Demografik Dönüşüm ve Doğurganlıktaki Değişimlerin Anne ve Çocuk Sağlığına Etkileri

Prof.Dr.Seçil ÖZKANGazi Üniversitesi Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalı

17.Kasım.2011Antalya

Anne ve Çocuk sağlığı göstergelerindeki Değişimler◦ Doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetlerindeki

değişimler◦ Gebe, lohusa ve bebek, çocuk izlemlerindeki değişimler◦ Çocukların beslenme düzeyindeki değişimler◦ Çocukların aşılanma düzeyindeki değişimler Anne, bebek ve çocuk ölümleri◦ Bebek ve beş yaş altı ölüm hızlarındaki değişimler◦ Anne ölüm oranındaki değişimler

Anne ve bebeğin sağlık risklerini azaltır

Yaşam kalitelerini artırır

kadınların eğitim seviyesinin artması, kentleşme ve gelir artışı gibi sosyoekonomik nedenler yasal düzenlemeler

Sağlık personelinden doğum sonrası bakım alma durumu

Neredeyse tamamı doğumu izleyen ilk 24 saatte alıyor

Bölgesel farklılıklar mevcut

Annelerin %82’si

Bebeklerin %88’i

200

1

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

Gebe 1.87 1.7 1.76 2.15 2.41 2.7 3.1 3.3 4.8 4,2

Lohusa 0.71 0.70 0.72 0.80 0.91 1.0 1.1 1.2 1,4 1,5

*Kaynak: Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı,2010

199

8

200

0

200

1

200

2

200

3

200

4

200

5

200

6

200

7

200

8

200

9

201

0

Bebe

k

5,04 3.2 3,48 5,34 3.35 4.28 4.80 6,73 6,9 7.0 7,4 7,1

Çocu

k

1.0 0.7 1.2 1.6 1.6 1,6 1,6

*Kaynak: Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü 2009 verileri, Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı,

•Çocukların %97’si emzirilmekte•Ancak sadece anne sütü ile beslenme 6 aylıktan küçük çocuklarda bile %42•Ek gıdaya başlama yaşı küçük

•5 yaş altındaki çocukların kronik beslenme sorunu• %10,3’ü orta derecede•%3,2’si ciddi derecede

•Tam aşılı çocuk %81•Kızamık,DBT,çocuk felci ve özellikle de tüberküloz aşısının yaygınlığında önemli bir gelişme •Hiç aşı olmayan çocuklar %2

BC

G

DBT POLİO KIZAMIK HEPATİT B TAM

AŞILI***

HİÇ

AŞILANMAMIŞ1 2 3 1 2 3 1 2 3

TNSA-

2003

87.

7

88.

5

75.

8

64.

4

94.

7

82.

8

69.

1

79.4 - - - 54.2 2.8

TNSA-

2008

95.

9

97.

2

91.

8

89.

3

96.

8

92.

3

88.

8

89.3 96.

5

90.

7

85.

9

80.5 1.6

Sağlık

İstatisti

kleri

Yıllığı-

2010

97 98 98 97 98 98 97 97 - - 96 - -

*TNSA 2003’de 12-23 aylık çocukların verileri incelenmiştir. **Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları 2003, 2008 (7, 8) ve Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010 (9). ***Tam aşılı çocuklar (BCG, kızamık ve üç doz DBT ve polio almış olanlar).

Bebek ölüm hızı binde 17

Binde 10,1

Neonatal ölüm hızı binde 13

Postneonatal ölüm hızı binde

4

Beş yaş altı ölüm hızı binde 24

Türkiye Nüfus Araştırması 1974–1975 208

Türkiye Nüfus Araştırması 1989 (1981 anne ölüm oranıdır) 132

Anne Ölümleri ve Nedenleri Araştırması 1998 (Hastane kayıtları) 49,2

Ulusal Anne Ölüm Araştırması 2005(Ulusal Anne Ölümü Çalışması) 28,5

2007 (Ulusal Veri Sistemi ) 21,3

2008 (Ulusal Veri Sistemi ) 19,4

2009 (Ulusal Veri Sistemi) 18,4

2010 (Ulusal Veri Sistemi) 16,4

Türkiye son 20 yıl içinde toplumsal, ekonomik ve sağlık alanlarında hızlı bir değişim geçirmiştir

Bu bağlamda Türkiye’nin 1990’dan bu yana anne ve bebek, çocuk ölümlerinde azaltmada gösterdiği başarı önemli

Anne Ölüm Oranı, Bebek Ölüm Hızı ve 5 Yaş Altı Ölüm Hızında sağlanan azalmalar dünyada görülen en hızlı azalmalar arasında