FİNANSAL TABLOLAR ANALİZ TEKNİKLERİ

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZ

TEKNİKLERİ

Prof. Dr. Nalan Akdoğan Başkent Üniversitesi Mart 2013

FİNANSAL TABLOLAR

1. Bilanço(Finansal durum tablosu)2. Gelir tablosu;Kapsamlı Gelir Tablosu)3. Öz Kaynak Değişim Tablosu;4. Nakit Akış Tablosu; ve5. Dipnotlar.

FİNANSAL TABLOLARIN AMACI kendi özel bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak

hazırlanmış raporlar talep edebilme imkanı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitlesine , genel olarak bir işletmenin finansal durumu , faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ekonomik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlamaktır.

Finansal tablolar ayrıca , yöneticilerin idarecilik performanslarını , yani kendilerine emanet edilen kaynakların kullanımı ile ilgili hesap verebilirlik düzeylerini gösterir

GERÇEĞE UYGUN SUNUM VE TFRS’LARIYLA UYUM

Finansal tablolar bilgileri gerçeğe uygun bir biçimde sunmalıdır.

gerçeğe uygun sunum, işlemlerin, diğer olaylar ve koşulların Finansal Tabloların Hazırlanışı ve Sunumu Çerçevesinde sıralanmış olan aktiflerin, pasiflerin, gelir ve giderlerin tanımına ve tahakkuk kriterlerine uygun olarak sunulmasıdır.

FİNANSAL TABLOLARDA YER ALAN KALEMLERİN ÖNEMLİLİĞİ VE BİRLEŞTİRİLEBİLİRLİĞİ

Varlıklar (Aktifler), Kaynaklar (pasifler) ve gelir, giderler birbirleriyle mahsup edilip birleştirilemezler.

İSTİSNALAR: 1. Kalemlerin önemli olmaması;2. Duran varlık elden çıkarma kar/zararının, elde edilen

gelirden net defter değerinin düşülerek hesaplanması;3. Kur farkı kar ve zararlarının, kar veya zarar olarak

raporlanması.

FİNANSAL DURUM

Finansal durumun ölçümlemesiyle doğrudan ilgili unsurlar varlıklar, borçlar ve özkaynaklardır

Varlık, geçmişte olan işlemlerin sonucunda ortaya çıkan ve halihazırda işletmenin kontrolünde olan ve gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen değerlerdir.

Borç, (Yükümlülük) geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ödenmesi işletmenin ekonomik fayda sağlayabilecek değerlerinde bir çıkışa neden olacak mevcut yükümlülüklerdir

Özkaynaklar, işletmenin varlıklar toplamından yabancı kaynakların indirilmesi suretiyle kalan kısımdır

FİNANSAL DURUM TABLOSU (BİLANÇO)

DÖNEN VARLIKLAR 1. İşletmenin normal faaliyet dönemi içinde

paraya çevrilmesi, satılması ve tüketilmesi beklenenler;

2. Ticari amaçla elde bulundurulanlar;

3. Bilanço tarihinden sonra oniki ay içinde paraya çevrilmesi beklenenler; ve

4. Nakit veya nakit benzeri varlıklar.

Dönen varlıklar, bilanço tarihinden sonra oniki ay içinde paraya çevrilmeleri beklenmiyor olsa bile normal faaliyet dönemi içinde satılan, tüketilen veya paraya çevrilen stoklar ve ticari alacaklar gibi varlıkları da içerir.

9

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

1. İşletmenin normal faaliyet dönemi içinde ödenecek olanlar;

2. Özellikle ticari amaçla elde bulundurulanlar;3. Bilanço tarihinden sonra oniki ay içinde ödenecek

olanlar; ve4. İşletmenin, bilanço tarihinden itibaren en az oniki ay

içinde ödemeyi erteleyecek bir hakka sahip olmadığı borçlar.

10

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR İÇİNE ALINACAK DİĞER BORÇLAR

Bilanço tarihinden itibaren oniki aydan daha uzun bir sürede ödenecek olsalar bile, işletmenin normal faaliyet dönemi içinde kullanılan ve işletme sermayesinin bir parçası olan ticari borçlar, personelle ilgili bazı tahakkuklar ve diğer faaliyet maliyetleri gibi bazı kısa vadeli borçlar.

KAPSAMLI GELİR TABLOSU VE GELİR TABLOSU

Dönem net kar zarar tutarı ile kapsamlı gelir tablosunun sonucu olan toplam kar zarar , ana ortaklık payı ve kontrol gücü olmayan paylara paylaştırılarak raporlanır.

Olağandışı gelir ve karlar olağan dışı gider ve zararlar gelir tablosunda ayrı grup olarak raporlanmaz. Ancak arızi nitelik taşıyan kalemler ayrı kalem olarak diğer gelir ve karlar veya gider ve zararlar içinde raporlanır.

Nalan Akdoğan

ÖZET GELİR TABLOSU ÖRNEĞİA. BRÜT ESAS FAALİYET GELİRLERİ 1. Brüt Satışlar 2. Diğer Esas Faaliyet GelirleriB. İNDİRİMLER (-)C. NET ESAS FAALİYET GELİRLERİ C1. Net satışlar C2. Diğer net esas faaliyet gelirleriD.ESAS FAALİYET MALİYETLERİ(-) 1. Satışların Maliyeti 2. Diğer Esas Faaliyet Maliyetleri BRÜT KÂR VEYA ZARARE. FAALİYET GİDERLERİ (-) FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI

Nalan Akdoğan

FAALİYET KÂRI VEYA ZARARIF. DİĞER FAALİYETLERDEN GELİR VE KÂRLAR (+)G. DİĞER FAALİYETLERDEN GİDER VE ZARARLAR (-)H. FİNANSMAN GELİRLERİ(+)I. FİNANSMAN GİDERLERİ (-) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KÂRI (ZARARI)İ. SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI (-)- Yasal Vergi Karşılığı (+)- Ertelenmiş Vergi Gider Etkisi (+)- Ertelenmiş Vergi Gelir Etkisi (-)(I) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET KÂRI

(ZARARI) Nalan Akdoğan

 I. CARİ DÖNEM NET KÂR (ZARARI) II. CARİ DÖNEMDE ÖZKAYNAKLARA KAYDEDİLEN

DİĞER KAPSAMLI GELİR (GİDERLER)A. Kâr- Zarara Aktarılamayan Diğer Kapsamlı

Gelirler ( Giderler) 1. Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları

(KOBİ TFRS uygulayanlar kullanmaz) 2. Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme

Artışları (KOBİ TFRS uygulayanlar kullanmaz) 3. Özkaynağa Dayalı Finansal Araçlar Gerçeğe Uygun

Değer Farkları 4. Özkaynak Yöntemine Göre Değerlenen Yatırımların Kâr

veya Zarara Aktarılmayan Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) Payları (±)

5. Yabancı Para Çevrim Farkları (Tam set TMS/TFRS’leri uygulayanlar kullanmaz)

6. Kâr veya Zarara Aktarılamayan Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler)

7. Ertelenmiş Vergi Gelir (Gider) Etkisi (±) 

Nalan Akdoğan

KAPSAMLI GELİR TABLOSUB.Kâr- Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Gelirler

( Giderler ) 1. Yabancı Para Çevrim Farkları (±) (KOBİ TFRS

uygulayanlar kullanmaz) 2. Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal

Araçların Etkin GUD Farkları (±) 3. Fayda Planlarındaki Aktüeryal Kazanç ve Kayıplar

(±) 4. Özkaynak Yöntemine Göre Değerlenen Yatırımların

Kâr veya Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) Payları (±)

5. Kâr veya Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) (±)

6. Ertelenmiş Vergi Gelir (Gider) Etkisi (±)Nalan Akdoğan

C. ÖZKAYNAK YÖNTEMİNE GÖRE DEĞERLENEN YATIRIMLARDAN GELEN ÖZKAYNAK PAYLARI

1. Özkaynak Yöntemine Göre Değerlenen Yatırımların Kâr veya Zarara Aktarılamayan Diğer Kapsamlı Gelir Payları (+)

2. Özkaynak Yöntemine Göre Değerlenen Yatırımların Kâr veya Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) Payları (±)

3 Özkaynak Yöntemine Göre Değerlenen Yatırımların Diğer Özkaynak Payları

4. Ertelenmiş Vergi Gelir (Gider) Etkisi (±)

Nalan Akdoğan

TOPLAM KAPSAMLI KARLAR(ZARARLAR)(I+II)

Hisse Başına Kapsamlı Kâr (Zarar) (Anonim ortaklıklarında)

Seyreltilmiş Hisse Başına Kapsamlı Kâr (Zarar) (Anonim ortaklıklarında)

Nalan Akdoğan

ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOSU

Bir raporlama döneminin kâr veya zararını, dönem için doğrudan Öz kaynaklarda muhasebeleştirilen gelir ve gider kalemlerini, dönem içerisinde muhasebeleştirilmiş muhasebe politikalarındaki değişikliklerin ve hataların düzeltilmesinin etkilerini ve dönem içerisinde ortakların yatırım tutarları ile öz kaynak yatırımcılarına verilen temettü ve diğer dağıtım tutarlarını sunar. Nalan Akdoğan

FİNANSAL TABLOLARIN OKUNMASI VE ANALİZİ NEDEN ANALİZ YAPILIR ?

KİMLER ANALİZ YAPAR? (İç-Dış Analiz)

YÖNETİM – KREDİ – YATIRIM ANALİZLER

STATİK – DİNAMİK ANALİZLER

FİNANSAL TABLOLARIN OKUNMASI VE ANALİZİ NEDEN ANALİZ YAPILIR ?

KİMLER ANALİZ YAPAR? (İç-Dış Analiz)

YÖNETİM – KREDİ – YATIRIM ANALİZLER

STATİK – DİNAMİK ANALİZLER

FİNANSAL TABLOLARIN ANALİZ TEKNİKLERİ

1-Karşılaştırmalı Tablolar Analizi (Yatay Analiz)

2-Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)

3-Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analiz)

4- Oran Analizi

KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR ANALİZİ(YATAY ANALİZ)

Bir işletmenin iki veya daha fazla dönemlerine ilişkin finansal tablolarının birbirini izleyen dönemler bakımından karşılaştırmalı olarak düzenlenmesi

vebu tablolarda yer alan kalemlerin zaman içinde göstermiş olduğu değişikliklerinincelenerek değerlendirilmesidir. dinamik analiz türüne girmektedir

Karşılaştırmalı tablolar analizi iki şekilde yapılır:- Önceki yılın “temel yıl” olarak alınması ve sonraki

yılların temel yıla göre kıyaslanması- Her yılın kendisinden önce gelen yıla göre

kıyaslanması

KARŞILAŞTIRMALI TABLOLARIN YORUMU: yorum yaparken mali tablolarda yer alan

verilerin yıllara göre “artış ve azalışları” dikkate alınarak ilgili olayda zaman içinde meydana gelen değişiklikler yorumlanarak, işletmenin gelişme yönü saptanmaya çalışılır.

YÜZDE YÖNTEMİYLE ANALİZ(DİKEY ANALİZ)Bu yöntemde finansal tablolarda yer alan verilerin, birikimli toplam içindeki yüzdeleri saptanır.

Finansal tablo toplamı 100 kabul edilir, analizi yapılacak kalem 100 sayısına göre oranlanır, grup ya da genel toplam içindeki tüm kalemler için aynı işlem yapılır.

Yüzde yöntemiyle analiz daha çok “Gelir tablosu” ve “Bilanço” analizleri için kullanılır.

İFinansal tabloların hesaplanan yüzdeleri

- Bir önceki finansal tablo verileriyle- Bütçelenen/planlanan değerlerle- Diğer firma verileriyle karşılaştırılarak analiz

yapılır.

EĞİLİM YÜZDELERİ YÖNTEMİNE GÖRE ANALİZ(TREND ANALİZİ)Eğilim yüzdeleri yöntemine göre analizde, finansal tabloların biri, karşılaştırılan firmalardan biri veya karşılaştırılan sektörlerden biri 100 kabul edilir.

İzleyen yılların, firmaların veya sektörlerin verilerinin 100 temel sayısına göre yüzde olarak değişimleri hesaplanır.

Endeks yöntemi olarak da adlandırılan bu yöntem dinamik analiz yapılmasına olanak vermektedir.

Trend analizi ile temel yıla, temel firmaya veya temel sektöre göre farklılıklar saptanarak oran büyüklükleri ortaya çıkarılmakta, yapılan kıyaslamalarla işletmenin gelişme yönü saptanmaya çalışılmaktadır.

ORAN ANALİZ YÖNTEMİFinansal tablolar analizinde kullanılan en

yaygın yöntemlerden birisi de oran yöntemi ile analiz tekniğidir.

Hesap veya hesap grupları arasında matematiksel ilişkiler kurulmak suretiyle işletmenin

ekonomik ve mali yapısı karlılık,çalışma durumu

hakkında bilgiler elde edilmeye çalışılmaktadır.

ORAN ANALİZİOranların işletme amacı ile bütünleştirilerek

yorumlanabilmesi için, işletme içinde hesaplanan oranların; İşletmenin geçmiş dönemlerde hesapladığı oranlarla, Deneyler sonucunda bulunan kabul görmüş ölçülerle, İşletmenin içinde bulunduğu endüstri kolu için geliştirilen

oranlarla,karşılaştırılması ve yorumlanması gerekir.

TEMEL KAVRAMLARNet İşletme Sermayesi: Dönen varlıklar – KVYKEBT: Vergi Öncesi KarEBIT: Faiz ve Vergi Öncesi KarEBITDA: Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi KarKatma Değer: Personel giderleri ve Amortisman hariç faaliyet karı

ORANLARIN SINIFLANDIRILMASI Likidite oranları Finansal yapı oranları Faaliyet oranları Karlılık oranları Özel oranlar

LİKİDİTE ORANLARI işletmenin kısa vadeli borçlarını

ödeyebilme yeteneğinin ölçülmesinde, Çalışma sermayesinin yeterli olup

olmadığının belirlenmesinde kullanılır.

Likidite oranları ile işletme ilgilileri, yöneticiler, firmalara kısa vadeli kredi verecek olan bankalar “İşletme kısa vadeli borçlarını vadesi geldiği zaman, dönen varlıkları ile derhal ödeyebilecek midir?” sorusuna yanıt aramaktadırlar.

LİKİTİDE ORANLARI

Cari oranAsit-test oranıNakit oranDevamlı sermayenin bağımlılığı oranı

CARİ ORAN

Dönen varlıklar/ Kısa Vadeli Y.K.İşletmenin genel likidite durumunu yansıtarak işletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını ortaya koyar.

Dönen varlıklar toplamı şüpheli alacaklar karşılığı, stok değer düşüklüğü gibi aktifi düzenleyici hesapların toplamdan düşüldükten sonraki tutarını yansıtmaktadır

CARİ ORAN ANALİZİİşletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olabilmesi için cari oranın mutlaka 1’den büyük olması gerekir.

Oranın 1’den büyük olması işletmenin ödeme gücünün “emniyet marjı” olarak görülmektedir.

Genel bir kural olarak cari oranın 2 olması yeterli görülmektedir.

DİKKAT!

Cari oran küçük olsa bile;Stok devir hızı ile alacak devir hızı yüksek olan,Dönen varlıkları içinde hazır değerleri ile süratle paraya çevrilebilir değerleri fazla olan, söz konusu varlık unsurları kaliteli olan, yani satışa çıkarıldığı zaman gerçek değerini bulan işletmeler borçlarını kolaylıkla ödeyebilecektir.

ASİT TEST ORANIAsit test oranı:

(Dönen varlıklar- stoklar) KVYK

veya

Hazır değerler+ Süratle paraya çev. değerler KVYK

ASİT-TEST ORANIAsit-test oranı; cari oranı tamamlayarak onu daha anlamlı bir hale getirmektedir.

Cari orandan farkı dönen varlıklardan paraya çevrilmesi uzun bir süreyi gerektirecek kalemlerin çıkartılması suretiyle, dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara oranlanmasıdır.

İkinci formül ile birinci formül her zaman aynı sonucu vermeyebilir. İkinci formülde sadece hazır değerler(kasa, banka ve diğer nakit benzeri değerler) ve süratle paraya çevrilebilir değerler(menkul kıymetler+alacaklar) yer almaktadır.

Yani dönen varlıklar toplamından sadece stoklar kalemi değil gelecek dönemlere ait giderler de çıkarılmaktadır. İlk formülde ise dönen varlıklardan sadece stok kalemi çıkartılmaktadır.

ASİT TEST ORANI ANALİZİAsit-test oranının 1 olması genelde yeterli sayılmaktadır.

Ancak cari oranda olduğu gibi asit-test oranının 1 olması veya 1’den büyük olması her zaman işletmenin likidite durumunun iyi olduğunun bir göstergesi değildir.

NAKİT ORAN Hazır değerler/Kısa vadeli yabancı kaynaklar Hazır değerler= Nakit ve Nakit benzeri varlıklar

NAKİT ORANI(DİSPONİBİLİTE ORANI)Nakit oranı, faaliyetlerden sağlanan fon girişlerinin durması ve alacakların tahsil edilememesi durumunda işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü yansıtmaktadır.

Nakit oranı cari orana ve asit-test oranına göre daha duyarlı bir ölçüdür. Bu nedenle, birinci derece likidite oranı ismiyle de anılmaktadır.

NAKİT ORANIN ANALİZİGenel bir kural olarak oranın 0.2’nin altına düşmemesi arzulanmaktadır. Oranın 0.2’nin altına düşmesi durumunda işletmenin para durumunda sıkışık bir durum ortaya çıkar ve işletmenin yeni krediler bulma zorunluluğu doğar.

Nakit oranının büyük olması da arzulanılan bir durum değildir.

Likidite oranlarının analizinde daha önce anlatılan oranlar dışında;

Alacakların devir hızı, Stok devir hızı, Stok bağımlılık oranı, Fon yaratma gücü

İncelenerek değerlendirilmesi uygun olur.

Stok bağımlılık oranı: KVYK-(Hazır değerler+Süratle paraya çev. var.) Stoklar

STOK BAĞIMLILIK ORANIAsit-test oranının 1’den küçük olması durumunda borçların ödenmesinde işletmenin stoklara olan bağımlılığının ölçümünde kullanılan bir orandır.

Oranın paydasında yer alan stoklar verisi, satışa hazır stok kalemlerini içermektedir.

FON YARATMA GÜCÜ

EBT + Amortisman + Kıdem Tazminatları / Net satışlar

MALİ YAPI ORANLARIİşletmenin kaynak yapısının ve uzun vadeli borç ödeme gücünün ölçülmesinde mali oranlar kullanılır.

Mali oran hesaplamaları ile amaçlanan; İşletmenin öz kaynağının yeterli olup olmadığı,Kaynak yapısı içinde borç ve öz kaynak dengesi,Öz kaynak olarak yaratılan fonların ne tür dönen varlık ya

da duran varlıklara kullanıldığının ölçülmesi, İşletmenin uzun vadeli borçlarının, anapara ve faizlerinin

ödenip ödenemeyeceğinin analizi,Kaynaklardan yararlanma derecesinin belirlenmesidir.

b)Mali Oranlar(Finansal Yapı Oranları)-Yabancı kaynakların, aktif toplamına oranı-Özkaynakların, aktif toplamına oranı-Özkaynakların, toplam yabancı kaynaklara oranı-Borçların, maddi öz varlığa oranı-K.V.Y.Kaynakların, toplam kaynaklara oranı-U.V.Y.Kaynakların, toplam kaynaklara oranıİç kaynaklar(otofinansman oranı)-Duran varlıkların, öz kaynaklara oranı-Duran varlıkların, devamlı sermayeye oranı-Maddi duran varlıkların, özkaynaklara oranı-Varlıklar arasındaki ilişkilerde kullanılan oranlar -Maddi duran varlıklar/toplam varlıklar -Dönen varlıklar/toplam varlıklar -Duran varlıklar/dönen varlıklar

FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI Yabancı kaynaklar toplamı/ Aktif toplamı

veya Yabancı kaynaklar toplamı / Yab. Kaynaklar+Özkaynaklar (Pasif toplamı)

FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI ANALİZİBu oran varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir.

İşletmeye kredi verenler bu oranın küçük olmasını; işletme ortakları ise sermaye maliyetinin minimum olduğu noktada olmasını tercih ederler(Yab. Kaynak maliyeti < Özkaynak maliyeti ise)

FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI ANALİZİFinansal kaldıraç oranının büyük olması finansal kaldıracın etkisi ile işletme karlılığının artmasına ve ortakların daha fazla kar payı almalarına olanak verir.

Ancak borçlanma arttıkça mali risk artmakta ve yeni yabancı kaynaklar bulma olanağı zorlaştığından, yabancı kaynakların da maliyeti artmaktadır. Bu noktada mali kaldıracın negatif etkisi karlılık oranını azaltmaktadır.

ÖZKAYNAKLARIN AKTİF TOPLAMINA ORANI

Özkaynaklar / Aktif toplamı

veya

Özkaynaklar/ Yabancı kaynaklar+Özkaynaklar

Varlıkların yüzde kaçının işletme sahip ve ortakları tarafından finanse edildiğini ortaya koyar.

Oran, işletmenin uzun vadeli borç ödeme gücünü ortaya koyar. Oranın yüksek olması işletmenin uzun vadeli borçlarını ve bunların faizlerini ödemede zorluk yaşamayacağını gösterir.

Bu oranın zaman içerisinde yükselmesi genelde yönetimin başarısı olarak değerlendirilir.

Ancak, özkaynakların toplam kaynaklar içindeki payının yüksek olması işletmenin özkaynağa göre nispeten düşük maliyetli kredilerden yeterince yararlanmadığını gösterir.

Finansman oranı

Özkaynaklar/ Toplam borçlar

Borçlanma oranı Toplam borçlar / ÖzkaynaklarBankalara borçlanma oranı Finans kurumlarına toplam borçlar / Özkaynaklar

FİNANSMAN ORANI ANALİZİOranın en az 1 olması istenir.

Oranın 1’den küçük olması işletmeye kredi verenlerin, işletme sahip ve ortaklarına göre işletmeye daha fazla yatırım yaptıklarını gösterir.

DİĞER MALİ ORANLARBorç devir hızı

Net Satışlar / Toplam borçlar

Banka Borçları Devir Hızı: Net Satışlar / Finans kurumlarına borçlar

Borçların maddi özvarlığa oranı:

Yabancı Kaynaklar/ Maddi öz varlık*

Maddi öz varlık; özkaynak toplamından maddi olmayan duran varlıkların çıkarılması ile bulunur.

Maddi olmayan duran varlıklar, herhangi bir tasfiye durumunda paraya dönüşemeyeceği için özkaynak toplamından çıkarılması uygun görülmüştür.

Oranın 1’den küçük olması arzulanmaktadır.

KVYK/ Pasif toplamı UVYK/ Pasif toplamı

İç kaynaklar (Otofinansman oranı):

(Kar yedekleri-Birikmiş zararlar)

Ödenmiş sermayeNormal olarak oran ne kadar büyük çıkarsa işletmenin

durumu o kadar iyi sayılır.

Duran varlıkların özkaynaklara oranı:

Duran varlıklar/ Özkaynaklar

Oranın 1’den küçük olması arzulanır.

Duran varlıkların devamlı sermayeye oranı:

Duran varlıklar (Özkaynaklar+UVYK)

Bu oranın mutlaka 1’den küçük olması arzu edilir.

FAALİYET ORANLARIFaaliyet oranları; işletme faaliyetlerinde kullanılan varlıkların etkili bir biçimde kullanılıp kullanılmadığı ölçülmektedir.

Varlıkların kullanılmaları sırasındaki etkinlik derecesini gösteren bu oranlara verimlilik oranları da denilmektedir.Bu oranlara devir hızı oranları da denmektedir.

Stok devir hızı oranı:

Satılan ticari malların maliyeti /

Ortalama ticari mal stoku

Ortalama ticari mal stoku = (DB Stok + DS Stok)/2

Stok kalemlerinin ne kadar bir süre içerisinde üretim faaliyetinde tükendiğini veya satış hasılatı unsuru haline dönüştüğünü ölçmeye yarayan oranlardır.

Yıl içinde stoklarda büyük dalgalanmalar görülmemesi durumunda, ortalama stok; dönem başı stok kalemi ile dönem sonu stok kaleminin ortalaması alınarak saptanabilir.

Ancak stok hareketlerinin yıl içinde büyük dalgalanmalar göstermesi durumunda, ortalama stok her ay sonundaki stok rakamlarının basit aritmetik ortalamasının alınması suretiyle saptanabilir.

Stok devir hızının işletme çalışma alanına göre normal sayılan ölçülerden farklı olması işletmenin iyi çalışmadığının veya talepleri karşılayamayacak duruma düştüğünün göstergesidir.

Stok devir hızının düşük olması

Stokların depolama giderlerinin artmasına

Stokların fiziki vasıflarının bozulmasına

Tüketici tercihlerinin değişmesi nedeni ile stokların demode olmasına yol açmaktadır.

Stok devir hızının yüksek olması;

Tüketici taleplerinin zamanında karşılanamamasına

Sürekli sipariş verilmesi işletmenin sipariş giderlerinin artmasına neden olmaktadır.

Mamul Stok devir hızı oranı: Satılan mamulun maliyeti / Ortalama mamul stokuYarı Mamul Stok devir hızı oranı: Üretim maliyeti / Ortalama yarı mamul stokuİlk Mad. Mlz. Stok devir hızı oranı: İlk Mad. Mlz. giderleri / Ortalama İMM stoku

Alacakların devir hızı oranı

Kredili net satışlar tutarı/ Ortalama ticari alacaklar

ALACAKLARIN DEVİR HIZIAlacakların devir hızı, alacakların tahsil ve tedavül yeteneğini gösteren, ticari alacakların kalitesi ve likiditesi hakkında bir yargıya ulaşmak istenildiğinde başvurulan bir orandır.

Likidite oranlarında belirtildiği gibi alacakların devir hızı oranı, işletmenin likidite durumunun ölçülmesinde yararlanılan tamamlayıcı oranlardan birisidir.

Alacakların devir hızının artışı, işletmenin lehine yorumlanan bir durum olup, işletme sermayesinin alacaklara nispeten az miktarda bağlandığını gösterir.

Alacakların ortalama tahsilat süresi: 365/ Alacakların devir hızı

veya

Ticari alacaklar/ Kredili satışlar/ 365

Genelde ortalama tahsilat süresi alıcılara tanınan satış vadesini fazla aşmamalıdır.

Üst sınır vadeli satışlardaki vadenin I/3 fazlasıdır.

Ticari borçların devir hızı: Satıcılar+Borç senetleri / Ortalama ticari borçlar

Ticari borçların ortalama ödenme süresi:365 / Ticari borç devir hızı

Ticari borçların karşılanabilme oranı:

Satıcılar+Borç senetleri / Günlük peşin satışlarKredili satışların uygun bir biçimde yürütülüp yürütülmediğinin belirlenmesinde kredili alışların ödenme sürelerine de bakmak gerekir.

Hazır değerler devir hızı oranı:

Net satışlar /Ortalama hazır değerler

Bu rasyo ile hazır değerlerin belli bir dönemde net satışlarla kaç ayda karşılandığı öğrenilir.

Dönen varlıklar devir hızı oranı: Net satışlar / Ortalama dönen varlıklar

Bu rasyonun yüksek olması işletmenin dönen varlıklarının verimliliğinin iyi olduğunu gösterir.

Duran varlıklar devir hızı oranı:

Net satışlar / Ortalama duran varlıklar

Bu rasyo işletmede duran varlıklara aşırı bir yatırım yapılıp yapılmadığını gösterir. Bu orana ilişkin belli bir norm olmamakla beraber, oranın 2 olması uygun görülmektedir.

Toplam aktifler devir hızı oranı:

Net satışlar /Ortalama toplam aktif

Bu rasyo işletmedeki varlıkların verimliliğini ölçmek için kullanılır. Oranının düşük olması kapasitenin etkin kullanılmadığı anlamına gelebilir.

Özsermaye devir hızı oranı:

Net satışlar / Ortalama özkaynaklar

Özsermaye verimliliği tespit edilir. Oran yükseldikçe, sermayenin vermli kullanılmakta olduğu düşünülür. Ancak bu durum özkaynakların yetersizliği sebebi ile de olabilir.

KARLILIK ORANLARIKarlılık oranları ile işletmenin geçmişteki kazanç gücü ve faaliyetlerinin etkinlik derecesi değerlendirilir.

İşletmenin gerek temel olarak tüm faaliyetlerinde karlı çalışıp çalışmadığının belirlenmesinde, gerekse her bir temel faaliyetinin verimliliğinin ölçülüp değerlendirilmesinde bu oranlardan yararlanılır.

c)Kârlılık OranlarıKâr ile satışlar arasındaki ilişkileri gösteren

oranlar -Brüt satış kârı/net satışlar oranı -Faaliyet kârı/net satışlar oranı -Olağan kâr/net satışlar oranı -Dönem kârı/net satışlar oranı -Net kâr/net satışlar oranı -Faaliyet giderlerinin/net satışlara oranıKâr ile sermaye arasındaki ilişkileri gösteren

oranlar -Net kâr/öz kaynak oranı -Ekonomik rantabilite oranı -Net karın toplam varlıklara oranı

BRÜT SATIŞ KARI/ NET SATIŞLAR ORANISatılan malların satış fiyatı ile maliyeti arasındaki marjı yansıtan brüt satış karının net satış hasılatındaki yerinin önemlilik derecesini gösteren bir orandır.

Bu rasyonun yüksek olması işletme lehine olup bu rasyo ile işletmenin sektörel bazda gayri safi verimliliği hakkında bilgi sağlanır.

Faaliyet karı Net satışlarBir işletmenin esas faaliyetinden ne ölçüde karlı olduğunun saptanmasında kullanılır.

Oranın yüksek olması işletmenin lehine yorumlanır.

Bu oranın yeterli olup olmadığının saptanmasında işletmenin geçmiş yıllardaki durumuna ve aynı endüstri kolundaki işletmelerin oranlarına bakmak gerekir.

Net kar Net satışlarİşletme faaliyetlerinin net rantabilitesi hakkında bilgi verir.

Bu oranda, işletmenin kuruluş amacı dışında kalan faaliyetlerinden doğan tüm faaliyet dışı gelir ve kar unsurları ile faaliyet dışı gider ve zarar unsurları dikkate alınmaktadır.

Bu oranda net kar vergiden sonraki karı yansıtmaktadır.

Faaliyet giderleri Net satışlarFaaliyet giderlerinin dönem karı üzerindeki ağırlık derecesinin ölçümünde kullanılan bir orandır.

Giderlerin net satışlar içindeki ağırlık derecesinin saptanmasında her bir gider unsurunun ayrı ayrı net satışlara oranlanması ve yüzdelerinin bulunması olanaklıdır. Gelir tablosunun yüzde yöntemi ile analizinden her kalemin net satışlara oranı bulunmaktadır.

Net karÖzkaynakİşletme sahip ve sahipleri tarafından sağlanan kaynağın bir birimine düşen kar payını göstermektedir.

Oranın hesaplanmasında, öz sermaye dönem başı, dönem sonu veya dönemin ortalama öz sermaye tutarı olabilir.

Net kar kalemi ise genelde vergiden sonraki net karı yansıtmaktadır.

Ancak hesaplamada vergiden önceki karın kullanılması vergi oranlarındaki değişmelerin net kar üzerindeki etkisinin ortadan kalkmasına ve hatalı bir yorumdan kaçınılmasına olanak sağlar.

Net kar/ Özkaynak oranı analiziMali rantabilite olarak da bilinen bu oranın yeterli olup olmadığının saptanmasında, özkaynakların alternatif kullanım olanaklarının bilinmesi gerekir.

Örneğin; işletmenin net kar/ özkaynak oranı %10 ise ve eğer işletme özkaynaklarını tahvil almak için kullansaydı sağlayacağı kar oranı % 38 ise bu işletmenin karlı olduğunu söylemek mümkün olmayacaktır

Net kar/ Özkaynak oranı aslında işletmenin net rantabilitesi ile özkaynaklarının devir hızının çarpımına eşittir. İşletmenin net rantabilitesi ile özkaynak devir hızı arttıkça karlılık oranı da artmaktadır.

Net kar * Net satışlar = Net kar Net satışlar Özkaynak Özkaynak

Net kar/ Özkaynak oranı ayrıca net kar/ toplam varlıklar oranının öz kaynak/ toplam varlıklar oranına bölünmesi ile de elde edilebilir.Buna göre, işletmenin net kar/ toplam varlıklar oranı arttıkça karlılık oranı da yükselecektir. Buna karşın işletmenin özkaynak/ toplam varlıklar oranı arttıkça karlılık oranı azalacaktır.

Aktif devir hızı Net satışlar Aktif toplamıSatışlar ile (mevcut değerleri ile) aktiflerin dönem içinde kaç kere yenilenebileceğini ifade eder

HER ZAMAN KULLANIŞLI BİR ORAN OLMAYABİLİR! Aktiflerin mevcut değeri yanıltıcı olabilir.

Aktiflerin yenileme maliyeti ile yapılan oran analize daha uygun olacaktır!

Varlıkların karlılığı:

Net kar /Toplam varlıklarİşletmelerin çalışma sermayesi unsurlarına ve duran varlık unsurlarına yaptıkları yatırımlardan ne kadar kar elde ettikleri bu oran yardımı ile ölçülmeye çalışılır.

Yatırımların karlılığı ile varlık unsurlarının devir hızları arasında ilişki vardır. Şirketin kar marjı ile yatırımların devir hızı oranının çarpımı varlıkların karlılığını gösterir.

Ekonomik rantabilite oranı:

Vergiden önceki kar+Faiz giderleri Öz kaynaklar+ Yabancı kaynaklar

Ekonomik rantabilite oranı, işletmeye yatırılan fonların getirisini ölçmede kullanılan önemli bir orandır.

Yatırımların finansmanında kullanılan özkaynağın getirisi vergiden önceki kar olmaktadır.

Diğer taraftan vergiden önceki karın hesaplanmasında faiz giderleri indirim unsuru olarak dikkate alındığı için toplam kaynakların getirisinin ölçümünde faiz giderlerinin de vergiden önceki kar tutarına eklenmesi gerekir.

EBITDA Marjı:

EBITDANet Satışlar

Net İşletme Sermayesi Devir Hızı:

Net Satışlar / Net İşletme Sermayesi

Güvenlik oranı: Güvenlik payı Net satışlar Güvenlik payı= Gerçekleşen satış

tutarı - Başa baş noktasındaki satış tutarı

Bir işletmenin güvenlik oranı arttıkça karlılık oranı da artmaktadır.

İşletmenin güvenlik payının % 34 olması demek, satışlarda %34’lük bir azalmaya kadar karlı olacağı bunun altına düşüldüğünde işletmenin zarara uğrayacağı anlamına gelmektedir.

ÖZEL ORANLAR (HİSSE SENEDİ İLE İLGİLİ ORANLARHisse başına düşen kar oranı:

İmtiyazlı hisse senedi başına düşen kar payı:

Dağıtılacak kar İmtiyazlı hisse senedi sayısı

Adi hisse senedi başına düşen kar payı:

Dağıtılacak kar- İmtiyazlı hisse senedi sahiplerine ödenecek kar payı

Adi hisse senedi sayısı

Hisse başına düşen kar oranıOran anonim şirketlerde her bir hisse senedi başına düşen kar payını gösterir.

Oranı, imtiyazlı hisse senetleri ve adi hisse senetleri için ayrı ayrı hesaplamak gerekir.

Fiyat-Kazanç oranı:

Hisse senedi başına düşen kar payı

Hisse senedinin borsa fiyatı

İşletmeye yatırımda bulunan veya yatırımda bulunacak olan yatırımcıların hisse senetlerinin rantabilitesini öğrenmek için başvurduğu bir orandır.

Hisse senedinin plasman oranı:

Dağıtılacak kar Ödenmiş sermaye

Hisse senedinin nominal değerine kıyasla plasman oranının ne olduğunu gösterir.Hisse senetlerinin maliyet bedeli veya borsa değeri ile karşılaştırılmasına olanak verir.

Hisse senetlerinin mali değeri: Hisse senedi başına düşen kar

payı Cari faiz oranı

Oran hisse senetlerinin mali değerini gösterir.

Faizleri karşılama oranı: (mali oran)

Vergiden önceki kar+ Faiz giderleri

Faiz giderleriBu oran ile işletmenin ödemek zorunda olduğu faizleri kaç kere kazandığı tespit edilir.

İşletmenin faiz giderlerini karşılayamaması, işletmeyi mali açıdan zor durumda bırakarak iflasına dahi neden olabilir.

Sabit giderleri karşılama oranı:

Vergiden önceki kar + Faiz giderleri + Sabit giderler Faiz giderleri+ Sabit giderler

Bu oran faizleri karşılama oranını destekleyen bir orandır.Sabit giderler işletmenin sözleşmeler gereği düzenli olarak ödemesi gereken yıllık kira giderleri gibi kalemleri içermektedir.Büyük sanayi işletmelerinde oranın en az 5 olması uygun görülmektedir.

Borç karşılama oranı: (mali oran)

Net kar+Fon çıkışına neden olmayan gider kalemleri+ Faiz giderleri /Anapara taksiti+ Faiz giderleri

İşletmenin kendi faaliyetleri sonucunda yaratmış olduğu kaynakları ile faiz giderleri ve anapara taksitlerini kaç defa karşıladığı ölçülmektedir.Fon çıkışına neden olmayan giderler amortisman giderleri, itfa payları gibi kalemlerdir.Genel olarak oranın 2 olması arzulanmaktadır.

ÖRNEK UYGULAMALAR

ORAN ANALİZİA)LİKİTİDE ORANLARINet İşletme Sermayesi=Dönen V-

KVYK

2010 Yılı = 183.227.937-160.759.854=22.468.083

2011 yılı= 269.835.561 - 224.136.578= 45.698.983

2012 yılı= 220.164.974 - 145.685.423= 74.479.551.

LİKİDİTE ORANLARICari Oran : Dönen Varlıklar/K.V.Y.K.

2010: 183.227.937 / 160.759.854= 1.14 2011: 269.835.561 / 224.136.578= 1.20 2012: 220.164.974 / 145.685.423= 1.50YORUM: Net işletme sermayesinin yeterli olup olmadığını gösterir.İşletmenin

kısa vad borçlarını ödeme yeteneğini gösterir. İşletmenin 1 TL lik kısa vad borcuna karşılık kaç lira dönen varlığı olduğunu gösterir.

Sadece bu orana bakılarak yorum yapılamaz. Dönen varlıkların nakde dönüştürülebilir unsurlar içermesi gerekir. Stok devir hızınında yüksek olması avantajlı olacaktır. Cari oranın 1,5-2 olması beklenir. Bu durum da şirketimizin en iyi 2012 verilerinde olduğu görülüyor.

Asit-Test Oranı: (Dönen Varlıklar-(Stoklar+G.A.A.Gid.)/K.V.Y.K.

2010: ((183.227.937 – (64.642.338+ 0)) /160.759.854= 0.74

2011: ((269.835.561 – (63.230.045 + 0)) / 224.136.578= 0.92

2012: ((220.164.974 – (69.636.726 + 0)) / 145.685.423= 1.03

YORUM:işletmenin stoklarına bağlı olmadan kısa vad borç ödeme yeteneğini gösterir.Oranın 1 olması beklenir. 1 olması durumu, işletmenin kısa vadeli borçlarının tamamının nakit ve süratle paraya çevrilebilir değerlerle karşılanabileceğini gösterir. İşletme alacaklarının tahsilinde zorluk çekiyorsa 1 olması kötü durumu engellemez. Aynı şekilde stok devir hızı fazla olan bir işletme için asit test oranının 1’den küçük olması durumun kötü olduğunu göstermez. İşletmenin stoklarına bağlı olup olmadığına bakılmalıdır. Örnekte 2012 yılının daha iyi olduğu görülmektedir.

Nakit Oran: (Hazır Değerler+Menkul Kıymetler)/K.V.Y.K. Nakit ve benzerleri/ K.V.Y.K2010: (2.072.101 + 0 ) / 160.759.854: 0.01

2011: (7.536.750 + 0 ) / 224.136.578: 0.03

2012: (2.364.662 + 0 ) / 145.882.884: 0.02

YORUM:İşletmenin acil para durumunu yansıtmaktadır. Oranın 0,20’nin düşmemesi beklenir. Bu oranın çok yüksek olması da tercih edilmez., Oranın büyük çıkması işletmenin naktini işletme faaliyetinde kullanılmadığını,parayı mevduatta ya da menkul kıymetler de tuttuğunu gösterir. Örnekte 2011 yılının daha iyi duruda olduğu söylenebilir

Devamlı Sermayenin Bağımlılığı Oranı: (Stoklar+Ticari Alacaklar)-Ticari Borçlar))/Devamlı SermayeDevamlı Sermaye: Özkaynaklar+U.V.Y.K.

2010: ((64.642.338 + 72.357.110) – 34.394.410)) / (146.583.753 + 17.996.699)= 0.6

2011: ((63.230.045 + 87.314.530) – 34.466.278)) / (144.657.090 + 30.642.703)= 0.7

2012: ((69.636.726 + 88.175.409) – 33.571.871)) / (155.706.018 + 47.097.521)= 0.6

YORUM:Bu oran devamlı sermayenin ne kadarlık kısmının ticari borçlar

düşüldükten sonra stoklara ve ticari alacaklara bağlı hale geldiğini gösterir.

B)MALİ ORANLAR(FİNANSAL YAPI ORANLARI)Borçların, Aktif Toplamına Oranı:Finansal Kaldıraç Oranı=Yabancı Kaynaklar Toplamı/Aktif Toplamı

2010: (160.759.854+17.796.699) / 325.140.306= 0.55

2011: (224.136.578+30.642.703) / 399.436.371= 0.64

2012: (145.881.884+47.097.521) / 348.685.423= 0.55

YORUM:Yabancı kaynakların toplam kaynaklar içindeki yüzdesini ifade eder. İşletmeye kredi verenler oranın küçük olmasını arzularlar. Oranın 0,50 olması beklenir. Burada da işletmenin 2010 ve 2012 yıllarında daha iyi durumda olduğunu görüyoruz.

Özkaynakların, Aktif Toplamına Oranı:Özkaynaklar/Aktif Toplam

2010: 146.583.753 / 325.140.306 = 0.45

2011: 144.657.090 / 399.436.371= 0.36

2012: 155.706.018 / 348.685.423= 0.45

YORUM:Oranın 0,50 olması beklenir. İşletme varlıklarının ne kadarının kendi özkaynakları ile finanse edildiği bulunur. Yüksek olması alacaklıların güvenini artırırken uzun vadeli yabancı kaynaklardan yeterince yararlanılmadığını gösterir. Bu durumda şirketin 2010 ve 2012 yıllarında daha iyi durumda olduğunu görüyoruz.

Özkaynakların, Toplam Yabancı Kaynaklara Oranı: Finansman Oranı=Özkaynaklar/Toplam Yabancı Kaynaklar

2010: 146.583.753 / (160.759.854+17.796.699) = 0.82

2011: 144.657.090 / (224.136.578+30.642.703) = 0.57

2012: 155.706.018 / (145.881.884+47.097.521) = 0.80

YORUM:İşletmenin öz kaynakları ile yabancı kaynakları arasında uygun bir oranın olup olmadığını analize olanak verir. Oranın en az 1 olması istenir. Oranın yüksek olması; işletmeyi, alacaklı durumda bulunulan 3. kişilerin baskısından kurtarır. Bu şirketin öz kaynaklarının yabancı kaynaklardan az olduğunu söyleyebiliriz.

Borçların, Maddi Öz Varlığa Oranı: Borçlar/Maddi Öz VarlıkMaddi Öz Varlık: Özkaynaklar-Maddi Olmayan Duran Varlıklar

2010: (160.759.854+17.796.699) / (146.583.753 - 261.397)= 1.22

2011: (224.136.578+30.642.703) / (144.657.090 – 283.289)= 1.76

2012: (145.881.884+47.097.521) / (155.706.018 – 531.856)= 1.24YORUM:Oranın 1’den küçük olması arzulanmaktadır. Bu şirkette 2010 yılını daha iyi durumda olduğu söylenebilir.

K.V.Y.Kaynakların, Toplam Kaynaklara Oranı: K.V.Y.K./Pasif Toplam

2010: 160.759.854 / 325.140.306 = 0.49

2011: 224.136.578 / 399.436.371= 0.56

2012: 145.881.884 / 348.685.423= 0.42

YORUM:İşletme varlıklarının yüzde kaçının kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Oranın yüksek olması, aktifin büyük bir bölümünün kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse edildiğini gösterir. Genelde orarın 0,30’dan fazla olmaması arzulanır. Bu şirkette 2012 yılını daha iyi durumda olduğu söylenebilir.

U.V.Y.Kaynakların, Toplam Kaynaklara Oranı: U.V.Y.K./Pasif Toplam

2010: 17.796.699 / 325.140.306 = 0.05

2011: 30.642.703 / 399.436.371= 0.08

2012: 47.097.521 / 348.685.423= 0.14

YORUM:Uzun vadeli kaynakların toplam pasif içindekipayını gösterir. Oranın yüksekliği işletmenin kullandığı kaynaklar arasında uzun vadeli borçların oransal öneminin fazla olduğunu ifade eder. Uzun vadeli yabancı kaynakların kısa vadeli yabancı kaynaklardan fazla olması beklenir. Bu şirkette 2012 yılının daha iyi durumda olduğu söylenebilir.

İç Kaynaklar(Otofinansman Oranı): (Kâr Yedekleri-Birikmiş Zararlar)/Ödenmiş Sermaye

2010: (0 -0) / 36.251.712 = 0

2011: (6.191.886 – 0) / 40.000.000 = 0.15

2012: (6.191.886 – 0) / 40.000.000= 0.15

YORUM:İşletmenin otofinansman yoluyla yaratmış olduğu kaynakların ölçülmesinde bu orandan yararlanılır. Oran ne kadar fazla çıkarsa işletme için o kadar iyidir. Bu şirket 2011 ve 2012 yıllarında oto finansmanda daha iyi durumdadır.

Duran Varlıkların, Öz Kaynaklara Oranı:Duran Varlık/Özkaynaklar

2010: 141.912.369 / 146.583.753 = 0.97

2011: 129.600.810 / 144.657.090 = 0.90

2012: 128.520.449 / 155.706.018 = 0.83

YORUM:Özkaynakların ne kadarının duran varlıkta kullanıldığını gösterir. 1’den küçük olması beklenir, büyük olması duran varlıkların yabancı kaynaklarla temin edildiğini gösterir. Burada da 2012 yılının daha iyi durumda olduğunu görüyoruz.

Duran Varlıkların, Devamlı Sermayeye Oranı: Duran Varlıklar/Devamlı Sermaye

2010: 141.912.369 / (146.583.753 + 17.996.699)= 0.86

2011: 129.600.810 / (144.657.090 + 30.642.703)= 0.74

2012: 128.520.449 / (155.706.018 + 47.097.521)= 0.63

YORUM:Oranın küçük olması beklenir. Büyük olması işletmenin kısa vadeli yabancı kaynak kullanarak duran varlık aldığını gösterir. Burada da 2012 yılında işletmenin daha iyi durumda olduğunu görüyoruz.

Maddi Duran Varlıkların, Özkaynaklara Oranı:Maddi Duran Varlık/Öz Kaynaklar

2010: 99.220.076 / 146.583.753 = 0.68

2011: 81.896.655 / 144.657.090 = 0.57

2012: 89.005.532 / 155.706.018 = 0.57

YORUM:Maddi duran varlıkların ne ölçüde öz kaynaklarla finanse edildiğinin saptanmasında kullanılan bir orandır. Oranın 1’den küçük olması arzulanır. Bütün yıllarda 1 in altında olması şirketimiz için iyidir.

***VARLIKLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERDE KULLANILAN ORANLAR:

-Maddi Duran Varlıklar/Toplam Varlıklar:

2010: 99.220.076 / 325.140.306 = 0.31

2011: 81.896.655 / 399.436.371 = 0.21

2012: 89.005.532 / 348.685.423 = 0.26

YORUM:Maddi duran varlıkların toplam varlıklar içindeki payını gösterir. Şirketimizde maddi duran varlıkların en büyük payı 2010 yılındadır.

- Dönen Varlıklar/Toplam Varlıklar:

2010: 183.227.937 / 325.140.306 = 0.56

2011: 269.835.561 / 399.436.371 = 0.68

2012: 220.164.974 / 348.685.423 = 0.63

YORUM:Dönen varlıkların toplam varlıklar içindeki payını gösterir. Şirketimizde dönen varlıkların en büyük payı 2011 yılındadır.

- Duran Varlıklar/Dönen Varlıklar:

2010: 141.912.369 / 183.227.937 = 0.77

2011: 129.600.810 / 269.835.561= 0.48

2012: 128.520.449 / 220.164.974= 0.58

YORUM:Bu oran dönen varlıklar ile duran varlıklar arasında ki dağılımı analiz etmeye imkan verir. Ticari işletmelerde oranın 1’den küçük olması beklenirken, üretim işletmelerinde, özellikle yatırımda bulunan şirketlerde oran 1’den büyük olabilir. Şirketimizde bütün yıllarda 1’in altındadır.

C)KÂRLILIK ORANLARI***Kâr İle Satışlar Arasındaki İlişkileri Gösteren Oranlar -Brüt Satış Kârı/Net Satışlar Oranı: Brüt Satış Kârı/Net Satışlar

2010: 55.707.433 / 182.852.424 = 0.30

2011: 78.815.306 / 221.400.812 = 0.36

2012: 79.433.477 / 233.628.736 = 0.34

YORUM: Gelir tablosunda yer alan çeşitli kâr kalemleri ile net satışlar arasındaki ilişkileri analiz etmede kullanılır. Oranın yüksek olması beklenir. Şirketimizde en yüksek oran 2006 yılında olduğu görünüyor.

-Faaliyet Kârı/Net Satışlar Oranı: Faaliyet Kârı/Net Satışlar

2010: 21.866.283 / 182.852.424 = 0.12

2011: -6.243.277 / 221.400.812 = -0.03

2012: 12.691.866 / 233.628.736= 0.05

YORUM: İşletmenin esas faaliyetinden ne kadar kar sağladığı saptanır. Yüksek olması beklenir. Yeterlilik aynı faaliyeti yapan işletmelerle kıyaslanarak yapılır. Şirketimizde 2006 yılında esas faaliyetinden kar sağlamadığı görünmektedir.

-Olağan Kâr/Net Satışlar Oranı: Olağan Kâr/Net Satışlar2010: 48.948.589 / 182.852.424 = 0.27

2011: 41.894.033 / 221.400.812 = 0.19

2012: 60.914.717 / 233.628.736= 0.26

YORUM:Olağan kar faaliyet karından fazla olamaz, fazlaysa diğer olağan gelirler fazla demektir. Şirketimizde olağan karlar faaliyet karından 2006 yılında büyüktür.

-Dönem Kârı/Net Satışlar Oranı: Dönem Kârı/Net Satışlar

2010: 21.886.283 / 182.852.424 = 0.12

2011: -6.243.277 / 221.400.812 = -0.03

2012: 12.691.866 / 233.628.736= 0.5

YORUM: Her yüz liralık satış içinde vergiden önceki kar tutarını gösterir.

-Dönem Net Kârı/Net Satışlar Oranı: Net Kâr/Net Satışlar

2010: 15.557.841 / 182.852.424 = 0.09

2011: -1.072.323 / 221.400.812 = 0,00

2012: 11.048.928 / 233.628.736= 0.05

YORUM:Oran, işletme faaliyetlerinin net rantabilitesi hakkında bilgi verir. Ve net kârın, net satışlar içindeki yüzde payını göstermektedir.

-Faaliyet Giderlerinin/Net Satışlara Oranı: Faaliyet Giderleri/Net Satışlar

2010: 47.586.306 / 182.852.424 = 0.26

2011: 56.738.925 / 221.400.812 = 0.26

2012: 71.507.037 / 233.628.736 = 0.31

YORUM:Faaliyet giderlerinin net satışlara oranını gösterir.

***KÂR İLE SERMAYE ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖSTEREN ORANLAR-

Net Kâr/Öz Kayna (Mali Rantabilite Oranı)

2010: 15.557.841 / 146.583.753 = 0.11

2011: -1.072.323 / 144.657.090 = -0.01

2012: 11.048.928 / 155.706.018 = 0.07

YORUM:Mali rantabilite oranı diye de anılan söz konusu oranın yeterli olup olmadığının saptanmasında, öz kaynakların alternatif kullanılış olanaklarının bilinmesi gerekir. Şirket sermayesinin verimli kullanılıp kullanılmadığını gösterir.

-Ekonomik Rantabilite Oranı:(Vergiden Önceki Kâr+Faiz Giderleri)/(Öz Kaynaklar+Yabancı Kaynaklar)

2010: (21.866.283 + 24.326.539) / (146.583.753 + 17.796.699) = 0.28

2011: (-6.243.277 + 37.233.954) / (144.657.090 + 30.642.703) = 0.21

2012: (12.691.866 + 33.069.421) / (155.706.018 + 47.097.521) = 0.23YORUM:İşletmeye yatırılan fonlardan yararlanmadaki başarısını gösterir.

-Net Karın Toplam Varlıklara Oranı:Net Kâr/Toplam Varlık

2010: 15.557.841 / 325.140.306 = 0.05

2011: -1.072.323 / 399.436.371 = 0.00

2012: 11.048.928 / 348.685.423 = 0.03

YORUM:Oran, varlıkların işletmede ne ölçüde verimli kullanılıp kullanılmadığının saptanmasında kullanılır.

DEVİR HIZI ORANLARI ÇALIŞMA DURUMUNUN ANALİZİNDE KULLANILAN ORANLAR (FAALİYET ORANLARI)

. Stok devir hızı Mamul stok devir hızı Ticari alacakların devir hızı , ortalama

tahsilat süresi Duran varlık devir hızı, özkaynak devir

hızı vs

MAMUL STOK DEVİR HIZI:Satışların Maliyeti/ort. Stok

154.195.259/ 63.230.045+69.636.726 2

HASTANELERDE KULLANILAN PERFORMANS GÖSTERGELERİ 1. Ortalama Kalış Günü Oranı   Bir hastanın hastanede kaldığı ortalama gün

sayısıdır. Dönem içinde yatılan toplam günün, dönem içinde taburcu olan ve ölen hasta sayısının toplamına oranlanmasıyla bulunur.

  Ortalama Kalış Süresi = Yatılan Gün

Sayısı Taburcu Olan H.S. +

Ölen H.S.  

YATAK İŞGAL ORANI

Bir hastanede bulunan hasta yataklarının kullanımda olduğu ortalama sürenin oranıdır. Diğer bir ifadeyle hastane yataklarının hangi oranda kullanıldığını gösterir

  Yatak İşgal Oranı = Hastanede Yatılan

Gün Sayısı Dönemdeki Gün Sayısı x

Yatak Sayısı

YATAK FİYATININ BELİRLENMESİ

Yatak Fiyatı = İstenilen Odalar Bölümü Geliri Yatak sayısı x Yatak İşgal Oranı x

365

POLİKLİNİK HİZMETİ ORANI: Hekimlerin verdikleri poliklinik hizmeti

sayısını gösterir. Poliklinik Hizmeti Oranı = Poliklinik Hasta Sayısı / Toplam Hekim Sayısı

AMELİYAT (OPERASYON) DOKTOR ORANI

Doktorların gerçekleştirdikleri operasyon hizmeti sayısını gösterir.

Operasyon Doktor Oranı = Toplam Operasyon Sayısı / Toplam Hekim Sayısı

HASTA DOKTOR ORANI

Doktorların belirli bir dönemde baktıkları hasta sayısını gösterir. Bu oran her servis için ayrı ayrı hesaplanmalıdır.

Hasta Doktor Oranı = Toplam ayakta tedavi gören hasta sayısı / Toplam DoktorSayısı

YATAK DEVİR HIZI ORANI

  Yatak başına düşen hasta sayısını

belirleyen orandır. Hastane yataklarının etkin ve ekonomik kullanılıp kullanılmadığını analiz etmekte kullanılır.

Yatak Devir Hızı Oranı = Yatan Hasta Sayısı Yatak Sayısı

YATAN HASTA ORANI  Yatan hasta oranı, yatan hasta sayısının,

ayakta tedavi edilen hasta sayısına oranlanmasıyla bulunur.

Yatan Hasta Oranı = Yatan Hasta Sayısı x100

Acil Servise ve Polikliniğe Başvuran

Hasta Sayısı

YATAK DEVİR ARALIĞI ORANI

İki yatak işgali arasında bir yatağın ortalama kaç gün boş kaldığını gösterir.

Yatak Devir Aralığı = Kullanılmayan toplam Hasta

Bakım Gün S. / Taburcu Edlen Hasta sayısı

.

GELİR – GİDER ORANI

Gelirin giderleri karşılama oranını gösterir. Gelir/Gider Oranı = Yıllık Döner Sermaye

Geliri / Yıllık Döner Sermaye Gideri  

GİDER/HASTA GÜNÜ ORANI Hasta günü başına yapılan gideri gösterir. Gider/Hasta Günü Oranı = Yıllık Döner

Sermaye Gideri / Hasta Günü

KAPASİTE KULLANIM ORANI  Hastanelerde kapasite kullanım oranının da

bilinmesi önem taşımaktadır. Kapasite kullanım oranı aşağıdaki gibi hesaplanır:

Kapasite Kullanım Oranı= Yatan Hasta Sayısı x Ort.Yatış Süresi / Fiili Ya t.Say. x 365

Bin TL Brüt satışlar 15.000 Satılan Hizmet Maliyeti 10.200 Genel Yönetim Giderleri 2. 600

.. Diğer Olağan Gelirler 800 Diğer Olağan Giderler 300 Dönen Varlıklar 6.000 . Duran Varlıklar 19.000. Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4.000 Uzun vadeli yabancı kaynaklar 10.000 Öz Kaynaklar 11.000

Yukarıdaki bilgilere göre işletmenin Aktif toplamı kaç Tl dır?

İşletmenin Brüt satış karı tutarı nedir? İşletmenin brüt satış karı oranı,faaliyet kar oranı

dönem karı oranı, cari oranı kaçtır? İşletmenin dönen varlıkların toplam aktif içindeki

yüzdesi kaçtır? İşletmenin , net işletme sermayesi, devamlı

sermayesi tutarları kaç TL dır?

Hastanede dönem içinde acil servis ve polikliniğe başvuran hasta sayısı 30.000, bu hastalardan yatan hasta sayısı 6.000 kişi olmuştur. Hastanede acil ve poliklinikte çalışan doktor sayısı 5 kişidir. Hastanenin yatan hasta oranı kaçtır?

BORSA ŞİRKETLERİNDEN ÖRNEK UYGULAMALAR

KARŞILAŞTIRMALI TABLOLAR

1.1. CARİ ORAN

1.2. ASİT TEST ORAN I

1.3. NAKİT ORAN

 1.4. DEVAMLI SERMAYENİN BAĞLILIĞI ORANI

1.5. STOK BAĞIMLILIK ORANI

STOK BAĞIMLILIK ORANI

2. MALİ YAPI ORANLARI

4. KARLILIK ORANLARI,

4.1. KAR İLE SATIŞLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖSTEREN ORANLAR

4.2. KAR İLE SERMAYE ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖSTEREN ORANLAR

 4.1. KAR İLE SATIŞLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖSTEREN ORANLAR

4.2. KAR İLE SERMAYE ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ GÖSTEREN ORANLAR

ÖRNEK UYGULAMA 2

Vestel

LİKİDİTE ORANLARI

MALİ ORANLAR

KARLILIK ORANLARI