Electronic Office (e-Model) and Knowledge Management

Electronic Office (e-Model)and

Knowledge Management

รศ.ยื�น ภู่�วรวรรณรองอธิ�การบดี�ฝ่�ายืเทคโนโลยื�สารสนเทศ

มหาว�ทยืาล�ยืเกษตรศาสตร"yuen@ku.ac.th28 Sep 2004

หั�วข้�อที่จะบรรยาย แรงกดีดี�นจากเศรษฐก�จดี�จ�ตอลท�&ท'าให)ส'าน�กงานต)องเปล�&ยืนไป ความร� ) สารสนเทศ และการใช้)งานบนเคร�อข่ายืข่ององค"กร ระบบส'าน�กงานอ�ตโนม�ต� ม�ความจ'าเป/นตอองค"กรอยืางไร ความร� )และการจ�ดีการความร� )ม�ความส'าค�ญก�บระบบส'าน�กงานอ�ตโนม�ต� กระบวนการท�&ใช้)ไอซี�ท�ก�บการประยื2กต"องค"กร ต�วอยืางการสร)างองค"กรเป/นองค"กรสม�ยืใหมท�&ใช้)อ�เล3กทรอน�กส"เพิ่�&ม

ประส�ทธิ�ภู่าพิ่ ภู่ายืใต) e-Model

แนวทางในอนาคตส'าหร�บส'าน�กงานอ�ตโนม�ต�

แรงกดด�นจาก

เศรษฐก�จด�จ�ตอล และภู�มิ�ปั!ญญา

ความิสำ%าค�ญต&อการพั�ฒนา

เพั)อการแข้&งข้�น

ไนจเรย มิน%+ามิ�น อ�นโดนเซีย มิปั.าไมิ�

แอฟร�กาใต� มิเพัชร และ ที่องค%า

บราซี�ล มิ ปั.า และ แร&ธาต3อาร4เจนต�นา มิ ด�นอ3ดมิ

สำมิบ�รณ์4คองโก มิ แร&ธาต3 อ�ญมิณ์

เมิ6กซี�โก มิ น%+ามิ�น เง�นโคล�มิเบย มิ มิรกต

ซีาอ3 มิ น%+ามิ�น

ปัระเที่ศที่มิความิที่ร�พัยากรมิากมิาย

“ที่3กว�นน+ปัระเที่ศเหัล&าน+จนลงมิากกว&าเมิ)อยสำ�บปั7ที่แล�ว”

WHY???อ�กษรครองโลก ไมิ&ใช& 26 ต�ว แต&เปั8นสำอง

ต�วค)อ 0 ก�บ 1

ที่%าไมิ ?

แนวโน�มิเศรษฐก�จโลก(new economy, digital economy, internet economy)

• การเจร�ญเต�บโตท�&รวดีเร3ว ข่องเทคโนโลยื� ICT

• แรงข่�บดี�นจากเคร�อข่ายือ�นเทอร"เน3ต• ส�งคมดี�จ�ตอล และ digital devide ท'าให)เก�ดีความ

ก�งวลในเร�&องความแตกตางทางดี)านการใช้)ข่าวสาร• การท'างานรวมก�น เพิ่�&อผลประโยืช้น"รวมก�น

( ร�ปแบบการท'างานในท2กองค"กร (Collaboration

Model และ e-Model))

• การเต�บโตข่อง Web Technology, EDI และการใช้) ประโยืช้น"จาก Web Service ให)การท'างานแบบ

Virtual

สำ�งคมิก%าล�งก�าวสำ�&สำ�งคมิใหัมิ&ที่ใช�ภู�มิ�ปั!ญญา

“ที่%าอย&างไรจ9งใช�ที่ร�พัยากรที่ได�มิาใหั�เก�ดผลค3�มิค&า มิปัระโยชน4 และย�งย)น”

การก�าวสำ�&องค4กรที่ใช�ไอซีที่ช&วยการด%าเน�นการ

และเพั�มิปัระสำ�ที่ธ�ภูาพัในการจ�ดการข้�อมิ�ล สำารสำนเที่ศ และ ความิร��

ข่)อม�ล (Data)

สารสนเทศ (Information)

ความร� ) (Knowledge)

น�ยามิพั)+นฐานที่�วไปัที่มิบที่บาที่และความิสำ%าค�ญในองค4กร

Tacit knowledge ความร� )ท�&ม�ร�ปแบบท�&ไมแนนอน ไมม�กฎเกณฑ์"ท�&ช้�ดีเจน

Explicit knowledge ความร� )ท�&ม�ร�ปแบบช้�ดีเจน กฎเกณฑ์"แนนอนและช้�ดีเจน

พั)+นฐานชน�ดข้องความิร��

ง&ายต&อการสำ%าเนา

ExplicitExplicit

TacitTacitยากต&อการปัระต�ดปัระต&อ

ยากต&อการถ่&ายที่อด

ยากต&อการถ่�กข้โมิยมิปัระโยชน4ในการแข้&งข้�นสำ�ง

แจกจ&ายใช�งานง&ายมิปัระสำ�ที่ธ�ภูาพั

ง&ายต&อการจ�ดเก6บในร�ปัเอกสำาร

และแบ&งก�นใช�งาน20%

80%

ธรรมิชาต�ข้องความิร��

ที่%าใหั�มิอ%านาจเพั)อการแข้&งข้�นได�ด

การถ่ายืทอดีความร� )ระหวางบ2คคลและจากภู่ายืนอกองค"กร

การจ�ดีเก3บความร� )ข่ององค"กร การน'าความร� )มาสร)างความสามารถ่

ในการแข่งข่�นหร�อกอให)เก�ดีประโยืช้น"อยืางแท)จร�ง การสร)างความร� )ใหม

ปั!ญหัาการจ�ดการความิร��ในองค4กร

การเป/นองค"กรแหงการเร�ยืนร� ) (Learning Enterprise)

การสร)างค2ณคาจากภู่�ม�ป9ญญาและความรอบร� ) การเปล�&ยืนส�นทร�พิ่ยื"ทางป9ญญาให)เป/นท2น การจ�ดีการความรอบร� )และภู่�ม�ป9ญญา การเปล�&ยืนร�ปแบบการท'างานเป/นแบบ

Knowledge Worker

การก�าวเข้�าสำ�&สำ�งคมิภู�มิ�ปั!ญญาและความิรอบร��

การใช�ไอซีที่เพั)อการที่%างานร&วมิก�นภูายในองค4กร

ความรวมก�นท'างานไมใช้ความค�ดีใหม !!!การประสานภู่ารก�จ และให)บร�การ

รวมก�นเราอยื� แยืกหม�เราตายืการท'างานรวมก�น สร)างพิ่�นธิม�ตร สร)างความเข่)มแข่3ง

เป/นรากฐานข่องการท'างานมาแตโบราณ

ความิร&วมิมิ)อและการที่%างานร&วมิก�นด�วยไอซีที่ (Collaboration)

การท'างานรวมระหวางบ2คคล หนวยืงาน, องค"กร งานบร�การรวม etc…

เพิ่�&อสร)างเคร�อข่ายืก�จกรรม

และสร)างธิ2รกรรมแบบ b-b b-c c-c b-g g-g g-c

การที่%างานร&วมิก�นภูายในองค4กรและ ระหัว&างองค4กร

การท'างานรวมก�นดี)วยืกระดีาษอ�เล3กทรอน�กส"

การเคล�&อนยื)ายื (work flow)และการไหลข่องงานบนเคร�อข่ายื

การประช้2มรวมก�นแบบไร)กระดีาษ

การใช้)ประโยืช้น"จาก e-Meeting บน intranet

การลดีการใช้)กระดีาษและเพิ่�&มประส�ทธิ�ภู่าพิ่การท'างาน

ผล�ตภู่�ณฑ์"

คน

กระบวนการ

ระบบเศรษฐก�จใหม(เน)นล�กค)า)

ระบบเศรษฐก�จเกา ระบบเศรษฐก�จใหมProductivity Across

Many Functions

Knowledge inSpecific Function

ระบบเศรษฐก�จเกา(เน)นส�นค)าหร�อบร�การ)

ระบบเศรษฐก�จใหม(ความคลองต�ว ต�&นต�ว วองไว)

ระบบเศรษฐก�จเกา(ประส�ทธิ�ภู่าพิ่ ความเร3ว )

ที่%าไมิองค4กรต�องใหั�ความิสำ%าค�ญในการใช�ไอซีที่เพั)อการที่%างานแบบอ�ตโนมิ�ต�

คน

กระบวนการผล�ตภู่�ณฑ์"

เน�นเข้�าหัาล�กค�าข้ดความิสำามิารถ่เช�งความิรอบร�� การเข้�าถ่9งเน)+อหัาสำาระความิร��

ความิว&องไว รวดเร6วไดนามิ�กสำ4 และสำร�างก�จกรรมิร&วมิก�นระหัว&างองค4กร

อ�นเที่อร4เน6ต ที่%าใหั�เก�ดระบบเศรษฐก�จใหัมิ& และ e-Office

ข้�อมิ�ลข้&าวสำาร

การปัระย3กต4เฉพัาะเว6บ และ อ�นเที่อร4เน6ต

คนระบบ

กระบวนการ

คน

ผล�ตภู�ณ์ฑ์4ส�นค)าบร�การ

พั�นธมิ�ตร

ล�กค�า

ซี�พัพัลายเออร4

เคร)อข้&าย

การจ�ดการการจ�ดการความิรอบร��ความิรอบร��

การที่%างานที่ต�องใช�ข้�อมิ�ลข้&าวสำารและความิร��มิากข้9+น

ดี�ข่)อม�ลรวมก�นส�&อสารสองท�ศทาง“Chat”EDIE-Mail,XML

1. แบ&งก�นใช� , ใช�ร&วมิก�น ก%าหันดเปั8น เปั>าหัมิายร&วมิก�น

2 . บ3คลากรที่%างาน ร&วมิก�น

การที่%างานร&วมิก�นแบบสำหัก�จ

องค4กรต�องมิการจ�ดการความิร��และใช�ไอซีที่เพั)อจ�ดการความิร��

เพั)อการด%าเน�นการแบบมิปัระสำ�ที่ธ�ภูาพั

สารสนเทศล)น ม�สารสนเทศมากท�&จะสร)างเป/นความร� ) ต)องจ�ดีการในร�ปอ�เล3กทรอน�กส"

องค"ความร� )ม�มากมายื เก�ดีใหม และสะสม เพิ่�&อประส�ทธิ�ภู่าพิ่ข่ององค"กร ต)องใช้) e-Model ม�การแข่งข่�นท�&ร2นแรงและความอยื�รอดี ความร� )ค�อทร�พิ่ยื" (Knowledge is asset)

• ม�ว�ช้าเหม�อนม�ทร�พิ่ยื"อยื�น�บแสน• ความร� )เป/นแหลงก'าเน�ดีข่องนว�ตกรรม• นโยืบายืเปล�&ยืนส�นทร�พิ่ยื"ให)เป/นท2นข่องร�ฐบาล

ที่%าไมิต�องมิการจ�ดการความิร��

การจ�ดการความิร�� หมายืถ่:ง กระบวนการสร)างความร� ) จ�ดีเก3บ รวบรวม ข่นสง ถ่ายืทอดี และใช้)ความร� )เพิ่�&อเพิ่�&มประส�ทธิ�ภู่าพิ่ข่ององค"กร

การจ�ดการความิร�� เก�&ยืวโยืงก�บก�จกรรมท�&ส'าค�ญสองอยืางค�อ • การพิ่ยืายืามท�&จะท'าให)ความร� )อยื�ในร�ปเอกสาร ข่)อความ ส�&งพิ่�มพิ่" หร�อถ่ายืทอดีความร� )

ออกมาในร�ปท�&เก3บร�กษาไดี)และอยื�ค�ก�บองค"กร• ก�จกรรมท�&ท'าให)เก�ดีการแลกเปล�&ยืนความร� )ระหวางบ2คลากรหร�อใช้)ความร� )รวมก�น แลก

เปล�&ยืนประสบการณ"เร�ยืนร� )ระหวางก�น

การจ�ดการความิร��ค)ออะไร

ความม�&งค�&งสมบ�รณ"ข่ององค"กร ค�อความร� ) ไมใช้เง�น

ความร� )เป/นส�นทร�พิ่ยื"ท�&ส'าค�ญยื�&งข่ององค"กร

ก2ญแจแหงความส'าเร3จค�อ การสร)าง innovation economy ท'านว�ตกรรมให)เป/นเง�น

การจ�ดการความิร�� (Knowledge Management: KM)

ต�วแปรท2กต�วสามารถ่เอาออกจากสมการข่องการแข่งข่�นไดี) ยืกเว)นความร� )และภู่�ม�ป9ญญาเป/นต�วแปรท�&ส'าค�ญเพิ่�&อการแข่งข่�นท�&ยื� &งยื�น

องค"กรท2กองค"กรต)องตระหน�กวาส�นทร�พิ่ยื"หล�กความร� ) ท�&จะแปรเปล�&ยืนมาเป/นส�นค)าและบร�การท�&ม�อ'านาจเพิ่�&อการแข่งข่�น

อ%านาจการแข้&งข้�นที่ย�งย)น

Capability is a form of capital: intellectualcapital.

It can take many forms:

intellectual capital

marketassets

humancapitalassets

infrastructureassets

intellectualproperty

assets

ที่3นปั!ญญา (intellectual capital)

UseUse

CreateCreate

CollectCollect

AdaptAdapt

ReviewReview

IdentifyIdentifyShareShare

การด%าเน�นการจะไมิ&สำ%าเร6จถ่�าวงรอบไมิ&สำมิบ�รณ์4

กระบวนการการจ�ดการความิร��

Knowledge Identification

Knowledge Acquisition

Knowledge Utilization /Reuse

Knowledge Development

Knowledge Integration

Knowledge Transfer

Knowledge Storage

กระบวนการจ�ดการความิร��

ก'าหนดีทาท�และการต�;งค'าถ่าม (less tool-based) ท'าในหลายืระดี�บ (strategic, tactical, operational) การบรรยืายืและสนทนาบอยืๆ (less technical) การพิ่�ฒนาและประยื2กต"ใช้)อยืางจร�งจ�ง จ2ดีประกายืและสร)างความค�ดีใหมให)เก�ดีข่:;น ใช้) ICT เข่)าช้วยื

การสำ&งเสำร�มิใหั�เก�ด KM ในองค4กร

สงเสร�มให)เก�ดีข่:;นอยืางตอเน�&อง โดียืไมต)องเน)นวาจะต)องไดี)ผล�ตภู่�ณฑ์"

ท'าให)ยืาวนาน ล2มล:ก และกว)างข่วาง ต�ดีดี�น

ท'าในท2กระดี�บ

การพั�ฒนา KM ในองค4กร

สร)างกระบวนการดี)วยืไอท�

E-learning และ KM ม�เส)นทางเข่)าหาก�น

ส�&งตอไปท�&ยื�&งใหญ: ใช้) KM เป/นพิ่ล�งข่�บเคล�&อน

ให)เก�ดีนว�ตกรรมใหม

การสำร�างองค4กรใหั�เปั8นองค4กรแหั&งการเรยนร��

เที่คโนโลยไอซีที่ที่ใช�ในการจ�ดการความิร�� และ การด%าเน�นการ

แบบ e-Model

Communication technologies ท'าให)เราเข่)าถ่:งความร� )ไดี)งายื เร3ว และส�&อสารระหวางบ2คคลหร�อผ�)เช้�&ยืวช้าญไดี)งายื

Collaboration technologies ช้วยืเป/นต�วกลางในการท'าให)เก�ดีการท'างานรวมก�นเป/นท�ม

Storage technologies ใช้)ในการจ�ดีเก3บ รวบรวม และจ�ดีการความร� )

เที่คโนโลยสำารสำนเที่ศก�บการด%าเน�นการ (1)

Groupware ก�บการท'างานแบบท�ม Intranet ก�บการแลกเปล�&ยืนความร� )ในองค"กร Internet ก�บการสร)างและเสาะแสวงหาความร� )จาก

ภู่ายืนอก News group และ Discussion group ก�บ

การแบงป9นความร� ) Knowledge Map ก�บการแสวงหาความร� )และผ�)

เช้�&ยืวช้าญ

เที่คโนโลยสำารสำนเที่ศก�บการด%าเน�นการ (2)

Search Engine Full text search OLAP and Data mining Multimedia

Technology and Content Analysis, Distribution

Knowledge Expert System

เที่คโนโลยสำารสำนเที่ศก�บการด%าเน�นการ (3)

1 . ความต)องการในเร�&องฝ่>กอบรมพิ่�;นฐาน

2. การดี'าเน�นการให)เข่)าถ่:งแกนข่องการเร�ยืนร� )เพิ่�&อสร)างองค"กรแหงการเร�ยืนร� )

3. ดี'าเน�นการก)าวส� KM

Training

OrganizationalLearning

KnowledgeManagement

การที่%าใหั�องค4กรเปั8นองค4กรแหั&งการเรยนร��

การจ�ดการความิร��ในองค4กรและผลจากอ�นเที่อร4เน6ต

ก�าวสำ�&การออนไลน4และการเข้�าถ่9งข้3มิความิร��

1969ArpaNet

1990Internet-Hypertex

1992Browser

1995Portals

1999Storefronts

การเช้�&อมโยืง

การน'าเสนอ

ส�&อสารสองทาง

การออนไลน"ผลกระทบ

เวลา

การเพิ่�&มค2ณคาสายืใยืการเช้�&อมโยืง

อ�เซีอร"ว�ส

การเข่)าถ่:งและการบร�การรวมก�น

ระบบอ�นเทอร"เน3ตแบบอยื�ก�บท�&ก�บการเคล�&อนท�&ก'าล�งรวมต�วเข่)าหาก�น

การสำร�างว�ธที่%างานใหัมิ&

2000-2003

ผลกระทบ

เวลา

ผลล�พัธ4จากการเต�บโตข้องอ�นเที่อร4เน6ต (ต&อ)

ข้3มิความิร��

ผ��ใช�บร�การจากระยะไกลเปั?ดบร�การ 24x7x365เข้�าใช�บร�การอย&างที่�วถ่9ง

เช)อมิโยงและจ�ดการอย&างเปั8นเอกภูาพัภูายใต�ระบบ Digital

แหัล&งรวมิความิร��ที่3กร�ปัแบบ เอกสำาร หัน�งสำ)อ สำ�งพั�มิพั4มิ�ลต�มิเดย ภูาพั เสำยง ว�ดโอ …...

(ระยะที่าง เวลา สำถ่านที่ จะไมิ&เปั8นอ3ปัสำรรคต&อการใหั�บร�การอกต&อไปั)

ข้3มิความิร�� แนวค�ดการเก6บรวบรวมิ

เคร)อข้&ายอ�นเที่อร4เน6ต และ www ก%าล�งมิบที่บาที่สำ�งมิากในการเรยนร��

ป? 2003 ไทยืม�ข่)อม�ลรวมก�นบนเว3บ 1 .5 ล)าน URL pages

ท�&วโลกม�ประมาณ > 2000 ล)าน URL pages

การบ�ฟเฟอร"ข่)อม�ลท�;งหมดีข่องประเทศ ใช้)เพิ่�ยืง - 1020 จ�กะไบต"การบ�ฟเฟอร"ข่องท�&วโลกจะม�คาประมาณ - 2030 เทอราไบต"

เที่คโนโลยปั!จจ3บ�น มิความิเปั8นไปัได�ที่จะสำร�างบ�ฟเฟอร4ข้นาด - 2030 เที่อราไบต4

องค4กรได�ปัระโยชน4จากข้�อมิ�ลบน WWW

ต�วอย&างการสำร�างองค4กรใหั�เปั8นองค4กรแหั&งการเรยนร��

และใช�ไอซีที่เปั8นฐาน

สำร�างสำ�งคมิใหั�เก�ดการเรยนร��ร&วมิก�น Tacit to Tacit knowledge transfer

Explicit to Tacit Knowledge transfer

Explicit to ExplicitKnowledge transfer

ต�วอย&างใช� e-Model จ�ดเก6บความิร��เพั)อองค4กรแหั&งการเรยนร��

ระบบไร�สำายเปั8นว�ธการ แบบเพั�มิพั)+นที่ เพั)อเข้�าถ่9งข้3มิความิร��และการเรยนร��ร&วมิก�น

e-Student

e-Teacher e-Personal

ต�องที่%าใหั�มิก%าล�งคนที่เพัยบพัร�อมิรองร�บ

เปล�&ยืนค'าวา “Centre” เป/นการให)บร�การระยืะไกล ให)บร�การอยืางท�&วถ่:ง เพิ่�&มการเข่)าถ่:งข่องล�กค)า ให)ความส'าค�ญปลายืทาง (User and Customer Centric) ผ�)ใช้)ไร)ข่�ดีจ'าก�ดี any time, any where, any one. บร�การให)ตรงใจผ�)ใช้) ข่ยืายืร�ปแบบการให)บร�การ และ การให)ความสะดีวก ข่)อม�ลข่าวสารแบบอ�เล3กทรอน�กส"อยื�บนเคร�อข่ายื ใช้)เว3บบร�การบนอ�นเทอร"เน3ต เช้�&อมโยืงก�นระหวางบ2คคล (hearts & minds) เช้�&อมโยืงก�บ ITอยืางใกล)ช้�ดี, collaboration เน)นเร�&องค2ณคาส�ง, ค2)มคา ท'าให)เป/นมาตรฐาน และข่ยืายืการเช้�&อมโยืงไดี) ต)องเปล�&ยืนแปลงให)ท�น และก)าวน'า

CollaboratoCollaboratorr

RepositoryRepository Information ProviderInformation Provider GatewayGateway

บที่เรยนจากการด%าเน�นการ e-Model

ต�วอย&างการสำร�าง e-Model ข้ององค4กรเพั)อการเปั8นองค4กรแบบอ�เล6กที่รอน�กสำ4

e-Mis

e-Academic

e-Service e-Goverment

e-Research

e-Service

InformationOnline

e-Library

e-Learning

e-Coursewareการเรยนการสำอน

ที่างไกล

e-Academic

e-University

e-Technology(Infrastructure)

e-Teacher

Cluster ComputingKUWIN

e-Training

e-Student

e-MIS

e-Office

บ�ญชสำามิมิ�ต�

e-MeetingOC

Operation Center

e-Government

โรงเรยนต�นแบบICT

e-Faculty

e-Research Knowledge base Learning Environment Standardization

ผ�งผ�ง e-University Modele-University Model

e-Edutainment

e-Assessmente-Advisor

e-Portal

e-Moral

e-Agre

e-Board

e-Publication

แนวโน�มิข้องเที่คโนโลยที่มิผลต&อการด%าเน�นงานในองค4กร

แบบ e-Office

PDA (Personal Digital Assistant) – ก%าล�งรวมิต�วก�บ mobile phones, Wireless Information Devices

Wireless (IEE802.11b/a, Bluetooth, WAP, Ultra-wideband (UWB) transmission, HiperLAN2) – mobile students/staff

Ubiquitous/Pervasive computing - Wearable computers High-speed home networking (ADSL, Cable, VDSL) –

stay-home web service. Transmission Technologies – DWDM (Dense Wave

Division Multiplexing) Identification, authentication, authorisation (fingerprints,

hand-geometry, facial-geometry, iris patterns or voice; Directories; encryption, digital signatures, PKI; etc)

Smart cards, proximity cards e-Commerce

แนวโน�มิใหัญ&ที่สำ%าค�ญข้องเที่คโนโลย IT-(1)

Infobots, FIPA (Foundation for Intelligent Physical Agents) Groupware Peer to Peer (P2P) XML (Extensible Markup Language) CNRP (Common Names Resolution Protocol) CPRM (Content Protection for Recordable Media) WSDL (Web Services Description Language) ASPs Digital archives Digitisation projects VoD (Video on Demand) Contents and Service Portals Viruses – Management issues Hacking – Security issues

แนวโน�มิใหัญ&ที่สำ%าค�ญข้องเที่คโนโลย IT-(2)

เปั>าหัมิายมิาอย�&ที่ Mobile Communication

เม�&อมองไปในอ�กห)าถ่:งส�บป?ข่)างหน)า การท'า e-Model สวนใหญจะอยื�บนอ2ปกรณ"ไร)สายื”

ม�ค'าสองค'าค�อ Wireless และ Internet ท�&จะท'าให)ผ�)คนม�&งค�&ง และ smart ข่:;น

“ม�การสร)างส�&งประดี�ษฐ"ท�&มห�ศจรรยื" แตวาใครจะเป/นผ�)ใช้)ส�&งน�;น ใครจะเป/นผ�)ไดี)ประโยืช้น" ?”

แนวโน�มิที่สำ%าค�ญข้อง Mobile Computing

โมิบายคอมิพั�วต�+งเปั8นคล)นล�กใหัมิ&ข้องเที่คโนโลย พิ่�ฒนาการมาจาก mobile phone, PDAs บร�ษ�ทใหญให)ความส'าค�ญ (Microsoft, Intel, IBM, Sun,

etc.)

โมิบายคอมิพั�วต�+งจะเหัมิ)อนก�บอ�นเที่อร4เน6ตที่บ�มิข้9+นในกลางที่ศวรรษ 1990 Immature technologies ข่าดีมาตรฐานและเคร�&องม�อ Lower access and adoption, very little actual

commerce การประยื2กต"ใช้)งานยื�งกระจ�ดีกระจายื

ต�วปัระกอบที่สำ%าค�ญในการพั�จารณ์า ความฝ่9น (video ) vs . ความจร�ง (remote information

access) ภู่าวะทางเศรษฐก�จ และ IT/telecom spending

environments

สำว�สำด