กลไกการรักษาดุลยภาพของ ... · 2019-02-25 ·...

กลไกการรกษาดลยภาพของสงมชวต

Homeostasis

• พชมการคายน าผานทางรปากใบ

• การคายน าท าใหพชมการสญเสยน า

• พชจงตองมวธการดดน าจากภายนอกเขาสราก

เพอชดเชยน าทสญเสยไป

• วธการรกษาสมดลของน าในพช

1. การรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของน าในพช

การรกษาดลยภาพของน าในพชปากใบ Stoma

การรกษาดลยภาพของน าในพช

ปากใบ Stoma

ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า

• เมอพชคายน าออกทางปากใบจะท าใหเกดแรงดง

ระหวางโมเลกลของน าในเซลลทอยตดกบปากใบกบ

โมเลกลของน าในเซลลถดไป และเกดตอเนองเชนน

จนถงเซลลบรเวณรากทจะดงน าจากดนหรอจาก

แหลงน าเขาสพช

ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า

• พชมการคายน า โดยไอน าระเหยออกจากใบผานทางปากใบ

เปรยบเสมอนประตทควบคมปรมาณน าภายในพช

• การเปด – ปดปากใบ ขนอยกบปจจย

- ความเขมของแสงและความชน

• โดยทวไปเมออตราการคายน าเรวกวาการดดน าเขาสเซลลพช

ปากใบจะแคบหรอปดลงเพอรกษาปรมาณน าในพชเอาไว

• การควบคมอตราการคายน าโดยการปด – เปดปากใบเปน

การชวยรกษาดลยภาพของน า

ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า

พชสญเสยน ำไปโดยกำรคำยน ำ(transpiration) สบรรยำกำศในรปของไอน ำผำนทำงปำกใบเปนสวนใหญ และทำงผวใบเพยงเลกนอยเพรำะมสำรควทนเคลอบอยเปนกำรปองกนกำรสญเสยน ำ

ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า

ในบางครงทอากาศมความชนสมพทธสง (Relative

Humidity) น าจะระเหยเปนไอสบรรยากาศไดนอยลง ท าใหการคายน าลดลง แตแรงดนน าในตนพชยงสงอย จงสามารถพบหยดน าทบรเวณกลมรเปดทผวใบซงเรยกวา ไฮดาโทด (hydathode) มกพบอยใกลปลายใบหรอขอบใบตรงต าแหนงของปลายทอล าเลยง การคายน าในลกษณะนเรยกวา กตเตชน (guttation) ท าใหพชสามารถดดน าทางรากเขาไปใชได พบทงในพชใบเลยงเดยวและใบเลยงค

ความสมพนธระหวางการคายน ากบการล าเลยงน า

พชนอกจำกจะสญเสยน ำโดยกำรระเหยเปนไอออกมำทำงปำกใบแลวพชยงสำมำรถสญเสยน ำเปนไอน ำออกมำทำงเลนทเซล (lenticle) ซงเปนรอยแตกทผวของล ำตนไดอกดวย

การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย

1. Xerophyte เปนพชทอยในทแหงแลง เชน ทะเลทรำย โดย

- รำกหยงลก มขนรำกมำก

- ปำกใบอยระดบลกต ำกวำชนผวใบ (Sunken Stoma) เปดปำกใบตอนกลำงคน

- ล ำตนอวบน ำ แตกกงกำนมำก

การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย

2. Hydrophyte เปนพชทเจรญอยในแหลงน ำมำก โดย

- รำกไมหยงลก มขนรำกหรอไมมกได

- ล ำตนกลวง มชองอำกำศมำก ไมมเนอไม ใบขนำดใหญ

- ปำกใบอยระดบสงกวำผวใบ(Raised stoma)

การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย

3. Mesophyte เปนพชทเจรญอยบนบกทว ๆ ไป โดย

- รำกหยงลก มขนรำกมำก ล ำตนมเนอแขง

- ปำกใบอยระดบเดยวกนกบผวใบ (Typical stoma)

การปรบตวของพชใหเหมาะสมกบปรมาณน าในแหลงทอย

4. Halophyte เปนพชทเจรญอยบรเวณทมดนเคม เชน ปำชำยเลน

- กำรมรำกหำยใจโดยโผลขนมำเหนอดน

พชมกลไกกำรรกษำดลยภำพของน ำ

การดดน าทางรากการคายน าทางปากใบ

ประตควบคมปรมาณน า

ปากใบ Stroma

เรวกวา

ปดแคบลง

รกษาดลยภาพของน า

ปจจยทมผลตอการด ารงชวตของมนษย

มนษยเปนสงมชวตหลายเซลล สงแวดลอมภายนอกรางกาย

สงแวดลอมภายในรางกาย

น า

อณหภม

ความเปนกรด - เบส

อนๆ

> 70%

1. การรกษาสมดลของของเหลวในรางกาย (Regulation of

body fluid)

- สมดลเกลอและน ำ

- สมดลกรด ดำงในเลอดและของเหลวนอกเซลล

- สมดลของสำรละลำยในเลอดและของเหลวในรำงกำย

2. การรกษาอณหภ มของรางกาย (Thermoregulation)

2. กำรรกษำสมดลรำงกำย (Homeostasis)สงมชวตตาง ๆ (ระบบขบถาย)

สารทรางกายจ าเปนตองก าจดออก เรยกวา ของเสย

กำรรกษำสมดลของเหลวในรำงกำยของสตวน ำจดและสตวน ำเ ม

การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis)

น าเคม น าจด

H2O (osmosis)Hypertonic น ำเขมขนมำกกวำของเหลวในปลำ Hypotonic น ำเขมขนนอยกวำของเหลวในปลำ

กำรปรบตวตว

ดมน ำมำก เหงอกก ำจดแรธำตสวนเกนออก ดมน ำนอย เหงอกดดเกลอแร

ปสสำวะนอยเขมขน (active transport)ปสสำวะบอยเจอจำง

Hypertonic sol

Hypotonic sol

สาร > น า

H2O

กลมเซลลขบ

แรธาตสวนเกน

ผวหนง / เกลดปองกนแรธาต

ปสสาวะนอยและมความเขมขนสง /

ก าจดทางทวารหนก

สาร

>

น า

H2O ผวหนง / เกลดปองกนน า

ปสสาวะบอยและคอนขาง

มความเจอจาง

กลมเซลลดดแรธาตกลบ

Active transport

1. Contractile Vacuole [contract= บบตว] พบในสงมชวตเซลลเดยว เชน อะมบา พารามเซยม นอกจากนยง

ใชเยอหมเซลลในการขบสารดวย

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

Contractile Vacuole [contract= บบตว] ท าหนาท

ขบน ำทมำกเกนไปออกจำกเซลล เพอรกษำปรมำณน ำภำยในเซลล

ใหพอเหมำะ (Osmoregulation)

2. Cell membrane พบในสงมชวตหลายเซลล เชน ฟองน าและกลมไฮดรา เปนตน

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

1. โพรโทซวน ำจด จะก ำจด

- แอมโมเนย และ CO2 ดวยกำรแพรผำนเยอหมเซลลโดยตรง

เพรำะแอมโมเนย และ CO2 มขนำดเล ก

- น ำทมำกเกน จะใช อนแทร กไทลแววโอล วบมแรงดน

Osmoregulator ท ำหนำท ลำยไต

2. โพรโทซวน ำเ ม ไมมอนแทร กไทลแววโอล เพรำะแรงดนของน ำทะเลสงกวำของรำงกำย ท ำใหมโอกำสสญเสยน ำ

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

3. Flame cell พบในสงมชวต เชน พลานาเรย

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

พลานาเรย

Flame cell

ทอขบถำย

4. Nephridium พบในสงมชวต เชน ไสเดอนดน ปองละ1 ค เนองจากมโครงสรางรางกายทซบซอนมากยงขน หลกการท างาน

คลายไต

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

NephriostomeNephriopore

5. Malpighian tubule พบในสงมชวตเชน แมลง

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

ทอมลพเกยล

ทวำรหนก

เตาทะเล

นกทะเล

6. Salt gland ตอมเกลอ เชน นกทะเล เตาทะเล ท าหนาท

ขบแรธาตสวนเกนออก

(Nasal gland)

www.vcharkarn.com/vcafe/8273

4/1

การก าจดของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจน

การก าจดของเสยทเปนสารประกอบไนโตรเจน

กำรขบถำยของสตว

สตวน า เลยงล กดวยน านม สตวปก/สตวเลอยคลาน

แอมโมเนย ยเรย ยรก

ปลำ, รงบกรงน ำ สนข, มนษย นก, ไก, จงจก, ง

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

เรองของ ขจงจก... กบ....คนขสงสย (จำกค ำถำมหนง น ำไปสควำมรมำกมำย)

ในโรงเรยนตำงอ ำเภอ หำงไกลตวเมอง ครในโรงเรยนไดท ำกำรสอนวชำ วทยำศำสตร เรอง

สงมชวตและสงแวดลอมอำคำรเรยน ทก ำลงเรยนวทยำศำสตรอยนนเปน

อำคำรไม เกำ ผพง ลมมำกเอนตำมลมไมนำนกอนจะพกเทยง มเดกคนหนงมองไปเหนจงจก

และขของมนกหลนมำโดนหวพอดเดกกเลยถำมครผสอน

วำ..............

ท ำไมขจงจก สด ำ แตปลำยมจดสขำวครบ ?? แลวท ำไม ขจงจกของคนถงมสเดยว ??

นำยบอลไดยนค ำถำมแลว หผง เมอเหนเดกคนหนง ก ำลงถำมผเปนครทนำยบอลสนใจ คอ ค ำถำมท 2 เรองขจงจกของคน !!!!

"ขจงจกหนงกอน มสองสคอสด ำ กบสขำว ทอกปลำยนนนะ สด ำคออจจำระ สวนสขำวคอปสสำวะ โดยเวลำมนถำยจะถำยออกมำพรอมกน ทำงชองทวำรเดยวกน สตวเลอยคลำนและสตวปกจะขบถำยเชนน เชน ขตกแก จงเหลน ขนก ซงแตกตำงจำกสตวเลยงลกดวยนมอยำงเรำ ๆ "

"แลวท ำไม ปลำยจดถงมสขำว ท ำไมขคนไมมสขำว"

"ในสตวปกและสตวเลอยคลำน ของเสยจำกเลอดจะถกแยกออกในรปของแขง(สขำว) แลวถกขบมำรออยทปลำยทวำร เมออจจำระเคลอนมำถงก

จะดนเอำกอนปสสำวะใหออกมำดวยกอนปสสำวะสขำวน คอ กรดยรก จะถกขบมำรอทปลำยทวำรอย

ตลอดเวลำ เหมอนปสสำวะของคนทจะถกกรองมำเกบทกระเพำะปสสำวะตลอดเวลำ แตในคนเปนของเหลวมปรมำณมำกจงตองแยกชองทำงขบถำย

ตำงหำกและตองขบถำยออกมำบอยๆ ในสตวเลอยคลำนปสสำวะเปนของแขงปรมำณไมมำก จงไมตองถำยบอยและรอขบถำยออกมำพรอม

อจจำระได"

นายบอลกพงรเหมอนกนนะเนยะ

นายบอลหนไปมองหนาครผสอน"แลวท ำไม ขจงจกของคนถงมสเดยว ??"

(คร) "ขจงจกทตกใสตวคนเหรอ?""จดด ำแบบในรป...น และ ท.....คร ตะหำกละ...ครบ"

"เคำเรยกวำ ขแมลงวน จะคลำยๆไฝ เปนจดด ำเลกๆ แตไมเปนตมนนเหมอนไฝ

ขแมลงวน เปนจดสน ำตำลเขมกวำกระ พบบรเวณใดของรำงกำยกได เกดจำกกำรเพมจ ำนวนเซลลเมดสและเมดสในชนหนงแท“

เดกอกคนถำม"แลวท ำไม แมลงวนถงมำขใสหนำคนละคะ ทมอกม เหนแมงวนมำเกำะ

แปบเดยวเอง"

"ขแมลงวน เกดจาก เซลลทสรางเมดสใต

ผวหนง(ท าใหผวแตละคนมสเขมตางกน)

แบงตวจนมมากขน หรอมการสรางเมดส

มากกวาปกต ท าใหเหนจดนนเขมกวาส ไมใชแมลงวนมาขใสนะ"

Kidney พบในสงมชวตหลายชนดทมโครงสรางคอนขาง

ซบซอน เชน หอย หมก สตวมกระด กสนหลง ไตเกดจากการ

รวมตวของ Nephridium

อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด

Renal

cortex

Renal

medulla

ทอไต

Renal pelvis

ถำปรมำณน ำทรบเขำและขบออกไมสมดลกน จะเกดปญหำแกรำงกำย

อยำงไร

3. การรกษาดลยภาพของน าและสารในรางกายคน

Renal

cortex

Renal

medulla

ทอไต

Renal pelvis

สตวมกระดกสนหลงอน ๆ ทงนมระบบวบมดลยภำพน ำ

ประกอบดวยไต (Kinney) ทอไต (Ureter) และกระเพำะ

ปสสำวะ (Urinary bladder)

และขบออกทำง ทอปสสำวะ (Urethra)

ของเหลวทรางกายรบเขา

อาหาร

1,200 cm3เครองดม

กระบวนการหายใจ

1,000 cm3

300 cm3

2,500 cm3รวม

ของเหลวทรางกายขบออก

เหงอ

1,500 cm3ปสสาวะ

หายใจออก

500 cm3

350 cm3

150 cm3

รวม

อจจาระ

2,500 cm3

น าในรางกายคนเรา ถกแบงดวยเยอหมเซลลออกเปน 3 สวน คอ

1. น ำนอกเซลล (Extracellular) อ น ำในรำงกำยอย

ภำยนอกเซลล หนำท รกษำสภำพแวดลอมนอกเซลลให งท

ไดแก พลำสมำหมนเวยนในเลอด สวนอยระหวำงเซลล และ

น ำเหลอง (Lymph)

2. น ำขำมเซลล (Transcellular) อ สวนน ำนอกเซลลท

ลกษณะพเศษ ทถกหลงจำกเซลลเยอบ (Epithelium) ดวย

วธแอกทฟทรำนสปอรต มำหลอเลยงตำมชองเฉพำะของรำงกำย

ไดแก น ำไขสนหลง

3. น ำในเซลล (Intracellular) อ สวนทอยภำยในเซลล

เป นแหลงเกดกระบวนกำรเมตำบอลซมในเซลล มปรมำณกวำ

รงของน ำทงหมดในรำงกำย

กำรวบมกำรท ำงำนของไต

อวยวะในการรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย

ADH

กระหำย

เลอดวำมเขมขนเพ ม

แรงดนออสโมตกสง

ดมน ำลดวำม

เขมขนเลอดตวรบวำม

เขมขนเลอด

ท าใหทอหนวยไต (convoluted tubule)เพ มกำรดดน ำกลบ ขบถำยปสสำวนอยลง

ADH (antidiuretic hormone) ฮอรโมนแอนตไดยเรตก

เหงอ (Sweal) หรอหำยใจทำงปอด

ขบถำยของเสย ซงเกดจำกเมแทบอลซมของรำงกำย

เกดสำรบำงอยำงทเปนประโยชนตอรำงกำย เชน กลโคส

ควบคมสมดลน ำ และอเลกโทรไลตของรำงกำย

ควบคมควำมเปนกรดเบสของของเหลวในรำงกำย

สรำงสำรบำงชนดทเปนประโยชนตอรำงกำย เชน ฮอรโมนเรนน (renin)

ขบถำยสำรแปลกปลอมทรำงกำยรบมำ เชน ยำรกษำโรค

Kidney

การรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย

Kidneyกรองและก าจด

Renal artery

Renal vein

Ureter (ทอไต)

Urinary bladder

(กระเพาะปสสาวะ)

Urethra

Urine

สมองสวนไฮโพทาลามส

ตอมหมวกไต

Kidney

ชองทองคอนไปทำงดำนหลง 2 ขำงระดบเอวตำมแนวกระดกสนหลง

คลำยเมลดถวแดง

หนำท

กรองของเสยออกจำกเลอด

รกษำดลยภำพของน ำ + แรธำต

โกลเมอรลส

สวนประกอบของหนวยไตเปนเสนเลอดฝอยภายในกระเปาะโบวแมนแคปซล

กรองของเสยออกจากเลอด

หนวยไต Nephronองคประกอบของไต

รนลคอรเทกซ (เนอไตสวนนอก) รนลเมดลลา (เนอไตสวนใน)

Glomerulus

กรองของเสยออกจากเลอด และรกษาดลยภาพของน าและแรธาต

ของเหลวทไต

น าปสสาวะ

สำรในน ำเลอด

( g / 100cm3 )ในของเหลวทไต

( g / 100cm3 )ในน ำปสสำวะ( g / 100cm3 )

น ำ 90 90 95โปรตน 8 - -ยเรย 0.03 0.03 1.8

กรดยรก 0.004 0.004 0.05กลโคส 0.1 0.1 -

กรดอะมโน 0.05 0.05 -ไอออนตำงๆ (Na+ , Cl-) 0.9 0.9 < 0.9-3.6

ปรมาณของสารตางๆ ในน าเลอด / ในของเหลวทไต / ในน าปสสาวะ

ผำนโกลเมอรลส ผำนทอหนวยไต

Kidney หรอ ไต เปนอวยวะขบถายทส าคญของมนษยและสตว

เลยงล กดวยน านมทวไป ไต เปนอวยวะค ร ปรางเหมอนเมลดถว

เปนอวยวะทมเลอดมาเลยงถง 20% ของการบบตวของหวใจ

หนงครง หนาทของไต คอ กรองของเสยออกจากเลอด

ชวยก าจดสารบางอยาง ไตสวนในสรางฮอรโมน

Erithropoietin ชวยกระตนไขสนหลง

ใหสรางเมดเลอดแดง

ไต มหนวยยอยสดอ Nephron หรอ

หนวยไต และมเนอเยอ 2 ชนอ

Renal cortex (ชนนอก)

Renal medulla (ชนใน)

ไต (Kidney) และโครงสรางหนวยไต

Renal

cortex

Renal

medulla

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

โครงสรางไต

1. ไต มขนาดยาวประมาณ 10-13

cm กวาง 6 cm และหนา 3 cm ผนงชองกลวง คอ เนอไต ชองในไตเรยกวา กรวยไต (Pelvis) กานของกรวย คอ ทอไต (Ureter) จากนนน าของเหลวไปรวมกนในกระเพาะปสสาวะ (Bladder)

2. เนอไต แบงเปน 2 ชน ชนนอก คอ Cortex ชนใน คอ Medulla และภายในเนอไต ประกอบดวยหนวยไต (Nephron) จ านวนมากมาย ไตแตละขางมหนวยไตประมาณ 1 ลานหนวย

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

รายละเอยดโครงสรางเนอไต

1. Cortex เปนเนอไตชนนอก ประกอบดวยโครงสรางสวนใหญของหนวยไต (Nephron)

ซงได Bowman Capsule ทอของหนวยไตตอนตน หรอทอขดสวนตน หรอ พรอกซมอลคอนโวลเตด ทวบล (Proximal convoluted tubule) ทอของหนวยไตตอนปลาย ดสตอลคอนโวลเตด ทวบล (Distal convoluted tubule)

2. Medulla เปนเนอไตชนใน ตรงกลางมชองของกรวยไต (Pelvis) ตอกบทอไต(Ureter) ซงเปนกานกรวย ภายในเนอไตชนเมดลลา ยงประกอบดวย หวงเฮนเล (Loop of Henle หรอ Henle loop) มลกษณะเปนหวงรปตวย

www.medindia.net/.../Images/kidney.gif

Capsule

Cortex

Medulla

Fat in renal

sinus

Renal sinus

Calyx

Renal artery

Renal vein

Renal pelvis

Renal pyramid in

renal medulla

Renal papilla

Ureter

Cut Section of Kidney

กำรท ำงำนของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

ขณะผำนไตมกำรกรอง

น ำปสสำวะ

หลอดเลอด น าเลอดไปกรองทไตเปนระบบเลอดทมออกซเจนสง คอ หลอดเลอดแดง (renal artery) ตอนปลายของรนลอารเทอร แตกแขนงเปนกลมหลอดเลอดฝอย เรยกวา Glomerulus ทโบรแมนแคปซลหมรอบกอน แลวแตกแขนงเปนรางแหพนรอบสวนตาง ๆ ของทอของหนวยไต ตรงบรเวณโคงรปตวย ของหวงเฮนเลนและวาซาเรกตา (Vasa recta) ท างานเปนระบบเรยกวา Counter current multiplier กรองของเหลวมความเขมขนสง

กำรท ำงำนของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

ขณะผำนไตมกำรกรอง

น ำปสสำวะ

ภายหลงเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของทอหนวยไตแลว เลอดทมออกซเจนต าจะเขาสรนลเวน (Renal vein) และไหลออกจากไตไป

กำรท ำงำนของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

Cortex

Medulla

Nephron

ทอหนวยไต (convoluted tubule) แบงเปน 3 สวน

1. ทอหนวยไตตอนตน หรอ Proximal convoluted tubule ดดสารมประโยชน

2. หวงเฮนเลน หรอ Henle loop หลอดโคงตวย

3. ทอหนวยไตตอนทาย หรอ Distal convolud tubule ม ADH

กำรท ำงำนของไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

Bowman’s capsule

Collector duct

Loop of Henle

PCTDCT

น ำปสสำวะ

กำรท ำใหน ำปสสำวะเขมขน โดยกำรดดกลบ NaCl และ น ำ

กำรดดสำรกลบททอหนวยไต (Tubular reabsorption)

300 mmOsm/L

300 mmOsm/L

กรอง

HCO-3

NaCl

H2O

K+

สารอาหารดดกลบ

Active trans.

Passive trans.

H+

NH3

400 mmOsm/L

600 mmOsm/L

900 mmOsm/L

1200 mmOsm/L

H2O

H2O

H2O

100

300

400

600

1200

200

400

700

1200

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

NaCl

H2O

H2O

H2O

Urea

แบบใชพลงงานของเซลล(Active transport)

ในกระบวนการดดสารกลบของทอหนวยไตใชการล าเลยงสาร

สมองสวนใดของรางกายทควบคมสมดลของปรมาณน าในเลอด

ไฮโพทำลำมส Hypothalamus

ปลำยประสำทในตอมใตสมองสวนทำย

ADH Anti – Diuretic Hormone=

น า , ยเรย , Cl- , HCO-3 กลโคส , กรดอะมโน , Na+ , K+

แบบไมใชพลงงานของเซลล(Passive transport)

เลอดทมความเขมขนมาก

เลอดทมปรมาณน าในเลอดนอย

ไฮโพทำลำมส

ตอมใตสมองสวนทำยไต

ปรมาณน าในเลอดมาก

กระหำยน ำดมน ำ

ปรมาณปสสาวะนอย

ปรมาณปสสาวะมาก

ยบย ง

กระตนใหหล ง ADH

ยบย งการหลง ADH

ดดน ากลบ

กำรกรองสำรชนดตำงๆ ในหนวยไต

อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย

เมอของเหลวทกรองไดผำนหนวยไตมำแลว และของเหลวไหลมำถง ทอรวม

หรอ อลเลกตง ทวบล จะเรยกวำ น ำปสสำวะ ตอจำกนนสงไปเก บไวท

กระเพำะปสสำวะ กำรขบปสสำวะอำศยหลก 3 อยำง

1. ปสสำวะเพมมำกขน จนวำมตงในกระเพำะปสสำวะสง ถงระดบกลน

(Threshold)

2. เกดรเฟลกซกำรถำยปสสำวะ ท ำใหกระเพำะปสสำวะบบตว

3. ยงเพมวำมดนในกระเพำะปสสำวะมำกขนก จะท ำใหมวำมรสกอยำกถำย

ปสสำวะ

การขบถายปสสาวะ (Micturition)

1. เบำหวำน (Diabetes mellitus)

เกดจำกตบออนไมสำมำรถสรำงฮอรโมน Insulin ไดมำกพอมำวบม

ระดบน ำตำลในเลอดใหปกต ทอหนวยไตตอนตน PCT ไมสำมำรถดดน ำตำลกบนเขำสเลอด จงมน ำตำลกลโสปนออกมำกบปสสำวะ

2. กระเพำะปสสำวะอกเสบ (Cystitis)

เกดจำกกำรตดเชอแบทเรย ซงปนเปอนจำกอจจำระ จะปสสำวะบอย

3. โรนว ทงนวในไต หรอทอไต และนวในกระเพำะปสสำวะ เกดจำกตะกอนขำงแร

ธำตตำง ๆ ในปสสำวะไมละลำยแตรวมตวกนเป นกอน ไปอดตำมทำงเดน

ปสสำวะ รกษำ ใชยำ หรอกำรผำตด หรอกำรสลำยนว

4. โรไตวำย (Renal failure)

เป นภำวะทไตสญเสยหนำทกำรท ำงำน มกำรสะสมของเสย รกษำตองใชยำ

หรอฟอกเลอด หรอใชไตเทยม

อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต

5. เบำจด (Diabetes insipidus)

ตอมใตสมองหลงฮอรโมน ADH นอยเกนไปท ำใหมกำรดดทอกลบนทอขด สวนทำยนอย ปสสำวะจงมน ำมำกกวำปกต

6. Uremia ผลตภณฑของเมแมบอลซมของโปรตนไปสะสมในเลอดมำก เชน ยเรย เกด

อำกำรช อ

7. Renal glucosuriaเป นวำมผดปกตของทอหนวยไตไมดดกลบกลโสได ท ำใหพบกลโสในน ำ

ปสสำวะ เป นโรเบำหวำน

อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต

เป นเรองมอท ำหนำทแทนไต มชอเรยกทำงวทยำศำสตร วำ

“เรองเฮโมไดอำไลเซอร (Hemodialyzer)” อยนอกรำงกำย ใชเป นรงรำวเทำนน ประมำณสปดำหละ 2-3 รง รงละ 3 ชวโมง โดยเอำหลอดเลอดอำรเทอร และหลอดเลอดเวน ตอเขำกบทอของเรอง

ไตเทยม (Artificial Kidney)

3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย

ในนปกต pH อยระหวำง 7.35 – 7.45 ถำเลอดม pH ต ำกวำ 7.35

หมำยวำมวำ เลอดของบลนนเป นกรด มำกกวำปกต เรยกวำ Acidosis

ถำ pH สงกวำ 7.45 หมำยวำมวำ เลอดของบลนนเป นดำงมำกกวำปกต

เรยก Alkalosis

สมกำรรกษำดลยภำพกรด - เบสในเลอด

CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-

กรดำรบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน

ำรบอเนต

ไอออน

ปกต (7.35-7.45) Alkalosis สงกวำ 7.45Acidosis ต ำกวำ 7.35

3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย

สมกำรรกษำดลยภำพกรด - เบสในเลอด

CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-

กรดำรบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน

ำรบอเนต

ไอออน

รำงกำยรกษำดลยภำพของกรด – เบส ในเลอดโดยกำรรกษำดลยภำพของไฮโดรเจน

ไอออน H+ ทเกดจำกกระบวนกำรเมแทบอลซม กระบวนกำรหลก อ กระบวนกำร

หำยใจระดบเซลล ซงม CO2 เป นผลผลต รวมตวกบน ำในเซลลเม ดเลอดแดง เป น

กรดำรบอนก แตกตวจะได H+ และ HCO3- รำงกำยมเมแทบอลซมสงจะม

CO2 เกดขนมำก สงผลให H+ สง

ไตมบทบำทในกำรรกษำวำมเป นกรด – เบส ของเลอด เมอ pH ของเลอดต ำ

หนวยไตขบสำรทมสวนประกอบของ Na+ และ NH4 ออกจำกเลอด และดดกลบ

ไอออนบำงประเภท ซงลดวำมเป นกรด ไดแก Na+ และ HCO3-

เอนไซม ปฏกรยาเคมในรางกาย

Metabolismลดพลงงานกระตนในปฏกรยา

ชวยเรงการเกดปฏกรยาภายในรางกาย

ระดบของคา pH ในรางกาย การรกษาดลยภาพของกรด - เบส

ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการท างานของเอนไซมในแตละชนด

เอนไซมเพปซน โปรตน เอนไซมลเพส ไขมน

pH = 2 pH = 8

3. กำรรกษำดลยภำพของควำมเปนกรด – เบสภำยในรำงกำย

การรกษาดลยภาพของกรด - เบส การรกษาดลยภาพของกรด – เบสในเลอด

H+

Respiration

Metabolism

CO2

HCO-3

H2CO3 H2O +=

pHต า กรด

pHต า กรด H+

H+

H+

NH+4

NH+4

NH+4

Kidney

Nephron

Na+

Na+

Na+

Na+

Na+Na+

HCO-3

HCO-3

HCO-3

HCO-3

pH

เพมขน สม

ดล

4.การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)

1. กำรเปลยนแปลงอตรำเมเทบอลซม

อำกำศหนำว เพมอตรำเมเทบอลซม

เพมฮอรโมนบำงชนด เชน Epinephrine, Thyroxine

2. กำรเพมอตรำกำรแลกเปลยนวำมรอนกบสงแวดลอม

เพมอตรำกำรไหลเวยนมำบรเวณผวหนง กำรขยำยตวของเสนเลอด กำร

พำและกำรแผรงสวำมรอน

การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย

ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการท างานของเอนไซมในแตละชนด

กลไกควบคมอณหภมใหอยในชวงทเหมาะสมกบการท างานของ

กระบวนการตางๆในรางกาย

อณหภมของรางกายอยระหวาง 35.8 – 37.7 oC

กระบวนการตางๆในรางกายไมสามารถท างานตามปกตต ากวา 34 oC มากกวา 40 oC

35 - 40 oC

การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)

www.med.cmu.ac.th/.../human/lesson/lesson4.php

Skin Structures

Epidermis

Dermis

subcutaneous tissue

www.sweathelp.org/english/PFF_Hyperhidrosis_O...

Sweat gland

Epidermis

หนงก าพรา

KeratinMelanin

Dermis

หนงแท

ตอมไขมน ตอมเหงอ เสนขน

Collagen

Elastic

เสนเลอด / เสนประสาท

subcutaneous tissue

ช นไขมน

เซลลไขมน

Cellulite

กลไกกำรรกษำดลยภำพของอณหภมในรำงกำย

hilight.kapook.com/view/114

32

T > 37 OC T < 37 OCไฮโพทำลำมส

ลดอตราเมแทบอลซม เพมอตราเมแทบอลซม

imusichelp.blogspot.com/2009_07_01_archiv

e.html

หลอดเลอดขยายตวหลอดเลอดหดตว

ตอมเหงอสรางเหงอ ตอมเหงอไมสรางเหงอ

ขนเอนราบ ขนลก/รางกายส น

เพมการระเหย ลดการระเหย

T ของเลอดลดลง T ของเลอดเพมขน

T ของเลอดปกต 37 OC

การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)

เมออณหภ มส ง เมออณหภ มต า

อณหภมรำงกำยเพม อณหภมรำงกำยลด

รบรโดยไฮโพทำลำมส รบรโดยไฮโพทำลำมส

หลอดเลอดขยำย หลงเหงอ หลอดเลอดหดตว กลำมเนอหด

ลดอตรำเมแทบอลซม อณหภมลด เพมอตรำเมแทบอลซม อณหภมสง

ขนเอนรำบ ขนลกชน

เขำสภำวะปกต เขำสภำวะปกต

ไฮโพทำลำมส ศนยควบคมหนวยรบรอณหภม

กลามเนอยดกระดก

เซลลไขมน ตอมเหงอ

หลอดเลอด

สตวเลอดอน

Homeothermic animal

สตวเลอดเยน

Poikilothermic animal

สตวทสามารถรกษาอณหภมของ

รางกายไคคอนขางคงทไม

เปลยนแปลงไปตามสงแวดลอม

สตวทไมสามารถรกษาอณหภมของ

รางกายใหคงทโดยจะเปลยนแปลงไป

ตามสงแวดลอม

สตวปก / สตวเลยงลกดวยนม ปลา / สตวสะเทนน าสะเทนบก

สตวเลอยคลาน / แมลง

การปรบเปลยนพฤตกรรม

กำรรกษำดลยภำพของอณหภมภำยในรำงกำย

การหนหนาว การหนรอนHibernation Estivation

การทสตวซอนตวอยนงๆไมเคลอนไหวในขณะทอณหภมของสภาพแวดลอมเปลยนไปจากปกต

การจ าศล

โดยระยะนอตราเมตาโบลซมของรางกายจะลดลง

สตวสวนใหญจงใชวธการนในการสะสมอาหารในยามทอาหารหายาก

สตวเลอดอน สตวเลอดเยน

อตราการเตนของหวใจจะลดลง รางกายอาศยอาหารทสะสมไวอยางชาๆ

การรกษาอณหภ มของมนษย (Thermoregulation)