View
14
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Tema: wyali
wyali da misi Tvisebebi
zedsarTavi
saxelebi
arsebiTi saxelebi
(wylis sinonimebi)
zmnebi
sveli
teniani
nestiani
wvniani
namiani dambali
wvima
cremli
cvari
ofli
dasveleba
dalboba
CayvinTva
morwyva
daWaobebabanaoba
wuwaoba
gaJRenTva
datborva
wyali
cvriani
gaJRenTili
wylis Tvisebebi
dnoba
0°C.
aorTqleba
+100°C
duRili
aorTqleba
kondensacia
+1000C
lRoba
00C.
gayinva
wylis sami
mdgomareoba
myariairadi Txevadi
orTqli wyali yinuli
wylis sami mdgomareoba
kondensacia gayinva
aorTqleba galRoba
wyali temperatura
duRilis dros 100°Cgayinuli 0°C
wylis agregatuli
mdgomareoba
wylis Tvisebebi
sad gvxdeba bunebaSi
wylis mniSvneloba
myari
Txevadi airadiufero, usuno, ugemo, gamWvirvale, SeuZlia CaJonva, denadi
okeaneebSi, zRvebSi, mdinareebSi, tbebSi, miwisqveS, haerSi, myinvarebSi
aucilebelia yvela cocxali organizmebis arsebobisaTvis.
wylis
mniSvneloba
bunebaSi
cocxali arsebebi
cxovelebi mcenareebi
wylis binadari
xmeleTis binadari
haeris binadari
xeebi buCqebi balaxebi
bayayiveSapi
kiborCxalapingvini
loqo
salamandraWianWvela
obobatura
Wiayelalokokina
ToliaqaTami
siraqlemabeRura
palmabananifiWvidafna
bzaTxiliaskili
xavsisokotita
aqvT farflebi aqvT mxolod fexebi
aqvT frTebi da fexebi
zvigeniveSapiTevzi
cxeniadamiani
maCvikata
zazunaobobakibo
rvafexa
RamuraarwivibuziWoti
beRura
aqvT farflebi
aqvT 2 fexi da 2 frTa
aqvT 4 kiduri aqvT 6 da meti fexi
veSapizvigeniTevzi
AarwiviWoti
beRuraRamura
cxenizazuna
maCvikata
adamiani (aqedan 2 fexi da 2 xeli)
buzikibo
obobarvafexa
Tema: organizmebis ZiriTadi jgufebi
organizmebis mravalferovneba
mcenaris dasaxeleba
wiwvebi girCa
sigrZe feriganlageba
totzezoma da forma
qerclis forma
simWidrove
naZvi 5-10sm mwvane TiTo-TiTo totze
konusis formis15-20sm
rombisebri Zalian mWidro
kviparosi 2-3sm mwvane jgufebad 3-5sm mrgvali
xuTku-Txedi
Zalian mWidro
fiWvi 10-15sm muqi mw-vane
or-orad konusis formis 20-25sm
konusise-bri
mWidro
kedari 5-10sm mwvane TiTo-TiTod kvercxise-bri
ganieri uformo
Zalian mWidro
lariqsi 5-10sm Ria mwvane
buCqad mogrZo wvetiT
kauWiani mWidro
wiwvovani da yvavilovani mcenareebi
sunTqaven
Wamen dedis rZes
izrdebian
kvercxebs deben
sakvebs moipoveben
moZraoben
aqvT sxvadasxva damaxasiaTebeli
qceva
Tavad ar SeuZliaT sakvebis Seqmna
cxovelebis Tvisebebi
garegnuli niSan-Tvisebebi
klasi – mwerebi
klasi – obobasnairebi
klasi – kibosnairebi
sxeulis segmentebisraodenoba
Tav-mkerdi, muceli (3)
Tav-mkerdi, muceli (2)
Tav-mkerdi, mu-celi
(2) + zogierTs – kudis farfli
fexebis raodenoba 6 8 10 da meti
frTebis raodenoba 0/2/4 0 0
ulvaSis raodenoba 2 0 4
fexsaxsrianTa klasebis daxasiaTeba
mwerebi obobasnairebi kibosnairebi
sxeuli Sedgeba 3 segmentis-gan: Tavi, mkerdi da muceli;aqvT sami wyvili kiduri;axasiaTebT ori an oTxi frTa. zogjer frTa saerTod ar aqvT; Tavze aqvT wyvili ul-vaSi.
sxeuli orsegmentiania: Tav-mkerdi da muceli;aqvT oTxi wyvili ki-duri; ar aqvT frTebi da ulvaSebi.
sxeuli orsegmentiania: Tav-mkerdi da muceli. sxeuli xSirad bolovdeba kudis farfliT; qitinovani safarveli gansaku-TrebiT sqeli da mkvrivia; aqvT xuTi da meti wyvili fexi. maTgan, pirveli wyvili marwuxis formisaa da sakvebis mopovebaSi exmarebaT; aqvT ori wyvili ulvaSi: mokle da grZeli.
1 – qala2 – kisris malebi3 – wina kidurebi4 – ukana kidurebi5 – neknebi6 – kudi
1
2
3
4
6
5
xerxemali
nekni
kudi
qala
ukana kiduri
wina kiduri
xerxemliani cxovelis jgufi
daxasiaTeba magaliTebi
frinveliaqvs frTebi, bumbuliT dafaruli tani, kvercxebi magari naWuWiT.
beRura
amfibiaaqvs sveli kani, cxovrebis nawils xmeleTze ata-rebs, kvercxebs wyalSi debs.
bayayi
ZuZumwovarikani dafaruli aqvs balniT, patara ikvebeba dedis rZiT.
kata
qvewarmavaliaqvs mSrali qercliT dafaruli kani, tyavisebri naWuWiT dafaruli kvercxebi.
xvliki
Tevziaqvs lorwovani qercli, farflebi, mTel cxovre-bas atarebs wyalSi, sadac kvercxebsac debs.
kalmaxi
xerxemlianTa ConCxis mniSvneloba
C
Ca Cd
ad
sasd
s
1
7
3
10
5
4
9
2
6
11
8
danarTi 2
punqti #mimarTuleba wris centridan
C s a d Ca Cd sa sd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
danarTi 3
punqti #mimarTuleba wris centridan
C s a d Ca Cd sa sd
1 X
2 X
3 X
4 X
5 X
6 X
7 X
8 X
9 X
10 X
11 X
Tema: ruka da geografiuli
obieqtebi
horizontis mxareebi
C.d.
s.d.
C.a.
s.a.
CrdiloeTi
samxreTi
das
avl
eTi
aRmo
savl
eTi
dasasruli
starti
horizontis mxareebi
2000-ze meti
1000-2000
200-1000
0-200
lurjimwvane
yviTeli
yavisferi
wiTeli
lurji (zRva)
mwvane – (0-500 m)
yviTeli – (500-1000 m)
yavisferi – (1000-2000 m)
wiTeli – (2000 m-ze meti)
gza
saxlebi
tye
rogor gamoviyenoT
feri simaRlis
saCveneblad
bunebrivi obieqti, TevzWera, mariliani wyali.
ar aris okeanis nawili, farTo-biT patara, Cae-dineba da gamoe-dineba mdinare.
tba zRva
okeanis nawili, far-TobiT didi. Caedineba, magram ar gamoedineba mdinare.
CanCqeri,
Cqari,
qviani kalapoti
mTis mdinare: baris mdinare: msgavseba
mdore,
ganieri
kalapoti
saTave,
SesarTavi,
Senakadi
tbebi da wyalsacavebi mdinare
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
aryis xe
alvis xe
tirifi
muryani (Txmela)
wifeli
nekerCxali fiWvi
soWi
naZvi
urTxeli
circeli
maJalo vaSli kuneli
evropuli naZvi
kakali
muxacacxvi seqvoiaifani
Tema: organizmebis ganviTareba xeebis sicocxlis xangrZlivoba
Tesli
zrda
yvavili
sikvdili
sikvdili
Tesli
zrdis I w .
svenebis periodiyvavili
zrdis II w .yvavili
nayofi mcenare
sikvdili
Tesli
erT-, or- da mravalwlovani mcenareebis sasicocxlo cikli
kvercxiT mravldebian
mwerebi obobebi Tevzebi
qvewarmavlebi frinvelebi
kvercxi dakvirvebis Sedegebi
qaTmis umi kvercxi qaTmis moxarSuli kvercxi Tevzis kvercxi
(qviriTi)
garegnuli aRwera
garedan dafarulia naWuWiT. naWuWi advi-lad tydeba.
naWuWis garegnuli niSnebi ar Secvlila. dafarulia rbili, gamW-virvale masiT.
SigTavsis aRwera
gamoirCeva TeTri ga-mWvirvale da yviTeli gaumWvirvale nawili.
TeTri da yviTeli nawili advilad scildeba erTmaneTs. TeTri nawili prialaa. yviTeli ki ifSvneba da ar prialebs.
SigTavsi Txevadia. garsis gaxeTqvis Semdeg igi daiRvara.
qaTmisa da Tevzis kvercxebis agebuleba
frinvelebi
frinvelebi kvercxs agroveben
budeSi, gamoCekamde sakuTari
sxeuliT aTboben, exmarebian ga-
moCekaSi, zrunaven STamomavloba-
ze, sanam ar aswavlian sakvebis
mopovebas, frenas da a.S. bartyebi
ususurebi iCekebian.
qvewarmavlebi
qvewarmavlebi erTbaSad de-
ben mraval kvercxs ormoSi,
miayrian miwas da miatove-
ben, kvercxidan gamoCekili
STamomavloba damoukideb-
lad iwyebs cxovrebas.
saerTo
deben kvercxs,
kvercxi naWuWi-
ania, iCekebian
budeSi.
frinvelebisa da qvewarmavlebis sasicocxlo cikli
siRrmeebi metrobiTY
6000 4000 2000 200 0ufro Rrma
0 200 500 2000 3000qveviT 5000 zeviT
simaRleebi metrobiTY
naxevarsferoebis
ruka
saqarTvelos fizikuri ruka
!+!
!+!!+!
!+!
!+!
!.
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!!.!+!
!Q
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!.
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!.
!+!
!.
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!!+!
!+!
!+!
!+!
!+!!+!
!+!
!+!
!+!
!+!!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!!+!
!+!
!+!
!.
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!+!
!.
!+!
!+!
!+!
/
0 14 28 42 56
E
E
E
E
E
E
E
EE
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
#
##
#
#
#
#
#
#
#
oni
java
xobi
qeda
xoni
gori
foTi
gali
vani
xulo
vale
abaSa
kaspi
gagra
jvari
wnoriwalka
senaki
cageri
axmeta
mcxeTa
xaSuri
duSeTi
soxumi
baTumi
Telavi
mestia
baRdaTi
tyibuli
Terjola
saCxere
TianeTi
yvareli
gudauTa
zugdidi
WiaTura
quTaisi
Tbilisi
siRnaRi
Suaxevi
lentexi
bolnisi
borjomi
aspinZa
dmanisi
adigeni
rusTavi
qobuleTi
Cxorowyu
cxinvali
martvili
lanCxuTi
lagodexi
marneuli
gurjaani
axalgori
oCamCire
gulrifSi
ozurgeTi
sagarejo
wyaltubo
axalcixe
tyvarCeli
xaragauli
samtredia
gardabani
zestafoni
Coxatauri
walenjixa
xelvaCauri
ambrolauri
ninowminda
axalqalaqi
axali aToni
TeTriwyaro
stefanwminda
dedofliswyaro
T u r q e T i
s o m x e T i
az
er
ba
ij
an
i
ru
se
Ti
qvemo aJara
qareli
m. civi1991
m. xino2598
#m. kenWauli2992
m. Sani4451
m. uSba4730
m. Soda3609
m. udabno878
m. amugo3840
m. Sxara5068
m. fSiSi3790
m. xalawa3938
m. lahili4010
m.WanWaxi4461
cxrawyaros uR.2454
m. WuTxaro3562
m. tebulosmTa4493
m. emliqli3054
m. samsari3284
m. yazbegi5047
m. agefsTa3256
m. arabika2656
m. Saviklde2850
m. TeTnuldi4851
m. sayornia2755
m. arjevani2757
m. Savi klde3578
m. diklosmTa4285
m. tinovroso3374
m. didi abuli3301
m. mefiswyaro2850
m. samecxvario2642
m. didi borbalo3294
m. dombai-ulgeni4046
maruxis uR.2748
kluxoris uR.2781
nenskris uR.3202
beCos uR.4012
mamisonis uR.2820
rokis uR.2995
jvris uR.2370
goderZis uR.2025
riwis tba
amtyelistba
jvriswylsc.
galiswylsc.
rioni
yvirila
mtkvari
mejuda
li
axvi qsani
alaz
aniior
i
arag
vi
mtkvar
i
xrami
mtkvariiori
alazani
rioni
tyibuliswylsc.
Saoriswylsc.
gumaTiswylsc.
varcixiswylsc.
paliastomistba
erwos tba
yelis tba
Jinvaliswylsc.
sioniswylsc.
Tbilisiswylsc.
walkiswylsc. algeTis
wylsc.
jandaris tba
faravnistba
madas tbaxanCalis
tba
saRamos tba
xozafinis tba
tabawyuristba
cxeniswy ali
k
av
k
as i
on
i
s
m
T
a v a r i
q
e
d
i
gagri
s q
ed
i
b z i f i s q e d iCxal
Tis qedi
k o d o r i s q e d i
e g r i s i s q e
di
sv a n e T i s q e d i
leCxumis qedi
r
a
Wi s
q e d i
l
ix
is
q
e d i
me
s x e T i s q e d i
S a v S e T i s q e d i
ko
lx
eT
i s d ab
l
ob
iimereTismaRlobi
S i d a qa
r T
li
s v a k e
T r
sa
ms
ar
is
qd
.
ja
va
xe
Ti
s q
d.
i a l e T i s q e d i
eruSeT
is mTianeTi q v e m o q a r T l i s
v a k e
iv
ri
s
z
eg
a n i
S
eldarisveli
iraqis vake
a la
zn
is
v
ak
e
go
mb
or i s
qe d i
ka
xeT
is qedi
qa
rT
li
s q
ed i
gu
da
mayr
is
qe
di
alevis qedi
xaru
li
s q
ediSavi zRva
km
1 sm = 14 km
kodori
CxalTa
enguri
rioni
aWariswyali
Woroxi
enguri
xobi
cxeni
swya
li
bzifi
-100 0-200-500ufro Rrma 200 300 500 800 1000 1500 2000 2500 3000 ufro maRali
Recommended