View
214
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
2
Inhoudsopgave
Inleiding
1. Aanleiding 2. Doelstellingen 3. Hernieuwbare energiescan 4. Participatietraject
Acties 1. Minder energie verbruiken
1.1. Gemeentelijke gebouwen energiezuiniger maken 1.2. Gebouwen van derden energiezuiniger maken 1.3. Duurzame mobiliteit 1.4. Duurzame consumptie 2. Energie hernieuwbaar en duurzaam opwekken 2.1. Energie uit de zon 2.2. Energie uit de wind 2.3. Energie uit biomassa 2.4. Energie uit bodemwarmte 2.5. Restwarmte 2.6. Onze energie
Communicatie en participatie
“Ready, steady …gaan gaan gaan …” “The Ei-Team (Energie Interventie Team)”
3 3 4-6 6-8 9 9 11-12 13 13-14 14 14 15 15 15 16 16
3
INLEIDING
1. Aanleiding
Een van de doelstellingen van het gemeentebestuur is het voeren van een duurzaam beleid. Het gemeentebestuur wenst een energiebeleid te voeren door middel van het realiseren van een energieactieplan. Lokale overheden spelen immers een cruciale rol bij het afremmen van de gevolgen van klimaatverandering. Het gemeentelijk energiebeleid dient afgestemd op de Vlaamse en Provinciale beleidsplannen.
2. Doelstellingen
Via een traject ‘Kruishoutem Energieneutraal’ wil het gemeentebestuur samen met inwoners, bedrijven, scholen, verenigingen en landbouwers werken naar een energieneutrale gemeente. Naast de productie van hernieuwbare energie wordt ook ingezet op slimmer en zuiniger verbruik. De bedoeling is om het aanzienlijke potentieel dat in Kruishoutem aanwezig is te benutten en alle groepen en sectoren op ons grondgebied aan het werk te zetten om samen met de gemeente de omslag te maken naar een energieneutrale gemeente.
4
3. Hernieuwbare energiescan
Cijfers die aangeven hoeveel hernieuwbare energie we uit verschillende energiebronnen kunnen produceren leren ons of onze doelstellingen haalbaar zijn en op welke acties we de nadruk moeten leggen. Het potentieel aan hernieuwbare energie in Kruishoutem werd door de Provincie Oost-Vlaanderen bepaald op basis van een methodiek die ontwikkeld werd door de Organisatie Duurzame Energie (ODE) : de hernieuwbare energiescan (HE-scan). Daarbij werd gebruik gemaakt van gegevens, eenvoudig beschikbaar, van onder andere kadaster, OVAM, FOD Economie, etc. De technologieën om hernieuwbare energie te produceren of op te slaan die onderzocht zijn in de HE-scan zijn : zonnepanelen, zonneboilers, warmtepompen, energieopslag, energie uit biomassa en windenergie. Elektriciteitsverbruik versus potentiële opwekking hernieuwbare energie
5
De enige hernieuwbare energiebron waaruit in 2011 in Kruishoutem al redelijk wat energie werd geproduceerd, is zon (fotovoltaïsche
zonnepanelen) – met name ca. 2,08%.
49%
3%
14%
11%
6%
17%
fotovoltaïschezonnepanelen
zonneboiler
warmtepomp
energieopslag
biomassa
wind
Verdeling potentieel hernieuwbare energie Kruishoutem
115.718
162.177
3.377
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
140.000
160.000
180.000
Potentieel(MWh/jaar)
Verbruik (2011)(MWh)
Productie (2011)(MWh)
6
Alle energie die nodig is voor de inwoners en bedrijven in Kruishoutem opwekken op ons grondgebied? En dan nog wel uit hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en water? Het kan! Maar dan zullen we alle mogelijke hernieuwbare energiebronnen moeten benutten én vooral een stuk energie besparen, waar het verbruik zuiniger of slimmer kan. Eerste belangrijke stap is energie besparen. Omwille van productie & transportverliezen van energie (vooral elektriciteit) sparen we voor elke MWh
energie die we minder verbruiken, 3 MWh energie uit voor de productie er van. Daarom is het enorm belangrijk om maatregelen te nemen om ons
energieverbruik in kaart te brengen, te vergelijken en zoveel mogelijk te besparen op ons energieverbruik.
Verder is er een groot potentieel om hernieuwbare energie te gaan produceren in Kruishoutem op en rond onze gebouwen. De technologie die het
meeste duurzame energie kan opwekken zijn de zonnepaneleninstallaties. Gevolgd door windturbines, warmtepompen, systemen voor
energieopslag, biomassa en zonneboilers.
4. Participatietraject
Zoveel mogelijk Kruishoutemnaren – inwoners, bedrijven en landbouwers – denken na over hoe het hernieuwbare energiepotentieel gerealiseerd
moeten worden. Hoe kunnen we zorgen voor meer zonnepanelen, zonneboilers, warmtepompen? Kunnen we samen een warmtenet ontwikkelen?
Waar moeten onze windturbines komen? En aangezien de meest duurzame energie, steeds de energie is die je niet verbruikt, wordt ook gekeken
naar energiebesparing.
Op 3 december 2015 vond de kick-off van de campagne ‘Kruishoutem k-ei-hard voor groene energie’ plaats.
7
Met het oog op het maximaal informeren en sensibiliseren organiseerde het gemeentebestuur in samenwerking met Energielandschap Oost-Vlaanderen en Eandis in het voorjaar 2016 twee infosessies. In de eerste infosessie dd. 16 februari 2016 werd een beeld geschetst van een energieneutrale toekomst voor Kruishoutem. Sprekers van eigen bodem gaven voorbeelden hoe burgers en verenigingen in samenwerking met de gemeente zelf groene energie kunnen produceren en er de voordelen van kunnen benutten. 1. Tomato Masters – Warmte-uitwisseling tussen tomatenkwekerij en viskwekerij 2. Building Energy – Zonnepanelen in Vlaanderen 3. Burgercoöperaties voor productie hernieuwbare energie: voordelen van rechtstreekse burgerparticipatie in hernieuwbare energieprojecten 4. Kruishoutemse Coöperatieve Zaubeek Power: toelichting over de stand van zaken van windenergie in Vlaanderen
In de tweede infosessie dd. 8 maart 2016 "energiefit-sessie voor snelle energiebesparing" werden in samenwerking met Eandis een hele reeks energietips aangebracht op een aantrekkelijke manier. Vervolgens werden de voorbereidingen getroffen voor het traject energiecafés! De medewerkers van het Provinciebestuur (Energielandschap Oost-Vlaanderen) en participatie-expert Levuur hebben dit uniek traject uitgetekend en volledig begeleid. Eerst werden enthousiaste inwoners opgeleid tot energiecoaches. Deze coaches namen de rol van moderator op zich van de diverse thematische tafels in de 6 energiecafés. Het Provinciebestuur coördineerde het geheel.
8
Een 50-tal Kruishoutemnaren brachten ideeën aan over hoe we Kruishoutem energieneutraal kunnen maken. Iedere tafel verdiepte zich in een andere energiebron: zonne-energie, windenergie, biomassa … De aanwezigen brainstormden ook over hoe we als gemeente, wijk of buurt innovatieve energieacties kunnen opstarten. Het werden boeiende avonden! Alle ideeën werden verzameld in actiefiches (zie bijlage 1).
De ideeën werden uiteindelijk gebundeld in huidig actieplan. De milieuraad bracht advies uit bij het plan op 8 maart. Dit advies werd toegevoegd als bijlage 2.
9
ACTIES
1. Minder energie verbruiken
1.1. Gemeentelijke gebouwen en installaties energiezuiniger maken
“Elk nieuw gemeentelijk gebouw moet een voorbeeld zijn ovv energiezuinig bouwen, duurzaam energiegebruik en hernieuwbare energieopwekking
op niveau van de gebouwschil.”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner(s) Timing
1 maatregelen uit quick scan gemeentelijke gebouwen uitvoeren : vb relighting gemeentehuis
gemeente Eandis lopende
2 energiezuinig en duurzaam bouwen bij nieuwe gemeentelijke gebouwen vb passiefschool (gerealiseerd)
gemeente Architect lopende
3 masterplan relighting van openbare verlichting uitvoeren gemeente Eandis lopende
1.2. Gebouwen van derden energiezuiniger maken
“Elk nieuw gebouw in Kruishoutem moet zo energiezuinig mogelijk zijn – we streven naar beter dan de wettelijke norm, we gaan voor een
energieneutraal.”
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
4 Er wordt nu reeds duurzaam bouwadvies bij nieuwbouw voorzien door de Milieuadvieswinkel en de Provincie. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren.
Gemeente Milieuadvieswinkel en Provincie
Lopende + 2017 acties
5 Er wordt door Solva een energielening voorzien bij bouwen van gebouwen met een E peil van 30 of minder. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren.
Gemeente Solva Lopende + 2017 acties
“Het bestaande gebouwpatrimonium op grondgebied Kruishoutem moet via renovatie zo energiezuinig mogelijk gemaakt worden.”
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
6 Er wordt nu reeds duurzaam duurzaam bouwadvies voorzien door de Milieuadvieswinkel en de Provincie bij renovatie. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren.
gemeente Milieuadvieswinkel en Provincie
Lopende + 2017 acties
10
7 De Gezinsbond Zingem en Oudenaarde voorzien trajecten om collectief te benoveren. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren. Doel is om ook in Kruishoutem dergelijke trajecten te doorlopen.
gemeente Gezinsbond, Zingem en Oudenaarde
Lopende + 2017 acties
8 De VZW Goed Wonen voorziet energiescans voor kwetsbare doelgroepen. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de deze doelgroepen te brengen, om hen te stimuleren.
gemeente Energiesnoeier ‘vzw Goed Wonen’ OCMW
Lopende + 2017 acties
9 Er wordt door Solva een energielening voorzien bij verbouwen van gebouwen. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren.
Gemeente Solva Lopende + 2017 acties
“Meten is weten en het begin van een Energieneutrale gemeente!”
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
10 Kruishoutemnaars stimuleren om hun energieverbruik op te meten en te registreren (www.energieid.be), meterstanden en globaal energieverbruik te vergelijken. Energiemeters uitlenen voor elektrische toestellen en verbruik vergelijken www.topten.be.
gemeente alle doelgroepen korte termijn
11 Acties op touw zetten om met doelgroepen tot besparingen te bekomen (wedstrijd).
gemeente alle doelgroepen korte termijn ?2017
“Ondernemen met minder energie.”
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
12 Voka, Unizo, de vzw Zaubeek, de Provincie Oost-Vlaanderen bieden een ZOVER-traject aan, aan KMO’s: er wordt een energie-audit en volgend coachingstraject aangeboden. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de KMO’s te brengen, om hen te stimuleren.
gemeente Voka, Unizo, vzw Zaubeek, Provincie, Oudenaarde en Ninove
Lopende + 2017 acties
“Lage energie landbouw.”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
13 Organiseren van workshops energiebesparen voor de landbouw. gemeente Innovatiesteunpunt Landelijke Gilde Bedrijfsgilde
Lopende + 2017 acties
11
“Lage energie onderwijs.”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
14 Promoten deelname dikke truiendag, MOS, CO2-meter ontlenen, ea.
gemeente Provincie, scholen Lopende + 2017 acties
1.3. Duurzame mobiliteit
Onze huidige mobiliteit vraagt heel wat energie. Een duurzamere mobiliteit draagt naast een verminderd energieverbruik en een verminderde CO2-
uitstoot ook bij aan betere luchtkwaliteit (fijn stof, NO2,…), verkeersveiligheid, minder geluidsoverlast, meer beschikbare open ruimte en economische
winst. Binnen deze strategie wordt voorrang gegeven aan voetgangers, fietsers en collectief vervoer en wordt het autoverkeer verminderd.
Als strategie wordt het STOP-principe toegepast. Hierbij wordt voorrang gegeven aan voetgangers (stappen), fietsers (trappen) en openbaar vervoer en
wordt het autoverkeer (privé-vervoer) verminderd. Het resterende vervoer moet van een zo duurzaam mogelijke energie voorzien worden. Zowel woon-
werkverkeer, vrijetijdsverkeer als logistiek verkeer zijn aandachtspunten. Verder moet ook de ruimtelijke en mobiliteitsplanning op elkaar worden
afgestemd.
“Gemeentepersoneel duurzaam op weg”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
15 Uitbetalen van fietsvergoedingen voor gemeentepersoneel Gemeente Lopende
16 Terugbetaling openbaar vervoer voor woon-werkverkeer voor werknemers
Gemeente Korte termijn
17 Gebruik van elektrische fietsen voor werkverplaatsingen stimuleren Gemeente Lopende
“Kruishoutemnaars duurzaam op weg”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
18 Bedrijven stimuleren om de bedrijfswagen in te ruilen voor een mobiliteitsbudget
Gemeente Vzw Zaubeek Unizo
korte termijn 2017 acties
19 Gemeente participeert aan ‘zo dichtblij.be’ campagne van de BBL: doel is om de inwoners van Kruishoutem sterker te richten op het lokale gebeuren: “alles is zo dichtbij”
Gemeente Unizo, Gezinsbond en BBL
2017
12
“Meer eigen energie gebruiken, die fietskilometers moeten omhoog.”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
20 Meer veilige fietsstallingen voorzien Gemeente 2017 acties? korte termijn
21 Uitbouwen van fietsstations ten behoeve van fietsdelen (bvb Blue Bike) Vb aan station Zingem, bushaltes Nieuw Plein Kruishoutem, Veneco-Groot Prijkels bushalte
Gemeente middellange termijn
“Openbaar vervoer in de lift.”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing 2
22 Centraliseren en optimaliseren Lijn-halte-accommodatie. Gemeente De Lijn lopende
23 Bedrijven in Kruishoutem aansporen om de terugbetaling van openbaar vervoer voor woon-werkverkeer in te voeren (mobiliteitsbudget)
Gemeente Vzw Zaubeek Unizo
korte termijn 2017 acties
“Auto? Delen!”
Nr Actie Initiatiefnemer Partner timing
24 Invoeren van mogelijkheden voor autodelen : vb eigen dienstwagen gemeente in weekend en avonduren week ter beschikking stellen
Gemeente Cambio of andere korte termijn
25 Uitbouwen van een netwerk van laadpunten voor elektrische auto’s : o 1ste laadpunt thv Nieuw Plein : juni 2017 o 2de laadpunt thv Warandestraat voetbal : 2018-2020 o 3
de laadpunt thv Passionistenstraat buurt van de kerk : 2018-2020
Gemeente Eandis korte termijn
26 Uitbouwen van ruimer aanbod aan carpoolparking Gemeente Vlaamse overheid korte termijn
13
1.4. Duurzaam consumeren
Onze productie- en consumptiepatronen vereisen heel wat energie en dragen bij tot de opwarming van de aarde, de verontreiniging van het milieu en de
uitputting van natuurlijke hulpbronnen. De noodzaak om over te stappen op duurzamere consumptie- en productiepatronen is groter dan ooit. Hiervoor
moeten we de algemene milieuprestaties van producten gedurende hun hele levenscyclus verbeteren: hun energievraag beperken, de vraag naar betere
producten en productietechnologieën stimuleren, en de consument helpen betere keuzes te maken. De gemeente moet uiteraard eerst haar eigen
aankoopbeleid onder de loep nemen, om vervolgens het aankoopgedrag van burgers en bedrijven in de juiste richting te sturen.
“Eigen kweek, smaakt beter.”
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
27 Volkstuinen en ecologisch moestuinieren promoten : - cursus of infomoment moestuinieren - mogelijkheid bekijken om oude serre te
benutten voor volkstuin - vraag en aanbod afstemmen
Gemeente - Velt - Voedselbos Nokere - Provinciaal Centrum
voor de Groententeelt
korte termijn
28 Lokale producenten lokaal laten verkopen : - boerenmarkt organiseren
Gemeente - producenten : land- en tuinbouwers, imkers en fruittelers, zuivelproducenten
- Voedselbos Nokere - Hoogstamboomgaard
Heyerick
korte termijn
2. Energie hernieuwbaar en duurzaam opwekken
Hernieuwbare energie is energie die gewonnen wordt uit onuitputtelijke bronnen. Vormen van hernieuwbare energie zijn: - bio-energie; - geothermische
energie; - zonne-energie; - energie uit water; - windenergie. Per bron bestaan verschillende technieken om de beschikbare hernieuwbare energie te
winnen (bv. een windturbine, thermische zonnecollector, fotovoltaïsche zonnecellen, vergisting van biomassa tot biogas, persing van pure plantaardige
olie). Deze technieken leveren ook verschillende energiedragers op: warmte of elektriciteit. Elke hernieuwbare energiebron en omzettingstechniek heeft
haar eigen technische en economische kenmerken, zodat een effectief beleid per bron en zelfs per techniek moet worden bepaald. De gemeente zet
initiatieven op voor zowel haar eigen infrastructuur als voor andere doelgroepen.
2.1. Energie uit de zon
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
29 Organiseren van een groepsaankoop zonnepanelen Provincie Gemeente lopende
14
30 Potenties voor zonnepanelen op daken opsporen en communiceren via de zonnekaart
Gemeente Verenigingen en bedrijven Provincie
middellange termijn
31 gemeentelijke gebouwen maximaal voorzien van zonnepanelen (eventueel formule verhuur van daken)
Gemeente Eandis middellange termijn
32 Systeem van zonnepanelen op daken van “derden” stimuleren, vb via energiecoöperatie stroomvloed
Gemeente Stroomvloed korte termijn
33 Promoten van melkkoeling en zonneboilers voor melkveebedrijven Gemeente Landbouwvereniging Innovatiesteunpunt
middellange termijn
2.2. Energie uit de wind
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
34 Faciliteren van windturbines langs E17, mét omgevingsmaatregelen en rechtstreekse betrokkenheid van de bedrijven en omwonenden. Uittekenen en uitvoeren van een participatietraject.
Oost-Vlaanderen Energielandschap, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeente
Energielandschap Oost-Vlaanderen
lopende
35 Onderzoek naar mogelijkheid en wenselijkheid voor kleine windturbines Gemeente Landbouwvereniging Vzw Zaubeek Unizo
middellange termijn
2.3. Energie uit biomassa
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
36 Landbouwers activeren om via biomassa in hun warmtebehoefte te voldoen: verbranding van landschapshout, vergisting van mest, …
Gemeente Landbouwvereniging Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen PCG Innovatiesteunpunt
middellange termijn
37 Energie uit het onderhoud van bestaande (en in een latere fase, bijkomende) houtige landschapselementen en natuur- en bosgebieden aanwenden voor verwarming van gebouwen. Voorbeeld: www.sval.be : samenwerking voor agrarisch landschap. Gestart: haalbaarheidsstudie verwarming met houtige biomassa : dossier jeugdinfrastructuur – Woestijnestraat
Oost-Vlaanderen Energielandschap, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeente
Landbouwvereniging Innovatiesteunpunt PCG
middellange termijn
38 Mogelijkheden onderzoeken om (al dan niet collectief) mest, Gemeente Landbouwvereniging middellange termijn
15
bermmaaisel en resten groenteteelt te vergisten : vb pocketvergisters Innovatiesteunpunt PCG
2.4. Energie uit bodemwarmte
Nr actie Initiatiefnemer partner timing
39 Informeren en stimuleren van WKK-installaties Gemeente Landbouwvereniging Innovatiesteunpunt PCG
middellange termijn
40
Informeren en stimuleren van warmtepompen Gemeente
2.5. Restwarmte
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
41 Onderzoeken waar er restwarmte van bedrijven is en trajecten op poten zetten om deze warmte te benutten in warmtenetwerken
Oost-Vlaanderen Energielandschap, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeente
Eandis
middellange termijn
2.6. Onze energie
Nr Actie Initiatiefnemer partner timing
42 De gemeente betrekt de coöperatieve Stroomvloed bij de uitwerking van onderdelen van Energie Actie Plan
Gemeente Energiecoöperatieve “Stroomvloed”
lopende
43 Er wordt door Solva een energielening voorzien om hernieuwbare energie op te wekken rond de woning. Er moeten acties komen om dit bekender te maken, om dit tot bij de Kruishoutemnaars te brengen, om hen te stimuleren
Gemeente Solva lopende + acties 2017
44 Workshops organiseren voor landbouwers zodat ze kunnen laten berekenen welke hernieuwbare energie installaties voor hen geschikt zijn
Gemeente Landbouwvereniging Innovatiesteunpunt
lopende
45 Ondersteunen van groepsaankopen groene stroom, PV, …
Gemeente Provincie lopende
16
COMMUNICATIE EN PARTICIPATIE
“Ready, steady …gaan gaan gaan …”
Nr actie Initiatiefnemer partner timing
46 Gemeente tekent in op ‘gemeente voor de toekomst’ Gemeente verenigingen korte termijn
47 Interne medewerker(s) bijscholen
Gemeente verenigingen korte termijn 48 Regelmatige thematische publicaties
Gemeente korte termijn
“The Ei-Team (Energie Interventie Team)”
actie Initiatiefnemer partner timing
49 Oprichten, van een Energie Interventie team: burgers en overheid samen aan de slag om minder energie te verbruiken en hernieuwbare energie op te wekken.
Gemeente energiecoaches, verenigingen, milieuraad, Oost-Vlaanderen Energielandschap schepen en gemeentelijke personeelsleden
korte termijn
50 Individueel gesprek met de verenigingen: werking, energieverbruik, consumptie, mobiliteit op welke vlakken kan de vereniging al een verschil maken?
The Ei-Team gemeente, Oost-Vlaanderen Energielandschap
2017 korte termijn
51 Met de verenigingen overlopen hoe zij hun leden kunnen aanzetten om ook hun energieverbruik onder de loepe te nemen en veranderingen aan te brengen – met ondersteuning van The Ei-Team
The Ei-Team gemeente 2018
52 Verenigingen er toe bewegen om zélf het engagement op te nemen met een aantal energie acties, en deze toe te voegen aan het Energie Actieplan op de jaarlijkse, publieke bekrachtiging.
The Ei-Team gemeente 2018 en verder
53 Energieteam evalueert en actualiseert jaarlijks het klimaatactieplan in een Publiek Moment
The Ei-Team en de Gemeente
doorlopend een eerste keer in 2018 (net voor de fusie)
Recommended