ความเหมือนในความหลากหลาย (Commonality...

กลยทธธรกจในอาเซยน

รศ.ดร.สมชนก ภาสกรจรส

คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สมชนก ภาสกรจรส 1

ความเหมอนในความหลากหลาย

(Commonality in Diversity)

สมชนก ภาสกรจรส 2

ดานภมศาสตร

ความแตกตาง

ลาว เปนประเทศทไมมทางออกสทะล

ประเทศทเปนหมเกาะ เชน

อนโดนเซย และฟลปปนส

ความตางน สงผลใหผคนมวถชวต

ความเปนอย การประกอบอาชพ ท

แตกตางกน

ประเทศไทยเองกมความแตกตางทาง

ลกษณะทางภมศาสตรในแตละพนท

สมชนก ภาสกรจรส 3

ดานภมศาสตร

ความเหมอน

สภาพภมอากาศทมลกษณะรอนชน

ผลผลตทางการเกษตรทผลตไดมความ

คลายคลงกนคอนขางมาก

สมชนก ภาสกรจรส 4

ดานประชากรศาสตร

ความแตกตาง

อาเซยนมเชอชาตทหลากหลายมาก

อนโดนเซยประเทศเดยว มมากกวา 300

เชอชาต

ล าบากในการเขาถงชนชาตทแตกตางกนได

อยางเขาใจถองแท

สมชนก ภาสกรจรส 5

ดานประชากรศาสตร

ความแตกตาง

ดานโครงสรางอาย

สงคโปร สงคมก าลงเขาสสงคมผสงอาย

ประเทศเวยดนาม หรออนโดนเซย พบวา

ประชากรสวนใหญเปนวยแรงงาน ซงเปน

ปจจยดงดดนกลงทน

สมชนก ภาสกรจรส 6

ดานประชากรศาสตร

ความเหมอน

ชาวจนโพนทะเล (Overseas Chinese) ทเขามาอาศยอยในภมภาค

สงคโปรมสดสวนชาวจนสงทสดคอประมาณ 80%

มาเลเซยทมชาวจนประมาณ 30%

ไทยมคนเชอสายจนอยทประมาณ 10%

สมชนก ภาสกรจรส 7

ดานประชากรศาสตร

ความเหมอน

คนเชอสายอนเดยทอาศยอยในประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มาเลเซย ประมาณการวามคนเชอสายอนเดยอาศยอย 1.8 ลานคน

ประเทศสงคโปร ประมาณ 250,000 คน

ประเทศไทยประมาณ 100,00 คน

สมชนก ภาสกรจรส 8

ดานสงคมและวฒนธรรม

ความแตกตาง

ความหลากหลายทางเชอชาต

ความตางของศาสนา

Graphic compiled by Elliot Brennan, using Pew Research Data 2014.

สมชนก ภาสกรจรส 9

ดานสงคมและวฒนธรรม

ความเหมอน

วฒนธรรมแบบรวมกลม (Collectivism)

ผคนมแนวโนมทใหความสนใจกบการเขารวมเปนสมาชกของกลมหรอ

สงคมใดสงคมหนง และใหความส าคญกบสมาชกในกลม

สมชนก ภาสกรจรส 10

ดานสงคมและวฒนธรรม

ความเหมอน

ใหความส าคญกบครอบครวขยาย

(Extended family)

มความส านกถงความเปน “พวกเรา” หรอ

“We” มากกวา “I”

ใชมาตรฐานแตกตางกนระหวางคนใน

กลมและคนนอกกลม (Particularism)

มการสอสารทองบรบทสง (High

context)

สมชนก ภาสกรจรส 11

ดานสงคมและวฒนธรรม

ความเหมอน

ไดรบอทธพลทางอารมณและความคดจากสถาบนและองคกรทสงกดอย

ชวตสวนตวถกรกล าโดยกลมทตนเปนสมาชกอย

การด าเนนชวตในสงคมยดแบบแผนดงเดม

การมล าดบข นในสงคม (Hierarchy)

การรกษาหนา (Face saving)

สมชนก ภาสกรจรส 12

ดานเศรษฐกจ

ความแตกตาง

ระดบรายไดมความแตกตาง

กนสง

สมชนก ภาสกรจรส 13

ดานเศรษฐกจ

ความแตกตาง

เศรษฐกจทขบเคลอนโดยปจจยการผลต (Factor-

driven economy)

ลาว กมพชา และพมา

อาจถอวา บรไน มเศรษฐกจทแมจะไมไดอยในข นการ

พฒนาทสงนก แตกมความแขงแกรงและมความร ารวย

มากประเทศหนงในโลก

สมชนก ภาสกรจรส 14

ดานเศรษฐกจ

ความแตกตาง

เศรษฐกจทขบเคลอนดวยประสทธภาพการ

ผลต (Efficiency-driven economy)

เวยดนาม อนโดนเซย ฟลปปนส

ไทย ก าลงอยในชวงขามจากข นทสองไปข น

ทสาม

สมชนก ภาสกรจรส 15

ดานเศรษฐกจ

ความแตกตาง

เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (Innovation-driven economy)

หรอทนยมเรยกกนในปจจบนวาเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative

economy)

สงคโปร มาเลเซย

สมชนก ภาสกรจรส 16

ดานเศรษฐกจ

ความเหมอน

มแนวโนมทจะใชระบบเศรษฐกจแบบตลาด (Market economy)

พงพาการสงออก

การมระบบเศรษฐกจสองดานคอ เศรษฐกจแบบเปนทางการ (Formal economy)

และเศรษฐกจแบบไมเปนทางการ (Informal economy)

สมชนก ภาสกรจรส 17

ดานการเมอง กฎหมาย

ความแตกตาง

ประเทศสวนใหญเปนระบอบประชาธปไตย

ลาวและเวยดนามยงใชระบบสงคมนยม

สมชนก ภาสกรจรส 18

ดานการเมอง กฎหมาย

ความเหมอน

ระบบกฎหมายทไมมประสทธภาพ/การน ากฎหมายมาใช (Law

enforcement) ไมมประสทธภาพ

คนสวนใหญในภมภาคนมวฒนธรรมเปนแบบรวมกลม (Collectivism)

และไมชอบการขดแยง ท าใหเมอมกรณพพาทใด ๆระหวางกน จงมกใชวธการคยกน ประนประนอมกนมากกวา

สมชนก ภาสกรจรส 19

คนหาโอกาสทางธรกจ

(Business Opportunities)

สมชนก ภาสกรจรส 20

ตลาดชนชนกลางทใหญขน

เศรษฐกจโตขน ท าใหชนช น

กลางเพมขน

ความตองการทเพมขนอยาง

เหนไดชด คอ ความตองการ

บาน ทอยอาศย เฟอรนเจอร

เครองใชไฟฟา มอเตอรไซด

รถยนต และทขาดไมไดคอ

โทรศพทมอถอ

สมชนก ภาสกรจรส 21

ตลาดชนชนกลางทใหญขน

สนใจในสนคาทมคณภาพในระดบสากล (Global

quality) ตองมลกษณะทเขากบความตองการเฉพาะ

ของทองถนน น (Local features)

ราคาทชนช นกลางยอมรบไดจะแปรผนคอนขางสง

สมชนก ภาสกรจรส 22

ตลาดชนชนกลางทใหญขน

ตลาดชนช นกลางประกอบไปดวยผ

เลนมากหนาหลายตา ต งแตบรษทขาม

ชาตไปจนถงบรษททองถน

ความส าเรจของ LG และ Nexian

เปนตวอยางทดของการเลอกเขาตลาด

ชนช นกลาง

สมชนก ภาสกรจรส 23

การพฒนาศนยกลางการผลตและสงออกอาหารฮาลาล

ภมภาคอาเซยนเปนภมภาคทมชาวมสลมอาศยอยมากทสดในโลก

อาเซยนจดเปนภมภาคทมต าแหนงทางยทธศาสตรทด

มสภาพภมศาสตรและสภาพภมอากาศทเหมาะแกการปลกผก ผลไม

เลยงสตว ท าประมง

การลงทนในอตสาหกรรมแปรรปอาหารนาจะมศกยภาพในการเตบโตสง

มาก

สมชนก ภาสกรจรส 24

การพฒนาโครงสรางพนฐาน

ประเทศในภมภาคอาเซยนสวนใหญ

ตองการในสาธารณปโภคข นพนฐาน

โครงสรางพนฐานทมความตองการสงคอ

ดานคมนาคมขนสง

Physical connectivity

สมชนก ภาสกรจรส 25

การพฒนาโครงสรางพนฐาน

โครงสรางพนฐานหมายรวมถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

(Information and Communication Technology)

อาเซยนมความแตกตางในโครงสรางพนฐานดาน ICT มาก หรอท

เรยกวา Digital divide

โครงการ ASEAN Single Window

สมชนก ภาสกรจรส 26

การพฒนาโครงสราง

พนฐาน

ปญหาทอาจเกดขนไดคอ ความไมโปรงใส

ทางออกทดทสดคอการรวมลงทนกบบรษทในทองถน เพอหลกเลยงการตดตอกบ

รฐบาลโดยตรง

สมชนก ภาสกรจรส 27

การพฒนาศนยกลาง

โลจสตกสของโลก

ท าเลทต งทดของอาเซยนอยใกลจนกบอนเดย และอยกงกลางระหวางยโรปกบ

สหรฐอเมรกา

ปจจบนแตละประเทศในอาเซยนตางแยงกนชยทธศาสตรทจะเปนศนยกลางโลจ

สตกสของภมภาคและของโลก

ในทางตรงกนขามหากทกประเทศมองวาควรรวมมอกนพฒนา กจะสงผลใหเกด

การผนกก าลง (Synergy)

สมชนก ภาสกรจรส 28

การพฒนาอตสาหกรรมทเกยวของกบการทองเทยว

เปนทคาดการณวาคนในอาเซยนทมฐานะดขนจะหนมาทองเทยว

ธรรมชาตเพมมากขน

ระบบสาธารณปโภคยงไมดพอ

สมชนก ภาสกรจรส 29

การพฒนาอตสาหกรรมทเกยวของกบการทองเทยว

จดเดนอกดานของการทองเทยวในภมภาคนกคอ มสถานททองเทยวทาง

ประวตศาสตรและวฒนธรรมเปนจ านวนมาก

การลงทนทเกยวของกบอตสาหกรรมทองเทยวถอวายงมชองทางในการ

เตบโตอกมาก

สมชนก ภาสกรจรส 30

ทพก Long stay ส าหรบผสงอาย

ในบางประเทศก าลงเขาสสงคมผสงอาย

ผสงอายเปนกลมผบรโภคทมก าลงซอ

ภมภาคอาเซยนมสภาพภมอากาศทไมหนาวจนเกนไป

สมชนก ภาสกรจรส 31

การลงทนในการน า

ทรพยากรธรรมชาตมาใช

อาเซยนมทรพยากรธรรมชาตอยเปนจ านวนมาก

ธรกจการขดเจาะน ามน กาซธรรมชาต เหมองแร เปนธรกจทนบวามศกยภาพใน

การเตบโตสงมาก

ผทคดจะท าธรกจเกยวกบทรพยากรธรรมชาตในอาเซยนตองระวงปญหา

คอรรปช น

สมชนก ภาสกรจรส 32

ธรกจทเกยวกบการเชอมโยงผคน

ตวอยางของธรกจทเปนไปได คอ ธรกจรบ

แปลเอกสาร ธรกจสอนภาษาของประเทศ

ตาง ๆในอาเซยน

สมชนก ภาสกรจรส 33

ธรกจทเขาเปนสวนหนง

ของหวงโซแหงคณคา

ของคลสเตอรในภมภาค

ตวอยางของคลสเตอรทแขงแกรงอยแลวในภมภาคน คอ อตสาหรรมดาน IT

อตสาหกรรมทเกยวกบน ามนและกาซธรรมชาต รวมถงอตสาหกรรมเหมองแร

เกษตรกรรม โลจสตกสและการคมนาคมขนสง อตสาหกรรมชนสวนและยานยนต

และบรการทางธรกจ (Business services) ตาง ๆ

ASEAN Plus

อาจอยในรปของการถายโอนความรความสามารถทางเทคโนโลยหรอการจดการ

ใหกบธรกจทองถน

สมชนก ภาสกรจรส 34

ธรกจทเกยวกบการพฒนาคน

การเคลอนยายแรงงานทม

ทกษะทเสรมากขนในขอตกลง

ของประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน

สมชนก ภาสกรจรส 35

รปแบบการท าธรกจและกลยทธระดบภมภาค

(Business Model and Regional Strategy)

สมชนก ภาสกรจรส 36

รปแบบการท าธรกจ

(Business Model)

ค าวา Business Model หรอรปแบบการท าธรกจ โดยท วไปแลวจ าเปนตองพจารณา

สามองคประกอบหลกดวยกนคอ

1. ใครเปนลกคาเปาหมายของเรา (Target customer)

2. เราจะน าเสนอคณคาอะไรใหกบลกคา (Value proposition)

3. จะมวธการน าเสนอคณคาเหลานนผานหวงโซแหงคณคาในลกษณะอยางไร

หรอเรยกวาเปนสถาปตยกรรมของหวงโซแหงคณคา (Value chain

architecture)

สมชนก ภาสกรจรส 37

Target customer

กลมลกคาเฉพาะ (Niche market)

กลมลกคาท วไป (Mass market)

สมชนก ภาสกรจรส 38

ประเทศทถอเปน Emerging market สามารถแบงตลาดออกไดเปน 4 สวนใหญๆ

ไดแก

1. Global segment

2. Emerging middle class segment

3. Local segment

4. Bottom segment

Target customer

สมชนก ภาสกรจรส 39

Value proposition

เปรยบเสมอนกบจดขาย (Selling point)

ไมมสตรส าเรจตายตววาคณคาทน าเสนอ

ควรเปนเชนไร

คณคานนควรมความสอดคลองกบ

ลกษณะของ Target customer

ยกตวอยางเชน Starbucks

สมชนก ภาสกรจรส 40

Value chain

architecture

เปนการจดกจกรรมบนหวงโซแหงคณคา

ใหสามารถน าเสนอคณคาใหกบลกคา

เปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

ยกตวอยางเชน Dell

สมชนก ภาสกรจรส 41

PESTEL

P: Political

ผประกอบการควรมความรความเขาใจเบองตนเกยวกบการเมอง การ

ปกครอง

พจารณาถงระดบการคอรรปช น

การท าธรกจทจ าเปนตองมเสนสาย

Transparency International Corruption Perceptions Index

(CPI) 2015

สมชนก ภาสกรจรส 42

PESTEL

E: Economic

ผประกอบการควรเกบขอมลเศรษฐกจดานตาง ๆ

GDP หรอผลตภณฑมวลรวมประชาชาต

อตราเงนเฟอ

อตราดอกเบย

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

อตราการวางงาน

สมชนก ภาสกรจรส 43

PESTEL

S: Social หรอ Socio-cultural

การวเคราะหปจจยดานสงคม วฒนธรรม มสวนส าคญยงในการวางแผนกลยทธใน

ตลาดอาเซยน เนองจากอาเซยนมความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรม

สงผลถงพฤตกรรมผบรโภคทแตกตางกน

สมชนก ภาสกรจรส 44

PESTEL

T: Technology

ความพรอมในการบรโภคสนคาหรอบรการบางประเภททมความไฮเทค

ความพรอมในเทคโนโลยของแตละประเทศมความแตกตางกน

ผประกอบการพงตระหนกดวยวา ในอตสาหกรรมหนง ๆในประเทศหนง ๆนน

ยอมมการเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยอยเสมอ

สมชนก ภาสกรจรส 45

PESTEL

E: Environmental

ปจจยดานสงแวดลอมน หมายรวมถง ลกษณะทาง

ภมศาสตร ภมอากาศ ของประเทศนนๆ

การศกษาถงการเปลยนแปลงทอาจเกดขนในอนาคต

สมชนก ภาสกรจรส 46

PESTEL

L: Legal

ปจจยแวดลอมดานกฎหมายมสวนสมพนธกบสภาพแวดลอมทางการ

เมอง

นอกจากน ยงตองพจารณาถงกฎหมายดานอนๆ เชน กฎหมาย

สงแวดลอม กฎหมายคมครองผบรโภค กฎหมายแรงงาน เปนตน

สมชนก ภาสกรจรส 47

การวเคราะหคแขง

ขอมลคแขงในทองถนอาจจะหาไดยาก

การวเคราะหคแขง (โดยเฉพาะจากในทองถน) ทเหมาะสม คอการเขาไปส ารวจ

ตลาดดวยตนเอง (Field Survey)

เราจะสามารถหาขอมลเกยวกบธรกจในทองถนจากทางการได แตยงมปญหาใน

เรองของความนาเชอถอ

สมชนก ภาสกรจรส 48

การวเคราะหลกคา

มประโยชนในการก าหนดกลมลกคาเปาหมาย

ส าหรบกจการทด าเนนธรกจอยกอนแลว การวเคราะหลกคาจะชวยใหรวา

Customer value มการเปลยนแปลงหรอไม

Kotler (1999) ไดเสนอขอมลเกยวกบผบรโภคหรอลกคาทควรจดเกบ เพอ

น ามาใชในการวเคราะหลกคาทเหมาะสม โดยเรยกยอ ๆวา 7Os

สมชนก ภาสกรจรส 49

7Os

1. Occupants หรอ Who are the consumers?

2. Objects หรอ What do they need and want?

3. Objectives หรอ What objectives are they trying to satisfy?

4. Organizations หรอ Who participate in the buying

decision?

สมชนก ภาสกรจรส 50

7Os

5. Operations หรอ How do consumers make their buying

decisions?

6. Occasions หรอ When do consumers seem ready to buy?

7. Outlets หรอ Where do consumers prefer to buy?

สมชนก ภาสกรจรส 51

Business Model ท

แนะน าในการท าธรกจใน

อาเซยน

ธรกจทปดสญญากาศทางสถาบน

ธรกจทครบวงจร

ธรกจทมหนสวนเปนคนทองถนหรอกบรฐบาลทองถน

ธรกจทใหผลตอบแทนคนสสงคม

ธรกจทตอบสนองความตองการของกลมคนช นกลางทเพมขน

ธรกจสรางสรรค

สมชนก ภาสกรจรส 52

Business Model ท

แนะน าในการท าธรกจใน

อาเซยน

ธรกจทปดสญญากาศทางสถาบน

ลกษณะส าคญของ Emerging markets คอตลาดทมสญญากาศทางสถาบน (Institutional

voids) อยในระดบสง

ธรกจทนาสนใจและสามารถสรางคณคาใหแกลกคาไดเปนอยางดกคอธรกจทสามารถปด

สญญากาศเหลานได

ยกตวอยางเชน บรษททวรทมการสรางเครอขายกบคนในทองถนเพอจดการดานโลจสตกสและ

สรางความม นใจใหกนนกทองเทยวชาวอาเซยน แสดงใหเหนถง Business model ทม Value

proposition คอ การใหความม นใจและอนใจ

อกตวอยางหนงคอ ภาคการเงนการธนาคารของไทยทอาจจะท าหนาทเปนตวเชอมโยงชวยจดหา

ขอมล ใหความรแกนกธรกจไทย และอาจรวมไปถงการชวยหาพนธมตรในทองถนให

นอกเหนอไปจากแคการชวยในเรองการจดหาเงนทน

สมชนก ภาสกรจรส 53

Business Model ท

แนะน าในการท าธรกจใน

อาเซยน

ธรกจทครบวงจร

คอธรกจทมการลงทนท งหวงโซอปทาน

บรษทขนาดใหญทมเงนทนจ านวนมากเทานนทจะสามารถลงทนท งหวงโซอปทาน (Supply

chain) ได

Emerging markets ยงมตลาดการคาสนคาและบรการ (Product markets) ทไมสมบรณนก

ท าใหซพพลายเออรมอ านาจตอรองสง ดงนนการเขาครอบครองธรกจของซพพลายเออรยอมท า

ใหเปนผน าทางการตลาดไดงาย

ยกตวอยางเชน บรษท ไทยเบฟเวอเรจ จ ากด (มหาชน) เขาซอกจการและเปนผถอหนใหญของ

บรษท เบอรลยคเกอร จ ากด (มหาชน) หรอ การลงทนของปลากระปองตราสามแมครวใน

CLMV

สมชนก ภาสกรจรส 54

Business Model ทแนะน าในการท าธรกจในอาเซยน

ธรกจทมหนสวนเปนคนทองถนหรอกบรฐบาลทองถน

การมหนสวนเปนคนทองถนนบเปนปจจยสความส าเรจทส าคญยงในภมภาคน

เนองจากมความหลากหลายทางปจจยแวดลอมตางๆ แตตองเปนหนสวนทม

ความสามารถดวย

ยกตวอยางเชน ความลมเหลวในการขยายสาขาของราน Jollibee ซงเปนรานอาหาร

ฟาสตฟ ดของฟลปปนส ในบรไน และมาเลเซย

การมหนสวนกบรฐบาลทองถนจะมโอกาสประสบความส าเรจสง โดยเฉพาะอยางยง

หากเปนธรกจทมวตถประสงคในการใหไดมาซงทรพยากรธรรมชาต (Natural

resource seeking business) เชน เหมองแร ปาไม เปนตน

สมชนก ภาสกรจรส 55

Business Model ทแนะน าในการท าธรกจในอาเซยน

ธรกจทใหผลตอบแทนคนสสงคม

การเขาไปท าธรกจในประเทศเหลาน เพยงเพอหวงกอบโกยผลประโยชนอยางเดยว

อาจไมใชรปแบบการท าธรกจทย งยนนก

ธรกจทสามารถใหความรแกคนทองถนหรอชวยใหคนทองถนมความเปนอยทดขน

เปนธรกจทควรไดรบการสงเสรม

ยกตวอยางเชน การเขาไปท าเกษตรกรรมในลกษณะ Contract Farming ใน

ประเทศลาว กมพชา พมา ทยงมพนทวางส าหรบการท าการเกษตรอยเปนจ านวน

มาก และราคาคาเชาทดนกยงไมสงนก

จดเดนของ Business model นอยท Value proposition ทแสดงใหเหนถงคณ

คาทใหกบสงคม

สมชนก ภาสกรจรส 56

Business Model ท

แนะน าในการท าธรกจใน

อาเซยน

ธรกจทตอบสนองความตองการของกลมคนช นกลางทเพมขน

เมอมกลมคนช นกลางเพมขน ท าใหมความตองการในสนคาและบรการทชวยเพมความ

สะดวกสบายในการด ารงชวตเพมขน

คนกลมน เมอเรมมรายไดเพมขนกอยากทจะมบาน มรถ เปนของตวเอง และเมอสนองความ

ตองการพนฐานในสวนนไดแลว กจะเรมมองหาความบนเทงดานอน รวมท งการเสรมความสวย

ความงามอกดวย

เชน รานอาหาร รานขายของทระลก รานขายอปกรณทองเทยว หรอธรกจเสรมความงาม เชน

สปา รานท าผม เครองส าอาง สบ ผลตภณฑถนอมผวพรรณ อาหารเสรม กนาจะเปนรปแบบการ

ท าธรกจทเหมาะสมในตลาดอาเซยนน

สมชนก ภาสกรจรส 57

Business Model ทแนะน าในการท าธรกจในอาเซยน

ธรกจสรางสรรค

ผบรโภคสวนใหญในอาเซยนใชแบรนดเปนปจจยในการตดสนใจซอสนคา

แตการสรางแบรนดใหตดตลาดไมใชเรองงาย จงท าใหมธรกจในอาเซยนหลายรายไม

สนใจทจะสรางแบรนด เพราะตองใชเงนลงทนสง

ธรกจทสามารถเขามาจบโอกาสจากการทธรกจในอาเซยนไมนยมลงทนสรางแบรนด

เองมความเปนไปไดสงทจะประสบความส าเรจในอาเซยน ตวอยางเชน บรษทขาย

เครองประดบรายหนงในสงคโปรชอ Famosi

สมชนก ภาสกรจรส 58

Regional Strategy

กลยทธทเรยกวา Regional strategy เปนกลยทธทอยตรงกลาง ระหวาง Global

strategy กบ Localization strategy

สมชนก ภาสกรจรส 59

Regional Strategy

บรษทขามชาตสามารถสราง Regional

production network ภายในอาเซยนขนได

เพราะประเทศในอาเซยนมท งความ

หลากหลายและความเหมอน ท าใหการบา

ลานซกลยทธ Global และ Localization

เปนทางเลอกทด

ถาเปนผประกอบการขนาดกลางและยอม

อาจมองภมภาคอาเซยนเปนหนงเดยว แลว

ใชกลยทธเดยวกนในภมภาค ยกตวอยาง

เชน แอรเอเชย (Air Asia) ซงก าเนดใน

ประเทศมาเลเซย ไดเรมเครอขายการบนขน

ในอาเซยนกอน ดวยสโลแกนทวา

Everyone can fly

สมชนก ภาสกรจรส 60