เครื่องปรับอากาศviset.ac.th/data/บทที่ 3...

สอชดนเปนลขสทธของส านกพมพ วงอกษร

ใชเพอการศกษาเทานน

บทท 3.

เครองปรบอากาศ

ความมงหมายของเครองปรบอากาศ เครองปรบอากาศเปนอปกรณทางกลชนดหนง ทถกน ามาใชเพอปรบสภาวะอากาศบรเวณ

ขอบเขตทมนษยอาศยอยใหเหมาะสม ท าหนาทสรางความเยนและลดความชนใหกบอากาศภายในหอง เพอใหเกดความสบายขณะทอยอาศย

เครองปรบอากาศมมากมายหลายแบบ ทงรปราง ขดความสามารถในการท าความเยน และราคาชนดหนงทเหนไดบอยทสดคอ เครองปรบอากาศชนดหนาตาง (Window Type Air Conditioner) ดงรปท 3.1

รปท 3.1 เครองปรบอากาศชนดหนาตาง

หรอเปนชนดแยกสวน (Split Type Air Conditioner) ทท าการแยกสวนประกอบออกเปนสองสวนสวนทหนงคอสวนทเปนคอยลเยนจะน าไปไวในหอง สวนทเหลอจะอยรวมกนซงจะหมไวดวยโครงเหลกวางอยนอกหอง ดงรปท 3.2

รปท 3.2 เครองปรบอากาศแบบแยกสวน แสดงเฉพาะสวนทอยดานนอก

ส าหรบอาคารทมขนาดใหญ เชน โรงพยาบาล มหาวทยาลย และส านกงานตาง ๆ ความตองการในการใชเครองปรบอากาศกเพมมากขน เครองปรบอากาศชนดหนาตางและชนดแยกสวนอาจจะไมสามารถรองรบได จงจ าเปนทจะตองใชหอหลอเยน (Cooling Tower) ขนาดใหญ ดงรปท 3.3 เขามาท างานรวมกบระบบปรบอากาศ

รปท 3.3 หอหลอเยน (Cooling Tower)

หลกการท างานของเครองปรบอากาศเบองตน(Basic Idea of Air Conditioner Operation)

เครองปรบอากาศมหลกการท างานเบองตนเหมอนกบเครองท าความเยน ดงทไดกลาวไปแลวในบทท 2 แตกตางกนเพยงแคเครองปรบอากาศไมมตวตฉนวนเทานน ซงยงคงใชหลกการของการระเหยของสารท าความเยนในการสรางความเยนเชนเดม โดยทอปกรณหรอกลไกในการสรางวฏจกรในการระเหยกลายเปนไอของฟรออนในเครองปรบอากาศกจะเหมอนกนกบเครองท าความเยน

สารท าความเยนทนยมใชในเครองปรบอากาศ คอ สารประกอบประเภทฟลออโรคารบอน (มธาตองคประกอบ เชน คารบอน คลอรน และฟลออรน) ซงมชอเรยกทวไปวา “ฟรออน (Freon)” เปนสารประเภทแอโรซอลทไมตดไฟ มจดเดอดต า และไมมพษ

วฏจกรในการระเหยการเปนไอของเครองปรบอากาศ ดงรป 3.4 จะเปนดงน (ดวฏจกรของเครองท าความเยนประกอบ)

รปท 3.4 แผนผงการท างานของระบบปรบอากาศเบองตน

1. คอมเพรสเซอร (B) จะอดกาซฟรออนเยนใหกลายเปนกาซฟรออนรอน โดยอณหภมและความดนจะสงขน (ไปทางดานซายของแผนผง)

2. กาซทอดตวจนรอน เมอไหลผานคอยลรอนจะระบายความรอนออก เพอควบแนนกลบมาเปนของเหลว

3. ฟรออนเหลวจะไหลผานลนขยายตว (A) เพอลดความดนและอณหภมลง4. ฟรออนเหลวความดนต าจะไหลผานคอยลเยน (ทางดานขวา) และดดความรอนจากบรเวณหอง

เขามาเพอเปลยนสถานะเปนไอ หองจงเยนลง กอนทจะกลบเขาคอมเพรสเซอรเพอท างานตามวงรอบอกครงโดยทวไปฟรออนทไหลในระบบจะถกเจอปนดวยน ามนเลกนอย น ามนดงกลาวคอ น ามนทใช

หลอลนคอมเพรสเซอร

ชนดตาง ๆ ของเครองปรบอากาศ (Types of Air Conditioner)1. เครองปรบอากาศชนดหนาตาง (Window Type Units)

เครองปรบอากาศชนดนสามารถท างานไดเสรจสรรพในตวมนเองบรเวณพนททจ ากด เครองปรบอากาศชนดหนาตางนมกมขนาดเลกพอดทจะสามารถตดตงไดบนโครงหนาตางขนาดมาตรฐานของบาน ดงรปท 3.1 และ3.5 ซงมความสะดวกในการใชงาน และสามารถตรวจสอบแกไขการท างานไดงาย เพราะชนสวนตาง ๆ ถกครอบไวภายใตโครงสรางเดยวกน ภายในโครงของเครองปรบอากาศจะประกอบดวยอปกรณการท างานหลก 2 สวน คอ อปกรณหลกทางวงจรสารท าความเยน และอปกรณหลกทางวงจรไฟฟา ซงรายละเอยดหลกของแตละอปกรณเปนดงน

1.1 อปกรณหลกทางวงจรสารท าความเยน1.1.1 คอมเพรสเซอร (Compressor) ดงรปท 3.6 ท าหนาทดดสารท าความเยนในสถานะไอ

อณหภมและความดนต าเขามาแลวอดตวใหกลายเปนไอรอนยงยวด (อณหภมและความดนสง) มอเตอรคอมเพรสเซอรจะเปนสวนทรบพลงงานไฟฟาเพอไปขบเคลอนอปกรณทอดไอ คอมเพรสเซอรส าหรบเครองปรบอากาศชนดหนาตางจะเปนแบบเฮอรมาตก ซงสวนของมอเตอรและอปกรณทอดไอจะอยในตวเรอนเดยวกนทเชอมปดมดชด โดยอปกรณทอดไอจะมอย 2 แบบ คอ แบบลกสบและแบบโรตาร ซงในจ านวนBTU ทเทากนแลว คอมเพรสเซอรแบบโรตารจะสนเปลองกระแสไฟนอยกวาแบบลกสบ

รปท 3.5 สวนประกอบภายในเครองปรบอากาศชนดหนาตาง และทศทางการไหลเวยนของอากาศ

รปท 3.6 คอมเพรสเซอร

1.1.2 คอนเดนเซอรหรอคอยลรอน (Condenser) ดงรปท 3.7 ท าหนาทระบายความรอนของไอสารท าความเยนทสงมาจากคอมเพรสเซอรเพอใหควบแนนเปนสารท าความเยนเหลว แตอณหภมและความดนยงคงสงอย คอยลรอนจะประกอบดวยขดทอทองแดงหรออลมเนยมสอดสลบดวยครบเพอเพมพนทผวในการระบายความรอนดวยอากาศ โดยมพดลมพดผานเพอชวยในการระบาย

ทอทางเขาของสารท าความเยนจะอยดานบนของคอยลรอนเสมอ เพราะเมอไอสารท าความเยนควบแนนเปนของเหลวแลวจะตกลงมาตอนลางเพอสงผานทอทางเดนสารเหลว ถาตอสลบดานจะท าใหสารท าความเยนในสภาพไอดนผานของเหลว จะท าใหความดนในคอยลรอนสงเกนก าหนด

รปท 3.7 คอยลรอน

1.1.3 เอกซแพนชนวาลวหรอลนลดความดน (Expansion Valve) ดงรปท 3.8 ท าหนาลดความดนและอณหภมของสารท าความเยนทสงมาจากคอยลรอน (สถานะยงเปนของเหลวอย) จะม 2 แบบซงนยมใชกนส าหรบเครองปรบอากาศชนดหนาตาง คอ แบบทอแคพลลาร (Capillary Tube) เหมาะกบเครองปรบอากาศทมภาระในการท าความเยนไมมากนกและแบบเทอรโมสแตตก (Thermostatic Expansion Valve) ซงควบคมการไหลไดดกวาแตราคาสงกวา การเลอกขนาดของลนลดความดนตองเลอกขนาดใหเหมาะสมกบขนาดของเครองปรบอากาศ

รปท 3.8 ลนลดความดน

1.1.4 อวาพอเรเตอรหรอคอยลเยน (Evaporator) มลกษณะคลายกบคอยลรอนแตจะมขนาดเลกกวา (ส าหรบเครองเดยวกน) ท าหนาทเปนตวกลางในการใหสารท าความเยนเหลวไหลผานแลวดดความรอนจากอากาศภายในหองผานผวของคอยลเยนเพอเปลยนสถานะกลบไปเปนไอเหมอนเดม ท าใหอณหภมรอบ ๆคอยลเยนลดต าลง

1.1.5 สเตรนเนอรหรอตะแกรงกรอง (Strainer) ดงรปท 3.8 ลกษณะเปนกระเปาะภายในมลวดทองเหลองสานเปนตะแกรง เพอกรองฝ นผงหรอสงสกปรกเขาไปอดตนลนลดความดน

1.1.6 ทอทางเดนสารท าความเยนตาง ๆ1) ทอลควด ซงเชอมตอระหวางคอยลรอนกบลนลดความดน2) ทอซกชน ซงเชอมตอระหวางคอยลเยนกบทอทางดดกลบของคอมเพรสเซอร3) ทอดสชารจ ซงเชอมตอระหวางคอยลรอนกบทอทางอดของคอมเพรสเซอร

1.2 อปกรณหลกทางวงจรทางไฟฟา1.2.1 สวตชเครองปรบอากาศ (Switch) ทนยมใชกน

จะม 2 แบบ คอแบบปมกดและแบบหมนดงรปท 3.9 ท าหนาทควบคมความเรวของมอเตอรพดลมและควบคมการท างานของมอเตอรคอมเพรสเซอร

1.2.2 โอเวอรโหลด (Overload) เปนอปกรณปองกนความเสยหายทจะเกดขนกบมอเตอรคอมเพรสเซอร โดยการตดวงจรไฟฟาทเขาไปเลยงเมอเกดความรอนขนในกรณทมอเตอรคอมเพรสเซอรกนกระแสสงกวาปกต ดงรปท 3.10

1.2.3 รเลย (Relay) เปนอปกรณทท างานสมพนธกบอปกรณชวยสตารทของมอเตอรคอมเพรสเซอร โพเทนเชยลรเลยดงรปท 3.11 ซงท างานดวยความรอนนยมใชควบคกบคาพาซเตอรสตารทและคาพาซเตอรรนส าหรบควบคมมอเตอรคอมเพรสเซอร

รปท 3.9 สวตชเครองปรบอากาศ

รปท 3.10 โอเวอรโหลด

รปท 3.11 โพเทนเชยลรเลย

1.2.4 เทอรโมสตท ลกษณะดงรปท 3.12 เปนอปกรณทางไฟฟาทท าหนาควบคมอณหภมภายในหองทปรบอากาศใหอยในชวงทตองการโดยอตโนมต เทอรโมสตทจะตอระบบท าความเยนใหท างานในขณะทอณหภมภายในหองทปรบอากาศยงสงอย เมอท าความเยนไปถงระดบอณหภมตามทตองการ หนาสมผสของเทอรโมสตทจะจาก ท าใหตดการท างานของมอเตอรคอมเพรสเซอร อณหภมจะเรมสงขนอกครงหนง หนาสมผสของเทอรโมสตทจะตออกครงเพอเรมท างานใหม สลบไปมา ซงเปนการควบคมอณหภมภายในหองโดยอตโนมต

เทอรโมสตททใชกบเครองปรบอากาศชนดหนาตางจะมกระเปาะซงเปนเซนเซอรจบคาอณหภม โดยแตะไวอยททางลมกลบดานหนาของเครองปรบอากาศขางในหนากาก

รปท 3.12 เทอรโมสตทแบบกระเปาะ

1.2.5 มอเตอรพดลม ส าหรบเครองปรบอากาศชนดหนาตางจะเปนชนด อนดกชนมอเตอรแบบ 2 แกน ดงรปท 3.13 ยนออกมาสองขาง ขางหนงไวใสใบพดแบบธรรมดาไวระบายความรอนจากคอนเดนเซอร อกขางใสพดลมแบบกรงกระรอกเพอเปาอากาศหมนเวยนผานคอยลเยน อาจจะม 2 หรอ 3 ระดบความเรวกได

1.2.6 คาพาซเตอร ทใชกบเครองปรบอากาศชนดหนาตางจะมอย 2 ชนด คอ คาพาซเตอรสตารทและคาพาซเตอรรน ดงรปท 3.14 คาพาซเตอรสตารทจะตวเลกกวาแตมคาไมโครฟารดมากกวา ท าหนาทชวยในการออกตวของมอเตอรคอมเพรสเซอร

คาพาซเตอรรน จะท าหนาชวยแกคาเพาเวอรแฟคเตอร เพอใหมอเตอรคอมเพรสเซอรกนกระแสนอยลง มอเตอรคอมเพรสเซอรบางรนถกออกแบบมาใหใชคาพาซเตอรเพยงตวเดยว ดงนน กอนทจะตอเขาในวงจรตองศกษาวงจรใหดกอนและใชคาพาซเตอรทมคา ไมโครฟารดใหถกตองเหมาะสมดวย

รปท 3.13 อนดกชนมอเตอรแบบ 2 แกน

รปท 3.14 คาพาซเตอรสตารทและคาพาซเตอรรน

2. เครองปรบอากาศชนดแยกสวน (Split Type Units)เครองปรบอากาศชนดแยกสวนกบชนดหนาตางมอปกรณและการท างานเหมอนกนทกอยาง เพยงแตชนดแยกสวนจะมการแยกระบบออกจากกนเปนสองชด คอ หนวยท าควบแนน (Condensing Unit) และหนวยจ าหนายลม (Air Handling Unit) ดงรปท 3.15

รปท 3.15 สวนประกอบภายในเครองปรบอากาศชนดแยกสวน และทศทางการไหลเวยนของอากาศ

หนวยจ าหนายลมจะประกอบไปดวย คอยลเยนและลนขยายตว โดยทวไปจะถกวางอยในโครงกลอง พดลมทอยในหนวยจ าหนายลมจะเปาอากาศใหผานคอยลเยนออกไปสหองโดยตรงหรออาจจะผานทอลม(Ducts) เพอใหกระจายลมไปสสวนอน ๆ กได หนวยจ าหนายลมอาจจะตดตงอยทพนหอง แขวนไวกบผนงหรอฝงอยทพนหองกได

หนวยท าควบแนนจะประกอบไปดวย คอยลรอนและคอมเพรสเซอร รวมทงอปกรณควบคมทเหลออน ๆ บรรจอยภายในโครงกลองซงจะตดตงไวบรเวณดานนอกของหองในทโลง เพอชวยใหระบายความรอนไปสอากาศไดด รปรางของหนวยท าควบแนนอาจจะเปนกลองสเหลยมหรอทรงกระบอก ดงรป 3.2 กได ภายในจะมพดลมท าหนาทเปาระบายความรอนออกจากคอยลรอน เนองจากหนวยท าควบแนนเปนสวนทตองตงอยภายนอกหองซงมสภาวะอากาศทเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงนน ชนสวนและอปกรณทใชสรางตองมความทนทานสง ดวยเหตนเครองปรบอากาศชนดแยกสวนจงคอนขางทนทาน ราคาไมสงมาก และมเสยงคอนขางเงยบ (เนองจากอปกรณทมการเคลอนไหวถกน าไปไวนอกหองหมด)

เพราะเครองปรบอากาศชนดมการแยกระบบออกเปนสองสวน จงสามารถเพมขนาดของคอยลและคอมเพรสเซอรอนจะเปนการขยายขนาดของการท าความเยนใหสงขนได เนองดวยไมถกจ ากดดวยพนทตดตงเหมอนกบเครองปรบอากาศชนดหนาตาง

สวนประกอบของเครองปรบอากาศชนดแยกสวนมรายละเอยดดงน2.1 สวนประกอบหลกของหนวยจ าหนายลม2.1.1 คอยลเยน (Evaporator) ท าหนาทเปนตวกลางในการใหสารท าความเยนเหลวไหลผานแลว

ดดความรอนจากอากาศภายในหองผานผวของคอยลเยนเพอเปลยนสถานะกลบไปเปนไอเหมอนเดม ท าใหอณหภมรอบ ๆ คอยลเยนลดต าลง

2.1.2 เทอรโมสแตตกเอกซแพนชนวาลว (Thermostatic Expansion Valve) หรอลนลดความดนแบบอณหภมสถต ท าหนาทลดความดนและควบคมการไหลของสารท าความเยน แบบเทอรโมสแตตกนนยมใชในเครองปรบอากาศแบบแยกสวน เพราะควบคมอตราการไหลไดด

2.1.3 ทอลควด เปนทอทไปตอเขากบหนวยท าควบแนน ใหสารท าความเยนทเปนของเหลวเดนทางผานเขาไปยงลนลดความดน

2.1.4 ทอซกชน เปนอกทอหนงทไปตอเขากบหนวยท าควบแนนตรงทางดดของคอมเพรสเซอร ใหไอสารท าความเยนทมอณหภมและความดนต าเดนทางผานเขาคอมเพรสเซอร

2.1.5 มอเตอรพดลม ส าหรบหนวยจ าหนายลมไมวาจะเปนแบบใด จะใชมอเตอรพดลมแบบ 2 แกนหมนใบพดหวทาย เพอดดเอาอากาศภายในหองมาเปาผานคอยลเยน กลบไปหมนเวยนภายในหอง

2.1.6 ใบพด มหนาทดดเปาอากาศหมนเวยนกระจายความเยนภายในหอง อาจจะเปนแบบกรงกระรอกหรอแบบเซอรอกโก (แบบทใชกบเครองปรบอากาศชนดหนาตางกได)

ส าหรบหนวยจ าหนายลมของเครองปรบอากาศแบบตดผนงรนใหมๆ จะถกออกแบบใหมลกษณะบาง ดงนน ใบพดจงตองมขนาดเลกลง แตเพอใหไดปรมาณลมทดดผานคอยลเยนเทาเดม จงออกแบบใหยาวขนเรยกใบพดแบบนวาแบบครอสโฟลว (Cross-flow Fan) ดงรปท 3.16 โดยใชมอเตอรแบบแกนเดยวในการหมน

รปท 3.16 ใบพดแบบครอสโฟลว

2.1.7 ถาดรองน าหยด จะแขวนอยบรเวณดานลางของหนวยจ าหนายลม เมอไอน าในอากาศควบแนนเปนหยดน ารอบ ๆ คอยลเยน เมอมจ านวนมากขนกหยดลงสถาดรองและไหลออกไปตามรของทอน าไปทงภายนอก ซงเปนการลดความชนในอากาศภายในหองใหอยในสภาวะพอเหมาะ

2.1.8 ฟลเตอรกรองอากาศ ตดตงอยททางลมกลบ ส าหรบกรองฝ นละอองของอากาศในหองไมใหเขาไปอดตนในครบของคอยลเยน มลกษณะเปนตะแกงกรองโลหะ หรอใยสงเคราะห กได

2.1.9 สวตชควบคมการท างานของเครอง เชน ควบคมความเรวของพดลม ตงอณหภมทตองการ เปนตน

2.2 สวนประกอบหลกของหนวยท าควบแนน2.2.1 คอมเพรสเซอร ส าหรบเครองปรบอากาศชนดหนาตางจะเปนแบบ เฮอรมาตก ซงสวนของ

มอเตอรและอปกรณทอดไอจะอยในตวเรอนเดยวกนทเชอมปดมดชด โดยจะมอย 2 แบบ คอ แบบลกสบและแบบโรตาร เหมอนเครองปรบอากาศชนดหนาตาง

2.2.2 คอยลรอน ขดทอทองแดงสอดสลบดวยครบเพอเพมพนทผวในการระบายความรอนดวยอากาศ โดยมพดลมพดผานเพอชวยในการระบาย

2.2.3 มอเตอรพดลม ท าหนาทระบายความรอนออกจากคอยลรอน ดงนน เครองปรบอากาศแบบแยกสวนจงมมอเตอรพดลม 2 ตว อยในหนวยจ าหนายลมและหนวยท าควบแนนอยางละตว ตางจากเครองปรบอากาศชนดหนาตางซงมเพยง 1 ตว

2.2.4 ใบพดลม จะเปนใบพดลมแบบธรรมดา ดงรปท 3.17 เหมอนกบใบพดลมระบายความรอนของเครองปรบอากาศแบบหนาตาง

รปท 3.17 ใบพดแบบธรรมดา

2.2.5 วาลวบรการ (Service Valve) ดงรปท 3.18 ในหนวยท าควบแนนจะมวาลวบรการอย 2 ตว อยททอลควดและทอซกชนทอละตว

รปท 3.18 วาลวบรการ

2.2.6 กลองควบคมไฟฟา (Electric Control Unit, ECU) ภายในบรรจดวยอปกรณควบคมการท างานทางไฟฟา เชน แมกเนตกคอนแทกเตอร โอเวอรโหลด รเลย คาพาซเตอรสตารท คาพาซเตอรรน เปนตน3. เครองปรบอากาศแบบแยกสวนชนดแพกเกจยนตและคอนเดนเซอรเปนเครองปรบอากาศชนดแยกสวนชนดหนงทมขนาดใหญ ดงรปท 3.19 มขอแตกตางจากเครองปรบอากาศชนดแยกสวนชนดธรรมดาคอ การน าเอาคอมเพรสเซอรเขาไปอยรวมกบหนวยจ าหนายลมและแยกเฉพาะคอยลรอนและพดลมระบายความรอนออกไปไวดานนอก

รปท 3.19 เครองปรบอากาศแบบแยกสวนชนดแพกเกจยนตและคอนเดนเซอร

ขอดของเครองปรบอากาศแบบแยกสวนชนดแพกเกจยนตและคอนเดนเซอรน คอ ภายนอกหองจะเงยบ งายตอการตดตง เนองจากหนวยท าควบแนนมน าหนกเบาลง นอกจากนน ทอทางเดนสารท าความเยนทงสองทอทตอระหวางคอยลเยนกบคอยลรอนจะเปนทอทอยทางดานอณหภมสงและความดนสงทงค ดงนนในการตดตงจงไมจ าเปนตองมฉนวนกนความรอนหม

ขอเสย คอ เสยงทคอนขางดงทเกดขนภายในหอง เนองจากการน าคอมเพรสเซอรมาไวในหอง และจะตองเปนแบบตงพนอยางเดยว

4. เครองปรบอากาศชนดใชน าหลอเยน (Chilled-water System Air Conditioner)เครองปรบอากาศชนดแยกสวนจะมขอจ ากดในการใชงานส าหรบอาคารทมขนาดใหญและมหลาย

ชน เชน หางสรรพสนคา โรงพยาบาล ฯลฯ เพราะการเดนทอระหวางหนวยท าควบแนนและหนวยปลายทางจะซบซอนและมระยะมากขนจนเกนขอบเขตทระบบจะท างานไดสมบรณ (เนองจากทอทมขนาดยาวเกนไปเปนสาเหตใหการหลอลนในคอมเพรสเซอรกระท าไดยากมาก) อกทงตองใชสารท าความเยนจ านวนมหาศาลในการทจะสรางความเยนใหไดทวทงอาคาร จากขอจ ากดนจงไดน าระบบน าหลอเยนเขามาใชรวมกบเครองปรบอากาศ

ในระบบน าหลอเยนน ไดน าระบบปรบอากาศทวไปมาท าการแลกเปลยนความรอนกบน า ดงรปท3.20 ชดเครองปรบอากาศทงหมดจะถกน ามาไวบรเวณนอกอาคาร โดยใหสารท าความเยนดดความรอนออกจากน าเพอเปลยนสถานะกลายเปนไอแทนทการดดความรอนจากหองโดยตรง น าทไหลอยในระบบทอเมอสญเสยความรอนไปจะเยนลง (อณหภมอยทประมาณ 40 ถง 45 F หรอ 4.4 ถง 7.2 C) ซงจะถกจายผานทอสงไปยงหนวยปลายทาง ดงนน จงไมมขอจ ากดในการใชงานในดานความยาวของทอน า (ถาฉนวนดและไมรว)

รปท 3.20 ระบบการท างานของเครองปรบอากาศชนดน าหลอเยน

หอหลอเยน (Cooling Tower)เครองปรบอากาศแตละชนดดงทไดกลาวไปแลวนน อากาศจะถกใชเปนตวกลางในการระบาย

ความรอนทงทดานนอกอาคารโดยผานคอยลรอน ในระบบปรบอากาศทมขนาดใหญ เชน ระบบทใชน าหลอเยน สามารถทจะเพมขดความสามารถในการท างานไดโดยการใชหอหลอเยน

หอหลอเยน ดงรปท 3.21 จะผลตละอองน าอณหภมต าใหไหลผานอปกรณแลกเปลยนความรอนเพอลดอณหภมของคอยลรอนของระบบปรบอากาศลง แมวาระบบนจะสนเปลองคาใชจายในการตดตงครงแรก แตจะสงผลระยะยาวในดานการประหยดพลงงาน (โดยเฉพาะบรเวณพนททมความชนต า)

รปท 3.21 หอหลอเยน

Evaporato

r

Ai

r

Blower

Makeup

Water

Mesh

Com

p.

Condens

er

รปท 3.22 การท างานของหอหลอเยน หอหลอเยนมลกษณะและขนาดหลากหลาย แตท างานภายใตหลกการเดยวกน ดงรปท 3.22 กลาวคอ

1. น าทอยกนถงของหอหลอเยนถกสบขนไปดานบนของหอแลวฉดเปนละอองน าตกลงบนตะแกรง (Mesh)

2. ละอองน าบนตะแกรงถกพดลม (Blower) เปาไป อาจจะมบางสวนระเหยกลายเปนไอ3. ละอองน าจะไปแลกเปลยนความรอนกบทอคอยลรอน ละอองน าระเหยกลายเปนไอ สวนแผง

คอยลรอนเยนลง4. ไอน าเมอสมผสกบอากาศทพดลมเปาเขามาจะควบแนนกลบเปนน าตกลงสกนถง5. เนองจากผลของการระเหยอาจจะท าใหเกดการสญเสยน าไปบางสวน จงตองมลนเพอปลอยน า

เขา (makeup water) เพอรกษาระดบน าใหคงท

BTU และ EERการบอกขนาดของเครองปรบอากาศนยมใชมาตรวดเปน BTU (British Thermal Units) กลาว

โดยทวไป ค าวา BTU จะหมายถง ปรมาณความรอนทใชในการท าใหน าจ านวน 1 ปอนด (0.45 กโลกรม) มอณหภมสงขน 1 องศาฟาเรนไฮต (0.56 องศาเซลเซยส) หรออาจจะเทยบกบเกณฑของหนวย SI ไดวา 1 BTU เทากบ 1,055 จล

ส าหรบงานเกยวกบดานการปรบอากาศ นยมใชหนวย “ตน (Ton)” เรยกขนาดของเครองปรบอากาศ โดย 1 ตนจะเทากบ 12,000 BTU เครองปรบอากาศชนดหนาตางโดยทวไปจะมขนาดประมาณ 8,000 ถง 10,000 BTU

จากการประมาณ โดยปกตบานทมพนทขนาด 2,000 ตารางฟต (185.2 ตารางเมตร) จะใชเครองปรบอากาศขนาดประมาณ 5 ตน (60,000 BTU) หรอประมาณ 30 BTU ตอตารางฟต

อตราประสทธภาพพลงงาน (Energy Efficiency Rating, EER) ของเครองปรบอากาศ คอ ขนาดBTU ทเครองปรบอากาศนนท าไดเทยบกบก าลงวตต (โดยมากมกเปนก าลงของไฟฟา) ทเครองตองการเพอใชในการท างาน ตวอยางเชน เครองปรบอากาศขนาด 10,000 BTU ทใชก าลงไฟเทากบ 1,200 วตต จะมคาEER เปน 8.3 (10,000 BTU / 1,200 watts) เปนตนเครองปรบอากาศทมคา EER สง จะมประสทธภาพ แตจะมราคาแพง เชนกน

หลกในการเลอกขนาดเครองปรบอากาศเครองปรบอากาศจดวาเปนเครองใชไฟฟาชนดหนง การเลอกขนาดใหเหมาะสมกบบรเวณทจะ

ท าการปรบอากาศจะท าใหเครองปรบอากาศท างานไดเตมประสทธภาพนน ถาเลอกเครองปรบอากาศทมขนาดเลกเกนไปจะท าใหเครองปรบอากาศท างานหนก กวาจะไดระดบความเยนทตองการ ท าใหอายการใชงานสน ถาเลอกเครองทมขนาดใหญเกนไปจะท าใหสนเปลองเกนความจ าเปน หลกในการประเมนขนาดของเครองปรบอากาศอยางงาย จะชวยใหการเลอกขนาดเปนไปอยางถกตองและเหมาะสม

1. การค านวณเพอประเมนขนาดของเครองปรบอากาศใหใชตารางขางลางในการประเมนขนาดของเครองปรบอากาศ ผลทไดจะใชเปนฐานขอมลเบองตนในการเลอกขนาด โดยดความเหมาะสมอน ๆ ประกอบ เชน ถาผนงหรอพนหองเปนไมและมคนอาศยอยมากกเลอกขนาดทใหญกวาทค านวณไดเลกนอย แตถาผนงหองมฉนวนหรอมชายคาซงบงแดดไดตลอดวนอาจจะเลอกขนาดทเลกกวาทค านวณสกเลกนอยกได เปนตนเครองปรบอากาศทใชส าหรบหองนอน ควรจะเลอกขนาดทเลกกวาทค านวณไดสกเลกนอย เพราะการค านวณประเมนจากสภาวะเครองทท างานในตอนกลางวน เมอใชตอนกลางคนเครองปรบอากาศจะไดไมตดตอบอย และจะไมรสกเยนจนเกนไป ถาตอนกลางวนเยนชา แนะน าใหใชฉนวนกนความรอนหรอใชชายคาบงแดดตามหนาตางจะชวยไดมากทงประหยดไฟและยดอายการใชงานของเครองปรบอากาศดวย

2. การจดวางทตงของเครองปรบอากาศลกษณะการวาง และต าแหนงทตง ไดใหรายละเอยดไวในบทท 4

3. การส ารวจระบบไฟฟาโดยทวไป เครองปรบอากาศประมาณ 1 ตน (12,000 BTU/ชวโมง) จะใชกระแสไฟฟา (กนไฟ) ประมาณ 7 ถง 8 แอมแปร บานเรอนโดยปกตจะใชมเตอรไฟฟาขนาด 15/30 (ปกต 15 แอมแปรและรบโหลดไดสงสด 30 แอมแปร) ดงนน จงสามารถทจะตดตงเครองปรบอากาศขนาด 1 ตนได 2 เครอง หรออาจจะขนาด 2 ตน 1 เครองกได ซงจะกนกระแสไฟประมาณ 15 ถง 16 แอมแปร สวนแอมแปรทเหลอสามารถใชกบอปกรณไฟฟาอนๆ ไดถามมเตอรไฟฟาขนาด 30/60 (ปกต 30 แอมแปรและรบโหลดไดสงสด 60 แอมแปร) กสามารถทจะตดตงเครองปรบอากาศขนาด 2 ตนได 3 เครอง หรอถามมเตอรไฟฟาขนาด 50/100 อาจจะตดตงเครองปรบอากาศขนาด 2 ตน ไดถง 5 เครองเลยกได ถาเปดเครองปรบอากาศไมพรอมกน ถาจ าเปนตองเปดพรอม ๆ กนหลายเครองจ าเปนทจะตองลดจ านวนเครองปรบอากาศลง เพอปองการอบตเหตจากระบบไฟฟาทรบภาระมากเกนไป

ในการออกแบบและตดตงระบบไฟฟา จ าเปนตองตดตงอปกรณในการปองกนตาง ๆ เชน ฟวสหรอเซอรกตเบรกเกอร เพอตดการท างานของเครองทนททเกดความผดปกตในระบบไฟฟา และเลอกขนาดของสายไฟใหถกตองเพอความปลอดภย ตารางท 3.3 ไดใหขอมลของขนาดสายไฟและชนดของเซอรกตเบรกเกอรทเหมาะสมไว

ตารางท 3.3 ขนาดเซอรกตเบรกเกอรและสายไฟทเหมาะสม

ขนาดเครองปรบอากาศ

(T-ตน)

เซอรกตเบรกเกอร(A – แอมแปร)

ขนาดสายไฟฟา(mm2 - ตารางมลลเมตร)

ไมเกน 1 15 2.5

2 25 4

2.5 30 4

3 30 (ดรายละเอยดจากคมอ)

6