View
327
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, KiÓm to¸n ®· trë thµnh
nhu cÇu tÊt yÕu ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
kinh doanh vµ chÊt lîng qu¶n lý cña c¸c Doanh nghiÖp. T¹i
ViÖt Nam, ho¹t ®éng KiÓm to¸n ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn
c¶ vÒ quy m«, chÊt lîng, còng nh c¸c lÜnh vùc ®îc KiÓm
to¸n. Nh÷ng C«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp ra ®êi ®· kh¼ng
®Þnh ®îc vÞ thÕ cña ngµnh KiÓm to¸n ë níc ta. Cïng víi sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc KiÓm to¸n trë
thµnh mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi th«ng tin tµi
chÝnh cña c¸c Doanh nghiÖp.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n
- T vÊn thuÕ em nhËn thÊy chu tr×nh hµng tån kho lµ mét
trong nh÷ng chu tr×nh phøc t¹p, dÔ x¶y ra gian lËn vµ thêng
®îc KiÓm to¸n C«ng ty chó träng trong c¸c cuéc KiÓm to¸n
b¸o c¸o Tµi chÝnh. V× vËy, em ®· chän ®Ò tµi :"Hoµn
thiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm
to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n -
T vÊn thuÕ" lµm chuyªn ®Ò b¸o c¸o thùc tËp cña m×nh.
Môc tiªu cña b¸o c¸o thùc tËp lµ dùa trªn lý luËn chung vÒ
KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån kho trong quy tr×nh KiÓm
to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh vµ thùc tÕ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng
tån kho do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thùc
hiÖn ë mét ®Ó tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a lý thuyÕt vµ thùc
tÕ, tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
KiÓm to¸n Hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh
t¹i C«ng ty.
PHÇN 1
C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng tån
kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH
I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N
1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho
¶nh hëng tíi c«ng t¸c KiÓm to¸n.
1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho
-Hµng tån kho lµ tµi s¶n lu ®éng cña Doanh nghiÖp
biÓu hiÖn díi d¹ng vËt chÊt cô thÓ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c
nhau, tuú thuéc vµo lo¹i h×nh Doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm
ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Hµng tån kho
trong Doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm: hµng ho¸ dù tr÷
cho lu th«ng ( kÓ c¶ sè hµng ®em göi b¸n hoÆc lµ hµng ho¸
®ang ®i ®êng ). Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp s¶n
xuÊt gåm: Nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dù tr÷ cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, Thµnh phÈm, S¶n phÈm hoµn thµnh, S¶n phÈm dë
dang vµ Hµng göi b¸n hoÆc lµ Hµng ®ang ®i ®êng.
- Hµng tån kho cã c¸c ®Æc ®iÓm:
+ Hµng tån kho ¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ vèn hµng b¸n
v× vËy ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn trong n¨m.
+ Hµng tån kho thêng chiÕm tû träng lín so víi tæng tµi
s¶n lu ®éng trong Doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu chñng lo¹i
vµ qu¸ tr×nh qu¶n lý rÊt phøc t¹p.
+ Hµng tån kho ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua sè lîng chÊt l-
îng, t×nh tr¹ng hµng tån kho.
+ Hµng tån kho ®î b¶o qu¶n cÊt tr÷ ë nhiÒu níi kh¸c
nhau nhiÒu ®èi tîng qu¶n lý kh¸c nhau cã ®¾c ®iÓm b¶o
qu¶n kh¸c nhau ®iÒu nµy dÉn tíi kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån
kho gÆp nhiÒu khã kh¨n.
- Chu tr×nh vËn ®«ng cña hµng tån kho b¾t ®Çu tõ
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô sang s¶n phÈm dë dang råi
®Õn thµnh phÈm hµng ho¸. Sù vËn ®éng cña hµng tån kho
¶nh hëng tíi nhiÒu kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh nh chi
phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, gi¸ vèn hµng
b¸n, chi phÝ s¶n phÈm dë dang, dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån
kho… Lµ nh÷ng chØ tiªu thÓ hiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, ®Þnh híng ph¸t triÓn cña Doanh nghiÖp. Khi thùc
hiÖn KiÓm to¸n th× chu tr×nh hµng tån kho lu«n lµ mét chu
tr×nh KiÓm to¸n quan träng trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi
chÝnh.
1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh.
chøc n¨ng mua hµng
Khi cã nhu cÇu mua hµng th× c¸c bé phËn cã liªn quan
sÏ lËp phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng. Sau khi phiÕu ®Ò nghÞ
mua hµng ®îc phª chuÈn bé phËn cung øng sÏ lËp ®¬n ®Æt
hµng vµ göi cho nhµ cung cÊp ®· lùa chän.
PhiÕu yªu cÇu mua hµng do bé phËn cã tr¸ch nhiÖm
lËp (nh bé phËn vËt t). PhiÕu ®îc lËp theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt
hoÆc lËp ®ét xuÊt.
§¬n ®Æt hµng: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng
®· ®îc phª chuÈn cña Gi¸m ®èc (hoÆc ngêi phô tr¸ch) bé
phËn mua hµng lËp ®¬n ®Æt hµng ®Ó göi cho nhµ cung
cÊp. MÉu cña ®¬n ®Æt hµng ®îc thiÕt kÕ s½n cã ®Çy ®ñ
c¸c cét cÇn thiÕt nh»m h¹n chÕ tèi ®a c¸c sai sãt.
Chøc n¨ng nhËn hµng
Khi bªn nhµ cung cÊp giao hµng bé phËn nhËn hµng sÏ
dùa trªn ®¬n ®Æt hµng ®Ó kiÓm tra vÒ mÉu m·, sè lîng,
chñng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt vµ thêi gian gia hµng, cuèi
cïng trëng nhãm ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm nhËn hµng. Bé phËn
nhËn hµng ph¶i ®éc lËp víi bé phËn kho vµ bé phËn kÕ to¸n.
Chøc n¨ng lu kho
Hµng ®îc chuyÓn tíi kho vµ hµng sÏ ®îc kiÓm tra vÒ
chÊt lîng, sè lîng vµ sau ®ã cho nhËp kho. Mçi khi nhËp ®ñ
kho thñ kho ph¶i lËp phiÕu nhËp kho vµ sau ®ã bé phËn kho
ph¶i th«ng b¸o cho phßng kÕ to¸n vÒ sè lîng hµng nhËn vµ
cho nhËp kho.
Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t hµng ho¸
§èi víi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× xu©t kho cã 2 lý do c¬
b¶n lµ xuÊt cho néi bé ( cho s¶n xuÊt, cho qu¶n lý Doanh
nghiÖp ) vµ xuÊt b¸n.
- XuÊt vËt t, hµng ho¸ cho néi bé: Khi cã hîp ®ång s¶n
xuÊt míi hoÆc theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc c¸c nhu cÇu vËt
t trong néi bé Doanh nghiÖp c¸c bé ph©n sÏ lËp phiÕu xin
lÜnh vËt t, bé phËn vËt t lËp phiÕu xuÊt kho (khi phiÕu xin
lÜnh vËt t ®îc phª chuÈn ).
PhiÕu xin lÜnh vËt t: Do bé phËn s¶n xuÊt (hoÆc c¸c bé
phËn kh¸c) c¨n cø nhu cÇu s¶n xuÊt (hoÆc nhu cÇu b¸n hµng
hoÆc qu¶n lý Doanh nghiÖp), ngêi phô tr¸ch bé phËn ®ã
lËp phiÕu xin lÜnh vËt t trong ®ã ph¶i ghi râ lo¹i vËt t, sè m·,
chóng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng vµ thêi gian giao vËt
t.
- XuÊt khi ®Ó b¸n: C¨n cø vµo ®¬n ®Æt mua bé phËn
tiªu thô lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ lËp phiÕu xuÊt kho, ngoµi
ra bé phËn vËn chuyÓn ph¶i lËp chøng tõ vËn chuyÓn.
Ho¸ ®¬n b¸n hµng: §îc bé phËn tiªu thô lËp thµnh
nhiÒu liªn ®Ó lu ë cuèng vµ giao cho kh¸ch hµng, giao cho
bé phËn kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n vµ ghi sæ. Trong ho¸ ®¬n
ghi râ c¸c néi dung nh ngµy th¸ng giao hµng, lo¹i hµng giao.
m· sè, chóng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sæ lîng, ®¬n gi¸ vµ
thµnh tiÒn thµnh to¸n.
PhiÕu xuÊt kho: §îc bé phËn vËt t hoÆc bé phËn b¸n
hµng lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó lu cuèng, xuÊt kho vµ ghi sæ
kÕ to¸n. PhiÕu xuÊt ghi râ c¸c néi dung nh lo¹i vËt t, hµng
ho¸ chñng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng vµ ngµy xuÊt.
Chøng tõ vËn chuyÓn (vËn ®¬n): Do bé phËn vËn
chuyÓn lËp hoÆc C«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn lËp
(nÕu thuª dÞch vô vËn chuyÓn). §©y lµ tµi liÖu minh chøng
cho viÖc hµng ®· ®îc xuÊt kho giao cho kh¸ch, chøng tõ vËn
chuyÓn ®îc ®Ýnh kÌm víi phiÕu xuÊt kho hoÆc ho¸ ®¬n b¸n
hµng lµm minh chøng cho nghiÖp vô b¸n hµng.
Chøc n¨ng s¶n xuÊt
KÕ ho¹ch vµ lÞch tr×nh s¶n xuÊt ®îc x©y dùng dùa vµo
c¸c íc to¸n vÒ nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña C«ng ty còng
nh dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ hµng tån kho hiÖn cã. Do vËy
nã cã thÓ b¶o ®¶m r»ng C«ng ty sÏ s¶n xuÊt nh÷ng hµng
ho¸ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng ø
®äng hµng ho¸ hoÆc khã tiªu thô ®èi víi mét sè hµng ho¸ cô
thÓ.ViÖc s¶n xuÊt theo kÕ ho¹c vµ lÞch tr×nh cã thÓ gióp
C«ng ty b¶o ®¶m vÒ viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nh
nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng cho yªu cÇu s¶n xuÊt trong
kú.
Tr¸ch nhiÖm víi hµng ho¸ trong giai ®o¹n s¶n xuÊt
thuéc vÒ nh÷ng ngêi gi¸m s¸t s¶n xuÊt. Nguyªn vËt liÖu ®îc
chuyÓn tíi ph©n xëng cho tíi khi c¸c s¶n phÈm ®îc hoµn
thµnh vµ ®îc chuyÓn vµo kho s¶n phÈm th× ngêi gi¸m s¸t
s¶n xuÊt ®îc ph©n c«ng theo dâi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm
so¸t vµ n¾m ch¾c tÊt c¶ t×nh h×nh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. C¸c chøng tõ sæ s¸ch ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó ghi
chÐp vµ theo dâi gåm c¸c phiÕu yªu cÇu sö dông, phiÕu
xuÊt kho, b¶ng chÊm c«ng, c¸c b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ vµ
hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ.
Lu kho thµnh phÈm
§©y lµ chøc n¨ng nh»m b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n cña
Doanh nghiÖp khi vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm ®îc nhËp
kho. C«ng viÖc nµy Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc canh phßng
b¶o vÖ tr¸nh mÊt m¸t, tr¸nh bÞ l¹m dông tµi s¶n, ®ång thêi
sö dông c¸c trang thiÕt bÞ b¶o qu¶n nh»m ®¶m b¶o ®iÒu
kiÖn b¶o qu¶n vËt chÊt. Khi nhËp kho hay xuÊt kho c¸c bªn
ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê hîp lÖ thñ kho míi ®îc nhËp,
xuÊt kho. MÆt kh¸c thñ kho lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi
s¶n m×nh tr«ng coi vµ ph¶i ghi chÐp ®Ó theo dâi vÒ sè lîng
vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm nhËp – xuÊt – tån kho.
XuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô
XuÊt thµnh phÈm chØ ®îc thùc hiÖn khi ®· nhËn ®îc sù
phª chuÈn, thêng lµ ®¬n ®Æt mua hµng cña kh¸ch hµng.
Khi xuÊt kho thµnh phÈm ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho. Bé phËn
vËn chuyÓnph¶i lËp phiÕu vËn chuyÓn hµng cã ®¸nh sè thø
tù tõ tríc vµ chØ râ hµng ho¸ ®îc vËn chuyÓn. PhiÕu vËn
chuyÓn hµng ®îc lËp thµnh ba liªn, liªn thø nhÊt ®îc lËp t¹i
phßng tiÕp vËn ®Ó lµm chøng tõ minh chøng vÒ viÖc vËn
chuyÓn, liªn thø hai ®îc sÏ ®îc göi tíi phßng tiªu thô hoÆc bé
phËn tÝnh tiÒn kÌm theo. §¬n ®Æt mua cña kh¸ch hµng ®Ó
lµm c¨n cø ghi ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng vµ liªn thø ba sÏ ®îc
®Ýnh kÌm bªn ngoµi bao kiÖn cña hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh
vËn chuyÓn. Ho¹t ®éng kiÓm so¸t nµy sÏ gióp cho kh¸ch
hµng kiÓm tra ®îc phiÕu vËn chuyÓn hµng g¾n trªn bao
kiÖn hµng nh»m x¸c ®Þnh xem cã sù kh¸c biÖt g× gi÷a sè
hµng ®Æt mua víi sè hµng thùc nhËn kh«ng. Trong trêng hîp
hµng ho¸ ®îc v©n chuyÓn thuª bëi mét C«ng ty tiÕp vËn
th× phiÕu vËn chuyÓn sÏ ®îc lËp thªm mét thø liªn thø t, liªn
nµy sÏ ®îc giao cho bªn cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn ®Ó
lµm c¨n cø tÝnh cíc phÝ.
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh hëng ®Õn
KiÓm to¸n.
Víi nh÷ng ®Æc trng nh trªn, yªu cÇu thùc hiÖn tèt c«ng
t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ®iÒu kiÖn quan
träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc, gãp phÇn vµo c«ng t¸c qu¶n lý,
thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé cho s¶n
xuÊt còng nh tiªu thô, nh»m ng¨n chÆn c¸c hiÖn tîng mÊt
m¸t, hao hôt, l·ng phÝ trong kinh doanh.
2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n.
KÕ to¸n hµng tån kho ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn
t¾c quèc tÕ:
- Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã
thêi h¹n hoÆc Ýt nhÊt kh«ng bÞ gi¶i thÓ trong t¬ng lai gÇn
th× ph¶i lËp BCTC ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n theo gi¸ gèc,
kh«ng theo gi¸ thÞ trêng.
- Nguyªn t¾c vÒ tÝnh chia c¾t niªn ®é cña c¸c n¨m lµ g¾n
chi phÝ vµo c¸c n¨m tµi chÝnh liªn quan vµ chØ cã nh÷ng chi
phÝ ®ã mµ th«i.
- Nguyªn t¾c tÝnh nhÊt qu¸n: Trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n hµng
tån kho mäi kh¸i niÖm, nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n
ph¶i ®îc thùc hiÖn nhÊt qu¸n. NÕu cã thay ®æi th× ph¶i
gi¶i thÝch râ rµng vµ nªu trong phô lôc BCTC cïng víi ¶nh h-
ëng cña chóng lªn kÕt qu¶.
- Nguyªn t¾c gi¸ gèc: gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo
gi¸ gèc.
- Nguyªn t¾c thËn träng: ®Ó quyÕt to¸n ngêi ta so s¸nh
gi÷a gi¸ gèc vµ gi¸ thÞ trêng. NÕu gi¸ thùc tÕ thÊp h¬n chi
phÝ mua ph¶i h¹ch to¸n mét kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng
tån kho.
- Nguyªn t¾c kh«ng bï trõ: viÖc gi¶m gi¸ hµng tån kho kh«ng
thÓ ghi chÐp trùc tiÕp vµo viÖc gi¶m gi¸ mua. Nã ph¶i ®îc
gi÷ nguyªn sau ®ã hoµn nhËp ®Ó x¸c ®Þnh l·i vµ viÖc mÊt
gi¸ lµ ®èi tîng cña mét kho¶n dù phßng.
- Nguyªn t¾c ghi chÐp kÕ to¸n: C¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt
ph¶i thùc hiÖn kiÓm kª thêng xuyªn tuy nhiªn c¸c C«ng ty
kh«ng thùc hiÖn quy ®Þnh nµy mµ chØ thùc hiÖn kiÓm kª
®Þnh kú. Trong hÖ thèng kiÓm kª thêng xuyªn nhËp, xuÊt
hµng tån kho ®îc ghi nhËn ngay trong khi chóng ta thùc
hiÖn, cßn kiÓm kª ®Þnh kú th× hµng tån kho ®Çu kú ®îc
gi÷ nguyªn cuèi kú.
2.2. VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸.
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho quèc tÕ vµ
nguyªn t¾c h¹ch to¸n hµng tån kho cña ViÖt Nam th× hµng
tån kho ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ (hay cßn gäi lµ
gi¸ phÝ) ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i hµng.
TrÞ gi¸ hµng nhËp kho ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng
lo¹i vËt t, hµng hãa theo nguån h×nh thµnh vµ thêi ®iÓm
tÝnh gi¸. Hµng nhËp kho cã thÓ tõ hai nguån lµ mua vµo vµ
Doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt.
§èi víi hµng mua ngoµi:
§èi víi hµng tù s¶n xuÊt:
§èi víi hµng tån kho v× trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp
kho kh¸c nhau ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong kú h¹ch to¸n
nªn viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®©y:
Gi¸ thùc tÕ
Gi¸ mua
Chi phÝthu mua
C¸c kho¶ngi¶m gi¸ hµng mua
= -+
Gi¸ thùc tÕ
Gi¸ thµnh c«ng x
ëng
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt
chung.
= + +=
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ theo gi¸ h¹ch to¸n.
2.3. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nãi chung, hµng tån kho
nãi riªng, mäi sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸
trÞ ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn chøng tõ gèc nh: phiÕu nhËp kho,
phiÕu xuÊt kho, hãa ®¬n b¸n hµng, biªn b¶n kiÓm kª, thÎ
kho,...
§ång thêi víi qu¸ tr×nh trªn h¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i
®îc h¹ch to¸n c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. §Ó h¹ch to¸n ®-
îc nh vËy, kÕ to¸n hµng tån kho ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n chi tiÕt lµ theo dâi tõng thø, tõng chñng lo¹i, quy
c¸ch vËt t, hµng hãa theo tõng ®Þa ®iÓm qu¶n lý vµ sö
dông. H¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o vÒ sù
khíp ®óng c¶ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt gi÷a thùc tÕ víi sè lîng
ghi trªn sæ kÕ to¸n, gi÷a sè tæng hîp vµ sè chi tiÕt. HiÖn
nay, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña ViÖt Nam, Doanh
nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong ba ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
chi tiÕt ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p sæ
®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ph¬ng ph¸p sæ sè d.
2.4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:
Trong mét Doanh nghiÖp hay mét ®¬n vÞ kÕ to¸n chØ
®îc ¸p dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån
kho nh sau:
- Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: ®©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n hµng tån kho b»ng c¸ch theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc
cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt kho vËt t, hµng hãa trªn
sæ s¸ch. Theo ph¬ng ph¸p nµy mäi biÕn ®éng t¨ng gi¶m
hµng tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng
®îc ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n liªn quan sau:
+ TK151 – Hµng mua ®ang ®i dêng.
+ TK152 – Nguyªn vËt liÖu.
+ TK 153 – C«ng cô dông cô.
+ TK 154 – S¶n phÈm dë dang.
+ TK 155 – Thµnh phÈm.
+ TK 156 – Hµng hãa.
+ TK 157 – Hµng göi b¸n.
+ TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú; lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån
kho cuèi kú cña vËt t, hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ
tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®· xuÊt trong kú theo
c«ng thøc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy mäi sù t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng
tån kho kh«ng ®îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho,
mµ chØ theo dâi qua c¸c tµi kho¶n trung gian sau ®©y:
+ TK 611 – Mua hµng.
+ TK 631 – Gi¸ thµnh.
+ Tk 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n.
TrÞ gi¸ hµng
tån cuèi kú
TrÞ gi¸ hµng xuÊt trong
kú
TrÞ gi¸ hµng tån
®Çu kú
TrÞ gi¸ hµng nhËp
trong kú
= + -
Ngoµi c¸c nguyªn t¾c trªn ra, trong tõng trêng hîp cô
thÓ nÕu xÐt thÊy hµng tån kho ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n cã
kh¶ n¨ng bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ thùc tÕ ®· ghi sæ kÕ to¸n
th× Doanh nghiÖp ®îc phÐp lËp dù phßng gi¶m gi¸ theo chÕ
®é quy ®Þnh.
3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh
hµng tån kho
Chøng tõ KiÓm to¸n lµ nguån t liÖu s½n cã cung cÊp
cho KiÓm to¸n viªn. Chøng tõ KiÓm to¸n cã thÓ lµ c¸c tµi liÖu
kÕ to¸n hoÆc còng cã thÓ lµ tµi liÖu kh¸c. Trong chu tr×nh
Hµng tån kho c¸c lo¹i chøng tõ KiÓm to¸n thêng bao gåm:
- HÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho HTK.
- Sù ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
- HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n ph¶m.
- HÖ thång c¸c b¸o c¸o vµ sæ s¸ch liªn quan tíi chi phÝ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm c¸c b¸o c¸o s¶n xuÊt, b¸o
c¸o s¶n phÈm háng kÓ c¶ b¸o c¸o thiÖt h¹i do ngõng s¶n
xuÊt.
- HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ: sæ c¸i, b¶ng ph©n
bæ, b¸o c¸o tæng hîp, nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp,
chi phÝ s¶n xuÊt chung..
4. Môc tiªu KiÓm to¸n
Môc tiªu hîp lý chung.
Môc tiªu hîp lý chung bao hµm viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸
tæng thÓ sè tiÒn ghi trªn c¸c kho¶n môc trªn c¬ së cam kÕt
chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña nhµ qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu ®îc
qu kh¶o s¸t thùc tÕ ë kh¸ch thÓ KiÓm to¸n. Do ®ã ®¸nh gi¸
sù hîp lý chung híng tíi kh¶ n¨ng sai sãt cô thÓ cña c¸c sè
tiÒn trªn kho¶n môc ( theo gi¸ tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ).
§èi víi chu tr×nh hµng tån kho cã thÎ cô thÓ ho¸ kho vµ b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n hay C¸c sè d hµng tån kho trªn b¶ng c©n
®èi kÕ to¸n vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho lµ hîp lý.
Môc tiªu chung kh¸c
Trong môc tiªu chung kh¸c bao gåm: Môc tiªu hiÖu lùc,
môc tiªu trän vÑn, môc tiªu quyÒn vµ nghÜa vô, môc tiªu
®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ, môc tiªu chÝnh x¸c c¬ häc vµ môc
tiªu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy. C¸c môc tiªu nµy ®îc cô thÓ ho¸
cho chu tr×nh Hµng tån kho:
- T©t c¶ hµng tån kho ghi trªn sæ ®Òu tån t¹i thùc tÕ
vµo ngµy lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ( hiÖu lùc ).
- Mäi hµng ho¸, tµi s¶n tån kho ®Òu bao hµm trong
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (trän vÑn).
- C¸c tµi s¶n ghi trong môc hµng tån kho thuéc quyÒn
së h÷u cña ®¬n vÞ vµ kh«ng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm
cè hoÆc t¹m vay (QuyÒn vµ nghÜa vô)
+ Gi¸ trÞ hµng tån kho phï hîp víi hiÖn vËt.
+ Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. C¸c lÇn
®iÒu chØnh gi¸ ®îc ph¶n ¸nh ®óng vµ hµng ho¸ mÊt gi¸ ®îc
®iÒu chØnh ( ®Þnh gi¸ vµ ph©n bæ ).
- Sè tæng céng c¸c kho¶n môc hµng tån kho (tÝnh
chÝnh x¸c c¬ häc).
+ Ph©n lo¹i ®óng hµng tån kho theo c¸c nhãm:
Nguyªn vËt liÖu, c«ng tr×nh dë dang, thµnh phÈm vµ chi tiÕt
theo quy ®Þnh.
+ ThuyÕt tr×nh râ c¸c hµng ho¸ cÇm cè, chuyÓn nhîng,
t¹m göi hoÆc gi÷ hé (Ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy).
C¸c môc tiªu ®îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh KiÓm to¸n
hµng tån kho ë trªn ®îc gäi lµ c¸c môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc
thï. §èi víi mçi chu tr×nh KiÓm to¸n cã c¸c môc tiªu ®Æc thï
riªng, tuy nhiªn víi mçi vuéc KiÓm to¸n cô thÓ th× môc tiªu
riªng cña chu tr×nh Hµng tån kho cã thÓ lµ kh¸c nhau. V×
vËy c¨n cø vµo tõng trêng hîp cô thÓ mµ KiÓm to¸n viªn
®Þnh ra c¸c môc tiªu KiÓm to¸n cô thÓ.
II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNh.
1. C¸c ph¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu
tr×nh hµng tån kho.
Chu tr×nh hµng tån kho còng nh c¸c chu tr×nh kh¸c khi
tiÕn hµnh KiÓm to¸n thêng cã hai c¸ch tiÕp cËn:
Sö dông c¸c thö nghiÖm tu©n thñ
Sö dông c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n
Thö nghiÖm tu©n thñ ( thö nghiÖm kiÓm so¸t ): Lµ lo¹i
thö nghiÖm ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n chøng minh
r»ng hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ho¹t ®éng h÷u hiÖu. Sè lîng
c¸c thö nghiÖm tu©n thñ dùa vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm
to¸n.
Thö nghiÖm c¬ b¶n: Lµ lo¹i thö nghiÖm ®îc thiÕt kÕ
nh»m thu thËp c¸c b»ng chøng vÒ sù hoµn chØnh, chÝnh s¸c
vµ hiÖu lùc cña c¸c d÷ liÖu do hÖ thèng kÕ to¸n sö lý. Thö
nghiÖm c¬ b¶n thêng ®îc sö dông víi sè lîng lín khi rñi ro
kiÓm so¸t cña chu tr×nh ®ã ®îc ®¸nh gi¸ lµ cao.
2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Mçi mét cuéc KiÓm to¸n dï to hay nhá ®¬n gi¶n hay
phøc t¹p th× quy tr×nh KiÓm to¸n thêng tu©n thñ theo
tr×nh tù chung. Chu tr×nh KiÓm to¸n mua hµng vµ thanh
to¸n ®îc tiÕn hµnh qua ba bíc:
Bíc 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 3. KÕt thóc KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn vµ rÊt quan
träng trong c«ng viÖc cña KiÓm to¸n v× nã cã ý nghÜa
®Þnh híng cho toµn bé ho¹t ®éng sau nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn
ph¸p lý còng nh c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cÇn thiÕt cho KiÓm to¸n.
Môc ®Ých giai ®o¹n nµy lµ x©y dùng kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
chung vµ ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi ph¹m vi,
b¶n chÊt, thêi gian cña quy tr×nh KiÓm to¸n sÏ thùc hiÖn.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 300, lËp kÕ
ho¹ch KiÓm to¸n th× “ KiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n
ph¶i lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n trong ®ã m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn
vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n. KÕ ho¹ch KiÓm
to¸n ph¶i ®Çy ®ñ, chi tiÕt lµm c¬ së ®Ó lµm ch¬ng tr×nh
KiÓm to¸n ’’. §èi víi chu tr×nh hµng tån kho, môc ®Ých cña
giai ®o¹n nµy lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc KiÓm to¸n vµ
ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi b¶n chÊt, thêi gian
vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ¸p dông khi KiÓm
to¸n chu tr×nh nµy.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm
c¸c bíc sau:
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
B 2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c¸c
thñ tôc ph©n tÝch
B 3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
B 4: T×m hiÓu hÖ thèng KSNB vµ ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm
to¸n
B 5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn vµ so¹n th¶o ch-
¬ng tr×nh KiÓm to¸n
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n
§Ó chÊp nhËn lêi mêi KiÓm to¸n ph¶i c¨n cø vµo kh¶
n¨ng cña C«ng ty vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng. Trong
giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ
gÆp ph¶i khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
cña Doanh nghiÖp sau ®ã kÕt hîp víi viÖc ®¸nh gi¸ c¸c chu
tr×nh kh¸c ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn KiÓm to¸n
cho Doanh nghiÖp kh«ng.
NhËn diÖn c¸c ký do KiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng
Sau khi chÊp nhËn KiÓm to¸n, C«ng ty KiÓm to¸n tiÕn
hµnh xem xÐt c¸c lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã
tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè lîng b»ng chøng KiÓm to¸n cÇn thu
thËp vµ c¸c møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c ý kiÕn mµ KiÓm to¸n
viªn ®a ra trong b¸o c¸o KiÓm to¸n.
Lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n
Th«ng qua viÖc nhËn diÖn c¸c lý do KiÓm to¸n cña
kh¸ch hµng, C«ng ty KiÓm to¸n íc lîng ®îc quy m« phøc t¹p
cña cuéc KiÓm to¸n tõ ®ã lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thÝch
hîp ®Ó thùc hiÖn KiÓm to¸n. C«ng ty KiÓm to¸n sÏ lùa chän
nhng nh©n viªn KiÓm to¸n cã nhiÒu kinh nghiÖm trong
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®Ó KiÓm to¸n chu tr×nh
nµy. Sè lîng vµ tr×nh ®é cña c¸c KiÓm to¸n viªn phô thuéc
vµo tÝnh phøc t¹p vµ møc rñi ro cña chu tr×nh.
Hîp ®ång KiÓm to¸n
C«ng viÖc kÝ kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n lµ giai ®o¹n cuèi
cïng cña giai ®o¹n nµy, ghi râ tr¸ch nhiÖm vÒ quyÒn lîi vµ
nghÜa vô c¸c bªn. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång
KiÓm to¸n b¸o gåm:
Môc ®Ých vµ ph¹m vi KiÓm to¸n
Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng vµ
c¸c KiÓm to¸n viªn
H×nh thøc th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓn to¸n
Thêi gian tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n
C¨n cø tÝnh gi¸ phÝ cuéc KiÓm to¸n vµ h×nh thøc thanh
to¸n
B2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng
KiÓm to¸n viªn thu thËp th«ng tin ®èi víi phÇn hµnh
KiÓm to¸n mµ m×nh ®¶m nhËn. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm
to¸n viªn t×m hiÓu c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña
kh¸ch hµng vµ c¸c quy tr×nh mang tÝnh ph¸p lý cã ¶nh hëng
®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh nµy tõ ®ã ¶nh hëng
®Õn phÇn hµnh KiÓm to¸n cña m×nh.
C¸c th«ng tin c¬ së
T×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña
kh¸ch hµng.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n quy ®Þnh KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu ngµnh nghÒ
vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. ViÖc t×m hiÓu
ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng gióp
KiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh vÒ chñng lo¹i hµng ho¸ mµ Doanh
nghiÖp mua vµo còng nh c¸ch thøc thanh to¸n vµ môc ®Ých
sö dông ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ cã ®óng môc ®Ých cam
kÕt b»ng v¨n b¶n kh«ng. Ngoµi ra viÖc t×m hiÓu ngµnh
nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng còng cho KiÓm to¸n viªn
biÕt ®îc c¸ch tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n vµ c¸c nguyªn t¾c
kÕ to¸n ®Æc thï cña ngµnh nghÒ nµy.
- Xem xÐt l¹i kÕt qu¶ cuéc KiÓm to¸n n¨m tríc vµ hå s¬
KiÓm to¸n chung.
ViÖc xem xÐt l¹i nµy gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh
vµ khoanh vïng c¸c kho¶n môc chøa ®ùng rñi ro cao trong
chu tr×nh, nh÷ng bíc mµ ë ®ã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
yÕu.
- Tham quan nhµ xëng
C«ng viÖc nµy sÏ cung cÊp cho KiÓm to¸n viªn nh÷ng
®iÒu m¾t thÊy tai nghe vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña kh¸ch hµng, gióp KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng
b¶o qu¶n, nhËp vµ xuÊt hµng ho¸ tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng
cña bé phËn mua hµng vµ nh÷ng gian lËn sai sãt cã thÓ x¶y
ra trong qu¸ tr×nh mua hµng.
- NhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan
Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ
thanh to¸n c¸c bªn h÷ quan mµ kiÓm to¸n viªn quan t©m
chñ yÕu lµ cung cÊp, ®¹i lý, c¸c tæ chøc ¶nh hëng ®Õn
quyÕt ®Þnh mua cña C«ng ty kh¸ch hµng. ViÖc nhËn diÖn
c¸c bªn h÷u quan sÏ gióp cho KiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh
thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n cã nhiÒu thuËn lîi h¬n.
- Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia bªn ngoµi
Trong trêng hîp ph¶i gi¸m ®Þnh gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng
ho¸ mµ Doanh nghiÖp mua vµo nÕu trong nhãm KiÓm to¸n
kh«ng cã ai cã kh¶ n¨ng gi¸m ®Þnh th× hä ph¶i dïng nh÷ng
chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc trªn.
C¸c th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng
ViÖc thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch
hµng sÏ gióp cho KiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®îc c¸c quy tr×nh
mang tÝnh ph¸p lý cã ¶nh hëng ®Õn chu tr×nh hµng tånkho.
Nh÷ng th«ng tin nµy ®îc thu thËp trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc
víi ban gi¸m ®èc cña C«ng ty kh¸ch hµng gåm c¸c lo¹i sau:
GiÊy phÐp thµnh lËp ®iÒu lÖ cña C«ng ty.
C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o KiÓm to¸n, thanh tra
hoÆc kiÓm tra cña c¸c n¨m hiªn hµnh hoÆc trong vµi n¨m tr-
íc.
Biªn b¶n c¸c cuéc häp cæ ®«ng, héi ®ång qu¶n trÞ vµ
ban gi¸m ®èc.
C¸c hîp ®ång cam kÕt quan träng.
Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch
Sau khi thu thËp c¸c th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ
nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn
c¸c thñ tôc ph©n tÝch ®èi víi c¸c th«ng tin ®· thu thËp ®îc
®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vÒ b¶n chÊt, thêi gian vµ néi
dung c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ®îc sö dông ®Ó thu thËp b»ng
chøng KiÓm to¸n. Gåm:
Ph©n tÝch ngang: So s¸nh sè d tµi kho¶n n¨m nay so víi
n¨m tríc, ®èi chiÕu chªn lÖch n¨m nay t¨ng hay gi¶m so víi
n¨m tríc ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp lý.
Ph©n tÝch däc: So s¸nh tû lÖ chi phÝ cña C«ng ty kh¸ch
hµng víi c¸c C«ng ty kh¸c trong ngµnh, so s¸nh tû lÖ nµy qua
c¸c n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý. X¸c ®Þnh hÖ sè vßng quay
cña hµng tån kho ®Ó x¸c ®inh chÊt lîng, tÝnh kÞp thêi, tÝnh
lçi thêi cña hµng ho¸ mua vµo.
B3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu
Mét sai sãt cã quy m« cã thÓ träng yÕu víi C«ng ty nµy
nhng kh«ng träng yÕu víi C«ng ty kh¸c. Do ®ã viÖc íc lîng
träng yÕu phÇn lín phô thuéc vµo kinh nghiÖm cña KiÓm
to¸n viªn. Th«ng thêng viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu gåm
hai bíc c¬ b¶n:
Bíc 1: ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Bíc 2: Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho
c¸c kho¶n môc KiÓm to¸n.
Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn cÇn íc l¬ng møc
träng yÕu cho toµn bé chu tr×nh sau ®ã ph©n bæ møc räng
yÕu cho tõng nhãm nghiÖp vô.
§¸nh gi¸ rñi ro
Theo chuÈn mùc sè 400 rñi ro KiÓm to¸n lµ rñi ro KiÓm
to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt kh«ng
thÝch hîp khi b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n cßn cã
nh÷ng sai sãt träng yÕu. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n, KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh rñi ro KiÓm to¸n mong
muèn cho toµn bé BCTC ®îc KiÓm to¸n th«ng qua viÖc ®¸nh
gi¸ ba bé phËn.
- Rñi ro tiÒm tµng.
§Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng KiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa
vµo c¸c yÕu tè nh b¶n chÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, tÝnh
liªm chÝnh cña ban gi¸m ®èc, kÕt qu¶ cña c¸c cuéc KiÓm
to¸n lÇn tríc, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ kh«ng thêng xuyªn, c¸c íc
tÝnh kÕ to¸n, c¸c hîp ®ång KiÓm to¸n lÇn ®Çu vµ dµi h¹n,
quy m« sè d tµi kho¶n.
- Rñi ro kiÓm so¸t.
Kh¶ n¨ng gian lËn, sai sãt cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé. Rñi ro kiÓm so¸t cµng lín cã nghÜa lµ hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé cµng yÕu kÕm vµ ngîc l¹i. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro trªn
th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
- Rñi ro ph¸t hiÖn.
Kh¶ n¨ng x¶y ra c¸c sai sãt hoÆc gian lËn trªn b¸o c¸o
tµi chÝnh mµ kh«ng ng¨n ®îc hay ph¸t hiÖn bëi hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé vµ còng kh«ng ®îc kiÓm to¸n viªn ph¸t
hiÖn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro ph¸t
hiÖn phô thuéc vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng, rñi ro
kiÓm so¸t vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña KiÓm to¸n viªn.
KiÓm to¸n viªn ph¶i dùa vµo ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro
tiÒm tµng ®Ó x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi thö
nghiÖm c¬ b¶n ®Ó gi¶m rñi ro ph¸t hiÖn vµ rñi ro KiÓm to¸n
®Õn møc cã thÓ chÊp nhËn ®îc.
B4: T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®¸nh gi¸
rñi ro kiÓm so¸t
Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt c¸c
yÕu tè cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh m«i trêng kiÓm
so¸t, thñ tôc kiÓm so¸t, hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé mµ träng t©m lµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®îc ¸p
dông trong chu trÝnh hµng tån kho vÒ mÆt thiÕt kÕ vµ tÝnh
kh¶ thi cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®ã.
- M«i trêng kiÓm so¸t
Bao gåm toµn bé nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã
tÝnh t¸c ®éng tíi viÖc thiÕt kÕ, ho¹t ®éng vµ sö lý d÷ liÖu
cña c¸c lo¹i h×nh kiÓm so¸t néi bé. §Ó ®¹t sù hiÓu biÕt vÒ
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho, KiÓm to¸n
viªn cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè trong m«i trêng kiÓm so¸t bao
gåm:
+ §Æc thï vÒ qu¶n lý: §Æc thï vÒ qu¶n lý ®Ò cËp tíi c¸c
quan ®iÓm kh¸c nhau trong ®iÒu hµnh ho¹t ®éng Doanh
nghiÖp cña nhµ qu¶n lý ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch
chÕ ®é quy ®Þnh vµ c¸ch thøc tæ chøc kiÓm tra kiÓm so¸t
trong Doanh nghiÖp nãi chung vµ hµngtån kho nãi riªng.
+ C¬ cÊu tæ chøc: §Ó thùc hiªn bíc c«ng viÖc nµy víi
hµng tån kho KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu c¸c thñ tôc vµ
c¸c quy ®Þnh ®èi víi c¸c chøc n¨ng mua hµng, nhËn hµng, lu
tr÷ hµng, xuÊt hµng. còng nh viÖc kiÓm so¸t ®èi víi s¶n
xuÊt, ®«ng thêi ph¶i t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t vËt
chÊt ®èi víi hµng tån kho nh kho tµng, bÕn b·i, nhµ xëng vµ
c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt kh¸c. BÊt kú sù thiÕu so¸t nµo vÒ ph-
¬ng tiÖn cÊt tr÷ vÒ dÞch vô b¶o vÖ hoÆc vÒ kiÓm so¸t vËt
chÊt kh¸c ®Òu cã thÓ dÉn tíi mÊt m¸t hµng tån kho do ch¸y
næ hoÆc do mÊt trém, tÊt c¶ cÊp qu¶n lý quan t©m. Thªm
n÷a c¸c KiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh pháng vÊn cu·ng
nh quan s¸t c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã ®îc theo dâi tõng lo¹i
kh«ng, hµng tån kho cã ®îc ®¸nh dÊu theo mét d·y sè ®îc
x©y dùng kh«ng.
+ChÝnh s¸ch nh©n sù: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh pháng
vÊn vÒ chÝnh s¸ch nh©n sù ®èi víi c«ngt¸c ghi chÐp, c«ng
t¸c qu¶n lý hµng tån kho, thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®iÒu tra vÒ
tr×nh ®é nghiÖp vô, tÝnh trung thùc vµ t c¸ch cña thñ kho,
nh©n viªn thu mua, kÕ to¸n hµng tån kho còng nh xù ph©n
ly tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bé phËn c¸ nh©n trong viÖc thu
mua, h¹ch to¸n vµ b¶o qu¶n hµng tån kho.
+ C«ng t¸c kÕ ho¹ch: KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra c¸c
dù to¸n vÒ nguyªn vËt liÖu, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh
nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do
Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt, dù to¸n kú tríc còng nh t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt kú
tríc ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh khoa häc vµ nghiªm tóc trong
viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, dù to¸n vÒ hµng tån kho cña
Doanh nghiÖp.
- HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho.
Bao gåm hÖ thån chøng tõ, hÖ thèng s« s¸ch, hÖ thèng
tµi kho¶n kÕ to¸n vµ hÖ thèng b¶ng tæng hîp, c©n ®èi kÕ
to¸n. Trong ®ã qua tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ
®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé cña
Doanh nghiÖp. §Ó t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n hµng tån
kho cña d¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu
qua c¸c c©u hái sau:
. HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã thÓ cã ®îc theo dâi
chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng tån kho hay kh«ng.
. HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n cã ®îc ®èi chiÕu Ýt nhÊt
mét lÇn víi kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho trong n¨m kh«ng.
. Sù kh¸c biÖt gi÷a sè thùc tÕ kiÓm kª víi sæ s¸ch khi
®îc ph¸t hiÖn cã ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi hay kh«ng.
Ngoµi ra kiÓm toan viªn cÇn kiÓm tra c¸c phiÕu yªu cÇu
mua hµng, ®¬n ®Æt mua hµng, phiÕu yªu cÇu sö dông mua
hµng ho¸, phiÕu vËn chuyÓn hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu
xuÊtkho vµ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n vÒ hµng tån kho vµ chi
phÝ.C¸c thñ tôc nµy sÏ gióp KiÓm to¸n viªn cã ®îc c¸c b»ng
chøng ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi c¸c c¬ së dÉn
liÖu vÒ hµng tån kho lµ nhá h¬n møc cùc ®¹i.
- C¸c thñ tôc kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu thñ tôc kiÓm so¸t trong ®¬n
vÞ cã dùa trªn ba nguyªn t¾c c¬ b¶n: Ph©n c«ng ph©n
nhiÖm, BÊt kiªm nhiÖm, Uû quyÒn phª chuÈn.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra viªc ph©n chia tr¸ch
nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña chu tr×nh, ai lµ
ngêi thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã.
+ Cã tån t¹i mét phßng thu mua hµng ®éc lËp chuyªn
thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô
dông cô hµng ho¸ kh«ng.
+ Cã b¶o ®¶m sù phª duyÖt trong xuÊt dïng hµng tån
kho kh«ng.
- KiÓm to¸n néi bé
KiÓm to¸n néi bé lµ bé phËn ®éc lËp ®îc thiÕt lËp trong
®¬n vÞ tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra vµ ®¸nh gia c¸c ho¹t
®éng phôc vô yªu cÇu qu¶n trÞ néi bé ®¬n vÞ.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu xem kh¸ch hµng cã hay
khong cã sù tån t¹i cña bé phËn KiÓm to¸n néi bé vµ bé phËn
KiÓm to¸n néi bé nµy thùc tÕ cã ho¹t ®éng hay kh«ng, bé
phËn KiÓm to¸n néi bé trùc thuéc ai, ph¹m vi quyÒn h¹n cña
nã nh thÕ nµo.
+ C¸c nh©n viªn trong bé phËn KiÓm to¸n néi bé cã
®¶m b¶o vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n còng nh phÈm chÊt ®¹o
®øc nghÒ nghiÖp hay kh«ng.
+ Bé phËn nµy tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi víi c¸c ho¹t
®éng liªn quan ®Õn hµng tån kho nh thÕ nµo, nã cã ®¶m
b¶o chøc n¨ng kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ gi¸m s¸t thÝch hîp hiÖu
qu¶ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t néi bé víi hµng tån
kho hay kh«ng.
- Quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc
tiÕn hµnh qua c¸c bíc sau.
+ Thu thËp hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra kho b·i, pháng vÊn
nh÷ng ngêi trùc tiÕp qu¶n lý kho b·i, pháng vÊn ban gi¸m
®èc, t×m hiÓu c¸c thñ tôc nhËp xuÊt hµng, quy tr×nh s¶n
xuÊt s¸n phÈm cña ®¬n vÞ, pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n
vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho, sæ s¸ch kÕ to¸n
hµng tån kho bao gåm c¶ sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp, c¸c thñ
tôc liªn quan ®Õn viÖc kiÓm tra vËt chÊt hµng tån kho,
pháng vÊn nh©n viªn tham gia kiÓm kª.
KiÓm to¸n viªn sö dông c¸c b¶ng c©u hái, b¶ng têng
thuËt ®èi víi ho¹t ®éng kiÕm so¸t cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng,
KiÓm to¸n viªn sÏ thu thËp ®îc c¸c b»ng chøng ®Ó da ra
®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi c¬ së dÉn liÖu vÒ hµng tån
kho.
+ §¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau:
. NhËn diÖn c¸c môc tiªu kiÓm so¸t
. NhËn diÖn c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï
. NhËn diÖn vµ ®¸nh gi¸ nhîc ®iÓm cña HTKSNB
. §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t
C¨n cø trªn b¶ng ®¸nh gi¸ hÖ HTKSNB KiÓm to¸n viªn sÏ
tiÕn hµnh thiÕt kÕ l¹i c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n trªn c¸c sè d vµ
c¸c nghiÖp vô trong phÇn thùc hiÖn KiÓm to¸n.
B5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn va thiÕt kÕ ch -
¬ng tr×nh KiÓm to¸n
Sau khi cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh ®îc møc träng yÕu
vµ rñi ro KiÓm to¸n viªn sÏ ®¸nh gi¸ tæng thÓ ho¹t ®éng cña
®¬n vÞ , ph©n tÝch triÓn khai kÕ ho¹ch vµ so¹n th¶o ch¬ng
tr×nh KiÓm to¸n cho chui tr×nh. Trong thùc tiÔn KiÓm to¸n
c¸c KiÓm to¸n viªn thêng c¨n cø vµo c¸c rñi ro tiÒm tµng vµ
c¸c rñi ro kiÓm so¸t ®Ó thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cho
chu tr×nh.
Thùc chÊt cña viÖc so¹n th¶o ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n lµ
viÖc thiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t vµ thö nghiªm c¬
b¶n víi bèn néi dung chÝnh lµ : X¸c ®Þnh thñ tôc KiÓm to¸n,
quy m« chän mÉu, kho¶n môc ®îc chän vµ thêi gian thùc
hiÖn.
- ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm tu©n thñ: Dïng ®Ó thu thËp
b»ng chøng vµ kh¶ n¨ng ng¨n chÆn c¸c sai ph¹m cña kiÓm
so¸t néi bé thùc hiÖn th«ng qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu lµ:
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm
to¸n viªn cÇn quan s¸t nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm trong
®¬n vÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t ¸p dông cho c¸c nghiÖp
vô trong chu tr×nh.
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm to¸n
viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt hÖ thèng chøng tõ, kiÓm tra
ch÷ ký t¾t trªn c¸c ho¸ ®¬n mua hµng, c¸c phiÕu chi…
nh»m thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n vÒ ho¹t ®éng h÷u
hiÖu cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé víi chu tr×nh hµng tån
kho.
- ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n trong chu tr×nh hµng
tån kho.
C¨n cø vµo c¸c b»ng chøng thu thËp ®îc qua c¸c thö
nghiÖm tu©n thñ nh trªn, KTV ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro kiÓm so¸t
vµ sau ®ã thiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n cho chu tr×nh
hµng tån kho th«ng qua c¸c lo¹i tr¾c nghiÖm chÝnh: Tr¾c
nghiÖm ®é v÷ng ch·i vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d.
Tr¾c nghiªm ®é v÷ng ch·i: KiÓm to¸n viªn xem xÐt c¸c
ho¸ ®¬n chøng tõ, phiÕu nhËp kho…®Ó kiÓm tra tÝnh hîp
ph¸p vµ hîp lý cñac chóng xem cã sù phª duyÖt kh«ng, gi¸
trÞ , sè lîng víi sè tiªn cã khíp nhau kh«ng. KiÓm to¸n viªn
còng ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt c¸c kho¶n ph¶i tr¶, nhËt ký vµ
c¸c chøng tõ liªn quan ë trªn ®Ó kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n
cña c¸c con sè ghi sæ.
Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch: KiÓm to¸n viªn thêng sö dông
c¸c tr¾c nghiÖm ph©n tÝch lµ:
So s¸nh sè hµng cña n¨m tríc víi n¨m nay hoÆc víi kÕ
ho¹ch cung øng.
So s¸nh c¸c tû suÊt víi nhau vµ víi c¸c n¨m tríc.
Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d: KiÓm to¸n viªn thêng tiÕn
hµnh kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho ®èi chiÕu víi c¸c sè liÖu
trªn sæ s¸ch. Sè lîng tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d cÇn thùc
hiÖn tuú thuéc vµo kÕt qu¶ tr¾c nghiÖm ®é vòng ch·i vµ
tr¾c nghiÖm ph©n tÝch.
2.2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Lµ viÖc cô thÓ ho¸ ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®· thiÕt kÕ
trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n. §©y lµ qu¸ tr×nh sö
dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt cña KiÓm to¸n thÝch øng víi
®èi tîng KiÓm to¸n ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n mét
c¸ch ®Çy ®ñ vµ tin cËy nh»m ®a ra nhòng ý kiÕn x¸c thùc
vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña BCTC. Sö dông c¸c tr¾c
nghiÖm vµo x¸c minh c¸c th«ng tin tµi chÝnh, sù kÕt hîp
gi÷a c¸c tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé, KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt ®¸nh
gi¸ møc ®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó sö
dông lo¹i vµ quy moo tr¾c nghiÖm cho phï hîp víi c«ng c«ng
viÖc. NÕu ®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
lµ cã hiÖu lùc th× KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn tr¾c nghiÖm
®¹t yªu cÇu vµ thùc hiÖn Ýt h¬n tr¾c nghiÖm ®é v÷ng
ch·i. NÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng
cã hiÖu lùc th× KiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông tr¾c nghiÖm ®é
v÷ng ch·i víi quy m« lín . Quy m« tr¾c nghiÖm, tr×nh tù sö
dông vµ c¸ch kÕt hîp c¸c tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo kinh
nghiÖm vµ kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n suy xÐt b¶n chÊt sai ph¹m
cña KiÓm to¸n viªn.. Chu tr×nh hµng tån kho sö dông kÕt hîp
c¶ ba lo¹i tr¾c nghiÖm v× ®©y lµ chu tr×nh phøc t¹p vµ cã
kh¶ n¨ng sai ph¹m cao.
Sè lîng nghiÖp vô ph¸t sinh trong chu tr×nh hang tån
kho lµ rÊt lín vµ KiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ cø xem xÐt hÕt
c¸c nghiÖp vô ®Î t×m ra sai ph¹m ®îc, mÆt kh¸c cho dï cã
lµm ®iÒu nµy th× kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro KiÓm to¸n lµ vÉn
tån t¹i. Bëi vËy mét c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn tríc lµ
tiÕn hµnh chän mÉu nghiÖp vô dùa vµo nh÷ng ph©n tÝch
s¬ bé ban ®Çu ®Ó thùc hiªn c¸c tr¾c nghiÖm mang tÝnh
®¹i diÖn cho tæng thÓ.
2.2.1. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé vµ thö nghiÖm kiÓm
so¸t víi chu tr×nh.
- Víi nghiÖp vô mua hµng
+ Xem xÐt viÖc cö lý ®¬n ®Æt hµng cã ®îc thùc hiÖn
®óng theo quy tr×nh kh«ng.
+ Xem xÐt ch÷ ký trªn ®¬n ®Æt mua hµng cã ®íc ký
x¸c nhËn ®óng tr¸ch nhiÖm cña ngêi chuyªn tr¸ch kh«ng.
+ Xem xÐt thñ tôc nhËn hµng cã thùc hiÖn ®óng
kh«ng.
+ Xem xÐt sù ®éc lËp vµ bÊt kiªm nhiÖm gi÷a ngêi
nhËn hµng, ngêi kiÓm hµng vµ thñ kho, kÕ to¸n.
-Víi qu¸ tr×nh nhËp xuÊt kho.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt vÒ thñ tôc nhËp xuÊt cã ®îc
tiÕn hµnh ®óng nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh kh«ng.
+ Tæ chøc viÖcnhËn hµng cã ®óng tr×nh tù kh«ng
+ KiÓm tra qu¸ tr×nh hoµn thµnh c¸c thñ tôc xuÊt kho
hµng, tõ viÖc lËp c¸c phiÕu yªu cÇu vËt t cña bé phËn s¶n
xuÊt, tiÕp nhËn c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng, viÖc
phª chuÈn kÝ lÖnh xuÊt kho vµ lËp phiÕu xuÊt kho ®Õn
thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt k ho cña thñ kho.
+ViÖc theo dâi ghi sæ nhËt ký hµng vËn chuyÓn .
+ KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kiÓm tra chÊt lîng hµng
nhËp, xuÊt kho, quy tr×nh lµm viÖc vµ x¸c nhËn chÊt lîng
hµng nhËp kho cña bé.
+ Xem xÐt tÝnh ®éc lËp cña thñ kho víi ngêi giao nhËn
hµng vµ c¸c kÕ to¸n viªn phÇn hµng tån kho.
- §èi víi kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt:
Th«ng thêng ë Doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã mét bé phËn
kiÓm so¸t s¶n xuÊt ®Ó xem xÐt sè lîng chñng lo¹i s¶n phÈm
®îc s¶n xuÊt cã ®óng theo yªu cÇu hay lÖnh s¶n xuÊt
kh«ng, kiÓm so¸t chÊt lîng s¶n phÈm ë c¸c ph©n xëng, phÕ
liÖu còng nh kiÓm so¸t qu¸ tr×nh b¶o vÖ vµ theo dâi nguyªn
vËt liÖu cña ph©n xëng s¶n xuÊt. ngoµi ra Doanh nghiÖp
còng cã mét c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tÝnh ®óng ®ñ hîp lý cho
tõ ®èi tîng.
Khi kiÓm tra c¬ cÊu kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n
xuÊt, KiÓm to¸n viªn còng cã thÓ tiÕn hµnh xem xÐt mét sè
vÊn ®Ò cñ yÕu sau:
+ ViÖc ghi chÐp cña nh©n viªn thèng kÕ ph©n xëng
tæ, ®éi, còng nh sù gi¸m s¸t cña qu¶n ®èc ph©n xëng
hoÆc tæ tráng, ®éi trëng cã thêng xuyÒn vµ chÆt chÏ
kh«ng.
+ Xem xÐt viÖc chÐp nhËt ký s¶n xuÊt cña tõng bé
phËn s¶n xuÊt theo dâi sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, s¶n
phÈm háng, phÕ liÖu. .
+ Quan s¸t quy tr×nh lµm viÖc bé phËn kiÓm tra chÊt l-
îng ë ph©n xëng, tÝnh ®éc lËp cña b«n phËn nµy víi bé
phËn kiÓm nhËn hµng nhËp kho.
+ Xem xÐt mÉu kiÓm so¸t c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ cña
Doanh nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn hay kh«ng. §iÒu
®ã ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c dÊu hiÖu kiÓm tra sè kÕ
to¸n chi phÝ cña nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm vµ ®éc lËp víi
nh÷ng ngêi ghi sæ.
+ Xem xÐt ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã
tu©n thñ ®óng nguyªn t¾c vµ tÝnh nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy
so víi kú tríc hay kh«ng, còng nh sù gi¸m s¸t cña ngêi cã
tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ tiÒn l¬ng ë chu kú
tiÒn l¬ng vµ nh©n sù còng lµ mét phÇn liªn quan dÕn kh¶o
s¸t kiÓm so¸t chi phÝ s¶n xuÊt.
2.2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch.
Sö dông c¸c thñ tôc ph©n tÝch trong KiÓm to¸n chu
tr×nh hµng tån kho ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt th-
êng ë nh÷ng kho¶n môc hµng tån kho nh: Nguyªn vËt liÖu,
c«ng cô dông cô, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm.
KÕt qu¶ thu ®îc sÏ gióp KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng hay
gi¶m c¸c thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi nghiÖp vô vµ sè
d hµng tån kho. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch
bao gåm c¸c giai ®o¹n sau:
G§1: Ph¸t triÓn mét m« h×nh kÕt hîp c¸c biÕn tµi
chÝnh vµ biÕn ho¹t ®éng.
- Khi ph¸t triÓn m« h×nh, chóng ta x¸c ®Þnh mèi quan
hÖ gi÷a c¸c biÕn tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng.
- CÇn ®¸nh gi¸ xem viÖc ph¸t triÓn mét m« h×nh ®Ó
dù ®o¸n sè d tµi kho¶n hiÖn thêi hay ®Ó dù ®o¸n thay ®æi
®èi víi sè d cña n¨m tríc. Dù ®o¸n thay ®æi so víi n¨m tríc
cã thÓ hiÖu qu¶ khi chóng ta ®· KiÓm to¸n sè d cña n¨m
ngoµi v× chóng ta cã thÓ xo¸ bá khái m« h×nh nh÷ng biÕn
®éc lËp kh«ng thay ®æi so víi n¨m tríc.
- Khi kÕt hîp c¸c biÕn ®éc lËp liªn quan, m« h×nh sÏ cho
ta nhiÒu th«ng tin h¬n vµ v× vËy dù ®o¸n cña ta sÏ chÝnh
x¸c h¬n. NÕu ®¬n gi¶n ho¸ qua nhiÒu m« h×nh sÏ lµm ®¬n
gi¶n ho¸ dù ®o¸n, v× vËy còng sÏ ®¬n gi¶n ho¸ t¬ng quan
so s¸nh dÉn ®Õn m« h×nh cã thÓ chØ cung cÊp ®îc nh÷ng
b»ng chøng h¹n chÕ.
- Cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c cho dù ®o¸n b»ng c¸ch ph¸t
triÓn m« h×nh tõ nh÷ng d÷ liÖu ®îc ph©n tÝch chi tiÕt
h¬n.
G§2: Xem xÐt tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña
d÷ liÖu tµi chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng.
- TÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi
chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng sö dông trong m« h×nh nµy cã
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÝnh x¸c dù ®o¸n, v× thÕ
còng cã ¶nh hëng tíi b»ng chøng KiÓm to¸n thu nhËn ®îc tõ
thñ tôc ph©n tÝch.
- §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu, cÇn xem
xÐt liÖu:
+D÷ liÖu xuÊt ph¸t tõ c¸c nguån ®éc lËp ngoµi Doanh
nghiÖp hay tõ nh÷ng nguån trong Doanh nghiÖp.
+Nh÷ng nguån th«ng tin bªn trong Doanh nghiÖp cã
®éc lËp víi ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm cho gi¸ trÞ ®îc KiÓm to¸n
hay kh«ng.
+D÷ liÖu cã ®îc KiÓm to¸n theo c¸c thñ tôc KiÓm to¸n
trong n¨m nay vµ n¨m tríc hay kh«ng.
+Cã ph¸t triÓn nh÷ng dù tÝnh sö dông d÷ liÖu tõ nhiÒu
nguån kh¸c nhau hay kh«ng.
G§3: TÝnh to¸n ra mét gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ
ghi sæ.
Theo m« h×nh ®· x©y dùng vµ c¸c ®Æc tÝnh cña d÷
liÖu KiÓm to¸n viªn tÝnh to¸n ra gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸
trÞ nµy víi gi¸ trÞ ghi sæ. Khi so s¸nh íc tÝnh cña KiÓm to¸n
viªn víi gi¸ trÞ ghi sæ, KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt:
- LiÖu mèi quan hÖ nµy cã ®îc thêng xuyªn ®¸nh gi¸
hay kh«ng. Quan s¸t mét mèi quan hÖ cô thÓ cµng thêng
xuyªn bao nhiªu th× cµng cã thÓ ch¾c ch¾n vÒ tÝnh nhÊt
qu¸n cña mèi quan hÖ ®ã.
- Khi so s¸nh gi¸ trÞ hµng th¸ng, cÇn xem xÐt nh÷ng
chªnh lÖch theo mïa (®èi víi nh÷ng lo¹i h×nh kinh doanh cã
¶nh hëng cña yÕu tè mïa vô).
- NÕu thiÕu nh÷ng chªnh lÖch theo íc tÝnh. §iÒu nµy
®ßi hái KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu râ t×nh h×nh kinh
doanh cña kh¸ch hµng.
G§4: Thu thËp b»ng chøng ®Ó gi¶i thich vÒ nh÷ng
chªnh lÖch ®¸ng kÓ.
Khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng chªnh lÖch ®ét biÕn ®¸ng kÓ
so víi dù tÝnh, th× KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i t×m hiÓu ®Ó
gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña nh÷ng chªnh lÖch ®ã. Chªnh
lÖch cã thÓ do c¸c trêng hîp: Thø nhÊt do sè d c¸c tµi kho¶n
thuéc chu tr×nh hµng tån kho cã chøa ®ùng sai sãt. Thø 2
lµ do íc tÝnh cña KiÓm to¸n viªn kh«ng chÝnh x¸c. Mçi khi cã
sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ íc tÝnh vµ g¸ trÞ ghi sæ, KiÓm
to¸n viªn cÇn t×m kiÕm lêi gi¶i thÝch tõ Ban gi¸m ®èc hoÆc
nh©n viªn kh¸ch hµng liªn quan, ®ång thêi quyÕt ®Þnh t¨ng
c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d (nÕu kh«ng cã ®îc lêi gi¶i
thÝch hîp lý tõ ban gi¸m ®èc vµ c¸c nh©n viªn)
G§5: Xem xÐt nh÷ng ph¸t hiÖn KiÓm to¸n.
NÕu ph¸t hiÖn mét chªnh lÖch KiÓm to¸n, thùc hiÖn
cÇn ®iÒu tra tÝnh chÊt vµ nguyªn nh©n cña chªnh lÖch ®ã
cã cho thÊy mét sai sãt ®¸ng kÓ trong cë së dÉn liÖu b¸o
c¸o tµi chÝnh vÒ nh÷ng môc tiªu KiÓm to¸n vµ c©n nh¾c tíi
nh÷ng ¶nh hëng t×nh h×nh kinh doanh cu¶ kh¸ch hµng.
2.2.3. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt.
Theo gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ta cã ph¬ng
tr×nh :
Thñ tôc Tr¾c nghiÖm Tr¾c nghiÖm
kÕ to¸n = ®é v÷ng ch·i trong + trùc tiÕp
chi tiÕt tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sè d
Trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho tr¾c nghiÖm
®é v÷ng ch·i trong tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sö dông c¸c thñ
tôc kiÓm tra chi tiÕp nghiÖp vô hµng tån kho vµ tr¾c
nghiÖm trùc tiÕp sè d lµ sö dông c¸c thñ tôc kiÓm tra chi
tiÕt sè d hµng tån kho.
2.2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho
- Môc tiªu kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô lµ ph¸t hiÖn
nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hay nh÷ng sai sãt trong h¹ch
to¸n hµng tån kho kh«ng ®óng nguyªn t¾c.
- Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô th«ng thêng lµ
xem xÐt l¹i mèi quan hÖ gi÷a c¸c tµi kho¶n liªn quan, b»ng
c¸ch ®èi chiÕu sè liÖu ph¸t sinh cña c¸c tµi kho¶n hµng tån
kho vµ c¸c tµi kho¶n chi phÝ liªn quan.
+ Xem xÐt ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn TK 152- Nguyªn
vËt liÖu víi c¸c TK621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, TK
627- chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¸c TK chi phÝ kh¸c.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c tµi kho¶n chi phÝ nh TK 621
– chi phÝ NVL trùc tiÕp ; TK 622 chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
víi tµi kho¶n 154- chi phÝ SXKD dë dang.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt
chung víi TK 154.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 154 víi sè liÖu TK 155-
thµnh phÈm.
+ HoÆc ®èi chiÕu gi÷a TK 155 – Thµnh phÈm (TK 156
hµng ho¸) víi TK 157- Hµng göi b¸n vµ TK 632 – Gi¸ víi hµng
b¸n.
Thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô còng cßn ®îc thùc hiÖn
th«ng qua viÖc ®èi chiÕu gi÷a sè d trªn tµi kho¶n hµng tån
kho víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô
chñ yÕu chó träng vµo nh÷ng kho¶n môc hµng tån kho
hoÆc chi phÝ thiÕu b»ng chøng cã tÝnh thuyÕt phôc hoÆc
trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t KiÓm to¸n viªn nhËn thÊy cã nh÷ng
kh¶ nghi vµ rñi ro kiÓm so¸t lín. Thùc tÕ KiÓm to¸n viªn th-
ëng më réng c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng
tån kho ë c¸c kho¶n môc thuéc hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt.
NhiÒu Doanh nghiÖp cã c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé vÒ qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chÆt chÏ t¹o s¬
hë nh÷ng gian lËn trong viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu nh:
Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng nhng kh«ng ®îc sö dông vµo s¶n
xuÊt mµ vÉn h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc nguyªn
vËt liÖu ®· xuÊt dïng nhng kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n
xuÊt, hoÆc tÝnh kh«ng ®óng vµo chi phÝ cña bé phËn sö
dông, ph¶n ¸nh sai lÖch gi¸ trÞ tµi s¶n. Ngoµi ra nÕu hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng hiÖu
lùc th× sÏ ph¸t sinh nh÷ng sai sãt trong viÖc tËp hîp chi phÝ
kh«ng ®óng, hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng
hîp lý dÉn ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ sai lÖch tµi s¶n (s¶n phÈm dë
dang, thµnh phÈm). HoÆc tÝnh sai kÕt qu¶ kinh doanh do
h¹ch to¸n nhÇm chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ b¸n
hµng hoÆc chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp. . T¬ng tù viÖc
kh«ng tu©n thñ nhÊt qu¸n nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
dë dang cuèi kú còng lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng sai sãt
träng yÕu cña kho¶n môc s¶n phÈm dë dang vµ thµnh
phÈm.
- KiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn mét sè thñ tôc kiÓm
tra nghiÖp vô ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vµ gian lËn sau
®©y:
+ §Ó x¸c ®Þnh sù phï hîp gi÷a nguyªn vËt liÖu xuÊt kho
sö dông víi c¸c chi phÝ vËt liÖu ë c¸c bé phËn b»ng c¸ch ®èi
chiÕu gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trªn TK 152 – Nguyªn
vËt liÖu víi tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trªn c¸c TK627 – chi
phÝ s¶n xuÊt chung (6272- chi phÝ nguyªn vËt liÖu); TK 641
chi phÝ b¸n hµng (6412 – chi phÝ vËt liÖu, bao b×) ; TK 642 –
chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp (6422- chi phÝ vËt liÖu qu¶n
lý).
+ §ång thêi xem xÐt viÖc ghi chÐp trªn sæ theo dâi vËt
t sö dông ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt. §èi chiÕu gi÷a sè liÖu
vËt t xuÊt dïng cho ph©n xëng víi b¸o c¸o sö dông vËt t cña
ph©n xëng ®Ó ph¸t hiÖn sai lÖch nÕu cã ( Kh¶o s¸t nghiÖp
vô nµy sÏ ®îc tiÕn hµnh kÕt hîp víi qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thèng
kª ë ph©n xëng ).
+ §Ó ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
®óng ®¾n vµ hîp lý, KiÓm to¸n viªn tríc hÕt ph¶i xem xÐt
chøng tõ, tµi liÖu cña c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n vµo
c¸c tµi kho¶n chi phÝ cã ®Çy ®ñ vµ hîp lý kh«ng. Sau ®ã sÏ
®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n 621 - Chi phÝ NVL
trùc tiÕp; TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; TK 627 -
Chi phÝ s¶n xuÊt chung víi sè liÖu ph¸t sinh nî trªn TK 154 –
Chi phÝ SXKD dë dang. . .
+ §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hîp lý cña qu¸ tr×nh ph©n bæ chi
phÝ, KiÓm to¸n viªn xem xÐt tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ theo
c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ c¸ biÖt cã thay ®æi ®¸ng kÓ so víi c¸c
kú tríc hay kh«ng. NÕu cã thay ®æi tõ tiªu thøc nµy sang
tiªu thøc kh¸c mµ cã ¶nh hëng lín vµ ®¸ng kÓ ®Õn chi phÝ
vµ gi¸ thµnh cña nh÷ng ®èi tîng tÝnh gi¸ c¸ biÖt. NÕu sù
thay ®æi ®ã cã kh¶ n¨ng lµm mÊt ®i tÝnh trung thùc cña
qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hµng tån kho th× cÇn ph¶i xem xÐt cã
nªn chÊp nhËn tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ ®ã kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt viÖc. ghi chÐp sæ theo dâi
s¶n phÈm dë dang cuèi kú ë ph©n xëng s©n xuÊt cã ®Çy
®ñ, kÞp thêi kh«ng. §ång thêi ®èi chiÕu ph¬ng ph¸p ®¸nh
gi¸ s¶n phÈm dë dang kú nµy víi c¸c kú tríc cã nhÊt qu¸n
kh«ng. NÕu cã sù thay ®æi thi t×m hiÓu nguyªn nhan vµ sù
¶nh hëng cña chóng. §è chiÕu sù phï hîp gi÷a sè lîng s¶n
phÈm dë dang víi gi¸ trÞ s¶n phÈm ®ã ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng
biÕn ®éng bÊt thêng vµ tÝnh kh«ng hîp lý.
+ T¬ng tù nh vËy, kiÓm to¸n viªn còng cÇn kh¶o s¸t
xem cã sù thay ®æi trong viÖc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh
to¸n gi¸ thµnh cña Doanh nghiÖp kh«ng. Ngoµi ra, KiÓm to¸n
viªn cã thÓ tÝnh to¸n mét sè kho¶n môc chi phÝ vµ viÖc
tæng hîp chi phÝ, ph©n bæ chi phÝ vµo tÝnh gi¸ hµng nh»m
ph¸t hiÖn nh÷ng. sai sãt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n.
2.2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho
Khi KiÓm to¸n sè d hµng tån kho KiÓm to¸n viªn ph¶i
thùc hiÖn c¸c kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho lµ ®iÒu cÇn
thiÕt vµ quan träng. ë khÝa c¹nh kh¸c viÖc ®Þnh gi¸ hµng
tån kho còng rÊt phøc t¹p vµ phô thuéc nhiÒu vµo tÝnh chñ
quan cña ngêi tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸, do vËy viÖc kiÓm ra
chi tiÕt c¸c kho¸n môc hµng tån kho còng lµ ph¬ng tiÖn, thñ
ph¸p quan träng ®Ó ph¸t hiÖn c¸c gian lËn, sai sãt träng
yÕu trong chu tr×nh nµy. Khi kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho
cÇn lu ý vµ xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra chi tiÕt cña c¸c chu
tr×nh liªn quan: Chu tr×nh Mua vµo vµ Thanh to¸n, chu
tr×nh TiÒn l¬ng vµ Nh©n viªn, chu tr×nh B¸n hµng vµ Thu
tiÒn bëi v× kÕt qu¶ kiÓm tra c¸c chu tr×nh ®ã cã ¶nh hëng
®Õn c¸c kiÓm tra chi tiÕt Hµng tån kho.
C«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng tån kho rÊt phøc t¹p vµ nã liªn
quan ®Õn hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ hµng tån kho. V× vËy kiÓm tra
chi tiÕt Hµng tån kho ®îc ®Ò cËp chñ yÕu hai vÊn ®Ò:
Quan s¸t kiÓm tra vËt chÊt vµ qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸, h¹ch to¸n
hµng tån kho.
2.2.3.2.1. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho.
Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho lµ c«ng viÖc
mµ KiÓm to¸n viªn ph¶i cã mÆt vµo thêi ®iÒm mµ cuéc
kiÓm kª hµng tån kho ®îc tiÕn hµnh. B»ng c¸c biÖn ph¸p
quan s¸t, kh¶o s¸t, thÈm vÊn thÝch hîp ®Ó KiÓm to¸n viªn
x¸c ®Þnh sù tån t¹i vËt chÊt vµ tÝnh chÝnh x¸c cña hµng tån
kho kiÓm kª, còng nh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hµng tån
kho vÒ quyÒn së h÷u vµ chÊt lîng hµng tån kho.
Qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho cña KiÓm
to¸n viªn thêng ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc : T×m hiÓu c¸c
qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª, x¸c ®Þnh c¸c quyÕt
®Þnh KiÓm to¸n vµ thùc hiÖn quan s¸t vËt chÊt.
b1: T×m hiÓu c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t kiÓm kª.
BÊt cø Doanh nghiÖp vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× còng ph¶i cã cuéc kiÓm
kª vËt chÊt hµng tån kho ®Þnh kú. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô
thÓ vµ c¸ch tæ chøc kiÓm kª cña Doanh nghiÖp, cuéc kiÓm
kª ®è ®îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc vµo 1 thêi
®iÓm nµo ®ã trong n¨m.
KiÓm to¸n viªn quan s¸t vµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm
so¸t c¸c cuéc kiÓm kª, nÕu c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®Çy ®ñ vµ
®¸ng tin cËy ph¶i bao gåm: Nhng quy ®Þnh hîp lý ®èi víi
cuéc kiÓm kª vËt chÊt, sù gi¸m s¸t bëi c¸ nh©n cã tr¸ch
nhiÖm vµ trung thùc, qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé ®éc lËp víi
cuéc kiÓm kª, viÖc ®èi chiÕu ®éc lËp kÕt qu¶ kiÓm kª vËt
chÊt víi sæ kÕ to¸n vµ cuéc kiÓm kª lËp ®Çy ®ñ c¸c phiÕu
kiÓm kª, biªn b¶n kiÓm kª.
b2: X¸c ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh KiÓm to¸n.
Còng gièng nh bÊt kú cuéc KiÓm to¸n kh¸c, c¸c quyÕt
®Þnh KiÓm to¸n cña qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tæn
kho bao gåm: Lùa chän thñ tôc KiÓm to¸n, x¸c ®Þnh thêi
gian, x¸c ®Þnh quy m« mÉu vµ lùa chän kho¶n môc ®Ó
kiÓm tra.
-Lùa chän thñ tôc KiÓm to¸n
Thñ tôc KiÓm to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh quan s¸t vËt
chÊt hµng tån kho chñ yÕu lµ: KiÓm tra, quan s¸t, thÈm vÊn,
®èi chiÕu, so s¸nh nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Ó ®¹t ®îc
môc tiªu KiÓm to¸n. Néi dung cô thÓ c¸c thñ tôc nµy ®îc
tr×nh bµy ë c¸c phÇn sau.
- X¸c ®Þnh thêi gian
Th«ng qua viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t c¸c cuéc kiÓm kª
vËt chÊt cña Doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ kiÓm
tra ®èi chiÕu sæ s¸ch hµng tån, kiÓm tra hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé (®îc thùc hiÖn ë phÇn trªn) ®Ó quyÕt ®Þnh cã
tæ chøc tiÕn hµnh kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú kÕ to¸n hay
kh«ng. NÕu cã kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ vµo ngµy cuèi kú
kÕ to¸n th× dù tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng
viÖc ®ã víi sù gi¸m s¸t cña KiÓm to¸n viªn lµ bao nhiªu ngµy.
Gi¶ sö thêi ®iÓm gi÷a kú ®· cã mét cuéc kiÓm kª vËt
chÊt vµ KiÓm to¸n viªn ®· quan s¸t viÖc kiÓm kª vµo lóc ®ã,
®ång thêi KiÓm to¸n viªn ®· kiÓm tra sæ kª to¸n hµng tån
kho tõ thêi ®iÓm kiÓm kª gi÷a kú ®Õn cuèi kú kh«ng vÊn
®Ò g× nghi vÊn, th× KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh kh«ng cÇn
ph¶i tæ chøc kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú n÷a. Thay vµo
®ã KiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n víi
hµng tån kho thùc tÕ cña mét mÉu t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
nµo ®ã.
Ngîc l¹i, nÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n kh«ng ®îc ghi chÐp
thêng xuyªn, c¸c thñ tôc kiÓm so¸t kiÓm kª kh«ng ®Çy ®ñ
vµ kh«ng ®¸ng tin cËy th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc
kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ lµ hoµn toµn cÇn thiÕt. Tïy theo
khèi lîng hµng tån kho nhiÒn hay Ýt, ph©n t¸n hay tËp trung
®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cÇn thiÕt cho c«ng viÖc mµ KiÓm
to¸n viªn cÇn ph¶i theo dâi, gi¸m s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª
vËt chÊt ®ã.
- X¸c ®Þnh quy m« mÉu
Quy m« mÉu trong quan s¸t vËt chÊt thêng ®îc lùa chon
theo c¸c yÕu tè: Sè lîng hµng cÇn kiÓm tra, sè kho cÇn
kiÓm tra, vµ thêi gian bá ra ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc quan
s¸t. KiÓm to¸n viªn cã thÓ lùa chän mét trong sè c¸c tiªu
thøc nµy ®Ó x¸c ®Þnh quy m« quan s¸t. Trong thùc tÕ ®Ó
gi¶m chi phÝ kiÕm to¸n, KiÓm to¸n viªn thêng lÊy tiªu thøc
thêi gian ®Ó x¸c ®Þnh quy m«.
- Chän lùa nh÷ng mÆt hµng cÇn kiÓm tra
Ngoµi ra trªn thùc tÕ tuú vµo ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng ®Æc
thï cña Doanh nghiÖp, KiÓm to¸n viªn cã thÓ chän mÉu ®èi
víi nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu vµ cã nghi vÊn vÒ gian lËn
hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh kiªm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ
kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé.
HoÆc trong qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª hiÖn vËt,
KiÓm to¸n viªn chó ý ®Õn nh÷ng mÆt hµng ®¸ng kÓ nhÊt
vµ ®iÓn h×nh nhÊt ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra cô thÓ. T¬ng tù
nh khi ®iÒu tra nh÷ng mÆt hµng cã kh¸ n¨ng kÐm phÈm
chÊt, l¹c hËn hoÆc h háng trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n còng
cÇn ph¶i lùa chän nh÷ng mÆt hµng nµy ®Ó tiÕn hµnh kiÓm
tra.
§Æc biÖt trong qu¸ tr×nh th¶o luËn víi ngêi qu¶n lý vÒ
lý do cña nhng mÆt hµng ®Ó ngoµi sæ kÕ to¸n th× KiÓm
to¸n viªn còng cÇn lùa chän nh÷ng mÆt hµng ®ã ®Ó kiÓm
tra vµ ®iÒu tra thªm.
b3: C¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt
§iÓm quan träng nhÊt cña c¸c thñ tôc quan s¸t vËt chÊt
lµ KiÓm to¸n viªn ph¶i cã mÆt ®Ó quan s¸t trùc tiÕp cuéc
kiÓm kª hiÖn vËt hµng tæn kho cña Doanh nghiÖp. Khi quan
s¸t, KiÓm to¸n viªn thêng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc:
- X¸c ®Þnh liÖu cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña Doanh
nghiÖp ®ang thùc hiÖn cã tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh
vµ híng dÉn cña Doanh nghiÖp kh«ng.
- KiÓm to¸n viªn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mÆt
hµng kinh doanh cña Doanh nghiÖp, nÕu kh«ng cã sù hiÓu
biÕt s©u vÒ chóng (nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®Æc
thï nh: ®iÖn tö, ho¸ chÊt, kim lo¹i quý hiÕm) th× ph¶i mêi
chuyªn gia ®¸nh gi¸ hµng tæn kho vÒ chÊt lîng, kh¶ n¨ng l¹c
hËu cña nh÷ng hµng ®ã.
- Th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña hµng tån
kho hiÖn diÖn, ®Æc biÖt lµ hµng göi b¸n, hµng nhËn ®¹i lý,
nhËn ký göi hoÆc hµng mua ®ang ®i ®êng.
- Tham quan vµ xem xÐt c¸c ph¬ng tiÖn kho, b·i, n¬i
b¶o qu¶n hµng tæn kho, khu vùc s¶n xuÊt, cuéc tham quan
xem xÐt ®ã nªn ®îc mét nh©n viªn cña Doanh nghiÖp cã
®ñ hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng tr¶ lêi c¸c c©u hái cña KiÓm to¸n
viªn.
2.2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch
to¸n hµng tån kho.
§Ó x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån
kho ®óng ®¾n hay kh«ng KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i kiÓm tra
chi tiÕt c¸c qu¸ tr×nh nµy. KiÕm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh
gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho bao gåm tÊt c¶ c¸c kh¶o s¸t
®¬n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng vµ chÝnh x¸c kh«ng, kh¶o
s¸t qu¸ tr×nh tÝnh to¸n gi¸ trÞ hµng xuÊt kho, kiÓm tra qu¸
tr×nh tÝnh to¸n, tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, kiÓm tra chi tiÕt tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh h¹ch to¸n hµng tån
kho.
KiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho thêng lµ mét
trong nh÷ng phÇn quan träng nhÊt vµ mÊt nhiÒu thêi gian
nhÊt cña cuéc KiÓm to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Khi kiÓm tra
cÇn quan t©m líi 3 vÊn ®Ò cña ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ (c¸c
®èi tîng chñ yÕu lµ hµng xuÊt kho, s¶n phÈm dë dang cuèi
kú vµ gi¸ thµnh thµnh phÈm) ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p tÝnh mµ
Doanh nghiÖp ¸p dông cã phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n
®îc thõa nhËn hay kh«ng. Qu¸ tr×nh ¸p dông ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ cã nhÊt qu¸n víi c¸c niªn ®é kÕ to¸n tríc ®ã kh«ng.
Sè liÖu tÝnh to¸n cã chÝnh x¸c vµ hîp lý kh«ng.
Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸ cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nªn sÏ
®îc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra viÖc
tÝnh to¸n gi¸ cña ®èi tîng tÝnh gi¸ ®ã.
+ Tríc hÕt ph¶i xem xÐt viÖc tÝnh gi¸ hµng nhËp kho cã
®óng ®¾n kh«ng. §èi víi nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸ mua
ngoµi, KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i kh¶o s¸t xem liÖu nh÷ng chi
phÝ cÊu thµnh gi¸ cña hµng nhËp kho cã ®îc h¹ch to¸n ®óng
kh«ng. Cô thÓ lµ c¸c kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, hao
hôt, c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn hµng mua cã ®îc tÝnh
vµo gi¸ hµng nhËp kho kh«ng, c¸c kho¶n chiÕt khÊu mua
hµng, gi¶m gi¸ hµng mua cã ®îc tÝnh trõ kh«ng. . . ViÖc
kiÓm tra nµy lµ mét phÇn cña kiÓm tra chu tr×nh Mua vµo
vµ Thanh to¸n. Cßn ®èi víi thµnh phÈm tríc hÕt xem xÐt qu¸
tr×nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña ®¬n vÞ thµnh
phÈm nhËp kho cã ®óng kh«ng (kh¶o s¸t nµy sÏ giíi thiÖu ë
phÇn kh¶o s¸t qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh phÈm).
+ TiÕp theo KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p
®ang ®îc sö dông ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt
kho ë Doanh nghiÖp lµ ph¬ng ph¸p g× ? (Ph¬ng ph¸p nhËp
tríc, xuÊt tríc (FIFO); Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO);
ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh hay ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh
qu©n; hoÆc ph¬ng ph¸p nµo kh¸c), ph¬ng ph¸p ®ã cã ®îc
thõa nhËn kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng
xuÊt kho ¸p dông trong kú nµy cã nhÊt qu¸n víi c¸c kú tríc
kh«ng. Bëi v× thùc tÕ trong mét sè Doanh nghiÖp sù thay
®æi tõ ph¬ng ph¸p tÝnh nµy sang ph¬ng ph¸p tÝnh kh¸c sÏ
lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ trÞ hµng xuÊt kho, ph¶n ¸nh sai lÖch
kÕt qu¶ kinh doanh.
+ Gi¶ sö nÕu Doanh nghiÖp cã sù thay ®æi ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho, th× KiÓm to¸n viªn xem xÐt sù
c«ng khai viÖc thay ®æi nµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña
Doanh nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn kh«ng (xem trªn ThuyÕt
minh b¸o c¸o tµi chÝnh).
+ §Ó kiÓm tra kü thuËt tÝnh to¸n gi¸ hµng xuÊt kho cã
®óng hay kh«ng, KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt vµ liÖt kª c¸c
mÆt hµng tån kho ®Þnh kiÓm tra kÕt qu¶ tÝnh to¸n, yªu
cÇu Doanh nghiÖp cung cÊp nh÷ng ho¸ ®¬n, chøng tõ
nhËp, xuÊt kho, sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho cña nh÷ng
mÆt hµng ®ã. Sau ®ã xem xÐt tÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c ho¸
®¬n, chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®Ó kh¶o s¸t tÝnh ®Çy ®ñ
cña sè lîng hµng nhËp, xuÊt kho. TiÕp tôc thùc hiÖn tÝnh
to¸n l¹i gi¸ cña hµng xuÊt kho cña nh÷ng mÆt hµng ®· chän
®Ó so s¸nh víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Doanh nghiÖp vµ t×m
ra nh÷ng sai lÖch (nÕu cã).
NÕu trêng hîp KiÓm to¸n viªn ®· kiÓm tra tÝnh thêng
xuyªn, kÞp thêi cña viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån
kho theo tõng mÆt hµng, khi ®ã KiÓm to¸n viªn, cã thÓ
kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i trÞ gi¸ hµng xuÊt kho mµ chØ
cÇn ®èi chiÕu sè liÖu vÒ ®¬n gi¸ sè lîng hµng xuÊt kho trªn
sæ kÕ to¸n hµng tån kho víi chi phÝ trªn sæ kÕ to¸n chi phÝ.
HoÆc cã thÓ lµm l¹i mét vµi phÐp tÝnh ë mét vµi mÆt hµng
cô thÓ ®Ó xem xÐt vµ ®èi chiÕu t¨ng thªm tÝnh thuyÕt
phôc cña c¸c kÕt qu¶ kiÓm tra.
Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung cã thÓ ¸p dông cho cuéc
KiÓm to¸n hµng tån kho, tïy ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh
doanh cña Doanh nghiÖp, h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n hµng
tån kho, thùc tr¹ng thiÕt kÕ vµ ¸p dông c¸c thñ tôc kiÓm so¸t
néi bé ®Ó KiÓm to¸n viªn ¸p dông c¸c tr¾c nghiÖm KiÓm
to¸n mét c¸ch linh ®éng nh»m ®em l¹i c¸c b»ng chøng ®ñ
®Ó KiÓm to¸n viªn ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh vÒ chu
tr×nh hµng tån kho cña Doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung trªn
chØ lµ c¸c néi dung c¬ b¶n mang tÝnh chÊt lý thuyÕt, trong
thùc tÕ KiÓm to¸n viªn cã thÓ thªm hoÆc bít nh÷ng c«ng
viÖc kh«ng cÇn thiÕt hoÆc kh«ng thiÕt thùc ®èi víi tõng
cuéc KiÓm to¸n cô thÓ.
2.3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n
§©y lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh KiÓm to¸n b¸o c¸o
tµi chÝnh. Sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n t¹i tõng
chu tr×nh riªng lÎ ®Ó b¶o ®¶m tÝnh thËn träng nghÒ
nghiÖp, th«ng thêng KiÓm to¸n viªn kh«ng lËp ngay b¸o c¸o
KiÓm to¸n mµ thùc hiÖn c¸c c«ng viªc sau:
- KiÓm tra, so¸t xÐt
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 560 th× KiÓm
to¸n viªn ph¶i xem xÐt ¶nh hëng cña nhøng sù kiÖn ph¸t
sinh sau ngµy kho¸ sæ kÕ to¸n, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o
c¸o KiÓm to¸n.
KiÓm to¸n viªn thêng trao ®æi víi ban gi¸m ®èc kh¸ch
hµng vÒ kh¶ n¨ng mét sè viªc cha ®îc tr×nh bµy trªn b¸o
c¸o tµi chÝnh, xem lai biªn b¶n häp héi ®ång qu¶n trÞ, c¸c
hîp ®ång, th gi¶i tr×nh cña ban gi¸m ®èc.
- §¸nh gi¸ kÕt qu¶
ViÖc h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc
tÕ vµ tu©n thñ c¸c quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh
hoÆc ®îc chÊp nhËn.
C¸c ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn chu
tr×nh hµng tån kho ph¶i phï hîp víi c¸c ®Æc ®iÓm ho¹t
®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp.
C¸c chøng tõ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh ph¶i
thÓ hiÖn sù vËn ®éng cña nghiÖp vô vµ ph¶i hîp lý.
C¸c th«ng tin vÒ nghiÖp vô ph¶i ®¶m b¶o trung thùc
hîp lý.
Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña tÊt c¶ c¸c c«ng viªc ®· thùc
hiÖn KiÓm to¸n viªn ®a ra kÕt luËn cuèi cïng vµ lËp b¸o c¸o
KiÓm to¸n.
- LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n: KiÓm to¸n viªn
®a ra tÊt c¶ ý kiÕn cña m×nh vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc
KiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn ph¶i ®a ra mét trong bèn lo¹i ý
kiÕn sau.
+ ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn
+ ý kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn
+ ý kiÕn tõ chèi
+ ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn
- Cïng víi viÖc ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n C«ng ty
KiÓm to¸n cßn göi th cho kh¸ch hµng trong ®ã ®a ra ý kiÕn
t vÊn cña KiÓm to¸n viªn vÒ viÖc kh¾c phôc nh÷ng yÕu
®IÓm cßn tån t¹i trong hÖ thèng còng nh c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i
d¬n vÞ k h¸ch hµng.
PHÇN 2: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng
tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH
DO ATC THùC HIÖN.
I: giíi thiÖu vÒ C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - t vÊn thuÕ
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ lµ c¬ quan
KiÓm to¸n chuyªn nghiÖp hîp ph¸p ho¹t ®éng trong lÜnh vùc
KiÓm to¸n, t vÊn thuÕ. C«ng ty ®îc thµnh lËp ngµy: 05/ 08/
2003 vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng th¸ng 09/ 2003 theo
giÊy phÐp kinh doanh sè: 010002678 do Së KÕ ho¹ch vµ §Çu
t Hµ Néi cÊp.
C«ng ty thµnh lËp víi sè vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ 1,5 tû
®ång trong ®ã vèn cña c¸c s¸ng lËp viªn lµ 1 tû ®ång.
C«ng ty Cæ phÇn vµ T vÊn thuÕ lµ C«ng ty cã t c¸ch
ph¸p nh©n víi tªn giao dÞch lµ: Auditing - Tax Consultancy
Joint Stock Company (ATC) thuéc lo¹i h×nh KiÓm to¸n ®éc
lËp víi trô së chÝnh t¹i: 65D - T« HiÕn Thµnh-Hai Bµ Trng - Hµ
Néi.
Môc tiªu: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
thµnh lËp víi môc tiªu lµ: kiÓm tra, ®a ra ý kiÕn x¸c nhËn
tÝnh kh¸ch quan, ®óng ®¾n, trung thùc vµ hîp lý cña c¸c sè
liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ ®îc
KiÓm to¸n. Ngoµi ra C«ng ty cßn t vÊn, híng dÉn cho kh¸ch
hµng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ tµi chÝnh, kÕ
to¸n, thuÕ.. ®Ó gióp ®¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n vµ gióp t vÊn
®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶,
®óng ph¸p luËt ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c c¬ quan
nhµ níc, cña c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n cã quan hÖ vµ quan
t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty.
2.1. §Æc ®iÓm
§Ó thùc hiÖn tèt môc tiªu, chiÕn lîc kinh doanh tríc m¾t còng
nh l©u dµi th× Tæ chøc bé m¸y quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Mét c¬
cÊu tæ chøc hîp lý sÏ khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng trong
C«ng ty lµm viÖc cã chÊt lîng vµ n¨ng suÊt cao.
M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.
2.2. QuyÒn h¹n.
C¸c phßng trong bé m¸y C«ng ty cã quyÒn h¹n ®îc chñ
®éng triÓn khai c«ng t¸c theo chøc n¨ng nhiÖm vô quy
®Þnh, ®îc toµn quyÒn huy ®éng c¸c nguån nh©n lùc trong
phßng m×nh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc giao, ®îc ®Ò xuÊt
gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò liªn quan theo chøc n¨ng vµ tr×nh tù
theo quy ®Þnh cña C«ng ty.
2.3. C¸c mèi quan hÖ.
- Quan hÖ néi bé trong phßng: tu©n thñ chØ ®¹o trùc
tiÕp cña trëng phßng, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn,
c¸c nh©n viªn trong phßng ®Ó ph¸t huy cao nhÊt mäi nguån
lùc néi bé ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o tiÕn ®é, khèi
lîng vµ chÊt lîng.
Héi §ång Qu¶n TrÞ
Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc Phô tr¸ch m¶ng KiÓm to¸n
Phã Gi¸m §ècPhô tr¸ch m¶ng t vÊn thuÕ
Phßng
t V
Ên
Phßng
K
iÓm
To
¸n N
gh
iÖp
Vô I
Phßng
K
iÓm
To
¸n N
gh
iÖp
Vô II
Phßng
K
iÓm
To
¸n X
DC
B
Phßng
K
Õ
To¸n
- Quan hÖ gi÷a c¸c phßng: tu©n thñ quy ®Þnh sña quy
chÕ nµy vµ c¸c quy ®Þnh liªn quan. Khi gi¶i quyÕt nhiÖm vô
c¸c phßng ph¶i chñ ®éng vµ trùc tiÕp tiÕp xóc, quan hÖ,
®Ò xuÊt víi c¸c phßng liªn quan tham gia gi¶i quyÕt. Khi ®îc
hái ý kiÕn, ®îc yªu cÇu tham gia hç trî, c¸c phßng cã tr¸ch
nhiÖm tham gia ®¸p øng yªu cÇu vµ tiÕn ®é c«ng viÖc theo
chøc n¨ng nhiÖm vô cña phßng m×nh.
- Khi cÇn thiÕt Gi¸m ®èc C«ng ty sÏ thµnh lËp c¸c tæ
ban chuyªn ®Ò ®Ó thùc thi nhiÖm vô cã thêi h¹n. C¸c phßng
®îc giao chñ tr× cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tæ chøc triÓn khai,
c¸c phßng tham gia cã tr¸ch nhiÖm cö ngêi tham gia vµ chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn néi dung tham gia cña m×nh.
2.4. Chøc n¨ng cña c¸c phßng ban trong C«ng ty.
- Héi ®ång qu¶n trÞ: lµ c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña
C«ng ty gi÷a hai kú häp §¹i Héi Cæ §«ng. Héi §ång Qu¶n TrÞ
gåm: Mét Chñ tÞch, mét phã Chñ tÞch chØ ®¹o, gi¸m s¸t ho¹t
®éng cña gi¸m ®èc. Héi ®ång qu¶n trÞ chÞu tr¸ch nhiÖm
tríc §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng vÒ nh÷ng sai ph¹m trong qu¶n
lý, vi ph¹m ®iÒu lÖ, vi ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i cho
C«ng ty.
- §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng: lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao
nhÊt cña C«ng ty, quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc nh©n sù, th«ng
qua b¸o c¸o tæng hîp vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh,
xem xÐt phª chuÈn quyÕt ®Þnh cña Héi §ång Qu¶n TrÞ.
- Gi¸m ®èc: lµ ngêi phô tr¸ch cao nhÊt vÒ mÆt s¶n
xuÊt kinh doanh, chØ ®¹o ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ ®¹i
diÖn cho quyÒn lîi cña C«ng ty tríc ph¸p luËt vµ c¸c bªn h÷u
quan.
- Phã gi¸m ®èc: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vÒ
ho¹t ®éng cña phßng ban m×nh qu¶n lý.
- Phßng t vÊn: chuyªn lµm nhiÖm vô t vÊn trong lÜnh
vùc kÕ to¸n, tµi chÝnh, thuÕ…
- Phßng KiÓm to¸n NghiÖp vô I, II: Ho¹t ®éng trong
lÜnh KiÓm to¸n, ®øng ®Çu lµ Trëng phßng, díi quyÒn trëng
phßng lµ c¸c KiÓm to¸n viªn vµ trî lý KiÓm to¸n.
- Phßng KiÓm to¸n XDCB: Phßng nµy do mét KiÓm to¸n
viªn kiªm Kü s x©y dùng lµm trëng phßng. Chøc n¨ng cña
phßng KiÓm to¸n XDCB lµ thùc hiÖn KiÓm to¸n c¸c c«ng
tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh vµ bµn giao.
- Phßng kÕ to¸n: qu¶n lý vµ cung cÊp c¸c th«ng tin, kÕt
qu¶ tµi chÝnh cña C«ng ty vÒ kú s¶n xuÊt kinh doanh, tham
mu cho Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc tµi
chÝnh.
3. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña C«ng ty.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng, ATC thùc hiÖn cung
cÊp ®Çy ®ñ nh÷ng dÞch vô chuyªn ngµnh bao gåm:
- DÞch vô KiÓm to¸n: Bao gåm: KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi
chÝnh thêng niªn, KiÓm to¸n ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n,
KiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t c¸c c«ng tr×nh
x©y dùng c¬ b¶n, KiÓm to¸n x¸c ®Þnh vèn, gi¸ trÞ Doanh
nghiÖp, KiÓm to¸n tu©n thñ luËt ®Þnh, KiÓm to¸n c¸c
Doanh nghiÖp tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n,
KiÓm to¸n tû lÖ néi ®Þa ho¸, KiÓm to¸n c¸c Doanh nghiÖp
nhµ níc phôc vô c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ vµ gi¸m ®Þnh c¸c tµi
liÖu tµi chÝnh kÕ to¸n.
- DÞch vô KÕ to¸n: C«ng ty cung cÊp dÞch vô kÕ to¸n
gåm: Më vµ ghi sæ kÕ to¸n, lËp c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh
kú, X©y dùng c¸c m« h×nh tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n, trî gióp
viÖc chuyÓn ®æi hÖ thèng kÕ to¸n vµ B¸o c¸o tµi chÝnh, phï
hîp víi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®ång thêi ®¶m b¶o
tÝnh tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®ång thêi
®¶m b¶o tÝnh tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc ViÖt Nam
hoÆc c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n Quèc tÕ ®îc chÊp nhËn.
- DÞch vô t vÊn tµi chÝnh: C¸c dÞch vô t vÊn do C«ng ty
cung cÊp sÏ ®em ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng gi¶i ph¸p tèt
nhÊt, gióp kh¸ch hµng c¶i tiÕn hÖ thèng KiÓm so¸t néi bé,
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ chÊt lîng s¶n phÈm dÞch
vô, gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng, kh«ng ngõng t¨ng doanh thu.
C¸c dÞch vô nµy rÊt ®a d¹ng, bao gåm: t vÊn so¹n th¶o ph-
¬ng ¸n ®Çu t, ®¨ng ký kinh doanh vµ thµnh lËp Doanh
nghiÖp míi, t vÊn kiÓm kª thÈm ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n, t vÊn
quyÕt to¸n vèn ®Çu t, t vÊn tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, niªm
yÕt chøng kho¸n, s¸t nhËp hoÆc gi¶i thÓ, t vÊn tu©n thñ c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÝnh s¸ch tµi chÝnh…
- DÞch vô t vÊn thuÕ bao gåm: LËp kÕ ho¹ch thuÕ,
®¨ng ký, tÝnh to¸n vµ kª khai thuÕ ph¶i nép víi c¬ quan
thuÕ, rµ so¸t ®¸nh gi¸ viÖc vËn dông c¸c s¾c lÖnh, chÝnh
s¸ch thuÕ hiÖn hµnh cña ViÖt Nam.
- DÞch vô ®µo t¹o: §µo t¹o nh©n viªn nh»m n©ng cao
kü n¨ng vµ chuyªn m«n cho nguån nh©n lùc C«ng ty kh¸ch
hµng ngoµi ra sÏ hç trî cho kh¸ch hµng trong viÖc t×m kiÕm
vµ tuyÓn dông c¸c øng cö viªn cã n¨ng lùc vµ thÝch hîp nhÊt
dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt cô thÓ vÒ vÞ trÝ cÇn tuyÓn dông,
còng nh c¸c yªu cÇu vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý chung cña kh¸ch
hµng.
- C¸c lo¹i dÞch vô kh¸c.
- ATC lµ C«ng ty míi thµnh lËp nhng gãp mét tiÕng nãi
quan träng trong thÞ trêng KiÓm to¸n viÖt nam ®ang trong
giai ®o¹n më. Doanh thu trong ho¹t ®éng KiÓm to¸n chiÕm
phÇn lín, hai lÜnh vùc chñ chèt cña C«ng ty lµ KiÓm to¸n vµ
t vÊn thuÕ, dÞch vô KiÓm to¸n rÊt tiÒm n¨ng trong nhiÒu
lÜnh vùc trë thµnh mòi nhän ®îc C«ng ty chó trong ®Çu t vµ
tiÕp thÞ ra thÞ trêng. Trong nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp
kh¸ch hµng cña C«ng ty chñ yÕu lµ kh¸ch hµng quen biÕt
danh tÝnh C«ng ty qua ®éi ngò l·nh ®¹o uy tÝn, vµ hiÖn nay
C«ng ty ®ang h×nh thµnh ®îc mét thÞ tríng kh¸ch hµng
®«ng ®¶o nhß vµo chÊt lîng vµ dÞch vô cña m×nh, ®Æc
biÖt lµ lu«n ®¶m b¶o vÒ thêi gian tèt.
ATC lu«n theo dâi nh÷ng biÕn ®éng vÒ tµi chÝnh c¸c
kh¸ch hµng cña m×nh mét c¸ch thíng xuyªn, hµng n¨m ®Õn
mïa KiÓm to¸n ATC ®Òu göi th chµo hµng ®Õn cho kh¸ch
hµng coa nhu cÇu KiÓm to¸n kÓ c¨ kh¸ch hµng quen biÕt vµ
kh¸ch hµng míi. Víi kh¸ch hµng míi th× th chµo mêi KiÓm
to¸n lµ bøc th«ng ®iÖp ®Ó ATC giíi thiÖu vÒ uy tÝn vµ chÊt
lîng dÞch vô cña C«ng ty, víi kh¸ch hµng quen biÕt C«ng ty
thÓ hiÖn mèi quan tam thêng xuyªn tíi nhu cÇu cÇn thiÕt vµ
sù v÷ng bÒn tµi chÝnh còng nh chÊt läng vµ ®é hiªu qu¶
cña hÖ thèng qu¶n lý trong C«ng ty kh¸ch hµng. Th chµo
hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin nh th«ng tin
ph¸p lý, th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cung cÊp c¸c lo¹i
dÞch vô, nh÷ng kh¸ch hµng ®· mêi KiÓm to¸n ®éi ngò nh©n
viªn thùc hiÖn vµ cam kÕt chÊt lîng cung cÊp.
NÕu nhËn ®îc lêi mêi KiÓm to¸n ATC sÏ cö ®¹i diÖn cña
C«ng ty ®Ó tiÕp xóc víi kh¸ch hµng . §èi víi kh¸ch hµng cò
th× viÖc gÆp gì nµy mh»m môc ®Ých xem xÐt thay ®æi
®¸ng kÓ so víi n¨m tríc vµ biÕt yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ
xem xÐt sù ¶nh hëng cña kh¸ch hµng vÒ cuécKiÓm to¸n n¨m
tríc do C«ng ty ®· cung cÊp ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc
vµ nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt nh÷ng tån tai.Víi kh¸ch hµng
míi thÝ cuéc gÆp nh»m xem xÐt nh÷ng th«ng tin nh nh÷ng
khã kh¨n C«ng ty kh¸ch hµng ®ang gÆp ph¶i, t×nh h×nh
chung vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh hh×nh qu¶n lý tµi
chÝnh cña C«ng ty kh¸ch hµng.
KiÓm to¸n viªn xem xÐt kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n.
NÕu chÊp nhËn KiÓm to¸n th× ban gi¸m ®èc bæ nhiÖm chñ
nhiªm KiÓm to¸n tÝch hîp vµ bè trÝ nguån nh©n lùc tham gia
KiÓm to¸n.
4. Kh¸ch hµng cña C«ng ty.
Tuy míi ®îc thµnh lËp bÒ dµy kinh nghiÖm cha nhiÒu
song C«ng ty cã ®éi ngò kh¸ch hµng ®«ng ®¶o, ho¹t ®éng
trong nhiÒu lÜnh vùc vµ thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh:
Ng©n hµng, b¶o hiÓm, dÞch vô tµi chÝnh, n¨ng lîng dÇu khÝ,
viÔn th«ng, ®iÖn lùc, c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao
th«ng, thuû lîi, than, thÐp, xi m¨ng, kh¸ch s¹n, du lÞch, thong
m¹i, x©y dùng…
ChØ trong 17 th¸ng ®i vµo ho¹t ®éng C«ng ty ®· cã
kh¸ch hµng chia theo nhãm:
- C¸c Doanh nghiÖp nhµ níc.
- C¸c doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
- C¸c Doanh nghiÖp cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,
C«ng ty t nh©n.
- Dù ¸n ®îc tµi trî bëi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ.
- C¸c c¬ quan nhµ níc, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù
nghiÖp vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi.
- C¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh bµn
giao.
5. Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty.
Hµng n¨m C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ göi
th chµo hµng tíi c¸c kh¸ch hµng bao gåm c¶ kh¸ch hµng cò
vµ kh¸ch hµng míi. Qua th chµo hµng ATC th«ng b¸o cho
kh¸ch hµng c¸c lo¹i dÞch vô mµ C«ng ty cã kh¶ n¨ng cung
cÊp. §Æc biÖt trong thêi ®iÓm hiÖn nay, gi÷a c¸c h·ng KiÓm
to¸n cña ViÖt Nam vµ KiÓm to¸n Níc ngoµi cã sù c¹nh tranh
gay g¾t, viÖc göi th chµo hµng lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
B»ng viÖc göi th chµo hµng, C«ng ty chñ ®éng thiÕt lËp
vµ duy tr× mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng ®ång thêi thu hót sù
quan t©m thßng xuyªn cña kh¸ch hµng ®èi víi c¸c dÞch vô
mµ C«ng ty cung cÊp. Kh¸c víi C«ng ty KiÓm to¸n kh¸c, ATC
thêng tiÕn hµnh gÆp gì trùc tiÕp, tho¶ thuËn vµ ký kÕt hîp
®ång. ViÖc ký kÕt trùc tiÕp nµy sÏ tr¸nh ®îc nh÷ng bÊt
®ång trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn KiÓm to¸n vµ c«ng bè b¸o
c¸o KiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng míi KiÓm to¸n lÇn
®Çu. Sau khi ký kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n C«ng ty sÏ x©y
dùng kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng qu¸t vµ tr¬ng tr×nh KiÓm
to¸n cô thÓ. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n do ATC tiÕn hµnh
thùc chÊt lµ viÖc thùc hiÖn c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm so¸t vµ
tr¾c nghiÖm c¬ b¶n. Giai ®o¹n cuèi cïng cña mét cuéc
KiÓm to¸n do ATC thùc hiÖn lµ tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n
vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n.
Thùc tr¹ng KiÓm to¸n do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n -
T vÊn thuÕ thùc hiÖn: §Ó t¹o nªn uy tÝn vµ thu hót ®îc nhiÒu
kh¸ch hµng th× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt lµ
C«ng ty ph¶i ®a ra ®îc ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n phï hîp víi
®èi tîng KiÓm to¸n, qu¸ tr×nh KiÓm to¸n thùc hiÖn qua bèn
giai ®o¹n lµ:
Giai ®o¹n 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 2: Thùc hiÖn KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 3: KÕt thóc KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 4: C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Thùc hiÖn KiÓm to¸n
KÕt thóc KiÓm to¸n
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n
Thùc hiÖn kÕ hoach KiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông
c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt KiÓm to¸n thÝch øng víi ®èi tîng
KiÓm to¸n cô thÓ ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n. §ã
lµ qu¸ tr×nh triÓn khai mét c¸ch chñ ®éng vµ tÝch cùc c¸c
kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n nh»m ®a ra nh÷ng ý
kiÕn x¸c thùc vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña b¸o c¸o
tµi chÝnh trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng KiÓm to¸n ®Çy
®ñ vµ tin cËy. Nh vËy, thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
kh«ng chØ lµ qu¸ tr×nh triÓn khai mét c¸ch m¸y mãc kÕ
ho¹ch ®· v¹ch ra, còng kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh thu thËp
mét c¸ch thô ®éng c¸c b»ng chøng KiÓm to¸n theo ®Þnh
híng trong kÕ ho¹ch KiÓm to¸n hoÆc trµn lan theo diÔn
biÕn cña thùc tiÔn. C¸c tr¾c nhiÖm KiÓm to¸n sÏ ®îc sö
dông ®Ó ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé:
+ Thö nghiÖm kiÓm so¸t (kiÓm tra hÖ thèng kiÓm
so¸t): Lµ viÖc kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm
to¸n vÒ sù thiÕt kÕ phï hîp vµ sù vËn hµnh h÷u hiÖu cña
hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
+ Thö nghiÖm c¬ b¶n (kiÓm tra c¬ b¶n): Lµ viÖc
kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n liªn quan
®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh nh»m ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt
träng yÕu lµm ¶nh hëng ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. Thö
nghiÖm c¬ b¶n gåm:
. KiÓm tra chi tiÕt c¸c nghiÖp vô vµ sè d.
. Quy tr×nh ph©n tÝch. Dùa trªn 2 cÊp ®é.
CÊp ®é1: KiÓm to¸n viªn kh¼ng
®Þnh cã dùa vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé hay kh«ng.
NÕu c©u tr¶ lêi lµ kh«ng, c«ng viÖc KiÓm to¸n ®îc triÓn
khai theo híng sö dông ngay c¸c tr¾c nghiÖm vÒ ®é v÷ng
ch·i víi sè lîng lín. Trêng hîp ngîc l¹i cã thÓ sö dông kÕt hîp
tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu víi tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i
trªn mét sè lîng Ýt h¬n c¸c nghiÖp vô. Trong sè cña mçi
lo¹i tr¾c nghiÖm trong sù kÕt hîp nµy tuú thuéc vµo møc
®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®îc xem xÐt
ë cÊp ®é 2.
CÊp ®é 2: NÕu ®é tin cËy cña hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc ®¸nh gi¸ ë møc ®é cao th×
b»ng chøng KiÓm to¸n ®îc thu thËp vµ tÝch luü chñ yÕu
qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu víi mét sè Ýt tr¾c nghiÖm
®é v÷ng ch·i. Ngîc l¹i nÕu ®é tin cËy cña hÖ thèng nµy
®îc ®¸nh gi¸ ë møc dé thÊp th× tr¾c nghiÖm ®é tin cËy
®îc thùc hiÖn víi sè lîng lín h¬n.
Nh vËy, tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®îc triÓn khai chØ
víi môc ®Ých thu thËp b»ng chøng ®¶m b¶o vÒ sù tin cËy
cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Còng do ®ã, tr¾c nghiÖm
d¹t yªu cÇu cßn gäi lµ tr¾c nghiÖm kiÓm so¸t hay thö
nghiÖm kiÓm so¸t.
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.
§¸nh gi¸ l¹i chÊt lîng toµn bé c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ chÊt
lîng lµm viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn, ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro
cña cuéc KiÓm to¸n, tõ ®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm. Sù
®¸nh gi¸ ®îc thùc hiÖn tõ 2 phÝa.
- §¸nh gi¸ tõ kh¸ch hµng: ATC tiÕp nhËn c¸c ý kiÕn
®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ
C«ng ty cung cÊp ®· tho¶ m·n c¸c yªu cÇu cña kh¸ch
hµng hay cha.
- §¸nh gi¸ trong néi bé cña C«ng ty: C«ng ty KiÓm
to¸n ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ thñ tôc kiÓm tra chÊt l -
îng ®Ó ®¶m b¶o r»ng KiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh phï hîp víi
c¸c chuÈn mùc. §¸nh gi¸ l¹i toµn bé cuéc KiÓm to¸n trªn
c¸c mÆt.
+ §¸nh gi¸ l¹i rñi ro c¸c cuéc KiÓm to¸n.
+ So¸t xÐt trong néi bé vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc
hiÖn dÞch vô cho kh¸ch hµng.
+ §¸nh gi¸ chÊt lîng lµm viÖc cña nh©n viªn KiÓm
to¸n.
Mét c«ng viÖc n÷a ®îc ATC tiÕn hµnh thêng xuyªn
vµ cã hiÖu qu¶ lµ gi÷ mèi liªn hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch
hµng b»ng c¸ch thêng xuyªn thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch
hµng vµ nh÷ng thay ®æi trong C«ng ty kh¸ch hµng cã thÓ
¶nh hëng ®Õn cuéc KiÓm to¸n n¨m sau.
Ch ¬ng tr×nh KiÓm to¸n hµng tån kho ( b ảng phụ lục )
II. thùc tr¹ng KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm
to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ thùc hiÖn
1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
1.1. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Ban gi¸m ®èc nhËn diÖn lý do kiÓm to¸n cña C«ng ty
kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiªm to¸n. Lùa
chän ®éi ngò c¸n bé kiªm to¸n viªn phï hîp hay bæ nhiÖm
chñ nhiÖm KiÓm to¸n vµ c¸c nhãm tham gia KiÓm to¸n . Ban
gi¸m ®èc ký kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n víi kh¸ch hµng.
1.2. Thu thËp thån tin c¬ së vÒ kh¸ch hµng
C«ng ty K lµ C«ng ty liªn doanh ho¹t ®éng trong lÜnh
vùc s¶n xuÊt Tói cÆp vµ QuÇn bß tu©n thñ c¸c quy ®Þnh
cña bé tµi chÝnh víi Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, hµngn¨m C«ng ty buéc ph¶i tiÕn
hµnh KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong ®ã kho¶n môc
hµng tån kho lµ mét kho¶n môc quan träng trªn b¸o c¸o tµi
chÝnh ®îc KiÓm to¸n viªn chó träng khi thùc hiÖn KiÓm to¸n
b¸o c¸o tµi chÝnh.
C«ng ty K lµ C«ng ty 100% vèn ®Çu t níc ngoµi, ®îc
thµnh lËp theo gi¸y phÐp ®©ut t sè 132/GP-HN ngµy
26/6/2002 cña uû ban nh©n dan thµnh phè Hµ Néi. Thêi gian
ho¹t ®éng lµ 20 n¨m kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy phÐp ho¹t
®éng. N¨m 2005 lµ n¨m ho¹t ®éng thø t cña C«ng ty. Trô së
chÝnh cña C«ng ty ®Æt t¹i Km 6 ®êng Pi¶i Phãng, Phêng Ph-
¬ng liÖt QuËn Thanh xu©n, thµnh phè Hµ Néi.
C«ng ty K cã tæng sè vèn ®Çu t thùc tÕ lµ 300 000 USD
trong ®ã sè vèn ph¸p ®Þnh lµ 300 000 USD.
LÜnh vùc ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ chuyªn gia c«ng,
c¶n xuÊt c¸c hµng may mÆc tói s¸ch ®Ó xuÊt khÈu.
ThÞ trêng tiªu thô chñ yÕu lµ ë nuíc ngoµi
Ban gi¸m ®èc gåm Tæng gi¸m ®èc Sung Baek Cho vµ
KÕ to¸n trëng NguyÔn thÞ v©n Hµ.
Mét sè th«ng tin c¬ së vÒ hµng tån kho, ®Æc ®iÓm
hµng tån kho vµ c«ng t¸c b¶o qu¶n hµng tån kho t¹i C«ng ty
Th«ng tin vÒ hµng tån kho:
Nguyªn vËt liÖu: b¨ng gai nhËp khÈu, b¨ng chun nhËp
khÈu, v¶i líi, v¶i ph¶n quang, v¶i tri cèt…
C«ng cô dông cô : Cóc bÊm, kim s¶n xuÊt, ®¹n nhùa,
m¸y Ðp dËp cóc, ch©n vÞt mÝ….
Thµnh phÈm: Tói cÆp xuÊt khÈu, quÇn bß DENIM
S¶n phÈm dë dang:
Hµng ho¸:
§Æc ®iÓm c«ng t¸c b¶o qu¶n hµng tån kho: Mçi lo¹i
hµng ®îc s¾p xÕp ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh theo tõng lo¹i
tõng kÝch cì trong kho. Nguyªn vËt liÖu sau khi ®îc chuyÓn
vÒ C«ng ty lµm c¸c thñ tôc cÇn thiÕt cho viÖc nhËp ®Òu ®îc
®a vµo kho b·i quy ®Þnh. ChØ nh÷ng ngêi liªn quan míi ®îc
vµo kho nh thñ kho, b¶o vÖ kho, qu¶n lý ph©n xëng gi¸m
®èc tµi chÝnh. Hµng ngµy cöa kho ®îc kho¸ vµ cã b¶o vÖ
tr«ng coi.
1.3. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng
ty kh¸ch hµng
V× ®©y lµ kh¸ch hµng quen thuéc nªn sÏ ®îc lÊy tõ hå
s¬ KiÓm to¸n n¨m tríc.
1.4. Thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé
Qua ph©n tÝch sè liÖu cho thÊy Tæng tµi s¶n lu ®éng
vµ ®Çu t ng¾n h¹n t¨nglªn hay gi¶m xuèng vµ chñ yÕu lµ do
sù t¨ng lªn cña kho¶n môc gi. Sù biÕn ®éng hµng tån kho lµ
lín hay nhá , hµng mua ®ang ®i ®êng, thµnh phÈm tån kho
cuèi kú biÕn ®éng nh thÕ nµo. Do vËy cÇn lµm râ nguyªn
nh©n cña sù biÕn ®éng.
1.5. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro
B¶ng Ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n mét sè tµi kho¶n chñ yÕu.
Tµi kho¶n Rñi ro cã thÓ
x¶y ra
Ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n
Hµng tån kho. C,E,A,V,O KiÓm kª, chän mÉu c¸c
kho¶n môc chñ yÕu, tÝnh
gi¸.
C-TÝnh ®Çy ®ñ V-TÝnh ®Þnh gi¸
E-TÝnh hiÖn h÷u O-TÝnh së h÷u
A-TÝnh chÝnh x¸c
X¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh
®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu qua ba bíc lµ:
¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho c¸c
bé phËn vµ íc tÝnh sai sè kÕt hîp
Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho c¸c
bé phËn theo tû lÖ
1.6. T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé
M«i trêng hÖ thèng kiÓm so¸t
C«ng ty K ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã bé m¸y tæ chøc t¬ng ®èi
gän nhÑ. Gi¸m ®èc C«ng ty cã tr¸ch nhiÖm bè trÝ s¾p xÕp
c¬ cÊu bé m¸y chuyªn m«n, tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, x©y
dùng quy chÕ néi bé ®Ó thèng nhÊt phèi hîp ho¹t ®éng
qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ t¸c nghiÖp tèt c¸c nghiÖp vô ®îc giao.
KÕ to¸n trëng lµ ngêi cã chuyªn m«n nghiÖp vô vµ cã tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm cao vµ rÊt liªm khiÕt. Ban gi¸m ®èc ®îc
®¸nh gi¸ lµ cã n¨ng lùc trong lÜnh vùc s¶n xuÊt tói cÆp vµ
quÇn bß chÊt lîng cao . M«i trêng kiÓm so¸t cña C«ng ty ®îc
®¸nh gi¸ lµ tèt.
HÖ thèng kÕ to¸n
Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp cã 8 nh©n
viªn, trong ®ã cã 5 ngêi ®· cã b»ng ®¹i häc chuyªn ngµnh
kÕ to¸n, tµi chÝnh hÖ chÝnh quy vµ cã 3 ngêi cã b»ng trung
cÊp kÕ to¸n bao gåm: 01 Trëng phßng, 01 kÕ to¸n tæng hîp
vµ hµng tån kho, 01 kÕ to¸n ng©n hµng, 01 kÕ to¸n tiÒn
mÆt vµ thanh to¸n, 01 kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh, 01 kÕ to¸n
lao ®éng tiÒn l¬ng, 01 kÕ to¸n chi phÝ vµ 01 thñ qòy. Trong
®ã:
Trëng phßng: phô tr¸ch c«ng viÖc chung.
KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh: cã tr¸ch nhiÖm theo dâi t×nh
h×nh t¨ng, gi¶m hiÖn cã còng nh nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao
mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô dông
cô.
KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng: Cã tr¸ch nhiÖm theo dâi
c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn viÖc chi tr¶ l¬ng, thëng vµ c¸c
kho¶n phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn.
KÕ to¸n ng©n hµng: Lµm nhiÖm vô theo dâi c¸c nghiÖp
vô giao dÞch cña xÝ nghiÖp víi ng©n hµng qua giÊy b¸o nî,
cã.
KÕ to¸n chi phÝ: Cã nhiÖm vô tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
cña tÊt c¶ c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt.
KÕ to¸n tiÒn mÆt vµ thanh tãan: Cã nhiÖm vô ghi chÐp
c¸c nghiÖp vô thu chi tiÒn mÆt c¨n cø vµo PhiÕu thu, PhiÕu
chi vµ më sæ theo dâi thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i
tr¶ cña ®¬n vÞ.
Thñ qòy lµm nhiÖm vô thu chi tiÒn mÆt vµ qu¶n lý tiÒn
mÆt cña toµn xÝ nghiÖp.
KÕ to¸n tæng hîp vµ hµng tån kho: Theo dâi hµng tån
kho cña ®¬n vÞ vµ nhËn sè liÖu tõ c¸c kÕ to¸n phÇn hµnh
chuyÓn tíi ®Ó tæng hîp, ph©n bæ chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm vµ lµm c¸c c«ng viÖc ghi chÐp tæng hîp sè liÖu
kÕ to¸n.
H×nh thøc sæ kÕ to¸n mµ ®¬n vÞ ¸p dông lµ h×nh
thøc NhËt ký chung.
T¹i kho ph¶n ¸nh nhËp xuÊt cña tõng lo¹i hµng tån kho
theo chØ tiªu sè lîng. Mçi lo¹i hµng tån kho ®îc ghi trªn mét
thÎ kho. Thñ kho s¾p xÕp thÎ kho theo m·, chñng lo¹i vµ
nhãm. Khi ®îc nhËn c¸c chøng tõ kÕ to¸n, thñ kho kiÓm tra
tÝnh hîp lý, hîp ph¸p vµ ®èi chiÕu sè vËt liÖu thùc tÕ trªn
chøng tõ phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt ®Ó ghi thÎ kho. Cuèi cïng
tÝnh ra sè tån trªn thÎ vµ chuyÓn chøng tõ cho phßng kÕ
to¸n (®· ®îc s¾p xÕp theo tõng kho¶n vËt t, hµng hãa). T¹i
phßng kÕ to¸n tïy theo tÝnh chÊt cña tõng kho, tõng lo¹i mÆt
hµng, ®Þnh kú tõ 3 ®Õn 5 ngµy, kÕ to¸n hµng tån kho nhËn
chøng tõ do thñ kho chuyÓn giao, kiÓm tra l¹i viÖc ph©n lo¹i
chøng tõ, tÝnh hîp lý, hîp lÖ cña chøng tõ. Sau ®ã kÕ to¸n
x¸c nhËn ngay vµo thÎ kho chø kh«ng lËp phiÕu giao nhËn
chøng tõ. KÕ to¸n tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n chøng tõ nhËp,
xuÊt, ph©n lo¹i riªng råi tÝnh gi¸ trÞ vµo c¸c phiÕu. Cuèi
th¸ng, kÕ to¸n kiÓm tra lÇn n÷a thÎ kho vµ c¸c chøng tõ kÕ
to¸n sau ®ã trùc tiÕp ghi vµo sæ sè d c¶ cét khèi lîng vµ
thµnh tiÒn. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n cã hiÖu qu¶, t¹i
xÝ nghiÖp ®· x©y dùng mét hÖ thèng danh ®iÓm hµng tån
kho kh¸ ®Çy ®ñ theo tõng lo¹i, nhãm, kho vµ cã sæ tæng
hîp nhËp, xuÊt vËt t, hµng hãa.
* H¹ch to¸n tæng hîp.
Song song víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho,
kÕ to¸n tæng hîp ghi chÐp, ph¶n ¸nh c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ trªn
c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp. C¸c tµi kho¶n sö dông t¹i
c«ngty theo quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh vµ xÝ nghiÖp
kh«ng më thªm tµi kho¶n nµo kh¸c
C¸c thñ tôc kiÓm so¸t
KiÓm to¸n viªn quan s¸t viÖc t¸ch ly tr¸ch nhiÖm trong
viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña chu tr×nh vµ ai lµ ngêi
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®ã trong n¨m tµi chÝnh.
KiÓm tra sù tån t¹i cña phßng thu mua ®éc lËp chuyªn
thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu c«ng cô
dông cô.
KiÓm tra sù tèn t¹i cña phßng nhËn hµng chuyªn thùc
hiÖn tr¸ch nhiÖm nhËn hµng.
KiÓm tra xem c¸c vËt t hµng ho¸ cã ®îc kiÓm so¸t vµ
cÊt tr÷ bëi mét bé phËn kho ®éc lËp kh«ng.
KiÓm tra sù kiÓm so¸t trong viÖc xuÊt dïng vËt t hµng
ho¸.
2. thùc hiÖn KiÓm to¸n
2.1. Thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c chøng tõ gèc nh
c¸c phiÕu yªu cÇu mua hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt
kho, phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t… xem c¸c chøng tõ nµy cã
liªn tôc, cã ®Çy ®ñ ch÷ ký phª duyÖt vµ c¸c yÕu tè cÇn
thiÕt hay kh«ng.
TiÕn hµnh pháng vÊn c¸c nh©n viªn trong C«ng ty vÒ
viÖc qu¶n lý vËt liÖu vÒ quy tr×nh tiÕp nhËn hµng vµ ®îc
tr¶ lêi r»ng khi tiÕp nhËn hµng ph¶i cã biªn b¶n kiÓm
nghiÖm nhng trªn thùc tÕ khi KiÓm to¸n viªn kiÓm tra mét
sè chøng tõ gèc th× ph¸t hiÖn mét sè chøng tõ kh«ng cã
biªn b¶n kiÓm nghiÖm ®i kÌm.
Qua ®iÒu tra pháng vÊn KiÓm to¸n viªn thÊy t»ng bé
phËn kiÓm kª hµng tån kho do ®¬n vÞ lËp ®¶m b¶o tÝnh
®éc lËp, cã sù tån t¹i cña biªn b¶n kiÓn kª vµ cã sù ®èi
chiÕu víi kÕ to¸n ®¬n vÞ.
Nghiªn cøu hÖ thèng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ KiÓm to¸n
viªn thÊy cã sù ph©n ly tr¸ch nhiÖm cao gi÷a thñ kho nh©n
viªn kÕ to¸n vµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ký duyÖt.
2.2. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch
ViÖc ph©n tÝch nµy nh»m ph¸t hiÖn ra sù biÕn ®éng
cña c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña n¨m nay so víi
n¨m tríc. Gióp KiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn ra nh÷ng nghi vÊn
vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng
sai sãt trªn b¸o c¸o tµi chÝnh.
B¶ng sè 1: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
Néi dung 31/12/2003 31/12/2004Chªnh lÖch
VN§
Chªnh lÖch (%
)
I/ Tµi s¶n 796.527.8
46
1. 571. 540.
936
775. 013.
090
97,3
A/ TSL§ vµ
§TNH
167. 119.
626
907. 416.
202
740. 296.
576
442,97
1/ TiÒn 138.238.94
8
209.868.802 71.539.854 51,75
2/ C¸c kho¶n 20.538.778 370.844.002 350.305.224 1705,5
ph¶i thu 8
3/ Hµng tån
kho
8.521.900 309. 202.
398
300. 680.
498
3528,3
3
Nguyªn vËt
liÖu chÝnh
7. 294. 300 82. 573. 516 75. 279. 216 1032,0
3
C«ng cô dông
cô
- 3. 441. 282 3. 441. 282
Chi phÝ s¶n
xuÊt kinh
doanh dë
dang
- 221. 960.
000
221. 960.
000
Hµng ho¸ tån
kho
1. 240. 000 1. 240. 000 0
Dù phßng ( 12. 400 ) ( 12. 400 ) 0
4/ Tµi s¶n lu
®éng kh¸c
700.000 700.000
B/ TSC§ vµ
§TDH
629.138.22
0
680.925.734 51.787.514 8,23
II/ NV 796.527.8
46
1. 571. 540.
936
775. 013.
090
97,3
1/ Nî ng¾n
h¹n
145.726.06
2
363.116.047 217.389.985 149,18
2/ VCSH 650.801.78 1.208.424.88 557.623.105 85,68
4 9
B¶ng sè2: B¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
ChØ tiªu 2003 2004
Doanh thu 951. 366.624 1.443.997.068
Gi¸ vèn hµng b¸n 129.756.243 356.425.875
Lîi nhuËn gép 821.610.381 1.087.571.193
Chi phÝ b¸n hµng 356.812.354 384.635.112
Chi phÝ qu¶n lý Doanh
nghiÖp
300.214.658 324.125.834
B¶ng 3: B¶ng ph©n tÝch mét sè chØ tiªu
ChØ tiªu N¨m 2003
(%)
N¨m 2004
(%)
Chªnh lÖch (%)
1. ( HTK/ TS). 100 1,07 34,07 33
2. ( HTK/ DT). 100 1,44 21,41 19,97
3. ( HTK/ GVHB).
100
6,58 86,75 80,17
Tû lÖ vßng quay hµng tån kho = Tæng gi¸ vèn HTK/TrÞ
gi¸ b×nh qu©n HTK
TrÞ gi¸ b×nh qu©n HTK = SDHTK §Çu kú + SDHTK Cuèi
kú/ 2
NX: HÖ sè vßng quay HTK cña kú nµy 1/86,75 qu¸
chªnh lÖch, nhá h¬n nhiÒu víi kú tríc 1/6,58. §iÒu nµy cã thÓ
cã thÓ cã sù bÊt thêng, KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu lµm
râ. Trong trêng hîp hÖ sè vßng quay HTK kú nµy sÊp xØ kú
tríc còng cha ch¾c ®· tèt, mµ cÇn so s¸nh víi hÖ sè vßng
quay HTK BQ ngµnh ®Ó cã kÕt luËn ®óng ®¾n.Qua so s¸nh
hÖ sè b×nh qu©n ngµnh thÊy kh«ng cã sù chªnh lÖch qu¸
lín, KiÓm to¸n viªn thÊy r»ng nguyªn nh©n lµ do sù thay
®æi vÒ kiÓu d¸ng hµng tói cÆp vµ nhu cÇu thÞ hiÕu cña giíi
trÎ t¨ng m¹nh trong n¨m v× ®ang cã mèt tói cÆp ë c¸c thÞ
trêng lín.
KiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông sù kÕt hîp tû lÖ vßng
quay hµng tån kho víi tû lÖ l·i gép khi ph©n tÝch. Khi kÕt hîp
nh vËy cho phÐp KTV ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña gi¸ vèn hµng
b¸n.
Tû lÖ l·i gép = Tæng l·i gép/ Doanh thu
NÕu tû lÖ lîi nhuËn qu¸ thÊp hoÆc tû lÖ vång quay HTK
qu¸ cao so víi dù kiÕn cña KTV th× cã thÓ do ®¬n vÞ kh¸ch
hµng ®· khai t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n hoÆc khai gi¶m hµng
tån kho.
KiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh gi÷a sè lîng HTK dù tr÷
trong kho víi diÖn tÝch cã thÓ chøa kho ®ã. Sè liÖu HTK vÒ
mÆt gi¸ trÞ cã thÓ ®em so s¸nh víi chØ tiªu sè lîng vµ so
s¸nh víi c¸c con sè thèng kª trong nghµnh.
Tõ sù ph©n tÝch trªn KiÓm to¸n viªn thu ®îc nh÷ng
b»ng chøng cÇn thiÕt vµ gióp KiÓm to¸n viªn ®Þnh híng ®îc
c¸c thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi HTK cÇn thùc hiÖn.
2.3. KiÓm tra chi tiÕt
Sau khi kÕ ho¹ch KiÓm to¸n ®îc hoµn thµnh, trëng
®oµn KiÓm to¸n sÏ triÖu tËp nhãm KiÓm to¸n ®Ó c«ng bè
KÕ ho¹ch triÓn khai, ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng thµnh
viªn, thêi gian tiÕn hµnh vµ kÕt thóc c«ng viÖc. Tïy thuéc
vµo møc ®é rñi ro cña tõng kho¶n môc mµ tõ ®ã tiÕn hµnh
kiÓm tra chi tiÕt ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Do møc ®é ph¸t
sinh lín vµ tÝnh phøc t¹p vÒ nghiÖp vô ¶nh hëng nhiÒu ®Õn
c¸c chØ tiªu quan träng trong B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c tiªu
thøc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp nh c¬
cÊu tµi s¶n, tèc ®é quay vßng cña hµng tån kho, t×nh h×nh
sö dông vèn… nªn KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho lµ mét
kh©u b¾t buéc trong mäi cuéc KiÓm to¸n. B¸o c¸o tµi chÝnh
cña mäi kh¸ch thÓ KiÓm to¸n. §Ó hiÓu râ c«ng viÖc KiÓm
to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ díi ®©y lµ
minh häa thùc tÕ cuéc kiÓm tra chi tiÕt chu tr×nh hµng tån
kho t¹i C«ng ty K.
2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô
Trong ®ã:
: §èi chiÕu, kiÓm tra tÝnh hîp lý vµ ®é chÝnh x¸c cña
phÐp tÝnh vµ chuyÓn sæ
Trong KiÓm to¸n chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho, KiÓm
to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÉu ®Ó kiÓm tra. Sè lîng nghiÖp
vô ®îc kiÓm tra tïy thuéc vµo møc ®é rñi ro cña c¸c tµi
kho¶n ®îc ®¸nh gi¸ trong b¶n KÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng
qu¸t. KiÓm to¸n Hµng tån kho t¹i C«ng ty K, KiÓm to¸n viªn
tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô víi s« lîng lín theo KÕ
Sæ c¸i TK152
Sæ c¸i TK153
B¶ng tæng hîp NXT
Sæ chi tiÕt vËt liÖu
B¶ng ph©n bæ
CCDC
Sæ nhËt ký chung
Sæ c¸i TK154
Sæ c¸i TK155
Sæ c¸i TK156
Sæ c¸i TK kh¸c
Chøng tõ gèc
Chøng tõ gèc
Chøng tõ gèc
Sæ c¸I TK 621,622,6
27
Sæ c¸iTK632
B¶ng
c©n ®èikÕ
to¸n B¶ng THCP vµ
tÝnh GTSP
Chøng tõ gèc
Sæ chi tiÕt hµng
ho¸
B¶ng tæng hîp
NXT
ho¹ch ®Ò ra. C¸c nghiÖp vô ®îc chän sÏ tiÕn hµnh ®èi chiÕu
víi c¸c sæ s¸ch chøng tõ liªn quan, pháng vÊn ngêi thùc hiÖn
c«ng viÖc kÕ to¸n ®ã vµ kÕ to¸n trëng. Quy tr×nh ®èi
chiÕu, kiÓm tra ®îc m« t¶ qua s¬ ®å trªn.
Nh÷ng néi dung cô thÓ thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt
nghiÖp vô ®îc thÓ hiÖn qua c¸c giÊy tê lµm viÖc qua c¸c bíc
sau:
2.3.1.1. KiÓm tra sè d trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho
Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn lÊy sè liÖu sæ C¸i
lµm träng t©m ®Ó ®èi chiÕu víi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n,
b¶ng tæng hîp vËt liÖu, sæ chi tiÕt vËt liÖu, NhËt ký chung.
Hay nãi mét c¸ch kh¸c, môc tiªu cña c«ng viÖc nµy lµ kiÓm
tra sù khíp ®óng gi÷a c¸c sæ s¸ch: sæ tæng hîp, sæ chi
tiÕt.
B¶ng4:
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Kh¸ch hµng: K
Tham chiÕu:
Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004
Ngêi thùc hiÖn:
Kho¶n môc thùc hiÖn: Hµng tån kho Ngµy thùc
hiÖn:
C«ng viÖc: KiÓm tra sè d
Kho¶n môc 01/01/2
004
PS Nî PS Cã 31/12/20
04
1/ NVL 7.294.3
00
889.326.4
44
814.083.2
28
82.537.5
16
2/ CC-DC
3/
CPSXKDDD
4/ HH
5/ DP
GGHTK
-
-
1.240.0
00
12.400
34.412.81
7
2.040.673.
335
-
-
30.971.53
5
1.818.713.
335
-
-
3.441.28
2
221.960.
000
1.240.00
0
12.400
Tæng 8.521.9
00
2.964.412.
595
2.663.768.
098
309.202.
398
Ghi chó: §èi chiÕu khíp víi sè d ®Çu kú
§èi chiÕu khíp víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
§· kiÓm tra céng dån ®óng
KL: Sè liÖu trªn c¸c tµi kho¶n ®Çu kú vµ cuèi kú khíp víi
c¸c sæ s¸ch b¸o c¸o liªn quan t¬ng øng.
B¶ng 5:
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham
chiÕu:
Kho¶n môc kiÓm tra Ngêi thùc hiÖn
ThangSæ c¸i TK 152 Ghi chó
Nî Cã
1 1.868.453
2 260.000
3 9.097.680 49.462.000
4 22.780.816
5 92.997.549 508.747.506
6 75.010.054
7 113.000.000
8 95.892.661
9 49.669.700
10 64.286.000
11 70.152.250
12 294.000.000 255.873.722
Tæng 889.362.444 814.083.228
§· tÝnh céng dån,kiÓm tra vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu
ph¸t sinh cña Tk621, Tk627, Tk641, Tk642 khíp ®óng.
KÕt luËn: ViÖc tÝnh to¸n trªn c¸c sæ c¸i TK 152, TK 621,
TK 627 (6272), TK 641 (6412), TK 642 (6422) vµ sæ tæng hîp
chi tiÕt vËt liÖu ®îc tÝnh céng dån chÝnh x¸c. Sè liÖu trªn
TK 152 khíp ®óng víi c¸c sæ s¸ch liªn quan.
T¬ng tù nh vËy KiÓm to¸n viªn còng thùc hiÖn ®èi víi
TK154. Tæng sè ph¸t sinh Nî vµ ph¸t sinh Cã cña TK154 ®îc
®èi chiÕu víi tæng qu¸t ph¸t sinh cña TK 621, 627, 622. §èi
víi TK155, ®îc ®¸nh dÊu ®· kiÓm tra vµ ph¬ng ph¸p kiÓm
tra ®îc tiÕn hµnh nh trªn, song KiÓm to¸n viªn kh«ng ghi
chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc. KÕt qu¶ thu ®îc tõ viÖc kiÓm tra
sæ C¸i TK154, TK155 cuèi kú khíp ®óng víi c¸c sæ s¸ch liªn
quan.
Lu ý cña KiÓm to¸n viªn, qua KiÓm to¸n viªn ë trªn cho
thÊy tæng ph¸t sinh Nî vµ tæng ph¸t sinh Cã trªn TK 152,
TK621, TK627 trong th¸ng 7, 8, 12 ®· t¨ng ®ét biÕn so víi
c¸c th¸ng kh¸c trong n¨m. vÊn ®Ò nµy ®îc KÕ to¸n trëng vµ
Gi¸m ®èc gi¶i thÝch cô thÓ lµ do trong c¸c th¸ng nµy ®· cã
nhiÒu hîp ®ång ®Æt hµng v× ®©y lµ thêi gian ®iÓm nãng
vÒ hµng trong n¨m. Tuy vËy ®Ó cã ®îc c¸c b»ng chøng x¸c
®¸ng KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng sè nghiÖp vô ®îc
kiÓm tra ph¸t sinh trong th¸ng 7 vµ th¸ng 12.
2.3.1.2. KiÓm tra tÝnh cã thùc cña nghiÖp vô ph¸t
sinh trªn sæ s¸ch
Thùc chÊt lµ kiÓm tra c¸c chøng tõ gèc liªn quan ®Õn
nghiÖp vô ®ã. Tríc tiªn KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÊu,
sè nghiÖp ®îc chän dùa vµo sè hiÖu chøng tõ hoÆc néi dung
kinh tÕ ph¸t sinh hoÆc dùa vµo quy m« cña nghiÖp vô ®îc
ghi trªn sæ C¸i. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn ®èi chiÕu ngîc
tõ sæ C¸i xuèng NhËt ký chung vµ xuèng Chøng tõ gèc. KiÓm
to¸n chu tr×nh Hµng tån kho t¹i C«ng ty K KiÓm to¸n viªn
chän mÉu theo sè hiÖu chøng tõ trªn sæ C¸i, víi nh÷ng ph¸t
hiÖn ë trªn KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng sè nghiÖp vô ®-
îc kiÓm tra th¸ng 7, 8, 12.
§Ó kiÓm tra sè ph¸t sinh trªn TK154 ®Òu cã thËt, KiÓm
to¸n viªn dùa trªn viÖc kiÓm tra sè ph¸t sinh TK621, TK 622
vµ TK 627. KiÓm tra ph¸t sinh Cã trªn tµi kho¶n 152 ®· ®ång
thêi tháa m·n phÇn lín môc tiªu cho ph¸t sinh Nî trªn tµi
kho¶n 621 vµ tµi kho¶n 627 (6272). Trªn tµi kho¶n 627 bao
gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu,
chi phÝ nh©n c«ng ph©n xëng, chi phÝ kh©u hao tµi s¶n cè
®Þnh, chi phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c. Chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp TK 622 vµ chi phÝ nh©n c«ng ph©n xëng TK
627 (6271) ®îc kÕ thõa kÕt qu¶ tõ KiÓm to¸n chu tr×nh
TiÒn l¬ng vµ Nh©n viªn. §èi víi chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh kÕt qu¶ ®îc lÊy tõ KiÓm to¸n chu tr×nh Tµi s¶n cè
®Þnh cßn chi phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c ®îc KiÓm to¸n
thùc hiÖn t¬ng tù nh trªn.
B¶ng6:
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu:
Kho¶n môc kiÓm tra: Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Ngêi thùc hiÖn
Chøng
tõ Néi dung kinh tÕ
Tµi kho¶n
®èi øng Sè tiÒnGhi
chóSH NT Nî Cã
05 5/7 Chi phÝ ®iÖn mua
ngoµi
6277 112 10. 566.
320
06 7/7 Chi phÝ tiÒn níc cho
SX
6277 112 207. 500
41 20/1
2
Chi phÝ söa ch÷a m¸y 6278 111 1. 450.
000
x
42 28/1
2
Chi phÝ thuª m¸y 6277 112 3. 200.
000
67 30/1
2
Chi phÝ tiÒn ®iÖn
mua ngoµi
6277 331 18. 345.
200
§· ®èi chiÕu trªn sæ c¸i TK 627 víi chøng tõ gèc vµ TK
thanh to¸n nh: TK 112, 111, 331
x: kh«ng cã chøng tõ gèc.
KÕt luËn: Ngoµi nghiÖp vô söa ch÷a m¸y lµ kh«ng cã chøng
tõ gèc, cßn l¹i ®Òu hîp lý.
NghiÖp vô nµy ®îc gi¶i thÝch do thuª thî c¬ khÝ bªn
ngoµi kh«ng ph¶n ¸nh ho¸ ®¬n.Tuy nhiªn qua t×m hiÓu th×
cho thÊy nghiÖp vô nµy vÉn tån t¹i vµ sè liÖu ph¸t sinh lµ
chÝnh x¸c.
2.3.1.3. C«ng viÖc tiÕp theo ®îc KiÓm to¸n viªn
thùc hiÖn ®Ó kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c,
tÝnh ph©n lo¹i vµ tÝnh tr×nh bµy.
B»ng c¸ch chän mÉu nghiÖp vô dùa trªn sè liÖu chøng
tõ ( nhËp vµ xuÊt) hoÆc dùa trªn quy m« nghiÖp vô ®Ó ®èi
chiÕu víi c¸c chøng tõ, sæ s¸ch liªn quan nh»m t×m ra c¸c
sai ph¹m trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nh chi phÝ s¶n xuÊt l¹i ®-
îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng hay chi phÝ qu¶n lý Doanh
nghiÖp. §èi víi nghiÖp vô nhËp mua vËt t ®èi chiÕu víi phiÕu
®Ò nghÞ mua vËt t ®îc phª chuÈn, sæ chi tiÕt vËt liÖu, sæ
NhËt ký chung, sè C¸i TK 152 vµ ®èi chiÕu víi c¸c tµi kho¶n
thanh to¸n ( sæ chi tiÕt TK111, TK112… ).
NghiÖp vô xuÊt vËt t ®îc kiÓm tra, ®èi chiÕu chøng tõ
víi phiÕu yªu cÇu lÜnh vËt t cña c¸c bé phËn, sæ chi tiÕt vËt
liÖu, sæ NhËt ký chung, sæ C¸i TK152 vµ c¸c sæ chi tiÕt tµi
kho¶n chÞu phÝ ( sæ c¸i TK 621, TK 627, TK 641, TK 642 ).
§èi víi nghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm b¸n ®îc kiÓm tra, ®èi
chiÕu víi vËn ®¬n, hîp ®ång ®Æt hµng vµ c¸c sæ s¸ch liªn
quan ( NhËt ký chung, sæ c¸i TK 155 ).
Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn rÊt chó träng chän
nh÷ng nghiÖp s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é vµ mét sè nghiÖp
vô x¶y ra ë ®Çu niªn ®é sau ®Ó kiÓm tra víi viÖc ghi chÐp
trªn sæ nh»m t×m hiÓu tÝnh ®óng kú cña c¸c nghiÖp vô
®ã. KÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu trong kiÓm tra chi
tiÕt nghiÖp vô t¹i C«ng ty K ®îc thÓ hiÖn díi ®©y.
- §Ó kiÓm tra c«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô nhËp
mua nguyªn vËt liÖu ®· ph¸t sinh cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ
vµo c¸c sæ liªn quan, ®óng ®¾n vÒ sè liÖu kh«ng vµ ®óng
kú kh«ng.
B¶ng7:
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu:
Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt nguyªn phô liÖu Ngêi
thùc hiÖn
Chøng tõNéi dung kinh
tÕ
TK ®èi øng
Sè tiÒnGhi chó
SH NT SS
TT Sæ s¸ch Thùc tÕ
NT 01
8/3/2003
XuÊt nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt ®¬n
621
621
36.031.000
36.031.000
NT 02
04/04/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
13.431.000
13.431.000
NT 03
30/5/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
60.425.000
60.425.000
NT 04
01/06/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
125.342.112
125.342.112
NT 05
12/06/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
134.258.000
134.258.000
NT 06
15/062003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
627
627
56.538.191
56.538.191
NT 07
04/07/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
44.161.908
44.161.908
NT 08
12/08/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
41.835.381
41.835.381
NT 09
24/08/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
46.186.914
46.186.914
NT 011
31/12/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
175.236.541
175.236.541
&
NT 012
31/12/2003
XuÊt kho nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng
621
621
80.637.181
80.637.181
DÊu &: NghiÖp vô nµy x¶y ra trong n¨m 2004 nhng l¹i ph¶n
¸nh vµo 31/12/2003. Qua ®iÒu tra cho th¸y nguyªn nh©n lµ
do sù nhÇm lÉn trong chÐp vµ chÊp nhËn ®iÒu chØnh l¹i cho
phï hîp víi kú kÕ to¸n cña ®¬n vÞ.
Bót to¸n ®iÒu chØnh:
Nî TK152:175.236.541
Cã TK 621: 175.236.541
KÕt luËn: C«ng viÖc ghi chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng
nguyªn vËt liÖu lµ chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh
- §Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt
liÖu ®· ph¸t sinh ®Òu ®îc ghi sæ vµ ®óng theo tµi kho¶n
chÞu phÝ trªn cét tµi kho¶n ®èi øng cña NhËt ký chung vµ
®óng theo sæ c¸i tµi kho¶n ®ã. §èi nghiÖp vô xuÊt kho
thµnh phÈm ®Ó b¸n ®îc h¹ch to¸n vµo sæ NhËt ký chung,
sæ C¸i TK 155 (hay ®¶m b¶o r»ng tæng sè ph¸t sinh cã cña
TK 155 ®· bao gåm tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô xuÊt thµnh phÈm
trong kú). Vµ tÝnh ®óng kú ®îc tu©n thñ. GiÊy tê lµm viÖc
sau lµ thÓ hiÖn kÕt qu¶ ®¹t ®îc sau khi thùc hiÖn kiÓm tra
chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm.
-T¬ng tù nh viÖc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt
nguyªn vËt liÖu ë phÇn trªn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt
b¸n thµnh phÈm còng ®îc kiÓm tra t¬ng tù. Chän mét sè
nghiÖp vô (chó ý c¸c nghiÖp vô x¶y ra s¸t ngµy kÕt thóc niªn
®é vµ chän mét sè nghiÖp vô ph¸t sinh ë niªn ®é sau) ®Ó
kiÓm tra ®èi chiÕu víi hîp ®ång kinh tÕ, vËn ®¬n vµ c¸c sæ
s¸ch liªn quan. KÕt qu¶ ®îc thùc hiÖn qua b¶ng díi ®©y.
B¶ng 8
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu:
Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm Ngêi
thùc hiÖn
Chøng tõNéi dung kinh tÕ
TK ®èi
øngSè tiÒn Ghi
chóSH NT SS TT Sæ s¸ch Thùc tÕ
BP
001
05/01/20
03
XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 100. 235.
640
100.
235. 640
BP
002
09/01/20
03
XuÊt b¸n quÇn bß 632 632 78. 562.
000
78. 562.
000
BP
003
10/06/20
03
XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 120. 783.
000
120.
783. 000
BP
004
27/08/20
03
XuÊt kho b¸n tói cÆp 632 632 112. 679.
500
112.
679. 500
BP
005
30/12/20
03
XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 111. 165.
800
111.
165. 800
BP
006
14/02/20
04
XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 97. 532.
000
97. 532.
000
BP
007
31/3/200
4
XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 45. 621.
700
45. 621.
700
DÊu : ®· kiÓm tra víi c¸c chøng tõ gèc, sæ s¸ch vµ khíp ®óng
KÕt luËn: Sau khi kiÓm tra 10 nghiÖp vô xuÊt b¸n B¸nh g¹o vµ 14
nghiÖp vô xuÊt b¸n B¸nh bét mú th× c¸c nghiÖp vô ®· ®îc hoµn toµn
®óng ®¾n, chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh, tµi kho¶n ®èi øng vµ ®óng kú.
(Sù t¨ng ®ét biÕn cña gi¸ vèn hµng b¸n lµ hîp lý víi sù t¨ng lªn cña chi
phÝ nguyªn vËt liÖu)
Ho¸ ®¬n BP 009 ph¸t sinh ngµy 31/12/2003 nhng trªn sæ s¸ch kÕ to¸n
l¹i ghi vµo ngµy 14/02/2004, nh vËy vi ph¹m tÝnh ®óng kú cña kÕ to¸n
Bót to¸n ®iÒu chØnh:
2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d
KiÓm tra chi tiÕt sè d lµ c«ng viÖc chiÕm rÊt nhiÒu thêi
gian trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. §ång thêi
®©y lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt, ®em l¹i nh÷ng b»ng
chøng cã ®é tin cËy cao. Nh÷ng c«ng viÖc KiÓm to¸n viªn
thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy thêng bao gåm: KiÓm kª hµng
tån kho, kiÓm tra tÝnh hîp lý cña chøng tõ, kiÓm tra quy
tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho vµ cuèi cïng kiÓm tra c¸c
nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã ®îc ghi sæ kh«ng.
Môc tiªu cña giai ®o¹n nµy lµ nh»m ®¶m b¶o tÝnh cã
thËt, tÝnh trän vÑn, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ®¸nh gi¸, quyÒn
vµ nghÜa vô vµ tÝnh tr×nh bµy, cô thÓ:
- Sè d hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch lµ ®îc
biÓu hiÖn b»ng hµng tån kho thùc tÕ trong kho (Qua kiÓm
kª ®Ó x¸c ®Þnh)
- C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®îc ph¶n ¸nh
trªn sæ s¸ch
- ViÖc tÝnh to¸n sè d nãi chung vµ quy m« cña c¸c
nghiÖp vô ph¸t sinh nãi riªng ®îc tÝnh to¸n ®óng ®¾n.
- S« d hµng tån kho trong kho lµ thuéc quyÒn së h÷u
cña Doanh nghiÖp, nã ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch vµ ®îc
chøng minh b»ng c¸c chøng tõ gèc hîp lÖ.
- C¸c kho¶n môc hµng tån kho ®îc tr×nh bµy trung thùc
hîp lý theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
§Ó cã ®îc nh÷ng b»ng chøng ®ñ tin cËy ®¶m b¶o cho
viÖc ®a ra ý kiÕn cña m×nh dùa trªn c¸c môc tiªu nµy, trong
cuéc KiÓm to¸n hµng tån kho C«ng ty K KiÓm to¸n viªn thùc
hiÖn c¸c c«ng viÖc sau:
2.3.2.1. KiÓm kª hµng tån kho cña C«ng ty K
C«ng viÖc nµy thêng ®îc tiÕn hµnh vµo lóc kh¸ch hµng
thùc hiÖn kiÓm kª thùc tÕ hµng tån kho vµo cuèi n¨m hoÆc
cuèi kú kÕ to¸n. Trong cuéc KiÓm to¸n Hµng tån kho, th«ng
thêng KiÓm to¸n viªn thu nhËp b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖn
h÷u vµ t×nh tr¹ng cña hµng tån b»ng c¸ch tham dù vµo cuéc
kiÓm kª kho t¹i Doanh nghiÖp. Trõ khi c«ng viÖc tham dù
vµo cuéc kiÓm kª lµ kh«ng thÓ. Trêng hîp nµy, C«ng ty C«ng
ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ tiÕn hµnh kiÓm kª mÉu
mét sè mÆt hµng nÕu ®îc sù ®ång ý cña kh¸ch hµng, ®Ó
tháa m·n tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån kho. Ngîc l¹i nÕu kh¸ch
hµng kh«ng cho phÐp kiÓm kª chän mÉu th× KiÓm to¸n viªn
sÏ tiÕn hµnh 1 sè thñ tôc kh¸c hoÆc quyÕt ®Þnh ®a ra ý
kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn vÒ tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån
kho.
Tham dù vµo cuéc kiÓm kª kh«ng chØ cho phÐp KiÓm
to¸n viªn kiÓm tra thùc tÕ hµng tån kho mµ cßn gióp KiÓm
to¸n viªn quan s¸t ho¹t ®éng cña nh÷ng thñ tôc kiÓm so¸t
trong qu¸ tr×nh kiÓm kª. Tõ ®ã KiÓm to¸n viªn thu nhËp ®îc
nh÷ng b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖu lùc cña sù thiÕt kÕ vµ ho¹t
®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Sö dông ph¬ng ph¸p
kiÓm kª th× KiÓm to¸n viªn sÏ thu nhËp ®îc nh÷ng b»ng
chøng cã ®é tin cËy cao. §ång thêi kÕt hîp víi c¸c b»ng
chøng kh¸c thu nhËp ®îc khi kiÓm tra chi tiÕt sæ s¸ch chøng
tõ cho phÐp KiÓm to¸n viªn ®a ra kÕt luËn cña m×nh vÒ sè
d c¸c kho¶n môc hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh trªn B¸o c¸o tµi
chÝnh.
Cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®îc th«ng b¸o tõ tríc. C«ng
t¸c tham dù cuéc kiÓm kª ®îc ATC chuÈn bÞ vµ c¸c kh©u
c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh theo c¸c bíc.
2.3.2.1.1. Tæng hîp sè liÖu vÒ hµng tån kho cña
C«ng ty A
C«ng viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh tríc khi kiÓm kª, c¸c sè
liÖu ®îc KiÓm to¸n viªn thu thËp tõ c¸c sæ s¸ch cña C«ng ty
K . §©y lµ c¬ së ®Ó kiÕm to¸n viªn ®èi chiÕu víi sè hµng
tån trong kho.
B¶ng9:
B¶ng tæng hîp NPL tån kho ngµy 31/12/2001 cña C«ng ty A
Sè TT Tªn NPL
KÝch th-
íc
( cm )
§¬n vÞ tÝnh Sè lîng Thµnh tiÒn
Ghi chó
1 B¨ng nh¸m ghi 2.5 Cuén 116 3.306.000
2 B¨ng nh¸m ghi 5 Cuén 86 5.504.000
3 B¨ng nh¸m
vµng
2 Cuén 157 5.495.000
4 B¨ng nh¸m
vµng
2.5 Cuén 117 3.334.500
5 B¨ng nh¸m
cam
2 Cuén 123 5.535.000
6 B¨ng nh¸m
cam
2.5 Cuén 110 5.500.000
7 B¨ng nh¸m
xanh
2 Cuén 126 5.512.500
8 B¨ng nh¸m
xanh
2.5 Cuén 137 6.504.516
9 B¨ng nh¸m
®en
2 Cuén 101 3.535.000
10 B¨ng nh¸m
®en
2.5 Cuén 123 3.444.000
11 ChØ ghi Cuén 650 7.150.000
12 ChØ cam Cuén 1003 11.033.000
13 ChØ vµng Cuén 1148 12.628.000
14 ChØ n©u Cuén 127 1.397.000
15 ChØ navy Cuén 245 2.695.000
Tæng céng sè tån kho
cuèi kú
82.573.516
2.3.2.1.2. Tham gia quan s¸t kiÓm kª:
Tríc khi tham kiÓm kª KiÓm to¸n viªn lËp kÕ ho¹ch kiÓm
kª nh»m x¸c ®Þnh c¸c c«ng viÖc sÏ ph¶i lµm vµ ®a ra nh÷ng
lu ý cho qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª t¹i C«ng ty K. Mét
KiÓm to¸n viªn cïng hai trî lý KiÓm to¸n viªn cña C«ng ty
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ ®îc cö ®Õn ®Ó
cïng tham dù kiÓm kª vµo ngµy 31/12/2004 cïng víi §¹i diªn
cña ban gi¸m ®èc, thñ kho, kÕ to¸n hµng tån kho, nh©n viªn
kiÓm kª. C¸c KiÓm to¸n viªn cã tr¸ch nhiÖm quan s¸t, ®¸nh
gi¸ thñ tôc kiÓm kª, vµ ph¶n ¸nh c¸c nhËn ®Þnh cña kiÓm
to¸n viªn trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc.
2.3.2.1.3. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi B¶ng tæng
hîp hµng tån kho.
Sau khi cã kÕt qu¶ kiÓm kª KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu
víi sè d hµng tån kho ®îc tæng hîp tõ sæ s¸ch cña C«ng ty
vÒ khèi lîng, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ ®Ó thÊy ®îc sù chªnh
lÖch gi÷a thùc tÕ vµ sæ s¸ch.
KiÓm to¸n viªn ®a ra nhËn ®Þnh vÒ viÖc kiÓm kª t¹i
C«ng ty K nh sau: " C«ng ty K tiÕn hµnh kiÓm kª mét c¸ch
nghiªm tóc, cÈn thËn, cã ®¹i diÖn cña Ban gi¸m ®èc tham
gia, b¶o ®¶m môc tiªu lµ hµng tån kho cña C«ng ty ®Òu ®îc
kiÓm kª t¹i chç, ®Òu ®îc c©n, ®o, ®Õm vµ ghi chÐp l¹i
trong biªn b¶n kiÓm kª"
KÕt qu¶ ®èi chiÕu ®îc ghi nhËn nh sau
- Sè lîng b¨ng nh¸m ghi kÝch thíc 5 thùc tÕ kiÓm kª lµ
66 nhng trªn sæ s¸ch l¹i ghi lµ 76
- Sè lîng chØ cam thùc tÕ lµ 988 nhng trªn sæ s¸ch l¹i
ghi lµ 1003
- Sè lîng chØ n©u thùc tÕ lµ 100 nhng sæ s¸ch ghi lµ
127
Bót to¸n ®iÒu chØnh
Nî TK 138:1.102.000
B¨ng nh¸m ghi:640.000
ChØ cam :165.000
ChØ n©u :297.000
Cã TK152:1.102.000
2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt viÖc tÝnh gi¸ xuÊt
nguyªn vËt liÖu
Trong khu©n nµy KiÓm to¸n viÖc ph¶i thùc hiÖn kiÓm
tra kü thuËt tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng th«ng qua
pháng vÊn vµ kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu. Sau khi
pháng vÊn kÕ to¸n viªn vÒ viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña c¸c nghiÖp
vô xÈy ra trong kú, KiÓm to¸n viªn quan s¸t thùc hiÖn ghi
chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu vµ chän mét sè
trang sæ trong sæ chi tiÕt vËt liÖu ®Ó kiÓm tra.
KÕt qu¶ ®¹t ®îc sau pháng vÊn vµ quan s¸t kÕ to¸n
viªn thùc hiÖn lµ c¸ch thøc tÝnh gi¸ cña kÕ to¸n viªn lµ tu©n
theo nguyªn t¾c quy ®Þnh cña C«ng ty vµ cña chÕ ®é ViÖt
Nam. §èi víi viÖc kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu ®îc thÓ
hiÖn trong b¶ng díi ®©y. V× C«ng ty K sö dông ph¬ng ph¸p
nhËp tríc xuÊt tríc nªn KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu xuÊt cña tõng
nghiÖp vô trªn cét ®¬n gi¸ trªn cét tån vËt t cuèi ngµy tríc
®ã. MÉu sæ chi tiÕt vËt liÖu:
B¶ng10: Sæ chi tiÕt vËt liÖu M
N¨m 2004
Chøng tõ Néi
dung
NhËp XuÊt Tån
SH NT KL §G TT KL §G TT KL §G TT
… … … … … … … …
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc tÝnh to¸n l¹i gi¸ víi mét
sè lo¹i hµng tån kho ®îc chän ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh
to¸n cña Doanh nghiÖp trªn b¶ng tæng hîp X-N-T cho thÊy
viÖc tÝnh gi¸ cña C«ng ty K lµ chÝnh x¸c hoÆc KiÓm to¸n
viªn cã thÓ lÊy kÕt qu¶ tõ c¸c phÇn hµnh kh¸c cã liªn quan tíi
viÖc tÝnh gi¸.
3. Hoµn tÊt KiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n
§©y lµ giai ®o¹n cuèi cña cuéc KiÓm to¸n tæng hîp
kÕt qu¶ mµ KiÓm to¸n viªn thu thËp ®îc.Chñ nhiÖm KiÓm
to¸n so¸t xÐt l¹i toµn bé vÊn ®Ò nh sè lîng b»ng chøng
KiÓm to¸n vµ chÊt lîng cña nh÷ng b»ng chøng thu thËp ®-
îc ®ã, quy tr×nh KiÓm to¸n cã tu©n thñ theo kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n®· lËp hay kh«ng, c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau
KiÓm to¸n, thiÕt kÕ c¸c thñ tôc KiÓm to¸n bæ sung cÇn
thiÕt tríc khi kÕt thóc KiÓm to¸n, th¶o luËn víi ban gi¸m
®èc C«ng ty kh¸ch hµng ®Ó thèng nhÊt vÒ c¸c bót to¸n
®iÒu chØnh. Cuèi cïng sau khi xem xÐt th¸y c¸c b»ng
chøng thu ®îc b¶o ®¶m c¶ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hiÖu lùc
®ång thêi phï hîp víi nhËn ®Þnh ®a ra vÒ b¸o c¸o tµi
chÝnh vµ hµng tånkho th× chñ nhiÖm KiÓm to¸n ®a ra
kÕt luËn KiÓm to¸n.
B¶ng 11:
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu
Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004 Ngêi thùc
hiÖn
Bíc c«ng viÖc Ngµythùc hiÖn
C¸c bót to¸n ®iÒu chØnh
-Bót to¸n ®iÒu chØnh thiªó hôt trong kiÓm kª
Nî TK 138:1.102.000
B¨ng nh¸m ghi:640.000
ChØ cam :165.000
ChØ n©u :297.000
Cã TK152:1.102.000
- Bót to¸n ®iÒu chØnhh¹ch to¸n sai niªn ®é kÕ to¸n
Nî TK155: 97. 532. 000
Cã TK632: 97. 532. 000
- Bót to¸n ®iÒu chØnh:
Nî TK152:175.236.541
Cã TK 621: 175.236.541
B¶ng12
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Kh¸ch hµng: Tham
chiÕu:
Niªn ®é kÕ to¸n: Ng êi
thùc hiÖn:
Bíc c«ng viÖc: Ngµy thùc
hiÖn:
KÕt luËn KiÓm to¸n
C«ng viÖc ®· tiÕn hµnh
C«ng viÖc thùc hiÖn ®èi víi hµng tån kho ®· tiÕn hµnh theo
®óng quy ®Þnh
C¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh
Sè d tµi kho¶n hµng tån kho chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu vµ
hµng ho¸. C¸c ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n ®· ®îc t×m
hiÓu vµ trao ®æi víi c¸c bªn liªn quan. C¸c chøng tõ h¹ch to¸n
nhÇm niªn ®é cßn tån t¹i vµ víi quy m« lín. C«ng t¸c qu¶n lý vÒ
mÆt vËt chÊt hµng tån kho vµ vÒ mÆt sæ s¸ch cßn cha chÆt chÏ
nªn hµng tån kho bÞ thiÕu hôt trong kiÓm kª.
KÕt luËn
Dùa vµo kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· thùc hiÖn, theo ý kiÕn chóng
t«i:
………….
………….
4. C«ng viÖc sau KiÓm to¸n
ATC ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm to¸n . Sù ®¸nh
gi¸ ®îc nh×n nhËn tõ hai phÝa c¶ kh¸ch hµng vµ b¶n th©n
C«ng ty KiÓm to¸n. §©y lµ bíc cuèi cïng cña cuéc KiÓm to¸n
nh»m rót kinh nghiÖm, n©ng cao chÊt lîng KiÓm to¸n trong
nh÷ng lÇn KiÓm to¸n sau.
- §¸nh gi¸ tõ phÝa kh¸ch hµng: Sau khi ph¸t hµnh B¸o c¸o
KiÓm to¸n vµ Th qu¶n lý, C«ng ty ®Òu chó ý tiÕp nhËn c¸c ý
kiÕn, ®¸nh gi¸ nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ
C«ng ty cung cÊp trªn c¶ hai mÆt u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm.
Kh¸ch hµng sÏ cho ý kiÕn xem dÞch vô KiÓm to¸n mµ C«ng ty
cung cÊp cã hîp lý vÒ thêi gian, ph¬ng ph¸p lµm viÖc, th¸i
®é lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn, cuéc KiÓm to¸n cã g©y trë
ng¹i cho kh¸ch hµng hay kh«ng, c¸c dÞch vô mµ C«ng ty t
vÊn ®· tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng hay cha...§èi víi
C«ng ty K, sau khi hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n, ph¶n håi tõ
phÝa Ban Gi¸m ®èc C«ng ty cho thÊy, Ban Gi¸m ®èc C«ng
ty ®¸nh gi¸ cao kÕt qu¶ lµm viÖc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm
cña c¸c KiÓm to¸n viªn vµ hoµn toµn t¸n thµnh víi c¸c nhËn
xÐt, kiÕn nghÞ cña KiÓm to¸n viªn vµ ®¸nh gi¸ cuéc KiÓm
to¸n ®· mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho C«ng ty trong c«ng
t¸c qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n.
- §¸nh gi¸ trong néi bé C«ng ty: Sau mçi cuéc KiÓm to¸n,
C«ng ty tæ chøc mét cuéc häp víi sù tham gia cña nhãm
KiÓm to¸n vµ Ban gi¸m ®èc C«ng ty nh»m ®¸nh gi¸ toµn bé
cuéc KiÓm to¸n trªn c¸c mÆt: §¸nh gi¸ viÖc lËp kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n, nh÷ng vÊn
®Ò cßn tån ®äng, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý, ®¸nh gi¸ sù hµi
lßng cña kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ chÊt lîng lµm viÖc cña c¸c
KiÓm to¸n viªn. Ngoµi ra, C«ng ty cßn ®¸nh gi¸ phÝ KiÓm
to¸n vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c ®Ó kÕt luËn cã nªn tiÕp
tôc KiÓm to¸n cho kh¸ch hµng lÇn sau n÷a kh«ng. §èi víi
C«ng ty K, trëng nhãm KiÓm to¸n nh¾c nhë c¸c KiÓm to¸n
viªn cÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ kh¸ch quan vµ chñ quan
cña kh¸ch hµng ®Ó hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n ®óng thêi
h¹n, tr¸nh t×nh tr¹ng vît qu¸ ngµy tho¶ thuËn trong Hîp
®ång KiÓm to¸n. Bíc nµy kh«ng ®îc thÓ hiÖn trªn giÊy tê
lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn.
- Gi÷ mèi quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng: Sau KiÓm
to¸n, c«ng viÖc gi÷ mèi quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch
hµng còng ®îc C«ng ty tiÕn hµnh thêng xuyªn nh»m môc
®Ých duy tr× vµ gi÷ uy tÝn víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn
thèng. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc
kh¸c nhau nh ®iÖn tho¹i, th, fax...C«ng ty còng thêng
xuyªn thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ cung
cÊp miÔn phÝ tíi c¸c kh¸ch hµng c¸c quy ®Þnh míi vÒ kÕ
to¸n, KiÓm to¸n, thuÕ. ChÝnh nhê biÕt coi träng viÖc gi÷
quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng nªn ®· gióp C«ng ty
cã ®îc mét sè lîng kh¸ch hµng t¬ng ®èi lín chØ sau h¬n 2
n¨m ho¹t ®éng.
PHÇN 3: PH¦¥NG H¦íNG Vµ GI¶I PH¸P HOµN THIÖN QUY
TR×NH KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c«ng viÖc
thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho do ATC
thùc hiÖn
Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc hiÖn KiÓm to¸n t¹i ATC
cho thÊy sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n vµ khoa häc cña l·nh ®¹o
C«ng ty ®· rÊt n¨ng ®éng trong khai th¸c më réng thÞ trêng
chñ ®éng trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. L·nh ®¹o
trong C«ng ty cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é vµ ®Æc biÖt lµ kinh
nghiÖm trong lÜng vùc thÞ trêng KiÓm to¸n viÖt nam. Ngoµi
ra ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trÎ trung n¨ng ®éng cã
tr×nh ®é kü n¨ng chuyªn m«n tèt, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc
®¬c ®µo t¹o 100% tõ c¸c trêng ®¹i häc chuyªn ngµnh kÕ
to¸n vµ KiÓm to¸n vµ c¸c trêng kinh tÕ ngo¹i ng÷ kh¸c.
Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty ®îc x©y dùng dùa
trªn sù kÕt hîp lý luËn vµ thùc tiÔn tuyÖt ®èi tu©n thñ c¸c
chuÈn mùc KiÓm to¸n, kÕ to¸n viÖt nam.
HiÖn nay C«ng ty ATC gÆp ph¶i sù c¹nh tranh m¹nh tõ
c¸c C«ng ty KiÓm to¸n cã bÕ dµy truyÕn thèng kh¸c, nhng
ban l·nh ®¹o kh«ng coi ®©y lµ mét khã kh¨n ®¬n thuÇn mµ
cßn coi ®©y lµ ®éng lùc ®Ó C«ng ty n©ng cao chÊt l¬ng
cña m×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trªn thÞ trêng KiÓm to¸n
viÖt nam. Mét khã kh¨n chung ®ã lµ sù non trÎ cña ngµnh
KiÓm to¸n viÖt nam nªn cha cã tiÕng nãi cao nhÊt trong lÜnh
vùc cña m×nh.
Trong KiÓm to¸n do C«ng ty thùc hiªn díi gãc ®é mét
bµi viÕt c¸ nh©n, bµi viÕt xin ®a ra mét sè nhËn xÐt vµ ý
kiÕn chñ quan ®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p mang
tÝnh chñ quan.
Trong giai ®o¹n tiÕp cËn vµ lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
tæng qu¸t
ATC thêng cö trëng phßng hay KiÓm to¸n viªn cao cÊp
tiÕp cËn víi kh¸ch hµng. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn nhanh
chãng kh«ng g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng, ®a ra c¸c yªu
cÇu phï hîp do ®ã viÖc kÝ kÕt hîp ®ång ®ùoc thùc hiÖn mét
c¸ch nhanh chãng. Thñ tôc ký kÕt hîp ®ång ®îc thùc hiÖn
®Çy ®ñ nghiªm tóc phï hîp víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña
ph¸p luËt vÒ hîp ®ång kinh tÕ vµ chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt
nam.
Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
C¸c KiÓm to¸n viªn lu«n chó träng thu thËp t×m hiÓu
c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ kh¸ch hµng tham gia viÖc quan s¸t,
pháng vÊn, gÆp gì trùc tiÕp víi ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng.
ViÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng trong giai
®o¹n nµy ®îc C«ng ty thùc hiÖn rÊt tèt. KiÓm to¸n viªn
®¸nh gi¸ ®îc ®iÓm yÕu ®iÓm m¹nh cña kh¸ch hµng ngay tõ
giai ®o¹n nµy cho phÐp KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng
ph¸p tiÕp cËn phï hîp.
Trong giai ®o¹n thùc hiÖn KiÓm to¸n
Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu,
ph¹m vi tiÕn hµnh KiÓm to¸n vµ dùa trªn phÇntr×nh KiÓm
to¸n chuÈn cña m×nh, C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ tiÕn hµnh KiÓm to¸n chi tiÕt mét c¸ch toµn diÖn. Trëng
nhãm KiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña trî lý vµ kiÓm
tra c«ng viÖc cña trî lý. C¸c vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®îc th¶o
luËn kü cïng víi thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt. C¸c tµi liÖu thu
thËp ®îc ®¸nh sè tham chiÕu mét c¸ch hÖ thèng gióp cho
KiÓm to¸n viªn vµ ngêi so¸t lu«n cã b»ng chøng khi tra cøu.
KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu nh hµng tån kho
lu«n ®îc KiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Trong qu¸ tr×nh
KiÓm to¸n, mÆcdï tiÕp cËn c¸c phÇn hµnh KiÓm to¸n theo
kho¶n môc nhng KiÓm to¸n viªn ®· kÕt h¬p chÆt chÏ c¸c
kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian KiÓm to¸n cho
tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt c¸c mèi quan hÖ.
Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n hµng tæn kho vÉn
cßn nh÷ng tån t¹i sau:
- Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nªn phÇn lín KiÓm to¸n viªn
cña C«ng ty ®· kh«ng thÓ trùc tiÕp tham dù c¸c cuéc kiÓm
kÓ t¹i ®¬n vÞ vµo ngµy kÕt thóc niªn ®é. V× vËy KiÓm to¸n
viªn thêng dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª cña ®¬n vÞ ®a cho ®Ó
lµm kÕt qu¶ ®¸nh gi¸.
- Trong nhiÒu cuéc KiÓm to¸n mµ hµng tån kho cã tiªu
chuÈn kü thuËt phøc t¹p nªn cÇn cã c¸c chuyªn gia ®i cïng
®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho hîp lý h¬n.
- Trong qu¸ tr×nh chän mÉu, KiÓm to¸n viªn vÉn chñ yÕu
dùa vµo kinh nghiÖm b¶n th©n vµ thêng lùa chän nh÷ng
mÉu cã quy m« lín. §iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ tÝnh ®¹i diÖn
cña mÉu chän.
Trong giai ®o¹n kÕt thóc KiÓm to¸n
ATC lu«n thùc hiªn rµ so¸t lo¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm
to¸n cña giai ®o¹n tríc ®ã. ViÖc thùc hiÖn nµy ®îc thùc hiÖn
bëi trëng nhãm KiÓm to¸n vµ sau ®ã lµ ban gi¸m ®èc C«ng
ty tríc khi ph¸t hµnh b¸o c¸o KiÓm to¸n chÝnh thøc. KÕt luËn
KiÓm to¸n trong b¸o c¸o kiÓm to¸n chÝnh thøc ®îc ®a ra
mét c¸ch ®éc lËp kh¸ch quan, chÝnh x¸c víi thùc tÕ t¹o ®îc
sù tin cËy cña ngêi quan t©m.
Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
KiÓm to¸n viªn lu«n liªn hÖ víi kÕt qu¶ cña KiÓm to¸n chi
tr×nh kh¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt cña c¸c nghiÖp vô
vÒ hµng tån kho. C¸c thñ tôc KiÓm to¸n lu«n b¶m s¸t môc
tiªu ®Ó tr¸nh thñ tôc kh«ng cã hiÖu qu¶ tèt. KiÓm to¸n viªn
lu«n thËn träng xem xÐt b»ng chøng ®èi víi mét sai sãt ph¸t
hiÖn ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña sai sãt ®ã.
2. Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quy
tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
VÊn ®Ò vÒ t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
Khi t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch
hµng ATC hay dïng b¶ng têng thuËt vµ b¶ng ph©n tÝch so¸t
xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé C«ng ty kh¸ch hµng. §iÒu nµy
®«i khi g©y khã kh¨n cho ngêi ®äc h¬n lµ sù thuËn tiÖn
trong khi h×nh dung c¸c c«ng ®o¹n vµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t
thùc hiÖn.Theo ý kiÕn c¸ nh©n ngêi viÕt ATC nªn dïng lu ®å
trong viÖc m« t¶ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó cã thÓ gióp
ngêi ®äc nhanh chãng thÊy ®îc.ViÖc sö dông nµy gióp KTV
nhanh chãng tiÕn hµnh c«ng viÖc mµ kh«ng bá sãt c¸c vÊn
®Ò quan träng. C«ng ty nªn vËn dông c¶ m« t¶ b¶ng têng
thuËt, b¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt, lu ®å vµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c
sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
VÊn ®Ò hå s¬ KiÓm to¸n
Hå s¬ KiÓm to¸n lµ ph¬ng tiÖn lu gi÷ mäi th«ng tin vÒ
kh¸ch hµng còng nh giÊy tê lµm viÖc KiÓm to¸n viªn trong
qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. Hå s¬ KiÓm to¸n lu gi÷ tÊt c¶ b¾ng
chøng thu thËp ®îc trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n, c¸c ý kiÕn
KiÓm to¸n viªn, c¸c chøng minh vÒ chuyªn m«n vµ ph¸p lý
cho c«ng viÖc KiÓm to¸n ®Ó lµm c¬ së cho cuéc KiÓm to¸n.
Trªn c¬ së lý thuyÕt ®¬c trang bÞ khi xem xÐt hå s¬ KiÓm
to¸n cña ATC em xin ®a ra ý kiÕn ATC nªn chó träng h¬n
trong phÇn nµy ®Ó hå s¬ KiÓm to¸n ®îc ®Çy ®ñ vµ khoa
häc, c¸c thñ tôc KiÓm to¸n cÇn ®îc lu l¹i cô thÓ khi KiÓm
to¸n víi mçi C«ng ty kh¸ch hµng, c¸c th«ng tin vÒ sè liÖu vµ
c¸c th«ng tin vÒ C«ng ty kh¸ch hµng cÇn ®îc ®Çy ®ñ h¬n
®Ó lµm t liÖu cÇn thiÕt víi c«ng t¸c ®µo t¹o cña ATC còng
nh gióp kh¸ch hµng tho¶ m·n khi tiÕp cËn víi hå s¬ KiÓm
to¸n.
3. Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay th×
KiÓm to¸n ®éc lËp trë thµnh mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ
h÷u hiÖu ®ßi hái sù nç lùc cña nhµ níc vµ c¸c C«ng ty KiÓm
to¸n. §Ó n©ng cao chÊt lîng KiÓm to¸n hµng tån kho cÇn sù
hç trî tõ phÝa Nhµ níc, Quèc héi, Bé tµi chÝnh...Do vËy ®Ó
tiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ, ®Èy m¹nh c«ng nghÖ
hãa, hiÖn ®¹i hãa v× môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, nhiÖm vô
ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t lµ ph¶i ph¸t
huy cao nhÊt c¸c nguån lùc, c¸c tiÒm n¨ng, c¸c lîi thÕ, kh¾c
phôc khã kh¨n vµ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh, t¹o sù ph¸t triÓn
nhanh, bÒn v÷ng. Víi t c¸ch lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng
cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng më cöa vµ héi nhËp, kÕ to¸n, KiÓm to¸n, c¸c chÝnh
s¸ch vÒ thuÕ cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn trªn c¬ së
nh÷ng gi¶i ph¸p sau:
§èi víi nhµ níc: t¹o lËp vµ hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý
chung cho ho¹t ®éng KiÓm to¸n. HiÖn nay nghµnh KiÓm
to¸n ®· ®îc t¸ch khái sù qu¶n lý cña Bé tµi chÝnh vµ chÝnh
thøc trùc thuéc sù qu¶n lý chÝnh phñ, ®©y lµ mét thuËn lîi
ngµnh KiÓm to¸n ph¸t huy ®îc lîi thÕ cña m×nh, n©ng cao
chÊt lîng KiÓm to¸n còng nh kh¼ng ®Þnh vµi trß cña m×nh.
CÊn ph¶i tiÕp tôc so¹n th¶o vµ ban hµnh nh÷ng chuÈn mùc
KiÓm to¸n kh¸c trªn c¬ së vËn dông cã chän läc c¸c chuÈn
mùc KiÓm to¸n quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c tiÒn lÖ ®îc phæ biÕn
réng r·i phï hîp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Ngoµi ra cÇn ph¶i cã
luËt KiÓm to¸n cô thÓ ®îc ban hµnh cã c¸c th«ng t híng dÉn
thùc hiÖn. KÕt qña KiÓm to¸n ph¶i ®îc c¸c c¬ quan thuÕ
c«ng nhËn.
§èi víi c¸c C«ng ty KiÓm to¸n: Ph¶i thêng xuyªn båi dìng
nghiÖp vô cho c¸c nh©n viªn, t¨ng cêng giao lu víi c¸c C«ng
ty kh¸c ®Ó cïng nhau häc hái trao ®æi kinh nghiÖm nghÒ
nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nh©n viªn trong C«ng ty ®îc
tiÕp cËn nhanh víi cac chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh míi cña nhµ
níc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh. Më réng quan hÖ víi c¸c C«ng ty
KiÓm to¸n níc ngoµi lµ ®iÒu cÇn thiÕt trong xu thÕ héi nhËp
khi mµ cã sè Ýt c¸c C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt nam ®îc quèc tÕ
c«ng nhËn vÒ chÊt lîng KiÓm to¸n vµ c¸c C«ng ty KiÓm to¸n
níc ngoµi chiÕm u thÕ h¬n lµ c¸c C«ng ty trong níc.
§Ó qu¸ tr×nh KiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ tai
chÝnh C«ng ty ATC, th× C«ng ty cÇn thùc hiÖn mét sè viÖc
sau:
Mét lµ: CÇn tuyÓn dông thªm ®éi ngò nh©n viªn ®Ó
gi¶m nhÑ c«ng viÖc cña c¸c KiÓm to¸n viªn, vµ cÇn cã chÕ
®é båi dìng tháa ®¸ng cho c¸c KiÓm to¸n viªn ®Ó mét mÆt
t¹o thuËn lîi cho hä cã cuéc sèng æn ®Þnh mét mÆt khuyÕn
khÝch hä lµm viÖc víi hiÖu qu¶ cao.
Hai lµ: ngoµi ph¬ng ph¸p chän mÉu theo xÐt ®o¸n,
c¸c KiÓm to¸n viªn cÇn ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p chän mÉu
kh¸c ®Ó ®¶m b¶o mÉu ®îc chän cã tÝnh ®¹i diÖn cao.
KÕt luËn
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n -
T vÊn thuÕ víi môc ®Ých t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c KiÓm to¸n
B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng
tån kho nãi riªng ®· gióp em hiÓu râ h¬n nh÷ng kiÕn thøc
®· häc t¹i trêng, ®ång thêi ®îc tiÕp thu kinh nghiÖm thùc tÕ
trong viÖc triÓn khai mét cuéc KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh
t¹i 1 ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô KiÓm to¸n.
Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t
1. BCKT : B¸o c¸o KiÓm to¸n
2. BCTC : B¸o c¸o tµi chÝnh
3. CTKT : Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n
4. SXC : S¶n xuÊt chung
5. ATC : C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T
vÊn thuÕ
6. VAT : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
7. HTKSNB : HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
8. HTKS : HÖ thèng kiÓm so¸t
9. HTKT : HÖ thèng kÕ to¸n
10. NCTT : Nh©n c«ng trùc tiÕp
11. KHKTTT : KÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ
12. KTV : KiÓm to¸n viªn
13. THCP : TËp hîp chi phÝ
14. TK : Tµi kho¶n
15. HGB : Hµng göi b¸n
16. KCCP : KÕt chuyÓn chi phÝ
17. GTGT : Gi¸ trÞ gia t¨ng
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu............................................................................1
PhÇn I: C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng
tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH........2
I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N..........2
1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho
¶nh hëng tíi c«ng t¸c KiÓm to¸n......................................2
1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho.......2
1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh......................................3
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh hëng ®Õn
KiÓm to¸n........................................................................6
2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n.........................................6
2.2. VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸........................................7
2.3. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho....8
2.4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:8
3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng
tån kho.............................................................................9
4. Môc tiªu KiÓm to¸n.................................................10
II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNh............................11
1. C¸c ph¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh
hµng tån kho..................................................................11
2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho............................12
2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho12
2.2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho....23
2.2.1. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé vµ thö nghiÖm
kiÓm so¸t víi chu tr×nh...........................................24
2.2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch........................26
2.2.3. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt......28
2.2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho
.............................................................................28
2.2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho.......31
2.2.3.2.1. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån
kho....................................................................32
2.2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ
h¹ch to¸n hµng tån kho.....................................35
2.3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n.............................37
PHÇN 2: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån
kho trong kiÓm to¸n bctc do c«ng ty atc thùc hiÖn... .39
I: giíi thiÖu vÒ C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ. 39
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.........................39
2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty...................40
2.1. §Æc ®iÓm...........................................................40
2.2. QuyÒn h¹n...........................................................40
2.3. C¸c mèi quan hÖ..................................................41
2.4. Chøc n¨ng cña c¸c phßng ban trong C«ng ty.......41
3. C¸c lo¹i h×nh dÞch vô cña C«ng ty............................42
4. Kh¸ch hµng cña C«ng ty............................................44
5. Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty........................45
II. thùc tr¹ng KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong
KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm
to¸n - T vÊn thuÕ thùc hiÖn..............................................49
1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho......49
1.1. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n.............................49
1.2. Thu thËp thån tin c¬ së vÒ kh¸ch hµng...............49
1.3. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty
kh¸ch hµng..................................................................50
1.4. Thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé....................................50
1.5. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro.........................51
1.6. T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé..................................................................51
2. thùc hiÖn KiÓm to¸n..................................................54
2.1. Thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t..................54
2.2. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch........................55
2.3. KiÓm tra chi tiÕt..................................................58
2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô..........................59
2.3.1.1. KiÓm tra sè d trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån
kho.......................................................................60
2.3.1.2. KiÓm tra tÝnh cã thùc cña nghiÖp vô ph¸t
sinh trªn sæ s¸ch..................................................62
2.3.1.3. C«ng viÖc tiÕp theo ®îc KiÓm to¸n viªn
thùc hiÖn ®Ó kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh
x¸c, tÝnh ph©n lo¹i vµ tÝnh tr×nh bµy.................64
2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d....................................68
2.3.2.1. KiÓm kª hµng tån kho cña C«ng ty K......68
2.3.2.1.1. Tæng hîp sè liÖu vÒ hµng tån kho cña
C«ng ty A...........................................................69
2.3.2.1.2. Tham gia quan s¸t kiÓm kª:..............71
2.3.2.1.3. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi B¶ng tæng
hîp hµng tån kho................................................71
2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt viÖc tÝnh gi¸ xuÊt nguyªn
vËt liÖu.................................................................72
3. Hoµn tÊt KiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o KiÓm to¸n........72
4. C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.........................................75
PHÇN 3: PH¦¥NG H¦íNG Vµ GI¶I PH¸P HOµN THIÖN QUY
TR×NH KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho..........77
1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c«ng viÖc thùc
hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho do ATC thùc hiÖn
..........................................................................................77
2. Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho...................................79
3. Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm
to¸n chu tr×nh hµng tån kho............................................80
KÕt luËn.................................................................82
Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t................................................83
danh môc tµi kiÖu tham kh¶o
1. " Auditing - KiÓm to¸n ''. Alvin A.Arens, James K.
Loebbecke. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1995.
Biªn dÞch: §Æng Kim C¬ng, Ph¹m V¨n §îc
2. HÖ thèng chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam. Nhµ xuÊt
b¶n tµi chÝnh
3. KiÓm to¸n. PTS V¬ng §×nh HuÖ, PTS §oµn Xu©n Tiªn.
Nhµ xuÊt b¶n Tµi ChÝnh, Hµ Néi 1996.
4. LÝ thuyÕt KiÓm to¸n. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh.
Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 2001.
6. T¹p chÝ kÕ to¸n, KiÓm to¸n.
7. KiÓm to¸n tµi chÝnh. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh.
Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2001.
8. C¸c tµi liÖu lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn.
9. Mét sè LuËn v¨n vµ B¸o c¸o thùc tËp tham kh¶o vÒ
chu tr×nh Hµng tån kho.
Recommended