรฐานทางวชาการและเทคโนโลยตลอดจน
การพฒนาบคลากรดาน ปองกนควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ
- เผยแพรความรทางวชาการดานปองกนควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพใหหนวยงาน
ทเกยวของและประชาชน
- ควบคม กากบ นเทศ และประเมนผลดานควบคมโรค
- ใหบรการรกษาและฟนฟสภาพผปวยเฉพาะโรค
- ประสานนโยบายและแผนปองกนควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ
- พฒนาเครอขายการปองกนควบคมโรคตลอดจนการเฝาระวงโรคกบหนวยงานท
เกยวของและองคกรทองถน
- สรางเครอขายความรวมมอกบนานาประเทศหรอองคกรระหวางประเทศในการปองกน
ควบคมโรคและปญหาสขภาพระหวางประเทศ
82
การวเคราะหภารกจหลกของกรมควบคมโรค ในฐานะหนวยงานผอภบาลระบบปองกนควบคม
โรคของประเทศและความเชอมโยงกบระบบสขภาพอนๆ ดาเนนการบนพนฐานบทบาทของกรม
ควบคมโรคตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมควบคมโรค พ.ศ. 2552 ซงกรมฯ มบทบาทสาคญใน
การดแลระบบปองกนควบคมโรคของประเทศอยางครบวงจรตงแต การเฝาระวง ปองกนควบคมโรค
และการตอบสนองตอภาวะฉกเฉน โดยใชวชาการเปนฐาน ซงเปาหมายของกรมฯ เพอรองรบภารกจ
การเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพของระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพใน 11
บทบาท และการสนบสนนเขตสขภาพ ทคาดหวงจะเหนการปรบเปลยนภายหลงการปฏรปโดย
เชอมโยงกบระบบสขภาพอนๆ อก 3 ระบบ และการวเคราะหครงนเปนเพยงการประเมนในชวงเวลา
หนงเทานน (Cross sectional) ทงน ความสมพนธเชอมโยงกบระบบสขภาพอาจมความเปลยนแปลง
ไปไดภายใตเงอนไขปจจยภายในและปจจยภายนอกทเปลยนแปลงไป
(1) ประเดนเปนงานทจาเปนตองปฏบตอยหรอไม
เมอนพจารณาหนวยงานสวนกลางโดยเฉพาะกรมวชาการเชนกรมควบคมโรคนน นบเปน
หนวยงานทมความสาคญอยางยงตอระบบสขภาพของประเทศ สงผลโดยตรงตอความมนคงทางดาน
สงคมและสภาพเศรษฐกจโดยรวม เนองจากเปนหนวยงานทจะชวยกากบดแล (อภบาล) ระบบปองกน
ควบคมโรคของประเทศใหมประสทธภาพและประสทธผล เนองจากระบบการปองกนควบคมโรคนน
เปรยบเสมอนการสรางภมคมกนทดทางดานสขภาพใหแกประเทศ โดยเฉพาะคณภาพชวตของประชากร
ทกกลมวย กลาวคอเมอประชาชนในประเทศไดรบการปองกนควบคมโรคทดแลว ยอมสงผลใหอตราการ
เจบปวยและเสยชวตดวยโรคและภยสขภาพตางๆ ลดลง ประชากรและชมชนโดยรวมจงปราศจากโรค
และภยสขภาพ ชวยลดการพงพาดานการรกษาพยาบาลและการฟนฟ ซงจาเปนตองใชทรพยากรและ
คาใชจายโดยรวมทสงและไมคมคาเทากบการปองกนควบคมโรค นอกจากนการทประชาชนมสขภาพท
แขงแรงปราศจากโรคและภยสขภาพ ยอมสามารถประกอบอาชพเพอเลยงตนเองและครอบครวไดอยาง
เตมศกยภาพ สะทอนไปยงสมรรถนะของภาคแรงงานทจะสามารถสรางผลผลตใหแกระบบเศรษฐกจ
ของประเทศไดอยางเตมท ดงนน ภารกจหลกของกรมฯ ในการกาหนดนโยบาย ยทธศาสตร กฎหมาย
มาตรฐาน มาตรการ บรการ และวชาการ ดานปองกนควบคมโรคของประเทศจงยง เปนงานทจาเปน
และมแนวโนมทจะทวความสาคญเพมมากขนเรอยๆ ในอนาคต จากการเขาสประชาคมอาเซยนการยาย
ถนฐาน แรงงานตางดาว การเดนทางทเสรเพมขน ปจจยทางสงแวดลอมปจจยทางสงคมและวฒนธรรม
ระบาดวทยาการเกดโรคความกาวหนาในเชงธรกจ ซงทาใหคาดการณไดวาอบตการณโรคและภย
สขภาพตางๆ มแนวโนมถขนและรนแรงขน
83
(2) ประเดนเปนงานทมการปฏบตซาซอนอยทใดหรอไม
ในปจจบนประเทศไทยมหนวยงานระดบประเทศ ทดาเนนงานเกยวของกบการปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพหลายหนวยงาน เชน กระทรวงสาธารณสข สานกงานหลกประกนสขภาพ
แหงชาต (สปสช.) สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สถาบนวจยระบบ
สาธารณสข (สวรส.) หนวยงานภาครฐอนๆ ตลอดจนภาคสวนอนๆ ไดแก องคกรพฒนาเอกชน (NGOs)
องคกร/หนวยงานระหวางประเทศ เชน องคการอนามยโลก หรอแมแตภาคเอกชน เปนตน อยางไรกด
“กระทรวงสาธารณสข” ยงมบทบาทหลก รบผดชอบดแลการดาเนนงานปองกนควบคมโรคของประเทศ
โดยในระดบสวนกลางและระดบเขต กรมควบคมโรคเปนหนวยงานหลก รวมกบกรมวชาการตางๆ ใน
กระทรวงสาธารณสข ไดแก กรมอนามย กรมวทยาศาสตรการแพทย กรมสขภาพจต กรมการแพทย
กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กรมสนบสนนบรการสขภาพ สานกงาน
คณะกรรมการอาหารและยา ทาหนาทดานการพฒนานโยบาย ดานวชาการ และดานปฏบตการ
กจกรรมดานนโยบาย ไดแก การพฒนานโยบาย ยทธศาสตร แผน แนวทาง มาตรฐาน รวมทงการ
ผลกดนการบงคบใชกฎหมายทเกยวของ กจกรรมดานวชาการ ไดแก การตดตามสถานการณ การวจย การ
ฝกอบรม การนเทศและการกากบตดตาม ประเมนผล สวนกจกรรมปฏบตการ ไดแก การจดหาเวชภณฑ
และวสดอปกรณเพอสงกาลงบารงและงบประมาณพเศษสนบสนนพนททมปญหา โดยมสานกงานเขต
ไดแก สานกงานปองกนควบคมโรค เปนหนวยงานระดบเขตทตงในสวนภมภาคทาหนาทประสาน/
สนบสนนกจกรรมดานวชาการดงกลาวใหมความเหมาะสมกบบรบทของระดบพนท
การดาเนนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพนน แตเดมเปนบทบาทของสานกงาน
ปลดกระทรวงสาธารณสข ซงกากบดแลหนวยงาน/สถานบรการสาธารณสขทกระดบครอบคลมทวทง
ประเทศ ไดแก สานกงานสาธารณสขจงหวด สานกงานสาธารณสขอาเภอ ททาหนาทบรหารจดการงาน
สาธารณสขระดบพนท และสถานบรการสาธารณสข ไดแก โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป
โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล (รพ.สต.) ตลอดจนเครอขายอาสาสมคร
สาธารณสข (อสม.) อยางไรกตาม จากพระราชบญญตกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจใหแก
องคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 ทสนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มบทบาท
พฒนาชมชนอยางรอบดาน รวมทง การจดบรการสาธารณะขนพนฐานแกชมชน ทาใหองคกรปกครอง
สวนทองถนไดเขามามบทบาทจดการกบปญหาสขภาพของชมชน โดยเฉพาะงบประมาณในพนทมากขน
เรอยๆ
นอกจากน องคกรสวนทอยนอกกระทรวงสาธารณสขทสาคญ กคอมหาวทยาลยตางๆ ซงสวน
ใหญมหนาทหลกในการผลตบคลากร และวจย องคกรระหวางประเทศ เชน องคการอนามยโลก ท
สนบสนนทางดานวชาการ และงบประมาณ เปนตน การดาเนนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
ของหนวยงาน/ภาคสวนทเกยวของ จงเชอมโยงกนตงแตระดบประเทศ ระดบเขต จงหวด อาเภอ จนถง
ระดบพนทดงภาพท 4.14
84
ภาพท 4.14 แสดงระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพของประเทศไทยในปจจบน
ทมา: กลมพฒนาระบบบรหาร กรมควบคมโรค
จากภารกจหลกของกรมควบคมโรค ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ พ.ศ.2552 จงจาเปน
อยางยงทกรมฯ จะตองมการออกแบบและพฒนา ทงระบบ กลไก โครงสราง และวธการทางาน เพอ
รองรบและขบเคลอนภารกจดงกลาวใหบรรลผลสาเรจ จานวน 27 หนวยงาน (รวมกลมพฒนาระบบ
บรหาร และกลมตรวจสอบภายใน)ซงพบกบขอจากดหลายประการในการดาเนนงานและไมเพยงพอตอ
ภารกจทเพมเตมใหมในภายหลง กรมฯ จงไดดาเนนการปรบโครงสรางการจดการภายในกรมฯ ขน (ซง
จะกลาวในลาดบตอไป) โดยเพมเปน 34 หนวยงาน แบงเปนหนวยงานทตงในสวนกลาง 22 หนวยงาน
และหนวยงานทตงในสวนภมภาค 12 หนวยงาน (นบตามจานวนรวมของหนวยงาน ทจะเสนอใหเปน
โครงสรางทางการในครงน) โดยหนวยงานทจดตงภายในนนมคาสงมอบหมายภารกจอยางเปนทางการ
และมการปรบปรงเปนระยะๆ มาโดยลาดบ
จากภารกจหลกทง 12 ขอของกรมควบคมโรคตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ พ.ศ.2552 จง
ถอเปนบทบาทหนาทและความรบผดชอบของกรมฯ ทจะตองดาเนนการใหครบถวนและสงผลอยางเปน
รปธรรม ดงนนหากพจารณาตามภารกจดงกลาวจะเหนวาการปรบบทบาท ภารกจ โครงสราง และกลไก
การทางานของกรมฯ นน จงไมถอเปนงานทซาซอนกบสวนราชการอนๆ ทงภายในและภายนอก
85
กระทรวงสาธารณสข ในทางตรงกนขามยงเปนการดาเนนการตามภารกจตามกฎหมายใหครบถวน
สมบรณและมประสทธภาพ โดยในการดาเนนงานจรงจาเปนตองประสานและเชอมโยงการทางานรวมกบ
หลายภาคสวน เนองจากสภาพปญหาทางดานสาธารณสขสวนใหญเปนปญหาทมความซบซอนทงในเชง
โครงสรางตลอดจนสาเหตปจจยแวดลอมตางๆ จาเปนทจะตองอาศยหลายภาคสวนทมภารกจหลก และ
ความร/ความเชยวชาญทแตกตางกนมาทางานรวมกน เพอสงเสรมสนบสนนการแกปญหาในภาพรวม
รวมกน
(3) ประเดนเปนงานทถอเปนหนาทหลกใชหรอไม
จากการทบทวนและปรบบทบาท ภารกจ โครงสราง และกลไกการทางาน ใหมความ
สอดคลองกบภารกจหลกตามกฎหมาย ของกรมควบคมโรคดงกลาวขางตน ถอเปนการปรบระบบงาน
ตามหนาทหลกเพอสรางหลกประกนดานความยงยนใหแกระบบสขภาพของประเทศ ในฐานะกรม
วชาการทมหนาทกากบดแล (อภบาล) ระบบปองกนควบคมโรคของประเทศนนเอง
(4) ประเดนเปนงานทมอบ/กระจายอานาจไปใหภมภาค/ทองถนไดหรอไม
จาการศกษาภารกจหลกของกรมควบคมโรค ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ พ.ศ.2552
นน เปนภารกจทไมสามารถมอบ/กระจายอานาจไปใหภมภาค/ทองถนไดดงเหตผลโดยสรปตอไปน
- ภารกจในการกาหนดและพฒนานโยบาย กฎหมาย มาตรการ และคณภาพมาตรฐาน
การดาเนนงานในการเฝาระวง ปองกน และควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ ตลอดจนการพฒนา
ระบบและกลไกเพอใหมการดาเนนการบงคบใชกฎหมายนนเปนภารกจทตองการความเปนเอกภาพและ
ตองอาศยอานาจในการสงการระดบสง กระบวนการพฒนาประเดนตางๆ ตองการบคลากรทมความร
ความเชยวชาญเฉพาะทางดานการปองกนควบคมโรค การออกมาตรฐานการดาเนนงานใดๆ นน ตอง
เปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศทสอดคลองตามหลกวชาการและหลกสากล หลายครงตองอาศยการ
ประสานและรวมดาเนนการกบระดบนานาชาต ดงนนภารกจนจงไมเหมาะทจะกระจายไปใหภมภาค/
ทองถนดาเนนการ
- ภารกจในการศกษา วเคราะห วจย และพฒนาองคความรและเทคโนโลยในการเฝาระวง
ปองกน และการควบคมโรคและภยสขภาพ เปนภารกจทตองการบคลากรทมความรความเชยวชาญ
เฉพาะดาน ตองการการดาเนนการอยางตอเนองและยงยน ตองการการมองภาพรวมในเชงระบบ และ
สงผลโดยตรงตอการพฒนานโยบาย กฎหมาย มาตรการ และมาตรฐาน ดานเฝาระวง ปองกนและ
ควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพดงนนกรมควบคมโรคจงควรเปนหนวยงานหลกทดาเนนการใน
ภารกจดงกลาว อยางไรกตามเนองจากปญหาดานสาธารณสขนนมขอบเขตทกวางและซบซอน ตอง
อาศยทรพยากรและระยะเวลาในการศกษาวจยและพฒนาทมาก กรมควบคมโรคจงไมอาจดาเนนการได
86
ครอบคลมตอสภาพปญหาทงหมด จงควรรวมมอกบภาคสวนตางๆ ในการดาเนนการตามภารกจน เชน
ภาคการศกษา (มหาวทยาลย) ภาคเอกชนและภาคทองถนเปนตน
- ภารกจในการเปนศนยกลางในการสงเสรม สนบสนน และประสานงานทางดานวชาการ
เวชภณฑ และวสดอปกรณในการเฝาระวง ปองกน ควบคม วนจฉย และรกษาโรคอบตใหมและโรค
อบตซารวมไปถงการจดใหมบรการเพอรองรบการสงตอผปวยโรคตดตอเฉพาะโรคตดตอสาคญ และ
โรคตดตอรายแรงในระดบตตยภม และกกกนผปวยโรคตดตออนตรายตามขอตกลงระหวางประเทศเปน
ภารกจทสาคญซงสงผลกระทบตอความมนคงทงทางดานสงคมและเศรษฐกจ ภาพลกษณ และชอเสยง
ของประเทศโดยตรง เปนภารกจทตองการการประสานงานอยางใกลชดกบกระทรวงตางๆ รวมไปถง
หนวยงานในระดบนานาชาต ตองการเอกภาพและอานาจการสงการในระดบสง เชน โดยคณะรฐมนตร
โดยรฐบาล โดยคณะกรรมการระดบประเทศ เปนตน
- ภารกจในการกากบตดตามและการประเมนผลการปองกนควบคมโรคเปนภารกจทตอง
ดาเนนการโดยปราศจากอคต ซงกรมควบคมโรคเปนกรมวชาการทไมมสวนไดสวนเสยในดานปฏบตการ
จงมความเปนกลางและสามารถเปนกลไกในการกากบตดตามและประเมนผลการดาเนนงานการปองกน
ควบคมโรคของหนวยงานตางๆ ทงภาครฐ เอกชน และทองถนไดอยางเหมาะสม (ปราศจาก
ผลประโยชนทบซอน)
(5) ประเดนเปนงานทดาเนนการโดยจดตงเปนองคกรของรฐรปแบบอนไดหรอไม
จากภารกจหลกของกรมควบคมโรค ตามกฎกระทรวงแบงสวนราชการ พ.ศ.2552 พบวา
ภารกจสวนใหญนนเกยวของกบความมนคงทางดานสงคมและเศรษฐกจ และสงผลตอระบบสขภาพ
โดยรวม หลายภารกจตองอาศยอานาจการสงการในระดบประเทศหรอตองการการประสานงานกบ
ระดบนานาชาต ดงนน จงตองอาศยกลไกในระบบราชการเปนหลก อยางไรกตามหากพจารณาใน
รายละเอยดของเนองานและภารกจของกรมฯ ตามวาระระดบโลกดานความมนคง สขภาพ และตามกฎ
อนามยระหวางประเทศ (IHR 2005) ใหมการกกกนผสมผสโรคตดตออนตราย ณ สถานททกาหนด
ภายใตระบบกลไกเพอการจดการภาวะฉกเฉนทางสาธารณสข กรมฯ จงตองดาเนนการเกยวกบสถานท
กกกนผสมผสโรคตดตออบตใหม อบตซา และโรคตดตออนตราย เพอการสงเกต เฝาระวงการ
แพรกระจายของโรค โดยมมลคาการลงทนทสงมาก จงนารปแบบการใหเอกชนรวมลงทนในสวนการ
กอสรางอาคาร จดหาอปกรณทางการแพทย บรหารจดการพนท ซงอยในระหวางดาเนนการ นอกจากน
รปแบบการรวมดาเนนงานกบเอกชน ยงสามารถใชในการจดบรการดานรกษาพยาบาลระดบตตยภม
ของสถาบนทงสองแหงในสงกดกรมฯ ทงสถาบนบาราศนราดรและสถาบนราชประชาสมาสย เชน การ
ตรวจวนจฉยดวยคลนแมเหลกไฟฟา การสงตรวจทางหองปฏบตการตางๆ และการจดบรการทางดาน
อาคารและสถานท
87
2.5 ประเดนการขอปรบโครงสรางกรมควบคมโรค
กรมควบคมโรคเปนหนวยงานของรฐ ทาหนาทศกษา วจย พฒนา รวมทงการถายทอด
องคความรและเทคโนโลยเพอการเฝาระวง ปองกน ควบคม วนจฉย และรกษาโรคและภยทคกคาม
สขภาพ การรวมมอกบหนวยงานทเกยวของ องคการระหวางประเทศ เพอใหประชาชนมสขภาพทดจาก
การปองกนและการควบคมโรคและภยทคกคามสขภาพ
จากการทบทวนและวเคราะหภารกจหลกของกรมควบคมโรคในปจจบนและแนวโนมการ
เปลยนแปลงของสภาพแวดลอมในอนาคต รวมกบการพจารณาบทบาทสาคญ 11 บทบาท เพอรองรบ
ภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพ ตลอดจนความเชอมโยงกบเขตบรการสขภาพ
ของกระทรวงสาธารณสข กรมควบคมโรคจงเสนอประเดนหลกในการพฒนา (ปฏรป) บทบาท ภารกจ
โครงสราง องคการ ดงน
(1) การปรบปรงระบบและกลไกการบรหารจดการในแนวราบ (Horizontal) ใหม
ประสทธภาพมากขน
เนองจากการบรหารจดการองคการภาครฐซงรวมทงกระทรวงสาธารณสขในอดต มกจด
โครงสรางองคการในแนวดง โดยมการแบงหนวยงานยอยตามภารกจทแตกตางกน ซงมลกษณะเดยวกน
นทกระดบ ตงแตระดบกระทรวงเรอยมาจนถงระดบหนวยงานยอย การบรหารจดการในโครงสราง
ดงกลาวอาจมประสทธภาพในชวงเวลาขณะนน แตในปจจบนและอนาคตซงประเทศไทยไดกาวเขาส
ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมเสรทเตมรปแบบซงครอบคลมทกภาคสวนของสงคมนน สงผลใหตรรกะ
ความคดและจตวทยาของผคนในสงคมซบซอนมากยงขน โดยเฉพาะความคาดหวง/ความตองการท
เปลยนแปลงไปจากเดมและมแนวโนมเปนปจเจกบคคลมากขน ดงนนการบรหารจดการองคการใน
แนวดงแบบเดมจงพบกบสภาพปญหาการทางานแบบแยกสวน ทมกเนนทางานเฉพาะสวนงานของตน
ขาดการเชอมประสานหรอบรณาการกนในภาพรวมทเปนเชงระบบ เพอลดชองวางดงกลาว กรมควบคม
โรคจงเหนควรปรบปรงกลไกการบรหารจดการในแนวราบ โดยเสนอแตงตงคณะกรรมการ/คณะทางาน
ในระดบกรม เพอรองรบภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพ (NHA) ทจาเปนตอง
บรณาการระบบงานภายในกรม ซงจะตองมการประสานงานขามหนวยงานตาง ๆ รวมถงการเชอมโยง
กบหนวยงานภายนอกกรม ตลอดจนนานาชาต โดยเสนอใหมหนวยงานทรองรบการพฒนาในแนวราบ
เพอใหเกดการบรหารจดการระบบปองกนควบคมโรคทครอบคลมและมประสทธภาพ ดงน
(1.1) การพฒนาดานนโยบายและยทธศาสตร ดานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
เปนการเชอมตอนโยบายและทศทางกบ “คณะกรรมการนโยบายสขภาพระดบชาต (NHA)” ของ
กระทรวงสาธารณสข เพอบรณาการนโยบายยทธศาสตร กฎหมาย ระบบการเงนการคลง และ
กระบวนการตดตามประเมนผลดานการปองกนควบคมโรคในระดบประเทศและการเชอมโยงสระดบ
นานาชาต เพอรองรบภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพ (NHA) และมหนวยงาน
รองรบการดาเนนงาน ดงน
88
(1.1.1) กองนโยบายและยทธศาสตร (ปรบบทบาทจากกองแผนงานเดม)
(1.1.2) กองความรวมมอระหวางประเทศ (ปรบจากสานกงานความรวมมอ
ระหวางประเทศ ซงเปนหนวยงานภายในเดม)
(1.1.3) กองกฎหมาย (จดตงใหมโดยการรวบรวมบทบาทภารกจทกระจายอย
ในหนวยงานตางๆ ใหเปนเอกภาพ)
(1.2) การพฒนาดานการจดการความร การวจย และการประเมนเทคโนโลย ดาน
ปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ เปนการประสานและเชอมโยงระบบงานดานการจดการความร
มาตรฐานการใหบรการ การศกษาวจยและการประเมนเทคโนโลย ดานปองกนควบคมโรคและภย
สขภาพ เพอรองรบภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพ (NHA) โดยมหนวยงาน
รองรบการดาเนนงาน คอ
(1.2.1) สถาบนวจย จดการความร และมาตรฐานการควบคมโรค (ปรบมา
จากสานกจดการความร ซงเปนหนวยงานภายในเดม)
(1.2.2). กองสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ (ปรบมาจาก
สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ ซงเปนหนวยงานจดตงภายในเดม)
(1.3) การพฒนาระบบเฝาระวงและสารสนเทศดานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
เปนการบรณาการและเชอมโยงระบบงาน ดานเฝาระวงโรคภยสขภาพ การตอบโตภาวะฉกเฉนทาง
สาธารณสข และระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพ เพอรองรบภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตท
กากบดแลสขภาพ (NHA) ซงปจจบนมอยหลายระบบกระจดกระจายไปตามหนวยงานตางๆ ของกรม ให
เปนเอกภาพ ลดความซาซอน มการจดลาดบความสาคญและมการใชประโยชนอยางคมคาและม
หนวยงานรองรบการดาเนนงาน คอ
(1.3.1) กองระบาดวทยา(ปรบบทบาทจากสานกระบาดวทยาเดม)
(1.3.2) กองควบคมโรคและภยสขภาพในภาวะฉกเฉน (รวม Public Health
Emergency Management: PHEM)กบสานกโรคตดตออบตใหมซงเปนหนวยงานภายในเดม
1. กองวณโรค (แยกภารกจมาจากสานกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทาง
เพศสมพนธ)
2. กองโรคปองกนดวยวคซน (แยกภารกจมาจากสานกโรคตดตอทวไป)
3. สถาบนปองกนควบคมโรคและภยสขภาพเขตเมอง
(1.4) การพฒนาดานนโยบายการจดการกาลงคน ดานปองกนควบคมโรคและภย
สขภาพ เปนการประสานและบรณาการขามหนวยงานภายในกรมควบคมโรค เพอจดทาขอเสนอและ
นโยบายกาลงคนดานปองกนควบคมโรคสคณะกรรมการนโยบายการจดการกาลงคนของกระทรวง
สาธารณสข พรอมกบการรบนโยบายกาลงคนจากระดบกระทรวงมาสการปฏบต เพอรองรบภารกจการ
89
เปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพ (NHA) โดยมหนวยงานรองรบการดาเนนงาน คอ กอง
บรหารทรพยากรบคคล (ปรบจากกองการเจาหนาทเดม)
(2) การปรบปรงระบบและกลไกการบรหารจดการในแนวดง (Vertical) ทมอยเดมให
มประสทธภาพ
ในฐานะกรมวชาการจาเปนตองเปนแหลงสงสมขององคความร ทกษะและความ
เชยวชาญในสาขาวชาการตางๆ ทเกยวของ “ในเชงลก” ซงจาเปนตองไดรบการฝกฝนและเรยนรอยาง
ตอเนอง การพฒนาระบบและกลไกในแนวดงจงเปน “กญแจสาคญ” ในการสงเสรม สนบสนน
กระบวนการใหไดมาซงองคความร ทกษะและความเชยวชาญดงกลาว ปจจบนกรมฯ มการแบง
หนวยงานยอยตามภารกจทแตกตางกน (Functional Grouping) ซงการแบงดงกลาวชวยใหกรมฯ
สามารถธารงความเชยวชาญในแตละสาขาไวได เมอประกอบเขากบกลไกของกรมฯ ทมอยางครบวงจร
ตงแต “ตนนา” หมายถง สานก/ สถาบน มบทบาทหลกดานการวจยและพฒนาผลตภณฑวชาการ
“กลางนา” หมายถง สานกงานปองกนควบคมโรคทง 12 เขต ซงตงอยในสวนภมภาค มบทบาทหลกใน
การถายทอดผลตภณฑวชาการใหกบหนวยงานสาธารณสขในพนทซงเปรยบเหมอน “ปลายนา”พรอมทง
กากบตดตามและประเมนผลกอนจะสงผลสะทอนกลบมายงสวนกลาง เพอปรบปรงและพฒนา
ผลตภณฑตอไปดงภาพท 4.15 กยอมเออใหองคการสามารถพฒนาองคความร ทกษะ และ
ประสบการณในเชงลกไดอยางมประสทธภาพ สามารถปรบปรงหรอพฒนาผลตภณฑวชาการของกรมฯ
ใหสอดคลองกบบรบทในแตละพนท และตรงกบความคาดหวง/ความตองการของประชาชน อยางไรกตาม
เมอบรบทและสภาพสงแวดลอมเปลยนแปลงไป กรมฯ จาเปนตองปรบปรงและพฒนาบทบาท ภารกจ
ระบบ กลไก และโครงสรางตามภารกจของกรมฯ (โครงสรางในแนวดง) ดวยเชนกน
ภาพท 4.15 แสดงเสนทางสงมอบคณคาจากกรมควบคมโรคสหนวยงานสาธารณสขในพนท
กรม คร.
สานก/สถาบน (R&D)
สคร.(M&E)
เขตตรวจ
จงหวดจงหวด
สานกงานเขต
บรการสขภาพ
เขตตรวจ
ปจจบน แนวโนมในอนาคต
ตนนา
กลางนา
ปลายนา
Value chain
กรม คร.
สคร.(M&E, Technical
consultant & support )
คณะกรรมการ
ระดบเขตฯ
สานก/สถาบน (R&D)
“เสนทาง” สงมอบคณคา จากกรมฯ ... สเครอขาย
เพอเพมขดความสามารถขององคกรและใหสอดคลองกบบ ทมา : กลมพฒนาระบบบรหาร กรมควบคมโรค
90
บทบาทเพอรองรบภารกจการเปนหนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพดานปองกนควบคม
โรค จงมขอเสนอเพอการพฒนา (ปฏรป) โดยสรป ดงน
(2.1) การสงเสรมคณะกรรมการระดบชาตในรายโรคและภยสขภาพทมอยเดม เปนการ
สนบสนนใหคณะกรรมการระดบชาตในแตละรายโรคและภยสขภาพทมอยเดมหลายคณะ ใหสามารถ
ขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรในแตละรายโรคและภยสขภาพ โดยสามารถปฏบตตามภารกจและ
หนาทของแตละคณะฯ ไดอยางมประสทธภาพ ราบรน และตอเนอง เพอเปนอกกลไกในแนวดงทจะชวย
พฒนาองคความร ทกษะดานโรคและภยสขภาพตางๆ และยงชวยในการเชอมประสานกบภาคเครอขาย
ในแตละรายโรคและภยสขภาพอกดวย
(2.2) การปรบปรง/พฒนา บทบาทและโครงสรางของหนวยงานดานวชาการปจจบน กรม
ควบคมโรคมนโยบายใหทกหนวยงานทงสานก สถาบน และ สานกงานปองกนควบคมโรค (สคร.)ได
ทบทวนตนเองตามบทบาทและภารกจตามกฎหมาย และตาม 11 บทบาท เพอรองรบภารกจการเปน
หนวยงานระดบชาตทกากบดแลสขภาพโดยใหหนวยงานไดเพมเตมในบางภารกจทยงเปนสวนขาดให
ครบถวน ในขณะเดยวกนใหลดละเลกในภารกจทไมจาเปน
(2.3) การปรบปรง/พฒนา สานกงานปองกนควบคมโรค (สคร.) ซงเปนหนวยงานวชาการ
ของกรมฯ ทตงอยในสวนภมภาค เนองจาก สคร.นบเปนกลไกทสาคญของกรมฯ ในกระบวนการสงมอบ
คณคาตามโซคณคา (Value chain) อกทงในอนาคตจะตองเพมบทบาทในการใหขอเนอแนะเชงกลยทธ
ดานการปองกนควบคมโรคแกเขตบรการสขภาพ โดยอยในรปคณะกรรมการ/ คณะทางาน พรอมรวม
นเทศตดตามงานในพนทตามวาระโอกาสตางๆ นอกจากน สคร.บางแหงยงจาเปนตองยกระดบศนย
สาธตฯ เดมใหเปน ExcellenceCenterดานปองกนควบคมโรค ในประเดนโรคและภยสขภาพทม
ความสาคญในพนท
(2.4) การพฒนาสถาบนฯ ใหเปนเลศทางวชาการและการอบรมดานการควบคมโรคขนสง กรมฯ
จะพฒนาหนวยงานของกรมฯ ใหเปนสถาบนทเปนเลศดานวชาการเฉพาะดานเพอสนบสนนการพฒนา
ระบบปองกนควบคมโรคของประเทศสระบบทพงประสงค ดงน
(2.4.1) สถาบนบาราศนราดร ใหเปนสถาบนทเปนเลศดานโรคตดตอและการควบคม
โรคตดเชอ
(2.4.2) สถาบนราชประชาสมาสย เปนสถาบนทมความเชยวชาญดานโรคเรอนและการ
ปองกนควบคมโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม
(2.5) การพฒนาทศทางการดาเนนงานของดานปองกนควบคมโรคระหวางประเทศ กรมฯ
จะพฒนามาตรการสาหรบชองทางเขาออกประเทศตามกฎอนามยระหวางประเทศ พ.ศ. 2548 และตาม
หนาททระบไวใน พ.ร.บ.โรคตดตอ พ.ศ. 2558 โดยสนบสนนแนวคดการบรณาการงานดานเพอ
91
ประสทธภาพ เปนยทธศาสตรสาคญตอความมนคงทางสาธารณสขในระดบชาต ทงนกรมฯ จะ
ดาเนนการยกระดบความสาคญของงานดานควบคมโรคและจะใหการสนบสนนอยางเตมทสาหรบดาน
ควบคมโรคทกากบดแลโดยสานกงานสาธารณสขจงหวด โดยกรมฯ จะเปนพเลยงและคาปรกษาเพอ
จดระบบการดาเนนงาน
(2.6) การพฒนาทศทาง/บทบาทของกรมควบคมโรคในการปองกนควบคมโรคไมตดตอ การ
ปองกนควบคมโรคไมตดตอเปนเรองทมความทาทาย เนองจากมขอบเขตการดาเนนงานกวางขวาง ม
ปจจยเสยงเกยวของกบพฤตกรรมและสงคมวฒนธรรม การแกปญหาจงมความซบซอน การดาเนนงาน
เกยวของกบหนวยงานจานวนมาก และขาดผจดการและประสานงานในภาพรวมทมศกยภาพ เพอให
ปองกนควบคมโรคไมตดตอเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน จงมกรอบการดาเนนงานดงน
(2.6.1) กรมควบคมโรคทาหนาทเปน National Focal Point ในการปองกนควบคมโรค
ไมตดตอในภาพรวม รวมทงการควบคมการบรโภคยาสบและแอลกอฮอล โดยจะประสาน/ขบเคลอนงาน
ปองกนควบคมโรคในระดบชาต บนหลกการการมสวนรวมของทกภาคสวน
(2.6.2) กรมควบคมโรคมนโยบายพฒนาศกยภาพเพอทาหนาท National Focal Point ท
มประสทธภาพ โดยยกระดบความสาคญกบนโยบาย และแผนงานปองกนควบคมโรคไมตดตอ
จาการศกษาพบเหตผลความจาเปนในการขอปรบโครงสราง คอ
(1) สรปผลการวเคราะหจดออน จดแขง โอกาส อปสรรค (SWOT Analysis)
การวเคราะหระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพในปจจบน มความสาคญและ
เปนขอมลพนฐานสาหรบการกาหนดทศทางการปฏรประบบปองกนควบคมโรคของประเทศ โดยปจจย
ภายนอกทมผลกระทบทงในดานบวกและดานลบตอการดาเนนงานปองกนควบคมโรค (External
Factor) ไดแก ภยคกคามและโอกาส (Threatsand Opportunities) และสถานะในปจจบนของการ
ดาเนนงานดานการปองกนควบคมโรคของประเทศ (Internal Factors) ไดแก จดออนและจดแขง
(Weakness and Strength) ดงน
(1.1) ภยคกคาม (Threats)
- สภาพปญหาสขภาพและปจจยตางๆ ทกระทบกบสขภาพเปนไปอยางซบซอน
กวาในอดตมาก ไดแกปจจยทางสงแวดลอม ปจจยทางสงคมและวฒนธรรม ระบาดวทยาการเกดโรค
ความกาวหนาในเชงธรกจ
- วกฤตการณทางการเมอง เชน ความขดแยงทางความคดทางการเมองทาให
สงคมเกดความแตกแยก ความไมสงบใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต
- นโยบาย/กฎหมายทไมสอดคลองหรอขาดกลไกทเหมาะสมกบบรบทการปองกน
ควบคมโรคและระบบสขภาพในปจจบน ไดแก การปฏรปประเทศไทยและทศทางการกระจายอานาจ
ในชวงเปลยนผาน การเปลยนแปลงการบรหารจดการภาครฐ การเกดขนขององคกรอสระในระบบ
92
สขภาพโดยทยงขาดการประสานงานและกาหนดบทบาททสนบสนนกนอยางเปนระบบและนโยบายของ
องคกรระหวางประเทศทอาจชนาทศทางการแกไขปญหาการปองกนควบคมโรคซงอาจจะไมเหมาะสม
กบบรบททแทจรงของประเทศ
- การเขาสประชาคมอาเซยน อาจมความเสยงดานปญหาสขภาพทจะเกดตามมา
ได อาท การแพรระบาดมากขนของโรคตดตอ และการกลบมาของโรคทถกกาจดใหหมดไปจากประเทศ
ไทยแลว รวมทง อาหารหรอผลตภณฑทเสยงตอสขภาพอาจเขาสประเทศไทยมากขน ทาใหเกดโรคเรอรง
เพมขน และทาใหการปองกน ควบคมโรคและภยสขภาพมความซบซอนยงขน
(1.2) โอกาส (Opportunities)
- ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยท งในประเทศและจาก
ตางประเทศ ทาใหมการพฒนาเครองมอและวธการใหมๆ ทจะนามาใชในกระบวนการปองกนควบคม
โรคใหมประสทธภาพมากขน
- การพฒนาระบบสาธารณสขทดาเนนการมานานจนมโครงสรางพนฐานสาคญสาหรบ
ตอยอดการดาเนนงานสาธารณสขในดานตางๆ มการผสมผสานงานปองกนควบคมโรคซงจากเดมเปน
แนวดง ใหเปนแนวราบเขาในสถานบรการทกระดบ
- การปฏรปโครงสรางของกระทรวงสาธารณสขทาใหเกดเอกภาพในการวางแผน
งานรวมกนระหวางหนวยงานสวนกลางและจงหวด
- การมเครอขายการดาเนนงานทเขมแขงกบหนวยงานนานาชาตและหนวยงาน
ภายในประเทศมาอยางตอเนองและยาวนาน
- การปรบบทบาทภารกจของกระทรวงสาธารณสขครงนถอเปนการเปลยนแปลง
ทสาคญ และเปนโอกาสทกระทรวงสาธารณสขจะมาเปนแกนหลกของประเทศ ในดานการกาหนด
นโยบาย และเปนหนวยวชาการ เปนสมองของประเทศดานการสาธารณสข เพอแกไขปญหาของ
ประเทศอยางแทจรง
- การลดบทบาทการบรการของสวนกลางถายโอนใหกบทองถนดาเนนการ จะทา
ใหทองถนพงตนเองไดในอนาคต โดยกระทรวงสาธารณสขเปนพเลยง (Coach) และใชหนวยงานสวน
ภมภาคเปนแมขาย (Node) ในการดาเนนงาน ในขณะทลดบทบาทดานบรการ ทาใหสามารถบรหาร
จดการเวลา/กาลงคน/ความคดมาทาหนาทสาคญเปน Think tank ของประเทศ เปนแกนนาในการชทศ
ทางการแกปญหาทสาคญๆ ตอไป รวมทงเปนเครอขายกบหนวยงานตางๆ ทมอย (Strategic Partners)
อยางเขมแขง
- การเขาสประชาคมอาเซยน ชวยกระตนใหกระทรวงสาธารณสข พฒนาความ
รวมมอกบหนวยงานตางๆ ทงภายในและตางประเทศ ในดานการปองกนควบคมโรคอยางเขมแขง และ
เปนรปธรรมมากขน รวมทง ยงมการพฒนายทธศาสตรอาเซยน (ASEANStrategy) ซงเนนการยกระดบ
สถานพยาบาล และการควบคมคณภาพสนคา และบรการทเขามาจากตางประเทศอกดวย
93
- การขยายตวของภาคบรการสขภาพเอกชน ในปจจบน ภาคเอกชนมสวนรวม
ดานการเฝาระวงและปองกนควบคมโรคคอนขางนอย และในอนาคตเมอมการสงเสรมเรอง
Medicalhub ในประเทศไทย อาจจะเพมโอกาสนาโรคตดเชอจากตางประเทศเขามาในประเทศได
- การรวมลงทนระหวางรฐและเอกชน (PublicPrivatePartnership: PPP) โดย
ใหเอกชนเขามามสวนรวมในการใหบรการสาธารณะและมการใชเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ เพอ
ประหยดตนทนของโครงการ ในขณะทภาคประชาชนจะไดรบประโยชนจากบรการทมคณภาพดวยราคา
ทเหมาะสม
(1.3) จดออน (Weaknesses)
ระบบปองกนควบคมโรคของประเทศไทยมจดออนทจาเปนตองพจารณาปรบปรง
แกไขหลายประการดงน
- การบรหารจดการดานการปองกนควบคมโรคในภาพรวมของประเทศยงขาด
การบรณาการอยางมประสทธภาพ ปจจบนหนวยงานทมหนาทเกยวของกบการควบคมและปองกนโรค
กระจดกระจายกนในสงกดตางๆ เชน กระทรวงสาธารณสขทบวงมหาวทยาลยและหนวยงานของ
ตางประเทศ โดยขาดการประสานงานกนอยางเขมแขงและมประสทธภาพเพยงพอ ภายในกระทรวง
สาธารณสขเอง งานควบคมและปองกนยงมความซาซอนหลายหนวยงาน ขาดการประสานบทบาท
หนาททชดเจน
- การจดการสภาพปญหาโรค/ภยสขภาพ ยงไมอยบนพนฐานของการแกไขปญหา
โดยใชวชาการอยางแทจรง หนวยงานทมหนาทโดยตรงในการควบคมและปองกนโรคในกระทรวง
สาธารณสขขาดความเขมแขงทางนโยบายและวชาการ เนองจากระบบงานในปจจบนไมสามารถสงเสรม
หรอเออตอการพฒนานโยบายและวชาการไดอยางเปนระบบ
- ระบบราชการทมขนตอนมาก ทาใหไมคลองตวและมความยดหยนนอย ทาใหเกด
การพฒนาทแยกสวน (Fragmentation)และไมสามารถปรบตวใหตอบสนองตอการแกปญหาท
เปลยนแปลงไปอยางรวดเรว
- ขาดระบบจงใจใหนกวชาการสามารถปฏบตงานไดอยางมคณภาพและม
ประสทธภาพทจะนาไปสการพฒนานกวจยและนกวชาการใหมศกยภาพสงรวมทงไมสามารถดงดด/
พฒนานกวชาการในสาขาอนๆ ทเชอมโยงกบงานปองกนควบคมโรคเขามาในระบบเพอรวมกนพฒนา
งานดานตางๆ ได
- ทศทางการพฒนาบคลากรไมสอดคลองกบการปฏบตงานจรงและบคลากรทม
อยสวนใหญเคยชนกบการดาเนนงานในเชงปฏบตการมากกวาการพฒนานโยบายและวชาการ สดสวน
การพฒนาบคลากรยงคงเปนการเนนหนกพฒนาความเชยวชาญเฉพาะ ทาใหไมสอดคลองกบการปรบ
บทบาทใหกระทรวงสาธารณสขทตองการบคลากรทมความรความชานาญ มมมมองการพฒนาเชงระบบ
แบบองครวมมากกวา
94
- การพฒนาบคลากรดานควบคมโรค ไมเปนสวนหนงของนโยบายกาลงคน
ภาพรวมของกระทรวงสาธารณสข รวมทงไมมแผนพฒนากาลงคนทเปนแบบแผน ดาเนนการ และ
ตดตามอยางจรงจง รวมทงยงไมมระบบการสรางทงพเลยงและทายาททงในระดบบรหารและในระดบ
ปฏบต
- ระบบเฝาระวงและควบคมโรคยงขาดการพฒนานวตกรรมเชงรกประเทศไทยม
ระบบรายงานโรคทมลกษณะเชงรบมากกวาเชงรกนอกจากนยงมปญหาความลาชาของระบบรายงาน
และการออกสอบสวนโรคการขาดการมสวนรวมของภาคสวนอนในระบบเฝาระวงโรคการเฝาระวงทไม
ครบวงจรการแยกสวนและความซาซอนของระบบรายงานโรคและไมมการประเมนระบบเฝาระวงอยาง
เปนระบบ
- กระบวนการขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรสการปฏบต รวมทงการตดตาม
ประเมนผล ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ
- การเตรยมความพรอมและตอบโตตอโรค/ภยสขภาพ ยงทาไดไมเตมท เนองจาก
ขาดการมสวนรวมของทกภาคสวนขาดระบบเชอมประสานทมประสทธภาพ ระหวางหนวยควบคมปองกน
โรคและหนวยสนบสนนอนๆ
- กฎหมายทใชในการปองกนควบคมโรค ยงไมครอบคลมกบสภาพปญหาการเกด
โรคและภยสขภาพทสาคญ และสงผลกระทบตอสขภาพของประชาชน ตลอดจนการพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมของประเทศการพฒนาและปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบทเกยวของ มความยงยาก ซบซอน ไม
ทนตอสถานการณทเปลยนแปลงอยางรวดเรว รวมทงปญหาการบงคบใชกฎหมายทยงไมมประสทธภาพ
- การจดการความร งานวชาการ วจยและพฒนา สวนใหญไมไดตอบสนองและ
แกปญหาโรค/ภยสขภาพอยางแทจรง และไมเปนเอกภาพในภาพรวมของประเทศ ทาใหการพฒนาไม
ตอเนอง/ยงยนการพฒนาองคความรในปจจบนยงเปนลกษณะแยกสวน มไดมการประสานทศทางทจะ
พฒนาองคความรเพอแกไขปญหาสาธารณสขของประเทศ ทจะนาไปสการขยายผลไปทวประเทศ
(Generalizability)
- การประเมนเทคโนโลยสขภาพทเกยวของ กรมยงขาดบคลากรทเชยวชาญใน
ดานน สวนใหญการประเมนเทคโนโลยในกรมจะทาเปนเรองทคอนขางเฉพาะ และตองอาศยความ
รวมมอจากหนวยงานภาคการศกษา
- ดานระบบสารสนเทศการบรหารจดการ (ManagementInformationSystem:
MIS) ยงขาดความเขาใจในระบบสารสนเทศการบรหารจดการ ทเนนการพฒนาอปกรณคอมพวเตอร
เปนหลก ขาดการวางรากฐานการจดการขอมล การใชศาสตรสารสนเทศสขภาพ (Health Informatics)
แมวาฐานขอมลหลกของการปองกนควบคมโรค ซงไดแก ระบบเฝาระวงโรคจะมความครบถวนและ
ตอเนอง แตยงขาดการเชอมโยงกบฐานขอมลอนๆ ทเกยวของ อยางเปนระบบ และตอเนอง
95
- โครงสรางและการบรหารจดการระบบการปองกนควบคมโรคในปจจบนยงไม
เออใหเกดการเรยนรและพฒนา
- กลไกการบรหาร ประสาน พฒนา กากบไมสนบสนนใหเกดการพฒนาศกยภาพ
ในการทางาน
- ขาดการประสานระหวางหนวยงานตางสงกดและระหวางภาคสวน ซงใน
ปจจบนยงขาดการประสานงานและกาหนดบทบาททสนบสนนกนอยางเปนระบบ เชน การดาเนนงาน
ของภาคตางๆ ในระบบปองกนควบคมโรค รวมถงการเกดขนขององคกรอสระในระบบสขภาพ
- โครงสรางระบบสขภาพทแยกหนวยซอบรการและหนวยใหบรการทาใหกลไก
การกากบดแลออนแอและไมเออตองานควบคมโรค
- ชวงการเปลยนผานงานปองกนควบคมโรคลงสทองถน ขาดการประสานและ
กาหนดบทบาทในแตละภาคสวน ทาใหแตละภาคสวนยงทาหนาทไดไมเตมท องคกรปกครองสวน
ทองถนทมความเขมแขงในการควบคมและปองกนโรคพอสมควร คอกรงเทพมหานครนอกนนยงออนแอ
มาก ทงนยงมงเนนการสรางโครงสรางพนฐานเชนถนนประปาไฟฟาฯลฯมากกวางานปองกนควบคมโรค
- ขาดกลไกระดบประเทศทประสานการพฒนานโยบายและยทธศาสตรการ
ควบคมโรคในภาพรวมเนองจากขาดผจดการทมอานาจหนาทในการดแลระบบปองกนควบคมโรคของ
ประเทศ
- ดานการตดตามประเมนผล แมวาจะมรปแบบการประเมนผลทหลากหลาย
ตามแตวตถประสงคหากทวาประเดนสาคญของการประเมนผล ยงมไดถกนามาบรณาการเปนเครองมอ
สาคญ ทจะนาไปสการปรบปรงเปลยนแปลงการทางาน หรอเปลยนแปลงยทธศาสตรในอนาคต
- การบรหารจดการดานการเงนการคลง ท งในสวนของงบประมาณ (ท ง
งบประมาณประจาปและเงนนอกงบประมาณ) และสนทรพย ยงไมมประสทธภาพเพยงพอ ขาดการบร
ณาการทรพยากรในระบบการปองกนควบคมโรคทด การจดสรรงบประมาณตองานปองกนควบคมโรคท
ซาซอนกนของหนวยงานทเกยวของ
- ระบบงบประมาณมความคลองตวนอย ทาใหการบรหารจดการไมเออตอ
สถานการณทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา
- ขาดการวเคราะหคาใชจายทจาเปนในการดาเนนงานปองกนควบคมโรคของ
ประเทศ (DiseaseControl Financing) และยงไมมการวเคราะหผลกระทบในเชงเศรษฐศาสตรจากการ
เกดโรค เพอใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจเชงนโยบายและยทธศาสตรในการปองกนควบคมโรคทม
ประสทธภาพ
(1.4) จดแขง (Strengths)
ปจจยตางๆ ทประกอบเปนจดแขงของระบบการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพของ
ประเทศไทยไดแก
96
- มการวางรากฐานระบบปองกนควบคมโรคและพฒนามาอยางยาวนานและ
ตอเนอง ประเทศไทยมการพฒนาระบบปองกนควบคมโรค และภยสขภาพ มาอยางยาวนานและ
ตอเนอง
- ระบบเฝาระวงโรคมความเขมแขง เนองจากไดรบการพฒนาตอเนองมากวา 3
ทศวรรษ และมเครอขายทวประเทศมระบบการวางแผนและระบบงานระบาดวทยาทเขมเขงโดยวาง
ระบบงานตามแนวทางขององคการอนามยโลก
- โครงสรางระบบบรการสาธารณสข ครอบคลมกวางขวางทวประเทศ มเครอขาย
ถงระดบพนทประเทศไทยมการพฒนาระบบบรการสาธารณสขอยางตอเนอง และไดมการผสมผสาน
(Integration) งานปองกนและควบคมโรคจากเดมซงเปนโครงการในแนวดง (Vertical program) ให
เปนโครงการในแนวราบ (Horizontal program) เขาไปในสถานบรการทกระดบมโครงขายไปจนถง
ระดบชมชน รวมทงอาสาสมครสาธารณสข
- ในระดบชมชน มอาสาสมครสาธารณสขเปนกาลงสาคญ
- มบคลากรทมความเชยวชาญเกยวกบงานปองกนโรคหลากหลายสาขา เชน ระบาด
วทยา การสาธารณสข การวจยพฒนาสาขาตางๆ กฏวทยา แมจะมจานวนจากดกตาม
- มสถาบน/หนวยงานทมศกยภาพพฒนาบคลากรระดบสงสาหรบงานควบคมโรค
โดยวางระบบพฒนาบคลากรดานระบาดวทยาทกระดบ
- มกฎหมาย ระเบยบทสนบสนนการปองกนควบคมโรค เชน พ.ร.บ. โรคตดตอ
พ.ร.บ.คมครองผไมสบบหร กฎอนามยระหวางประเทศ (International Health Regulation: IHR)
เปนตน
จากบรบทขางตน ทงภาวะคกคาม โอกาส จดออน และจดแขงของระบบปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพในปจจบน เปนทมาสความจาเปนในการปรบบทบาทกรมควบคมโรค
กระทรวงสาธารณสข รวมถงระบบงานและโครงสรางองคกรอยตลอดเวลา เพอใหเกดการวางแผนและ
ดาเนนการปรบตวใหเทาทนสถานการณทเปลยนไป เพอทจะปฏบตงานใหไดผลดเชนทเคยทาสาเรจมา
โดยตลอด
(2) การวเคราะหเปรยบเทยบระบบปองกนควบคมโรคของประเทศไทยกบประเทศ
อนๆ
ทกประเทศ มระบบปองกนและควบคมโรคภายในประเทศเปนของตนเอง ซงม
โครงสราง การจดองคกร และบทบาทหนาทในรายละเอยดแตกตางกนไป ตามแตบรบทและความ
ตองการของประเทศนนๆ อยางไรกตาม มงส เปาหมายเดยวกนคอ การลดโรค/ภยสขภาพ การ
เปรยบเทยบระบบปองกนและควบคมโรคของประเทศไทยกบประเทศอนๆ เพอใหเหนถงระบบใน
ประเทศตางๆ ทงในกลมประเทศทพฒนาแลว ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา แคนาดา องกฤษ ญปน และ
กลมประเทศกาลงพฒนาทมรายไดปานกลางคอนขางสงและอยใกลกบประเทศไทย ไดแก สงคโปร และ
97
มาเลเซย โดยจะเปนการเปรยบเทยบกบประเทศไทยในประเดนหลก 7 ประเดน คอ 1. อานาจการ
ปกครองดานสาธารณสข 2. หนวยงานหลกทรบผดชอบดานปองกนควบคมโรค 3.บทบาทหนาทหลก
ของหนวยงาน๔. ผลผลตหลก ๕. รปแบบในการกากบดแลของหนวยงาน ๖. การมสวนรวมของภาคเอกชน
และประชาชนและ ๗. นโยบายการกากบดแลองคกร
โดยสรป พบวาตวอยางจากกลมประเทศทพฒนาแลว และกาลงพฒนา มจดท
เหมอนกนคอ หนวยงานหลกทรบผดชอบดานการปองกนควบคมโรค อยในการกากบของรฐ บทบาท
หนาท และผลตภณฑหลกขององคกร ซงโครงสรางในรายละเอยดอาจแตกตางกนไป โดยจดตางจะอย
ในสวนของการกากบดแล ซงหนวยงานดานปองกนควบคมโรคของประเทศทพฒนาแลว มกเปนอสระใน
การดาเนนงาน มความคลองตวสง ภายใตการกากบดแลของรฐ มใชการสงการจากสวนกลางเปนหลก
การมสวนรวมในการดาเนนงานของภาคเอกชนและประชาชนสง ทงในดานการกากบดแลและการ
ดาเนนงาน ในขณะทกลมประเทศกาลงพฒนาซงหนวยงานดานการปองกนควบคมโรค มกเปน
หนวยงานหนงในกระทรวงสาธารณสข ระบบการทางานสวนใหญ เปนแบบ Vertical Governance ม
การสงการจากสวนกลางเปนหลก และการมสวนรวมของประชาชนและเอกชนยงมไดเขามาอยางเตมท
ในการกากบดแลและดาเนนงานเหมอนของกลมประเทศพฒนาแลว อยางไรกตาม รปแบบตางๆ มจด
แขงและจดออนทแตกตางกน ดงนน ประเทศตางๆ ควรจดใหมความเหมาะสมกบบรบททางสงคม และ
ใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของประชาชนในแตละประเทศ
(3) หลกการจดโครงสรางกรมควบคมโรค
หลกในการจดโครงสรางกรมควบคมโรคครงน กรมควบคมโรคไดคานงถงความสอดคลอง
เชอมโยงหลกการสาคญ ดงน
(3.1) ความสอดคลองกบพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534
มาตรา 3/1 การบรหารราชการเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน เกดผลสมฤทธตอภารกจของรฐ
ความมประสทธภาพ ความคมคาในเชงภารกจของรฐ การกระจายอานาจการตดสนใจ และการ
ตอบสนองความตองการของประชาชน
(3.2) พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.
๒๕๔๖ กาหนดใหการบรหารราชการเพอประโยชนสขของประชาชนนน สวนราชการจะตองดาเนนการ
โดยถอวาประชาชนเปนศนยกลางทจะไดรบการบรการจากรฐ โดยสอดคลองกบแนวนโยบายแหงรฐและ
นโยบายของรฐบาลทแถลงตอรฐสภาเปนไปโดยซอสตยสจรต สามารถตรวจสอบไดและมงใหเกด
ประโยชนสขแกประชาชนทงในระดบประเทศและระดบทองถน สวนราชการตองมการศกษาวเคราะห
ผลดและผลเสยใหครบถวนทกดาน กาหนดขนตอนการดาเนนการ ทโปรงใส มกลไกตรวจสอบการ
ดาเนนการในแตละขนตอนในกรณทภารกจใดจะมผลกระทบตอประชาชน สวนราชการตองดาเนนการ
รบฟงความคดเหนของประชาชนหรอชแจงทาความเขาใจเพอใหประชาชนไดตระหนกถงประโยชนท
สวนรวมจะไดรบจากภารกจนน รวมทงใหเปนหนาทของขาราชการทตองคอยรบฟงความคดเหนและ
98
ความพงพอใจของสงคมโดยรวมและประชาชนผรบบรการ เพอปรบปรงหรอเสนอแนะตอผบงคบบญชา
ใหมการปรบปรงวธปฏบตราชการใหเหมาะสมแนวทางการบรหารภาครฐแนวใหม พระราชกฤษฎกาวา
ดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546
(3.3) ความสอดคลองตามแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2556 –
พ.ศ. 2561) ในการยกระดบองคการสความเปนเลศและการกาวสสากล (อาเซยน)
(3.4) สอดคลองรางทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12
นโยบายรฐบาลทสาคญดานสขภาพ มตสมชชาสขภาพแหงชาต และขอเสนอโครงการสาคญ (Flagship
Project) ของกระทรวงสาธารณสข ภายใตยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(3.5) สนบสนนใหภาคการศกษา ภาคเอกชน ภาคประชาชน และทองถน เขามาม
บทบาทและสวนรวมในการดาเนนงานกบสวนราชการในลกษณะเครอขายความรวมมอมากขน
(3.6) หลกความคมคาเงนงบประมาณ การปรบโครงสรางกรมควบคมโรคครงนจะไม
เปนการเพมภาระงบประมาณ และคาใชจายดานบคลากรภาครฐ หรอเพมอตรากาลงเกนความจาเปน
(4) ประโยชนตอการขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรชาต
ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) ซงเปนแผน
ยทธศาสตร ทชนาทศทางการพฒนาประเทศระยะกลาง เพอมงสวสยทศนระยะยาวททกภาคสวนใน
สงคมไทยไดรวมกนกาหนดเปนวสยทศนป พ.ศ.2570 ซงกาหนดไววา “คนไทยภาคภมใจในความเปน
ไทย มมตรไมตรบนวถชวตแหงความพอเพยง ยดมนในวฒนธรรมประชาธปไตย และหลกธรรมาภบาล
การบรหารสาธารณะขนพนฐานททวถง มคณภาพ สงคมมความปลอดภยและมนคง อยในสภาวะ
แวดลอมทด เกอกลและเอออาทรซงกนและกน ระบบการผลตเปนมตรกบสงแวดลอม มความมนคงดาน
อาหารและพลงงาน อยบนฐานทางเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลก สามารถอยใน
ประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศร” โดยมวสยทศนในระยะ 5 ป ตามแผนพฒนาฯ กาหนดไว
วา “สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการ
เปลยนแปลง”และประกอบดวยยทธศาสตร 6 ขอ ไดแก 1. ยทธศาสตรการสรางความเปนธรรมใน
สงคม 2. ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน 3. ยทธศาสตรความ
เขมแขงภาคเกษตร ความมนคงของอาหารและพลงงาน 4. ยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจส
การเจรญเตบโตอยางมคณภาพและยงยน 5. ยทธศาสตรการสรางความเชอมโยงกบประเทศในภมภาค
เพอความมนคงทางเศรษฐกจและสงคม และ 6. ยทธศาสตรการจดการทพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอมอยางยงยน
กรมควบคมโรคเปนสวนราชการทมภารกจหลกสอดคลองและสนบสนนในแตละ
ยทธศาสตรของแผนพฒนาฯมากนอยแตกตางกนไป โดยยทธศาสตรหลกทกรมฯมสวนสนบสนนโดยตรง
คอ “ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน” ตามแนวทางการพฒนา
ท 5.2 “การพฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง” ขอยอยท 5.2.1 “พฒนาเดก
99
ปฐมวยอยางเปนองครวมทงสตปญญา อารมณ คณธรรม และจรยธรรม” โดยการสงเสรมและพฒนา
คณภาพศนยเดกเลกทงในชมชน สถานประกอบการ และหนวยงานภาครฐใหมมาตรฐานสอดคลองกบ
ภมสงคม ขอยอยท 5.2.2 “พฒนาเดกวยเรยนใหมความรทางวชาการ และสตปญญาทางอารมณท
เขมแขง สามารถศกษาหาความรและตอยอดองคความรไดดวยตนเอง” โดยการเสรมสรางทกษะชวต
และพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมและถกตองใหแกเดก โดยเฉพาะการควบคมดแลและปรบปรง
สงแวดลอมตางๆ ในโรงเรยนใหอยในสภาพทดปลอดภยจากโรค เพอลดการเจบปวยหรออบตเหตตางๆ
แนวทางการพฒนาท 5.3 “การสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม” ขอยอยท 5.3.1
“การสรางสขภาวะคนไทยใหมความสมบรณแขงแรงทงรางกายและจตใจ” โดยพฒนาความรและทกษะ
ในการดแลสขภาพของตนเอง ครอบครว และชมชน เพอลดปจจยเสยงตอสขภาพ การพฒนาระบบและ
กลไกเฝาระวงทางสขภาพ จากปจจยคกคามสขภาพทแฝงมากบกระบวนการพฒนา รวมทงมงสราง
กระบวนการมสวนรวมในการพฒนานโยบายสาธารณะทเออตอสขภาพ และการใชเทคโนโลยสมนใหม
ในการสอสารตอสงคมเพอสงเสรมสขภาพเชงรก และขอยอยท 5.3.2 “พฒนาระบบบรการสาธารณสข
ใหมคณภาพอยางทวถง” โดยเฉพาะการพฒนาระบบฐานขอมลสขภาพของประเทศ และการพฒนา
บคลากรดานสาธารณสข
ตามแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท
11 (พ.ศ.2555-2559) ซงเปนแผนยทธศาสตรทชวยกาหนดทศทางการพฒนาเฉพาะดานสขภาพ ภายใต
วสยทศน “ประชาชน ทกคนมสขภาพด รวมสรางระบบสขภาพพอเพยง เปนธรรม นาสสงคมสขภาวะ”
ประกอบดวยยทธศาสตร 5 ขอ ซงภารกจของกรมควบคมโรคมความสอดคลองและสนบสนนในทก
ยทธศาสตร ดงน
1.ยทธศาสตรการเสรมสรางความเขมแขงของภาคสขภาพในการสรางสขภาพ ตลอดจน
การพงพาตนเองดานสขภาพบนพนฐานภมปญญาไทย: กรมควบคมโรคมบทบาทในการสงเสรมบทบาท
ของประชาชน ชมชน ทองถน และภาคเครอขายสขภาพ ใหมศกยภาพ มความเขมแขงดานปองกน
ควบคมโรค โดยการมสวนรวมของทกภาคสวน ตลอดจนการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศทง
ระดบโลกและระดบภมภาคและชายแดน ในการดานการปองกนควบคมโรค
2.ยทธศาสตรการพฒนาระบบเฝาระวง เตอนภย และการจดการภยพบต อบตเหต
และภยสขภาพกรมควบคมโรคมบทบาทโดยตรงในการพฒนาระบบและกลไกในการเฝาระวงและการ
เตรยมพรอมรบภาวะฉกเฉนของโรคและภยสขภาพในระดบประเทศ รวมถงความเชอมโยงกบนานาชาต
3.ยทธศาสตรการมงเนนการสงเสรมสขภาพ การปองกน ควบคมโรค และคมครอง
ผบรโภคดานสขภาพ เพอใหคนไทยแขงแรงทงรางกาย จตใจ สงคม และปญญา: กรมควบคมโรค
รบผดชอบโดยตรงตอการพฒนาระบบกรมควบคมโรคของประเทศ ตงแตการพฒนาระบบและกลไก
การพฒนาสมรรถนะบคลากร การพฒนาศกยภาพของทมเฝาระวงและปองกนควบคมโรค การพฒนา
100
และการถายทอดนโยบาย ยทธศาสตร กฎหมาย มาตรฐาน มาตรการ และวชาการตางๆ การกากบ
ตดตาม และการประเมนผล
4.ยทธศาสตรการเสรมสรางระบบบรการสขภาพใหมมาตรฐานในทกระดบ เพอ
ตอบสนองตอปญหาสขภาพในทกกลมเปาหมาย: กรมควบคมโรคมสวนรวมกบสานกงานปลดกระทรวง
ฯ ในการพฒนาระบบบรการดานการปองกนควบคมโรคในทกระดบทกพนท โดยกาหนดมาตรฐานการ
ดาเนนงาน การกากบตดตาม และการประเมนผล โดยอาศยการมสวนรวมของทกภาคสวนรวม
5.ยทธศาสตรการสรางกลไกกลางระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพและ
พฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรใหมประสทธภาพ เปนการบรหารจดการระบบสขภาพใหเกดความ
เปนเอกภาพ มธรรมาภบาลระหวางผซอและผใหบรการ โดยกรมควบคมโรคมบทบาทในการรวมกากบดแล
ผใหบรการใหเปนไปตามนโยบายกฎหมาย มาตรฐาน มาตรการ และวชาการ เพอใหสอดคลองกบหลก
สากลและสรางการยอมรบ เชอถอ และไววางใจ จากทกภาคสวนของสงคมและนานาชาต
จากนโยบายการปฏรประบบสขภาพของกระทรวงสาธารณสขในชวงป พ.ศ.2555-
2556 ทผานมามการแบง “ขอบเขต” ของระบบงานหลกของกระทรวงสาธารณสข ออกเปน 4 ระบบ คอ
1.ระบบปองกนควบคมโรค 2. ระบบสรางเสรมสขภาพ 3. ระบบบรการสขภาพ และ 4. ระบบคมครอง
ผบรโภค กรมควบคมโรคไดรบมอบหมายใหเปน “สวนราชการหลก” ทรบผดชอบระบบปองกน
ควบคมโรคในภาพรวมของกระทรวง โดยกระทรวงสาธารณสขกาหนดใหทกสวนราชการในสงกด ได
ทบทวนและพจารณาปรบบทบาทภารกจ โครงสราง และกลไกการทางานของสวนราชการ เพอให
สอดคลองกบบทบาทททบทวนใหมของกระทรวงสาธารณสขในฐานะ“หนวยงานระดบชาตทกากบดแล
สขภาพ” ซงแบงยอยเปน 11 บทบาท ดงน(1)การกาหนดนโยบายยทธศาสตรกลางของประเทศบนขอมลและ
ฐานความร (2)การสรางและจดการความรดานสขภาพและการสอสาร (3)การประเมนเทคโนโลยดานสขภาพ
(4)การกาหนดมาตรฐานบรการตางๆ (5)การพฒนาระบบกลไกการเฝาระวงโรคภยสขภาพและตอบโตภาวะ
ฉกเฉน (6)การพฒนากลไกดานกฎหมายเพอเปนเครองมอดแลสขภาพประชาชน (7) การพฒนาสขภาพโลก
และความรวมมอระหวางประเทศ (8)การกากบตดตามและประเมนผลของภาครฐ ทองถน และเอกชน
(9)การใหขอคดเหนตอระบบการเงนการคลงดานสขภาพของประเทศ (10)การพฒนาขอมลขาวสารให
เปนระบบเดยวมคณภาพใชงานได และ (11)การกาหนดนโยบายและจดการกาลงคนดานสขภาพ
นอกจากนกระทรวงสาธารณสข ไดปรบระบบและกลไกในการทางานเชงบรณาการในการ
ใหบรการในสวนภมภาค โดยการจดตง “คณะกรรมการและสานกงานเขตบรการสขภาพ” ขน โดยม
วตถประสงคเพอเพมประสทธภาพและประสทธผลของการดาเนนงานตามภารกจหลกของกระทรวง ใน
การใหบรการแกทกภาคสวนรวมถงประชาชน โดยเนนการใชสอยทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงาน
ตางๆของทางสาธารณสขอยางคมคา และสามารถกากบ ตดตาม และประเมนผลได โดยกระทรวงฯ
กาหนดใหทกสวนราชการภายใตสงกดดาเนนการทบทวนบทบาทภารกจของแตละสวนราชการ พรอม
101
ทงออกแบบ “ระบบ/กลไก” ของสวนราชการทจะรองรบหรอเชอมตอการทางานรวมกบเขตบรการ
สขภาพอยางมประสทธภาพ
กรมควบคมโรคไดดาเนนการทบทวนและวเคราะหสถานการณ/บรบทในปจจบน โดย
การทบทวนวรรณกรรม การสมภาษณผเชยวชาญดานการสาธารณสข การปองกนควบคมโรค และสาขา
ตางๆ ทเกยวของ และการระดมความคดเหนระหวางผเกยวของทงภายในและนอกกรมควบคมโรค
หลงจากนนจงสงเคราะหขอเสนอ ตลอดจนแนวทางในการปรบบทบาท ภารกจ และโครงสรางของกรม
ควบคมโรคขน จนได “ขอเสนอเชงนโยบายการพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพของ
ประเทศไทย” และ “รายงานผลการศกษาขอเสนอแนะเชงนโยบายในการพฒนาบทบาทภารกจ
โครงสราง และกลไกการทางานกรมควบคมโรค” เพอนาเสนอผบรหารและคณะกรรมการ/คณะทางาน
ในทกระดบ
(5) ประโยชนตอประเทศชาต/ประชาชน
(5.1) กรมควบคมโรคและกระทรวงสาธารณสข ในฐานะหนวยงานสวนกลางทกากบ
ดแลระบบสาธารณสขของประเทศ สามารถสรางและพฒนาพรอมกบการขบเคลอน นโยบาย
ยทธศาสตร กฎหมาย มาตรฐาน มาตรการ วชาการ และเทคโนโลย ดานการปองกนควบคมโรคใน
ระดบประเทศ และเชอมตอไปยงระดบนานาชาต ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ผานระบบ
กลไก และโครงสรางการทางานทรองรบอยางชดเจน เพอสรางความมนใจแกผเกยวของทกภาคสวนและ
สรางความยงยนของระบบปองกนควบคมโรคของประเทศในระยะยาว
(5.2) ภาคเครอขายทกภาคสวนและประชาชนในประเทศไทย ไดรบการปกปอง
คมครองใหปราศจากโรคและภยสขภาพ ผานระบบการเฝาระวงและการตอบโตภาวะฉกเฉนดานโรค
และภยสขภาพ ซงกรมควบคมโรคมบทบาทภารกจในดานดงกลาวโดยตรง ตงแตกระบวนการเกบ
รวบรวมขอมล การวเคราะหสงเคราะหขอมล การแจงเตอนภย การสอสาร/การถายทอด การกากบ
ตดตาม และการประเมนผล รวมไปถงการรวมกบหนวยปฏบตการของสานกงานปลดกระทรวงฯ เพอ
รวมดาเนนการในกรณทมสถานการณรนแรง เรงดวน หรอมความสาคญในทางสาธารณสข หรอเมอ
ไดรบมอบหมาย/สงการพเศษเพมเตมจากภารกจประจา
(5.3) ประเทศไทย มหนวยงานหลกทกากบดแลดานการเฝาระวงและการปองกน
ควบคมโรคอยางเปนระบบและมความตอเนอง ซงจะเปนหลกประกนของประเทศชาตทงในภาวะปกต
และภาวะฉกเฉน โดยเปนหนวยงานศนยกลางในการพฒนาและการกากบตดตามทางดานวชาการ และ
เปนศนยกลางในการเชอมประสาน/บรณาการการทางานของทกภาคสวน ทงในระดบประเทศ และ
ระดบนานาชาต
(5.4) กรมควบคมโรคมระบบการดาเนนงานทมประสทธภาพและประสทธผลเพมขน
ชวยลดขนตอนและระยะเวลาของการดาเนนงาน เนองจากกรมฯมการจดตงหนวยงานทรบผดชอบ
ภารกจทสาคญนนๆโดยตรง โดยเปนหนวยงานทจดตงอยางเปนทางการ มอานาจและมลกษณะ
102
เบดเสรจในตว (One stop service) ในระยะยาวจะชวยสงเสรมใหกรมควบคมโรคมศกยภาพและขด
ความสามารถเพมขน สามารถตอบสนองตอความตองการและความคาดหวงของทกภาคสวน ไดอยาง
รวดเรวและมประสทธภาพมากขน
สวนท 3 ผลการศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ
20 ป ดงน
3.1 การวเคราะหกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค
3.2 การวเคราะหสวนขาด/สวนเกนของกรอบอตรากาลงตามจรงเทยบกบกรอบอตรากาลงท
ควรจะเปน
3.3 ผลการสารวจความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป
ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค
3.1 ผลการวเคราะหกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค (กรอบอตรากาลงตาม
จรง)
กรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรคประกอบดวยเจาหนาทของรฐ 4 ประเภท ไดแก
ขาราชการ (ขรก.) พนกงานราชการ (พรก.) ลกจางประจา (ลจป.) และพนกงานกระทรวงสาธารณสข
(พกส.) สาหรบ พกส. เปนอตราจางทใชเงนบารงของหนวยบรการในสงกดกรมควบคมโรค
จากการตรวจสอบขอมลอตรากาลง ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559 พบวากรมควบคมโรคม
กรอบตาแหนงขาราชการ 3,134 ตาแหนง พนกงานราชการ 1,013 ตาแหนง ลกจางประจา 1,578
ตาแหนง และพนกงานกระทรวงสาธารณสข 930 ตาแหนง รวมอตรากาลงทงสน 6,655 ตาแหนง
ขาราชการ 3,134 ตาแหนง ประกอบดวย ตาแหนงมคนครองและปฏบตงานอยจรง 2,720
ตาแหนง ตาแหนงมคนครองแตไปชวยราชการตางกรม 14 ตาแหนงในสวนของตาแหนงวาง พบวาเปน
ตาแหนงวางทอยในระหวางการสรรหาบคคล 320 ตาแหนง และเปนตาแหนงทอยในการพจารณาของ
กรม (รอการพจารณาจดสรร/เกลยใหหนวยงานทมความจาเปน) 80 ตาแหนง รวมตาแหนงวาง 400
ตาแหนง
พนกงานราชการ 1,013 ตาแหนง ประกอบดวยตาแหนง มคนครองและปฏบตงานอยจรง 842
ตาแหนง ตาแหนงวางอยในระหวางการสรรหาบคคล 91 ตาแหนง และมอตราตงใหม4 เดอน(มถนายน
–กนยายน 2560) รอการจดสรรใหหนวยงานระดบกอง จานวน 80 ตาแหนง
ลกจางประจา 1,578 ตาแหนง ประกอบดวย ตาแหนงลกจางประจาทปฏบตราชการอยจรง
1,560 ตาแหนง และตาแหนงทลกจางประจาไปชวยราชการตางกรม 18 ตาแหนง
พนกงานกระทรวงสาธารณสข 930 ตาแหนง ประกอบดวยตาแหนงทมคนครองและปฏบตงาน
อยจรง 835 ตาแหนง ตาแหนงวาง 95 ตาแหนง
103
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ขอมล ณ วนท 1 ธนวาคม 2559) ตาแหนงขาราชการ พนกงาน
ราชการ ลกจางประจา และพนกงานกระทรวงสาธารณสข จานวน 6,655 ตาแหนง การกระจายอยใน
หนวยงานตาง ๆ ดงรายละเอยดตามตารางท 4.4
104
ตารางท 4.4 แสดงผลการวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2559
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง กาลงคนทมอยจรง ตาแหนงวาง คนไปปฏบตทหนวยงานอน
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส.
ผลรวมของทกหนวยงาน 6,655 3,134 1,013 1,578 930 5,956 2,720 841 1,560 835 666 400 171 95 36 14 1 18 3
สวนกลาง 13 13 0 0 0 18 13 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 กลมพฒนาระบบบรหาร 16 7 7 1 1 16 7 7 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
2 กลมตรวจสอบภายใน 14 10 4 0 0 12 9 3 0 0 2 1 1 0 0 0 0 0 0
3 สานกงานเลขานการกรม 79 26 27 14 12 69 23 23 14 9 10 3 4 3 4 0 1 2 1
4 กองการเจาหนาท 78 51 18 7 2 73 46 18 7 2 5 5 0 0 0 0 0 0 0
5 ศนยกฎหมาย 22 8 14 0 0 19 6 13 0 0 1 2 1 0 0 0 0 0 0
6 กลมคมครองจรยธรรม 6 2 4 0 0 6 2 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
7 กองคลง 64 49 12 3 0 59 46 10 3 0 5 3 2 0 0 0 0 0 0
8 กองแผนงาน 66 29 29 1 7 58 23 27 1 7 8 6 2 0 1 1 0 0 0
9
สถาบนวจยจดการ
ความร และมาตรฐาน
การควบคมโรค
34 13 20 1 0 27 8 18 1 0 7 5 2 0 0 0 0 0 0
10 สานกงานความรวมมอ
ระหวางประเทศ 25 9 15 0 1 24 9 14 0 1 3 0 1 0 0 0 0 0 0
11 ศนยสารสนเทศ 17 6 11 0 0 16 5 11 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0
12 สานกงานคณะกรรมการ
ผทรงคณวฒ 8 2 5 1 0 7 1 5 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0
105
ตารางท 4.4 แสดงผลการวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559 (ตอ)
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง กาลงคนทมอยจรง ตาแหนงวาง คนไปปฏบตทหนวยงานอน
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส.
ผลรวมของทกหนวยงาน 6,655 3,134 1,013 1,578 930 5,956 2,720 841 1,560 835 669 400 171 98 36 14 1 18 3
13
สานกสอสารความ
เสยงและพฒนา
พฤตกรรมสขภาพ
42 11 24 1 6 38 9 22 1 6 4 2 2 0 0 0 0 0 0
14 สานกงานบรหาร
โครงการกองทนโลก 4 4 0 0 0 4 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
15 สานกโรคไมตดตอ 98 51 33 2 12 90 46 30 2 12 8 5 3 0 1 1 0 0 0
16
สานกงาน
คณะกรรมการควบคม
เครองดมแอลกอฮอล
47 23 22 0 2 43 21 20 0 2 4 2 2 0 0 0 0 0 0
17 สานกควบคมการ
บรโภคยาสบ 31 14 15 0 2 25 11 12 0 2 6 3 3 0 0 0 0 0 0
18 สถาบนบาราศนราดร 875 352 41 42 440 815 332 37 42 404 60 20 4 36 2 0 0 0 2
19 สานกโรคตดตอทวไป 196 93 39 15 49 164 71 34 15 44 32 22 5 5 3 2 0 1 0
20 สานกโรคตดตออบต
ใหม 55 24 25 0 6 47 19 22 0 6 8 5 3 0 0 0 0 0 0
106
ตารางท 4.4 แสดงผลการวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559(ตอ)
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง กาลงคนทมอยจรง ตาแหนงวาง คนไปปฏบตทหนวยงานอน
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส.
ผลรวมของทกหนวยงาน 6,655 3,134 1,013 1,578 930 5,956 2,720 841 1,560 835 669 400 171 98 36 14 1 18 3
21 กองโรคปองกนดวย
วคซน 21 18 1 1 1 21 18 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0
22 สานกโรคตดตอนาโดย
แมลง 107 72 11 24 0 99 65 10 24 0 8 7 1 0 0 1 0 0 0
23
สานกโรคเอดส วณโรค
และโรคตดตอทาง
เพศสมพนธ
203 144 13 16 30 181 130 11 16 24 22 14 2 6 1 0 0 1 0
24 สานกวณโรค 118 65 11 29 13 108 56 10 29 13 10 9 1 0 1 1 0 0 0
25 สถาบนราชประชา
สมาสย 489 237 19 50 183 462 224 18 50 170 27 13 1 13 0 0 0 0 0
26 สานกโรคจากการ
ประกอบอาชพฯ 150 82 31 9 28 134 78 28 9 20 15 4 3 8 1 1 0 0 0
27 สานกระบาดวทยา 131 89 33 9 0 116 77 30 9 0 15 12 3 0 1 0 0 1 0
28 สถาบนปองกนควบคม
โรคเขตเมอง 163 104 20 20 19 150 95 16 20 19 13 9 4 0 0 0 0 0 0
29 สถาบนเวชศาสตร
ปองกนศกษา 15 8 4 2 1 13 6 4 2 1 2 2 0 0 0 0 0 0 0
107
ตารางท 4.4 แสดงผลการวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559(ตอ)
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง กาลงคนทมอยจรง ตาแหนงวาง คนไปปฏบตทหนวยงานอน
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส.
ผลรวมของทกหนวยงาน 6,655 3,134 1,013 1,578 930 5,956 2,720 841 1,560 835 669 400 171 98 36 14 1 18 3
30 สคร.ท 1 จ.เชยงใหม 438 174 44 213 7 424 165 42 213 4 14 9 2 3 1 1 0 0 0
31 สคร.ท 2 จ.พษณโลก 326 112 52 154 8 301 94 48 154 5 25 18 4 3 0 0 0 0 0
32 สคร.ท 3 จ.นครสวรรค 163 88 30 40 5 146 78 28 40 0 17 10 2 5 2 0 0 2 0
33 สคร.ท 4 จ.สระบร 172 94 27 46 5 150 79 25 46 0 22 15 2 5 9 1 0 8 0
34 สคร.ท 5 จ.ราชบร 269 105 37 108 19 255 95 33 108 19 14 10 4 0 2 1 0 1 0
35 สคร.ท 6 จ.ชลบร 371 149 36 168 18 343 128 31 168 16 28 21 5 2 2 2 0 0 0
36 สคร.ท 7 จ.ขอนแกน 210 117 18 70 5 200 112 18 70 0 10 5 0 5 0 0 0 0 0
37 สคร.ท 8 จ.อดรธาน 182 68 22 92 0 159 56 11 92 0 23 12 11 0 0 0 0 0 0
38 สคร.ท 9 จ.นครราชสมา 274 122 34 99 19 250 103 32 99 16 24 19 2 3 0 0 0 0 0
39 สคร.ท 10 จ.อบลราชธาน 227 110 30 71 16 203 91 25 71 16 24 19 5 0 3 1 0 2 0
40 สคร.ท 11 จ.
นครศรธรรมราช 320 131 41 143 5 308 122 38 143 5 12 9 3 0 1 1 0 0 0
41 สคร.ท 12 จ.สงขลา 320 154 53 108 5 301 137 52 108 4 19 17 1 1 0 0 0 0 0
อยในการพจารณาของกรม 160 80 80 0 0 0 0 0 0 0 80 80 80 0 0 0 0 0 0
ชวยราชการตางกรม 36 14 1 18 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
108
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงขาราชการกรมควบคม
โรค จาแนกเปนตาแหนงประเภทบรหาร 5 ตาแหนง ประเภทอานวยการ 25 ตาแหนง ประเภทวชาการ
2,254 ตาแหนง และประเภททวไป 850 ตาแหนง ดงตารางท 4.5
ตารางท 4.5 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคมพ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามประเภทตาแหนง
ตาแหนงประเภท ระดบตาแหนง ผลรวม
บรหาร สง 1
ตน 4
รวม 5
อานวยการ สง 24
ตน 1
รวม 25
วชาการ
ทรงคณวฒ 25
เชยวชาญ 108
ชานาญการพเศษ 103
ชานาญการ หรอ ชานาญการพเศษ 32
ปฏบตการ หรอ ชานาญการ หรอ ชานาญการพเศษ 419
ปฏบตการ หรอ ชานาญการ 1,567
รวม 2,254
ทวไป อาวโส 46
ปฏบตงาน หรอ ชานาญงาน 804
รวม 850
รวมทงสน 3,134
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงขาราชการกรมควบคม
โรค จาแนกเปนสายงานตาง ๆ จานวน 52 สายงาน ดงรายละเอยดตามตารางท 4.6
109
ตารางท 4.6 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงาน
ลาดบท สายงาน รวมทงหมด
1 นกบรหาร 5
2 ผอานวยการ 4
3 ผอานวยการเฉพาะดาน(แพทย) 21
4 นายแพทย 226
5 นายสตวแพทย 7
6 ทนตแพทย 4
7 นกวชาการสาธารณสข 973
8 เจาพนกงานสาธารณสข 302
9 พยาบาลวชาชพ 485
10 นกเทคนคการแพทย 89
11 นกวทยาศาสตรการแพทย 19
12 เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทย 64
13 พยาบาลเทคนค 24
14 เภสชกร 47
15 เจาพนกงานเภสชกรรม 32
16 นกรงสการแพทย 11
17 เจาพนกงานรงสการแพทย 9
18 นกกายภาพบาบด 6
19 นกโภชนาการ 4
20 โภชนากร 1
21 ชางกายอปกรณ 2
22 นกสงคมสงเคราะห 35
23 นกจตวทยา 3
24 นกจตวทยาคลนก 1
25 นกวชาการเผยแพร 1
26 นกวเคราะหนโยบายและแผน 70
27 นตกร 31
28 นกวชาการสถต 4
29 เจาพนกงานสถต 4
30 เจาพนกงานเวชสถต 8
110
ตารางท 4.6 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงาน(ตอ)
ลาดบท สายงาน รวมทงหมด
31 นายชางไฟฟา 5
32 ชางภาพการแพทย 1
33 นายชางเครองกล 5
34 นายชางเทคนค 1
35 นายชางโยธา 2
36 นกวชาการตรวจสอบภายใน 8
37 นกจดการงานทวไป 98
38 เจาพนกงานธรการ 164
39 นกทรพยากรบคคล 39
40 นกวชาการเงนและบญช 63
41 เจาพนกงานการเงนและบญช 141
42 นกวชาการพสด 22
43 เจาพนกงานพสด 67
44 นกประชาสมพนธ 4
45 นกวเทศสมพนธ 3
46 บรรณารกษ 1
47 เจาพนกงานหองสมด 1
48 นายชางศลป 7
49 เจาพนกงานทนตสาธารณสข 1
50 เจาพนกงานโสตทศนศกษา 6
51 เจาพนกงานอาชวบาบด 2
52 นกวชาการคอมพเตอร 1
รวมทงสน 3,134
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงขาราชการกรมควบคม
โรค จาแนกเปนสายงานและระดบตาง ๆ จานวน 52 สายงาน ดงรายละเอยดตามตารางท 4.7
111
ตารางท 4.7 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงานและระดบตาแหนง
ลาดบ
ท สายงาน
ระดบ
ตาแหนง รวม
รวม
ทงหมด
1 นกบรหาร สง 1 5
ตน 4
2 ผอานวยการ สง 3 4
ตน 1
3 ผอานวยการเฉพาะดาน(แพทย) สง 21 21
4 นายแพทย ทว. 23 226
ชช. 66
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 137
5 นายสตวแพทย ทว. 1 7
ชช. 1
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 5
6 ทนตแพทย ชช. 1 4
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 3
7 นกวชาการสาธารณสข ทว. 1 973
ชช. 34
ชพ. 5
ชก. หรอ ชพ. 11
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 219
ปก. หรอ ชก. 703
8 เจาพนกงานสาธารณสข อาวโส 44 302
ปง. หรอ ชง. 258
9 พยาบาลวชาชพ ชช. 2 485
ชพ. 34
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 7
ปก. หรอ ชก. 442
10 นกเทคนคการแพทย ชช. 1 89
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 17
ปก. หรอ ชก. 71
112
ตารางท 4.7 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงานและระดบตาแหนง(ตอ)
ลาดบ
ท สายงาน
ระดบ
ตาแหนง รวม
รวม
ทงหมด
11 นกวทยาศาสตรการแพทย ชพ. 1 19
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 5
ปก. หรอ ชก. 13
12 เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทย ปง. หรอ ชง. 64 64
13 พยาบาลเทคนค ปง. หรอ ชง. 24 24
14 เภสชกร ชช. 2 47
ชพ. 1
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 12
ปก. หรอ ชก. 32
15 เจาพนกงานเภสชกรรม ปง. หรอ ชง. 32 32
16 นกรงสการแพทย ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 1 11
ปก. หรอ ชก. 10
17 เจาพนกงานรงสการแพทย ปง. หรอ ชง. 9 9
18 นกกายภาพบาบด ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 2 6
ปก. หรอ ชก. 4
19 นกโภชนาการ ปก. หรอ ชก. 4 4
20 โภชนากร ปง. หรอ ชง. 1 1
21 ชางกายอปกรณ ปง. หรอ ชง. 2 2
22 นกสงคมสงเคราะห ชพ. 29 35
ปก. หรอ ชก. 6
23 นกจตวทยา ชพ. 3 3
24 นกจตวทยาคลนก ปก. หรอ ชก. 1 1
25 นกวชาการเผยแพร ชพ. 1 1
26 นกวเคราะหนโยบายและแผน ชช. 2 70
ชพ. 2
ชก. หรอ ชพ. 14
ปก. หรอ ชก. 52
27 นตกร ชพ. 3 31
ปก. หรอ ชก. 28
113
ตารางท 4.7 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงานและระดบตาแหนง(ตอ)
ลาดบ
ท สายงาน
ระดบ
ตาแหนง รวม
รวม
ทงหมด
28 นกวชาการสถต ปก. หรอ ชก. 4 4
29 เจาพนกงานสถต ปง. หรอ ชง. 4 4
30 เจาพนกงานเวชสถต ปง. หรอ ชง. 8 8
31 นายชางไฟฟา ปง. หรอ ชง. 5 5
32 ชางภาพการแพทย ปก. หรอ ชก. 1 1
33 นายชางเครองกล ปง. หรอ ชง. 5 5
34 นายชางเทคนค ปง. หรอ ชง. 1 1
35 นายชางโยธา ปง. หรอ ชง. 2 2
36 นกวชาการตรวจสอบภายใน ชช. 1 8
ปก. หรอ ชก. หรอ ชพ. 7
ปก. หรอ ชก. 0
37 นกจดการงานทวไป ชพ. 22 98
ปก. หรอ ชก. 76
38 เจาพนกงานธรการ อาวโส 1 164
ปง. หรอ ชง. 163
39 นกทรพยากรบคคล ชช. 1 39
ชพ. 2
ชก. หรอ ชพ. 4
ปก. หรอ ชก. 32
40 นกวชาการเงนและบญช ชก. หรอ ชพ. 2 63
ปก. หรอ ชก. 61
41 เจาพนกงานการเงนและบญช ปง. หรอ ชง. 141 141
42 นกวชาการพสด ชพ. 1 22
ปก. หรอ ชก. 21
43 เจาพนกงานพสด อาวโส 1 67
ปง. หรอ ชง. 66
44 นกประชาสมพนธ ชก. หรอ ชพ. 1 4
ปก. หรอ ชก. 3
114
ตารางท 4.7 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ขาราชการกรมควบคมโรค จาแนกตามสายงานและระดบตาแหนง(ตอ)
ลาดบ
ท สายงาน
ระดบ
ตาแหนง รวม
รวม
ทงหมด
45 นกวเทศสมพนธ ปก. หรอ ชก. 3 3
46 บรรณารกษ ปก. หรอ ชก. 1 1
47 เจาพนกงานหองสมด ปง. หรอ ชง. 1 1
48 นายชางศลป ปง. หรอ ชง. 7 7
49 เจาพนกงานทนตสาธารณสข ปง. หรอ ชง. 1 1
50 เจาพนกงานโสตทศนศกษา ปง. หรอ ชง. 6 6
51 เจาพนกงานอาชวบาบด ปง. หรอ ชง. 2 2
52 นกวชาการคอมพวเตอร ปก. หรอ ชก. 1 1
รวมทงสน 3,134 3,134
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงานราชการ
กรมควบคมโรค จาแนกตามกลมงานและชอตาแหนง ดงรายละเอยดตามตารางท 4.8
ตารางท 4.8 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
ราชการกรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง
ลาดบท กลมงาน/ชอตาแหนง รวม
1 กลมงานบรการ
1 เจาพนกงานการเงนและบญช 1
2 เจาพนกงานธรการ 7
3 เจาพนกงานพสด 6
4 พนกงานบรการ 3
รวม 17
2 กลมงานเทคนคทวไป
5 เจาพนกงานคอมพวเตอร 27
6 เจาพนกงานทนตสาธารณสข 1
7 เจาพนกงานเภสชกรรม 4
115
ตารางท 4.8 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
ราชการกรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง (ตอ)
ลาดบท กลมงาน/ชอตาแหนง รวม
2 กลมงานเทคนคทวไป(ตอ)
8 เจาพนกงานเวชสถต 1
9 เจาพนกงานสาธารณสข 110
10 เจาพนกงานโสตทศนศกษา 1
11 นายชางเทคนค 3
12 นายชางไฟฟา 1
13 นายชางโยธา 1
รวม 149
3 กลมงานบรหารทวไป
14 นกกฏวทยา 80
15 นกจดการงานทวไป 56
16 นกทรพยากรบคคล 63
17 นกประชาสมพนธ 22
18 นกโภชนาการ 3
19 นกวเคราะหนโยบายและแผน 102
20 นกวชาการคอมพวเตอร 1
21 นกวชาการเงนและบญช 26
22 นกวชาการเผยแพร 29
23 นกวชาการพสด 14
24 นกวชาการสถต 2
25 นกวชาการสาธารณสข 217
26 นกวชาการสาธารณสข 1
27 นกวชาการโสตทศนศกษา 3
28 นกวชาการอาชวอนามย 1
29 นกวทยาศาสตรการแพทย 21
30 นกวเทศสมพนธ 3
31 นตกร 41
32 บรรณารกษ 2
รวม 687
116
ตารางท 4.8 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
ราชการกรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง (ตอ)
ลาดบท กลมงาน/ชอตาแหนง รวม
4 กลมงานวชาชพเฉพาะ
33 นกกายภาพบาบด 2
34 นกเทคนคการแพทย 21
35 นกวชาการคอมพวเตอร 56
รวม 79
5 กลมงานเชยวชาญพเศษ (ระดบทวไป)
36 นายแพทย 1
รวม 1
รวมทงสน 933
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงลกจางประจา
กรมควบคมโรค จาแนกตามกลมงานและชอตาแหนง ดงรายละเอยดตามตารางท 4.9
ตารางท 4.9 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ลกจางประจา กรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง
ลาดบท กลมงาน / ชอตาแหนง รวม
1 กลมงานบรการพนฐาน
1 ผดแลหมวดสถานท 1
2 พนกงานเกบเงน 1
3 พนกงานเกบเอกสาร 2
4 พนกงานซกฟอก 1
5 พนกงานทวไป 14
6 พนกงานบรการเอกสารทวไป 5
7 พนกงานรกษาความปลอดภย 1
8 พนกงานรบโทรศพท 3
9 พนกงานสถานท 2
10 แมบาน 30
รวม 60
117
ตารางท 4.9 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ลกจางประจา กรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง (ตอ)
ลาดบท กลมงาน / ชอตาแหนง รวม
2 กลมงานชาง
11 ชางเขยน 1
12 ชางเครองยนต 15
13 ชางประปา 1
14 ชางไฟฟา 2
15 ชางไม 3
16 ชางเยบหนง 2
17 ผชวยชางทวไป 2
18 พนกงานเครองสบนา 1
รวม 27
3 กลมงานสนบสนน
19 นายทายเรอ 2
20 ผชวยทนตแพทย 1
21 ผชวยพนกงานสขศกษา 2
22 ผชวยเภสชกร 12
23 พนกงานการเงนและบญช 40
24 พนกงานการแพทยและรงสเทคนค 3
25 พนกงานขบรถยนต 162
26 พนกงานชวยการพยาบาล 7
27 พนกงานชวยเหลอคนไข 19
28 พนกงานดแลผรบการสงเคราะห 5
29 พนกงานธรการ 137
30 พนกงานบตรรายงานโรค 1
31 พนกงานบาบดโรคเรอน 3
32 พนกงานปฏบตการควบคมพาหะนาโรค 390
33 พนกงานปฏบตการชนสตรโรค 330
34 พนกงานปฏบตการทดลองพาหะนาโรค 84
35 พนกงานประกอบอาหาร 4
36 พนกงานประจาหองยา 8
37 พนกงานปราบแมลง 1
38 พนกงานผชวยเหลอแพทยและพยาบาล 6
39 พนกงานพสด 29
118
ตารางท 4.9 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนง
ลกจางประจา กรมควบคมโรค จาแนกกลมงานและชอตาแหนง
ลาดบท กลมงาน / ชอตาแหนง รวม
3 กลมงานสนบสนน(ตอ)
40 พนกงานพมพ 87
41 พนกงานเภสชกรรม 1
42 พนกงานเยยมบาน 94
43 พนกงานระบาดวทยา 2
44 พนกงานวทยาศาสตร 2
45 พนกงานสถต 38
46 พนกงานหองปฏบตการ 19
47 พเลยง 2
รวม 1,491
รวมทงสน 1,578
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
กรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงานกระทรวง
สาธารณสข กรมควบคมโรค จาแนกตามชอตาแหนง ดงรายละเอยดตามตารางท 4.10
ตารางท 4.10 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
กระทรวงสาธารณสข กรมควบคมโรค จาแนกตามชอตาแหนง
ลาดบท ชอตาแหนง จานวน
1 เจาพนกงานการเงนและบญช 10
2 เจาพนกงานเครองคอมพวเตอร 44
3 เจาพนกงานธรการ 67
4 เจาพนกงานพสด 11
5 เจาพนกงานรงสการแพทย 1
6 เจาพนกงานสถต 13
7 เจาพนกงานโสตทศนศกษา 1
8 ชางไฟฟาและอเลคทรอนกส 2
9 นกกายภาพบาบด 2
10 นกจดการงานทวไป 169
119
ตารางท 4.10 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
กระทรวงสาธารณสข กรมควบคมโรค จาแนกตามชอตาแหนง (ตอ)
ลาดบท ชอตาแหนง จานวน
11 นกจตวทยา 3
12 นกทรพยากรบคคล 2
13 นกเทคนคการแพทย 14
14 นกเทคโนโลยสารสนเทศ 2
15 นกประชาสมพนธ 2
16 นกโภชนาการ 2
17 นกรงสการแพทย 1
18 นกวเคราะหนโยบายและแผน 4
19 นกวชาการเกษตร 1
20 นกวชาการคอมพวเตอร 3
21 นกวชาการเงนและบญช 11
22 นกวชาการเผยแพร 7
23 นกวชาการพสด 11
24 นกวชาการศกษา 2
25 นกวชาการสถต 1
26 นกวชาการสาธารณสข 12
27 นกวชาการโสตทศนศกษา 7
28 นกวทยาศาสตร 2
29 นกวทยาศาสตรการแพทย 14
30 นกวเทศสมพนธ 1
31 นกสงคมสงเคราะห 1
32 นายชางเทคนค 4
33 นายชางไฟฟา 6
34 นายชางโยธา 2
35 นายชางศลป 1
36 บรรณารกษ 2
37 ผชวยชางทวไป 8
38 ผชวยนกกายภาพบาบด 4
39 ผชวยพยาบาล 11
40 พนกงานการแพทยและรงสเทคนค 3
41 พนกงานเกบเอกสาร 2
42 พนกงานชวยการพยาบาล 30
120
ตารางท 4.10 แสดงกรอบอตรากาลงในปจจบน (ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559) ตาแหนงพนกงาน
กระทรวงสาธารณสข กรมควบคมโรค จาแนกตามชอตาแหนง (ตอ)
ลาดบท ชอตาแหนง จานวน
43 พนกงานชวยเหลอคนไข 73
44 พนกงานซกฟอก 10
45 พนกงานธรการ 14
46 พนกงานบรการ 221
47 พนกงานปฏบตการทดลองพาหะนาโรค 1
48 พนกงานประกอบอาหาร 22
49 พนกงานประจาตก 3
50 พนกงานประจาหองยา 6
51 พนกงานประเมนผล 3
52 พนกงานเปล 13
53 พนกงานพสด 2
54 พนกงานพมพ 17
55 พนกงานเภสชกรรม 12
56 พนกงานรบโทรศพท 4
57 พนกงานวทยาศาสตร 14
58 พยาบาลวชาชพ 14
59 พเลยง 1
60 เภสชกร 4
รวม 930
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
3.2ผลการศกษาสวนขาด/สวนเกนของกรอบอตรากาลงตามจรงเทยบกบกรอบอตรากาลงท
ควรจะเปน
กรอบอตรากาลงทควรจะเปน
อ.ก.พ.กรมควบคมโรค จากการประชมครงท 2/2558 เมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558 ไดมมต
ใหความเหนชอบผลการวเคราะหโครงสรางการแบงงานและกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของหนวยงาน
ในสงกดกรมควบคมโรคจานวน 7,089 อตราดงรายละเอยดตามตารางท 4.11
121
ตารางท 4.11 แสดงกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรคทไดรบความเหนชอบจาก
อ.ก.พ.กรมควบคมโรค เมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558
ลาดบท หนวยงาน กรอบอตรากาลง
ทควรจะเปน
1 สวนกลาง 19
2 กลมพฒนาระบบบรหาร 17
3 กลมตรวจสอบภายใน 15
4 สานกงานเลขานการกรม 83
5 กองการเจาหนาท 77
6 กองคลง 64
7 กองแผนงาน 64
8 สถาบนบาราศนราดร 941
9 สถาบนราชประชาสมาสย 459
10 สานกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล 89
11 สานกระบาดวทยา 134
12 สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม 156
13 สานกโรคตดตอทวไป 175
14 สานกโรคตดตอนาโดยแมลง 120
15 สานกโรคไมตดตอ 107
16 สานกโรคเอดส วณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธ 143
17 สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ 47
18 สานกวณโรค 107
19 สานกโรคตดตออบตใหมและตอบโตภาวะฉกเฉนดานสาธารณสข 57
20 สานกควบคมการบรโภคยาสบ 55
21 สานกจดการความรประเมนเทคโนโลยและมาตรฐานการควบคมโรค 40
22 ศนยสารสนเทศ 25
23 สานกงานความรวมมอระหวางประเทศ 33
24 ศนยอานวยการบรหารจดการปญหาเอดสแหงชาต 15
25 ศนยกฎหมาย 19
26 สานกงานคณะกรรมการผทรงคณวฒ 9
27 กลมคมครองจรยธรรม 5
28 ศนยพฒนานโยบายและยทธศาสตรแผนงานควบคมโรคไมตดตอ 3
29 สานกงานปองกนควบคมโรคท 1 กรงเทพฯ 162
30 สานกงานปองกนควบคมโรคท 2 จงหวดสระบร 181
31 สานกงานปองกนควบคมโรคท 3 จงหวดชลบร 467
122
ตารางท 4.11 แสดงกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรคทไดรบความเหนชอบจาก
อ.ก.พ.กรมควบคมโรค จากการประชมครงท 2/2558 เมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558
ลาดบท หนวยงาน กรอบอตรากาลง
ทควรจะเปน
32 สานกงานปองกนควบคมโรคท 4 จงหวดราชบร 348
33 สานกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดนครราชสมา 304
34 สานกงานปองกนควบคมโรคท 6 จงหวดขอนแกน 355
35 สานกงานปองกนควบคมโรคท 7 จงหวดอบลราชธาน 329
36 สานกงานปองกนควบคมโรคท 8 จงหวดนครสวรรค 212
37 สานกงานปองกนควบคมโรคท 9 จงหวดพษณโลก 369
38 สานกงานปองกนควบคมโรคท 10 จงหวดเชยงใหม 503
39 สานกงานปองกนควบคมโรคท 11 จงหวดนครศรธรรมราช 410
40 สานกงานปองกนควบคมโรคท 12 จงหวดสงขลา 371
รวม 7,089
กรอบอตรากาลงทควรจะเปนสาหรบบคลากรกรมควบคมโรคทกประเภทจาแนกตามสายงาน
จานวน 7,089 อตรา ดงรายละเอยดตามตารางท 4.12
ตารางท 4.12 แสดงสายงานตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรค
ลาดบท สายงาน กรอบอตรากาลงทควรจะเปน
1 นกบรหาร 5
2 ผอานวยการเฉพาะดาน (แพทย) 23
3 ผอานวยการ 12
4 นายแพทย 292
5 นายสตวแพทย 12
6 ทนตแพทย 4
7 นกวชาการสาธารณสข 1,652
8 พยาบาลวชาชพ 542
9 นกเทคนคการแพทย 233
10 นกวทยาศาสตรการแพทย 91
11 นกกฏวทยา 76
123
ตารางท 4.12 แสดงสายงานตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรค (ตอ)
ลาดบท สายงาน กรอบอตรากาลงทควรจะเปน
12 เภสชกร 64
13 นกรงสการแพทย 12
14 นกกายภาพบาบด 11
15 นกจตวทยา 2
16 นกจตวทยาคลนก 2
17 นกสงคมสงเคราะห 28
18 นกโภชนาการ 5
19 นกวชาการอาชวอนามย 1
20 นกอาชวบาบด -
21 นตกร 110
22 นกจดการงานทวไป 153
23 นกทรพยากรบคคล 121
24 นกประชาสมพนธ 39
25 นกวเคราะหนโยบายและแผน 145
26 นกวเทศสมพนธ 8
27 นกวชาการเงนและบญช 85
28 นกวชาการเผยแพร 39
29 นกวชาการโสตทศนศกษา 5
30 นกวชาการคอมพวเตอร 75
31 นกวชาการตรวจสอบภายใน 10
32 นกวชาการพสด 46
33 นกวชาการศกษา 2
34 นกวชาการสถต 4
35 บรรณารกษ 3
36 เจาพนกงานสาธารณสข 154
37 เจาพนกงานเภสชกรรม 49
38 เจาพนกงานรงสการแพทย 6
39 เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทย 23
40 เจาพนกงานทนตสาธารณสข 7
41 พยาบาลเทคนค -
124
ตารางท 4.12 แสดงสายงานตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรค (ตอ)
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
สรปในภาพรวมทกหนวยงานในกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559ขาด
อตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการ จานวน 746 อตรา สวนอตรากาลงลกจางประจาและ
พนกงานกระทรวงสาธารณสขเกนกรอบอตรากาลงทควรจะเปน จานวน 312 อตรา ดงตารางท 4.13
ลาดบท สายงาน กรอบอตรากาลงทควรจะเปน
42 โภชนากร 7
43 ชางกายอปกรณ 2
44 ชางภาพการแพทย 1
45 เจาพนกงานเวชสถต 20
46 เจาพนกงานธรการ 214
47 เจาพนกงานการเงนและบญช 185
48 เจาพนกงานคอมพวเตอร 52
49 เจาพนกงานพสด 91
50 เจาพนกงานโสตทศนศกษา 17
51 เจาพนกงานสถต 5
52
53
เจาพนกงานหองสมด
เจาพนกงานอาชวบาบด
1
7
54 เจาหนาทเวชระเบยน 8
55 เจาหนาทหองสมด 1
56 นายชางเครองกล -
57 นายชางเทคนค 28
58 นายชางโยธา 6
59 นายชางไฟฟา 24
60 นายชางศลป 6
61 พนกงานบรการ 13
125
ตารางท 4.13 แสดงผลการวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลงตามจรงณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559
ลาด
บท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงทควรจะเปน กรอบอตรากาลงตามจรง สวนตาง (+ขาด, -เกน)
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส
.
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
สวนกลาง 19 13 6 13 13 0 0 0 6 0 6
1 กลมพฒนาระบบบรหาร 17 17 0 16 7 7 1 1 1 3 -2
2 กลมตรวจสอบภายใน 15 15 0 14 10 4 0 0 1 1 0
3 สานกงานเลขานการกรม 83 71 12 79 26 27 14 12 4 18 -14
4 กองการเจาหนาท 77 74 3 78 51 18 7 2 -1 5 -6
5 ศนยกฎหมาย 19 19 0 22 8 14 0 0 -3 -3 0
6 กลมคมครองจรยธรรม 5 5 0 6 2 4 0 0 -1 -1 0
7 กองคลง 64 62 2 64 49 12 3 0 0 1 -1
8 กองแผนงาน 64 56 8 66 29 29 1 7 -2 -2 0
9 สถาบนวจย จดการความร และมาตรฐานการควบคมโรค 40 40 0 34 13 20 1 0 6 7 -1
10 สานกงานความรวมมอระหวางประเทศ 33 33 0 25 9 15 0 1 8 9 -1
11 ศนยสารสนเทศ 25 25 0 17 6 11 0 0 8 8 0
12 สานกงานคณะกรรมการผทรงคณวฒ 9 9 0 8 2 5 1 0 1 2 -1
13 สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ 47 47 0 42 11 24 1 6 5 12 -7
126
ตารางท 4.13 แสดงผลการวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลงตามจรงณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559(ตอ)
ลาด
บท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงทควรจะเปน กรอบอตรากาลงตามจรง สวนตาง (+ขาด, -เกน)
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส
.
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
14 สานกงานบรหารโครงการกองทนโลก 4 4 0 0 0 -4 -4 0
15 สานกโรคไมตดตอ 110 110 0 98 51 33 2 12 12 26 -14
16 สานกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล 89 89 0 47 23 22 0 2 42 44 -2
17 สานกควบคมการบรโภคยาสบ 55 55 0 31 14 15 0 2 24 26 -2
18 สถาบนบาราศนราดร 941 683 258 875 352 41 42 440 66 290 -224
19 สานกโรคตดตอทวไป 150 150 0 196 93 39 15 49 -46 18 -64
20 สานกโรคตดตออบตใหม 57 57 0 55 24 25 0 6 2 8 -6
21 กองโรคปองกนดวยวคซน 25 25 0 21 18 1 1 1 4 6 -2
22 สานกโรคตดตอนาโดยแมลง 120 113 7 107 72 11 24 0 13 30 -17
23 สานกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ 158 158 0 203 144 13 16 30 -45 1 -46
24 สานกวณโรค 107 105 2 118 65 11 29 13 -11 29 -40
25 สถาบนราชประชาสมาสย 459 313 146 489 237 19 50 183 -30 57 -87
26 สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม 156 156 0 150 82 31 9 28 6 43 -37
27 สานกระบาดวทยา 134 134 0 131 89 33 9 0 3 12 -9
28 สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง 120 72 48 163 104 20 20 19 -43 -52 9
29 สถาบนเวชศาสตรปองกนศกษา 15 8 4 15 8 4 2 1 0 0 0
127
ตารางท 4.13 แสดงผลการวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลงตามจรงณ วนท 1 ธนวาคม พ.ศ.2559(ตอ)
ลาด
บท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงทควรจะเปน กรอบอตรากาลงตามจรง สวนตาง (+ขาด, -เกน)
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส
.
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
30 สคร.ท 1 จ.เชยงใหม 503 235 268 438 174 44 213 7 65 17 48
31 สคร.ท 2 จ.พษณโลก 369 172 197 326 112 52 154 8 43 8 35
32 สคร.ท 3 จ.นครสวรรค 212 170 42 163 88 30 40 5 49 52 -3
33 สคร.ท 4 จ.สระบร 223 152 71 172 94 27 46 5 51 31 20
34 สคร.ท 5 จ.ราชบร 348 200 148 269 105 37 108 19 79 58 21
35 สคร.ท 6 จ.ชลบร 467 238 229 371 149 36 168 18 96 53 43
36 สคร.ท 7 จ.ขอนแกน 203 106 97 210 117 18 70 5 -7 -29 22
37 สคร.ท 8 จ.อดรธาน 241 143 98 182 68 22 92 0 59 53 6
38 สคร.ท 9 จ.นครราชสมา 304 165 139 274 122 34 99 19 30 9 21
39 สคร.ท 10 จ.อบลราชธาน 240 143 97 227 110 30 71 16 13 3 10
40 สคร.ท 11 จ.นครศรธรรมราช 410 227 183 320 131 41 143 5 90 55 35
41 สคร.ท 12 จ.สงขลา 371 236 135 320 154 53 108 5 51 29 22
ตาแหนงวางอยในการพจารณาของกรม 0 0 0 160 80 80 0 0 -160 -160 0
ชวยราชการตางกรม 0 0 0 36 14 1 18 3 -36 -15 -21
รวม 7,089 4,893 2,196 6,655 3,134 1,013 1,578 930 434 ขาด 746 เกน 312
ทมา : กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค
128
3.3 ผลการสารวจความตองการอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ
20 ป ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค
ผลจาการศกษา พบวา กรมควบคมโรคไดสอบถามความตองการอตรากาลงรองรบภารกจท
สอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค ตามหนงสอ
กรมควบคมโรค ท สธ 0402.3/ว 2977 ลงวนท 18 พฤศจกายน 2559 โดยใหแจงความตองการใหกรม
ควบคมโรคทราบภายในวนท 25 พฤศจกายน 2559 และพบวาหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคม
โรค แจงความตองการอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตในแตละระยะ ดงน
- ระยะท 1 (พ.ศ.2560-2564) จานวน 30 หนวยงาน ตองการอตรากาลงขาราชการเพม 809
อตรา พนกงานราชการเพม 566 อตรา รวม 1,375 อตรา
- ระยะท 2 (พ.ศ.2565 - 2569) จานวน 20 หนวยงาน ตองการอตรากาลงขาราชกากรเพม
401 อตรา พนกงานราชการ 216 อตรา รวม 617 อตรา
- ระยะท 3 (พ.ศ.2670 - 2574) จานวน 18 หนวยงาน ตองการอตรากาลงขาราชการเพม 300
อตรา พนกงานราชการ 171 อตรา รวม 471 อตรา
- ระยะท 4 (พ.ศ.2575 - 2579) จานวน 17 หนวยงาน ตองการอตรากาลงขาราชการเพม 290
อตรา พนกงานราชการ 182 อตรา รวม 472 อตรา
สรปความตองการอตรากาลงเพมเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(พ.ศ.2560 – 2579) ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรคทไดแจงมายงกรมควบคมโรค จานวน 31
หนวยงาน โดยมความตองการอตรากาลงขาราชการเพม 1,800 อตรา พนกงานราชการ 1,135 อตรา
รวม 2,935 อตรา รายละเอยดความตองการอตรากาลงเพมในแตละระยะตามตารางท 4.14
129
ตารางท 4.14 แสดงผลการวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค ระยะท 1 – 4 (พ.ศ.2560 – 2579)
ลาดบ
ท หนวยงาน
ระยะท 1 (ป 2560 - 2564) ระยะท 2 (ป 2565 - 2569) ระยะท 3 (ป 2570-2574) ระยะท 4 (ป 2574 - 2579)
รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก.
1 กลมพฒนาระบบบรหาร - - - - - - - - - - - -
2 กลมตรวจสอบภายใน 1 1 - - - - - - - - - -
3 สานกงานเลขานการกรม 12 - 12 4 - 4 3 - 3 6 - 6
4 กองการเจาหนาท 6 1 5 - - - - - - - - -
5 ศนยกฏหมาย - - - - - - - - - - - -
6 กลมคมครองจรยธรรม - - - - - - - - - - - -
7 กองคลง - - - - - - - - - - - -
8 กองแผนงาน - - - 6 6 - - - - 6 6 -
9 สถาบนวจยจดการความร และมาตรฐานการควบคมโรค 25 17 8 7 4 3 - - - - - -
10 สานกงานความรวมมอระหวางประเทศ 11 2 9 6 1 5 4 1 3 4 1 3
11 ศนยสารสนเทศ 15 11 4 15 9 6 8 2 6 8 2 6
12 สานกงานคณะกรรมการผทรงคณวฒ - - - - - - - - - - - -
13 สานกสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ 15 12 3 10 4 6 1 1 - - - -
14 สานกงานบรหารโครงการกองทนโลก - - - - - - - - - - - -
15 สานกโรคไมตดตอ 28 20 8 71 64 7 53 50 3 67 64 3
16 สานกงานคณะกรรมการควบคมเครองดมแอลกอฮอล 90 49 41 - - - - - - - - -
17 สานกควบคมการบรโภคยาสบ 20 10 10 10 5 5 10 5 5 10 5 5
18 สถาบนบาราศนราดร 278 98 180 129 52 77 117 52 65 107 44 63
19 สานกโรคตดตอทวไป 43 15 28 - - - - - - - - -
20 สานกโรคตดตออบตใหม 10 5 5 10 5 5 10 5 5 5 3 2
21 กองโรคปองกนดวยวคซน 20 13 7 20 13 7 20 13 7 20 13 7
130
ตารางท 4.14 แสดงผลการวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564) (ตอ)
ลาดบ
ท หนวยงาน
ระยะท 1 (ป 2560 - 2564) ระยะท 2 (ป 2565 - 2569) ระยะท 3 (ป 2570-2574) ระยะท 4 (ป 2574 - 2579)
รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก.
22 สานกโรคตดตอนาโดยแมลง 15 15 - - - - - - - - - -
23 สานกโรคเอดสวณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ - - - - - - - - - - - -
24 สานกวณโรค 10 10 10 10 10 10 10 10
25 สถาบนราชประชาสมาสย - - - - - - - - - - - -
26 สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม 13 7 6 - - - - - - - - -
27 สานกระบาดวทยา 7 5 2 4 3 1 4 3 1 - - -
28 สถาบนปองกนควบคมโรคเขตเมอง - - - - - - - - - - - -
29 สถาบนเวชศาสตรปองกนศกษา - - - - - - - - - - - -
30 สคร.ท 1 จ.เชยงใหม 69 52 17 - - - - - - - - -
31 สคร.ท 2 จ.พษณโลก 45 45 - - - - - - - - - - - -
32 สคร.ท 3 จ.นครสวรรค 14 13 1 13 12 1 13 11 2 13 12 1
33 สคร.ท 4 จ.สระบร 58 52 6 - - - - - - - - -
34 สคร.ท 5 จ.ราชบร 95 22 73 65 25 40 60 20 40 80 20 60
35 สคร.ท 6 จ.ชลบร 160 97 63 115 81 34 69 50 19 54 40 14
36 สคร.ท 7 จ.ขอนแกน 5 2 3 5 2 3 2 1 1 2 1 1
37 สคร.ท 8 จ.อดรธาน 140 90 50 33 26 7 39 31 8 28 22 6
38 สคร.ท 9 จ.นครราชสมา 65 65 - - - - - - - - - -
39 สคร.ท 10 จ.อบลราชธาน 18 12 6 - - - - - - - - -
40 สคร.ท 11 จ.นครศรธรรมราช 70 56 14 16 13 3 10 8 2 14 11 3
41 สคร.ท 12 จ.สงขลา 17 12 5 12 10 2 5 4 1 7 5 2
รวม 1,375 809 566 617 401 216 471 200 171 472 290 182
131
สวนท 4 ผลการสารวจความคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค
จากการศกษา พบวา คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค มการประชม
เพอพจารณาแผนความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(พ.ศ.2560 – 2579)ของกรมควบคมโรครวม 2 ครง เมอวนท 17 พฤศจกายน พ.ศ.2559 และเมอวนท
9 มกราคม พ.ศ.2560สรปไดดงน
1. คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค รบทราบแนวทางปฏบตตาม
มาตรการบรหารและพฒนากาลงคนภาครฐ (พ.ศ.2557-2561) กรณทภาครฐมมาตรการไมเพมกาลงคน
และการเพมอตราขาราชการตงใหมสามารถดาเนนการไดเฉพาะกรณทมความจาเปนอนมอาจหลกเลยง
ไดใน 2 กรณ คอ
1.1มการจดตงหนวยงานหรอสวนราชการขนใหม และมความจาเปนตองมเจาหนาท
ปฏบตงาน
1.2เปนงานทตองดาเนนการตามนโยบายสาคญของรฐบาล ยทธศาสตรประเทศ หรอ
คณะรฐมนตรสงการใหดาเนนการตามทกาหนดไวในกฎหมาย และมเงนงบประมาณทใชดาเนนการแลว
ถาไมดาเนนการจะทาใหเกดผลเสยหายตอทางราชการ
2. รบทราบขอสงการนายกรฐมนตร/นโยบายรฐบาลดงน
2.1ใหทกสวนราชการจดทายทธศาสตร/แผนงาน/โครงการ สาหรบการปฏบตราชการ
ระยะ 20 ป โดยพจารณาใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต (ทก 5 ป)
2.2ใหทกสวนราชการดาเนนการปรบโครงสรางสวนราชการภายใน เพอรองรบการ
ขบเคลอนภารกจ/งานตามยทธศาสตร นโยบาย และการมอบหมายตามภารกจพเศษ (Agenda Based)
2.3ใหทกสวนราชการพจารณาจดสรรอตรากาลงภายในหนวยงาน และการมอบหมาย
งานใหสอดคลองกบการปรบโครงสรางสวนราชการภายในใหม โดยแยกเปนแผนอตรากาลงรองรบการ
ปรบโครงสรางสวนราชการภายในใหม แผนอตรากาลงรองรบภารกจระยะสน (ปพ.ศ. 2559 - 2560)
และระยะยาวตามยทธศาสตรชาต 20 ป
2.4ใหทกสวนราชการทเสนอขอเพมอตรากาลงขาราชการตอ คปร. พจารณาทบทวน
การเสนอขอเพมอตรากาลง โดยคานงถงภาระงบประมาณทเปนคาใชจายดานบคลากรและปรมาณ
ภารกจเปนสาคญ ทงน ใหพจารณาความเปนไปไดในการจดจางผทมคณวฒพเศษมาดาเนนการเฉพาะ
กจ รวมทงการจางพนกงานราชการเพอทดแทนการบรรจขาราชการดวย
2.5 ใหทกสวนราชการใหความสาคญกบการปฏบตงานทมงใหเกดผลลพธทมคณภาพ
มากกวาปรมาณงาน โดยเฉพาะการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชน และคานงถงความพง
พอใจของประชาขนเปนหลก ทงน หากภารกจใดมความจาเปนตองใชบคลากรเพมเตม ใหพจารณาใช
วธการจางพนกงานจากภายนอกองคกร (Outsource) ตามความเหมาะสม โดยใหเปนไปตามกฎหมาย
132
ระเบยบ และมตคณะรฐมนตรทเกยวของ
2.6 รฐบาลมนโยบายจะดแลควบคมจานวนขาราชการไมใหเพมจานวนมากขน และ
ควบคมดแลคาใชจาย
3. รบทราบกรอบระยะเวลาการพจารณาแผนความตองการเพมอตราขาราชการตงใหม ของ
กระทรวงสาธารณสข ซงมกาหนดการเสนอเรองให อ.ก.พ.กระทรวงสาธารณสขพจารณาประมาณเดอน
กมภาพนธ 2560 โดยใหสวนราชการระดบกรมแจงขอมลไปยงสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขดงน
3.1 ยทธศาสตร/แผนงาน/โครงการ สาหรบการปฏบตราชการใหสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาต 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (ทก 5ป)
3.2 ปรบโครงสรางและภารกจของหนวยงาน
3.3 วเคราะหความตองการเพมอตรากาลงตามยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป( 4 ระยะ)
3.4พจารณาจดสรรอตรากาลงภายในหนวยงาน ตลอดจนมอบหมายงานใหสอดคลอง
กบการปรบโครงสรางภายในสวนราชการใหม แผนความตองการอตรากาลงรองรบภารกจระยะสน 5 ป
(พ.ศ.2560 – 2564) และแผนอตรากาลงนะระยะถดไปใหสอดคลองกบความจาเปนตามภารกจทตอง
ดาเนนการในแตละชวงของแผนยทธศาสตรชาต 20 ป (4 ระยะ)
4. คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรคไดพจารณาความเชอมโยงของ
แผนยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป และแผนยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข กบแผนยทธศาสตรกรม
ควบคมโรค และขอมลเกยวกบกรอบอตรากาลงในปจจบน รวมทงกรอบอตรากาลงทควรจะเปน และ
ความตองการอตรากาลงทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาต 20 ป ของหนวยงานในสงกดกรมควบคม
โรคแลว มความเหนดงน
4.1 ทศทาง/นโยบายระดบประเทศใหความสาคญกบ AECเขตเศรษฐกจพเศษ
Thailand 4.0Aging Societyการจดการกบปญหาสงแวดลอมการพฒนาและบงคบใชกฎหมายนโยบาย
ไมเพมอตราขาราชการ
4.2 นโยบายกาลงคนของกรมควบคมโรค
- ใชคนใหตรงตาแหนงและตรงหนวยงานตามกรอบอตรากาลง (HRP)
- ควบคมการใชอตรากาลงตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปน (HRP) ซงไดรบ
ความเหนชอบจาก อ.ก.พ.กรม เมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558
- การจดสรรอตราขาราชการเกษยณอายไปสสายงานทขาดอตรากาลงใน
Core function
- การใชอตราพนกงานราชการเตมสวนขาดของอตราขาราชการ
- นโยบายการธารงรกษากาลงคน (Retention)รกษากาลงคนทมคณภาพ
ครอบคลมทงขาราชการและพนกงานราชการ
4.3 สถานการณปจจบน
133
- ภารกจเพมขนจากนโยบายระดบประเทศ เชน AEC เขตเศรษฐกจพเศษ
สงผลใหเกดงาน Travel Medicine ในขณะทภารกจททาอยกยงคงตองเรงรดดาเนนการ(งานเพม
มากกวาลด)
- กาลงคนยงขาดความเชยวชาญดานระบาดวทยา ดานการเปน Regulator
และดานกฎหมาย
- หนวยงานมความตองการกาลงคนเพมขนเรอยๆ
- การใชตาแหนงวางดาเนนไปอยางลาชา ทาใหมตาแหนงขาราชการวางมาก
- งานดาน Training เพมขนแตทรพยากรบคคลทจะรองรบภาระงานยงไมพอ
- งานดาน Training ยงขาดการสราง/พฒนาเครอขาย ซงควรดงมหาวทยาลย
มาเขารวมผลตใหเพยงพอตอความตองการของประเทศ เชน หลกสตร FETP
- งานดาน Trainingยงขาดศกยภาพดานกาลงคน
- การใชทรพยากรภายนอก (Contract out) เพอการจางงาน มปญหาและ
อปสรรคมาก
- Travel Medicine ยงไม match กบจงหวดในเขตเศรษฐกจพเศษ
- การใช พ.ร.บ.ทอยในความรบผดชอบของกรมควบคมโรคยงมปญหาในการ
ตความ : Gap ดานศกยภาพในการบงคบใชกฎหมายขาดนตกรเนองจากนตกรทเปนพนกงานราชการ
ลาออกบอย
- กรมควบคมโรคยงคงตองการตาแหนงนกสงคมสงเคราะหเพอรองรบภารกจ
ตาม พ.ร.บ.ทอยในความรบผดชอบของกรม
- กาลงคนทมความเชยวชาญบางสายงานยงกระจกตวอยในบางหนวยงาน
ในขณะทบางหนวยงานยงขาด
- งาน NCD มหนางานกวาง เกยวของกบหลายกระทรวง/กรม ในสวนของกรม
ควบคมโรคยงขาดการสงสญญาณจดมงเนนของกรมในเรองน
- บาง Function ของกรมควบคมโรคมหนวยงานภายในทจดตงขนมารองรบ
แลว แตทกสานกยงคงตองปฏบตงานนนอย เชน การสอสารความเสยงและพฒนาพฤตกรรมสขภาพ
4.4 การจดทาแผนความตองการอตรากาลง
- ใหความสาคญกบยทธศาสตร แผนงาน/โครงการ และตวชวดท cascade มา
จากกระทรวงรวมทงงานในภารกจของกรมควบคมโรคทไมปรากฏอยในยทธศาสตรกระทรวง
- ใหความสาคญกบงาน NCD (รองรบผสงวย)เทคโนโลยสารสนเทศ (รองรบ
Thailand 4.0)การพฒนาและบงคบใชกฎหมาย (นตกร) งานพฒนานโยบายและตดตามประเมนผล
(Regulator) และอนๆทมความจาเปนรองรบการปฏบตงานตาม พ.ร.บ.ทอยในความรบผดชอบของกรม
เชน นกสงคมสงเคราะห
134
- ควรยบรวมหนวยงานทมเปาประสงคเชงยทธศาสตรและภารกจอยางเดยวกน
เพอบรณาการและเพมประสทธภาพดานกาลงคน
- ใชเทคนค Scenario Analysis ในการ forecast ความตองการกาลงคนทงใน
เชงปรมาณ และเชงคณภาพ (จานวนคน สายงานทตองการ และความรความสามารถ ทกษะ สมรรถนะ
ทจาเปน) จากบทบาทภารกจทมองไปขางหนาในระยะ 20 ป
- ใชเพดานอตรากาลงคนตามกรอบอตรากาลงทควรจะเปน (HRP 1 ก.ย.58)
ภายในระยะ 20 ปหรออาจมการทบทวนในจดทมความจาเปนตองทบทวน
- เคลอนยายถายเทกาลงคนจากภารกจทลดลง หรอมความสาคญลดลง ไปส
ภารกจทเพมขนตามทศทาง/นโยบายประเทศ กระทรวง กรม
- ใหทกหนวยงานมองภาพของตวเอง แลวสงมาใหคณะทางานวเคราะหกรอบ
อตรากาลงของกรมควบคมโรคพจารณาภาพรวม
4.5 ความคดเหนของคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรคทมตอ
ความตองการอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
คณะทางานฯ พบวากรมควบคมโรคมอตราวางตาแหนงขาราชการ 400 อตรา คดเปน
รอยละ 12.76 ของอตรากาลงขาราชการ อตราวางตาแหนงพนกงานราชการ 171 อตราคดเปนรอยละ
16.88 ของอตรากาลงพนกงานราชการ และอตราวางตาแหนงพนกงานกระทรวงสาธารณสข 95 อตรา
คดเปนรอยละ 10.21 ของอตรากาลงตาแหนงพนกงานกระทรวงสาธารณสขดงรายละเอยดในตารางท
4.15
ตารางท 4.15 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบตาแหนงวางกบกรอบอตรากาลงตามจรง
ห น ว ย ง า น
ระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง ตาแหนงวาง
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส.
รวมทก
หนวยงาน 6,655 3,134 1,013 1,578 930
666
(10%)
400
(12.76 %)
171
(16.88 %)
95
(10.21 %)
เมอพจารณาความตองการเพมอตรากาลงของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรคในระยะท 1
คณะทางานฯ พบวา ความตองการอตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการเพมคดเปนรอยละ
184.32 ของสวนขาดอตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการ จากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลง
ตามจรงกบกรอบอตรากาลงทควรจะเปนดงรายละเอยดตารางท 4.16
135
ตารางท 4.16 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความตองการเพมอตรากาลงในระยะท 1
กบ อตร า กา ล งข า ด / เ ก น จ ากกา ร เปร ยบ เ ท ยบกรอบอตรา ก าล ง ต ามจร ง ก บกรอบ
อตรากาลงทควรจะเปน
ขอมลอตรากาลงขาด/เกน
จากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลงตาม
จรงกบกรอบอตรากาลงทควรจะเปน
ขอมลจากผลสารวจความตองการเพมอตรากาลง
ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค
ในระยะท 1 (พ.ศ.2560 - 2564)
ขรก.และ พรก. ลจป.และ พกส. รวม ขรก. พรก.
746
(ขาด)
-312
(เกน)
1,375
(184.32 %) 809 566
การเพมอตราขาราชการและพนกงานราชการตามคาขอของหนวยงานในตารางท 4.16 จะทา
ใหกรมควบคมโรคมอตรากาลงขาราชการเพมเปน 3,943 อตรา และพนกงานราชการเพมเปน 1,579
อตรา อตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการจะเปน 5,522 อตรา ซงเกนกรอบอตรากาลงทควรจะ
เปน จานวน 629 อตรา ดงตารางท 4.17
ตารางท 4.17 แสดงผลการวเคราะหผลจากความตองการเพมอตรากาลงระยะท 1 (พ.ศ.2560 –
2564) ของหนวยงานระดบกอง
(1) ผลจากการเพมอตรากาลง
ตามคาขอของหนวยงาน
ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564)
(2) กรอบอตรากาลงทควรจะเปน
(อ.ก.พ.กรม เหนชอบเมอ
วนท 1 ก.ย.58)
(3) สวนตาง
อตรากาลง
(2) – (1)
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
ขรก.
และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
8,030 (3,943 + 1,579)
= 5,522
(1,578 + 930)
= 2,508 7,089 4,893 2,196
-629
(เกน)
-312
(เกน)
คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรคมความเหนวา ความตองการเพม
อตรากาลงของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรคเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป ตามตารางท 4.14 เปนการประมาณการความตองการอตรากาลง โดยทหนวยงานยง
ไมมการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการทางาน แตเปนการวเคราะห
อตรากาลงภายใต Scenario เดมๆ ซงสงผลใหมความตองการอตรากาลงมากขนเรอยๆ ดงนน จงควรม
136
การทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตรทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และทบทวน
กระบวนการทางานใหม เพอใหทราบความตองการอตรากาลงทแทจรง ซงอาจตองใชระยะเวลา
พอสมควร แตเนองจากมขอจากดดานระยะเวลาซงกระทรวงสาธารณสขจะเสนอแผนความตองการ
อตราขาราชการเพมใหมเขาสการพจารณาของ อ.ก.พ.กระทรวง เดอนกมภาพนธ พ.ศ.2560 จงเหนควร
นาผลการวเคราะหกรอบอตรากาลงทควรจะเปนซง อ.ก.พ.กรมควบคมโรคไดใหความเหนชอบไวแลว
ในการประชม อ.ก.พ.กรมควบคมโรคครงท 2/2558 วนท 1 กนยายน พ.ศ.2558 มาจดทาแผนความ
ตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ปเพอเสนอกระทรวง
สาธารณสขภายในระยะเวลาทกาหนดและจากกรณทกรมควบคมโรคมอตราวางตาแหนงขาราชการ
จานวน 400 อตรา ตาแหนงพนกงานราชการ 171 ตาแหนง และตาแหนงพนกงานกระทรวงสาธารณสข
95 ตาแหนง กรมควบคมโรคควรวางแผนบรหารจดการกาลงคนใหเกดประโยชนสงสด ดงน
(1) เรงรดการพจารณาเกลยอตราวางตาแหนงขาราชการ 80 ตาแหนง และตาแหนง
พนกงานราชการ 80 ตาแหนง ทอยในการพจารณาของกรมควบคมโรค โดยจดสรร ใหแกหนวยงานใน
สงกดกรมควบคมโรคทขาดอตรากาลง โดยพจารณาสวนขาดตามกรอบทควรจะเปนประกอบกบ
นโยบายทศทางและภาระงานทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
(2) เรงรดการดาเนนการสรรหาและบรรจแตงตงขาราชการ และสรรหาวาจางพนกงาน
ราชการ เพอใหมการใชตาแหนงวางใหเกดประโยชนสงสด
(3) จดทาแผนเพมคณภาพกาลงคนสาหรบการสรรหาบคคลเขาใหมใหไดคนดคนเกง และ
เพมคณภาพกาลงคนทมอยเดมใหมทกษะความเชยวชาญในงานทรบผดชอบรวมทงมคานยมและ
ทศนคตทด
(4) จดทาแผนกลยทธการธารงรกษากาลงคนคณภาพ เพอปองกนและแกปญหาการสญเสย
กาลงคนกอนระยะเวลาอนควร
137
บทท 5
สรปผลการศกษา อภปรายผล และขอเสนอแนะ
การศกษาความตองการอตรากาลงรองรบภารกจกรมควบคมโรคทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579)ผศกษานาเสนอผลการศกษา ดงน
5.1 สรปผลการศกษา
5.2 อภปรายผล
5.3ขอเสนอแนะเชงนโยบายและเชงปฏบต
5.4 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป
5.1 สรปผลการศกษา
กรมควบคมโรคไดเชอมโยงแนวคดการดาเนนงานตามยทธศาสตรชาต และยทธศาสตร
สาธารณสข สการดาเนนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ในระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579)โดย
จดทาแผนระยะ 5 ป แบงเปน 4 ระยะตามยทธศาสตรชาต ไดแก ระยะท 1 การปฏรป ระยะท 2 การ
สรางความเขมแขง ระยะท 3 การเขาสความยงยน และระยะท 4 การเปน 1 ใน 3 ของเอเชย ภายใต
วสยทศน 20 ป กรมควบคมโรค “ประชาชนไดรบการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ ระดบ
มาตรฐานสากล ภายในป 2579” และขบเคลอนสเปาหมาย ประชาชนสขภาพด เจาหนาทมความสข
ระบบสขภาพยงยน ดวยยทธศาสตรความเปนเลศ 4 ดาน (4 Excellence Strategies) คอ 1. ดานการ
สงเสรมสขภาพและปองกนควบคมโรค (Promotion and Prevention Excellence) 2.ดานบรการ
(Service Excellence) 3.ดานบคลากร (People Excellence) 4.ดานการกากบดแลองคกร
(Governance Excellence)โดยมคานยมรวมM-O-P-H เปนฐานรากขององคกร
จากยทธศาสตรสาธารณสข 20 ป ของกระทรวงสาธารณสขทเชอมโยงมายงยทธศาสตรการ
ปองกนควบคมโรคดงกลาว กรมควบคมโรคไดบรณาการยทธศาสตรการขบเคลอนองคกรสเปาหมาย
การลดเสยง ลดโรคและลดตาย ประกอบดวย 6 ประเดน ไดแก
ยทธศาสตรท 1 สรางความรวมมอและสนบสนนภาคเครอขายภายในประเทศและนานาชาต
ยทธศาสตรท 2 พฒนานวตกรรม มาตรการ มาตรฐาน และวชาการ การเฝาระวงปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพของประเทศ
ยทธศาสตรท 3 พฒนาบทบาทการนาดานนโยบาย และยทธศาสตรการปองกนควบคมโรค
ยทธศาสตรท 4 พฒนาการสอสารความเสยงและประชาสมพนธเพอการเฝาระวง ปองกน
ควบคมโรคและภยสขภาพ
138
ยทธศาสตรท 5 เตรยมความพรอมและการจดการในการปองกนควบคมโรคและภยสขภาพตาม
มาตรฐานสากล
ยทธศาสตรท 6 บรหารจดการองคกรแนวใหม
สาหรบเปาหมายตวชวดการปองกนควบคมโรค ระยะ 20 ป ประกอบดวย 4 ยทธศาสตร 16
ตวชวด ดงน
Promotion and Prevention ExcellenceStrategies: PP-Excellence
1. จานวนผตดเชอเอชไอว รายใหมลดลงรอยละ 60
2. อบตการณวณโรคนอยกวา 10 ตอประชากรหนงแสนคน
3. อตราปวยโรคมาลาเรยไมเกน Elimination Target
4. อตราปวยและการดาเนนงานของโรคทปองกนไดดวยวคซนเปนไปตามพนธะสญญา
นานาชาต
5. อตราตายโรคหลอดเลอดหวใจลดลงรอยละ 25
6. ความชกของผสบบหรของประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ลดลงรอยละ 50
7. ปรมาณการบรโภคแอลกอฮอลของประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ลดลงรอยละ 40
8. อตราการเสยชวตจากการจมนาของเดกอายนอยกวา 15 ป ลดลงรอยละ 80
9. อตราปวยโรคพษโลหะหนกในประชากรอาย 0-14 ป ในพนทเสยงสง ไมเกน 0.1 ตอ
ประชากรหนงแสนคน
Service Excellence Strategies
10. ความชกของ Primary MDR-TB ลดลงรอยละ 50
11. ความชกของโรคตดเชอในโรงพยาบาล ลดลงรอยละ 25
12. ผปวยความดนโลหตสงรอยละ 90 สามารถควบคมระดบความดนโลหตได
13. ผปวยโรคเบาหวานรอยละ 90 สามารถควบคมระดบนาตาลในเลอดได
People ExcellenceStrategies
14. อตราสวนนกระบาดวทยาตอประชากร ไมนอยกวา 1 คน ตอประชากรสองแสนคน
Governance Excellence Strategies
15. ทกหนวยงานในกรมควบคมโรคผานเกณฑการประเมนดานธรรมาภบาล
16. ไมพบผปวยโรคตดตออนตรายเกดขนใน Generation ท 2
สาหรบอตรากาลงทจะรองรบภารกจตามยทธศาสตรกรมควบคมโรคซงสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาตพบวาในปจจบนกรมควบคมโรคมอตรากาลงขาราชการ 3,141 อตรา พนกงานราชการ
1,013 อตรา ลกจางประจา 1,578 อตรา และพนกงานกระทรวงสาธารณสข 930 อตรา รวม 6,655
139
อตรา อยในสวนกลาง 3,200 อยในหนวยงานทตงในสวนภมภาค (สคร.) 3,272 อตรา เปนอตราวาง
ขาราชการประมาณ 400 อตรา อตราวางพนกงานราชการประมาณ 171 อตรา อตราวางพนกงาน
กระทรวงสาธารณสขประมาณ 95 อตรา กระจายอยในหนวยงานสวนกลาง 29 หนวยงาน และ
หนวยงานทตงในสวนภมภาค (สานกงานปองกนควบคมโรค) 12 หนวยงาน รวม 41 หนวยงาน
อตรากาลงดงกลาวเมอเทยบกบผลการวเคราะหกรอบอตรากาลงทควรจะเปนซง อ.ก.พ.กรมควบคมโรค
ใหความเหนชอบเมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558 แลวพบวาอตรากาลงขาราชการและพนกงานราชการ
ขาด 746 อตรา สวนลกจางประจาและพนกงานกระทรวงสาธารณสข อตรากาลงเกน 312 อตรา แต
จากผลการสารวจความตองการของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค พบวาหนวยงานม
ความตองการความตองการอตรากาลงเพมใหม เพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ
20 ป จานวน 31 หนวยงาน โดยมความตองการอตรากาลงขาราชการเพม 1,800 อตรา พนกงาน
ราชการ 1,135 อตรา รวม 2,935 อตรา
จากการประชมคณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรค เมอวนท 9 มกราคม
พ.ศ.2560 คณะทางานฯ มความเหนดงน
1. ตามมาตรการจากดขนาดกาลงคนภาครฐ และรฐบาลมนโยบายทจะควบคมดแลไมใหมการ
เพมอตรากาลงขาราชการและการเพมอตราขาราชการตงใหม สามารถดาเนนการไดเฉพาะในกรณทม
ความจาเปนอนมอาจหลกเลยงไดใน 2 กรณ ดงน
1.1 มการจดตงหนวยงานหรอสวนราชการขนใหม และมความจาเปนตองมเจาหนาท
ปฏบตงาน
1.2 เปนงานทตองดาเนนการตามนโยบายสาคญของรฐบาล ยทธศาสตรประเทศ หรอ
คณะรฐมนตรสงการใหดาเนนการตามทกาหนดไวในกฎหมาย และมเงนงบประมาณทใชดาเนนการแลว
ถาไมดาเนนการจะทาใหเกดผลเสยหายตอทางราชการ
2. ความตองการเพมอตรากาลงเพอรองรบภารกจทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ของหนวยงานระดบกองในสงกดกรมควบคมโรค เปนการประมาณการความตองการอตรากาลง โดยท
หนวยงานยงไมมการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการทางาน แตเปนการ
วเคราะหอตรากาลงภายใต Scenario เดมๆ ซงสงผลใหมความตองการอตรากาลงมากขนเรอยๆจงควร
จะมการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตรทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และ
ทบทวนกระบวนการทางานใหม เพอใหทราบความตองการอตรากาลงทแทจรง
3. เนองจากมขอจากดดานระยะเวลาซงกระทรวงสาธารณสขจะเสนอแผนความตองการอตรา
ขาราชการเพมใหมเขาสการพจารณาของ อ.ก.พ.กระทรวงประมาณเดอนกมภาพนธ 2560 คณะทางาน
วเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรคจงเหนควรนาผลการวเคราะหกรอบอตรากาลงทควรจะ
เปนซง อ.ก.พ.กรมควบคมโรคไดใหความเหนชอบไวแลว ในการประชม อ.ก.พ.กรมควบคมโรคครงท
140
2/2558 วนท 1 กนยายน 2558 มาจดทาแผนความตองการอตรากาลงรองรบภารกจทสอดคลองกบ
ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ปเพอเสนอกระทรวงสาธารณสขภายในระยะเวลาทกาหนด
4. จากกรณทกรมควบคมโรคยงมอตราวางตาแหนงขาราชการ ประมาณ 400 อตรา ตาแหนง
พนกงานราชการ 171 ตาแหนง และตาแหนงพนกงานกระทรวงสาธารณสข 95 ตาแหนง ฉะนน กรม
ควบคมโรคจงควรวางแผนและบรหารจดการกาลงคนใหเกดประโยชนสงสด ดงน
4.1 เรงรดการพจารณาเกลยอตราวางทอยในการพจารณาของกรมควบคมโรค ซงเปน
ตาแหนงขาราชการ 80 อตรา และตาแหนงพนกงานราชการ 80 อตรา ใหแกหนวยงานในสงกดกรม
ควบคมโรคทขาดอตรากาลง โดยพจารณาสวนขาดอตรากาลงตามกรอบทควรจะเปน ประกอบกบ
นโยบายทศทางและภาระงานทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
4.2 เรงรดการดาเนนการสรรหาและบรรจแตงตงขาราชการ และสรรหาวาจางพนกงาน
ราชการ ในตาแหนงทวาง เพอใหมการใชตาแหนงวางใหเกดประโยชนสงสด
4.3 จดทาแผนเพมคณภาพกาลงคนสาหรบการสรรหาบคคลเขารบราชการใหมใหไดคนดคน
เกง และเพมคณภาพกาลงคนทมอยเดมใหมทกษะความเชยวชาญในงานทรบผดชอบรวมทงมคานยม
และทศนคตทด
4.4 จดทาแผนกลยทธการธารงรกษากาลงคนคณภาพเพอปองกนและแกปญหาการสญเสย
อตรากาลงกอนระยะเวลาอนควร
5.2 อภปรายผล
ในขณะทหนวยงานระดบกองขอเพมอตราขาราชการและพนกงานราชการเพอรองรบการ
ดาเนนงานในบทบาทภารกจและกระบวนการทางานดงทไดดาเนนอยในปจจบน ซงมแนวโนมความ
ตองการอตรากาลงเพมขนเรอยๆนน คณะทางานวเคราะหกรอบอตรากาลงของกรมควบคมโรคได
ตระหนกถงมาตรการจากดขนาดกาลงคนภาครฐ และนโยบายไมเพมอตรากาลงของรฐบาล จงมแนวคด
ในการทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการทางานใหมทสอดคลองกบทศทาง
ของประเทศแบบ Scenario Analysis ซงจะตองใชระยะเวลาในการดาเนนการนานพอสมควรและจะไม
ทนเวลาทกระทรวงสาธารณสขกาหนดใหแจงแผนความตองการอตรากาลงเพมใหม ซงจะนาเขา
พจารณาใน อ.ก.พ.กระทรวงสาธารณสข เดอนกมภาพนธ พ.ศ.2560 คณะทางานฯจงเหนควรนาสวน
ตางของกรอบอตรากาลงทควรจะเปนของกรมควบคมโรคซงผานความเหนชอบจาก อ.ก.พ.กรมควบคม
โรคเมอวนท 1 กนยายน พ.ศ.2558 กบกรอบอตรากาลงทมอยในปจจบน ซงพบวายงขาดอตรากาลง
ขาราชการและพนกงานราชการประมาณ 746 อตรา มากาหนดเปนความตองการอตรากาลงเพมใหม
ในระยะ 20 ป(พ.ศ.2560-2579)เพอเปนการยาใหกระทรวงสาธารณสขตระหนกวากรมควบคมโรคยง
ขาดอตรากาลงอยถง 746 อตรา จงไมควรมการเกลยอตรากาลงขาราชการเกษยณของกรมควบคมโรค
ไปใหแกสวนราชการอนดงเชนท อ.ก.พ.กระทรวงสาธารณสขเคยดาเนนการมาแลวในปงบประมาณ
141
พ.ศ.2557 และปงบประมาณ พ.ศ.2559 ซงมผลใหอตราขาราชการของกรมควบคมโรคลดลงเนองจาก
ตองตดโอนไปใหสวนราชการอน 2 ครง รวม 6 อตรา แตเมอพจารณาในดานทกรมควบคมโรคมอตรา
วางตาแหนงขาราชการประมาณ 400 อตรา และตาแหนงพนกงานราชการวาง 171 อตรา จะเหนไดวา
การขออตรากาลงเพมใหมอก746 อตรา จงอาจจะยงไมสมเหตสมผล
5.3ขอเสนอแนะเชงนโยบายและเชงปฏบต
5.3.1ขอเสนอเชงนโยบาย
1) กรมควบคมโรคควรตรงอตรากาลงขาราชการไวในกรอบ 3,134 อตรา โดยไมขอ
อตรากาลงเพมใหม สวนกรอบอตรากาลงพนกงานราชการนนจะเปนไปตามมตคณะกรรมการบรหาร
พนกงานราชการ ซงไดกาหนดกรอบอตรากาลงพนกงานราชการรอบท 4 (พ.ศ.2560 – 2563)สาหรบ
กรมควบคมโรคไวแลว จานวน 2,918 อตราและจะมการจดสรรอตราพนกงานราชการตงใหมทดแทน
ตาแหนงลกจางประจาทเกษยณอายราชการทกป
2) กรมควบคมโรคควรทบทวนทศทาง บทบาทภารกจยทธศาสตร และกระบวนการ
ทางานใหมทสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตและแผนยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสขในระยะ 20 ป
เพอวเคราะหความตองการกาลงคนทแทจรงในภารกจตางๆ ตามกระบวนการทางานใหมทผานการ
วเคราะหและทบทวนอยางสอดคลองกบแผนยทธศาสตรชาตและยทธศาสตรกระทรวงสาธารณสข
5.3.2ขอเสนอเชงปฏบต
1) ควรจดทาแผนกลยทธการสรรหาบคลากรใหมเพอใหไดกาลงคนทมคณภาพและ
ทนเวลา
2) ควรเพมคณภาพกาลงคนทมอยเดมใหมทกษะความเชยวชาญในงานทรบผดชอบ
รวมทงมคานยมและทศนคตทด โดยครอบคลมทงสายงานหลกและสายงานสนบสนน
3) ควรจดทาแผนกลยทธการธารงรกษากาลงคนทมคณภาพใหคงอยกบองคกรเพอปองกน
การสญเสยกาลงคนกอนระยะเวลาอนควร
5.4 ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป
ควรมการศกษาความสอดคลองระหวางหนาทความรบผดชอบของหนวยงานและโครงสรางการ
แบงงานภายในหนวยงานระดบกองของกรมควบคมโรค เพอประโยชนในการปรบปรงโครงสรางการแบง
งานภายในหนวยงานระดบกองใหสามารถตอบสนองภารกจตามทไดรบมอบหมาย
138
6. ภาคผนวก
139
ตารางท 6.1 แบบประมาณการความตองการอตรากาลงเพมใหมทสอดคลองกบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป
ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป
ยทธศาสตร/กลยทธของสวน
ราชการ/กรม
ทสอดคลองกบยทธศาสตร
ชาต ระยะ 20 ป
ภารกจสาคญตาม
แผนปฏบตราชการ
ของสวนราชการ/กรม
ชวงระยะเวลาท
ดาเนนงาน*
(โปรดระบ )
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
อตรา
กาลง
ใน
ปจจบ
น
อตรา
กาลง
ทควร
จะเปน
ความตองการอตรากาลงเพม
ใหม**
ในแตละชวงระยะเวลา (อตรา)
1 2 3 4 1 2 3 4 รวม
140
ตารางท 6.2 แบบวเคราะหความตองการเพมอตรากาลงสทธ ระยะท.......(พ.ศ..............-...............)
ลาดบ
ท
หนวยงานหลกทรบผดชอบ
(ระบ สานก/กอง)
(1)
อตรากาลงปจจบน* (2)
อตรากาลงท
ตองการเพม
ระยะ 5 ป
(3) = (3.1+3.2)
การบรหารอตรากาลงทมอย ระยะ
5 ป (4) = (2-3)
อตรากาลงทตองการ
เพม/ลด (สทธ)
ระยะ 5 ป
(3.1)
อตราวาง
ทสวนราชการ/
กรม
นามาใชได**
(3.2)
อตรากาลงท
ประหยดได
จากการ
ปรบปรง
งาน***
รวม กรอบ จานวน (คน)
ขรก. พรก. ลจป. ลชค. ขรก. พรก. ขรก. พรก. ขรก. พรก. ขรก. พรก. รวม
141
ตารางท 6.3แบบสรปความตองการอตรากาลงเพมใหม ตามยทธศาสตรชาต 20 ป
ลาดบ
ท หนวยงาน
อตรากาลงทตองการ
เพม
ระยะ 20 ป
ระยะท 1
(พ.ศ. 2560-2564)
ระยะท 2
(พ.ศ. 2565-2569)
ระยะท 3
(พ.ศ. 2570-2574)
ระยะท 4
(พ.ศ. 2575-2579)
ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม ขรก. พรก. รวม
142
ตารางท 6.4 แบบวเคราะหการกระจายกรอบอตรากาลงในปจจบนของกรมควบคมโรค ณ วนท 1 ธนวาคม 2559
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงตามจรง กาลงคนทมอยจรง ตาแหนงวาง คนไปปฏบตทหนวยงานอน
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก. พรก. พกส. รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส.
143
ตารางท 6.5 แบบวเคราะหสวนตางระหวางกรอบอตรากาลงทควรจะเปนและกรอบอตรากาลงตามจรง
ลาดบ
ท หนวยงานระดบกอง
กรอบอตรากาลงทควรจะเปน กรอบอตรากาลงตามจรง สวนตาง (+ขาด, -เกน)
รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
144
ตารางท 6.6 แบบวเคราะหเปรยบเทยบความตองการเพมอตรากาลงในระยะท 1 กบอตรากาลง
สวนขาด/เกน จากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลงตามจรงกบกรอบอตรากาลงทควรจะเปน
ขอมลอตรากาลงขาด/เกน
จากการเปรยบเทยบกรอบอตรากาลงตามจรง
กบกรอบอตรากาลงทควรจะเปน
ขอมลจากผลสารวจความตองการเพมอตรากาลง
ของหนวยงานในสงกดกรมควบคมโรค
ในระยะท 1 (พ.ศ.2560 - 2564)
ขรก.และ พรก. ลจป.และ พกส. รวม ขรก. พรก.
ตารางท 6.7 แบบวเคราะหผลจากความตองการเพมอตรากาลง ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564)
ของหนวยงานระดบกอง
(1) ผลจากการเพมอตรากาลง
ตามคาขอของหนวยงาน
ระยะท 1 (พ.ศ.2560 – 2564)
(2) กรอบอตรากาลงทควรจะ
เปน
(อ.ก.พ.กรม เหนชอบเมอ
วนท 1 ก.ย.58)
(3) สวนตางอตรากาลง
(2) – (1)
รวม ขรก. พรก. ลจป. พกส. รวม ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
ขรก.และ
พรก.
ลจป.และ
พกส.
145
บรรณานกรม
กรมควบคมโรค.(2560).การประชมเชงปฏบตการจดทาแผนยทธศาสตร 20 ป เพอพฒนาระบบ
ปองกนควบคมโรคแหงชาต ครงท 1.เอกสารประกอบการประชม วนท 18-20 มกราคม
พ.ศ.2560 ณ โรงแรมรอยลพลาคลฟบช อาเภอบานฉาง จงหวดระยอง
กลมพฒนาระบบบรหาร กรมควบคมโรค.(2559).คาชแจงประกอบคาขอจดตงสวนราชการ
กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
กฤษดา แสวงด.(2551).สถานการณกาลงคนพยาบาลวชาชพในประเทศไทย.วารสารวจยระบบ
สาธารณสข ปท 2 ฉบบท 1 มกราคม – มนาคม 2551
กองการเจาหนาท กรมควบคมโรค.(2559;2560).รายงานการประชมคณะทางานวเคราะหกรอบ
อตรากาลงของกรมควบคมโรค.การประชมครงท 4/2559 วนท 17 พฤศจกายน พ.ศ.2559
และครงท 1/2560 วนท 9 มกราคม พ.ศ.2560
กองแผนงาน กรมควบคมโรค.(2560).ทศทาง นโยบายและเปาหมายการดาเนนงานปองกนควบคม
โรคและภยสขภาพ กรมควบคมโรค ประจาปงบประมาณ พ.ศ.2560
กองแผนงาน กรมควบคมโรค.(2559).ยทธศาสตรการพฒนาระบบปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ
แหงชาต ภายใตแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ.2560-2565 (ฉบบแนะนา): Mobilizing to gain stronger
system
คณะกรรมการอานวยการจดทาแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564).(ราง)
แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564)
ธญลกษณ เอกอน.(2560).การวเคราะหสถานการณการบรหารจดการอตรากาลงกรมควบคมโรค
ปงบประมาณ พ.ศ.2557-2559
ปรเมธ วมลศร.(2559).ยทธศาสตรชาต 20 ป อนาคตประเทศไทย เพอความมนคง มงคง ยงยน.
เอกสารประกอบการบรรยาย.หลกสตรวทยาการประกนภยระดบสง (วปส.) รนท 6 ป2559
วนศกรท26 สงหาคม 2559 ณ หองประชมสถาบนวทยาการประกนภยระดบสง ชน 2
สานกงาน คปภ.
146
ปยะสกล สกลสตยาทร, ศาสตราจารยคลนกเกยรตคณ.Health System Reform: Value based
Health Care.การประชมชแจงแผนยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (ดานสาธารณสข) แผนการ
ตรวจราชการและการมอบนโยบายการดาเนนงานของกระทรวงสาธารณสข ประจาป
งบประมาณ พ.ศ. 2560วนท 15 กนยายน พ.ศ.2559 ณ โรงแรมเซนทราศนยราชการและ
คอนเวนชนเซนเตอร แจงวฒนะ (หองวายภกษ 3-4 ชน 4)
ราชกจจานเบกษาเลมท 133 ตอนท 115 ก หนา 1 ประกาศเรอง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
แหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564)
ศภโชคจตรวาณช.(2553).สถานการณกาลงคนและปรมาณงานดานประสาทศลยศาสตรของ
ประเทศไทยในปจจบน : ปญหาและแนวทางแกไข (Neurosurgical Workforce and
Workload in Thailand: Problems and Recommendation). Neurological Surgery
Vol. 1 No. 2 April - June 2010
โสภณ เมฆธน.(2559).มอบนโยบายการดาเนนงานกระทรวงสาธารณสขปงบประมาณ พ.ศ.2560.
การประชมชแจงแผนยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (ดานสาธารณสข) แผนการตรวจราชการ
และการมอบนโยบายการดาเนนงานของกระทรวงสาธารณสข ประจาปงบประมาณ พ.ศ.
2560วนท 15 กนยายน พ.ศ.2559 ณ โรงแรมเซนทราศนยราชการและคอนเวนชนเซนเตอร
แจงวฒนะ (หองวายภกษ 3-4 ชน 4)
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2557).มาตรการบรหารและพฒนากาลงคนภาครฐ.
บรษท 21 เซนจร จากด เลขท 745 ถนนนครไชยศร กรงเทพมหานคร
สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.(2559).แนวทางการขอรบการจดสรรอตราขาราชการ
เพมใหม.เอกสารประกอบการประชมชแจงแนวทางการขอรบการจดสรรอตราขาราชการเพม
ใหม วนท 18-19 กรกฎาคม 2559 ณ โรงแรมรชมอนด จงหวดนนทบร
สานกพฒนาระบบจาแนกตาแหนงและคาตอบแทนสานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน.
(2556).คมอแนวทางการวางแผนและบรหารกาลงคนสาหรบสวนราชการ.เลข ISBN 978-
616-7145-77-8พมพทบรษท 21 เซนจรจากดกรงเทพฯ
Recommended