View
218
Download
2
Category
Preview:
DESCRIPTION
Â
Citation preview
Het is nooit te laat voor een gelukkige Het is nooit te laat voor een gelukkige jeugdjeugd
‘ ‘hechting en het brein’hechting en het brein’11 en 12 juni 11 en 12 juni
20142014
John van der Meij en Karin DedenJohn van der Meij en Karin DedenTrilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en
Therapie (Oegstgeest)Therapie (Oegstgeest)Parre en Deden ConsultancyParre en Deden Consultancy
(Nijmegen)(Nijmegen)
Voortgaand onderzoek naar Voortgaand onderzoek naar vroege hechtingvroege hechting
Onze vroege relaties beïnvloeden de manier:1)Waarop we als volwassene ons levensverhaal vertellen2)Waarop onze geest zich ontwikkelt in de peuter- en kindertijd
Het brein in de palm van je Het brein in de palm van je handhand
Dan Siegel, Mindsight Dan Siegel, Mindsight 20092009
Het brein in je handHet brein in je hand
SocialeBrein
Sociale breinSociale brein
FLIPPING YOUR LIDFLIPPING YOUR LID
The ‘low’ road or ‘high’ road?The ‘low’ road or ‘high’ road?Limbisch systeem is bron van angst, alarm en Limbisch systeem is bron van angst, alarm en hechtingsbehoeften en staat scherp afgesteldhechtingsbehoeften en staat scherp afgesteld
Waar “klikt” je amygdala Waar “klikt” je amygdala naartoe?naartoe?
Frontaal
Reptiel
Geen goede communicatie tussen Geen goede communicatie tussen rationele brein(vingers) en limbische rationele brein(vingers) en limbische brein (duimbrein (duim))
Oef: ken je alarmsysteemOef: ken je alarmsysteem
Drie groepenDrie groepen- VluchtenVluchten- VechtenVechten- Bevriezen Bevriezen
ONTWIKKELING ONTWIKKELING BREINBREIN
Het brein is een sociaal orgaan, ontwikkelt en Het brein is een sociaal orgaan, ontwikkelt en verandert in interacties met andere “breinen”verandert in interacties met andere “breinen”The neuroscience of human relationships: Attachment and the The neuroscience of human relationships: Attachment and the developing social brain; Cozolino; 2006developing social brain; Cozolino; 2006
Hechting heeft grote invloed op breindelen die nog niet ontwikkeld zijn
Ontwikkeling BreinOntwikkeling Breingroei babybrein; van 350 gram bij geboorte groei babybrein; van 350 gram bij geboorte tot 1000 gram bij 1tot 1000 gram bij 1ee jaar jaar
Het eerste jaar drukt letterlijk een stempel op je brein ( vooral op het sociale brein; Prefrontale Cortex; speelt een belangrijke rol in het omgaan met anderen)
Tijdens eerste levensjaar beïnvloeden Tijdens eerste levensjaar beïnvloeden ervaringen twee delen van sociale brein ervaringen twee delen van sociale brein (Imprints)(Imprints)1) - stressresponssysteem1) - stressresponssysteem
Baby stress: ouder lost opZo niet: stress versterkt“setpoint” verandert
Later:Overgevoelig voor stressAngstig
Ondergevoelig voor stress Impulsief/ agressief
Tijdens eerste levensjaar beïnvloeden Tijdens eerste levensjaar beïnvloeden ervaringen twee delen van sociale breinervaringen twee delen van sociale brein2) Troostsysteem2) Troostsysteem
Baby stress: ouder lost niet op
Troostsysteem te weinig geactiveerd
Te weinig serotonine aangemaakt
Risicofactor ontwikkeling -Angststoornissen-depressies
Oef: Ken je scriptOef: Ken je script1)1)Voorbeeld van scriptbesluitVoorbeeld van scriptbesluit2)2)Wanneer (werk/ relatie) val je terug Wanneer (werk/ relatie) val je terug
op je scriptop je script
Plasticiteit in je breinPlasticiteit in je breinhttp://www.youtube.com/watchhttp://www.youtube.com/watch?v=JismoWKknZ4?v=JismoWKknZ4
Wie het kleine niet eert…Wie het kleine niet eert…over de grote invloed van vroege sociale over de grote invloed van vroege sociale ervaringenervaringen
inaugurele rede Marianne Riksen-Walraven inaugurele rede Marianne Riksen-Walraven 20022002
1) De recher 1) De recher hemisfeer ontwikkelt hemisfeer ontwikkelt als eerste en slaat als eerste en slaat daarom veel vroege daarom veel vroege sociale en emotionele sociale en emotionele ervaringen op. ervaringen op. 2) Ontwikkeling 2) Ontwikkeling dwarsbalk linker en dwarsbalk linker en rechter hemisfeer rechter hemisfeer einde 1einde 1ee jaar jaar3) Meer verbindingen 3) Meer verbindingen met limbische brein met limbische brein
Pratende tweeling van 1 Pratende tweeling van 1 jaarjaarhttps://www.youtube.com/whttps://www.youtube.com/watch?v=_JmA2ClUvUY#t=29atch?v=_JmA2ClUvUY#t=29
IMPLICIET IMPLICIET
EXPLICIET EXPLICIET GEHEUGENGEHEUGEN
Verschillen in herinneringVerschillen in herinneringhoe het impliciete geheugen ons heden kan hoe het impliciete geheugen ons heden kan beïnvloeden zonder besef dat iets uit het verleden beïnvloeden zonder besef dat iets uit het verleden komt…komt…• Impliciet geheugen: De herinnering Impliciet geheugen: De herinnering
waardoor we kunnen fietsenwaardoor we kunnen fietsen
• Expliciet geheugen: vermogen de Expliciet geheugen: vermogen de dag op te roepen wanneer we dag op te roepen wanneer we leerden fietsenleerden fietsen
We verwerken en coderen ons hele We verwerken en coderen ons hele leven onze ervaringen in lagen van het leven onze ervaringen in lagen van het geheugengeheugen(0-18 maanden alleen maar impliciet)(0-18 maanden alleen maar impliciet)
Minsight, Dan Siegel, Minsight, Dan Siegel, 20112011
Eerste communicatie non-verbaal:Eerste communicatie non-verbaal:via gelaat, intonatie, houdingen en gebarenvia gelaat, intonatie, houdingen en gebaren(0 - 1½ jaar) en opgeslagen in sociaal impliciet (0 - 1½ jaar) en opgeslagen in sociaal impliciet geheugengeheugen
Impliciet geheugenkind
Impliciet Geheugenouder
…caretaking transmits the childhood experiences of parents to their children, making a parent’s unconscious a child’s first reality…
Cozolino
Het impliciete geheugen codeert.Het impliciete geheugen codeert.
Emoties
Waarnemingen
Handelingen
Lichaamssensaties
Ontwikkeling van geestelijke modellen die onze verwachtingen bepalen over de manier waarop de wereld werkt ( generaliseren uit ervaringen= schema)
We maken dus impliciete mentale We maken dus impliciete mentale modellen en manifesteren zich als:modellen en manifesteren zich als:• Een gevoel in ons lichaamEen gevoel in ons lichaam• Een emotionele reactieEen emotionele reactie• Een gedragsmatig reactiepatroonEen gedragsmatig reactiepatroon
De puzzelstukjes van het impliciete De puzzelstukjes van het impliciete geheugen worden later samengevoegd tot geheugen worden later samengevoegd tot expliciete herinneringen- de feitelijke en expliciete herinneringen- de feitelijke en autobiografische info waarvan we ons autobiografische info waarvan we ons bewust zijnbewust zijn
AMYGDALA
HIPPOCAMPUS
De amygdala netwerken zijn De amygdala netwerken zijn functioneel in de baarmoeder en vlak functioneel in de baarmoeder en vlak na de geboortena de geboorte
Geboorte 3 Jaar
EmotioneelGeheugenImpliciet
FeitelijkGeheugenExpliciet
Amygdala Hippocampus
Expliciet geheugen; Expliciet geheugen; codering in hippocampuscodering in hippocampus• Ontwikkelt vanaf ongeveer 2 jaarOntwikkelt vanaf ongeveer 2 jaar• Kinderamnesie : herinnering vanaf ongeveer Kinderamnesie : herinnering vanaf ongeveer
5 a 6 jaar5 a 6 jaar• Expliciet coderen: aandacht kunnen Expliciet coderen: aandacht kunnen
focussen en ervaringen integreren in focussen en ervaringen integreren in autobiografieautobiografie
• Herinnering verjaardag: feitelijk en Herinnering verjaardag: feitelijk en episodisch( jezelf herinneren in episode episodisch( jezelf herinneren in episode leven= autobiografie)leven= autobiografie)
De Hippocampus: de grote De Hippocampus: de grote legpuzzelaarlegpuzzelaar( beelden en sensaties moeten ( beelden en sensaties moeten geïntegreerd worden)geïntegreerd worden)
LINKERHIPPOCAMPUS- Feitelijke kennis
RECHTERHIPPOCAMPUS- levensverhaal
Is Hippocampus afgesloten of niet?)
Multple systems of memoryMultple systems of memory
• Impliciet Impliciet GeheugenGeheugen
- vroeg ontw./ subcorticaal- vroeg ontw./ subcorticaal- rechter hemisfeer- rechter hemisfeer- amygdala- amygdala
• Expliciet Expliciet GeheugenGeheugen
- laat ontw./ corticaallaat ontw./ corticaal- linker hemisfeerlinker hemisfeer- hippocampus- hippocampus
• Impliciet Sociaal Impliciet Sociaal GeheugenGeheugen
- hechtingsschema’s- hechtingsschema’s- overdracht- overdracht
• Expliciet SociaalExpliciet Sociaal GeheugenGeheugen- identiteitidentiteit- verhalen verhalen - autobiografischautobiografisch
Oef: van impliciet naar Oef: van impliciet naar explicietexpliciet• Blind lopen met informatieBlind lopen met informatie• Van fragmentatie naar integratieVan fragmentatie naar integratie
Systemisch werk en Systemisch werk en psychotherapie bevordert de psychotherapie bevordert de integratie in het breinintegratie in het brein• Sommige kinderen en volwassenen zijn door Sommige kinderen en volwassenen zijn door
combinatie van aanleg en hechtingservaringen combinatie van aanleg en hechtingservaringen kwetsbaarder voor emtionele ontregeling dan kwetsbaarder voor emtionele ontregeling dan andere.andere.
• Chronische stress of traumatisering; Chronische stress of traumatisering; alarmsysteem ontregelt; integratie hersenen alarmsysteem ontregelt; integratie hersenen verstoordverstoord
• Opgeslagen in onbewuste impliciete geheugen; Opgeslagen in onbewuste impliciete geheugen; fragmentarische jeugdherinneringenfragmentarische jeugdherinneringen
Hechting en het verhalende Hechting en het verhalende breinbrein
Onze vroege relaties beïnvloeden de manier:1)Waarop we als volwassene ons levensverhaal vertellen2)Waarop onze geest zich ontwikkelt in de peuter- en kindertijd
PATRONEN PATRONEN VAN VAN
VROEGE VROEGE HECHTINGHECHTING
Hechtingsschema’s gaan over Hechtingsschema’s gaan over Safety Safety
Seen Seen Secure Secure
Interactie metverzorgers Gevoelens van
veiligheid en warmte
PFC Amygdala
Regulatie van arousal en emotie
Hechtingssysteem:Hechtingssysteem: een aangeboren een aangeboren regulatie-systeem dat geactiveerd wordt door regulatie-systeem dat geactiveerd wordt door waargenomen bedreigingen en dat aanzet tot het waargenomen bedreigingen en dat aanzet tot het contact met beschermende anderencontact met beschermende anderenMikulincer& ShaverMikulincer& Shaver
Dynamisch systeem dat zich ontwikkelt op basis van levenservaringen
Hoe geven onze dagelijkse interacties Hoe geven onze dagelijkse interacties onze neurale circuits vorm?onze neurale circuits vorm?
Brain Mind
Relations
The brain as a social organThe brain as a social organhttp://www.youtube.com/watch?http://www.youtube.com/watch?v=0e27Ym0GVj4v=0e27Ym0GVj4
Babies hebben een intern model van Babies hebben een intern model van veiligheid wat in principe leidt tot veiligheid wat in principe leidt tot veilige hechtingveilige hechting
John Bowlby en Mary John Bowlby en Mary AinsworthAinsworth
Hechting (I)Hechting (I) verlaten/ stress/ verlaten/ stress/ herenigingherenigingWat doet kind bij terugkeer?Wat doet kind bij terugkeer?Kijken naar hechtingsschema’sKijken naar hechtingsschema’s
Gehechtheidstheorie (1)Gehechtheidstheorie (1)• Welke hechtingsstijl mensen Welke hechtingsstijl mensen
ontwikkelen wordt voor belangrijk ontwikkelen wordt voor belangrijk deel bepaald door hoe hun ouders, in deel bepaald door hoe hun ouders, in de jaren na hun geboorte, reageren de jaren na hun geboorte, reageren op hun behoeftes als kindop hun behoeftes als kind
• Welke invloed hebben ouders met Welke invloed hebben ouders met hun gedrag op de hun gedrag op de hersenontwikkeling van hun kind?hersenontwikkeling van hun kind?
Gehechtheidstheorie (2)Gehechtheidstheorie (2)Ouders kunnen op drie manieren reageren Ouders kunnen op drie manieren reageren op hun kind:op hun kind:1)1)attent, lief en begripvolattent, lief en begripvol2)2)Afstandelijk, afwijzend en/ of kil, met als Afstandelijk, afwijzend en/ of kil, met als uitschieter verwaarlozing en mishandelinguitschieter verwaarlozing en mishandeling3)3)Onvoorspelbaar, dwz alleen als ouders Onvoorspelbaar, dwz alleen als ouders daar zelf tijd voor of zin in hebbendaar zelf tijd voor of zin in hebben
Gehechtheidstheorie (3)Gehechtheidstheorie (3)• In de jeugd aangeleerde patronen zijn In de jeugd aangeleerde patronen zijn
behoorlijk hardnekkig en gaan mee naar behoorlijk hardnekkig en gaan mee naar volwassenheidvolwassenheid
• Mensen gaan zich aan hun partner hechten Mensen gaan zich aan hun partner hechten zoals ze dat in hun jeugd aan hun ouders zoals ze dat in hun jeugd aan hun ouders hebben gedaanhebben gedaan
• In de jeugd hebben hechtingsstijlen vaak In de jeugd hebben hechtingsstijlen vaak een functie; op volwassen leeftijd onstaan een functie; op volwassen leeftijd onstaan problemen omdat de relatie met de partner problemen omdat de relatie met de partner anders is dan met de oudersanders is dan met de ouders
Veilige en onveilige hechtingVeilige en onveilige hechtinghttp://www.youtube.com/watch?http://www.youtube.com/watch?v=RdCBip-8pC8v=RdCBip-8pC8
Kenmerken veilig gehechte Kenmerken veilig gehechte kinderenkinderen• Samenwerking met ”Attachment figure” is Samenwerking met ”Attachment figure” is
goedgoed• Laat positief gedrag zienLaat positief gedrag zien• Zoekt ( zelfs bij angst en stress) de nabijheid Zoekt ( zelfs bij angst en stress) de nabijheid
van lich contact en troost opvan lich contact en troost opLater:Later:• Goede emotieregulatieGoede emotieregulatie• Hebben mindsightHebben mindsight• Vertellen coherent levensverhaalVertellen coherent levensverhaal
Onveilig vermijdendOnveilig vermijdend• Kind houdt zich grot en zoekt geen Kind houdt zich grot en zoekt geen
steunsteun• Blijft spelen maar verliest zijn Blijft spelen maar verliest zijn
aandachtaandacht• Gaat niet meer op in het spelenGaat niet meer op in het spelen
Onveilig ambivalentOnveilig ambivalent
• Zoekt de vertrouwenspersoon wel op, Zoekt de vertrouwenspersoon wel op, maar is ontroostbaarmaar is ontroostbaar
• Klampt zich vast aan ouder en is ook Klampt zich vast aan ouder en is ook boosboos
• Doen alles om ouders bij zich te houdenDoen alles om ouders bij zich te houden• Laten zich niet troostenLaten zich niet troosten• Of heel passiefOf heel passief
GedesorganiseerdGedesorganiseerd• Gedraagt zich tegenstrijdig ( huilt maar Gedraagt zich tegenstrijdig ( huilt maar
loopt ook weg)loopt ook weg)Later:Later:• Slechte emotieregulatieSlechte emotieregulatie• Kunnen niet goed helder denken onder Kunnen niet goed helder denken onder
stressstress• Doorlopende fragmentatie ( dissociatie)Doorlopende fragmentatie ( dissociatie)• Ernstig verstoorde relatiesErnstig verstoorde relaties
Still Face Experiment Still Face Experiment https://www.youtube.com/whttps://www.youtube.com/watch?atch?v=apzXGEbZht0&feature=kv=apzXGEbZht0&feature=kpp
Twee circuits in je brein:Twee circuits in je brein:1) safety1) safety2) attachment2) attachment
Limbische BreinIk ben in toestand van ellende
Naar wie zal ik gaan?( meestal je “Attachment figure)
Ga naar vader
Reptielen Brein
Bedreiging?Weg van het gevaar
( weg van vader)
CONCLICT!Sript en stress
HOE REDDEN HOE REDDEN MENSEN MENSEN MET EEN MET EEN FORS FORS VERLEDEN VERLEDEN HET?HET?
Hoe heb je het toen gered?Hoe heb je het toen gered?Ik wist dat ik in haar hart zat (Rebecca)..Ik wist dat ik in haar hart zat (Rebecca)..
Des-integratie brein
Mensen ‘voelen zich gevoeld’ Mensen ‘voelen zich gevoeld’ als ze het idee hebben dat als ze het idee hebben dat
hun geest is gevat in die van hun geest is gevat in die van iemand andersiemand anders
Neurale netwerken rond hart en in hele lichaam Neurale netwerken rond hart en in hele lichaam intiem verweven met resonantiecircuits brein; intiem verweven met resonantiecircuits brein; je “gevoeld voelen” door een ander nodig om je “gevoeld voelen” door een ander nodig om zelfregulering te activeren en om gefocust te rakenzelfregulering te activeren en om gefocust te raken
The little brain in the heartThe little brain in the heartNeurocardiology; Anatomical and Functional Principles; Armour JA (1994)Neurocardiology; Anatomical and Functional Principles; Armour JA (1994)
Vroege Hechting:Vroege Hechting:Onze vroege relaties bepalen Onze vroege relaties bepalen 1) hoe onze geest zich ontwikkelt1) hoe onze geest zich ontwikkelt2) beïnvloedt de manier waarop we ons 2) beïnvloedt de manier waarop we ons leven vertellenleven vertellen
Attachment I: Attachment I: Relationships in researchRelationships in researchRelationship TypeRelationship Type•SecureSecure•AvoidantAvoidant•AmbivalentAmbivalent•Disorganized Disorganized
Parenting BehaviorParenting Behavior•Responsive / consistentResponsive / consistent•Rejecting / distantRejecting / distant•InconsistentInconsistent•Frightening / fearfulFrightening / fearful
Wat is een gezonde geest, Wat is een gezonde geest, emotioneel welzijn? emotioneel welzijn?
INTEGRATIEVeilige hechting
EXPLOSIEVECHAOS
Ambivalentehechting
SAAIERIGIDITEIT
Vermijdendehechting
Raam van tolerantieRaam van tolerantieBinnen het raam ontvankelijk; daarbuiten ractiefBinnen het raam ontvankelijk; daarbuiten ractief
Chaos / onrust / spanning / woede
Rigiditeit / depressie / afsluiting / vermijding
Hoe verbreed je de ramen van Hoe verbreed je de ramen van tolerantie?tolerantie?• Aanwezigheid van een zorgzame, Aanwezigheid van een zorgzame,
vertrouwde persoon (begeleider) die vertrouwde persoon (begeleider) die afgestemd is op de interne wereld afgestemd is op de interne wereld van de andervan de ander
• Laat eigen interne wereld resoneren Laat eigen interne wereld resoneren met die vd andermet die vd ander
Door volledig bij de ander aanwezig te Door volledig bij de ander aanwezig te zijn op momenten van pijn, kun je zijn op momenten van pijn, kun je helpen om je eigen gevoelens van helpen om je eigen gevoelens van veiligheid te spiegelenveiligheid te spiegelen
Resonantiecircuit
Resonantiecircuit
De clou van relaties: resonantiecircuits stellen ons in staatom ons “gevoeld te voelen” en helpen ons onze interne staat te reguleren…
Ouder-kindrelaties bevorderen Ouder-kindrelaties bevorderen groei van neuronen van groei van neuronen van Prefrontale Cortex; bevordert Prefrontale Cortex; bevordert integratie in het brein.integratie in het brein.
Veilig gehechte kinderen ontwikkelen Veilig gehechte kinderen ontwikkelen adequaat Prefrontale functies adequaat Prefrontale functies
Met opgroeien van veilige hechtingsrelaties ontwikkelen kinderen stabiele innerlijke Voorstelling van zichzelf, de ander en de wereld
Centrale rol mPFCCentrale rol mPFC1)Lichaamsregulatie1)Lichaamsregulatie2)Afgestemde communicatie2)Afgestemde communicatie3)Emotionele balans3)Emotionele balans4)Angst regulatie4)Angst regulatie5)Flexibiliteit van respons5)Flexibiliteit van respons6)Inzicht6)Inzicht7)Empathie7)Empathie8)Moraliteit 8)Moraliteit 9)Intuïtie9)Intuïtie
Attachmentstudies
Mindfulnessstudies
CREEEREN VAN CREEEREN VAN EEN EEN COHERENT COHERENT
LEVENSVERHAALLEVENSVERHAAL
Waarom doen we als ouders wat Waarom doen we als ouders wat we doen en hoe zullen onze we doen en hoe zullen onze kinderen zich aan ons hechten?kinderen zich aan ons hechten?
1)“How we have come to make sense of our lives”2)De manier waarop we een coherent levensverhaal
kunnen vertellen en duiden( NB dus niet persé wat er is gebeurd met ouder als kind..)
Onderdelen van ons Onderdelen van ons levensverhaallevensverhaalHoe denken we over het verleden?Hoe denken we over het verleden?
Ons begrip van waarom mensen zich Ons begrip van waarom mensen zich gedroegen zoals ze dedengedroegen zoals ze deden
De impact van die gebeurtenissen op De impact van die gebeurtenissen op onze ontwikkeling naar volwassenheidonze ontwikkeling naar volwassenheid
Je kunt stoppen met het doorgeven van de familietraditie van onveilige hechting…
Verworven veilig levensverhaalVerworven veilig levensverhaal
• We kunnen coherent levensverhaal We kunnen coherent levensverhaal ontwikkelen ( ook bij slechte start in ontwikkelen ( ook bij slechte start in het leven)het leven)
• Relaties die daadwerkelijk afgestemd Relaties die daadwerkelijk afgestemd zijnzijn
• Hierdoor opbouw van een innerlijke Hierdoor opbouw van een innerlijke ervaring van heelheidervaring van heelheid
• Daardoor reflectie op hun levenDaardoor reflectie op hun leven
Ode an die FreudeOde an die Freudehttp://www.youtube.com/wahttp://www.youtube.com/watch?v=kbJcQYVtZMotch?v=kbJcQYVtZMo
Hoe hebben we ons leven Hoe hebben we ons leven geduid?geduid?
ADULT ADULT ATTACHMENT ATTACHMENT INTERVIEWINTERVIEW
( zie Mindsight van Dan Siegel)( zie Mindsight van Dan Siegel)
Een nieuw venster op de Een nieuw venster op de geestgeest• Patiënten met een samenhangend Patiënten met een samenhangend
levensverhaal hebben ruimere ramen levensverhaal hebben ruimere ramen van tolerantie en sterke van tolerantie en sterke mindsightvaardighedenmindsightvaardigheden
• Een veilige hechting lijkt hand in hand Een veilige hechting lijkt hand in hand te gaan met integratie in het breinte gaan met integratie in het brein
Hechtgedrag van kinderen in hun jeugd voorspelt Hechtgedrag van kinderen in hun jeugd voorspelt het soort verhaal dat ze als volwassenen zouden het soort verhaal dat ze als volwassenen zouden ontwikkelen ontwikkelen
HechtingHechtingVeiligVeilig
VermijdendVermijdend
AmbivalentAmbivalent
Gedesorganiseerd Gedesorganiseerd
LevensverhalenLevensverhalen
Veilige geestVeilige geest
Afwijzende geestAfwijzende geest
Verwarde geestVerwarde geest
Onverwerkte geestOnverwerkte geest
VEILIGE GEESTVEILIGE GEESTBlz 204Blz 204
Casus veilige geestCasus veilige geestVerre van ideale jeugdVerre van ideale jeugdObjectief over het verleden pratenObjectief over het verleden pratenPositieve en negatieve invloeden afwegenPositieve en negatieve invloeden afwegenRefelectie op de manier waarop haar begrip Refelectie op de manier waarop haar begrip zich in de tijd heeft ontwikkeldzich in de tijd heeft ontwikkeldMakkelijk bewegen van herinneringen naar Makkelijk bewegen van herinneringen naar reflectie eropreflectie eropGenoeg info aan luisteraar om de ervaringen te Genoeg info aan luisteraar om de ervaringen te vattenvatten
Levensverhaal “duiden”…Levensverhaal “duiden”… bij veilig gehechten bij veilig gehechten1)1)Erkennen van zowel positieve als Erkennen van zowel positieve als
negatieve aspecten van hun negatieve aspecten van hun gezinservaringengezinservaringen
2)2)Hoe deze ervaringen verband Hoe deze ervaringen verband hielden met latere ontwikkelinghielden met latere ontwikkeling
3)3)Coherent verslag van hun verledenCoherent verslag van hun verleden
AFWIJZENDE AFWIJZENDE GEESTGEEST
Horizontale integratieHorizontale integratiezo willen we het….zo willen we het….
RL
Het lichaam schakelt op de Het lichaam schakelt op de rechter hersenhelftrechter hersenhelft
Lichaam
Hersenstam
LimbischSysteem
MiddelstePrefrontaleCortex
Insula rechts
De rechter hersenhelft De rechter hersenhelft ontvangt de “rauwe” bronnen ontvangt de “rauwe” bronnen van sub-corticaalvan sub-corticaal
FysiekeSensaties
Overlevingsreacties
GevoelensHechting
MiddelstePrefrontaleCortex
Insula rechts
Blokkade narratieve integratieBlokkade narratieve integratieDingen verzinnen en een verhaal Dingen verzinnen en een verhaal bedenken vol ongefundeerde bedenken vol ongefundeerde generalisatiesgeneralisaties
Aandrang om verhalente vertellen
Geen inkleuringautobiografie
Expliciete geheugen
Afwijzende staat vaak verbonden met dominante linker hersenhelft
Afwijzende geest Afwijzende geest (ontwijkende hechting/ (ontwijkende hechting/ uitgeschakeld uitgeschakeld hechtingssysteemhechtingssysteem• Veel verhalen/ generalisatiesVeel verhalen/ generalisaties• Gebrek aan herinneringen van gegevens uit Gebrek aan herinneringen van gegevens uit
relationele verledenrelationele verleden• Korte antwoordenKorte antwoorden• Overtuiging dat gezinsrelaties geen impact Overtuiging dat gezinsrelaties geen impact
hadden op ontwikkelinghadden op ontwikkeling• NB. Zo’n levensverhaal ontwikkelt zich vaak in NB. Zo’n levensverhaal ontwikkelt zich vaak in
gezinnen waar geen emotionele warmte is gezinnen waar geen emotionele warmte is (verhalende incoherentie/ het is gewoon (verhalende incoherentie/ het is gewoon onlogisch..)onlogisch..)
Levensverhaal afwijzende ouders:Levensverhaal afwijzende ouders:
”ik ben alleen en op mezelf””ik ben alleen en op mezelf”relaties doen er niet toerelaties doen er niet toeautonomie is de kern van hun autonomie is de kern van hun identiteitidentiteitverleden beïnvloedt het heden nietverleden beïnvloedt het heden niet
Afwijzende GeestAfwijzende Geest Uitschakeling Uitschakeling
HechtingssysteemHechtingssysteem
Nieuwe BreinAfwijzend/ ontwijkend
Oude Brein
Weet dat het om connectie draait
THERAPIETHERAPIE AFWIJZENDE GEESTAFWIJZENDE GEEST
Ontwikkelen van horizontale Ontwikkelen van horizontale integratieintegratieAutobiografische herinneringen uit Autobiografische herinneringen uit kindertijd zijn niet terug te halen ( niet kindertijd zijn niet terug te halen ( niet vastgelegd)vastgelegd)
Gevoelens kunnen net zo belangrijk Gevoelens kunnen net zo belangrijk worden als feitenworden als feiten
Links en rechts stimulerenLinks en rechts stimuleren
LichaamsscanLichaamsscan • Linker lichaamshelft in RHLinker lichaamshelft in RH• Rechter lichaamshelft in LHRechter lichaamshelft in LH• Hele lichaam op RHHele lichaam op RHOpdracht:Opdracht:- Begin scan van rechter lichdelenBegin scan van rechter lichdelen- Linker lichdelenLinker lichdelen- Links en rechtsLinks en rechts- Organen Organen
Opdracht non-verbale waarnemingOpdracht non-verbale waarneming
• Toon gelaatsuitdrukking; benoem emotieToon gelaatsuitdrukking; benoem emotie• Imiteer mijn uitdrukkingImiteer mijn uitdrukking• Herinner je gisteravond en geef dit weer Herinner je gisteravond en geef dit weer
in beelden ipv in feitenin beelden ipv in feiten• Thuis:Thuis:- Kijk tv-shows zonder geluidKijk tv-shows zonder geluid- Boek: leren tekenen met RHBoek: leren tekenen met RH
VERWARDE VERWARDE GEESTGEEST
blz 207blz 207
Verwarde geestVerwarde geest(ambivalente hechting/ (ambivalente hechting/ hyperactief hechtingssysteem) hyperactief hechtingssysteem) Vraag naar herinneringen aan jeugd; Vraag naar herinneringen aan jeugd; verschuiving in antwoord naar het verschuiving in antwoord naar het hedenheden(verwarring toen en nu)(verwarring toen en nu)
..
Als een kind naar het gezicht van zijn Als een kind naar het gezicht van zijn ouder kijkt, zoekt het naar een respons ouder kijkt, zoekt het naar een respons die zijn eigen geest weerspiegeltdie zijn eigen geest weerspiegelt
Communicatie open, ontvankelijk, afgestemddan ontwikkelt het kind een idee van wie hij is...
RESONANTIECIRCUITS
Verward levensverhaal: “ik heb Verward levensverhaal: “ik heb anderen nodig, maar ik kan niet anderen nodig, maar ik kan niet op ze rekenen”op ze rekenen”
Inconsistente ouderlijke afstemming plus
Episodes van ouderlijke bemoeizucht
Kind kan zich niet duidelijk zien in ogen van zijn verzorger en ontwikkelt een verstrooidzelf-idee
Wat gebeurt er in het brein van Wat gebeurt er in het brein van Greg?Greg?• Overprikkeling hechtingssysteemOverprikkeling hechtingssysteem (onverwerkte verlatingsangst domineert)(onverwerkte verlatingsangst domineert)• Dominantie RH: veel opdringerige gevoelens, lichamelijke Dominantie RH: veel opdringerige gevoelens, lichamelijke
sensaties en en autobiografische beeldensensaties en en autobiografische beelden• RH ‘overspoelt’ LH: PFC kan het niet aanRH ‘overspoelt’ LH: PFC kan het niet aan• Diepe pijn uit zijn verleden (moeder prefereert broertje Diepe pijn uit zijn verleden (moeder prefereert broertje
boven hem) was niet geïntegreerd door zijn hippocampus; boven hem) was niet geïntegreerd door zijn hippocampus; dat overspoelt hem nu met het gevoel “niet geliefd” te zijndat overspoelt hem nu met het gevoel “niet geliefd” te zijn
• Twijfels over Sara tgv zijn oude gevoelens van emotionele Twijfels over Sara tgv zijn oude gevoelens van emotionele verlating; deze gevoelens in impliciete geheugen, verlating; deze gevoelens in impliciete geheugen, domineert databank RHdomineert databank RH
Bedankt voor uw Bedankt voor uw aandachtaandacht
www.trilemma.nlwww.trilemma.nl
De werkelijke ontdekkingsreis De werkelijke ontdekkingsreis bestaat er niet in, dat je nieuwe bestaat er niet in, dat je nieuwe
landschappen ontdekt, maar dat je landschappen ontdekt, maar dat je de wereld met nieuwe ogen bekijkt de wereld met nieuwe ogen bekijkt
… … Marcel Proust Marcel Proust
Recommended