View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
IES CONCEPCIÓN ARENAL
DEPARTAMENTO DE ARTES
PROGRAMACIÓNS
CURSO 2018-2019
Programacións Didácticas do Departamento
Educación Plástica e Visual
Debuxo Técnico
Fundamentos da Arte
Cultura Audiovisual
Debuxo Artístico
Volume
Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica
Deseño
Deseño 3D
Índice
1* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO .......................................................................................................................................................................... 2
2* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 3º ESO ........................................................................................................................................................................ 54
3* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 4º ESO ........................................................................................................................................................................ 83
4* Debuxo Técnico I 1º BAC ............................................................................................................................................................................................................. 63
5* Debuxo Técnico II 2º BAC .......................................................................................................................................................................................................... 154
6* Fundamentos da Arte I 1º BAC ................................................................................................................................................................................................. 243
7* Fundamentos da Arte II 2º BAC .................................................................................................................................................................................................. 73
1* Cultura Audiovisual I 1º BAC ..................................................................................................................................................................................................... 187
2* Cultura Audiovisual II 2º BAC .................................................................................................................................................................................................... 188
Debuxo Artístico I 1º BAC .............................................................................................................................................................................................................. 210
Debuxo Artístico II 2º BAC ............................................................................................................................................................................................................. 284
Volume 1º BAC ............................................................................................................................................................................................................................... 375
Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica 2º BAC .............................................................................................................................................................................. 393
Deseño 2º BAC ............................................................................................................................................................................................................................... 394
Deseño 3D 2º BAC ......................................................................................................................................................................................................................... 415
1* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO
Coordinadores: Magdalena Bouzamayor Paz
Ángel Marino Garrote
ÍNDICE
1. Introdución e contextualización 5
2. Definicións LOMCE 5
3. Competencias Educativas do Curriculo 6
4. Obxectivos Curriculares da ESO 7
5. Estructuración da Materia 9
6. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños 9
7. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e
temporalización 15
1. Procedemntos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe
2. Valoración dos indicadores de logro para os estándares de aprendizaxe
3. Rúbricas de aprendizaxe
4. Determinacións das unidades temáticas
8. Metodoloxía 30
1. Agrupamentos
2. Tempos
3. Estratexias metodolóxicas
9. Secuenciación 32
10. Recursos e materiais 32
1. Espazos
2. Outros recursos
11. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade 33
12. Avaliación 33
1. Principios xerais
2. Procedementos e instrumentos de avaliación
3. Avaliación Inicial
13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación 35
14. Elementos transversais 37
15. Constancia de informar ao alumnado 38
16. Alumnado coa materia de EPeV de 1º ESO pendente 39
17. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. 39
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 1
1. INTRODUCCIÓN - EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL 1 ESO
Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e transmisión de ideas e sentimentos,
non cabe dúbida de que, na época na que estamos inmersos, a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da
humanidade.
A materia parte dos bloques impartidos na Educación Primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os
mesmos bloques dos que parte a materia na Educación Secundaria, baixo as denominacións de educación audiovisual, debuxo técnico e expresión artística.
No Bloque 1. Educación audiovisual analízanse as características da linguaxe audiovisual desde o cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean.
Realízase tamén especial fincapé no uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación aplicadas á imaxe.
No Bloque 2. Debuxo Técnico trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre diferentes formas xeométricas e sistemas de representación e aplícanse
estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de distintos deseños.
O Bloque 3. Expresión Plástica experimenta, con materiais e técnicas diversas, na aprendizaxe do proceso de creación. Téntase dar ao alumnado unha maior
autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos para seguir na realización de proxectos artísticos, tanto propios como
colectivos.
No cuarto curso, considerando a madurez do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de Deseño, que vai permitir o coñecemento
dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvemento, desde un punto de vista práctico, dos coñecementos adquiridos no resto de
bloques.
2. DEFINICIÓNS LOMCE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 2
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe
intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de
actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á
adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas
en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o
estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro
alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 3
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe
lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva,
coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as
accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados
3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO
En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a
aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar
unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un
importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de
habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan
conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación
activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos
non formais e informais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 4
Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas
precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias
crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as
actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.
As competencias crave do currículo son as seguintes:
Comunicación lingüística (CL).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
Competencia dixital (CD).
Aprender a aprender (AA).
Competencias sociais e cívicas (SC).
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
Conciencia e expresións culturais (CEC).
4. OBXECTIVOS CURRICULARES DA EDUCACIÓN SECUNDARIA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 5
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a
solidariedade entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e
homes, como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas
da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou
por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como
calquera manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos
de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación
básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para
identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a
aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houber, na lingua cooficial da Comunidade Autónoma, textos e
mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura.
i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.
j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 6
k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar
a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda
a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á
súa conservación e mellora.
l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.
5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA
Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO, estrutúranse nos seguintes bloques:
Bloque 1. Expresión plástica.
Bloque 2. Comunicación audiovisual.
Bloque 3. Debuxo técnico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 7
6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
COMPETENCIAS CRAVE DO BLOQUE I : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e coherencia. Expresa pensamentos, emocións e sentimentos
aplicando estratexias da linguaxe visual.
Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e
saber compoñer outras novas.
Describe e interpreta imaxes simbólicas e
abstractas.
Competencia matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía.
Desenvolver e aplicar métodos de análise e
estratexias de organización e resolución de
problemas.
Manexar os coñecementos para comprender a
realidade e interpretar a información.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Deduce relacións de significado entre imaxes
tanto reais coma ficticias.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de
coñecemento utilizando distintas canles para
transmitilo.
Empregar distintas fontes para a busca de
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Coñece expresións artísticas a través de
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 8
información seleccionándoas segundo a súa
fiabilidade.
Internet.
Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender
en distintos contextos de aprendizaxe.
Experimenta con diferentes materiais e
técnicas.
Planificar os recursos necesarios e os pasos que
cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.
Planifica e regula de xeito autónomo o proceso
creativo.
Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais
recoñecendo a diversidade das actividades humanas.
Mostrar dispoñibilidade para a participación activa
en ámbitos de participación establecidos.
Comparte significados simbólicos, sociais e
culturais.
Crea en grupo de xeito colaborador.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover
accións novas asumindo riscos.
Ten iniciativa para experimentar novos
procesos de creación.
Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para a
mellora.
Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser
valorado.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas
mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e
cara ás persoas que contribuíron ao seu
desenvolvemento.
Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos
artistas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 9
Expresar sentimentos e emocións desde códigos
artísticos.
Comparte, por medio de imaxes, pensamentos
e sentimentos.
COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE II : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Comprender mensaxes de xeito comprensivo e
crítico.
Interpreta e analiza a información de xeito
crítico.
Expresarse utilizando os recursos apropiados. Crea mensaxes publicitarias.
Crea relatos aproveitando a
complementariedade entre as distintas formas
de expresión e comunicación
Competencia matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais adecuados. Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Coñece e aplica as técnicas da sintaxe visual.
Controla secuencias temporais no
desenvolvemento dunha historia.
Competencia dixital. Empregar información obtida a través de medios
tecnolóxicos para elaborar novo coñecemento.
Obtén, rexistra e procesa, de forma responsable
e crítica, a información de Internet adecuada ás
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 10
necesidades.
Aprender a aprender. Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión
dos contidos.
Analiza estratexias da linguaxe visual.
Tomar conciencia dos procesos aplicando estratexias
para a comunicación e a comprensión.
Adecúa a creación das mensaxes con intención
comunicativa.
Competencias sociais e cívicas. Concibir unha escala de valores propia e actuar
conforme a ela.
Coñece as relacións entre a publicidade e o
consumo.
Coñecer a realidade social e as súas implicacións
persoais.
É consciente da difusión de comportamentos a
través da publicidade.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Aplicar estratexias para a mellora do pensamento. É capaz de analizar de xeito crítico para
construír cousas novas.
Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma decisións e asume as súas
responsabilidades.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 11
Conciencia e expresións culturais. Apreciar o patrimonio como fonte de riqueza. Comprende as relacións da globalización no
deseño e na publicidade.
COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE III : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Comprender o contexto e o sentido de
comunicacións técnicas.
Interpreta imaxes de contido técnico.
Utilizar o vocabulario adecuado, as estruturas
lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais
para elaborar textos escritos e orais.
Comparte coñecemento utilizando vocabulario
específico e adecuado.
Competencia matemática e
competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía.
Coñecer e utilizar os elementos matemáticos básicos
seleccionando os datos adecuados para resolver
problemas.
Utiliza medicións e cálculos matemáticos e
xeométricos para a representación obxectiva
das formas e aspectos espaciais da realidade.
Aplicar técnicas e estratexias. Utiliza as ferramentas apropiadas.
Competencia dixital. Empregar distintas fontes para a busca de
información comprendendo e elaborando novo
coñecemento, derivado da información obtida a
través de medios tecnolóxicos.
Rexistra e procesa a información con medios
dixitais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 12
Manexar e actualizar o uso das novas tecnoloxías
para mellorar o traballo.
Valora a eficacia da tecnoloxía dixital para a
creación e a reprodución de formas.
Aprender a aprender. Xestionar os recursos e as motivacións persoais en
favor da aprendizaxe.
Comprende a necesidade de sistematizar e
estruturar o coñecemento.
Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre
os pasos seguintes en función dos resultados
intermedios, tomando conciencia dos procesos de
aprendizaxe.
Selecciona adecuadamente os trazados e as
operacións para a creación de composicións
xeométricas.
Competencias sociais e cívicas. Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no
contexto da escola.
Respecta e coida o seu arredor e os materiais
propios e alleos.
Coñecer as actividades humanas, mostrando
dispoñibilidade para a participación activa na vida
cultural e social.
Relaciona as actividades artísticas coa vida
cultural e social.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Xestionar optimizando o uso de recursos materiais e
persoais para a consecución de obxectivos.
Relaciona elementos de distintos ámbitos.
Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma iniciativas, achega novas ideas e
planifícase para levalas a cabo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 13
Conciencia e expresións culturais. Valorar a interculturalidade como unha fonte de
riqueza persoal e cultural.
Valora e respecta distintas expresións culturais.
Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e
da evolución do pensamento científico.
Valora a evolución desde os coñecementos
tradicionais aos avances técnicos e culturais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 14
7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS
COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN
7.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
P1. Observación directa do traballo diario.
P2. Valoración cuantitativa do avance
individual (probas obxectivas).
P3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada unidade
(competencias)
P4. Valoración cualitativa do avance
individual (anotacións e puntualizacións).
P5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo.
P6. Valoración cualitativa do avance
colectivo.
I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades
temáticas.
I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes á
unidade.
I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou probas
correspondentes á unidade.
I4. Probas de avaliación externa.
I5. Outros documentos gráficos ou textuais.
I6. Debates e intervencións.
I7. Proxectos persoais ou grupales.
I8. Elaboracións multimedia.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe
correspondentes á unidade temática.
· Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias
(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos,
etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude,
colaboración, etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 15
A nota final por unidades/bloques será a media das
notas de contidos e competencias.
7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e
realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións
de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 16
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente.
Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras
accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable.
N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-
10).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 17
7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que
miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios
xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao
desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis
globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as
rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa
que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda
a entender os mecanismos de aprendizaxes dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 18
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de
casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera
que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións (retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas
máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 19
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 20
7.4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS
BLOQUE 1 – EXPRESIÓN PLÁSTICA
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
da imaxe: punto, liña e plano.
artistas fan do punto, a liña e o
plano para aplicalo ás propias
creacións
configuradores da
ica e
valora a importancia do punto,
a liña e o plano, analizando de
xeito oral e escrito imaxes e
producións gráfico plásticas
propias e alleas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
CCEC 1
elemento máis sinxelo na
comunicación visual.
expresivas da liña en relación ao
variacións formais do punto, o
plano e a liña.
ritmos lineais mediante a
observación de elementos
orgánicos na paisaxe, nos
obxectos e en composicións
artísticas, empre-gándoos
S
P1
P2
P3
CAA
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 21
seu trazado, o seu grosor ou a
súa
velocidade.
elemento compositivo e como
construtor de volume.
como inspiración en creacións
gráfico-plásticas.
punto, a liña e o plano co
concepto de ritmo,
aplicándoos de forma libre e
espontánea.
valor expresivo da liña e o
punto e as súas posibilidades
tonais, aplicando distintos
graos de dureza, distintas
posicións do lapis de grafito
ou de cor (tombado ou
vertical) e a presión exercida
na
aplicación, en composicións a
man alzada, estruturadas
S
S
I1
I2
I3
I6
I7
CSIEE
CCEC
4
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 22
xeometricamente ou máis
libres e espontáneas.
n
plástica: liña, textura e cor. utilizando distintos elementos
configurativos e recursos gráficos:
liña, puntos, cores, texturas,
claroscuros, etc.
composicións que transmiten
emocións básicas (calma,
violencia, liberdade, opresión,
alegría, tristura, etc.)
utilizando diversos recursos
gráficos en cada caso
(claroscuro, liñas, puntos,
texturas, cores, etc.).
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
I7
CCL 2
elementos.
conceptos de equilibrio,
proporción e ritmo en
composicións básicas
identifica e explica oralmente,
por escrito e graficamente, o
esquema compo-
sitivo básico de obras de arte
e obras propias, atendendo
aos conceptos de equilibrio,
proporción e ritmo.
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 23
composicións básicas con
diferentes técnicas segundo as
propostas establecidas por
escrito.
composicións modulares con
diferentes procedementos
gráfico-plásticos en
aplicacións ao deseño téxtil,
ornamental,
arquitectónico ou decorativo.
obxectos illados e agrupados
do natural ou do ámbito
inmediato, proporcionándoos
en relación coas súas
características formais e en
relación co seu ámbito.
S
S
S
2
2
2
físico e visual. Mestura aditiva e primarias e secundarias. coas cores primarias e secun-
S P1 4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 24
mestura substractiva.
complementarias.
darias, estudando a síntese
aditiva e subtractiva e as cores
complementarias.
P2
P3
I1
I2
I3
-
ficiais. Capacidade expresiva das
texturas.
a texturas visuais mediante as
técnicas de frottage, utilizándoas
en compo-sicións abstractas ou
figurativas.
texturas táctiles a texturas
visuais mediante as técnicas
de frottage, utilizán-
doas en composicións
abstractas ou figurativas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
2
icas de
debuxo e pintura.
Técnicas plásticas: secas, húmidas
e mixtas.
posibilidades expresivas das
técnicas gráfico-plásticas secas,
húmidas e mixtas: témpera, lapis
de grafito e de cor; colaxe.
propiedade as técnicas
gráfico-plásticas coñecidas
aplicándoas de forma
axeitada ao obxectivo da
actividade.
S
P1
P2
P3
I1
I2
5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 25
de grafito e de cor, creando o
claroscuro en composicións
figurativas e abstractas
mediante a aplicación do lapis
de forma continua en
superficies homo-xéneas ou
degradadas.
coas témperas aplicando a
técnica de diferentes formas
(pinceis, esponxas, goteos,
distintos graos de humidade,
estampaxes, etc.), valorando
as posibilidades expresiva
segundo o grao de opacidade
e a creación de texturas
visuais cromáticas.
como material, manipulándoo,
resgando ou pregando,
creando texturas visuais e
S
S
I3
I7
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 26
táctiles, para crear
composicións, colaxes
matéricas e figura
tridimesionais.
PVAB1.7.5. Crea co papel
recortado formas abstractas e
figurativas compóndoas con
fins ilustrativos, decorativos
ou comu-nicativos.
materiais reciclados para a
elaboración de obras de forma
responsable co medio e
aproveitando as súas calidades
gráfico-plásticas.
espazo de traballo e o seu
material en perfecto orde e
estado, e achégao á aula
S
S
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 27
cando é necesario para a
elaboración das actividades.
S
S
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 28
BLOQUE 2 – COMUNICACIÓN AUDIOVISUAL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 29
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos. P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
visual. Iconicidade. Graos de
iconicidade. Imaxe figurativa e
imaxe abstracta.
iconicidade en imaxes presentes no
ámbito comunicativo.
imaxes figurativas de
abstractas.
de iconicidade nunha serie de
imaxes.
distintos graos de iconicidade
baseándose nun mesmo tema.
S
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I5
I6
I7
I8
1
Símbolos e iconas. imaxes segundo a súa relación
significante-significado: símbolos e
iconas.
símbolos de iconas.
símbolos e iconas.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 30
I3
I8
expresión. Linguaxe do cómic. aplicando os recursos de adecua-
damente.
cómic utilizando
adecuadamente viñetas e
lendas, globos, liñas cinéticas
e onomatopeas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
características e elementos que
interveñen nela.
elementos que interveñen nun
acto de comunicación.
analiza os elementos que
interveñen en actos de
comuni-cación visual.
S P1
P2
P3
I1
I2
I5
I6
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 31
comunicación visual e
audiovisual.
ecoñecer as funcións da
comunicación. analiza os elementos que
interveñen en actos de
comunicación audiovisual.
función ou funcións que
predominan en mensaxes
visuais e audiovisuais.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I5
I6
1
BLOQUE 3 – DEBUXO TÉCNICO
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos. P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
fundamentais: punto, liñas e
direccións. Posicións relativas
entre rectas: paralelas, cortantes
e perpendiculares.
conceptos espaciais do punto, a
liña e o plano.
que pasan por cada
par de puntos, usando a regra,
e resalta o triángu-
lo que se forma.
S P1
P2
P3
I1
I2
3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 32
I3
cartabón para o trazado de
paralelas, perpendiculares e
rectas a 45º.
rectas, utilizando a escuadra e o
cartabón, despois de repasar pre-
viamente estes conceptos.
paralelas, transversais e
perpendiculares a outra dada,
que pasen por puntos
definidos, utilizando escuadra
e cartabón con suficiente
precisión.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
ferencia e círculo. A
circunferencia como lugar
xeométrico básico no plano.
conceptos de circunferencia,
círculo e arco.
circunferencia lobulada de seis
elementos, utilizando o
compás.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
Dividir a circunferencia en dous,
catro, seis ou oito partes iguais,
usando o compás. Realizar
realizando exercicios variados para
familiarizarse con esta ferramenta.
circunferencia en seis partes
iguais, usando o compás, e
S P1
P2
4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 33
motivos decorativos co mane-
xo do compás.
debuxa coa regra o hexágono
regular e o triángulo equiláte-
ro que se posibilita.
P3
I1
I2
I3
Clasificación de
ángulos y posicións relativas.
escuadra e cartabón.
ángulo e bisectriz e a clasifi-cación
de ángulos agudos, rectos e
obtusos.
ángulos de 30º, 45º, 60º e 90º
na escuadra e no cartabón.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
ángulos. Medidas angulares.
Transporte de medidas angú-
lares.
ángulos, e comprender a forma de
medilos.
PVAB3.6.1. Suma ou resta
ángulos positivos ou
negativos con regra e compás.
S P1
P21
P3
I1
I2
I3
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 34
bisectriz como lugar xeométrico
básico no plano.
bisectriz e o seu proceso de
construción.
bisectriz dun ángulo calquera,
con regra e compás.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1/2
Operacións con segmentos coa
axuda da regra ou utilizando o
compás.
aramente
entre recta e segmento tomando
medidas de segmentos coa regra
ou utilizando o compás.
segmentos, sobre unha recta,
medindo coa regra ou
utilizando o compás.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1/2
n segmen-
to. A mediatriz como lugar
xeométrico básico no plano.
segmento utilizando compás e
regra, e tamén utilizando regra,
escuadra e cartabón.
mediatriz dun segmento
utilizando compás e regra, e
tamén utilizando regra,
escuadra e cartabón.
S P1
P2
P3
I1
1/2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 35
I2
I3
Aplicacións do teorema de Thales
para dividir un segmento en
partes iguais e para a escala dun
polígono.
teorema de Thales. segmento en partes iguais,
aplicando o teorema de
Thales.
polígono aplicando o teorema
de Thales.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
2
eométricos
fundamentais. Circunferencia,
mediatriz, bisectriz e mediana.
-
tricos e definilos. verbalmente ou por escrito,
os exemplos máis comúns de
lugares xeométricos
(mediatriz, bisector, circunfe-
rencia, esfera, rectas
paralelas, planos paralelos,
etc.).
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 36
dos triángulos en
función dos seus lados e dos seus
ángulos. Propiedade
fundamental dos triángulos.
r a clasifica-
ción dos triángulos en función dos
seus lados e dos seus ángulos.
calquera triángulo, observan-
do os seus lados e os seus
ángulos.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
triángulos.
.13. Construir triángulos
coñecendo tres dos seus datos
(lados ou ángulos).
triángulo coñecendo dous
lados e un ángulo, ou dous
ángulos e un lado, ou os seus
tres lados, utilizando
correctamente as
ferramentas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
dos triángulos. Alturas,
medianas, bisectrices e
mediatrices dos triángulos.
puntos e rectas característicos de
un triángulo.
baricentro, o incentro ou o
circuncentro de calquera
triángulo, construíndo
previamente as medianas, as
bisectrices ou as mediatrices
S P1
P2
P3
I1
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 37
correspondentes. I2
I3
Características e construcción
dun.
ecer as propiedades
xeométricas e matemáticas dos
triángulos rectángulos, e aplicalas
con propiedade á construcción
destes.
triángulo rectángulo
coñecendo a hipotenusa e un
cateto.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
adriláteros:
clasificación e propiedades. cuadriláteros. correctamente calquera
cuadrilátero.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
cuadriláteros.
trucción
máis habituáis de paralelogramos. calquera paralelogramo
coñecendo dous lados
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 38
consecutivos e una diagonal. P3
I1
I2
I3
regulares e irregulares.
Clasificación dos polígonos.
función dos seus lados,
recoñecendo os regulares e
irregulares.
correctamente calquera
polígono de tres a cinco lados,
diferenciando claramente si é
regular ou irregular.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1/2
polígonos regulares inscritos
nunha circunferencia.
dos polígonos regulares inscritos
na circunferencia.
correctamente polígonos
regulares de ata cinco lados,
inscritos nunha circunferencia.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 39
8. METODOLOXÍA
8.1 AGRUPAMENTOS:
Temos tres cursos de 1º da ESO cun promedio de 24 alumnos cada un.
8.2 TEMPOS
Dúas horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos de este curso. Se temos en conta, ademáis, o período de
adaptación ó cambiar da primaria á secundaria e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase o maior tempo posible para realizar
as prácticas integramente no aula.
Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible.
8.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 40
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.
Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e
por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao
grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter
individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.
Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.
Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na
expresión multimedia (oral, visual e outras).
Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto
individuais como por medio de dinámicas grupais.
Traballos dos alumnos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 41
Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.
Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e
chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.
9. SECUENCIACIÓN
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente xustificadas polo
profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas; Participación en actividades ou
concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
1º Trimestre: Bloque II
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 42
2º Trimestre: Bloque III
3º Trimestre: Bloque I
10. RECURSOS E MATERIAIS
10.1 ESPAZOS
Contamos cunha aula de plástica donde os alumnos teñen que compartir mesa. Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.
Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector e con dúas paredes forradas con corcho para expoñer os traballos dos alumnos.
10.2 OUTROS RECURSOS
-O alumnado aportará material gráfico.
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.
- Recursos dixitais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 43
11. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós
criterios de agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento.
b) Non ter interese e motivación.
c) Non seguir o ritmo de traballo.
Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e
ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 44
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/s
especialistas do Departamento de Orientación.
12. AVALIACIÓN
12.1 Principios xerais
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos da ESO, nas avaliacións continua e final da materia de
Educación Plástica Visual e Audiovisual, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do
apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como
dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o
Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”.
Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo,
actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do
alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 45
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o
portafolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.
12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 46
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
12.3 Avaliación Inicial
Consistirá nunha proba obxectiva que participará dos contidos dos tres bloques curriculares e doutra proba de debuxo libre, que servirán para valorar
individualmente ao alumno e detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e
axustar, se fose o caso, a programación do aula.
1. 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros compenteciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se
efectuará ao final de cada avaliación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 47
2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética de
todos os exercicios sinalados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán entregarse nas datas fixadas e deberán realizarse maioritariamente
aula; a demora na entrega e a no realización maiioritariamente no aula e suporá unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10 en retrasos non
xustificados. Puntuarase de acordo coa seguinte ponderación:
Conexión e análise conceptual 30%
Resolución de exercicios 50%
Presentación e participación 20%
3. A “Presentación e participación”, que inclúe a colaboración, compromiso coa propia formación, disposición ao esforzo, coidado do material, limpeza,
adecuación ás normas de entrega de traballos, etc., avaliarase mediante a observación directa do alumno-a. De dita observación quedará constancia
no caderno do profesor.
4. A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 48
Probas obxectivas 40%
Traballos-prácticas 60%
5. Recuperación das avaliacións. Para recuperar unha avaliación o alumno deberá ter presentados os traballos prácticos correspondentes a esa
avaliación, repetindo aqueles que lle indique o profesor ou realizando outros alternativos para reforzar así aqueles contidos relacionados cos
estándares de aprendizaxe nos que non acadou un mínimo. O profesor fará un seguimento e tratamento personalizado de cada caso. Ademáis na
proba obxectiva de cada avaliación incluirase unha pregunta relacionada coa parte conceptual e procedimental das avaliacións anteriores para
realizar por todo o alumnado.
A nota da recuperación valorará os resultados das prácticas e o apartado correspondente na proba obxectiva coa mesma ponderación que a nota de
avaliación.
6. A nota de xuño será a media das tres avaliacións. Terase en conta a evolución positiva do alumno ao longo do curso, a súa constancia e compromiso
coa materia.
7. A proba extraordinaria de septembro consistirá nunha proba obxectiva donde se avaliarán tanto os contidos conceptuais coma os procedimentais
desenvolvidos ao longo do curso. Para preparar a proba facilitaraselle ao alumnado os apuntamentos, presentacións e/ou outros materiáis
didácticos que o profesor estime oportunos para preparar a parte conceptual e procedimental desta proba. Co mesmo fin, recomendaranse unha
serie de prácticas voluntarias que non terá que presentar cando realice a proba obxectiva.
A nota da avaliación de setembro será o 100% da nota da proba obxectiva.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 49
2.
3. 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS
Comprensión lectora y expresión oral e escrita.
Comunicación audiovisual.
Educación cívica e constitucional
Emprendimiento.
Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido comunmente como O
Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes fundamentais, que serán para cada persoa,
os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a vivir xuntos,
para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle elementos dos tres
anteriores.
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e esta
necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 50
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e emocional;
disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas, actitudes
democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren una maior
relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións interpersoais dos estudantes, considera
a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais
da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo a carga
emocional e afectiva. A educación emocional comporta a
aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que permitan
aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo
mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na
aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.
4. 15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 51
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos
esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase
dos resultados dos traballos e probas.
16. ALUMNADO COA MATERIA DE EPV 1º - ESO PENDENTE
Seguindo o calendario de avaliación de pendentes do centro, faranse dous exámenes parciais con contidos conceptuais e procedimentais incluídos na
programación didáctica da materia e curso. Se o/a alumno/a non se presenta, ou non aproba a materia coa media dos dous exámenes parciais, pode
presentarse a un exámen final global en maio.
Para preparar as probas, facilitarase ao alumno/a material didáctico tanto teórico como práctico. Este último será voluntario pero necesario para ir con
certas garantías ás probas obxectivas. As dúbidas que xurdan poden resolverse no Departamento e o alumno/a pode decidir entregar esas prácticas para a
súa corrección aínda que non puntúen.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 52
16.4 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Probas obxectivas ( parciais calendario de pendentes) 50% + 50%
Proba obxectiva final (maio) 100%
17.MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS
ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.
Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias
percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a
intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 53
- Idoneidade de contidos
- Adecuación na definición dos estándares
- Axuste de temporalización
- Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación
- Propostas de reforzo e recuperación
- Atención á diversidade
De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 54
2* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 3º ESO
1.- INTRODUCCIÓN
.
Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 55
A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de "Educación audiovisual", "Debuxo técnico" e "Expresión artística".
Nos tres primeiros cursos da ESO esta materia estrutúrase en tres bloques: "Expresión plástica", "Comunicación audiovisual" e "Debuxo técnico". En cuarto da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: "Expresión plástica", "Debuxo técnico", "Fundamentos do deseño" e "Linguaxe audiovisual e multimedia".
O bloque de "Expresión plástica" experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao
alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto
propios coma colectivos. Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean.
Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.
No bloque titulado "Debuxo técnico" trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.
No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de "Fundamentos do deseño", que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 56
2.- PROGRAMACIÓN:
ACLARACIÓN SOBRE LOS INDICADORES DE LOGRO
Tendo en conta o punto de vista de Gregory Bateson sobre os niveis na educación, pensamos que poden ser útiles indicadores de logro observables e realistas que poden aplicarse ós distintos estándares de aprendizaxe e que poden constituír unha escala manexable.
Estes poderían ser:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 57
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N.
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb
BLOQUE 1. Expresión plástica
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
Grao mínimo de
consecución con
indicador de logro % Compet. Competencias
b
c
d
f
B1.1. Proceso creativo. Métodos
relativos aplicados a procesos de artes plásticas e deseño.
2 sesións B1.1. Coñecer e aplicar os métodos
creativos gráfico-plásticos aplicados a procesos de artes plásticas e deseño.
EPVAB1.1.1. Crea composicións
aplicando procesos creativos sinxelos, mediante propostas por escrito, axustándose aos obxectivos finais.
S
CAA
EPVAB1.1.2. Coñece e aplica
métodos creativos para a elaboración de deseño gráfico, deseños de produto, moda e as súas múltiples
S
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 58
g
n
aplicacións
b
d
f
g
n
B1.2. O proceso creativo desde a
idea inicial ata a execución definitiva. 2 sesións B1.2. Crear composicións gráfico-
plásticas persoais e colectivas.
EPVAB1.2.1. Reflexiona e avalía,
oralmente e por escrito, o proceso creativo propio e alleo desde a idea inicial ata a execución definitiva.
S
CSIEE
a
c
d
f
n
B1.3. A imaxe como
representación da realidade. Iconicidade na imaxe gráfica. Niveis de iconicidade.
B1.4. O bosquexo ou
apuntamento como estudo previo ao resultado final.
2 sesións B1.3. Debuxar con distintos niveis de
iconicidade da imaxe.
EPVAB1.3.1. Comprende e
emprega os niveis de iconicidade da imaxe gráfica, elaborando bosquexos, apuntamentos, e debuxos esquemáticos, analíticos e miméticos.
S
CCEC
a
c
d
B1.5. Natureza da cor. Cor luz e
cor pigmento.
B1.6. Temperatura da cor.
5 sesións B1.4. Identificar e diferenciar as
propiedades da cor luz e a cor pigmento.
EPVAB1.4.1. Realiza
modificacións da cor e as súas propiedades empregando técnicas propias da cor pigmento e da cor luz, aplicando as TIC, para expresar sensacións en composicións sinxelas.
S
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 59
f
n
B1.7. Simbolismo da cor.
EPVAB1.4.2. Representa con
claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas sinxelas.
S
CSC
EPVAB1.4.3. Realiza
composicións abstractas con diferentes técnicas gráficas para expresar sensacións por medio do uso da cor.
S
CSIEE
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
Grao mínimo de
consecución con
indicador de logro % Compet. Competencias
b
c
f
g
n
B1.8. Materiais e técnicas de
debuxo e pintura.Técnicas plásticas: secas, húmidas e mixtas.
5 sesións
B1.5. Coñecer e aplicar as posibilidades
expresivas das técnicas gráfico-plásticas secas, húmidas e mixtas. Témpera e lapis de grafito e de cor; colaxe.
EPVAB1.5.1. Utiliza con
propiedade as técnicas gráfico-plásticas coñecidas aplicándoas de forma axeitada ao obxectivo da actividade.
S CCL
EPVAB1.5.2. Utiliza o lapis de
grafito e de cor,creando o claroscuro en composicións figurativas e abstractas mediante a aplicación do lapis de forma continua en superficies homoxéneas ou degradadas.
S CCEC
EPVAB1.5.3. Experimenta coas
témperas aplicando a técnica de diferentes formas (pinceis, esponxas, goteos, distintos graos de humidade, estampaxes, etc.), valorando as posibilidades expresivas segundo o
S CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 60
grao de opacidade e a creación de texturas visuais cromáticas.
EPVAB1.5.4. Utiliza o papel como
material, manipulándoo, resgando ou pregando, creando texturas visuais e táctiles para crear composicións, colaxes matéricas e figuras tridimensionais.
S CAA
EPVAB1.5.5. Crea co papel
recortado formas abstractas e figurativas compóndoas con fins ilustrativos, decorativos ou comunicativos.
S CSIEE
EPVAB1.5.6. Aproveita materiais
reciclados para a elaboración de obras de forma responsable co medio e aproveitando as súas calidades gráfico-plásticas.
S CSC
EPVAB1.5.7. Mantén o seu
espazo de traballo e o seu material en orde e estado perfectos, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.
S CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 61
BLOQUE 2. Comunicación audiovisual
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
Grao mínimo de
consecución con
indicador de logro % Compet. Competencias
a
d
f
B2.1. Percepción visual. Proceso
perceptivo.
B2.2. Constantes perceptivas de
forma, tamaño e cor.
1 sesións B2.1. Identificar os elementos e factores
que interveñen no proceso de percepción de imaxes.
EPVAB2.1.1. Analiza as causas
polas que se produce unha ilusión óptica aplicando coñecementos dos procesos perceptivos.
S
CAA
a
n
B2.3. Ilusións ópticas.
B2.4. Leis ou principios da
Gestalt.
1 sesión
B2.2. Recoñecer as leis visuais da
Gestalt que posibilitan as ilusións ópticas e aplicar estas leis na elaboración de obras propias.
EPVAB2.2.1. Identifica e clasifica
ilusións ópticas segundo as leis da Gestalt.
S
CSC
EPVAB2.2.2. Deseña ilusións
ópticas baseándose nas leis da Gestalt
S
CCEC
e
g
o
B2.5. Imaxe en movemento:
posibilidades expresivas. 2 sesións
B2.3. Coñecer os fundamentos da
imaxe en movemento e explorar as súas posibilidades expresivas.
EPVAB2.3.1. Elabora unha
animación con medios dixitais e/ou analóxicos.
S
CD
a
c
d
B2.6. Linguaxe visual. Signo
visual. Significante e significado. 1 sesión B2.4. Identificar significante e
significado nun signo visual. EPVAB2.4.1. Distingue significante
e significado nun signo visual.
S
CCL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 62
f
h
a
c
f
h
ñ
B2.7. Linguaxe da imaxe.
Aprender a ler a imaxe.
B2.8. Denotación e connotación.
2 sesións B2.5. Describir, analizar e interpretar
unha imaxe,distinguindo os seus aspectos denotativo e connotativo
EPVAB2.5.1. Realiza a lectura
obxectiva dunha imaxe identificando, clasificando e describindo os seus elementos.
S
CCL
EPVAB2.5.2. Analiza unha imaxe,
mediante unha lectura subxectiva, identificando os elementos de significación, narrativos e as ferramentas visuais utilizadas, sacando conclusións e interpretando o seu significado.
S
CCEC
e
l
n
ñ
o
B2.9. Fotografía. A fotografía
como medio de comunicación. 2 sesións
B2.6. Analizar e realizar fotografías
comprenden do e aplicando os fundamentos desta.
EPVAB2.6.1. Identifica
encadramentos e puntos de vista nunha fotografía.
S
CCL
EPVAB2.6.2. Realiza fotografías
con distintos encadramentos e puntos de vista, aplicando diferentes leis compositivas.
S
CD
Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de Grao mínimo de
consecución con % Compet. Competencias
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 63
aprendizaxe indicador de logro
a
c
d
e
h
B2.10. Linguaxes visual e
audiovisual: funcións e códigos. 4 sesións
B2.7. Utilizar de xeito axeitado as
linguaxes visual e audiovisual con distintas funcións
EPVAB2.7.1. Deseña, en equipo,
mensaxes visuais e audiovisuais con distintas funcións utilizando diferentes linguaxes e códigos, seguindo de xeito ordenado as fases do proceso (guión técnico, storyboard, realización, etc.), e valora de xeito crítico os resultados.
S
CCL
a
c
d
e
o
B2.11. Recursos visuais
presentes en mensaxes publicitarias visuais e audiovisuais.
2 sesións
B2.8. Identificar e recoñecer as
linguaxes visuais apreciando os estilos e as tendencias, valorando ,e respectando do patrimonio histórico e cultural, e gozando del.
EPVAB2.8.1. Identifica os recursos
visuais presentes en mensaxes publicitarias visuais e audiovisuais.
S
CSC
a
c
d
e
B2.12. Publicidade: principais
recursos visuais empregados nela. 3 sesións
B2.9. Identificar e empregar recursos
visuais como as figuras retóricas na linguaxe publicitaria.
EPVAB2.9.1. Deseña unha
mensaxe publicitaria utilizando recursos visuais como as figuras retóricas.
S
CCL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 64
o
a
c
d
f
h
i
B2.13. Cine. O cine como medio
de comunicación. 2 sesións
B2.10. Apreciar a linguaxe do cine
analizando obras de xeito crítico, situándoas no seu contexto histórico e sociocultural, e reflexionando sobre a relación da linguaxe cinematográfica coa mensaxe da obra.
EPVAB2.10.1. Reflexiona
criticamente sobre unha obra de cine, situándoa no seu contexto e analizando a narrativa cinematográfica en relación coa mensaxe.
S
CCEC
e
g
i
B2.14. Linguaxe multimedia como
ferramenta de traballo. 2 sesións
B2.11. Comprender os fundamentos da
linguaxe multimedia, valorar as achegas das tecnoloxías dixitais e ser capaz de elaborar documentos mediante este.
EPVAB2.11.1. Elabora
documentos multimedia para presentar un tema ou proxecto, empregando os recursos dixitais de xeito axeitado.
S
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 65
BLOQUE 3. Debuxo técnico
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
Grao mínimo de
consecución con
indicador de logro % Compet. Competencias
b
f
g
B3.1. Lugares xeométricos
fundamentais. Circunferencia, mediatriz, bisectriz e mediana.
2 sesións B3.1. Coñecer lugares xeométricos e
definilos.
EPVAB3.1.1. Explica verbalmente
ou por escrito os exemplos máis comúns de lugares xeométricos (mediatriz, bisectriz, circunferencia, esfera, rectas paralelas, planos paralelos, etc.).
S
CCL
b
f
n
B3.2. Polígonos. Polígonos
regulares e irregulares. Clasificación dos polígonos.
1 sesión B3.2. Clasificar os polígonos en función
dos seus lados, recoñecendo os regulares e os irregulares.
EPVAB3.2.1. Clasifica
correctamente calquera polígono de tres a cinco lados, diferenciando claramente se é regular ou irregular.
S
CAA
b
f
n
B3.3. Construción de polígonos
regulares dado o lado 2 sesións B3.3. Estudar a construción de
polígonos regula res coñecendo o lado.
EPVAB3.3.1. Constrúe
correctamente polígonos regulares de ata cinco lados, coñecendo o lado
S
CMCCT
b
e
f
B3.4. Tanxencias e enlaces.
Propiedades e consideracións xeométricas das tanxencias.
2 sesións B3.4. Comprender as condicións dos
centros e as rectas tanxentes en distintos casos de tanxencia e enlaces.
EPVAB3.4.1. Resolve
correctamente os casos de tanxencia entre circunferencias, utilizando adecuadamente as ferramentas.
S
CMCCT
EPVAB3.4.2. Resolve
correctamente os casos de tanxencia S
CA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 66
g
entre circunferencias e rectas, utilizando adecuadamente as ferramentas.
b
e
f
g
B3.5. Tanxencias e enlaces en
curvas técnicas:óvalos e ovoides. 2 sesións
B3.5. Comprender a construción do
óvalo e do ovoide básicos, aplicando as propiedades das tanxencias entre circunferencias.
EPVAB3.5.1. Constrúe
correctamente un óvalo regular, coñecendo o diámetro maior.
S
CMCCT
b
f
o
B3.6. Propiedades e
características das tanxencias en óvalos e ovoides.
2 sesións B3.6. Analizar e estudar as propiedades
das tanxencias nos óvalos e nos ovoides.
EPVAB3.6.1. Constrúe varios tipos
de óvalos e ovoides, segundo os diámetros coñecidos.
S
CSIEE
b
f
g
n
B3.7. Enlaces en curvas técnicas.
Espirais: propiedades e características.
2 sesións B3.7. Aplicar as condicións das
tanxencias e enlaces para construír espirais de dous, tres, catro e cinco centros.
EPVAB3.7.1. Constrúe
correctamente espirais de dous, tres, catro e cinco centros.
S
CMCCT
Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
Grao mínimo de
consecución con
indicador de logro % Compet. Competencias
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 67
b
f
g
n
B3.8. Redes modulares: cadrada
e triangular.
B3.9. Concepto de simetría, xiro
e translación aplicado as composicións modulares.
2 sesións B3.8. Estudar os conceptos de
simetrías, xiros e translacións aplicándoos ao deseño de composicións con módulos.
EPVAB3.8.1. Executa deseños
aplicando repeticións, xiros e simetrías de módulos.
S
CD
b
f
n
o
B3.10. Representación obxectiva
de sólidos.Introdución aos sistemas de medida e sistemas perspectivos. Vistas diédricas dun sólido.
3 sesións
B3.9. Comprender o concepto de
proxección e aplicalo ao debuxo das vistas de obxectos, con coñecemento da utilidade das anotacións, practicando sobre as tres vistas de obxectos sinxelos e partindo da análise das súas vistas principais.
EPVAB3.9.1. Debuxa
correctamente as vistas principais de volumes frecuentes, identificando as tres proxeccións dos seus vértices e as súas arestas.
S
CMCCT
b
B3.11. Introdución ás
axonometrías e ás súas características. Axonometría cabaleira aplicada a volumes sinxelos
2 sesións B3.10. Comprender e practicar o
procedemento da perspectiva cabaleira aplicada a volumes ele mentais.-
EPVAB3.10.1. Constrúe a
perspectiva cabaleira de prismas e cilindros simples, aplicando correcta mente coeficientes de redución sinxelos -
S
CMCCT
b
f
n
o
B3.12. Axonometría isométrica
aplicada a volumes sinxelos. 2 sesións
B3.11. Comprender e practicar os
procesos de construción de perspectivas isométricas de volumes sinxelos.
EPVAB3.11.1. Realiza
perspectivas isométricas de volumes sinxelos, utilizando correctamente a escuadra e o cartabón para o trazado de paralelas.
S
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 68
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 69
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 70
3.- METODOLOXÍA
A materia de EPVA caracterizase por su alto compoñente procedemental; así, a maioría das accións metodolóxicas van destinadas a cos alumnos realicen diversos traballos prácticos, tanto individualmente como en grupo. A realización de dichos traballos leva, en la maioría dos casos, implícitos a aprendizaxe e a consecución dos obxectivos previstos para o curso. Agora ben, debido ao nivel de madureza que pretendese acadar nos alumnos, a materia organizase como algo máis que unha serie de actividades lúdicas que os alumnos leven a cabo en un simple activismo. De tal xeito, todos os traballos programados, levarán un soporte teórico, no cal, explicaranse unha serie de conceptos relacionados con cada tema. A finalidade de este soporte teórico es provocar no alumno diferentes reflexións, inducilo a adquirir as súas propias ideas sobre as imaxes e a linguaxe visual e a realidade que reflicten; fomentar diálogos, debates, chegar a posibles consensos e inculcar o espírito crítico, sempre no respeto ás diferenzas.
Materiais e recursos:
Para o desenvolvemento da programación disponse dunha aula materia con mesas axeitadas, lugares de almacenaxe dos traballos, pilas de auga etc. Utilizarase abundante material audiovisual en distintos soportes e de diversa procedencia: Publicidade, prensa, imaxes do entorno, da historia da arte, os propios traballos dos alumnos, así como aportacións destes … Outros materiais de apoio a docencia cos que se conta son: modelos para o debuxo natural, corpos xeométricos para o debuxo técnico, un tórculo etc. Tamén tense previsto traballar, na medida do posible, cas posibilidades que ofrece os espazos axardinados do propio IES
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 71
4.- AVALIACIÓN
A) METODOLOXÍA E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
O proceso de avaliación levarase a cabo en diferentes momentos:
Avaliación inicial: Realizarase ao comezo do curso e de cada nova fase de aprendizaxee. Permitirá coñecer as circunstancias particulares de cada alumno (coñecementos previos, nivel de desenvolvemento, estereotipos, interese …) á vez que servirá de actividade motivadora. Os resultados da avaliación servirán para planificar o desenvolvemento da materia.
Avaliación formativa: Realizarase durante todo o proceso de enseñanza-aprendizaxe. Permitirá que tanto o alumno como o profesor coñezan o grado de consecución dos obxectivos previstos; así mesmo servirá para detectar os problemas no momento no que surxan e poder aplicar os mecanismos correctores axeitados.
Avaliación conclusiva: Teñe lugar ao termo de cada fase de aprendizaxe. Permitirá comprobar ol nivel dos obxectivos acadados.
No caso de perda do dereito á avaliación continua, para superar o curso, o alumno deberá entregar os traballos obrigatorios, e superar unha proba extraordinaria baseada nos contidos mínimos
B) INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN
Os instrumentos que utilizaranse para avaliar son:
Observación sistemática do proceso e a actitude e motivación no traballo na aula. Rexistraranse tódolos datos que se consideren oportunos para su valoración (interese, comprensión, destrezas …).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 72
Seguimento dos traballos individuais e colectivos propostos. Intentarase detectar o grado de asimilación dos contidos e corrixiranse os erros así como diversos aspectos a mellorar.
Realización de probas específicas a modo de exame (un por trimestre) que axuden a valorar o nivel de asimilación dos conceptos.
Intentarase manter un diálogo fluído entre o profesor e o alumno.
3* C) CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
1. Os contidos procedementais avaliaranse coa media aritmética de todos os exercicios da clase, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora de entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos en retrasos non xustificados, e puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :
Adecuación ó tema 40 %
Limpeza e presentación 20 %
Creatividade e destreza 40 %
2. Os contidos conceptuais avaliaranse mediante unha ou dúas probas que se efectuarán o longo de cada avaliación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 73
3. As actitudes avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a na clase : asistencia, comportamento, respostas, forma de traballo, etc..
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Contidos conceptuais 40 %
Contidos procedementais 40 %
Contidos actitudinais 20 %
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se acadaron os obxectivos mínimos previstos.
Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizara unha proba de contidos conceptuais e procedementais que determinará a cualificación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 74
4* 5.- ATENCIÓN A PENDENTES
5* PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA POR UNIDADES
ÍNDICE
Obxectivos das actividades de recuperación 3
Secuencia de actividades
As imaxes 4
Outras linguaxes e novas tecnoloxías 4
Elementos conceptuais e de relación 4
Representación obxectiva das formas 4
A textura e a cor 4
Espazo e volume 5
Sistemas proxectivos 5
Aclaracións e dúbidas 5
Criterios de cualificación 6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 75
Obxectivos das actividades de recuperación
1. Explorar a realidade visual, mostrando sensibilidade diante das distintas calidades das formas da contorna. (Comp. 1)
2. Coñecer e utilizar a linguaxe específico da área, para enriquecer as súas posibilidades de comunicación. (Comp. 3, 4)
3. Identificar as relacións existentes entre os distintos tipos de linguaxes, e o seu valor para a expresión de vivencias e sentimentos. (Comp. 3, 7)
4. Adquirir autonomía expresiva, superando estereotipos e convencionalismos, e valorando aváncelos no propio proceso creativo (Comp. 5, 7)
5. Realizar obras, planificando os pasos que se han de seguir para lograr os obxectivos propostos. (Comp. 5, 9)
6. Empregar diversas técnicas de expresión plástica e distintos materiais para plasmar as percepcións da contorna. (Comp. 1, 8)
7. Contribuír á conservación do patrimonio cultural, a través do respecto e divulgación das obras de arte. (Comp. 2)
8. Expresarse con creatividade, na descrición das formas do entorno
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 76
9. Apreciar as posibilidades expresivas que ofrece a investigación con diversas técnicas plásticas e visuais, valorando o esforzo de superación que supón o proceso creativo.
10. Planificar as fases do proceso de realización dunha obra, analizar as súas compoñentes para axeitalos aos obxectivos que se pretenden conseguir, e revisar ao acabar cada unha das fases.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 77
6* Actividade 1. As imaxes
Contido da actividade Ficha Semana
Lectura de imaxes 1 3ª Out.
Composición de imaxes bidimensionais 2 4ª Out.
Elementos da composición bidimensional: o encadre
3 1ª Nov.
Análises dunha imaxe: lectura e composición 4 1ª Nov.
Análises dunha imaxe artística: proceso de creación
5 2ª Nov.
7* Actividade 2. Outras linguaxes e novas tecnoloxías
Contido da actividade Ficha Semana
Relato e ilustración 6 3ª Nov.
Infografía: texto e imaxe 7 4ª Nov.
Tratamento das imaxes dixitáis 8 1ª Dec.
8* Actividade 3. Elementos conceptuais e de relación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 78
Contido da actividade Ficha Semana
Direccións estructurais 9 2ª Dec.
Composición con liñas: uso das escuadras 10 Vac. Dec.
Proporcións anatómicas 11 Vac. Ene.
Proporcionalidade e escalas 12 2ª Xan.
Entrega de traballos e proba (1 avaliación) 21-25 / Xan.
9* Actividade 4. Representación obxectiva das formas
Contido da actividade Ficha Semana
Construcción de formas regulares 13 4ª Xan.
Construcción de redes modulares 14 1ª Feb
Formas curvas xeométricas 15 2ª Feb.
10* Actividade 5. A textura e a cor
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 79
Contido da actividade Ficha Semana
Creación de texturas gráficas 16 3ª Feb.
Escalas de cores 17 4ª Feb.
Cores harmónicas 18 1ª Mar.
Cores frías e cálidas 19 1ª Mar.
11* Actividade 6. Espazo e volume
Contido da actividade Ficha Semana
Indicadores da profundidade 1 20 2ª Mar.
Indicadores da profundidade 2 21 3ª Mar.
Modelado de obxectos 22 4ª Mar.
Desenvolvemento de corpos xeométricos 23 1ª/2ª Abr.
Entrega de traballos e proba (2ª avaliación) 6-10 / Abr.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 80
12* Actividade 7. Sistemas proxectivos
Contido da actividade Ficha Semana
Obtención de vistas 24 3ª Abr.
Proxecto de deseño 25 4ª / Abr.
Identificación de diferentes perspectivas 26 1ª / Mai.
Perspectiva cónica 27 2ª / Mai.
Perspectiva isométrica 28 3ª / Mai.
13* Actividade 8. Aclaracións de dúbidas
Contido da actividade Ficha Semana
Referencias á programación de 3º de ESO Todo o curso
Aclaración dúbidas 29 4ª maio
Entrega de traballos e proba ( 3 avaliación e final)
27-31 / Maio
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 81
14* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN de PENDENTES
1. Os contidos procedementais avaliaranse coa media aritmética de todos os exercicios da clase, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos deberán de entregarse nas datas fixadas ao efecto, a demora de entrega poderá supoñer unha merma de cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :
Adecuación ao tema 40 %
Limpeza e presentación 20 %
Creatividade e destreza 40 %
2. Os contidos conceptuais avaliaranse mediante unha ou dúas probas que se efectuarán o longo de cada avaliación.
3. Os contidos actitudinais avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a ao longo do proceso de recuperación: asistencia as reunións, respostas, forma de traballo, etc..
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 82
Contidos conceptuais 40 %
Contidos procedementais 40 %
Contidos actitudinais 20 %
A nota final da recuperación será a media da das avaliacións parciais ou a nota do exáme final de recuperación de maio.
Para a avaliación extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a recuperación de xuño, realizaran os traballos propostos polo profesor e unha proba de contidos conceptuais e procedementais proposta polo Departamento, que se cualificará con :
Contidos conceptuais 50 %
Contidos procedementais (traballos e proba) 50 %
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 83
15* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 4º ESO
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 84
Educación Plástica, Visual e Audiovisual
4º ESO
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 85
Profesor y Coordinador : Manuel amable Romero Perez
ÍNDICE
18. Introdución e contextualización ................................................................................................................................................ 5
19. Definicións LOMCE .................................................................................................................................................................. 5
20. Competencias Educativas do Curriculo .................................................................................................................................... 6
21. Obxectivos Curriculares da ESO ............................................................................................................................................. 7
22. Estructuración da Materia ........................................................................................................................................................ 9
23. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños ................................................................................................................. 9
24. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e temporalización ............................................................................................................................ 15
1. Procedemntos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 86
2. Valoración dos indicadores de logro para os estándares de aprendizaxe
3. Rúbricas de aprendizaxe
4. Determinacións das unidades temáticas
25. Metodoloxía ........................................................................................................................................................................... 30
1. Agrupamentos
2. Tempos
3. Estratexias metodolóxicas
26. Secuenciación ........................................................................................................................................................................ 31
27. Recursos e materiais ............................................................................................................................................................. 32
1. Espazos
2. Outros recursos
28. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade ............................................................................................................. 32
29. Avaliación ............................................................................................................................................................................... 33
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 87
1. Principios xerais
2. Procedementos e instrumentos de avaliación
3. Avaliación Inicial
30. Criterios de cualificación e medidas de recuperación ............................................................................................................. 35
31. Elementos transversais .......................................................................................................................................................... 37
32. Constancia de informar ao alumnado ..................................................................................................................................... 38
33. Alumnado coa materia de Debuxo Técnico de 1º BACH pendente ........................................................................................ 39
1. Obxectivos das actividades de recuperación
2. Unidades secuenciadas de contidos
3. Actividades de recuperación
4. Criterios de cualificación
34. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. ....................................................................................................................................... 45
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 88
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 1
1. INTRODUCCIÓN - EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL 4 ESO Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que, na época na que estamos inmersos, a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade. A materia parte dos bloques impartidos na Educación Primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia na Educación Secundaria, baixo as denominacións de educación audiovisual, debuxo técnico e expresión artística. No Bloque 1. Educación audiovisual analízanse as características da linguaxe audiovisual desde o cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Realízase tamén especial fincapé no uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación aplicadas á imaxe. No Bloque 2. Debuxo Técnico trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre diferentes formas xeométricas e sistemas de representación e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de distintos deseños. O Bloque 3. Expresión Plástica experimenta, con materiais e técnicas diversas, na aprendizaxe do proceso de creación. Téntase dar ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos para seguir na realización de proxectos artísticos, tanto propios como colectivos. No cuarto curso, considerando a madurez do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de Deseño, que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvemento, desde un punto de vista práctico, dos coñecementos adquiridos no resto de bloques.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 2
2. DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas
educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de
ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a
realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das
etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 3
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira
consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados
3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 4
integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias crave do currículo son as seguintes:
Comunicación lingüística (CL).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
Competencia dixital (CD).
Aprender a aprender (AA).
Competencias sociais e cívicas (SC).
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
Conciencia e expresións culturais (CEC).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 5
4. OBXECTIVOS CURRICULARES DA EDUCACIÓN SECUNDARIA a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 6
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacíficamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houber, na lingua cooficial da Comunidade Autónoma, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e mellora. l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.
5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:
Bloque 1. Expresión plástica.
Bloque 2. Comunicación audiovisual.
Bloque 3. Debuxo técnico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 7
6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
COMPETENCIAS CRAVE DO BLOQUE I : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e
coherencia.
Expresa pensamentos, emocións e
sentimentos aplicando estratexias da linguaxe
visual.
Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e
saber compoñer outras novas.
Describe e interpreta imaxes simbólicas e
abstractas.
Competencia matemática e
competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía.
Desenvolver e aplicar métodos de análise e
estratexias de organización e resolución de
problemas.
Manexar os coñecementos para comprender a
realidade e interpretar a información.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Deduce relacións de significado entre imaxes
tanto reais coma ficticias.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de
coñecemento utilizando distintas canles para
transmitilo.
Empregar distintas fontes para a busca de
información seleccionándoas segundo a súa
fiabilidade.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Coñece expresións artísticas a través de
Internet.
Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender Experimenta con diferentes materiais e
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 8
en distintos contextos de aprendizaxe. técnicas.
Planificar os recursos necesarios e os pasos que
cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.
Planifica e regula de xeito autónomo o proceso
creativo.
Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais
recoñecendo a diversidade das actividades
humanas.
Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en
ámbitos de participación establecidos.
Comparte significados simbólicos, sociais e
culturais.
Crea en grupo de xeito colaborador.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover
accións novas asumindo riscos.
Ten iniciativa para experimentar novos
procesos de creación.
Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para
a mellora.
Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser
valorado.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas
mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e
cara ás persoas que contribuíron ao seu
desenvolvemento.
Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos
artistas.
Expresar sentimentos e emocións desde códigos
artísticos.
Comparte, por medio de imaxes, pensamentos
e sentimentos.
COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE II : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 9
Comunicación lingüística. Comprender mensaxes de xeito comprensivo e
crítico.
Interpreta e analiza a información de xeito
crítico.
Expresarse utilizando os recursos apropiados. Crea mensaxes publicitarias.
Crea relatos aproveitando a
complementariedade entre as distintas formas
de expresión e comunicación
Competencia matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Coñece e aplica as técnicas da sintaxe visual.
Controla secuencias temporais no
desenvolvemento dunha historia.
Competencia dixital. Empregar información obtida a través de medios
tecnolóxicos para elaborar novo coñecemento.
Obtén, rexistra e procesa, de forma
responsable e crítica, a información de Internet
adecuada ás necesidades.
Aprender a aprender. Desenvolver estratexias que favorezan a
comprensión dos contidos.
Analiza estratexias da linguaxe visual.
Tomar conciencia dos procesos aplicando
estratexias para a comunicación e a comprensión.
Adecúa a creación das mensaxes con
intención comunicativa.
Competencias sociais e cívicas. Concibir unha escala de valores propia e actuar
conforme a ela.
Coñece as relacións entre a publicidade e o
consumo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 10
Coñecer a realidade social e as súas implicacións
persoais.
É consciente da difusión de comportamentos a
través da publicidade.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Aplicar estratexias para a mellora do pensamento. É capaz de analizar de xeito crítico para
construír cousas novas.
Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma decisións e asume as súas
responsabilidades.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar o patrimonio como fonte de riqueza. Comprende as relacións da globalización no
deseño e na publicidade.
COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE III : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Comprender o contexto e o sentido de
comunicacións técnicas.
Interpreta imaxes de contido técnico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 11
Utilizar o vocabulario adecuado, as estruturas
lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais
para elaborar textos escritos e orais.
Comparte coñecemento utilizando vocabulario
específico e adecuado.
Competencia matemática e
competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía.
Coñecer e utilizar os elementos matemáticos
básicos seleccionando os datos adecuados para
resolver problemas.
Utiliza medicións e cálculos matemáticos e
xeométricos para a representación obxectiva
das formas e aspectos espaciais da realidade.
Aplicar técnicas e estratexias. Utiliza as ferramentas apropiadas.
Competencia dixital. Empregar distintas fontes para a busca de
información comprendendo e elaborando novo
coñecemento, derivado da información obtida a
través de medios tecnolóxicos.
Rexistra e procesa a información con medios
dixitais.
Manexar e actualizar o uso das novas tecnoloxías
para mellorar o traballo. Valora a eficacia da tecnoloxía dixital para a
creación e a reprodución de formas.
Aprender a aprender. Xestionar os recursos e as motivacións persoais en
favor da aprendizaxe.
Comprende a necesidade de sistematizar e
estruturar o coñecemento.
Seguir os pasos establecidos e tomar decisións
sobre os pasos seguintes en función dos resultados
intermedios, tomando conciencia dos procesos de
aprendizaxe.
Selecciona adecuadamente os trazados e as
operacións para a creación de composicións
xeométricas.
Competencias sociais e cívicas. Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no
contexto da escola.
Respecta e coida o seu arredor e os materiais
propios e alleos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 12
Coñecer as actividades humanas, mostrando
dispoñibilidade para a participación activa na vida
cultural e social.
Relaciona as actividades artísticas coa vida
cultural e social.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor. Xestionar optimizando o uso de recursos materiais
e persoais para a consecución de obxectivos.
Relaciona elementos de distintos ámbitos.
Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma iniciativas, achega novas ideas e
planifícase para levalas a cabo.
Conciencia e expresións culturais. Valorar a interculturalidade como unha fonte de
riqueza persoal e cultural. Valora e respecta distintas expresións
culturais.
Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e
da evolución do pensamento científico. Valora a evolución desde os coñecementos
tradicionais aos avances técnicos e culturais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 13
7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN
7.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
P1. Observación directa do traballo
diario.
P2. Valoración cuantitativa do avance
individual (probas obxectivas).
P3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada
unidade (competencias)
P4. Valoración cualitativa do avance
individual (anotacións e
puntualizacións).
P5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo.
P6. Valoración cualitativa do avance
colectivo.
I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades
temáticas.
I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes
á unidade.
I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou
probas correspondentes á unidade.
I4. Probas de avaliación externa.
I5. Outros documentos gráficos ou textuais.
I6. Debates e intervencións.
I7. Proxectos persoais ou grupales.
I8. Elaboracións multimedia.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe
correspondentes á unidade temática.
·Tarefas e/ou probas de avaliación por
competencias (caderno, portafolio, láminas,
bosquexos, proxectos, etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude,
colaboración, etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidades/bloques será a media das
notas de contidos e competencias, sempre que
ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 14
7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,
observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa
LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.
Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino
repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros
conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 15
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb (9-10).
7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera
Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense
niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe
(Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a
uns niveis globais, non particulares.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 16
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma
xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do
profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre
profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,
método de casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o
profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións
(retroalimentación).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 17
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados
por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao
profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 18
7.4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS
BLOQUE 1 – EXPRESIÓN PLÁSTICA
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
imaxe: punto, liña e plano.
artistas fan do punto, a liña e o plano
para aplicalo ás propias creacións
configuradores da
EPVAB1.1.1. Identifica e valora
a importancia do punto, a liña e o
plano, analizando de xeito oral e
escrito imaxes e producións
gráfico plásticas propias e alleas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
CCEC 1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 19
máis sinxelo na comunicación
visual.
expresivas da liña en relación ao
seu trazado, o seu grosor ou a súa
velocidade.
es do plano como
elemento compositivo e como
construtor de volume.
B1.2. Experimentar coas variacións
formais do punto, o plano e a liña. lineais mediante a observación
de elementos orgánicos na
paisaxe, nos obxectos e en
composicións artísticas, empre-
gándoos como inspiración en
creacións gráfico-plásticas.
punto, a liña e o plano co
concepto de ritmo, aplicándoos
de forma libre e espontánea.
valor expresivo da liña e o
punto e as súas posibilidades
tonais, aplicando distintos
graos de dureza, distintas
posicións do lapis de grafito
ou de cor (tombado ou vertical) e
a presión exercida na
S
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
I7
CAA
CSIEE
CCEC
3
3
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 20
aplicación, en composicións a
man alzada, estruturadas
xeometricamente ou máis libres
e espontáneas.
expresión
plástica: liña, textura e cor. distintos elementos configurativos e
recursos gráficos: liña, puntos, cores,
texturas, claroscuros, etc.
composicións que transmiten
emocións básicas (calma,
violencia, liberdade, opresión,
alegría, tristura, etc.) utilizando
diversos recursos gráficos en
cada caso (claroscuro, liñas,
puntos, texturas, cores, etc.).
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
I7
CCL 2
Composición: elementos.
aplicar os
conceptos de equilibrio, proporción e
ritmo en composicións básicas
a, identifica
e explica oralmente, por escrito e
graficamente, o esquema compo-
sitivo básico de obras de arte e
obras propias, atendendo aos
conceptos de equilibrio,
proporción e ritmo.
S
P1
P2
P3
I1
I2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 21
composicións básicas con
diferentes técnicas segundo as
propostas establecidas por
escrito.
composicións modulares con
diferentes procedementos
gráfico-plásticos en aplicacións
ao deseño téxtil, ornamental,
arquitectónico ou decorativo.
resenta
obxectos illados e agrupados do
natural ou do ámbito inmediato,
proporcionándoos en relación
coas súas características formais
e en relación co seu ámbito.
S
S
S
I3
I6
2
2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 22
fenómeno físico
e visual. Mestura aditiva e mestura
substractiva.
complementarias.
primarias e secundarias. coas cores primarias e secun-
darias, estudando a síntese
aditiva e subtractiva e as cores
complementarias.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
4
arti-
ficiais. Capacidade expresiva das
texturas.
texturas táctiles a
texturas visuais mediante as técnicas
de frottage, utilizándoas en compo-
sicións abstractas ou figurativas.
texturas táctiles a texturas
visuais mediante as técnicas de
frottage, utilizán-
doas en composicións abstractas
ou figurativas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
EC 2
eriais e técnicas de
debuxo e pintura.
Técnicas plásticas: secas, húmidas
e mixtas.
plicar as
posibilidades expresivas das técnicas
gráfico-plásticas secas, húmidas e
mixtas: témpera, lapis de grafito e de
cor; colaxe.
iza con
propiedade as técnicas
gráfico-plásticas coñecidas
aplicándoas de forma
S
P1
P2
P3
5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 23
axeitada ao obxectivo da
actividade.
grafito e de cor, creando o
claroscuro en composicións
figurativas e abstractas mediante
a aplicación do lapis de forma
continua en superficies homo-
xéneas ou degradadas.
perimenta
coas témperas aplicando a
técnica de diferentes formas
(pinceis, esponxas, goteos,
distintos graos de humidade,
estampaxes, etc.), valorando as
posibilidades expresiva segundo
o grao de opacidade e a creación
de texturas visuais cromáticas.
iza o papel
como material, manipulándoo,
resgando ou pregando, creando
texturas visuais e táctiles, para
S
S
I1
I2
I3
I7
CEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 24
crear composicións, colaxes
matéricas e figura tridimesionais.
recortado formas abstractas e
figurativas compóndoas con fins
ilustrativos, decorativos ou comu-
nicativos.
materiais reciclados para a
elaboración de obras de forma
responsable co medio e
aproveitando as súas calidades
gráfico-plásticas.
espazo de traballo e o seu
material en perfecto orde e
estado, e achégao á aula cando
é necesario para a elaboración
das actividades.
S
S
AA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 25
S
S
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 26
BLOQUE 2 – COMUNICACIÓN AUDIOVISUAL
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos. P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
visual. Iconicidade. Graos de
iconicidade. Imaxe figurativa e
imaxe abstracta.
iconicidade en imaxes presentes no
ámbito comunicativo.
Diferencia
imaxes figurativas de abstractas.
de iconicidade nunha serie de
imaxes.
distintos graos de iconicidade
baseándose nun mesmo tema.
S
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I5
I6
L
D
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 27
I7
I8
Símbolos e iconas. imaxes segundo a súa relación
significante-significado: símbolos e
iconas.
símbolos de iconas.
a símbolos
e iconas.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I8
3
expresión. Linguaxe do cómic. aplicando os recursos de adecua-
damente.
seña un cómic
utilizando adecuadamente
viñetas e lendas, globos, liñas
cinéticas e onomatopeas.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 28
características e elementos que
interveñen nela.
elementos que interveñen nun acto de
comunicación.
analiza os elementos que
interveñen en actos de comuni-
cación visual.
S P1
P2
P3
I1
I2
I5
I6
1
comunicación visual e audiovisual. comunicación. analiza os elementos que
interveñen en actos de
comunicación audiovisual.
función ou funcións que
predominan en mensaxes visuais
e audiovisuais.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
I5
I6
D
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 29
BLOQUE 3 – DEBUXO TÉCNICO
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos. P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
fundamentais: punto, liñas e
direccións. Posicións relativas
entre rectas: paralelas, cortantes
e perpendiculares.
os conceptos espaciais do punto,
a liña e o plano.
rectas que pasan por cada
par de puntos, usando a
regra, e resalta o triángu-
lo que se forma.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
cartabón para o trazado de
paralelas, perpendiculares e
rectas a 45º.
rectas, utilizando a escuadra e o
cartabón, despois de repasar pre-
viamente estes conceptos.
paralelas, transversais e
perpendiculares a outra dada,
que pasen por puntos
definidos, utilizando escuadra
e cartabón con suficiente
precisión.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
3
3.3. Circunferencia e círculo.
A circunferencia como lugar
fluidez os
conceptos de circunferencia, unha circunferencia lobulada
S P1 1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 30
xeométrico básico no plano. círculo e arco. de seis elementos, utilizando
o compás.
P2
P3
I1
I2
I3
Dividir a circunferencia en dous,
catro, seis ou oito partes iguais,
usando o compás. Realizar
motivos decorativos co mane-
xo do compás.
realizando exercicios variados
para familiarizarse con esta
ferramenta.
circunferencia en seis partes
iguais, usando o compás, e
debuxa coa regra o hexágono
regular e o triángulo equiláte-
ro que se posibilita.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
MCCT 4
. Ángulos. Clasificación
de ángulos y posicións relativas.
de ángulos con
escuadra e cartabón.
er o concepto
de ángulo e bisectriz e a clasifi-
cación de ángulos agudos, rectos
e obtusos.
ángulos de 30º, 45º, 60º e 90º
na escuadra e no cartabón.
S P1
P2
P3
I1
I2
SIEE 1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 31
I3
ángulos. Medidas angulares.
Transporte de medidas angú-
lares.
de ángulos, e comprender a forma
de medilos.
resta ángulos positivos ou
negativos con regra e
compás.
S P1
P21
P3
I1
I2
I3
1
bisectriz como lugar xeométrico
básico no plano.
bisectriz e o seu proceso de
construción.
bisectriz dun ángulo calquera,
con regra e compás.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1/2
o de medida.
Operacións con segmentos coa
axuda da regra ou utilizando o
compás.
erenciar claramente
entre recta e segmento tomando
medidas de segmentos coa regra
ou utilizando o compás.
resta segmentos, sobre unha
recta, medindo coa regra ou
utilizando o compás.
S P1
P2
P3
1/2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 32
I1
I2
I3
ediatriz dun segmen-
to. A mediatriz como lugar
xeométrico básico no plano.
segmento utilizando compás e
regra, e tamén utilizando regra,
escuadra e cartabón.
mediatriz dun segmento
utilizando compás e regra, e
tamén utilizando regra,
escuadra e cartabón.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1/2
de Thales.
Aplicacións do teorema de
Thales para dividir un segmento
en partes iguais e para a escala
dun polígono.
cións
do teorema de Thales. segmento en partes iguais,
aplicando o teorema de
Thales.
polígono aplicando o teorema
de Thales.
S
S
P1
P2
P3
I1
I2
I3
CEC
SIEE
1
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 33
. Lugares xeométricos
fundamentais. Circunferencia,
mediatriz, bisectriz e mediana.
xeomé-
tricos e definilos. verbalmente ou por escrito,
os exemplos máis comúns de
lugares xeométricos
(mediatriz, bisector, circunfe-
rencia, esfera, rectas
paralelas, planos paralelos,
etc.).
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
I6
4
Clasificación dos triángulos en
función dos seus lados e dos
seus ángulos. Propiedade
fundamental dos triángulos.
. Comprender a clasifica-
ción dos triángulos en función dos
seus lados e dos seus ángulos.
ifica
calquera triángulo, observan-
do os seus lados e os seus
ángulos.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
triángulos.
3. Construir triángulos
coñecendo tres dos seus datos
(lados ou ángulos).
3.1. Constrúe un
triángulo coñecendo dous
lados e un ángulo, ou dous
ángulos e un lado, ou os seus
tres lados, utilizando
correctamente as
S P1
P2
P3
AA 3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 34
ferramentas.
I1
I2
I3
5. Liñas e puntos notables
dos triángulos. Alturas,
medianas, bisectrices e
mediatrices dos triángulos.
4. Analizar as propiedades
de puntos e rectas característicos
de un triángulo.
4.1. Determina o
baricentro, o incentro ou o
circuncentro de calquera
triángulo, construíndo
previamente as medianas, as
bisectrices ou as mediatrices
correspondentes.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
6. Triángulo rectángulo.
Características e construcción
dun.
B3.15. Coñecer as propiedades
xeométricas e matemáticas dos
triángulos rectángulos, e aplicalas
con propiedade á construcción
destes.
5.1. Debuxa un
triángulo rectángulo
coñecendo a hipotenusa e un
cateto.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
7. Cuadriláteros:
clasificación e propiedades.
6. Coñecer os tipos de
cuadriláteros.
6.1. Clasifica
correctamente calquera
S P1 1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 35
n cuadrilátero. P2
P3
I1
I2
I3
8. Construcción de
cuadriláteros.
7. Executar as construcción
máis habituáis de paralelogramos.
7.1. Constrúe
calquera paralelogramo
coñecendo dous lados
consecutivos e una diagonal.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
1
9. Polígonos. Polígonos
regulares e irregulares.
Clasificación dos polígonos.
8. Clasificar os polígonos
en función dos seus lados,
recoñecendo os regulares e
irregulares.
8.1. Clasifica
correctamente calquera
polígono de tres a cinco
lados, diferenciando
claramente si é regular ou
irregular.
S P1
P2
P3
I1
I2
1/2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 36
I3
20. Construcción de
polígonos regulares inscritos
nunha circunferencia.
9. Estudar a construcción
dos polígonos regulares inscritos
na circunferencia.
9.1. Constrúe
correctamente polígonos
regulares de ata cinco lados,
inscritos nunha
circunferencia.
S P1
P2
P3
I1
I2
I3
4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 37
8. METODOLOXÍA
8.1 AGRUPAMENTOS:
Temos un curso de 4º da ESO de 20 alumnos.
8.2 TEMPOS
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 38
Dúas horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos de este curso. Se temos en conta,
ademáis, o período de adaptación ó cambiar da primaria á secundaria e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase
o maior tempo posible para realizar as prácticas no aula.
Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible.
8.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.
Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 39
Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.
Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).
Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.
Traballos dos alumnos
Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.
Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.
9. SECUENCIACIÓN
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente
xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;
Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
1º Trimestre e o mes de xaneiro: Bloque III
2º Trimestre ata a segunda semana de maio: Bloque II
3º Trimestre ata ramatar o curso: Bloque I
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 40
10. RECURSOS E MATERIAIS
10.1 ESPAZOS
Contamos cunha aula de plástica que se queda pequena, donde os alumnos comparten mesa. Temos pila para traballar as técnicas húmidas e
espazos de almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector. Este curso propoñémonos forrar unha ou dúas
paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos.
Temos a dificultade de coincidir dous cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e
coordinaremos de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica naquelas técnicas húmidas ou modelado que precisamos das pilas e espazos
de almacenaxe.
10.2 OUTROS RECURSOS
-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libro de texto de 1º da ESO de Santillana, Perfilies I e II.
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.
- Recursos dixitais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 41
11. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 42
Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles
que atendan ós criterios de agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento.
b) Non ter interese e motivación.
c) Non seguir o ritmo de traballo.
Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da
diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos
primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria)
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo
sempre en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 43
12. AVALIACIÓN
12.1 Principios xerais
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos da ESO, nas avaliacións continua e final
da materia de Educación Plástica Visual e Audiovisual, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas
táboas correspondentes do apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de
ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro
de Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber
facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 44
interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como
a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das
competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de
avaliación coherente.
12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 45
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
12.3 Avaliación Inicial
Consistirá en tres exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e
detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e axustar, se fose o
caso, a programación do aula.
Deseño das probas:
A primeira proba será escrita, cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .
A segunda proba consistirá en elaborar una imaxe que será portada para a carpeta do alumno donde se traballarán contidos da expresión plástica e a comunicación visual.
A terceira será un exercicio máis técnico donde o alumno terá que medir e debuxar seguindo unhas pautas.
16* 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 46
1. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora
na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e
puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :
Conexión en análise conceptual 20 %
Resolución dos exercicios 50 %
Presentación e participación 20 %
2. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.
3. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.
17* En cada unha das dúas avaliacións realizarase como minimo unha proba obxectiva, axustándose en contidos aos traballos e láminas
realizadas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 47
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 50 %
Traballos 50 %
Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, tanto a nota correspondente ás tarefas prácticas como á das
probas obxectivas, debe ter un valor mínimo de 4, en caso contrario, non facerá media e deberá de recuperarse a parte suspensa por
separado.
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se
acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba obxetiva e se valorará xunto cos traballos
entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia.
Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media
aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.
Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran
unha proba obxetiva acorde cos contidos da materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 48
18*
19*
20*
21*
22* 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS
Comprensión lectora y expresión oral e escrita.
Comunicación audiovisual.
Educación cívica e constitucional
Emprendimiento.
Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido
comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes
fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a
vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle
elementos dos tres anteriores.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 49
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia
e esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol
conductual e emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e
expresar os seus sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as
persoas, actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións
adquiren una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións
interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume
como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en
xogo a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a
aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol
que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo
mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións
que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 50
23*
24*
25*
26*
27*
28*
29*
30* 15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 51
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase
dos resultados dos traballos e probas.
16. ALUMNADO COA MATERIA DE EPV 3º - ESO PENDENTE
16.1 OBXECTIVOS DAS ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN
1. Explorar a realidade visual, mostrando sensibilidade diante das distintas calidades das formas da contorna. (Comp. 1)
2. Coñecer e utilizar a linguaxe específico da área, para enriquecer as súas posibilidades de comunicación. (Comp. 3, 4)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 52
3. Identificar as relacións existentes entre os distintos tipos de linguaxes, e o seu valor para a expresión de vivencias e sentimentos. (Comp. 3,
7)
4. Adquirir autonomía expresiva, superando estereotipos e convencionalismos, e valorando aváncelos no propio proceso creativo (Comp. 5, 7)
5. Realizar obras, planificando os pasos que se han de seguir para lograr os obxectivos propostos. (Comp. 5, 9)
6. Empregar diversas técnicas de expresión plástica e distintos materiais para plasmar as percepcións da contorna. (Comp. 1, 8)
7. Contribuír á conservación do patrimonio cultural, a través do respecto e divulgación das obras de arte. (Comp. 2)
8. Expresarse con creatividade, na descrición das formas do entorno
9. Apreciar as posibilidades expresivas que ofrece a investigación con diversas técnicas plásticas e visuais, valorando o esforzo de superación
que supón o proceso creativo.
10. Planificar as fases do proceso de realización dunha obra, analizar as súas compoñentes para axeitalos aos obxectivos que se pretenden
conseguir, e revisar ao acabar cada unha das fases.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 53
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 54
16.2 UNIDADES SECUENCIADAS DE CONTIDOS
31*
32* UD 1. Lectura de imaxes
Contido da actividade Ficha Semana
Selección e análise de imaxes 1 3ª / Out.
Composición de imaxes 2 3ª / Out.
Recoñecemento de elementos visuais 3 4ª / Out
Recoñecemento de linguaxes visuais 4 4ª / Out
33* UD 2. Comunicación Visual
Contido da actividade Ficha Semana
Modalidades de comunicación visual 5 4ª / Out.
Análise de elementos das composicións visuais 6 1ª / Nov.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 55
Contextualización de imaxes 7 1ª / Nov.
Análise da publicidade gráfica 8 2ª / Nov.
Clasificación da programación de medios 9 2ª / Nov.
34* UD 3. Percepción e composición
Contido da actividade Ficha Semana
Percepción visual 1 10 3ª / Nov.
Percepción visual 2 11 3ª / Nov.
Estrutura dás imaxes 12 4ª / Nov.
Composicións rítmicas 13 4ª / Nov.
35* UD 4. Técnicas gráfico-plásticas
Contido da actividade Ficha Semana
Escalas monocromáticas 14 1ª / Nov.
Técnica do lapis de grafito 15 1ª / Dec.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 56
Técnica do lapis de cores 16 2ª / Dec.
Técnica húmida 17 3ª / Dec.
Prácticas con técnicas de debuxo 18 3ª / Dec.
36*
37* UD 5. Punto e liña
Contido da actividade Ficha Semana
Debuxo con puntos 19 Vac / Dec.
Debuxo con liñas 20 Vac / Dec..
Valor expresivo das liñas 21 2ª / Xan.
Aplicacións dos puntos en liñas o debuxo 22 2ª / Xan.
Entrega de traballos e proba (1 avaliación) 21-25 / Xan.
38* UD 6. Forma e tamaño
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 57
Contido da actividade Ficha Semana
Clasificacións das formas 23 4ª / Xan.
Encaixe das formas 24 4ª / Xan.
Representación do volume 25 1ª / Feb
Elemento visual: tamaño 26 2ª / Feb
Utilización expresiva do tamaño 27 2ª / Feb.
39* UD 7. Textura
Contido da actividade Ficha Semana
Composición con texturas 28 3ª / Feb.
Expresividade das texturas 29 3ª / Feb.
Creación de texturas 1 30 4ª / Feb.
Creación de texturas 2 31 4ª / Feb.
40* UD 8. A cor
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 58
Contido da actividade Ficha Semana
Cores dominantes 32 1ª / Mar.
Identificación de imaxes con cores 33 1ª / Mar.
Escalas monocromáticas 34 2ª / Mar.
Círculo cromático 35 2ª / Mar.
Gamas de cores 36 3ª / Mar.
41*
42* UD 9. Imaxes tecnolóxicas
Contido da actividade Ficha Semana
Construcción dunha cámara escura 37 4ª / Mar.
Reportaxe fotográfico 38 1ª / Abr.
Secuencias do movemento 39 2ª / Abr.
Imaxes de ordenador 40 2ª / Abr.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 59
43* Entrega de traballos e proba (2 avaliación) 6-10 / Abr.
44* UD 10. Artes visuais
Contido da actividade Ficha Semana
Creación de murais 41 Vac/4ª / Abr.
Proxectos audiovisuais 42 Vac/4ª / Abr.
Estilos pictóricos e arquitectónicos 43- 44 Vac/4ª / Abr.
45*
46* UD 11. Trazados e formas xeométricas
Contido da actividade Ficha Semana
Liñas paralelas e perpendiculares. Ángulos 45 1ª / Maio
División de circunferencias 46 1ª / Maio
Polígonos estrelados 47 2ª / Maio
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 60
47*
48* UD 12. Aclaracións de dúbidas
Contido da actividade Ficha Semana
Referencias á programación do 1º ESO - Todo o curso
Aclaración dúbidas 48 3ª / Maio
Entrega de traballos e proba ( 3 avaliación e final) 27-31 / Maio
16.3 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN
Realizaranse 1/2 láminas/exercicios por cada unha das unidades didácticas propostas no apartado anterior.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 61
Os traballos serán decididos polo/a profesor/a da materia, que indicará aos alumnos pendentes se farán algún dos traballos previstos
para o resto dos alumnos de curso ordinario, ou lles designará unha tarefa alternativa, indicando sempre a secuenciación e o plazo de
entrega.
49* En cada unha das dúas avaliacións realizarase como minimo unha proba obxectiva, axustándose en contidos aos traballos e láminas
realizadas.
16.4 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Probas obxectivas 50 %
Traballos 50%
Se o/a alumno/a acada a nota de 5 na media ponderada que se señala, en cada unha das dúas avaliacións extraordinaria,
daráselle por recuperada/aprobada a materia. En caso contrario, deberá de efectuar un exámen final (maio).
Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a extraordinaria de xuño,
realizaran unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 62
MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS
DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.
Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:
- Idoneidade de contidos - Adecuación na definición dos estándares - Axuste de temporalización - Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación - Propostas de reforzo e recuperación - Atención á diversidade
De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 63
50* Debuxo Técnico I 1º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 64
Debuxo Técnico I
1º Bacharelato
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 65
Debuxo Técnico I
1º Bacharelato
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 66
Coordinadores : Magdalena Bouzamayor Paz
Manuel Amable Romero Pérez
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 67
ÍNDICE
1. Introdución e contextualización ……………………………………………………………………………………………...4
2. Definicións LOMCE ………………………………………………………………………………………………………......5
3. Obxectivos do Bacharelato ..………………………………………………………………………………………..............6
4. Obxectivos do Debuxo Técnico …………………………………………………………………………………………..….7
5. Competencias crave ..………………………………………………………………………………………………..…….8
6. Contidos Curriculares, Criterios de Avaliación, Estándares de Aprendizaxe e Competencias Crave asociadas aos mesmos …………………………………………………………………………………………………………………....12
7. Organización e distribución dos contidos en unidades temáticas ……………………………………………………..17
8. Traslación de contidos, criterios de avalaiación e estándares de aprendizaxe ás unidades tématicas para a aula, temporalizadas, con definición unitaria de contidos, de obxectivos específicos da materia, de indicadores mínimos de logro e de procedementos e instrumentos de avaliación …………………………………………………………….19
1. Procedementos e instrumentos de Avaliación/Cualificación para as unidades temáticas e/ou bloques de contidos.
2. Valoración dos indicadores de logro.
3. Rúbricas de aprendizaxe.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 68
4. Secuenciación e determinacións das unidades temáticas de aula.
9. Resumo das competencias que se traballan nas unidades temáticas …………………………………………………..36
10. Orientacións metodolóxicas…….…………………………………………………………………………………………….40
11. Materiais e recursos didáctico…..…………………………………………………………………………………………….42
1. Materiais (de alumno e de aula)
2. Estratexias de aplicación dos recursos didácticos
12. Avaliación ……………………………………………………………………………………………………………………43
1. Principios xerais
2. Procedementos e instrumentos de avaliación
3. Avaliación Inicial
4. Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH
13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación …………………………………………………………………….45
14. Medidas de atención á diversidade…….…………………………………………………………………………………….47
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 69
15. Elementos transversais da materia no curso….…………………………………………………………………………….48
16. Constancia de informar ao alumnado………………………………………………………………………………………..50
17. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora…………………………………………………………………………………………..50
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 70
1. INTRODUCIÓN
Segundo indícase no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, o debuxo técnico ten como finalidade dotar ao alumno das competencias necesarias para poder comunicarse gráficamente con obxectividade. Esta función comunicativa, baseada nunha serie de convencións e normas consensuadas a escala nacional, comunitaria e internacional, permítenos expresar, transmitir, interpretar e comprender ideas ou proxectos dunha forma obxectiva e inequívoca.
O debuxo técnico, por tanto, faise imprescindible como medio de expresión e comunicación en calquera proceso de investigación ou proxecto tecnolóxico que se sirva dos aspectos visuais das ideas e das formas co obxectivo de visualizar e definir con exactitude o que se desexa deseñar e posteriormente producir.
O alumno debe adquirir competencias específicas nos dous niveis de comunicación do debuxo técnico como linguaxe universal: comprender e interpretar información e documentación codificada e representar ou elaborar documentos técnicos normalizados e comprensibles para o destinatarios.es necesario o coñecemento dun conxunto de convencións que están recogidasen as normas para o Debuxo Técnico, que se establecen nun ámbito nacional einternacional.
A materia favorece a capacidade de abstracción para a comprensión denumerosos trazados e convencións, o que a converte nunha valiosa ayudaformativa de carácter xeral.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 71
Ao longo do primeiro curso trabállanse as competencias básicas relacionadas co Debuxo Técnico como lenguaje universal. A tal fin, desenvólvense gradualmente e de forma interrelacionada tres grandes bloque de contidos: Xeometría, Sistemas de representación e Normalización.
O carácter instrumental do debuxo técnico permite o traballo interdisciplinar con outras materias e oriéntaación dos alumnos cara a campos do coñecemento ou estudos superiores.
Convén destacar o papel cada vez máis importante das novas tecnoloxías na sociedade actual. Por elo, inclúese no currículo, non como contido, senón como unha ferramenta, o coñecemento das posibilidades dos programas de deseño asistido por computador.
2. DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 72
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 73
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.
3. OBXECTIVOS DO BACHARELATO
O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 74
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 75
4. OBXECTIVOS DO DEBUXO TÉCNICO
O ensino do debuxo técnico no bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
1. Utilizar adecuadamente e con certa destreza os instrumentos e a terminoloxía específica do debuxo técnico.
2. Valorar a importancia que ten o correcto acabado e presentación do debuxo no referido á diferenzación dos distintos trazos que o configuran, a exactitude dos mesmos e a limpeza e coidado do soporte.
3. Considerar o debuxo técnico como unha linguaxe obxectiva e universal, valorando a necesidade de coñecer a súa sintaxe para poder expresar e comprender a información.
4. Coñecer e comprender os principais fundamentos da xeometría métrica aplicada para resolver problemais de configuración de formas no plano.
5. Comprender e empregar os sistemas de representación para resolver problemas xeométricos no espazo ou representar figuras tridimensionales no plano.
6. Valorar a universalidade da normalización no debuxo técnico e aplicar as principais normas UNE e ISO referidas á obtención, posición e anotación das vistas dun corpo.
7. Empregar o esbozo e a perspectiva a man alzada como medio de expresión gráfica e conseguir a destreza e a rapidez necesarias.
8. Planificar e reflexionar, de forma individual e colectiva, sobre o proceso de realización de calquera construcción xeométrica, relacionándose con outras persoas nas actividades colectivas con flexibilidade e responsabilidade.
9. Integrar os seus coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 76
10. Interesarse polas novas tecnoloxías e os programas de deseño, gozando coa súa utilización e valorando as súas posibilidades na realización de planos técnicos.
11. Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender).
12. Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos centíficos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como de afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender, sentido de iniciativa e emprendimiento).
13. Afianzar o espírito emprendedor con actividades de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
14. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural (conciencia e expresión cultural, competencias sociais e cívicas).
5. COMPETENCIAS CRAVE
No preámbulo do Decreto 86/2015, indícase que en liña coa Recomendación 2006/962/CE do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, o novo modelo educativo debe de basearse na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 77
A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica.
As competencias, por tanto, se conceptualizan como un «saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. Para que a transferencia a distintos contextos sexa posible resulta indispensable unha comprensión do coñecemento presente nas competencias, e a vinculación deste coas habilidades prácticas ou destrezas que as integran.
A aprendizaxe por competencias favorece os propios procesos de aprendizaxe e a motivación por aprender, debido á forte interrelación entre os seus compoñentes: o concepto apréndese de forma conxunta ao procedemento de aprender o devandito concepto.
Adóptase a denominación de competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que «as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».
A efectos do presente decreto, as competencias do currículo serán as seguintes:
a) Comunicación lingüística (CCL).
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).
c) Competencia dixita (CD).
d) Aprender a aprender (CAA).
e) Competencias sociais e cívicas (CSC).
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).
g) Conciencia e expresións culturais (CCEC).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 78
Para unha adquisición eficaz dás competencias e a súa integración efectiva non currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.
As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.
Tamén a materia facilita o desenvolvemento da competencia social e cívica. A expresión e creación no debuxo técnico estimula o traballo en equipo e proporciona situacións propicias a traballar o respecto, a tolerancia, a cooperación e a flexibilidade: contribúese á adquisición de habilidades sociais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 79
O tratamento da información e a competencia dixital ven enormemente favorecidas polos traballos propios da materia relacionados coa aplicación de recursos gráficos ou informáticos en función do debuxo que se queira realizar e das finalidades do mesmo. Supón utilizar programas que permitan realizar as operacións necesarias para levar a cabo un debuxo técnico desenvolvendo actitudes relacionadas co interese, por parte do alumno, para o seu uso autónomo e en grupo, así como a valoración de forma crítica e reflexiva da numerosa información dispoñible, o interese por utilizala como vehículo de comunicación, e, finalmente, a sensibilidade cara a un uso responsable e seguro.
O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 80
6. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS
BLOQUE 1. Xeometría e Debuxo Técnico
Contidos Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencia
clave
TEMA 1:INSTRUMENTOS DE
DEBUXO
TEMA 2: TRAZADOS
FUNDAMENTAIS
TEMA 3: TRAZADOS
FUNDAMENTAIS NO
PLANO
1. Resolver problemas de configuración de formas poligonales sinxelas no plano coa axuda de útiles convencionais de debuxo sobre taboleiro, aplicando os fundamentos da xeometría métrica de acordo cun esquema “paso a paso” e/ou figura de análise elaborada previamente.
1.1. Deseña, modifica ou reproduce formas baseadas en redes
modulares cadradas coa axuda da escuadra e o cartabón, utilizando
recursos gráficos para destacar claramente o trazado principal
elaborado das liñas auxiliares utilizadas.
1.2. Determina coa axuda de regra e compás os principais lugares
xeométricos de aplicación aos trazados fundamentais no plano
comprobando gráficamente o cumprimento das condicións
establecidas.
1.3. Relaciona as liñas e puntos notables de triángulos, cuadriláteros e
polígonos coas súas propiedades, identificando as súas aplicacións.
1.4. Comprende as relacións métricas dos ángulos da circunferencia e
o círculo, describindo as súas propiedades e identificando as súas
posibles aplicacións.
1.5. Resolve triángulos coa axuda de regra e compás aplicando as
propiedades das súas liñas e puntos notables e os principios
xeométricos elementais, xustificando o procedemento utilizado.
1.6. Deseña, modifica ou reproduce cuadriláteros e polígonos
analizando as relacións métricas esenciais e resolvendo o seu trazado
CSIEE
CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 81
TEMA 4: ESCALAS
TEMA 5: CONSTRU-
CIÓN DE FORMAS
POLIGONALES I
TEMA 6: CONSTRU-
CIÓN DE FORMAS
POLIGONALES II
TEMA 7: RELACIÓNS
XEOMÉTRICAS
TEMA 8:
TRANSFORMACIÓNS
por triangulación, radiación, itinerario ou relacións de semellanza.
1.7. Reproduce figuras proporcionais determinando a razón idónea
para o espazo de debuxo dispoñible, construíndo a escala gráfica
correspondente en función da apreciación establecida e utilizándoa coa
precisión requirida.
1.8. Comprende as características das transformacións xeométricas
elementais (xiro, translación, simetría, homotecia e afinidade),
identificando as súas invariantes e aplicándoas para a resolución de
problemas xeométricos e para a representación de formas planas.
CAA
CAA
CMCCT
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 82
XEOMÉTRICAS
CSIEE
CAA
TEMA 9: TANXENCIAS
TEMA 10: CURVAS
TÉCNICAS
TEMA 11: XEOMETRÍA
2. Debuxar curvas técnicas e figuras planas compostas por circunferencias e liñas rectas, aplicando os conceptos fundamentais de tanxencias, resaltando a forma final determinada e indicando gráficamente a construción auxiliar utilizada, os puntos de ligazón e a relación entre os seus
2. 1. Identifica as relacións existentes entre puntos de tanxencia, centros e radios de circunferencias, analizando figuras compostas por ligazóns entre liñas rectas e arcos de circunferencia.
2. 2. Resolve problemas básicos de tanxencias coa axuda de regra e compás aplicando con rigor e exactitude as súas propiedades intrínsecas, utilizando recursos gráficos para destacar claramente o trazado principal elaborado das liñas auxiliares utilizadas.
2. 3. Aplica os coñecementos de tanxencias á construción de óvalos, ovoides e espirais, relacionando a súa forma coas principais aplicacións no deseño arquitectónico e industrial.
2. 4 Deseña a partir dun bosquexo previo ou reproduce á escala conveniente figuras planas que conteñan ligazóns entre
CMCCT
CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 83
elementos. liñas rectas e arcos de circunferencia, indicando gráficamente a construción auxiliar utilizada, os puntos de ligazón e a relación entre os seus elementos
CSIEE
CSIEE
BLOQUE 2. Sistemas de representación
Contidos Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencia Clave
TEMA 12: SISTEMAS DE
REPRESENTACIÓN
1. Relacionar os fundamentos e
1.1. Identifica o sistema de representación empregado a partir da análise de debuxos técnicos, ilustracións ou fotografías de obxectos ou espazos, determinando as características diferenciais e os elementos principais do sistema.
CCL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 84
TEMA 13: SISTEMA
DIÉDRICO I
TEMA 14: SISTEMA
DIÉDRICO II
TEMA 15: SISTEMA
DIÉDRICO III
características dos sistemas de representación coas súas posibles aplicacións ao debuxo técnico, seleccionando o sistema adecuado ao obxectivo previsto, identificando as vantaxes e inconvenientes en función da información que se desexe mostrar e dos recursos dispoñibles.
1.2. Establece o ámbito de aplicación de cada un dos principais sistemas de representación, ilustrando as súas vantaxes e inconvenientes mediante o debuxo a man alzada dun mesmo corpo xeométrico sinxelo.
1.3. Selecciona o sistema de representación idóneo para a definición dun obxecto ou espazo, analizando a complexidade da súa forma, a finalidade da representación, a exactitude requirida e os recursos informáticos dispoñibles.
1.4. Comprende os fundamentos do sistema diédrico, describindo os procedementos de obtención das proxeccións e a súa disposición normalizada.
1.5. Comprende o funcionamento do sistema diédrico, relacionando os seus elementos, convencionalismos e notacións coas proxeccións necesarias para representar inequivocamente a posición de puntos, rectas e planos, e resolve problemas de pertenza, intersección e verdadeira magnitude.
1.6. Deseña ou reproduce formas tridimensionais sinxelas, debuxando a man alzada as súas vistas principais no sistema de proxección ortogonal establecido pola norma de aplicación, dispoñendo as proxeccións suficientes para a súa definición e identificando os seus elementos de maneira inequívoca.
1.7. Visualiza no espazo perspectivo formas tridimensionais sinxelas definidas suficientemente polas súas vistas principais, debuxando a man alzada axonometrías convencionais (isometrías e caballeras).
1.8. Determina seccións planas de obxectos tridimensionais sinxelos, visualizando intuitivamente a súa posición mediante perspectivas a man alzada, debuxando as súas proxeccións diédricas e obtendo a súa verdadeira magnitude.
CCL
CD
CMCCT
CAA
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 85
CMCCT
CCEC
TEMA 16: SISTEMA DE
PLANOS COTADOS
2. Representar formas tridimensionais sinxelas a partir de perspectivas, fotografías, pezas reais ou espazos da contorna próxima, utilizando o sistema diédrico ou, no seu caso, o sistema de planos acoutados, dispoñendo de acordo á norma as proxeccións suficientes para a súa definición e identificando os seus elementos de
2.5. Comprende o funcionamento do sistema de planos acoutados como unha variante do sistema diédrico que permite rendibilizar os coñecementos adquiridos, ilustrando as súas principais aplicacións mediante a resolución de problemas sinxelos de pertenza e intersección e obtendo perfís dun terreo a partir das súas curvas de nivel
CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 86
maneira inequívoca.
TEMA 17: SISTEMA
AXONOMÉTRICO
TEMA 18: SISTEMA DE
PERSPECTIVA CABALEIRA
3. Debuxar perspectivas
de formas
tridimensionais a partir
de pezas reais ou
definidas polas súas
proxeccións
ortogonales,
seleccionando a
axonometría adecuada
ao propósito da
representación,
dispoñendo a posición
dos eixos en función da
importancia relativa das
caras que se desexen
mostrar e utilizando, no
seu caso, os coeficientes
de redución
determinados.
3.1. Realiza perspectivas isométricas de corpos definidos polas súas vistas principais, coa axuda de útiles de debuxo sobre taboleiro, representando as circunferencias situadas en caras paralelas aos planos coordenados como óvalos en lugar de elipses, simplificando o seu trazado.
3.2. Realiza perspectivas cabaleiras de corpos ou espazos con circunferencias situadas en caras paralelas a un só dos planos coordenados, dispoñendo a súa orientación para simplificar o seu trazado
CCEC
CCEC
TEMA 19: SISTEMA CÓNICO
DE PERSPECTIVA LINEAL I
TEMA 20: SISTEMA CÓNICO
4. Debuxar perspectivas cónicas de formas tridimensionais a partir de espazos da contorna ou definidas polas súas proceccións ortogonais, valorando o método seleccionado,
4.1. Comprende os fundamentos da perspectiva cónica, clasificando a súa tipoloxía en función da orientación das caras principais respecto ao plano de cadro e a repercusión da posición do punto de vista sobre o resultado final, determinando o punto principal, a liña de horizonte, os puntos de fuga e os seus puntos de medida.
4.2. Debuxa coa axuda de útiles de debuxo perspectivas cónicas centrais de corpos ou espazos con circunferencias situadas en caras paralelas a un só dos planos coordenados,
CCL
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 87
DE PERSPECTIVA LINEAL II
considerando a orientación das caras principais respecto ao plano de cadro e a repercusión da posición do punto de vista sobre o resultado final.
dispoñendo a súa orientación para simplificar o seu trazado.
4.3. Representa formas sólidas ou espaciais con arcos de circunferencia en caras horizontais ou verticais, debuxando perspectivas cónicas oblicuas coa axuda de útiles de debuxo, simplificando a construción das elipses perspectivas mediante o trazado de polígonos circunscritos, trazándoas a man alzado ou coa axuda de persoais de curvas.
CMCCT
BLOQUE 3. Normalización
Contenidos Criterios de evaluación
Estándares de aprendizaxe
TEMA 21: NORMALIZACIÓN
TEMA 22: FORMATOS
1. Valorar a normalización como convencionalismo para a comunicación universal que permite simplificar os métodos de produción, asegurar a calidade dos produtos, posibilitar a súa distribución e garantir a súa utilización polo destinatario final.
1.1. Describe os obxectivos e ámbitos de utilización das normas UNE, EN e ISO, relacionando as específicas do debuxo técnico coa súa aplicación para a elección e dobrado de formatos, para o emprego de escalas, para establecer o valor representativo das liñas, para dispoñer as vistas e para a anotación.
CCL
2. Aplicar as normas
nacionais, europeas e 2.1. Obtén as dimensións relevantes de corpos ou espazos CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 88
TEMA 23: ACOUTACIÓN
internacionais
relacionadas cos
principios xerais de
representación,
formatos, escalas,
anotación e métodos de
proxección ortográficos
e axonométricos,
considerando o debuxo
técnico como linguaxe
universal, valorando a
necesidade de coñecer a
súa sintaxe, utilizándoo
de forma obxectiva para
a interpretación de
planos técnicos e para a
elaboración de
bosquexos, esquemas,
esbozos e planos.
representados utilizando escalas normalizadas.
2.2. Representa pezas e elementos industriais ou de construción, aplicando as normas referidas aos principais métodos de proxección ortográficos, seleccionando as vistas imprescindibles para a súa definición, dispoñéndoas adecuadamente e diferenciando o trazado de eixos, liñas vistas e ocultas.
2.3. Acouta pezas industriais sinxelas identificando as cotas necesarias para a súa correcta definición dimensional, dispoñendo de acordo á norma.
2.4. Acouta espazos arquitectónicos sinxelos identificando as cotas necesarias para a súa correcta definición dimensional, dispoñendo de acordo á norma.
2.5. Representa obxectos con ocos mediante cortes e seccións, aplicando as normas básicas correspondentes.
CAA
CMCCT
CMCCT
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 89
7. ORGANIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DOS CONTIDOS EN UNIDADES TÉMÁTICAS
Os bloques de contidos do Debuxo Técnico I son os reflectidos no decreto 86/2015 (currículo do Bacharelato) e as unidades temáticas correspóndense co Libro de Texto elixido polo Departamento (Debuxo Técnico I de editorial Donostiarra), son:
BLOQUE TEMÁTICO I: XEOMETRÍA E DEBUXO TÉCNICO
TEMA 1: INSTRUMENTOS DE DEBUXO
Características e emprego
TEMA 2: TRAZADOS FUNDAMENTAIS
Recoñecemento da xeometría na natureza e na arte e como instrumento para o deseño
TEMA 3: TRAZADOS FUNDAMENTAIS NO PLANO
Paralelas, perpendiculares, mediatrices. Operacións con ángulos
TEMA 4: ESCALAS
TEMA 5: CONSTRUCIÓN DE FORMAS POLIGONALES I
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 90
Triángulos. Rectas e puntos notables dun triángulo
TEMA 6: CONSTRUCIÓN DE FORMAS POLIGONALES II
Cuadriláteros. Polígonos regulares
TEMA 7: RELACIÓNS XEOMÉTRICAS
Proporcionalidade, semellanza, igualdade e equivalencia
TEMA 8: TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS
Translación, xiro, simetría, homotecia e afinidade
TEMA 9: TANXENCIAS
TEMA 10: CURVAS TÉCNICAS
Óvalo, ovoide, espiral e voluta. Trazado como aplicación de tangencias
TEMA 11: XEOMETRÍA
Aplicacións da xeometría. Xeometría e novas tecnoloxías
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 91
BLOQUE TEMÁTICO II: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN
TEMA 12: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN
Fundamentos e características máis importantes de cada un deles
TEMA 13: SISTEMA DIÉDRICO I
Representación do punto, a recta e o plano
TEMA 14: SISTEMA DIÉDRICO II
Intersección de planos e de recta con plano
TEMA 15: SISTEMA DIÉDRICO III
Paralelismo, perpendicularidade e distancias. Verdadeiras magnitudes
TEMA 16: SISTEMA DE PLANOS ACOUTADOS
TEMA 17: SISTEMA AXONOMÉTRICO
TEMA 18: SISTEMA DE PERSPECTIVA CABALEIRA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 92
TEMA 19: SISTEMA CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL I
Representación do punto, a recta e o plano
TEMA 20: SISTEMA CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL II
Representación de superficies poliédricas e de revolución. Trazado de perspectivas de exteriores e de interiores
BLOQUE TEMÁTICO III: NORMALIZACIÓN
TEMA 21: NORMALIZACIÓN
Principios xerais de representación. Liñas normalizadas
TEMA 22: FORMATOS
Encartado para archivadores A4. Arquivo e reprodución de planos
TEMA 23: ANOTACIÓN
Cortes e seccións
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 93
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 94
8. TRASLACIÓN DE CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AS UNIDADES TEMÁTICAS PARA A AULA, TEMPORALIZADAS, CON DEFINICIÓN UNITARIA DE CONTIDOS, DE OBXECTIVOS ESPECÍFICOS DA MATERIA, DE INDICADORES MÍNIMOS DE LOGRO E DE PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.
8.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE CONTIDOS.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás unidades.
·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias (caderno, portafolio, láminas, bosquexos,
proxectos, etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude, etc.)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 95
colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
i7. Proxectos persoais ou grupales.
i8. Elaboracións multimedia.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidade/bloque será a media das
notas cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
8.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 96
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-10).
8.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados”
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 97
(Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de casos, etc.)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 98
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións (retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 99
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
8.4 SECUENCIACIÓN E DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS DE AULA
UNIDADE 1. INSTRUMENTOS
Temporalización en sesións de 50 min: 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 100
DE DEBUXO
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
O papel e as súas clases.
O lapis. O sacapuntas. O portaminas. O estoxo e o afiador de minas.
A goma de borrar.
A escuadra e o cartabón.
A regra.
O transportador de ángulos.
O compás.
Os estilógrafos.
Coñecer os diversos instrumentos empregados na confección dun debuxo técnico. As súas características e a forma de emprego.
Utilizar as diferentes técnicas gráficas cun emprego adecuado de instrumentos e materiais.
Comprender a forma de conservar os instrumentos en perfecto estado.
Comprender a importancia que ten o manexo correcto do cartabón e da escuadra para o trazado de paralelas, perpendiculares e ángulos.
Distinguir as características e o modo de emprego dos instrumentos de debuxo.
Manexar adecuadamente os instrumentos e materiais.
Coñecer e conservar en perfecto estado os instrumentos de debuxo.
Utilizar con destreza e precisión o cartabón e a escuadra para o trazado de paralelas, perpendiculares e ángulos
S
S
S
S
p1
p3
i1
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 101
UNIDADE 2. TRAZADOS FUNDAMENTAIS
Temporalización en sesións de 50 min: 2
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Recoñecemento da xeometría na natureza.
Identificación de estruturas xeométricas na arte.
A xeometría como instrumento para o deseño gráfico, industrial e arquitectónico.
Coñecer a importancia e significación da xeometría na natureza e aprender a valorala.
Observar e recoñecer a xeometría en diferentes formas naturais: animais, minerais, flores, froitas, etc.
Identificar e distinguir as estruturas xeométricas empregadas e utilizadas nas obras artísticas das diferentes épocas e autores.
Apreciar e valorar a xeometría como base e instrumento fundamental no deseño gráfico, industrial e arquitectónico.
Recoñecer e valorar a transcendencia da xeometría na natureza.
Identificar diferentes formas e estruturas xeométricas na natureza.
Buscar obras artísticas de diferentes épocas e artistas onde aparecen estruturas xeométricas.
Avaliar a importancia da
S
S
S
p1
p3
i1
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 102
xeometría como instrumento para o deseño.
S
UNIDADE 3. TRAZADOS FUNDAMENTAIS NO PLANO
Temporalización en sesións de 50 min: 3
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Elementos xeométricos.
Signos xeométricos.
Lugar xeométrico e as
Distinguir os elementos xeométricos.
Coñecer os principais signos xeométricos.
Comprender e utilizar o concepto de lugar xeométrico.
Recoñecer os diferentes elementos xeométricos.
Determinar, con axuda dos instrumentos de debuxo, os
S
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 103
súas aplicacións.
Operacións con segmentos.
Ángulos. Clases de ángulos e a súa construción. Operacións con ángulos.
Elaboración de formas baseadas en redes modulares.
Resolver problemas de operacións con segmentos, trazado da mediatriz dun segmento, de perpendi¬culares, construción de ángulos co compás e cos persoais e determinación de bisectrices.
Coñecer o modo de obter formas baseadas en redes modulares
principais lugares xeométricos de aplicación aos trazados fundamentais no plano
Realizar, utilizando escuadra e cartabón e compás, operacións con segmentos e con ángulos.
Resolver problemas xeométricos sinxelos nos que interveñan, paralelas, perpendiculares,
mediatrices, bisectrices.
Deseñar, modificar ou reproducir formas baseadas en redes modulares
S
S
S
p3
i1
i2
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 104
UNIDADE 4. ESCALAS
Temporalización en sesións de 50 min: 3
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Proporcionalidade
Escalas.
Clases de escalas.
..
Adquirir con claridade o concepto de "escala".
Construir unha escala gráfica e aplicala.
Debuxar planos sinxelos con escalas
Comprender o concepto de escala.
Debuxar diferentes escalas gráficas e aplicarlas a exercicios concretos.
Reproducir figuras proporcionais empleando a escala máis axeitada ao
S
S
p1
p2
p3
i1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 105
formato utilizado.
S
i2
i3
UNIDADE 5. CONSTRUCCIÓN DE FORMAS POLIGONAIS I
Temporalización en sesións de 50 min: 8
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Triángulos. Definición e clasificación.
Rectas e puntos notables do triángulo.
Adquirir o concepto de triángulo.
Coñecer as súas clases e características, así como os conceptos de altura, mediana, mediatriz dun lado, bisectriz dun ángulo e puntos notables.
Distinguir os diferentes tipos de triángulos.
Trazar os puntos e rectas notables dun triángulo.
S
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 106
Construción de triángulos..
..
Aprender a construír un triángulo a partir duns datos nos casos máis sinxelos.
Debuxar, con axuda da escuadra, o cartabón e o compás, triángulos a partir de diferentes datos: lados, ángulos, rectas e puntos notables.
S
p3
i1
i2
i3
UNIDADE 6. CONSTRUCCIÓN DE FORMAS POLIGONAIS II
Temporalización en sesións de 50 min: 10
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Cuadriláteros. Definición, clasificación e propiedades.
Coñecer o concepto de cuadrilátero, as súas clases e propiedades.
Comprender o concepto de cuadrilátero e as súas propiedades.
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 107
Cadrado, rectángulo, rombo, romboide, trapecio e trapezoide.
Polígonos. Definición e as súas clases.
División da circunferencia en partes iguais.
Construción de polígonos regulares a partir do lado...
Aprender a construír os seguintes cuadriláteros: cadrado, rectángulo, rombo, romboide e trapecio.
Aprender a dividir a circunferencia en partes iguais e a inscribir polígonos regulares nunha circunferencia.
Construír un polígono regular de n lados a partir do lado
Distinguir cada un dos cuadriláteros e recoñecer as súas propiedades.
Debuxar os principais cuadriláteros.
Dividir a circunferencia en partes iguais e inscribir na mesma polígonos regulares.
Debuxar polígonos regulares de n lados a partir do lado.
S
S
S
S
p3
i1
i2
i3
i5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 108
UNIDADE 7. RELACIÓNS XEOMÉTRICAS
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Razón. Cuarto proporcional, terceiro e medio proporcional.
Condicións que deben cumprir as figuras semellantes, iguais e equivalentes.
Semellanza. Construción de figuras semellantes.
Igualdade. Construción de figuras iguais.
Coñecer as leis ou relacións xeométricas que poden presentar dúas figuras planas entre si.
Comprender cando dúas figuras son iguais, proporcionais (semellantes) ou equivalentes e cales son as condicións que deben cumprir ambas para que existan estas relacións.
Aprender a aplicar estes conceptos na construción de figuras semellantes, iguais e equivalentes.
Comprender as leis ou relacións xeométricas que poden existir entre dúas figuras planas e recoñecer cada unha delas.
Debuxar, tendo en conta as condicións que debe cumprir, cada unha destas relacións (semellanza, igualdade e equivalencia).
Aplicar as relacións xeométricas no deseño e construción de formas planas
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 109
Equivalencia. Construción de figuras equivalentes
S
UNIDADE 8. TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Transformacións xeométricas.
Translación no plano.
Xiro ou rotación.
Coñecer en que consisten os movementos no plano (trasla¬ción, xiro, simetría, homotecia e afinidade).
Aprender a construír estas trasformaciones.
Valorar a importancia destas trasformaciones
Comprender as características das transformacións xeométricas elementais.
Resolver problemas xeométricos sinxelos nos que interveñan todo tipo de polígonos e crear formas a partir deles, utilizando as
S
S
p1
p2
p3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 110
Simetría. Clases de simetrías.
Homotecia.
Afinidade.
Elementos invariantes nas trasformaciones.
xeométricas para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos no plano e no espazo.
Coñecer e comprender o concepto de elemento invariante nunha trasformación xeométrica..
transformacións do plano.
Identificar as invariantes das transformacións xeométricas.
S
i1
i2
i3
UNIDADE 9. TANXENCIAS
Temporalización en sesións de 50 min: 12
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 111
Posicións relativas de recta e circunferencia e de dúas circunferencias.
Consideracións sobre circunferencias.
Trazado de rectas tanxentes a circunferencias e de circunferencias tanxentes a rectas.
Trazado de circunferencias tanxentes a outras circunferencias.
Ligazóns de liñas.
Coñecer as diferentes posicións relativas entre rectas e circunferencias.
Resolver os problemas máis sinxelos de tanxencias que se presentan na práctica do debuxo técnico.
Coñecer o procedemento para determinar os puntos de tanxencia e para a correcta unión das liñas..
Distinguir as posicións relativas de recta e circunferencia e de dúas circunferencias.
Identificar as relacións existentes entre puntos de tangencia, centros e radios de circunferencias.
Analizar figuras compostas por ligazóns entre liñas rectas e arcos de circunferencia.
Deseñar e resolver formas sinxelas nas que interveñan problemas de tangencias e ligazóns entre rectas, circunferencias ou ambas
aplicando con rigor e exactitude a súas propiedades.
S
S
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
i5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 112
UNIDADE 10. CURVAS TÉCNICAS
Temporalización en sesións de 50 min: 5
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Óvalo. Construcción de óvalos.
Ovoide. Construcción de ovoides.
Voluta. Construcción de la voluta.
Construcción de la espiral de
Arquímedes.
Coñecer a forma destas curvas, as súas características, elementos e arcos que as forman.
Recoñecer e distinguir a presenza destas curvas na realidade, apreciando a beleza que encerra a súa xeometría, e descubrir as súas aplicacións nas distintas ramas da ciencia e da tecnoloxía
Adquirir destreza no trazado destas curvas técnicas.
Identificar a forma de cada unha das curvas técnicas e distinguir os elementos e arcos que as configuran.
Aplicar os coñecementos de tanxencias á construción de óvalos, ovoides e espirais, relacionando a súa forma coas principais aplicacións no deseño arquitectónico e industrial.
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 113
La hélice cilíndrica
i3
i5
UNIDADE 11. APLICACIÓNS XEOMÉTRICAS
Temporalización en sesións de 50 min: 4
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Aplicacións da xeometría ao deseño
Coñecer e valorar as principais aplicacións da xeometría ao diseño arquitectónico e industrial.
Identificar e apreciar as diversas e variadas aplicacións
S p1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 114
arquitectónico e industrial.
Xeometría e novas tecnoloxías.
Aplicacións de debuxo vectorial en 2D. Programas de deseño vectorial.
Conocery familiarizarse coas técnicas de deseño vectorial, os programas de deseño asistido por computador e as posibilidades destas aplicacións.
da xeometría ao deseño arquitectónico e industrial.
Avaliar a importancia das novas tecnoloxías e a súa relación coa xeometría.
Recoñecer as diferentes aplicacións de debuxo vectorial en 2D e a súa achega ao debuxo técnico.
Realizar prácticas con programas de deseño vectorial.
S
S
S
p2
p3
i1
i2
i3
i5
i6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 115
i7
UNIDADE 12. SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN
Temporalización en sesións de 50 min: 2
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Sistemas de representación. Fundamentos e características.
Os sistemas de representación na arte.
Evolución histórica dos sistemas de representación.
Recoñecer os cinco principais sistemas de representación, os seus fundamentos e características.
Coñecer e valorar a evolución e significación dos sistemas de representación.
Diferenciar o ámbito de aplicación e as vantaxes e inconvenientes dos sistemas de representación.
Identificar o sistema de representación empregado a partir da análise de debuxos técnicos, ilustracións e obras artísticas.
Apreciar as achegas realizadas por diferentes personaxes históricos na evolución dos sistemas de representación.
S
S
p1
p2
p3
i1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 116
Os sistemas de representación e o debuxo técnico: ámbito de aplicación, vantaxes e inconvenientes.
Sistemas de representación e novas tecnoloxías.
Aplicacións de debuxo vectorial en 3D.
Coñecer e familiarizarse cos programas de deseño asistido por computador 3D e as posibilidades destas aplicacións..
Establecer o ámbito de aplicación de cada un dos sistemas de representación e as súas vantaxes e inconvenientes
Seleccionar o sistema de representación idóneo en función do obxecto para representar.
Avaliar a importancia das novas tecnoloxías e a súa relación cos sistemas representación.
Recoñecer as diferentes aplicacións de debuxo vectorial en 3D e a súa achega ao debuxo técnico.
S
S
S
i2
i3
i5
i6
i7
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 117
S
UNIDADE 13. SISTEMA DIÉDRICO I
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Fundamentos do sistema diédrico. Reversibilidad do sistema.
Representación e identificación de puntos.
Coñecer os fundamentos do sistema diédrico.
Solucionar problemas de representación no sistema diédrico de puntos, rectas e planos.
Coñecer o procedemento para obter as proxeccións
Comprender os fundamentos do sistema diédrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.
Representar inequivocamente puntos, rectas e planos.
S
p1
p2
p3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 118
Representación e identificación de rectas.
Representación e identificación de planos.
Proxeccións de figuras planas contidas nun plano.
dunha figura plana contida nun plano.
(Nota: No Bloque III (Normalización), concretamente na UT 21, desenvólvense con máis detalle e amplitude os principios xerais de representación de obxectos tridimensionais (sólidos) en soportes bidimensionais:vistas diédricas, vistas necesarias, denominación, elección e posición relativa das vistas dunha peza).
Resolver problemas de pertenza de puntos en rectas, e de ambos en planos.
Determinar as proxeccións dunha figura plana contida nun plano.
S
S
S
i1
i2
i3
i5
UNIDADE 14. SISTEMA
Temporalización en sesións de 50 min: 6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 119
DIÉDRICO II
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Intersección. Casos.
Determinación da intersección de dous planos.
Trazado da intersección de recta unha con plano.
Proxeccións de figuras planas contidas nun plano.
Coñecer os casos de interseccións.
Resolver os problemas de intersección de dous planos e dunha recta cun plano.
Representar a recta de intersección de dous planos.
Representar o punto de intersección dunha recta cun plano.
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
UNIDADE 15. SISTEMA
Temporalización en sesións de 50 min: 8
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 120
DIÉDRICO III
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Paralelismo. Trazado de rectas paralelas, de planos paralelos e de recta paralela a un plano.
Perpendicularidade. Trazado da recta perpendicular a un plano, dun plano perpendicular a unha recta, de rectas entre si e de dous planos
Distancias. Verdadeiras magnitudes..
Coñecer a condición de paralelismo entre rectas e entre planos.
Comprender e dominar o teorema das tres perpendiculares para a resolución de problemas de perpendicularidad.
Coñecer os procedementos para determinar as distancias entre diferentes elementos xeométricos.
Resolver problemas de paralelismo.
Representar a recta perpendicular a un plano.
Determinar as proxeccións diédricas dun plano perpendicular a unha recta.
Representar rectas e planos perpendiculares entre si.
Identificar con exactitude verdadeiras magnitudes.
S
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 121
S
UNIDADE 16. SISTEMA DE PLANOS ACOTADOS
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Fundamentos do sistema de planos acoutados.
Definicións e aplicacións.
Representación de puntos, rectas e planos.
Coñecer os fundamentos , definiciones e aplicacións do sistema de planos acoutados.
Solucionar problemas de representación no sistema de planos acoutados de puntos, rectas e planos.
Coñecer o procedemento para obter debuxos
Comprender os fundamentos do sistema de planos acoutados e describir os procedementos de obtención das proxeccións.
Identificar diferentes aplicacións do sistema de planos acoutados
S
S
p1
p2
p3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 122
Proxeccións da recta intersección de dous planos.
Representación das pendentes dun tellado.
Superficies e perfís topográficos.
Debuxos topográficos.
topográficos.
Representar inequivocamente puntos, rectas e planos.
Resolver problemas de representación das pendentes dun tellado.
Representar no sistema de planos acoutados debuxos topográficos sinxelos. .
S
S
S
S
S
i1
i2
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 123
UNIDADE 17. SISTEMA AXONOMÉTRICO
Temporalización en sesións de 50 min: 12
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Fundamentos do sistema axonométrico ortogonal.
Sistema axonométrico isométrico.
Escala isométrica
Representación do punto,
Proxeccións de rectas.
Representación do plano.
Perspectiva axonométrica isométrica da circunferencia.
Aplicación do óvalo isométrico como
Coñecer os fundamentos do sistema x onométrico.
Coñecer o procedemento para a construción da escala isométrica, a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema isométrico.
Solucionar problemas de representación no sistema diédrico de puntos, rectas e planos.
Debuxar o óvalo isométrico como representación simplificada de formas circulares..
Realizar perspectivas isométricas de formas tridimensionales a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións ortogonales..
Comprender os fundamentos do sistema diédrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.
Representar inequivocamente puntos, rectas e planos.
Debuxar a perspectiva isométrica da circunferencia.
Representar circunferencias situadas nos planos do sistema como óvalos en lugar de elipses.
Visualizar pezas sinxelas, dadas as vistas diédricas, mediante a súa perspectiva isométrica.
S
S
S
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 124
representación simplificada de formas circulares.
Perspectiva isométrica de sólidos.
UNIDADE 18. SISTEMA DE PERSPECTIVA CABALEIRA
Temporalización en sesións de 50 min: 4
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Fundamentos do sistema de perspectiva cabaleIra.
Disposición dos eixos e coeficiente de redución
Representación do punto e distancia entre puntos.
Coñecer os fundamentos do sistema de perspectiva.cabaleira
Coñecer a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema de perspectiva caballera.
Solucionar problemas de representación no sistema de puntos e da súa distancia.
Comprender os fundamentos do sistema de perspectiva cabaleira
Seleccionar a disposición máis adecuada dos eixos e do coeficiente de redución en función do obxecto para representar.
Representar inequivocamente
S
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 125
Perspectiva cabaleIra de figuras planas e da circunferencia.
Perspectiva cabaleIra de sólidos..
Debuxar a perspectiva cabaleira de figuras planas e de circunferencias.
Realizar perspectivas cabaleiras de formas tridimensionais a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións ortogonales.
puntos e determinar a distancia entre puntos.
Representar figuras planas e circunferencias.
Visualizar pezas sinxelas, dadas as vistas diédricas, mediante a súa perspectiva cabaleira
S
S
i3
UNIDADE 19. SIST. CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL I
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Fundamentos da perspectiva cónica.
Elementos do sistema. Plano do cadro e cono
Coñecer os fundamentos e os elementos da perspectiva cónica.
Coñecer a incidencia da orientación das caras principais respecto ao plano do cadro e a repercusión da posición
Comprender os fundamentos da perspectiva cónica e distinguir os elementos que interveñen na mesma.
Seleccionar a disposición máis
S
p1
p2
p3
i1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 126
visual.
Determinación do punto de vista e orientación das caras principais.
Clases de perspectiva cónica.
Representación rectas e planos. Paralelismo.
Puntos de fuga. Puntos métricos.
Representación de figuras planas e da circunferencia.
do punto de vista.
Solucionar problemas de representación no sistema de rectas e planos.
Coñecer os procedementos para trazar rectas e planos paralelos.
Adquirir o concepto e determinación dos puntos de fuga e puntos métricos.
Debuxar a perspectiva cónica de figuras planas e de circunferencias..
adecuada da orientación das caras principais respecto ao plano do cadro e da posición do punto de vista en función do obxecto para representar.
Representar inequivocamente rectas e planos e determinar a distancia entre puntos.
Realizar trazados de rectas paralelas e de planos paralelos
Representar en perspectiva cónica figuras planas e circunferencias.
S
S
S
S
i2
i3
UNIDADE 20. SIST. CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL II
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 127
Representación de superficies poliédricas e de revolución.
Trazado de perspectivas de exteriores e de interiores
Coñecer os procedementos para representar superficies poliédricas e de revolución.
Debuxar a perspectiva cónica de interiores e exteriore
Representar formas sólidas (prismas, pirámides, conos, etc.)
Visualizar a perspectiva cónica de edificios e/ou espazos interiores.
S
S
p1
p2
p3
i1
i2
i3
UNIDADE 21. NORMALIZACIÓN
Temporalización en sesións de 50 min: 3
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
A normalización. Propósitos e beneficios que achega.Tipos de
Detallar os obxectivos e ámbitos de utilización das normas.
Coñecer os principios de representación de corpos
Describir os propósitos, beneficios, tipos e ámbito de aplicación das normas.
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 128
normas.
Principios xerais de representación: Vistas necesarias dunha peza. Posicións relativas das vistas. Elección das vistas. Vistas particulares. Vistas locais.
Liñas normalizadas. Clases de liñas.Anchura das liñas. Esparexemento entre liñas. Orde de prioridade das líneas coincidentes.
sobre un plano: elección das vistas necesarias e a súa correcta disposición.
Seleccionar adecuadamente os tipos de liñas normalizadas para a correcta definición dun obxecto.
Debuxar pezas e elementos industriais, aplicando os principios xerais de representación: vistas imprescindibles para a súa definición, correcta disposición das mesmas e emprego diferenciado dos tipos de liñas (eixos de simetría, liñas vistas e ocultas, etc.).
S
p3
i1
i2
i3
UNIDADE 22. FORMATOS
Temporalización en sesións de 50 min: 4
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Formatos.
Normalización dos
Saber que é un formato e recoñecer os seus tipos e normas de aplicación nos mesmos.
Identificar os tipos de formatos e os elementos que os conforman.
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 129
formatos.
Pregado o doblado de planos.
Reprodución de planos.
Archivo de planos.
Coñecer a norma de encartado dos planos.
Dominalos métodos e procedementos máis adecuados para reproducir e arquivar un plano.
Debuxar, cos seus correspondentes elementos, formatos normalizados para a representación de pezas.
Realizar exercicios de encartado de planos segundo a norma correspondente.
Reproducir e arquivar formatos normalizados.
S
S
S
p3
i1
i2
i3
UNIDADE 23. ACOUTACIÓN
Temporalización en sesións de 50 min: 6
Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Acoutación. Norma de aplicación.
Valorar a importancia da acoutación nun plano industrial ou arquitectónico.
Analizar planos acoutados e identificar a súa correcta realización.
S
p1
p2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 130
Método de acoutación.
Cortes e seccións.
Raiados, planos de corte e representacións convencionais.
Diferenciar un corte dunha sección.
Dominar a normativa sobre cortes e seccións.
Acoutar pezas industriais sinxelas colocando, de acordo á norma, as coutas necesarias para a súa correcta definición,.
Representar obxectos con ocos por medio de cortes ou seccións.
S
S
p3
i1
i2
i3
9. RESUMO DAS COMPETENCIAS QUE SE TRABALLAN NAS UNIDADES TEMÁTICAS
Unidades
temáticas
Competencias en cada una de las
unidades temáticas
U.T. 1: INSTRUMENTOS DE DEBUXO
Características e emprego
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 131
UT. 2: TRAZADOS
FUNDAMENTAIS
Recoñecemento da
xeometría na natureza e na
arte e como instrumento
para o deseño
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística
Competencia dixital
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.3: TRAZADOS
FUNDAMENTAIS NO
PLANO
Paralelas, perpendiculares,
mediatrices. Operacións
con ángulos
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 4: ESCALAS
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 5: CONSTRUCIÓN
DE FORMAS
POLIGONALES I
Triángulos. Rectas e puntos
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 132
notables dun triángulo
Competencia en comunicación lingüística
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 6: CONSTRUCIÓN
DE FORMAS
POLIGONALES II
Cuadriláteros. Polígonos
regulares
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.7: RELACIÓNS
XEOMÉTRICAS
Proporcionalidade,
semellanza, igualdade e
equivalencia
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.8
TRANSFORMACIÓNS
XEOMÉTRICAS
Translación, xiro, simetría,
homotecia e afinidade
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 133
Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 9 TANXENCIAS
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 10¸ CURVAS
TÉCNICAS
Óvalo, ovoide, espiral e
voluta. Trazado como
aplicación de tangencias
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 11: XEOMETRÍA
Aplicacións da xeometría.
Xeometría e novas
tecnoloxías
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias dixital
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 12: SISTEMAS DE
REPRESENTACIÓN
Fundamentos e
características máis
importantes de cada un
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 134
deles
Competencia dixital
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 13: SISTEMA
DIÉDRICO I
Representación do punto, a
recta e o plano
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 14: SISTEMA
DIÉDRICO II
Intersección de planos e de
recta con plano
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 15: SISTEMA
DIÉDRICO III
Paralelismo,
perpendicularidade e
distancias. Verdadeiras
magnitudes
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 135
UT. 16: SISTEMA DE
PLANOS ACOUTADOS
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 17: SISTEMA
AXONOMÉTRICO
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 18: SISTEMA DE
PERSPECTIVA
CABALEIRA
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 19: SISTEMA
CÓNICO DE
PERSPECTIVA LINEAL
I
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 136
Representación do punto, a
recta e o plano
Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 20: SISTEMA
CÓNICO DE
PERSPECTIVA LINEAL
II
Representación de
superficies poliédricas e de
revolución. Trazado de
perspectivas de exteriores e
de interiores
Competencia en conciencia e expresións culturais
Competencia para aprender a aprender
Competencias sociais e cívicas
Competencia dixital
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 21:
NORMALIZACIÓN
Principios xerais de
representación. Liñas
normalizadas
Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
UT. 22: FORMATOS
Encartado para
archivadores A4. Arquivo e
reprodución de planos
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística
UT. 23: ACOUTACIÓN
Cortes e seccións
Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 137
Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor
10. ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS
Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.
A materia de Debuxo Técnico estúdase nos dous cursos do bacharelato.
O desenvolvemento dos catro grandes bloques de que consta esta materia (xeometría e debuxo técnico; sistemas de representación; normalización e documentación gráfica de proxectos) obríganos a dar unha serie de orientacións metodolóxicas que axuden ao profesor nas súas clases teóricas e prácticas.
Como é lóxico, darase liberdade ao profesor para que, co seu mellor criterio, introduza as variantes que estime pertinentes nas orientacións metodolóxicas que aquí se desenvolven. En cada unidade temática, para non facela exhaustiva, tivemos que tomar decisións sobre se incluír ou non unha determinada materia, sempre pensando que co exposto sería suficiente para crear un cimento firme que sirva de base a estudos superiores. Por elo, o profesor, á vista do tempo dispoñible, do desenvolvemento do curso e do nivel do seu alumnado, pode introducir esas variantes que indicamos, no sentido de reforzar algún tema ou simplificar outros. O mesmo debemos indicar en canto ao desenvolvemento das actividades; que quedarán definidas, garantindo o cumplimento dos mínimos dos estándares de aprendizaxe, pola contorna e as características de cada grupo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 138
Tratándose dunha materia propia dunha modalidade hai que pensar que, cos coñecementos recibidos, o alumno adquire unha formación máis especializada que o prepara e orienta cara a estudos posteriores ou cara a unha actividade profesional.
A metodoloxía para seguir fundamentarase na idea principal de que o debuxo técnico debe capacitar para o coñecemento da linguaxe gráfica empregado polas distintas especialidades industriais, tanto nos seus aspectos de lectura e interpretación como no de expresión de ideas tecnolóxicas ou científicas.
Tendo en conta que o debuxo técnico debe ser eminentemente activo, á explicación teórica da asignatura seguirá a realización de exercicios, problemas e actividades que poñan ao alumno en situación de aplicación dos coñecementos adquiridos.
Aconséllase, se iso é posible, a utilización máxima de medios audiovisuais en orde a conseguir a maior eficiencia docente, claridade de exposición e aforro considerable de tempo.
Tamén se recomenda a utilización de modelos reais.
Profesionalmente, no futuro, o técnico utilizará o debuxo técnico como ferramenta e medio, polo que non precisa dun singular adestramento instrumental, propio de profesionais especializados. Con todo, aínda que a aprendizaxe de certos aspectos do debuxo técnico apóiase en execucións prácticas, como vistas necesarias, anotación, etc., noutro aspecto do mesmo, como representación de elementos normalizados, é posible a súa identificación sobre planos xa executados, co que non se xustifica o seu debuxo de forma illada para aprender a súa representación convencional.
En xeral, e para aproveitar ao máximo o número de horas lectivas do curso, as actividades deben distribuírse mediante traballos a limpo e resolucións a man alzada. Sen dúbida, convén que o alumno adquira soltura con todos os instrumentos e a rapidez e precisión necesarias; por elo, polo menos unha terceira parte dos seus traballos deberá realizalos cos instrumentos. Con todo, o repaso de moitas construcións e certo tipo de problemas xeométricos e de descritiva pode facelos a man alzada co portaminas. Este sistema de aprendizaxe, que aparentemente non ten importancia, supón para o alumno un aforro de tempo moi estimable que pode dedicar a ampliar o número de actividades. Esta metodoloxía, aplicada ao longo de moitos anos no ensino do debuxo técnico, recomendámola de forma especial polos froitos que produce. O alumno emprega menos tiempo e sobre todo “solta a súa man” e consegue facer correctamente esbozo, perspectivas, esquemas e deseños.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 139
11. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
11.1 MATERIAIS
Libro de texto: DIBUJO TÉCNICO I (LOMCE). Editorial Donostiarra.
Materiais de traballo alumno:
Portaminas 0,5/0,7, lapis HB, lapis 3H, goma de borrar lapis, goma para tinta, sacapuntas, compás con adaptador, regla graduada 20 cm, escuadra e cartabón, goniómetro (transportador de ángulos), cartafol de arquivo de traballos (tamaño A3) persoais, plantillas de curvas, papel milimetrado A4/A3, papel vexetal A4/A3.
Materiais do profesor:
Pizarra tradicional
Computador de aula e proxector multimedia con pantalla.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 140
Software de apoio ao debuxo técnico (se é posible GNU).
Libros dixitais.
11.2 ESTRATEXIAS PARA APLICACIÓN DOS RECURSOS DIDÁCTICOS
A formulación da programación do curso baséase no desenvolvemento dos contidos de forma lineal, partindo de construcións sinxelas para chegar a outras máis complexas, e a súa posterior aplicación, obtendo de forma razoada as solución gráficas correspondentes.
A partir da exposición dos contidos, apoiándose na pizarra e noutros medios como o ordenador e cañón de proxeción, os alumnos resolverán os exercicios e problemas propostos, coa maior exactitude, fomentando o traballo autónomo do alumno, propoñendo casos similares aos realizados, para potenciar a investigación e o razoamento. Para iso aplicaranse métodos de análise e síntese partindo do problema resolto. Os contidos están distribuídos en tres bloques: Xeometría métrica, Xeometría Descritiva e Normalización. Comezarase polo desenvolvemento da xeometría plana posto que coñecen os conceptos básicos e co fin de exercitarse no uso dos instrumentos de debuxo. Mensualmente intentarase dedicar unha/dúas horas, nunha aula de informática, a desenvolver algúns dos contidos da materia utilizando como ferramenta un programa de deseño asistido por ordenador como o AUTOCAD, servindo ao mesmo tempo aos alumnos como estímulo e complemento na súa formación.
Paralelamente realizaranse outras actividades de aplicación práctica dos contidos aprendidos, referidas ao campo do deseño (industrial, gráfico...), onde se aplicarán as Técnicas Gráficas correspondentes. Para iso as unidades didácticas referentes a Sistemas de Representación, Normalización e o Esbozo desenvolveranse ao longo de todo o curso, realizando distintas láminas e exercicios onde variará o grao de dificultade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 141
12. AVALIACIÓNS
12.1 Principios xerais
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato nas avaliacións continua e final da materia de Debuxo Técnico I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do apartado 8 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 142
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.
12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 8.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 143
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
12.3 Avaliación Inicial
Para a avaliación inicial do alumnado realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, referidos ao coñecemento de conceptos xeométricos básicos (punto, recta, plano, perpendicularidade e paraleleismo, ángulos, polígonos, tanxencias, vistas) e a procedementos de elaboración de debuxo lineal cos instrumentos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 144
habituais do tableiro de debuxo (lapis, compás, escadra e cartabón, etc.), para poder axustar a programación aos distintos niveis cos que nos encontremos na aula.
12.4 Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH
Para acreditar os coñecementos previos do alumnado que non cursou 1º de Debuxo Técnico de BACH e quere acceder a cursar 2º de Debuxo Técnico BAC, realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, que contemplen os índicadores mínimos da materia en 1º, DT; a superación da proba facultará para o acceso ao Debuxo Técnico II do Bacharelato.
Do mesmo xeito, o alumnado que cursara a materia de libre configuración deste IES denominada Introducción ao Deseño Asistido por Ordenador I, e que obtivese unha nota media igual ou superior ao 7, recoñeceráselle, tamén, a acreditación de coñecementos de Debuxo Técnico I para acceder ao Debuxo Técnico II.
51* 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará ao final de cada avaliación.
2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliarase coa media (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fose o caso) dos exercicios encargados polo/a profesor/a, tantos os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 145
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competencias, deberán realizarse na aula (coas excepcións das tarefas para a casa que o profesor indique) e entregaranse nas datas fixadas.
A demora non xustificada na entrega suporá a non avaliación do exeercicio, que no caso das láminas que sirven como método de aprendizaxe pode ser revisada ou correxida, pero contabilizará como non entregada no cómputo total. Se fose o caso de faltas xustificadas, só teranse en conta as entregadas para facer a media.
E puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación:
Resolución dos exercicios (inclúe nomenclatura, acotacións, explicacións, enunciados, identificación de procedimentos e solucións)
70%
Presentación e participación (grosores normalizados, tipos de liñas, rotulacións, distribución do espazo, limpeza, atención, participación, colaboración, etc.)
30%
3. A participación e colaboración, o compromiso coa formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., aos que fai referencia a ponderación anterior, avaliaranse mediante a observación directa do alumno/a; de dita observación quedará constancia no caderno do profesor.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 146
4. A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte:
Probas obxectivas 70%
Traballos teórico-prácticos 30%
5. A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.
RECUPERACIÓN
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos complementarios (láminas de avaliación suspensas e/outras láminas de reforzo) para preparar a parte da materia na que non se acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 147
mínimos previstos. Farase unha proba teórica ou teórico- práctica que supón o 100% dunha nova nota de calificación do alumno.
Para a avaliación extraordinaria de setembro, recomendarase ao alumnado que non supere a ordinaria de xuño a realización como práctica dos traballos propostos polo profesor/a. a avaliación consistirá nunha proba conceptual e procedimental, con contidos extraídos da programación da asignatura, dos traballados nas tres avaliacións.
14. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e dos obxectivos do curso.
Ás dúas ferramentas básicas de atención á diversidade desde o Departamento van a ser:
Programa de reforzo. Dirixido a aquel alumnado que promocione ao segundo curso sen superar a materia de Debuxo Técnico I, de 1º de bacharelato. O devandito programa será organizado polo Departamento de maneira personalizada para cada alumno/a afectado/a.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 148
Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.
As estratexias didácticas que rexerán a atención á diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e material de autoestudio TIC.
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria (dependendo de dispoñibilidade horaria).
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/as especialistas do Departamento de Orientación.
15. ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 149
EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL
A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.
Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.
EDUCACIÓN PARA A PAZ
Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.
EDUCACIÓN NON SEXISTA
Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.
Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 150
EDUCACIÓN AMBIENTAL
Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.
EDUCACIÓN PARA A SAÚDE
O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e social.
Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.
Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.
EDUCACIÓN VIAL
Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 151
Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.
É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.
EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR
A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.
Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos seus dereitos.
Iso require que os educandos poidan:
- Coñecer os procesos de produción, mantemento e distribución de bens de consumo.
- Desenvolverse intelixentemente en situacións adquisitivas.
- Recoñecer as vantaxes de asociarse para defender os propios dereitos.
A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos desta transversalidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 152
52* 16. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos esixibles.
• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase dos resultados dos traballos e probas.
53* 17. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 153
Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:
Idoneidade de contidos
Adecuación na definición dos estándares
Axuste de temporalización
Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación
Propostas de reforzo e recuperación
Atención á diversidade
De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 154
54* Debuxo Técnico II 2º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 155
Debuxo Técnico II
2º Bacharelato
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 156
Coordinadores : Magdalena Bouzamayor Paz
Manuel Amable Romero Pérez
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 157
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 158
ÍNDICE
1. Introdución e contextualización…………………………………………………………………………………………………….3
2. Definicións LOMCE ……………………………………………………………………………………………………………..4
3. Obxectivos do Bacharelato ……………………………………………………………………………………………………..5
4. Obxectivos do Debuxo Técnico …………………………………………………………………………………………………..6
5. Competencias crave ……………………………………………………………………………………………………………..7
6. Contidos Curriculares, Criterios de Avaliación, Estándares de Aprendizaxe e Competencias Crave asociadas aos mesmos ……………………………………………………………………………………………………………………………11
7. Organización e distribución dos contidos en unidades temáticas ……………………………………………………..16
8. Traslación de contidos, criterios de avalaiación e estándares de aprendizaxe ás unidades tématicas para a aula, temporalizadas, con definición unitaria de contidos, de obxectivos específicos da materia, de indicadores mínimos de logro e de procedementos e instrumentos de avaliación …………………………………………………………………….18
1. Procedementos e instrumentos de Avaliación/Cualificación para as unidades temáticas e/ou bloques de contidos.
2. Valoración dos indicadores de logro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 159
3. Rúbricas de aprendizaxe.
4. Secuenciación e determinacións das unidades temáticas de aula.
9. Resumo das competencias que se traballan nas unidades temáticas ……………………………………………………..32
10. Orientacións metodolóxicas …………………………………………………………………………………………………….34
11. Materiais e recursos didácticos …………………………………………………………………………………………….35
1. Materiais (de alumno e de aula)
2. Estratexias de aplicación dos recursos didácticos
12. Avaliación……………………………………………………………………………………………………………………………36
1. Principios xerais
2. Procedementos e instrumentos de avaliación
3. Avaliación Inicial
4. Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º
13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación …………………………………………………………………….39
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 160
14. Medidas de atención á diversidade …………………………………………………………………………………………….41
15. Elementos transversais da materia no curso …………………………………………………………………………….42
16. Constancia de informar ao alumnado …………………………………………………………………………………….44
17. Alumnado coa materia de Debuxo Técnico de 1º BACH pendente ……………………………………………………..44
1. Unidades de contidos secuenciadas
2. Actividades de recuperación
3. Criterios de cualificación
18. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora …………………………………………………………………………………………….46
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 161
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 162
1. INTRODUCIÓN
Segundo indícase no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, o debuxo técnico ten como finalidade dotar ao alumno das competencias necesarias para poder comunicarse gráficamente con obxectividade. Esta función comunicativa, baseada nunha serie de convencións e normas consensuadas a escala nacional, comunitaria e internacional, permítenos expresar, transmitir, interpretar e comprender ideas ou proxectos dunha forma obxectiva e inequívoca.
O debuxo técnico, por tanto, faise imprescindible como medio de expresión e comunicación en calquera proceso de investigación ou proxecto tecnolóxico que se sirva dos aspectos visuais das ideas e das formas co obxectivo de visualizar e definir con exactitude o que se desexa deseñar e posteriormente producir.
O alumno debe adquirir competencias específicas nos dous niveis de comunicación do debuxo técnico como linguaxe universal: comprender e interpretar información e documentación codificada e representar ou elaborar documentos técnicos normalizados e comprensibles para o destinatarios.es necesario o coñecemento dun conxunto de convencións que están recogidasen as normas para o Debuxo Técnico, que se establecen nun ámbito nacional einternacional.
A materia favorece a capacidade de abstracción para a comprensión de numerosos trazados e convencións, o que a converte nunha valiosa axudaf ormativa de carácter xeral.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 163
Ao longo do segundo curso trabállanse as competencias básicas relacionadas co Debuxo Técnico como linguaxe universal. A tal fin, desenvólvense gradualmente e de forma interrelacionada tres grandes bloque de contidos: Xeometría e Debuxo Técnico, Sistemas de representación e Documentación Gráfica de Proxectos.
O carácter instrumental do debuxo técnico permite o traballo interdisciplinar con outras materias e a oriéntación dos alumnos cara a campos do coñecemento ou estudos superiores.
Convén destacar o papel cada vez máis importante das novas tecnoloxías na sociedade actual. Por elo, inclúese no currículo, non como contido, senón como unha ferramenta, o coñecemento das posibilidades dos programas de deseño asistido por computador.
2. DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 164
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 165
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados
3. OBXECTIVOS DO BACHARELATO
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 166
O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 167
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
4. OBXECTIVOS DO DEBUXO TÉCNICO
O ensino do debuxo técnico no bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
1. Utilizar adecuadamente e con certa destreza os instrumentos e a terminoloxía específica do debuxo técnico.
2. Valorar a importancia que ten o correcto acabado e presentación do debuxo no referido á diferenzación dos distintos trazos que o configuran, a exactitude dos mesmos e a limpeza e coidado do soporte.
3. Considerar o debuxo técnico como unha linguaxe obxectiva e universal, valorando a necesidade de coñecer a súa sintaxe para poder expresar e comprender a información.
4. Coñecer e comprender os principais fundamentos da xeometría métrica aplicada para resolver problemais de configuración de formas no plano.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 168
5. Comprender e empregar os sistemas de representación para resolver problemas xeométricos no espazo ou representar figuras tridimensionales no plano.
6. Valorar a universalidade da normalización no debuxo técnico e aplicar as principais normas UNE e ISO referidas á obtención, posición e anotación das vistas dun corpo.
7. Empregar o esbozo e a perspectiva a man alzada como medio de expresión gráfica e conseguir a destreza e a rapidez necesarias.
8. Planificar e reflexionar, de forma individual e colectiva, sobre o proceso de realización de calquera construcción xeométrica, relacionándose con outras persoas nas actividades colectivas con flexibilidade e responsabilidade.
9. Integrar os seus coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario.
10. Interesarse polas novas tecnoloxías e os programas de deseño, gozando coa súa utilización e valorando as súas posibilidades na realización de planos técnicos.
11. Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender).
12. Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos centíficos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como de afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender, sentido de iniciativa e emprendimiento).
13. Afianzar o espírito emprendedor con actividades de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
14. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural (conciencia e expresión cultural, competencias sociais e cívicas).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 169
5. COMPETENCIAS CRAVE
No preámbulo do Decreto 86/2015, indícase que en liña coa Recomendación 2006/962/CE do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, o novo modelo educativo debe de basearse na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe.
A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica.
As competencias, por tanto, se conceptualizan como un «saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. Para que a transferencia a distintos contextos sexa posible resulta indispensable unha comprensión do coñecemento presente nas competencias, e a vinculación deste coas habilidades prácticas ou destrezas que as integran.
A aprendizaxe por competencias favorece os propios procesos de aprendizaxe e a motivación por aprender, debido á forte interrelación entre os seus compoñentes: o concepto apréndese de forma conxunta ao procedemento de aprender o devandito concepto.
Adóptase a denominación de competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que «as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».
A efectos do presente decreto, as competencias do currículo serán as seguintes:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 170
a) Comunicación lingüística (CCL).
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).
c) Competencia dixita (CD).
d) Aprender a aprender (CAA).
e) Competencias sociais e cívicas (CSC).
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).
g) Conciencia e expresións culturais (CCEC).
Para unha adquisición eficaz dás competencias e a súa integración efectiva non currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.
As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 171
diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.
Tamén a materia facilita o desenvolvemento da competencia social e cívica. A expresión e creación no debuxo técnico estimula o traballo en equipo e proporciona situacións propicias a traballar o respecto, a tolerancia, a cooperación e a flexibilidade: contribúese á adquisición de habilidades sociais.
O tratamento da información e a competencia dixital ven enormemente favorecidas polos traballos propios da materia relacionados coa aplicación de recursos gráficos ou informáticos en función do debuxo que se queira realizar e das finalidades do mesmo. Supón utilizar programas que permitan realizar as operacións necesarias para levar a cabo un debuxo técnico desenvolvendo actitudes relacionadas co interese, por parte do alumno, para o seu uso autónomo e en grupo, así como a valoración de forma crítica e reflexiva da numerosa información dispoñible, o interese por utilizala como vehículo de comunicación, e, finalmente, a sensibilidade cara a un uso responsable e seguro.
O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 172
cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 173
6. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS
BLOQUE 1. Xeometría e Debuxo Técnico
Contidos Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencia
clave
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 174
TEMA 1:TRAZADOS NO
PLANO
TEMA 2: POTENCIA
TEMA 3: INVERSIÓN
TEMA 4: TANXENCIAS
B1.1. Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación das propiedades do arco capaz, dos eixes e centros radicais e/ou da transformación de circunferencias e rectas por inversión, indicando grafica-mente a construción auxiliar utilizada, os puntos de enlace e a relación entre os seus elementos.
DT2.B1.1.1. Identifica a estrutura xeométrica de obxectos industriais
ou arquitectónicos a partir da análise de plantas, alzados, perspectivas
ou fotografías, sinalando os seus elementos básicos e determinando as
principais relacións de proporcionalidade.
DT2.B1.1.2. Determina lugares xeométricos de aplicación ao debuxo
aplicando os conceptos de potencia ou inversión.
DT2.B1.1.3. Transforma por inversión figuras planas compostas por
puntos, rectas e circunferencias describindo as súas posibles
aplicacións á resolución de problemas xeométricos.
DT2.B1.1.4. Selecciona estratexias para a resolución de problemas
xeométricos complexos, analizando as posibles solucións e
transformándoos por analoxía noutros problemas máis sinxelos.
DT2.B1.1.5. Resolve problemas de tanxencias aplicando as
propiedades dos eixes e centros radicais, e indicando graficamente a
construción auxiliar utilizada, os puntos de enlace e a relación entre os
seus elementos.1.4. Comprende as relacións métricas dos ángulos da
circunferencia e o círculo, describindo as súas propiedades e
identificando as súas posibles aplicacións.
CCL
CMCCT
CAA
CSIEE
CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 175
TEMA 5:
CURVAS CÓNICAS
TEMA 6:
B1.2. Debuxar curvas cíclicas e cónicas e identificar os seus principais elementos, utilizando as súas propiedades fundamentais para resolver problemas de pertenza, tanxencia ou
DT2.B.1.2.1. Comprende a orixe das curvas cónicas e as relacións
métricas entre elementos, describe as súas propiedades e identifica as
súas aplicacións.
DT2.B1.2.2. Resolve problemas de pertenza, intersección e tanxencias
entre liñas rectas e curvas cónicas, aplicando as súas propiedades, e
xustifica o procedemento utilizado.
CCL
CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 176
CURVAS TÉCNICAS
incidencia
DT2.B1.2.3. Traza curvas cónicas logo de determinar os elementos
que as definen, tales como eixes, focos, directrices, tanxentes ou
asíntotas, resolvendo o seu trazado por puntos ou por homoloxía
respecto á circunferencia.
CSIEE
TEMA 7:
TRANSFORMACIÓNS
XEOMÉTRICAS
B1.3. Relacionar as transformacións homolóxicas coas súas aplicacións á xeometría plana e aos sistemas de representación, valorando a rapidez e a exactitude nos trazados que proporciona a súa utilización.
DT2.B1.3.1. Comprende as características das transformacións
homolóxicas, identifica os seus invariantes xeométricos e describe as
súas aplicacións.
DT2.B1.3.2. Aplica a homoloxía e a afinidade á resolución de
problemas xeométricos e á representación de formas planas.
DT2.B1.3.3. Deseña a partir dun bosquexo previo ou reproduce á
escala conveniente figuras planas complexas, e indica graficamente a
construción auxiliar utilizada.
CCL
CSIEE
CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 177
BLOQUE 2. Sistemas de representación
Contidos Criterios de avaliación
Estándares de aprendizaxe Competencia Clave
TEMA 8: SISTEMAS
DIÉDRICO I
B2.1. Valorar a importancia da elaboración de debuxos a man alzada para desenvolver a vi-sión espacial, analizando a posición relativa entre rectas, planos e superficies, identificando as súas relacións métricas para determinar o sistema de representación axeitado e a estratexia idónea que solucione os problemas de representación de corpos ou espazos tridimensionais.
DT2.B2.1.1. Comprende os fundamentos ou principios xeométricos
que condicionan o paralelismo e a perpendicularidade entre rectas e
planos, utilizando o sistema diédrico ou, de ser o caso, o sistema de
planos cotados como ferramenta base para resolver problemas de
pertenza, posición, mínimas distancias e verdadeira magnitude.
DT2.B2.1.2. Representa figuras planas contidas en planos paralelos,
perpendiculares ou oblicuos aos planos de proxección, trazando as
súas proxeccións diédricas.
DT2.B2.1.3. Determina a verdadeira magnitude de segmentos,
ángulos e figuras planas utilizando xiros, abatementos ou cambios de
plano en sistema diédrico e, de ser o caso, no sistema de planos
cotados.
DT2.B2.1.4. Representa o hexaedro ou cubo en calquera posición
respecto aos planos coordenados, o resto dos poliedros regulares,
prismas e pirámides en posicións favorables, coa axuda das súas
proxeccións diédricas, determinando partes vistas e ocultas.
CAA
CSIEE
CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 178
CSIE
TEMA 9:
B2.2. Representar poliedros regulares,
DT2.B2.2.1. Representa cilindros e conos de revolución aplicando
xiros ou cambios de plano para dispor as súas proxeccións diédricas
CMCCT
CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 179
SISTEMA DIÉDRICO II
pirámides, prismas, cilindros e conos mediante as sú-as proxeccións ortográficas, analizando as posicións singulares respecto aos planos de proxección, determinando as relacións métricas entre os seus elementos, as seccións planas principais e a verdadeira magnitude ou desenvolvemento das superficies que os conforman
en posición favorable para resolver problemas de medida.
DT2.B2.2.2. Determina a sección plana de corpos ou espazos
tridimensionais formados por superficies poliédricas, cilíndricas,
cónicas e/ou esféricas, debuxando as súas proxeccións diédricas e
obtendo a súa verdadeira magnitude.
DT2.B2.2.3. Acha a intersección entre liñas rectas e corpos
xeométricos coa axuda das súas proxeccións diédricas ou a súa
perspectiva, indicando o trazado auxiliar utilizado para a
determinación dos puntos de entrada e saída.
DT2.B2.2.4. Desenvolve superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas,
coa axuda das súas proxeccións diédricas, utilizando xiros,
abatementos ou cambios de plano para obter a verdadeira magnitude
das arestas e caras que as conforman.
CMCCT
CMCCT
CAA
TEMA 10:
SISTEMA AXONOMÉTRICO
ORTOGONAL
B2.3. Debuxar axonometrías de poliedros regulares, pirámides, prismas, cilindros e conos,
DT2.B2.3.1. Comprende os fundamentos da axonometría ortogonal,
clasificando a súa tipoloxía en función da orientación do triedro
fundamental, determinando o triángulo de trazas e calculando os
coeficientes de redución.
DT2.B2.3.2. Debuxa axonometrías de corpos ou espazos definidos
CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 180
dispondo a súa posición en función da importancia relativa das caras que se desexen amosar e/ou da conveniencia dos trazados necesarios, utilizando a axuda do abatemento de figuras planas situadas nos planos coordena-dos, calculando os coeficientes de redución e determinando as seccións planas principais.
polas súas vistas principais, dispondo a súa posición en función da
importancia relativa das caras que se desexen amosar e/ou da
conveniencia dos trazados necesarios.
DT2.B2.3.3. Determina a sección plana de corpos ou espazos
tridimensionais formados por superficies poliédricas, debuxando
isometrías ou perspectivas cabaleiras.
CCEC
CMCCT
BLOQUE 3. Documentación Gráfica de Proyectos
Contenidos Criterios de evaluación
Estándares de aprendizaxe
TEMA 11:
EL PROCESO DE DISEÑO Y
B3.1. Elaborar bosquexos, esbozos e planos necesarios para a definición dun proxecto sin-xelo
DT2.B3.1.1. Elabora e participa activamente en proxectos
cooperativos de construción xeométrica, aplicando estratexias propias
adecuadas á linguaxe do debuxo técnico.
DT2.B3.1.2. Identifica formas e medidas de obxectos industriais ou
CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 181
FABRICACIÓN
relacionado co deseño industrial ou arquitectónico, valorar a exactitude, a rapidez e a limpeza que proporciona a utilización de aplicacións informáticas, planificar de maneira con-xunta o seu desenvolvemento, revisar o avance dos traballos e asumir as tarefas encomendadas con responsabilidade.
arquitectónicos, a partir dos planos técnicos que os definen.
DT2.B3.1.3. Debuxa bosquexos a man alzada e esbozos cotados para
posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.
DT2.B3.1.4. Elabora esbozos de conxuntos e/ou pezas industriais ou
obxectos arquitectónicos, dispondo as vistas, os cortes e/ou as
seccións necesarias, tomando medidas directamente da realidade ou de
perspectivas a escala, elaborando bosquexos a man alzada para a
elaboración de debuxos cotados e planos de montaxe, instalación,
detalle ou fabricación, de acordo coa normativa de aplicación.
CMCCT
CCEC
CCEC
B3.2. Presentar de xeito
individual e colectivo os
bosquexos, os esbozos e
os planos necesarios
para a definición dun
proxecto sinxelo
relacionado co deseño
industrial ou
arquitectónico, valorar a
exactitude, a rapidez e a
DT2.B3.2.1. Comprende as posibilidades das aplicacións informáticas relacionadas co debuxo técnico, e valora a exactitude, a rapidez e a limpeza que proporciona a súa utilización.
DT2.B3.2.2. Representa obxectos industriais ou arquitectónicos coa axuda de programas de debuxo vectorial 2D, creando entidades, importando bloques de bibliotecas, editando obxectos e dispondo a información relacionada en capas diferenciadas pola súa utilidade.
CD
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 182
limpeza que
proporciona a
utilización de
aplicacións infor-
máticas, planificar de
maneira conxunta o seu
Desenvolve-mento,
revisar o avance dos
traballos e asumir as
tarefas encomendadas
con responsabilidade.
DT2.B3.2.3. Representa obxectos industriais ou arquitectónicos utilizando programas de creación de modelos en 3D, inserindo sólidos elementais, manipulándoos ata obter a forma buscada, importando modelos ou obxectos de galerías ou bibliotecas, incorporando texturas, seleccionando o encadramento, a iluminación e o punto de vista adecuado ao propósito buscado.
DT2.B3.2.4. Presenta os traballos de debuxo técnico utilizando recursos gráficos e informáticos, de xeito que estes sexan claros e limpos, e que respondan ao obxectivo para os que se realizaron.
CD
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 183
7. ORGANIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DOS CONTIDOS EN UNIDADES TÉMÁTICAS
Os bloques de contidos do Debuxo Técnico II son os reflectidos no decreto 86/2015 (currículo do Bacharelato) e as unidades temáticas correspóndense co Libro de Texto elixido polo Departamento (Debuxo Técnico II de editorial Donostiarra), son:
BLOQUE TEMÁTICO I: XEOMETRÍA E DEBUXO TÉCNICO
TEMA 1: TRAZADOS NOS PLANO
Trazados fundamentais no plano. Arco capaz. Ángulos relacionados coa circunferencia. Cuadrilátero inscriptible. Teorema do cateto e da altura.
TEMA 2: POTENCIA
Eixo radical e centro radical. Sección áurea. Rectángulo áureo.
TEMA 3: INVERSIÓN
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 184
TEMA 4: TANXENCIAS
Tangencias como aplicación dos conceptos de potencia e investimento.
TEMA 5: CURVAS CÓNICAS
A elipse. A hipérbola e a parábola. Definición e trazado. Tangencias e puntos de intersección cunha recta. Outros problemas de cónicas.
TEMA 6: CURVAS TÉCNICAS
Curvas cíclicas. Cicloide. Epicicloide. Hipocicloide. Pericicloide. Evolvente da circunferencia.
TEMA 7: TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS
Homología e afinidade
BLOQUE TEMÁTICO II: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN
TEMA 8: SISTEMA DIÉDRICO I
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 185
Abatementos, cambios de planos, xiros e ángulos. Verdadeiras magnitudes superficiais e angulares.
TEMA 9: SISTEMA DIÉDRICO II
Representación dos poliedros regulares. Representación de superficies poliédricas e de revolución. Seccións planas. Intersección cunha recta. Desenvolvementos e transformadas
TEMA 10: SISTEMA AXONOMÉTRICO ORTOGONAL
Escala isométrica. Perspectiva isométrica da circunferencia. Representación de corpos poliédricos e de revolución. Seccións planas. Intersección cunha recta. Relación do sistema axonométrico co diédrico
BLOQUE TEMÁTICO III: DOCUMENTACIÓN GRÁFICA DE PROXECTOS
TEMA 11: O PROCESO DE DESEÑO E FABRICACIÓN
Perspectiva histórica e situación actual. O proxecto
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 186
TEMA 12: PLANOS TÉCNICOS
Tipos de planos na representación gráfica
TEMA 13: NORMALIZACIÓN
Ampliación de anotación
TEMA 14: ROSCAS
Representación gráfica e anotación
TEMA 15: ELEMENTOS NORMALIZADOS
TEMA 16: PROXECTOS DE MECANISMOS
TEMA 17: TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E A COMUNICACIÓN
Debuxo vectorial en 2D e 3D
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 187
8. TRASLACIÓN DE CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AS UNIDADES TEMÁTICAS PARA A AULA, TEMPORALIZADAS, CON DEFINICIÓN UNITARIA DE CONTIDOS, DE OBXECTIVOS ESPECÍFICOS DA MATERIA, DE INDICADORES MÍNIMOS DE LOGRO E DE PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.
8.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE CONTIDOS.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás unidades.
·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias (caderno, portafolio, láminas, bosquexos,
proxectos, etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude, etc.)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 188
colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
i7. Proxectos persoais ou grupales.
i8. Elaboracións multimedia.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidade/bloque será a suma das
media das notas cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
8.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 189
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-10).
8.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados”
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 190
(Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de casos, etc.)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 191
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións (retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 192
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
8.4 SECUENCIACIÓN E DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS DE AULA
UNIDADE 1. TRAZADOS NO PLANO 5 s
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 193
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Elementos xeométricos no plano.
Arco capaz. Aplicacións do arco capaz.
Ángulos relacionados coa circunferencia.
Coñecer e resolver diversos trazados xeométricos no plano.
Comprender o concepto de arco capaz e aplicalo á resolución de problemas xeométricos.
Coñecer e identificar os diversos ángulos relacionados coa circunferencia.
Resolver problemas de construción gráfica de relacións proporcionais de segmentos.
Coñecer e aplicar os procedementos de construción gráfica de figuras semellantes.
Realizar, utilizando escuadra e cartabón e compás, diversos trazados xeométricos no plano.
Aplicar os coñecementos do arco capaz á resolución de problemas xeométricos.
Distinguir e comprender os diversos ángulos relacionados coa circunferencia.
Determinar gráficamente
S
S
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 194
relacións proporcionais de segmentos.
Utilizar con destreza e precisión os procedementos de construción de figuras semellantes.
S
P1
UNIDADE 2. POTENCIA 5 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Potencia dun punto respecto dunha circunferencia.
Eixo radical de
Comprender o concepto de potencia dun punto respecto dunha
Determinar lugares xeométricos (eixo radical e centro radical) aplicando o concepto de potencia.
S
P1
P2
P3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 195
dúas circunferencias..
Circunferencias coaxiales.
Centro radical de tres circunferencias.
Sección áurea dun segmento.
Rectángulo áureo.
circunferencia e coñecer as súas aplicacións.
Relacionar o concepto de eixo e centro radical como aplicación do concepto de potencia.
Apreciar e valorar a sección áurea dun segmento e o rectángulo áureo como base e instrumentos no deseño
Obter gráficamente o segmento áureo doutro dado e o rectángulo áureo.
Avaliar a importancia da sección áurea e o rectángulo áureo como base e instrumentos no deseño.
S
S
P4
I2
I3
I4
I5
I6
UNIDADE 3. INVERSIÓN 4 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 196
Investimento. Definición e tipos.
Elementos e figuras dobres nun investimento.
Rectas antiparalelas.
Determinación do inverso dun punto dado.
Figura inversa dunha recta.
Figura inversa dunha circunferencia que non pasa polo centro de investimento.
Comprender e coñecer o concepto de investimento, os seus tipos, elementos e figuras dobres.
Resolver problemas de elementos e figuras inversas.
Coñecer a importacia desta trasformación xeométrica para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos.
Comprender o concepto de inversión
Coñecer os tipos de inversión, os elementos da mesma e as figuras dobres.
Transformar por inversión figuras planas compostas por puntos, rectas e circunferencias describindo as súas posibles aplicacións á resolución de problemas xeométricos.
S
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
I6
UNIDADE 4. TANXENCIAS 6 s
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 197
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Resolución de tanxencias aplicando o concepto de potencia.
Resolución de tanxencias aplicando o concepto de inversión.
Resolver problemas de tanxencias aplicando o concepto de potencia.
Resolver problemas de tanxencias aplicando o concepto de inversión.
Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación das propiedades dos eixos e centros radicais.
Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación da trasformación de circunferencias e rectas por inversión.
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 198
UNIDADE 5. CURVAS CÓNICAS 6 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
A elipse. Definición, elementos e propiedades máis importantes.
Construción da elipse.
Tanxentes á elipse.
Puntos de intersección dunha recta cunha elipse.
A hipérbola. Definición, elementos e propiedades máis
Adquirir o concepto de elipse, hipérbola e parábola..
Coñecer os elementos e propiedades máis importantes das curvas cónicas..
Aprender a construír as curvas cónicas a partir duns datos nos casos máis comúns.
Determinar rectas tangentes ás curvas cónicas e puntos de intersección destas con
Distinguir os diferentes tipos de curvas cónicas.
Comprender a orixe das curvas cónicas e as relacións métricas entre elementos.
Debuxar curvas cónicas determinando previamente os elementos que as definen.
Resolver problemas de
S
S
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 199
importantes.
Construción da hipérbola.
Tanxentes á hipérbola.
Puntos de intersección dunha recta cunha hipérbola.
A parábola. Definición, elementos e propiedades máis importantes.
Construción da parábola.
Tanxentes á parábola.
Puntos de intersección dunha recta cunha
rectas. pertenza, intersección e tanxencias entre liñas rectas e curvas cónicas, aplicando as súas propiedades.
.
S
S
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 200
parábola.
UNIDADE 6. CURVAS TÉCNICAS 4 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación /
Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
A cicloide.
A epicicloide.
A hipocicloide.
A pericicloide.
Evolvente dunha circunferencia.
Coñecer a forma destas curvas, a súa xeración e as súas aplicacións.
Adquirir destreza no trazado destas curvas técnicas.
Identificar a forma de cada unha das curvas técnicas.
Comprender a formación das curvas cíclicas.
Debuxar as curvas cíclicas, identificando os seus principais elementos..
S
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 201
I6
UNIDADE 7. TRANSFORMACIÓNS
XEOMÉTRICAS
5 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación /
Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Homoloxía plana.
Elementos dobres nunha homoloxía plana.
Rectas límites.
Datos necesarios
Comprender en que consisten os movementos no plano (homoloxía e afinidade). Aprender a construír estas trasformacións.
Coñecer e valorar as aplicacións que teñen as
Comprender as características das transformacións xeométricas de homoloxía e afinidade.
Debuxar, tendo en conta as condicións que se deben cumprir, cada unha destas
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 202
para definir unha homoloxía.
Homoloxías de condicións especiais.
Afinidade.
Datos que definen unha afinidade.
Afinidade entre circunferencia e elipse.
trasformacións xeométricas (homoloxía e afinidade) na xeometría plana e nos sistemas de representación.
transformacións.
Aplicar a homoloxía e a afinidade á resolución de problemas xeométricos e á representación de formas planas..
S
I4
I5
I6
UNIDADE 8. SISTEMA DIÉDRICO I 16 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación
/ Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Repaso Repasar os Resolver problemas S P1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 203
conceptos do 1º curso BAC
Abatementos.
Aplicación dos abatementos aos problemas de verdadeiras magnitudes lineais e de figuras planas.
Proxeccións de figuras situadas en planos.
Cambios de planos.
Exercicios de cambios de planos.
Xiros.
contidos de SD da materia correspondente ao 1º curso de BAC
Coñecer os métodos que emprega o sistema diédrico (abatementos, cambios de plano e xiros) para determinar a verdadeira magnitude de segmentos e figuras planas.
Solucionar problemas de determinación de verdadeiras magnitudes de figuras planas.
básicos de puntos, rectas, planos, interseccións, perpendicularidade, paralelismo e distancias.
Comprender os fundamentos ou principios xeométricos que condicionan o paralelismo e a perpendicularidad entre rectas e planos.
Determinar a verdadeira magnitude de segmentos, ángulos e figuras planas utilizando xiros, abatementos ou cambios de plano.
S
S
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 204
Exercicios de xiros.
Ángulos.
Exercicios de ángulos.
UNIDADE 9. SISTEMA DIÉDRICO II 16 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Representación diédrica de corpos xeométricos.
Representación de poliedros.
Representación
Coñecer e comprender a representación no sistema diédrico de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos e esferas.
Representar poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos mediante as súas proxeccións ortográficas, analizando as posicións singulares
S
P1
P2
P3
P4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 205
dunha superficie prismática e dunha piramidal, Representación da superficie cónica.
Representación da superficie cilíndrica.
Representación da esfera.
Representación do touro.
Representación de corpos.
Seccións planas de corpos.
Seccións planas do prisma, da pirámide, do cono, do cilindro, da esfera e do touro.
Puntos de intersección dunha recta cunha superficie prismática, cunha pirámide, cunha superficie cónica,
Determinar a sección plana de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros, conos e esferas e a verdadeira magnitude ou desenvolvemento das superficies que os conforman.
Obter os puntos de intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.
Debuxar o desenvolvemento de superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas.
respecto dos planos de proxección, determinando as relacións métricas entre os seus elementos,
Determinar a sección plana de corpos ou espazos tridimensionales formados por superficies poliédricas, cilíndricas, cónicas e/ou esféricas, debuxando as súas proxeccións diédricas e obtendo a súa verdadeira magnitude.
Achar a intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.
Desenvolver
S
S
I2
I3
I4
I5
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 206
cunha superficie cilíndrica e cunha esfera.
Desenvolvementos dos poliedros regulares e de corpos poliédricos.
Desenvolvemento da superficie prismática, da superficie piramidal, da superficie cónica e da superficie cilíndrica
superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas.
S
UNIDADE 10. SISTEMA AXONOMÉTRICO
ORTOGONAL
10 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Escala isométrica. Coñecer os fundamentos do
Comprender os fundamentos do
S P1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 207
Perspectiva axonométrica isométrica da circunferencia.
Perspectiva axonométrica de corpos xeométricos.
Seccións planas de corpos en perspectiva axonométrica.
Puntos de intersección dunha recta cun corpo, cun prisma, cunha pirámide, cun cono e cun cilindro.
sistema axonométrico.
Coñecer o procedemento para a construción da escala isométrica, a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema isométrico.
Debuxar o óvalo isométrico como representación simplificada de formas circulares.
.
Realizar perspectivas isométricas de formas tridimensionales a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións
sistema axonométrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.
Debuxar axonometrías de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos.
Determinar a sección plana de corpos ou espazos tridimensionales formados por superficies poliédricas.
Achar a intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.
S
S
S
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
I6
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 208
Relación do sistema axonométrico co diédrico.
ortogonales.
Determinar a sección plana de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos.
Obter os puntos de intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.
UNIDADE 11. O PROCESO DE DESEÑO E
FABRICACIÓN
4 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
Mínimos Inst aval
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 209
avaliación / Referentes R.A.
Perspectiva histórica e situación actual.
O proceso de deseño e desenvolvemento industrial na actualidade.
Fases do proceso de deseño industrial.
O proceso de deseño e desenvolvemento arquitectónico na actualidade.
O proxecto. Tipos de proxectos.
Fases dun proxecto.
Documentos básicos dun proxecto técnico.
Coñecer e valorar a evolución do proceso de deseño e fabricación e a súa situación actual..
Identificar as fases do proceso de deseño industrial.
Coñecer e distinguir os. tipos de proxectos, as súas fases de elaboración e os documentos básicos que o compoñen.
Identificar e apreciar a evolución do proceso de deseño e fabricación e a súa situación actual.
Recoñecer as fases do proceso de deseño industrial.
Recoñecer os. tipos de proxectos, as súas fases de elaboración e os documentos básicos que o compoñen..
S
S
S
P1
P2
P3
P4
P5
P6
I2
I3
I4
I5
I6
I7
I8
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 210
UNIDADE 12. PLANOS TÉCNICOS 3 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Planos na industria mecánica.
Planos de arquitectura e construción. Vocabulario. UNE 1-130.
Coñecer os principais tipos de planos que se utilizan tanto no campo da industria como no da arquitectura e o da construción.
Identifica formas e medidas de obxectos industriais ou arquitectónicos, a partir dos planos técnicos que os definen
Recoñecer e utilizar os principais tipos de planos que se usan tanto no campo da
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 211
industria como no da arquitectura e o da construción.
I4
I5
UNIDADE 13. NORMALIZACIÓN 3 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Xeneralidades sobre acotación.
Acotacións particulares.
Coñecer as clases de cotas e os criterios para a súa elección.
Valorar a importancia da anotación nun
Analizar planos acoutados e identificar a súa correcta realización.
Acoutar pezas industriais sinxelas
S
S
P1
P2
P3
P4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 212
Clases de cotas segundo a función da peza.
Criterios para a elección das cotas.
Lugar de colocación das cotas.
Acotación nos planos de arquitectura.
plano industrial ou arquitectónico.
colocando, de acordo á norma, as cotas necesarias para a súa correcta definición.
Debuxar bosquexos a man alzada e esbozos acoutados para posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.
S
I2
I3
I4
I5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 213
UNIDADE 14. ROSCAS 4 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación /
Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Clasificación das roscas.
Representación das roscas.
Acotación das roscas.
Coñecer os tipos de roscas.
Representar roscas e acoutalas.
Identificar os diferentes tipos de roscas.
Representar e acoutar segundo normas os diferentes tipos de roscas.
S
S
P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 214
UNIDADE 15. ELEMENTOS
NORMALIZADOS
4 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación /
Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Elementos de suxeición.
Elementos de retención e seguridade
Elementos de posicionamento.
Elementos de acumulación de enerxía.
Coñecer diferentes elementos que se atopan no mercado e empréganse en moitos mecanismos.
Recoñecer e representar diferentes elementos que se atopan no mercado e empréganse en moitos mecanismos.
S P1
P2
P3
P4
I2
I3
I4
I5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 215
UNIDADE 16. PROXECTOS DE
MECANISMOS
8 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
Cuestións que condicionan o deseño de utillajes.
Representación dos utillajes.
Dispositivos dos utillajes.
Presentar os bosquexos, esbozos acoutados e planos necesarios para a definición dun proxecto sinxelo relacionado co deseño industrial.
Interpretar e debuxar esbozo de conxuntos e/ou pezas industriais.
Debuxar bosquexos a man alzada e esbozos acoutados para posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.
Elaborar esbozo de conxuntos e/ou pezas industriais, dispoñendo as vistas, cortes e/ou seccións necesarias, tomando medidas directamente da realidade ou de perspectivas a escala, elaborando
S
S
P1
P2
P3
P4
P5
P6
I2
I3
I4
I5
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 216
bosquexos a man alzada para a elaboración de debuxos acoutados e planos de montaxe, instalación, detalle ou fabricación, de acordo á normativa de aplicación.
I7
UNIDADE 17. TECNOLOXÍAS DA
INFORMACIÓN E DA COMUNICACIÓN
8 s
Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de
avaliación / Referentes R.A.
Mínimos Inst aval
A imaxe vectorial.
Presentar de forma individual e colectiva os bosquexos,
Representar obxectos industriais ou arquitectónicos
S
P1
P2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 217
Técnicas informáticas de deseño vectorial.
Aplicacións informáticas relacionadas co debuxo técnico.
O debuxo vectorial 2D.
Conceptos básicos dun sistema CAD 2D.
Deseño vectorial 2D:QCAD.
esbozos e planos necesarios para a definición dun proxecto sinxelo relacionado co deseño industrial ou arquitectónico, valorando a exactitude, rapidez e limpeza que proporciona a utilización de aplicacións informáticas, planificando de maneira conxunta o seu desenvolvemento, revisando o avance dos traballos e asumindo as tarefas encomendadas con responsabilidade.
Comprender as posibilidades das aplicacións informáticas relacionadas co Debuxo técnico, valorando a exactitude, rapidez e limpeza que proporciona a súa utilización.
coa axuda de programas de debuxo vectorial 2D, creando entidades, importando bloques de bibliotecas, editando obxectos e dispoñendo a información relacionada en capas diferenciadas pola súa utilidade.
Representar obxectos industriais ou arquitectónicos utilizando programas de creación de modelos en 3D, inserindo sólidos elementais, manipulándoos ata obter a forma buscada, importando modelos ou obxectos de galerías ou bibliotecas, incorporando texturas,
S
P3
P4
P5
P6
I2
I3
I4
I5
I7
I8
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 218
O debuxo vectorial 3D.
Deseño 3D:SketchUp.
Deseño 3D:AutoCAD..
seleccionando o encadre, a iluminación e o punto de vista idóneo ao propósito buscado.
Presentar os traballos de Debuxo técnico utilizando recursos gráficos e informáticos, de forma que estes sexan claros, limpos e respondan o obxectivo para os que foron realizados.
S
9. COMPETENCIAS QUE SE TRABALLAN NAS UNIDADES TEMÁTICAS
Unidades
temáticas
Competencias en cada unha das
unidades temáticas
UT. 1 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 219
Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 2 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.3 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 4 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 5 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 6 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.7 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT.8 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 220
Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 9 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 10 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 11
Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia dixital Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 12
Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 13 Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 14 Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 221
UT. 15 Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 16
Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
UT. 17
Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia dixital Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía
10. ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS
Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 222
A materia de Debuxo Técnico estúdase nos dous cursos do bacharelato.
O desenvolvemento dos catro grandes bloques de que consta esta materia (xeometría e debuxo técnico; sistemas de representación; normalización e documentación gráfica de proxectos) obríganos a dar unha serie de orientacións metodolóxicas que axuden ao profesor nas súas clases teóricas e prácticas.
Como é lóxico, darase liberdade ao profesor para que, co seu mellor criterio, introduza as variantes que estime pertinentes nas orientacións metodolóxicas que aquí se desenvolven. En cada unidade temática, para non facela exhaustiva, tivemos que tomar decisións sobre se incluír ou non unha determinada materia, sempre pensando que co exposto sería suficiente para crear un cimento firme que sirva de base a estudos superiores. Por elo, o profesor, á vista do tempo dispoñible, do desenvolvemento do curso e do nivel do seu alumnado, pode introducir esas variantes que indicamos, no sentido de reforzar algún tema ou simplificar outros. O mesmo debemos indicar en canto ao desenvolvemento das actividades; que quedarán definidas, garantindo o cumplimento dos mínimos dos estándares de aprendizaxe, pola contorna e as características de cada grupo.
Tratándose dunha materia propia dunha modalidade hai que pensar que, cos coñecementos recibidos, o alumno adquire unha formación máis especializada que o prepara e orienta cara a estudos posteriores ou cara a unha actividade profesional.
A metodoloxía para seguir fundamentarase na idea principal de que o debuxo técnico debe capacitar para o coñecemento da linguaxe gráfica empregado polas distintas especialidades industriais, tanto nos seus aspectos de lectura e interpretación como no de expresión de ideas tecnolóxicas ou científicas.
Tendo en conta que o debuxo técnico debe ser eminentemente activo, á explicación teórica da asignatura seguirá a realización de exercicios, problemas e actividades que poñan ao alumno en situación de aplicación dos coñecementos adquiridos.
Aconséllase, se iso é posible, a utilización máxima de medios audiovisuais en orde a conseguir a maior eficiencia docente, claridade de exposición e aforro considerable de tempo.
Tamén se recomenda a utilización de modelos reais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 223
Profesionalmente, no futuro, o técnico utilizará o debuxo técnico como ferramenta e medio, polo que non precisa dun singular adestramento instrumental, propio de profesionais especializados. Con todo, aínda que a aprendizaxe de certos aspectos do debuxo técnico apóiase en execucións prácticas, como vistas necesarias, anotación, etc., noutro aspecto do mesmo, como representación de elementos normalizados, é posible a súa identificación sobre planos xa executados, co que non se xustifica o seu debuxo de forma illada para aprender a súa representación convencional.
En xeral, e para aproveitar ao máximo o número de horas lectivas do curso, as actividades deben distribuírse mediante traballos a limpo e resolucións a man alzada. Sen dúbida, convén que o alumno adquira soltura con todos os instrumentos e a rapidez e precisión necesarias; por elo, polo menos unha terceira parte dos seus traballos deberá realizalos cos instrumentos. Con todo, o repaso de moitas construcións e certo tipo de problemas xeométricos e de descritiva pode facelos a man alzada co portaminas. Este sistema de aprendizaxe, que aparentemente non ten importancia, supón para o alumno un aforro de tempo moi estimable que pode dedicar a ampliar o número de actividades. Esta metodoloxía, aplicada ao longo de moitos anos no ensino do debuxo técnico, recomendámola de forma especial polos froitos que produce. O alumno emprega menos tiempo e sobre todo “solta a súa man” e consegue facer correctamente esbozo, perspectivas, esquemas e deseños.
11. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
11.1 MATERIAIS
Libro de texto: DIBUJO TÉCNICO II (LOMCE). Editorial Donostiarra.
Materiais de traballo alumno:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 224
Portaminas 0,5/0,7, lapis HB, lapis 3H, goma de borrar lapis, goma para tinta, sacapuntas, compás con adaptador, regla graduada 20 cm, escuadra e cartabón, goniómetro (transportador de ángulos), cartafol de arquivo de traballos (tamaño A3) persoais, plantillas de curvas, papel milimetrado A4/A3, papel vexetal A4/A3.
Materiais do profesor:
Pizarra tradicional
Computador de aula e proxector multimedia con pantalla.
Software de apoio ao debuxo técnico (se é posible GNU).
Libros dixitais.
11.2 ESTRATEXIAS PARA APLICACIÓN DOS RECURSOS DIDÁCTICOS
A formulación da programación do curso baséase no desenvolvemento dos contidos de forma lineal, partindo de construcións sinxelas para chegar a outras máis complexas, e a súa posterior aplicación, obtendo de forma razoada as solución gráficas correspondentes.
A partir da exposición dos contidos, apoiándose na pizarra e noutros medios como o ordenador e cañón de proxeción, os alumnos resolverán os exercicios e problemas propostos, coa maior exactitude, fomentando o traballo autónomo do alumno, propoñendo
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 225
casos similares aos realizados, para potenciar a investigación e o razoamento. Para iso aplicaranse métodos de análise e síntese partindo do problema resolto. Os contidos están distribuídos en tres bloques: Xeometría e Debuxo Técnico, Sistemas de Representación e Documentación Gráfica de Proxectos . Comezarase polo desenvolvemento da xeometría plana posto que coñecen os conceptos básicos e co fin de exercitarse na resolución de problemas xeométricos e na súa conexión con aplicación prácticas deos mesmos. Mensualmente intentarase dedicar unha/dúas horas, nunha aula de informática, a desenvolver algúns dos contidos da materia utilizando como ferramenta un programa de deseño asistido por ordenador como o AUTOCAD, servindo ao mesmo tempo aos alumnos como estímulo e complemento na súa formación.
Paralelamente realizaranse outras actividades de aplicación práctica dos contidos aprendidos, referidas ao campo do deseño (industrial, arquitectónico, gráfico...), onde se aplicarán as Técnicas Gráficas correspondentes. Para iso as unidades didácticas referentes a Sistemas de Representación e Documentación Gráfica de Proxectos desenvolveranse ao longo de todo o curso, realizando distintas láminas e exercicios onde variará o grao de dificultade e visualizando e analizando documentación gráfica de proxectos reais.
12. AVALIACIÓNS
12.1 Principios xerais
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato nas avaliacións continua e final da materia de Debuxo Técnico II, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do apartado 8 deste documento.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 226
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o portafolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.
12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 8.1)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 227
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 228
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
12.3 Avaliación Inicial
Para a avaliación inicial do alumnado realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, referidos ao coñecemento de conceptos xeométricos básicos (punto, recta, plano, perpendicularidade e paraleleismo, ángulos, polígonos, tanxencias, vistas) e a procedementos de elaboración de debuxo lineal cos instrumentos habituais do tableiro de debuxo (lapis, compás, escadra e cartabón, etc.), para poder axustar a programación aos distintos niveis cos que nos encontremos na aula.
12.4 Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH
Para acreditar os coñecementos previos do alumnado que non cursou 1º de Debuxo Técnico de BACH e quere acceder a cursar 2º de Debuxo Técnico BAC, realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, que contemplen os índicadores mínimos da materia en 1º, DT; a superación da proba facultará para o acceso ao Debuxo Técnico II do Bacharelato.
Do mesmo xeito, o alumnado que cursara a materia de libre configuración deste IES denominada Introducción ao Deseño Asistido por Ordenador I, e que obtivese unha nota media igual ou superior ao 7, recoñeceráselle, tamén, a acreditación de coñecementos de Debuxo Técnico I para acceder ao Debuxo Técnico II.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 229
13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará ao final de cada avaliación.
2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliarase coa media (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fose o caso) dos exercicios encargados polo/a profesor/a, tantos os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competencias, deberán realizarse na aula (coas excepcións das tarefas para a casa que o profesor indique) e entregaranse nas datas fixadas.
A demora non xustificada na entrega suporá a non avaliación do exeercicio, que no caso das láminas que sirven como método de aprendizaxe pode ser revisada ou correxida, pero contabilizará como non entregada no cómputo total. Se fose o caso de faltas xustificadas, só teranse en conta as entregadas para facer a media.
E puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 230
Resolución dos exercicios (inclúe nomenclatura, acotacións, explicacións, enunciados, identificación de procedimentos e solucións)
70%
Presentación e participación (grosores normalizados, tipos de liñas, rotulacións, distribución do espazo, limpeza, atención, participación, colaboración, etc.)
30%
3. A participación e colaboración, o compromiso coa formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., aos que fai referencia a ponderación anterior, avaliaranse mediante a observación directa do alumno/a; de dita observación quedará constancia no caderno do profesor.
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte:
Probas obxectivas 70%
Traballos teórico-prácticos 30%
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 231
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.
RECUPERACIÓN
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos complementarios (láminas de avaliación suspensas e/outras láminas de reforzo) para preparar a parte da materia na que non se acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase unha proba teórica ou teórico- práctica que supón o 100% dunha nova nota de calificación do alumno.
Para a avaliación extraordinaria de setembro, recomendarase ao alumnado que non supere a ordinaria de xuño a realización como práctica dos traballos propostos polo profesor/a. a avaliación consistirá nunha proba conceptual e procedimental, con contidos extraídos da programación da asignatura, dos traballados nas tres avaliacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 232
14. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e dos obxectivos do curso.
Ás dúas ferramentas básicas de atención á diversidade desde o Departamento van a ser:
Programa de reforzo. Dirixido a aquel alumnado que promocione ao segundo curso sen superar a materia de Debuxo Técnico I, de 1º de bacharelato. O devandito programa será organizado polo Departamento de maneira personalizada para cada alumno/a afectado/a.
Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.
As estratexias didácticas que rexerán a atención á diversidade serán:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 233
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e material de autoestudio TIC.
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria (dependendo de dispoñibilidade horaria).
5) Ampliación de prazos de entrega.
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/as especialistas do Departamento de Orientación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 234
5. ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO
EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL
A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.
Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.
EDUCACIÓN PARA A PAZ
Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 235
universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.
EDUCACIÓN NON SEXISTA
Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.
Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.
EDUCACIÓN AMBIENTAL
Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.
EDUCACIÓN PARA A SAÚDE
O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e social.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 236
Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.
Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.
EDUCACIÓN VIAL
Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.
Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.
É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.
EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR
A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.
Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos seus dereitos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 237
Iso require que os educandos poidan:
- Coñecer os procesos de produción, mantemento e distribución de bens de consumo.
- Desenvolverse intelixentemente en situacións adquisitivas.
- Recoñecer as vantaxes de asociarse para defender os propios dereitos.
A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos desta transversalidade.
55* 16. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos esixibles.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 238
• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase dos resultados dos traballos e probas.
56* 17. ALUMNADO COA MATERIA DE DT 1º - BACH PENDENTE
17.1 UNIDADES SECUENCIADAS DE CONTIDOS
Unidade 1,2,3 e 4 :
Trazados fundamentais no plano. Igualdade.
Semellanza. Escalas. Polígonos
Unidade 5:
Transformacións xeométricas
Unidade 6:
Tanxencias
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 239
Unidade 7:
Curvas técnicas
Unidade 8:
Curvas cónicas
Unidade 9,10:
Sistema Diédrico I
Unidade 11:
Sistema diédrico II
Unidade 12:
Sistema axonométrico
Unidade 13:
Perspectiva cabaleira
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 240
Unidade 14:
Normalización
Unidade 15:
Vistas, cortes e seccións
Unidade 16:
Acoutación
17.2 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN
Proporanse láminas con exercicios de repaso para preparar os exámenes de pendentes.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 241
17.3 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
Probas obxectivas ( dous parciais) 50% + 50%
Se o/a alumno/a no aproba a materia coa media dos dous exámenes de pendentes, deberá de efectuar un exámen final (maio) no que a nota acadada será o 100% da nota.
57* 18. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.
Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 242
Idoneidade de contidos
Adecuación na definición dos estándares
Axuste de temporalización
Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación
Propostas de reforzo e recuperación
Atención á diversidade
De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 243
58* Fundamentos da Arte I 1º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 244
Fundamentos da Arte I
1º Bacharelato
Coordinador : Jesús Basterrechea López Profesor da materia: Manuel Amable Romero Perez
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 245
ÍNDICE
35. Introdución e contextualización ................................................................................................................................................ 5
36. Definicións LOMCE .................................................................................................................................................................. 6
37. Competencias Educativas do Curriculo .................................................................................................................................... 7
38. Obxectivos Curriculares do Bacharelato ................................................................................................................................. 8
39. Estructuración da Materia ........................................................................................................................................................ 9
40. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños ............................................................................................................... 10
41. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e temporalización ............................................................................................................................ 12
1. Procedementos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe
2. Valoración dos indicadores de logro para os estándares de aprendizaxe
3. Rúbricas de aprendizaxe
4. Determinacións das unidades temáticas
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 246
42. Metodoloxía ........................................................................................................................................................................... 43
1. Agrupamentos
2. Tempos
3. Estratexias metodolóxicas
43. Secuenciación ........................................................................................................................................................................ 44
44. Recursos e materiais ............................................................................................................................................................. 45
1. Espazos
2. Outros recursos
45. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade ............................................................................................................. 45
46. Avaliación ............................................................................................................................................................................... 46
1. Principios xerais
2. Procedementos e instrumentos de avaliación
3. Avaliación Inicial
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 247
47. Criterios de cualificación e medidas de recuperación ............................................................................................................. 48
48. Elementos transversais .......................................................................................................................................................... 50
49. Constancia de informar ao alumnado ..................................................................................................................................... 51
50. Alumnado coa materia de Fundamentos da Arte I de 1º BACH pendente de cursos anteriores ............................................. 51
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1. INTRODUCCIÓN - FUNDAMENTOS DA ARTE 1 BAC A materia de Fundamentos da Arte pretende proporcionar ao/á estudante unha visión de conxunto dalgúns dos fitos máis sobresalientes das
disciplinas relacionadas coas artes plásticas, audiovisuais e musicais, e coa danza, así como as artes decorativas, a vestimenta, etc. Recolle
as principais manifestacións artísticas e culturais desenvolvidas desde a Antigüidade ata os nosos días, así como as ideas que as promoveron,
a súa linguaxe artística e os/as artistas máis sobresalientes de cada época. Con ela trátase de transcender o estudo da historia da arte como
simple sucesión de fases ou historicismos, para chegar á comprensión profunda da atmosfera cultural, estética e social imperante en cada
época, que determina a produción artística resultante e a intencionalidade dos/das creadores/as fronte ás súas obras.
A través do estudo das manifestacións artísticas do ser humano preténdese que o alumnado afonde nun modo de coñecemento do mundo non
discursivo e, xa que logo, non baseado en ámbitos de investigación que procedan unicamente de métodos sistemáticos, racionais e
proposicionais.
O devandito suposto pode resultar contraditorio coa forte sistematización da materia coa que estamos a tratar. Porén, cremos que resulta útil
para simplificar a complexa tarefa de abordar o que é a arte e cales son os seus elementos fundamentais, sobre todo en alumnos e alumnas
que empezan a súa formación neste campo dentro do sistema educativo. Tratarase de que o/a estudante consiga comprender as creacións
artísticas e culturais que o/a rodean estudando
a súa orixe, a idea de partida, e relacionándoas co tempo en que se crearon, así como a súa plasmación como obra creativa a través das
formas e as técnicas da disciplina de que se trate.
Daquela, na docencia desta materia combinaranse polo menos tres parámetros fundamentais: as explicacións sobre a arte a partir da súa orixe
como idea conceptual, o tratamento formal co que o/a artista traballou a idea, e os condicionantes históricos, sociais e empresariais que a
rodean. O desenvolvemento cronolóxico da creación artística deberá ser parte fundamental da organización dos contidos ao longo dos dous
anos de impartición, tendo presente que a base esencial desta materia é de contido plástico, máis que de contido histórico. Será tarefa do/da
docente combinar ambos os dous, de xeito que o/a alumno/a obteña unha visión global e interrelacionada das obras de arte.
O obxectivo final da materia de Fundamentos da Arte é o de fomentar a capacidade de análise, xuízo e crítica persoal do alumnado, así como
contribuír á súa formación como futuro/a artista e creador/a plástico/a.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
2. DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas
educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de
ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a
realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das
etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira
consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados
3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicas innovadoras. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias crave do currículo son as seguintes:
Comunicación lingüística (CL).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
Competencia dixital (CD).
Aprender a aprender (AA).
Competencias sociais e cívicas (SC).
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
Conciencia e expresións culturais (CEC).
4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente. k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. 5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:
Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.
Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto; Mesopotamia e Persia; China
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia
Bloque 4. O imperio occidental: Roma
Bloque 5. A arte prerrománica
Bloque 6. O Románico, arte europea
Bloque 7. O Gótico
Bloque 8. O Renacemento
Bloque 9. Michelangelo Buonarroti
Bloque 10. O Renacemento en España
Bloque 11. O Barroco
Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa
Bloque 13. O Neoclasicismo
6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
COMPETENCIAS CRAVE DA MATERIA
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e
coherencia.
Expresa pensamentos, emocións e
sentimentos aplicando estratexias da linguaxe
visual.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e
saber compoñer outras novas.
Describe e interpreta imaxes simbólicas e
abstractas.
Competencia matemática e
competencias básicas en ciencia e
tecnoloxía.
Desenvolver e aplicar métodos de análise e
estratexias de organización e resolución de
problemas.
Manexar os coñecementos para comprender a
realidade e interpretar a información.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Deduce relacións de significado entre imaxes
tanto reais coma ficticias.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de
coñecemento utilizando distintas canles para
transmitilo.
Empregar distintas fontes para a busca de
información seleccionándoas segundo a súa
fiabilidade.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Coñece expresións artísticas a través de
Internet.
Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender
en distintos contextos de aprendizaxe.
Experimenta con diferentes materiais e
técnicas.
Planificar os recursos necesarios e os pasos que
cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.
Planifica e regula de xeito autónomo o proceso
creativo.
Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais
recoñecendo a diversidade das actividades
humanas.
Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en
ámbitos de participación establecidos.
Comparte significados simbólicos, sociais e
culturais.
Crea en grupo de xeito colaborador.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor.
Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover
accións novas asumindo riscos.
Ten iniciativa para experimentar novos
procesos de creación.
Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para
a mellora.
Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser
valorado.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas
mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e
cara ás persoas que contribuíron ao seu
desenvolvemento.
Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos
artistas.
Expresar sentimentos e emocións desde códigos
artísticos.
Comparte, por medio de imaxes, pensamentos
e sentimentos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E
INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN
7.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
P1. Observación directa do traballo
diario.
P2. Valoración cuantitativa do avance
individual (probas obxectivas).
P3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada
unidade (competencias)
P4. Valoración cualitativa do avance
individual (anotacións e
puntualizacións).
P5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo.
P6. Valoración cualitativa do avance
colectivo.
I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades
temáticas.
I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes
á unidade.
I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou
probas correspondentes á unidade.
I4. Probas de avaliación externa.
I5. Outros documentos gráficos ou textuais.
I6. Debates e intervencións.
I7. Proxectos persoais ou grupales.
I8. Elaboracións multimedia.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe
correspondentes á unidade temática.
·Tarefas e/ou probas de avaliación por
competencias (caderno, portafolio, láminas,
bosquexos, proxectos, etc.)
·Observación directa (asistencia, actitude,
colaboración, etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidades/bloques será a media das
notas de contidos e competencias, sempre que
ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,
observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa
LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.
Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino
repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros
conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb (9-10).
7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera
Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense
niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe
(Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a
uns niveis globais, non particulares.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma
xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do
profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre
profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,
método de casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o
profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións
(retroalimentación).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados
por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao
profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS
Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
B1.1. Arte rupestre: as imaxes e a
súa representación simbólica.
B1.1.1 Analizar a temática da escultura
e pintura rupestres.
B1.1.2 Debater acerca das posibles explicacións
simbólicas das imaxes rupestres.
FA1B1.1.1. Identifica as imaxes
rupestres e relaciónaas coas
imaxes tribais ou étnicas do
mundo.
FA1B1.1.2. Relaciona as imaxes
cun posible significado
iconolóxico.
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
2
2 Recoñecer as características principais da 2.1. Compara as S P1 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
características da pintura. pintura rupestre. imaxes prehistóricas coas
imaxes de grupos étnicos da
actualidade, establecendo
posibles paralelismos.
2..2. Relaciona a
iconografía rupestre con
composicións de artistas actuais.
S
P2
P3
P1
P2
pintura e escultura
pintura rupestre a partir de exemplos relevantes
da Península Ibérica.
características técnicas da
gráficas, a técnica da arte
rupestre e a súa posible
aplicación na actualidade.
S P1
P2
2
4 Construcións megalíticas.
Stonehenge: mito e realidade.
4. Analizar Stonehenge e os labores de
recreación efectuados no século XX no
monumento.
Stonehenge e debate acerca da
súa autenticidade simbólica e
S P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
histórica
Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
artísticos
relevantes: restos arqueolóxicos.
outras culturas diferentes. imaxes dos restos arqueolóxicos
relevantes e sitúaas na cultura
correspondente.
S P1
P2
P3
3
Exipto. Cultura sedentaria e
agrícola, arquitectura e obra civil.
B2.5. Analizar a posible relación
entre o modo de vida e a arte exipcia
FA1B2.5.1. Relaciona o tipo de
vida sedentario co auxe da
arquitecturae das obras públicas.
5.2. Infire a relación
entre a escultura oficial e o seu
patrocinador e asóciaa co tipo de
S
S
P1
P2
P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
imaxe para representar.
5.3. Establece unha
relación causa-forma entre a
estrutura política e a plasmación
plástica que dela se fai.
S
P1
P2
política.
representación na arte exipcia.
Faraón-deus.
inmortalidade e resurrección en
Exipto. Mito de Isis.
6,7,8 Explicar a iconoloxía exipcia
relacionando a imaxe co poder político.
.6,7,8.1. Analiza a
relación entre o culto a Isis e o
seu posible enlace coa relixión
xudeo-cristiá.
S P1
P2
P3
2
pintura. pinturas exipcias organización narrativa das
pinturas exipcias
S P1
P2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
suntuarios.
o seu material e súa finalidade: pedra,
madeira,obxectos suntuarios, sarcófagos, etc
liza as pezas
escultóricas exipcias
S P1
P2
1
B2.6. Experimentar a técnica da encáustica.
encáustica a un traballo
concreto.
S P1
P2
P3
2
ra-
vadas no Oriente Medio, a exipcia e a chinesa.
mpara a
cronoloxía e a iconografía das
culturas persa, exipcia e chinesa.
S P1
P2
2
chinesa.
oñecer a escultura en terracota
dosguerreiros de Xian, do mausoleo do
primeiroemperador Qin
concepción formal das esculturas
do mausoleo fronte a outras
obrasarqueolóxicas.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
chinesa.
B2.9. Relacionar as claves políticas e artísticas
dos guerreiros de Xian.
elaciona a
creación do mausoleodo primeiro
emperador Qin coa historia da
China e a súa transcendencia
política e social.
S P1
P2
1
ionar a técnica da escultura en
terracota con usos actuais similares.
Recoñece e
explica a técnica da terracota.
S P1
P2
1
escultura.
entre imaxes idealistas e naturalistas, e a súa
posible relación coa finalidade da peza.
Describe as
diferenzas entre a escultura
idealista e a escultura naturalista.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
Persia.
comparativamente a arte arcaica
grega e a arte exipcia fronteiriza. nacemento da cultura grega coa
influencia das culturas de Exipto
e Persia.
S P1
P2
1
ar a arquitectura grega. Orixes
formais e sociais.
ifica os
elementos esenciais da
arquitectura grega.
S P1
P2
2
ura grega.
Elementos constitutivos
icar convenientemente as partes
esenciais da arquitectura grega.
nta as
diferenzas entre as tres épocas
esenciais da arquitectura grega.
S
P1
P2
1
ión da forma desde o
hieratismo exipcio: arte arcaica,
clásica e helenística.
stica: naturalismo
s etapas na arte grega a
partir das peculiaridades de cada etapa
reflectidas nunha creación determinada.
ibe as
diferenzas entre as tres ordes
clásicas: dórica, xónica e corintia.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
e expresividade, emoción e tensión
dramática.
6. Escultura grega. Apoloxía
do corpo humano. Forza e
sensualidade
historia.
as características da
escultura grega. Relacionar a arte grega con
outras culturas ou aplicacións posteriores
simboloxía das deidades gregas.
entre a escultura grega, romana,
renacentista e neoclásica.
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
L
2
ica grega: iconoloxía,
recursos ornamentais. Técnicas:
negro sobre vermello. Andócides.
Vermello sobre negro.
cerámica grega.
evolución cronolóxica da
cerámica grega.
S P1
P2
1
bxectos da cultura grega:
figuras, ferramentas e xoias.
a tipoloxía da xoiaría grega en
relación con outras culturas. arqueolóxicos de xoias e
obxectos nas culturas coetáneas
á cultura grega.
S P1
P2
P3
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
2
ro grego: arquitectura,
temas e recursos iconográficos.
teatro grego e a súa influencia
no teatro posterior.
be as
características do teatro grego e
a súa influencia no teatro actual.
S P1
P2
1
Bloque 4. O imperio occidental: Roma
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
mediterránea.
identificativos.
a importancia da cultura romana
no mediterráneo e a súa transcendencia histórica
posterior.
B4.1.1. Relaciona o
nacemento da cultura romana e
a influencia grega.
Mediterráneo as culturas grega,
romana e fenicia.
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
2
a política romana e
a súa relación coa arte. lingua común europea e a súa transcendencia na
2.1. Relaciona a
expansión política e artística
S P1 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
3
e
nas esculturas e nos bustos de
emperadores
arte. romana co emprego do latín e o
dereito romano
P2
car as obras arquitectónicas da
cultura romana a partir da identificación visual
dos seus elementos principais
fica os
elementos arquitectónicos
esenciais da cultura romana.
S P1
P2
1
s
igrexas cristiás posteriores, analizando os planos
das plantas de diferentes edificios.
basílicas do imperio romano e as
igrexas construídas
posteriormente
S P1
P2
1
l e obras públicas
romanas.
B4.5. Valorar a importancia técnica dos edificios
romanos. Panteón de Agripa coa catedral
do Vaticano
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
4
a do
fresco.
cnica da pintura ao fresco e
a do mosaico.
scribe as
técnicas do mosaico e da pintura
ao fresco
S P1
P2
P3
1
. onar o teatro romano e o teatro
grego
ona o teatro
actual cos teatros grego e
romano.
S P1
P2
1
aplicadas: moblaxe,
obxectos e vestimenta.
parar as artes aplicadas da cultura
romana coas efectuadas noutros momentos e
noutras culturas.
relación entre a historia de
Pompeia e Herculano, e a súa
influencia na arte europea
posterior.
vestimenta romana e a súa
aplicación na historia da arte
S
P1
P2
P3
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
5
posterior. S
Bloque 5. A arte prerrománica
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
do imperio romano de
occidente. Arianismo.
técnica arquitectónica romana.
capiteis.
ar as claves expresivas da arte
visigoda.
nar a situación social e a arte
aplicada.
principais monumentos do
prerrománico español.
escultura romana e
visigoda.
ecoñece as
claves políticas quelevan á
decadencia do imperio romano.
imperio romano e
a disgregación artística europea.
para a pintura
visigoda e romana anterior.
S
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
P1
P2
P3
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
6
S P1
P2
os templos visigodos e as súas
características principais.
A1B5.3.1. Identifica as
principais características dos
templos visigodos a partir de
fontes historiográficas de
exemplos representativos.
S P1
P2
1
na Península
Ibérica. Islamismo. Arco de
ferradura. Arte mozárabe
iar a arte cristiá e a árabe na
Península Ibérica.
laciona o arco
de ferradura e o seu emprego na
arte árabe da Península Ibérica
S P1
P2
1
motivos iconográficos.
técnica do artesoado das
cubertas de madeira nas igrexas españolas.
ece as
principais características dos
artesoados de madeira en
exemplos representativos
S P1
P2
1
miniados.
Ilustración en pergameo. Técnicas.
técnica da pintura e escritura
sobre pergameo. Motivos iconográficos.
. Analiza o Libro da
Apocalipse e a súa aplicación á
S P1 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
7
Iconografía medieval. Pergameos e
códices.
arte de todos os tempos.
Recoñece a
técnica da pintura e escritura
sobre pergameo.
as características da iconografía
medieval a partir de códices e
pergameos representativos.
S
S
P2
P1
P2
P1
P2
técnica construtiva da xoiaría
visigoda. Técnica cloisonné e a súa aplicación
posterior.
FA1B5.7.1. Explica a técnica da
xoiaría visigoda a partir de fontes
historiográficas que reflictan
pezas representativas.
S P1
P2
1
pobos do norte de
Europa. Normandos
as claves expresivas da arte
do norte de Europa, tanto en España como no
resto do continente
dos pobos do norte de Europa e
os elementos similares
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
8
localizados en España.
Bloque 6. O Románico, arte europea
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
ón e difusión do
románico. Orde Beneditina.
relación da orde Beneditina e
a expansión da arte románica.
ciona a obra
dos frades beneditinos e a
internacionalización da arte
románica.
elaciona o
Camiño de Santiago e a súa
importancia relixiosa coa
aplicación da arte románica.
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
1
ra: características
e edificios representativos
ficar os elementos románicos na
arquitectura, nomeadamente nos edificios
relixiosos.
nta a
evolución da arte naturalista
romana á arte simbólica
románica.
ece as
principais características da
arquitectura románica,
S
S
P1
P2
P1
CEC
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
9
identificando visualmente os
elementos que a diferencian.
elementos románicos
das igrexas españolas máis
representativas, indicando
posibles engadidos posteriores.
S
P2
P3
P1
P2
influencia na arte.
o mito ou a realidade da teoría
milenarista da fin do mundo. identificación entre época
románica e as teorías
milenaristas da fin do mundo
xurdidas no romanticismo.
S P1
P2
1
ánica.
Características iconolóxicas.
r a iconoloxía medieval e a súa
plasmación gráfica.
ñece a
importancia da luz na iconografía
da arquitectura románica.
S P1
P2
P3
1
. Escultura: imaxes relixiosas;
capiteis; pórticos.
nalidade iconográfica da
escultura relixiosa e a forma consecuente con elementos formais da escultura
S P1 1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
0
este obxectivo. románica P2
ación na
representación figurativa: pintura e
escultura.
a escultura e a pintura
románicas coas creacións anteriores e
posteriores
iconografía románica.
S P1
P2
P3
1
costumes: vida cotiá.
icar os obxectos e os elementos
característicos da vida cotiá na Idade Media,
nomeadamente a vestimenta
ompara a vida
cotiá das ciudades en época
románica coa vida cotiá do
Imperio Romano, valorando a
calidade de vida e os costumes
de unhas e outras.
S P1
P2
1
narrativa románica
e bizantina. organización narrativa a
partir de obras representativas.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
1
características formais
r a pintura románica con
técnicas similares posteriores. elementos formais da plástica
románica con creacións
posteriores
S P1
P2
P3
1
Bloque 7. O Gótico
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
económico europeo.
Auxe das cidades.
B7.2. Gótico: arte europea.
Extensión xeográfica.
as claves sociais e técnicas da
orixe do Gótico.
. Analiza a situación
económica europea no século
XIII e a súa relación co
nacemento do Gótico.
S P1
P2
EE
1
públicos e relixiosos.
características.
anteriores e posteriores. elementos góticos e a
súa aplicación ás catedrais
españolas máis representativas.
S P1
P2
2
características.
tificar e nomear correctamente as
claves principais da arte gótica: escultura,
vidreiras policromadas e arcadas.
correctamente os elementos
principais da arte gótica a partir
de fontes historiográficas de
S P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
2
pináculos.
características.
mostras representativas.
pleno e florido.
a arte gótica e a súa revisión
no século XIX. tipoloxía gótica en edificios
cronoloxicamente posteriores,
nomeadamente no Neogótico do
século XIX.
S P1
P2
1
góticas.
proceso técnico da creación
de vidreiras policromadas.
1. Analiza o proceso
de fabricación e instalación das
vidreiras policromadas nas
catedrais máis representativas.
S P1
P2
P3
1
a arte románica.
r e identificar correctamente a
escultura gótica fronte á románica.
ica o cambio
formal da escultura románica á
gótica.
S P1
P2
1
ra gótica. Pintura ar o proceso técnico da pintura S P1 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
3
sobre táboa: técnica. Estucado.
Dourado
sobre táboa, a preparación e os resultados elementos da pintura
gótica a partir de fontes
historiográficas.
técnico da pintura
sobre táboa.
S
P2
P1
P2
P3
tempero
proceso de fabricación e
aplicación da pintura ao tempero.
S P1
P2
P3
1
a vestimenta gótica nas imaxes
relixiosas e civís da época.
ica os
elementos característicos da
vestimenta gótica a partir de
fontes historiográficas.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
4
Bloque 8. O Renacemento
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
e
ento: estilo
identificatorio da cultura europea.
Trecento,
Quattrocento e Cinquecento.
Renacemento
desde Italia ao resto de Europa.
Roma (o papado).
ar a importancia histórica do estilo
do renacemento e a súa transcendencia posterior
aliza a orixe do
Renacemento en Italia.
Relaciona as
etapas da implantación do
Renacemento e a cronoloxía
gótica en Europa.
S
S
P1
P2
P1
P2
3
1
renacemento: tipoloxía e edificios
principais.
claves técnicas da
arquitectura renacentista e a súa relación coa
cultura romana.
omenta a
importancia da cultura romana na
arte do Renacemento.
S P1
P2
2
ñecer a proporción áurea nalgún
elemento de estilo renacemento: arquitectura,
moblaxe.
naliza a relación
dos elementos arquitectónicos
aplicando a proporción áurea.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
5
a: da representación
xerárquica medieval á visión
realista: de Giotto di Bondone
a Piero della Francesca e Masaccio.
Boticelli.
obras.
Sanzio.
as principais obras de artistas
do Renacemento italiano.
dentifica os
cambios na pintura desde o
Gótico ata o Renacemento.
oñece as
principais pinturas do
Renacemento e a súa autoría.
obra de Leonardo
da Vinci.
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
3
Tiziano
e Tintoretto. Veronese.
.
pintura veneciana e a do
resto de Europa.
mpara a
evolución da pintura do primeiro
Renacemento ata o colorido
veneciano
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
6
Renacemento. Donatello e
outros autores emblemáticos.
as esculturas e os traballos en
volume máis emblemáticas do Renacemento
ifica as
esculturas e os traballos en
volume máis emblemáticos do
renacemento
S P1
P2
2
Renacemento a través da pintura
oca,
nomeadamente na pintura.
liza as
vestimentas reflectidas nos
cadros de Veronese
S P1
P2
1
as claves técnicas da
perspectiva cónica
Describe con
detalle o cadro "O lavatorio" de
Jacopo Robusti "Tintoretto" e a
aplicación técnica da perspectiva
S P1
P2
P3
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
7
i
s claves técnicas da pintura ao
óleo, referenciando o seu uso en aplicación sobre
lenzo.
diferenza da técnica da pintura
ao tempero e a pintura ao óleo.
escribe a técnica
da pintura ao óleo sobre lenzo e
relaciónaa coa pintura anterior
sobre táboa.
das características
da pintura ao tempero e ao óleo.
S
S
P1
P2
P3
P1
P2
CCL
2
Bloque 9. Michelangelo Buonarroti
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
fía e a relación co seu
ámbito. Relación cos Medici e con
Xulio II.
B9.1. Explicar a relación de mecenado entre
Michelangelo, os Medici e o papa Xulio II.
omenta a
relación dos mecenas e a arte,
especialmente entre os Medici,
Xulio II e Michelangelo
S P1
P2
1
relevancia social.
ar a importancia do concepto de
artista total. importancia histórica da
S
P1
P2
3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
8
ichelangelo como
pintor, escultor e arquitecto.
Vaticano.
obra en conxunto de
Michelangelo.
arquitectónica, escultórica e
pictórica de Michelangelo.
S
P1
P2
i
pela Sixtina:
concepción iconolóxica e
iconográfica.
as claves iconolóxicas e
iconográficas nos frescos da Capela Sixtina. proceso da creación da
pintura ao fresco da Capela
Sixtina.
S P1
P2
1
evolución
persoal; obras representativas.
s claves evolutivas na
escultura de Michelangelo. evolución iconográfica da
escultura de Michelangelo,
remarcando dun modo especial
as esculturas do final da súa
vida.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 3
9
Bloque 10. O Renacemento en España
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
mento en España:
implantación e cronoloxía.
Reis Católicos; Carlos V; Filipe II e a
súa relación coa arte.
ísticas peculiares
da arte española de finais do século
XV e do século XVI. Do plateresco a
Juan de Herrera
nar a cronoloxía do
Renacemento español co italiano.
e os
principais feitos históricos
relacionados coa arte española.
S P1
P2
2
renacentistas e a
súa presenza na corte española:
Pedro de Berruguete, Tiziano,
Hieronymus Bosch e El Greco.
a relación entre a sociedade
da época e as artes plásticas.
.B10.2.1. Explica a relación
entre o emperador Carlos V e
Tiziano.
errada entre
Filipe II e El Greco.
S
S
P1
P2
P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
0
ctura: Pazo de
Carlos V. O Escorial. Fachada da
Universidade de Salamanca.
r as principais obras
arquitectónicas do Renacemento español.
ntifica a
tipoloxía do edificio renacentista,
referenciada a edificios
emblemáticos españois.
S P1
P2
1
tura: retablos. Alonso
González Berruguete
a técnica escultórica da
Península Ibérica e do resto de Europa. escultura relixiosa
española coa escultura italiana
coetánea.
expresividade na obra de
Berruguete.
S
S
P1
P2
P1
P2
1
súa presenza na corte española:
Pedro de Berruguete, Tiziano,
Hieronymus Bosch e El Greco.
as obras pictóricas máis
importantes do renacemento español de Hieronymus Bosch e a súa
relación coa monarquía
española.
S
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
1
A1.B10.5.2. Analiza a obra
pictórica de El Greco e a súa
relación coa iconoloxía bizantina.
S
P1
P2
B10.7. Sofonisba Anguissola, pintora r a obra pictórica de Sofonisba
Anguissola coa pintura coetánea.
FA1.B10.6.1. Analiza a obra da
pintora Sofonisba Anguissola.
S P1
P2
1
nacentista.
Instrumentos: compositores.
Identificar as claves musicais da música
renacentista.
Recoñece os
instrumentos musicais do
Renacemento.
musical de Tomás Luis de
Victoria.
S
S
P1
P2
P3
P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
2
vestiarios do Renacemento. tipoloxía do moble do
Renacemento: arcas, arquetas,
mobles bargueños e cadeiras de
frades.
dos personaxes dos cadros do
Renacemento, nomeadamente
na obra de Sánchez Coello.
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
1
Bloque 11. O Barroco
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet.
(%)
Temp.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
3
se política
europea. Guerra dos Trinta Anos.
Política española.
e Trento e a súa
importancia no cambio iconográfico
nas imaxes relixiosas.
o da catedral de San
Pedro. Columna salomónica.
técnica e temática.
Relaciona a
situación políticaeuropea coa
evolución do Renacemento cara
ao Barroco.
instrucións emanadas do
Concilio de Trento acerca do
xeito de representar nas igrexas.
da basílica de San Pedro e os
seus elementos identificativos.
za as
peculiaridades da imaxinaría
española, canto a temática e
técnica.
S
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
4
arquitectura barroca.
Catedral de Murcia.
zar correctamente o vocabulario
técnico aplicado aos elementos arquitectónicos
ica as
principais características da
arquitectura barroca.
S P1
P2
1
sequilibrio
manierista e asimetría na arte
barroca.
car a asimetría en elementos da
arte barroca e doutras culturas diferentes.
elaciona a arte
barroca europea e a arte colonial
hispanoamericana.
Compara o
barroco con creación formais
recargadas ou barroquistas
posteriores.
S
S
P1
P2
P1
P2
1
barrocas.
rar as fachadas renacentistas e
barrocas en España.
Describe e
compara fachadas das igrexas
máis representativas da arte
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
5
barroca.
r as obras máis representativas
da escultura barroca, en relación cos autores
correspondentes.
enta os
principais traballos de Gian
Lorenzo Bernini escultor e a súa
evolución desde a escultura de
Michelangelo Buonarroti.
aliza a obra "A
éxtase de Santa Teresa" e a súa
relación con artistas posteriores,
por exemplo
S
S
P1
P2
P1
P2
1
aría española:
Gregorio Fernández, Alonso Cano e
Pedro de Mena.
uir a escultura hispánica da do
resto de Europa.
entifica as
principais obras da imaxinaría
relixiosa española.
S P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
6
Ribera.
e Murillo.
Velázquez.
ura flamenga: Rubens
e Rembrandt.
Vermeer e Carel
Fabritius
r a pintura barroca,
comparandon os estilos, por países.
entifica os
principais pintores barrocos.
aliza o
tratamento da perspectiva en "As
Meninas" de Velázquez.
técnica pictórica de
Velázquez coa pintura
impresionista posterior.
pictórica de Peter
Paul Rubens e Rembrandt
Harmenszoon van Rijn.
. Explica a pintura
costumista holandesa:
tratamento pictórico, tamaño do
S
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
P1
P2
CCEC
CD
CCEC
CCEC
CCEC
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
7
lenzo e técnica.
S
P1
P2
CSIEE
Caravaggio.
barroco e en culturas posteriores.
Relaciona a
Michelangelo Merisi da
Caravaggio con José de Ribera,
Juan de Valdés Leal e Diego de
Silva Velázquez.
S P1
P2
1
s importantes:
Antonio Vivaldi, Claudio Monteverdi,
George Friedrich Häendel, J. S.
Bach, Georg P. Telemann, Jean-
Philippe Rameau e Domenico
Scarlatti.
B11.10. Recoñecer a música barroca e a súa
evolución desde a música renacentista.
Recoñece a
tipoloxía musical da música
barroca.
pezas máis recoñe-
cibles dos compositores desta
época: Vivaldi, Monteverdi,
Häendel, J. S. Bach, Telemann,
S
S
P1
P2
P1
P2
P3
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
8
Rameau e Scarlatti.
ópera.
lementos compositivos
da ópera: música, libreto,
escenografía, atrezo e vestiario
transcendencia posterior.
escribe os
principais compoñentes dunha
ópera.
S P1
P2
2
d
indumentaria e
artes decorativas do barroco.
B11.12. Identificar a moblaxe e as artes
decorativas do barroco
. Compara a
moblaxe e os traxes do
Renacemento cos da época
barroca.
S P1
P2
CCEC
1
escura.
laciona a
caixa escura pictórica coa caixa
fotográfica.
da caixa escura, en relación coa
obra de Carel Fabritius e outros
posibles.
S
S
P1
P2
P3
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 4
9
Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa
Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
solutismo
político da monarquíafrancesa. O
"Rei Sol" Luís XIV. Luís XV.
Elegancia.
Versalles.
e o Rococó, e
establecer similitudes e diferenzas. do Rococó.
Relaciona a
situación política francesa e o
Rococó.
evolución do Barroco ao
Rococó.
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
2
e profana.
Watteau, Fragonard e Boucher
a temática relixiosa e a
temática profana.
. Compara a
pintura barroca e a pintura
rococó.
S
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
0
temática do barroco relixioso e a
pintura galante francesa.
"L'escarpolette" (O
bambán), de Jean-Honoré
Fragonard.
S
S
P1
P2
P1
P2
B12.6. Marie-Louise-Élisabeth
Vigée-Lebrun, pintora.
-
Louise-Élisabeth Vigée-Lebrun e os pintores
masculinos da súa época.
obras pictóricas de
Marie-Louise-Élisabeth Vigée-
Lebrun e os pinto-
res masculinos da súa época.
S P1
P2
1
intura rococó en
España. Anton Rafael Mengs e
Francisco de Goya.
entre a obra pictórica de Anton Rafael Mengs e
pintores posteriores, por exemplo Francisco de
Goya.
elaciona a obra
de Anton Rafael Mengs e os
pintores europeos do seu tempo.
obras de Mengs coas de Goya e
S
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
1
establece posibles influencias. S P1
P2
spañola.
motivos relixiosos entre Gregorio Fernández e
Salzillo.
liza a obra de
Francisco Salzillo.
tratamento iconolóxico dos
motivos relixiosos entre Gregorio
Fernández e Salzillo.
S
S
P1
P2
P1
P2
1
principais; óperas.
obra musical de Mozart:
análise, identificación de fragmentos de obras
máis populares e comparación con obras doutros
autores e doutras épocas.
Analiza a obra
musical de Wolfgang Amadeus
Mozart.
importantes dos traballos máis
coñecidos de Mozart.
S
S
P1
P2
P3
P1
CCL
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
2
Compara as
óperas de Mozart con outras de
diferentes épocas.
"Réquiem" de Mozart
con obras doutros autores.
S
S
P2
P3
P1
P2
P1
P2
P3
sicións musicais
máis representativas: partes.
musicais.
Describe as
partes das composicións
musicais máis representativas:
oratorios, misas, concertos,
sonatas e sinfonías
S P1
P2
1
axe e decoración
de interiores. Estilo Luís XV.
rococó, especialmente en vestiarios e moblaxe moblaxe rococó.
S
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
3
decorativas.
turas reais
europeas. Porcelana de Sèvres,
Meissen e O Bo Retiro. A Real
Fábrica de Vidro de La Granja de
San Ildefonso (Segovia).
en España e en Europa. Identifica o estilo
Luís XV en moblaxe.
vestidos da corte francesa co
resto de traxes europeos.
Describe o
vestiario das clases altas, medias
e baixas no século XVIII.
S
S
S
P1
P2
P1
P2
P1
P2
:
porcelana e louza.
cerámica europea e da oriental.
B12.9. Recoñecer a importancia artística da
cerámica, e nomeadamente da porcelana, valo-
rando a evolución desde a louza ata as figuras
desta época
tipoloxía da cerámica
europea.
evolución da louza ata
S
S
P1
P2
P1
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
4
a porcelana.
tipoloxía da cerámica
europea en relación á cerámica
oriental.
S
P2
P1
P2
Bloque 13. O Neoclasicismo
Ob
x.
Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.
neoclasicismo: Luís XVI.
ctura. Recursos
formais gregos, romanos e
renacentistas.
arquitectónico.
1. Compara a
situación políticafrancesa de Luís
XVI e o estilo artístico que o
relaciona.
a
de Napoleón e o estilo Imperio.
S
S
P1
P2
P1
P2
2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
5
cismo
renacentista.
transcendencia do
neoclasicismo dentro da cultura europea causas da volta ao clasicismo
arquitectónico.
S P1
P2
1
e do orientalismo.
Comercio con Oriente. Chinoiseries.
oriental que se van incorporando
progresivamente á cultura europea.
re a partir do
auxe do comercio con Oriente o
crecente gusto orientalizante da
moda europea.
S P1
P2
1
erísticas formais da
escultura: sensualidade e
dinamismo. Relación coa danza.
tóricas e
autores salientables: Canova e
Carpeaux.
r as obras escultóricas dos
artistas europeos máis salientables.
Compara a obra
de Antonio Canova coa escultura
anterior.
principais traballos de Canova e
Carpeaux.
escultura de Canova e Carpeaux.
S
S
P1
P2
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
6
S
ura neoclásica en
Francia: Jean Louis David e Jean
Auguste Dominique Ingres.
da pintura inglesa:
Thomas Lawrence, Joshua
Reynolds e George Romney.
pintores coetáneos, por exemplo Jean Louis
David e Jean Auguste Dominique Ingres.
FA1.B13.5.1. Compara a obra
pictórica dos pintores europeos
máis salientables, por exemplo
Jean Louis David, Jean Auguste
Dominique Ingres.
S P1
P2
1
da pintura inglesa:
Thomas Lawrence, Joshua
Reynolds e George Romney.
da época.
dentificar as obras pictóricas máis
importantes dos pintores ingleses.
ca a obra
pictórica dos principais pintores
ingleses: Thomas Lawrence, Jos-
hua Reynolds e outros.
iza a relación
artística e persoal entre Emma
Hamilton, George Romney e o
almirante Nelson.
S
S
P1
P2
P1
P2
1
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
7
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
8
8. METODOLOXÍA
8.1 AGRUPAMENTOS:
Temos dous cursos de 1º de BAC-Artes, con alumnos de 1º G e de 1º G e F
8.2 TEMPOS
Catro horas semanais de matería fanse escasas para desenvolver como se desexaría os moi amplos contidos de este curso. Se temos en
conta, ademáis, o período de adaptación ó cambiar da ESO ao BACH e a ratio, temos que axustar os contidos e actividades ó máximo.
Darase o maior tempo posible para realizar tarefas de contidos prácticos no aula.
Faise a recomendación de agrupar as horas en 2+1+1, sempre que sexa posible.
8.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 5
9
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.
Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autocoñecemiento e desenvolvemento de carácter individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.
Introducir de xeito xeral ao alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.
Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).
Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.
Traballos dos alumnos
Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.
Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán na aula.
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións da arte ao longo da historia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
0
9. SECUENCIACIÓN
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
1
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente
xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;
Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
1º Trimestre: Bloques I, II, III e IV
2º Trimestre: Bloques V, VI, VII, VIII e IX
3º Trimestre: Bloques X, XI, XII e XIII
10. RECURSOS E MATERIAIS
10.1 ESPAZOS
Contamos cunha aulas ordinarias de curso, aula de plástica e taller artístico. Temos pilas para experimentar as técnicas húmidas e espazos de
almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
2
Temos a dificultade de coincidir cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e
coordinaremos de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica ou o taller artístico naquelas actuacións experimentales que require a
programación.
10.2 OUTROS RECURSOS
-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libros de Historia da Arte e Técnicas Artísticas disponibles na Biblioteca do IES e nas
Bibliotecas de Aula.
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á cada
unidade.
-Na aula virtual colganse os materiais graficos de todos os temas do curso. Ademais engadense enlaces a autros recursos dixitais a través de
Internet.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
3
11. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria post-obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando
aqueles que atendan ós criterios de agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento.
b) Non ter interese e motivación.
c) Non seguir o ritmo de traballo.
Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da
diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos
primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria)
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo
sempre en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
4
12. AVALIACIÓN
12.1 Principios xerais
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do BACH, nas avaliacións continua e
final da materia de Fundamentos da Arte I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas
correspondentes do apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de
ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro
de Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber
facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,
interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como
a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das
competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
- A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
5
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de
avaliación coherente.
12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
6
12.3 Avaliación Inicial
Consistirá en dous exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e
detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e axustar, se fose o
caso, a programación do aula.
Deseño das probas:
A primeira proba será escrita, con cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .
A segunda proba consistirá en identificar imaxes realacionadas coa creación artística ao longo da historia.
59* 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
4. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos que tratan de profundizar en temas da historia da arte e de comparación de artistas e obras. Avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
7
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora
na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación.
5. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 60 %
Traballos 40 %
Ao alumnado que non supere algunha avaliación. Farase unha proba teórica en xuño de recuperación que se valorará xunto cos traballos
entregados.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
8
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia.
Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media
aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.
Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran
unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento.
60*
61*
62* 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 6
9
Comprensión lectora y expresión oral e escrita.
Comunicación audiovisual.
Educación cívica e constitucional
Emprendimiento.
Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido
comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes
fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a
vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle
elementos dos tres anteriores.
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia
e esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol
conductual e emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e
expresar os seus sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as
persoas, actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións
adquiren una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
0
interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume
como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en
xogo a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a
aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol
que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo
mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións
que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.
63* 15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.
Informarase dos resultados dos traballos e probas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
1
64*
65*
66*
67*
68* 16. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS DA ARTE 1º BAC
Farase un seguimento con reunions periodicas para: explicarlles os contidos, resolver dubidas sobre a materia e facer un seguimento
dos seus traballos.
Utilizarase unha plataforma Virtual (Aula Virtual, Google Drive, correo electronico ou o metodo que se considere mais axeitado) para
que os alumnos poidan acceder aos contidos da materia que non podan ser tratados nestas reunions semanais.
Aplicaranse os memos criterios de avaliacion que para os alumnos de reximen normal.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
2
Faran un ou dous traballos propostos e unha proba escrita por cada avaliacion, facendo logo unha media final de xeito identico ao
sinalado anteriormente para os alumnos ordinarios.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
3
69* Fundamentos da Arte II 2º BAC
FUNDAMENTOS DA ARTE II
INDICE:
1.INTRODUCIÓN………………………………………………………………. páx. 2
2. DEFINICIÓNS LOMCE……………………………………………………...páx. 3
3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO………………....páx. 4
4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO………………………………………páx. 5
5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA…………………………………………páx. 6
6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS………....páx. 7 - 45
7. METODOLOXÍA……………………………………………………………...páx. 46 - 47
8. SECUENCIACIÓN…………………………………………………………....páx. 48
9. RECURSOS E MATERIAIS………………………………………………… páx. 48
10. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.. páx. 49
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
4
11. AVALIACIÓN……………………………………………………………… páx. 50 - 51
12. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN. páx. 52 - 53
13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS....................................................................páx. 53 - 54
14. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO.....................................páx. 55
15. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS 1º BACH...............páx. 55
1.INTRODUCIÓN
A asignatura de Fundamentos da Arte II é unha continuación histórica dos contidos desenvolvidos o curso pasado. O certo é que as principais
liñas en canto a metodoloxía e avaliación son as mesmas no entanto o feito de que a materia chegue ata os nosos días engade algunhas
dificultades pero sobre todo alicientes e estímulos especialmente interesantes para o noso alumnado. Malia tratarse dun ensino específico e cunha
forte dose de vocacional o profesorado que imparte este bacharelato artístico atópase moi habitualmente cun descoñecemento profundo por parte
das alumnas e alumnos das correntes ou tendencias que terminaron determinando a actualidade da cultura nos nosos días. Isto engade unha dose
de dificultade á hora de impartir asignaturas de carácter máis práctico xa que non están apenas habituados a manexar referencias históricas á hora
de traballar. Nun mundo da arte que cada vez máis se move na densidade dos contidos conceptuais parece primordial axudar a establecer aquelas
liñas do pensamento intelectual e social que nos levaron á nosa situación actual.
A necesaria formación técnica nas distintas disciplinas da arte que en boa medida marcan o Bacharelato de Arte non poden verse completas sen
este dominio conceptual que dalgún xeito é o que vai dar sentido ás habilidades procedimentais adquiridas.
Entendemos esta asignatura, así vén marcado polas pautas xerais, como un achegamento ás principais etapas da arte e as súas correntes. A forma
de traballar o temario, sen desprezar os necesarios contidos científicos, estará enfocada a desenvolver un necesario espírito crítico e a ser capaces
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
5
de integrar os seus puntuais manifestacións no contexto histórico que provocou o clima necesario para o seu xestación. Esta visión, moi
ambiciosa no programa marcado, permitiranos ademais manter unha visión de conxunto de artes plásticas, decorativas e de vestiario, música,
danza, etc.
A arte é filla do seu tempo.
2. DEFINICIÓNS LOMCE A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-
aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización
adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas
educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
6
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e
reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos
que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.
3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO
En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para
a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para
propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación,
que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicas innovadoras. A competencia
supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e
de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un
coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo
formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais
Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas
as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego.
Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense
os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.
As competencias crave do currículo son as seguintes:
• Comunicación lingüística (CL).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
7
• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
• Competencia dixital (CD).
• Aprender a aprender (AA).
• Competencias sociais e cívicas (SC).
• Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
• Conciencia e expresións culturais (CEC)
4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO
O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles
permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para
acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da
Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
8
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever
e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e
discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera
condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de
desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa
evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a
contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido
crítico.
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 7
9
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA
Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:
• Bloque 1. O Romanticismo
• Bloque 2. O Romanticismo tardío
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
0
• Bloque 3. Impresionismo e Postimpresionismo
. Bloque 4. As Vangardas
• Bloque 5. O Modernismo – Art Nouveau
• Bloque 6. O Surrealismo e outras vangardas
• Bloque 7. Os felices anos veinte – Art Deco
• Bloque 8. A Gran Depresión e a arte da súa época
• Bloque 9. A II Guerra Mundial
• Bloque 10. O Funcionalismo e as décadas dos 40 e dos 50
• Bloque 11. Os Anos 60 e 70
• Bloque 12. Os Anos 80-90
• Bloque 13. Os anos 2000 a 2013
6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Bloque 1. O Romanticismo
b
d
e
n
B1.1. Claves do
Romanticismo:
expresión desaforada
do sentimento e
oposición ao
intelectualismo
racionalista do século
XVIII.
B1.2. Orientalismo
idílico. Actitude vital
de Lord Byron.
B1.1. Recoñecer as
claves teóricas da
obra artística
romántica.
FA2.B1.1.1. Analiza o
sentimento romántico e a súa
relación coa arte.
b
d
e
h
n
B1.1. Claves do
Romanticismo:
expresión desaforada
do sentimento e
oposición ao
intelectualismo
racionalista do século
XVIII.
B1.2. Diferenciar o
significado do termo
"romántico" aplicado
ao movemento
artístico do século
XIX e o uso actual.
FA2.B1.2.1. Diferencia o
termo romántico aplicado ao
movemento artístico do
século XIX e o uso actual.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B1.3. Nacionalismo
italiano e xermánico.
B1.3. Relacionar o
romanticismo artístico
co auxe do
nacionalismo e a
creación dos estados
alemán e italiano.
FA2.B1.3.1. Relaciona o
romanticismo e o auxe do
nacionalismo.
b
d
e
n
B1.4. Arquitectura:
continuación e
evolución do
neoclasicismo.
B1.5. Arquitectura
española: edificios
notables.
B1.4. Analizar os
principais edificios
españois da época.
FA2.B1.4.1. Identifica os
principais edificios españois
da época: teatro Romea
(Murcia), teatro Falla
(Cádiz), teatro Campoamor
Oviedo), Arco do Triunfo e
Pazo de Xustiza (Barcelona),
etc.
b
d
e
n
B1.6. Pintura
romántica.
B1.5. Identificar os
pintores románticos
europeos.
FA2.B1.5.1. Sopesa a
importancia da obra
pictórica de Karl Friedrich
Schinkel, Caspar David
Friedrich, Thomas Cole,
John Constable, William
Turner e outros.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B1.7. Pintura romántica
en Francia.
B1.6. Comparar a
pintura romántica
francesa e a obra de
Goya, e detectar
semellanzas e
influencias.
FA2.B1.6.1. Analiza a
pintura romántica francesa:
Théodore Géricault, Eugène
Delacroix e Antoine-Jean
Gros.
b
d
e
n
B1.8. Pintura en
España: Goya.
B1.7. Identificar a
obra pictórica de
Goya.
FA2.B1.7.1. Recoñece a
obra pictórica de Goya.
b
d
e
n
B1.9. Goya e o
expresionismo das
pinturas negras.
B1.8. Comparar as
pinturas negras con
expresións artísticas
parecidas de artistas
doutras épocas,
especialmente coa
pintura expresionista
do século XX.
FA2.B1.8.1. Comenta as
pinturas negras de Goya.
FA2.B1.8.2. Compara a obra
de Goya de características
expresionistas con obras de
contido formal similar
noutras épocas e culturas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B1.10. A narración na
pintura romántica.
B1.9. Comentar a
composición de
elementos pictóricos e
narrativos de cadros
emblemáticos da
pintura romántica.
FA2.B1.9.1. Comenta o
cadro "A balsa da Medusa"
de Géricault, valorando a
base histórica e o resultado
plástico.
FA2.B1.9.2. Analiza a
pintura "A morte de
Sardanápalo".
b
d
e
n
B1.11. Etapas na
pintura de Goya.
B1.12. Goya:
clasificación temática
das súas obras
principais.
B1.10. Analizar as
etapas pictóricas de
Goya.
FA2.B1.10.1. Identifica os
principais cadros do pintor
aragonés.
FA2.B1.10.2. Clasifica a
temática dos cadros de
Goya.
b
d
e
B1.8. Pintura en
España: Goya.
B1.11. Comparar a
obra pictórica de
Goya e de Velázquez.
FA2.B1.11.1. Relaciona o
cadro "A familia de Carlos
IV" con "As Meninas".
FA2.B1.11.2. Relaciona o
cadro "A leiteira de
Bordeos" coa pintura
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
impresionista posterior.
b
d
e
i
n
B1.13. Inicios da
fotografía.
B1.14. Temas
fotográficos: retrato,
paisaxe e historia. O
pictorialismo.
B1.12. Explicar as
orixes da impresión
fotográfica.
FA2.B1.12.1. Identifica as
primeiras impresións
fotográficas.
b
d
e
n
B1.15. Música
romántica.
B1.16. Ludwig Van
Beethoven: obras
principais (obra
sinfónica, concertos e
sonatas).
B1.17. Ludwig Van
Beethoven e a
B1.13. Comparar a
música romántica
coas anteriores ou
posteriores.
FA2.B1.13.1. Comenta a
música romántica,
nomeadamente as principais
obras de Beethoven
FA2.B1.13.2. Coñece e
explica os principais
cambios introducidos por
Beethoven na forma sonata e
sinfonía.
FA2.B1.13.3. Identifica
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
superación do
clasicismo musical.
B1.18. Óperas: Verdi,
Wagner e a mitoloxía
xermánica.
pezas representativas da obra
de Verdi, Wagner e outros.
FA2.B1.13.4. Relaciona a
obra musical de Wagner e a
mitoloxía xermánica.
b
d
e
n
B1.19. Indumentaria,
moblaxe e decoración
de interiores: estilos
Regency e Napoleón
III.
B1.14. Describir as
claves estilísticas da
moblaxe e dos
obxectos suntuarios
(xoiaría, reloxos e
vestiario) dos estilos
Regency e Napoleón
III.
FA2.B1.14.1. Identifica as
claves estilísticas na
indumentaria, na moblaxe e
na decoración dos estilos
Regency e Napoleón III.
a
b
d
e
i
B1.20. Xoiaría e
reloxaría: o dourado.
B1.15. Analizar a
técnica do dourado ao
mercurio, incidindo
na toxicidade do
proceso, en relación
coa explotación do
ouro na actualidade.
FA2.B1.15.1. Comenta a
relación entre a reloxaría da
época e o bronce dourado ao
mercurio.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
h
n
p
B1.20. Xoiaría e
reloxaría: o dourado.
B1.16. Debater acerca
da simboloxía do ouro
en diferentes culturas.
FA2.B1.16.1. Compara
pezas fabricadas en ouro ao
longo das diversas culturas
da humanidade.
b
d
e
n
B1.21. Nacemento da
danza clásica.
B1.17. Comentar o
nacemento en Francia
da danza clásica e os
seus elementos clave,
por exemplo o uso do
tutú e o baile de
puntas.
FA2.B1.17.1. Explica o
nacemento en Francia da
danza clásica e os elementos
clave que a compoñen.
Bloque 2. O Romanticismo tardío (1850-1900)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B2.1. Revolución
Industrial.
Colonización de
África. Guerra con
China. Guerra de
Secesión
norteamericana.
Independencia
latinoamericana.
B2.2. Nacionalismo
italiano e
xermánico.
Historicismo
nostálxico.
B2.1. Identificar
os principais
feitos políticos
da segunda
metade do
século XIX e a
súa relación coa
arte do seu
tempo.
FA2.B2.1.1.
Relaciona o
internacionalismo
político europeo
e a chegada a
Europa da arte de
Oriente.
CAA
CCEC
FA2.B2.1.2.
Comenta a Guerra
de Secesión
norteamericana e a
súa influencia na
arte.
CCEC
b B2.3. Arquitectura.
Neoestilos:
B2.2. Recoñecer os
elementos de estilos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 8
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
neomudéxar e
neogótico.
anteriores aplicados a
edificios da época: arcadas,
columnas, decoración, etc.
b
d
e
h
n
B2.4. Exposicións
universais de París,
Londres e
Barcelona. A torre
Eiffel.
B2.3. Relacionar as
exposicións universais de
París, Londres, Barcelona e
outras coa expansión das
novas correntes
arquitectónicas.
FA2.B2.3.2.
Identifica os
elementos principais
da erección da torre
Eiffel.
CCEC
b B2.5. Escultura:
Auguste Rodin.
B2.4. Comparar
a evolución
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
c
d
e
n
B2.6. Camille
Claudel, escultora.
escultórica
desde o
clasicismo, por
exemplo
Canova, coa
nova
plasticidade de
Rodin e Camille
Claudel.
FA2.B2.4.2. Analiza
a obra de Camille
Claudel.
CCEC
b
c
d
e
n
B2.5. Escultura:
Auguste Rodin.
B2.6. Camille
Claudel, escultora.
B2.5. Analizar a obra de
Camille Claudel e a súa
relación con Auguste
Rodin.
b B2.7. Mariano B2.6. Identificar os
principais escultores
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
Benlliure. españois da época,
sinalando a obra de
Mariano Benlliure.
b
d
e
n
B2.8. Pintura
orientalista europea
e española.
B2.7. Identificar
o xénero
pictórico da
"pintura
orientalista", a
partir da obra
pictórica de
artistas europeos
e españois, por
exemplo
Mariano
Fortuny.
FA2.B2.7.1.
Identifica a
pintura
orientalista
europea
(francesa,
inglesa, etc.) cos
orientalistas
españois, por
exemplo Mariano
Fortuny.
CCEC
b
d
e
B2.9. Historicismo:
Eduardo Rosales,
Francisco Pradilla e
Alejandro Ferrant.
B2.8. Analizar a
visión romántica
da historia e o
auxe do
historicismo
FA2.B2.8.1.
Relaciona a obra
pictórica
historicista dos
pintores Eduardo
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
pictórico. Rosales,
Francisco
Pradilla e
Alejandro
Ferrant.
b
d
e
n
B2.10. Pintura.
Francia: os Pompier
(Bouguereau,
Cormon, Alexandre
Cabanel e Jean-
Léon Gérôme).
B2.9.
Confeccionar un
catálogo de
obras de fin de
século
relacionadas coa
pintura
"pompier", por
exemplo de
Bouguereau,
Cormon,
Alexandre
Cabanel ou
Jean-Léon
Gérôme.
FA2.B2.9.1.
Recoñece a obra
dos pintores
"pompier"
franceses:
Bouguereau,
Cormon,
Alexandre
Cabanel e Jean-
Léon Gérôme,
entre outros.
CCEC
b
d
B2.11. Retrato
galante: Madrazo e
Franz Xaver
B2.10.
Comparar os
retratos de
FA2.B2.10.1.
Relaciona o
retrato pictórico
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
n
Wintelhalter. Madrazo coas
obras de pintores
coetáneos, por
exemplo Franz
Xaver
Wintelhalter.
de Madrazo e
Franz Xaver
Wintelhalter.
b
d
e
n
B2.12. Mariano
Fortuny e Madrazo,
artista total: pintor,
escenógrafo,
deseñador de moda
e inventor.
B2.13. Decoración
e moda: Mariano
Fortuny e Madrazo.
B2.11.
Recoñecer a
evolución na
moda feminina.
FA2.B2.11.1.
Recoñece os
traballos de
deseño e vestiario
de Mariano
Fortuny e
Madrazo.
CD
CCEC
b
d
e
B2.14. Movemento
"Arts and Crafts":
William Morris.
B2.12. Debater
acerca do
movemento
romántico de
volta á
fabricación
artesanal inglés
FA2.B2.12.1.
Explica o
movemento
inglés "Arts and
Crafts".
CSIEE
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
"Arts and
Crafts".
b
d
e
n
B2.14. Movemento
"Arts and Crafts":
William Morris.
B2.13.
Comentar as
formulacións
estéticas de
William Morris.
FA2.B2.13.1.
Comenta as
formulacións
estéticas de
William Morris.
CMCCT
CCEC
b
d
e
n
B2.15. Reino
Unido. Movemento
prerrafaelita: John
Everett Millais,
Dante Gabriel
Rossetti e William
Holman Hunt, etc.
B2.14. Analizar
as principais
obras pictóricas
dos pintores
prerrafaelitas
ingleses.
FA2.B2.14.1.
Analiza a obra
pictórica do
movemento
prerrafaelita.
CCEC
b
d
e
B2.16.
Desenvolvemento
da técnica
fotográfica.
B2.15.
Comentar as
primeiras
fotografías en
branco e negro.
FA2.B2.15.1.
Identifica a
técnica do retrato
utilizada por
Nadar.
CMCCT
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
i
n
b
d
e
n
B2.17. Retrato
fotográfico.
B2.16.
Relacionar o
retrato
fotográfico e o
retrato pictórico.
FA2.B2.16.1.
Compara o
retrato en pintura
co retrato
coetáneo en
fotografía.
CCEC
b
d
e
n
B2.18. Orixes do
cine. Nacemento do
cine americano.
B2.17. Describir
o contexto en
que se enmarca
o nacemento do
cine (os irmáns
Lummier,
Melíes e
Segundo
Chomón), así
como o
nacemento do
FA2.B2.17.1.
Describe o
contexto xeral en
que xorde a
cinematografía e
os seus pioneiros.
CCL
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
cine americano.
b
d
e
n
B2.19. Música:
rexionalismo
eslavo.
B2.18. Analizar
a obra musical
de compositores
do leste de
Europa:
Alexander
Borodín,
Modesto
Músorgski, Piotr
llich
Tchaikovski,
Antonín Dvořák
e Bedřich
Smetana.
FA2.B2.18.1.
Recoñece a obra
musical dos
países eslavos:
Alexander
Borodín,
Modesto
Músorgski, Piotr
Ilich Tchaikovski
e Bedřich
Smetana.
CCEC
b
d
e
n
B2.20. Danza:
Tchaikovsky ("O
lago dos cisnes").
B2.19. Analizar
as claves
artísticas no
ballet "O lago
dos cisnes", de
Tchaikovski.
FA2.B2.19.1.
Analiza o ballet
"O lago dos
cisnes", de
Tchaikovski.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B2.21. A zarzuela. B2.20.
Comentar a
música popular
española: a
zarzuela.
FA2.B2.20.1.
Comenta a
música popular
española: a
zarzuela.
CCEC
b
d
e
n
B2.21. A zarzuela. B2.21.
Identificar
adecuadamente
as composicións
máis populares
da zarzuela
española.
FA2.B2.21.1.
Identifica os
fragmentos máis
populares da
zarzuela
española.
CCEC
Bloque3. As
vangardas
b
d
e
B3.1. A fotografía e
a descomposición
da imaxe.
Influencia na
pintura
B3.1. Relacionar
as descubertas
na composición
da cor coa súa
aplicación na
FA2.B3.1.1.
Relaciona a
descuberta da
descomposición
da imaxe en
cores primarias e
CMCCT
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
i
n
impresionista. técnica pictórica. a súa relación coa
técnica
impresionista.
b
d
e
i
n
B3.2. A cor como
descomposición da
luz. Teoría aditiva e
subtractiva da cor.
Cores primarias e
secundarias. Cores
complementarias
B3.2.
Diferenciar as
teorías de cor
aditiva e
subtractiva.
FA2.B3.2.1.
Diferencia a
construción de
cores coa luz da
creación cos
pigmentos.
CMCCT
CCEC
b
d
e
n
B3.3. Temática
simbolista:
erotismo, drogas,
satanismo, etc.
B3.4. Pintura de
Odilon Redon.
B3.3. Identificar
os cadros con
temática
simbolista,
diferenciándoos
dos doutras
temáticas.
FA2.B3.3.1.
Relaciona os
temas artísticos e
a súa aplicación á
arte: simbolismo,
erotismo, drogas
e satanismo.
CSC
CCEC
FA2.B3.3.2. Analiza
a obra pictórica de
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 9
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Odilon Redon.
b
d
e
n
B3.5. Paul Cézanne. B3.4. Coñecer a biografía
de Cézanne, a súa relación
coa parte comercial da
creación artística e a
influencia na técnica
pictórica posterior.
b
d
e
n
B3.6. Decadencia
do historicismo e
auxe da vida cotiá.
B3.7.
Impresionismo:
Monet, Manet,
Pisarro e Sisley.
B3.5. Describir as claves da
pintura impresionista.
b
d
e
B3.6. Decadencia
do historicismo e
auxe da vida cotiá.
B3.7.
Impresionismo:
B3.6. Comparar
a temática entre
os motivos
historicistas e o
reflexo da vida
cotiá nas
FA2.B3.6.1.
Compara os
cadros
historicistas coas
obras de Pisarro
CAA
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
Monet, Manet,
Pisarro e Sisley.
pinturas da
época.
ou Sisley.
b
d
e
n
B3.8. Reino Unido:
John Singer
Sargent.
B3.7. Relacionar
o retrato social
no Reino Unido
(obra pictórica
de John Singer
Sargent).
FA2.B3.7.1.
Relaciona a obra
pictórica de
Sorolla con John
Singer Sargent.
CCEC
b
d
e
n
B3.9. Pintura en
España: Santiago
Rusiñol, Ramón
Casas, Anglada
Camarasa, Carlos
de Haes, Isidro
Nonell, Joaquín
Sorolla e José Luis
Sert.
B3.8. Analizar a
pintura española
e o seu valor en
relación á
pintura europea.
FA2.B3.8.1.
Identifica as
principais obras
dos pintores
españois, por
exemplo:
Santiago Rusiñol,
Ramón Casas,
Anglada
Camarasa, Carlos
de Haes, Isidro
Nonell e Joaquín
Sorolla.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B3.10. Os "Navis"
(Pierre Bonnard) e
os "Fauves"
(Matisse).
B3.9. Distinguir
a técnica
pictórica
impresionista da
utilizada polos
"Navis" e polos
"Fauves".
FA2.B3.9.1.
Identifica a
técnica pictórica
dos "Navis" e dos
"Fauves".
CCEC
FA2.B3.9.2. Analiza
algunha obra de
Pierre Bonnard e
Matisse.
CCEC
b
c
d
e
n
B3.11. Berthe
Morisot e Mary
Cassatt.
B3.10. Comparar a calidade
pictórica das pintoras
impresionistas coas obras
dos pintores masculinos,
por exemplo as pintoras
Berthe Morisot e Mary
Cassatt.
b B3.12. Arte Naif: B3.11. Analizar a técnica
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
Rousseau. pictórica dos pintores naif.
b
d
e
n
B3.13. Van Gogh. B3.12. Analizar
a obra pictórica
de Van Gogh.
FA2.B3.12.1.
Analiza a arte de
Van Gogh.
CCL
CCEC
b
d
e
n
B3.13. Van Gogh. B3.13. Debater
acerca da
biografía de Van
Gogh e a
influencia que
tivo na súa
pintura.
FA2.B3.13.1.
Debate acerca da
posible relación
entre a vida e a
obra en Van
Gogh.
CSC
CCEC
b B3.14. Cubismo,
ruptura dunha única
B3.14. Analizar
a orixe teórica e
FA2.B3.14.1.
Analiza a
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
visión: Juan Gris,
George Braque e
Pablo Ruiz Picasso.
a plasmación na
arte das
formulacións
cubistas.
concepción
visual da arte
cubista.
FA2.B3.14.2.
Compara algunha
obra cubista con
outras anteriores.
CCEC
FA2.B3.14.3.
Identifica as obras
cubistas de Juan
Gris, Pablo Picasso
e Georges Braque.
CCEC
b
d
e
B3.15. A obra
escultórica de
Picasso e a súa
relación con Julio
González.
B3.15. Comentar a
escultura española da
época; a técnica da
soldadura en ferro e a súa
relación con Picasso e Julio
González.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
n
p
B3.16. Etapas
pictóricas de
Picasso.
B3.16. Clasificar a obra
pictórica de Picasso nas
súas etapas máis
representativas.
b
d
e
n
B3.17. O cine como
vangarda.
B3.17. Coñecer o cine e as
súas relacións coas
primeiras vangardas
artísticas.
b
d
B3.18. Cartel
publicitario:
elementos formais e
B3.18. Identificar a
tipoloxía do cartel
publicitario da época.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
n
p
narrativos.
b
d
e
n
B3.19. O cartel e a
arte.
B3.19. Debater
acerca da
calidade artística
do cartel
publicitario.
FA2.B3.19.1.
Explica a
importancia do
cartel
publicitario.
CSIEE
CCEC
b
d
e
n
B3.20. O cartel e a
arte.
B3.21. Carteis de
Jules Chéret, Alfons
Mucha e Leonetto
Cappiello.
B3.20.
Identificar pola
súa tipoloxía as
obras en cartel
dos máis
senlleiros
artistas da súa
época, por
exemplo Jules
Chéret, Alfons
FA2.B3.20.1.
Explica a obra
gráfica dos
cartelistas Jules
Chéret, Alfons
Mucha e
Leonetto
Cappiello.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Mucha e
Leonetto
Cappiello.
b
d
e
i
n
B3.22. Estampaxe
xaponesa. Técnica
do ukiyo-e. Grandes
gravadores nipóns:
Kitagawa Utamaro,
Utagawa Hiroshige
e Katsushika
Hokusai.
B3.21. Analizar
a técnica
xaponesa do
ukiyo-e e as
principais obras
dos
estampadores
xaponeses
Kitagawa
Utamaro,
Utagawa
Hiroshige e
Katsushika
Hokusai.
FA2.B3.21.1.
Analiza a técnica
xaponesa do
ukiyo-e e as
principais obras
dos estampadores
xaponeses
Kitagawa
Utamaro,
Utagawa
Hiroshige e
Katsushika
Hokusai.
CCEC
b
d
e
B3.23. Influencia
da estampaxe
xaponesa en
Europa. Vincent
Van Gogh.
Nacemento do
B3.22. Debater
acerca da
influencia do
gravado xaponés
coas creacións
europeas, sobre
FA2.B3.22.1.
Relaciona o
gravado xaponés
coas creacións
europeas, sobre
todo na obra de
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
cómic. todo na obra de
Van Gogh e dos
debuxantes da
denominada
"liña clara", por
exemplo Hergé.
Van Gogh e de
Hergé.
b
d
e
n
B3.19. O cartel e a
arte.
B3.23. O cartel
publicitario e a obra
pictórica e gráfica
de Henri de
Toulouse-Lautrec.
B3.23. Explicar
o cartel e a obra
gráfica de Henri
de Toulouse-
Lautrec.
FA2.B3.23.1.
Explica o cartel e
a obra gráfica de
Henri de
Toulouse-
Lautrec.
CSIEE
CCEC
b
d
e
n
B3.24. Música.
Impresionismo:
Debussy e Ravel.
B3.24. Analizar
as claves da
música
impresionista
francesa e do
resto de Europa,
por exemplo
Debussy e
FA2.B3.24.1.
Comenta a
música
impresionista,
utilizando
algunha obra de
Claude Debussy
ou Maurice
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Ravel. Ravel.
b
d
e
n
B3.25. Música
española: Falla,
Albéniz, Granados
e Salvador
Bacarisse.
B3.25. Coñecer
os compositores
españois e as
súas obras máis
representativas:
Manuel de Falla,
Isaac Albéniz,
Enrique
Granados,
Salvador
Bacarisse e
outros.
FA2.B3.25.1.
Analiza a obra
musical dos
compositores
españois Manuel
de Falla, Isaac
Albéniz, Enrique
Granados e
Salvador
Bacarisse.
CCEC
Bloque 4. O
Modernismo-Art
Nouveau
b
d
e
B4.1. Modernismo. B4.1. Analizar
as claves
estilísticas do
Modernismo,
que o
diferencian
FA2.B4.1.1.
Identifica os
elementos
diferenciadores
da arte
modernista fronte
CAA
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
0
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
claramente dos
estilos anteriores
e posteriores.
ao xeometrismo
da Art Decó e os
neoestilos
anteriores.
b
d
e
n
p
B4.1. Modernismo.
B4.2. Fantasía
arquitectónica da
fin de século: Art
Nouveau.
B4.3.
Características
principais da Art
Nouveau francés.
B4.4. Movemento
en Europa:
Modernismo,
Jugendstil,
Sezession e Liberty.
B4.2. Debater
acerca da obra
modernista en
Europa, a súa
extensión e a súa
duración
cronolóxica.
FA2.B4.2.1.
Comenta a
duración
cronolóxica e a
extensión
xeográfica do
modernismo.
CCEC
FA2.B4.2.2. Explica
o modernismo en
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Europa: Art
Nouveau, Liberty,
Sezession e
Jugendstil.
b
d
e
n
B4.5. Arquitectura
modernista europea:
Víctor Horta e
Adolf Loos.
B4.6. Modernismo
catalán: obra de
Gaudí.
B4.3. Recoñecer o
modernismo español,
nomeadamente a obra de
Antonio Gaudí.
b
d
e
n
B4.7. Escultura:
obra de Josep
Llimona.
B4.4. Analizar a escultura
modernista española, por
exemplo a obra do escultor
Josep Llimona.
b
d
B4.8. Esculturas
crisoelefantinas.
B4.5. Recoñecer
as claves
estilísticas na
FA2.B4.5.1.
Identifica pezas
escultóricas que
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
n
escultura
crisoelefantina.
poidan
clasificarse como
crisoelefantinas.
b
d
e
n
B4.9. Cartel
publicitario en
Cataluña:
Alexandre de
Riquer, Ramón
Casas e outros.
B4.6. Comentar
a importancia da
cartelística
española,
nomeadamente
salientable na
obra de
Alexandre de
Riquer e Ramón
Casas.
FA2.B4.6.1.
Comenta a obra
en cartel de
Alexandre de
Riquer, Ramón
Casas e outros
cartelistas
españois.
CCEC
b
d
e
n
B4.10. Moblaxe
modernista.
B4.7. Identificar
a tipoloxía da
moblaxe
modernista.
FA2.B4.7.1.
Analiza a
moblaxe
modernista.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
i
n
B4.11. Revolución
no vidro. Floreiros
de Émile Gallé.
Lámpadas de cores
de Louis Comfort
Tiffany.
B4.8. Describir a
evolución na
técnica do vidro
que supón a obra
de Émile Gallé e
Louis Confort
Tiffany.
FA2.B4.8.1.
Explica a
importancia
artística das
creacións en
vidro de Émile
Gallé e Louis
Comfort Tiffany.
CCEC
b
d
e
i
n
B4.12. Xoiaría
modernista.
Esmalte. Obra de
Lluís Masriera.
B4.9. Analizar
os elementos
clave da xoiaría
modernista,
utilizando as
obras de René
Lalique e de
Lluis Masriera,
entre outros.
FA2.B4.9.1.
Comenta a
tipoloxía da
xoiaría
modernista, por
exemplo os
deseños de René
Lalique e de
Lluís Masriera,
entre outros.
CCEC
Bloque 5. O
Surrealismo e
outras vangardas
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
n
B5.1. Teorías de
Sigmund Freud. A
psicoloxía.
B5.2.
Irracionalismo
onírico.
Movemento
surrealista: orixe.
B5.1. Relacionar
a descuberta da
psicoloxía coas
claves plásticas
do surrealismo.
FA2.B5.1.1.
Relaciona as
ideas sobre a
psicanálise de
Sigmund Freud e
as creacións
surrealistas,
especialmente co
método
paranoico-crítico
de Salvador Dalí.
CSC
CCEC
FA2.B5.1.2. Explica
as principais
características do
movemento
surrealista.
CCEC
b
d
e
B5.3. Principais
artistas: Salvador
Dalí, Jean Arp e
Joan Miró.
B5.4. A pintura
metafísica de
B5.2. Identificar as
principais obras e os/as
principais autores/as
surrealistas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
Giorgio de Chirico.
b
d
e
n
B5.5. O surrealismo
no cine: "Un can
andaluz", de Luis
Buñuel e Salvador
Dalí. "A idade de
ouro", de Buñuel.
B5.3. Analizar a
importancia histórica de
Salvador Dalí e Luis
Buñuel.
b
d
e
n
B5.6. Cine alemán.
Expresionismo
alemán: "O
gabinete do doutor
Caligari" (1920), de
Robert Wiene.
B5.7. Xénero da
ciencia ficción.
Fritz Lang e a súa
película
"Metropolis"
(1927).
B5.4. Explicar a
importancia do
cine europeo
sinalando
exemplos de
grande
transcendencia
posterior, como
"O gabinete do
doutor Caligari",
"Metropolis",
"O anxo azul",
FA2.B5.4.1.
Comenta as
claves do
expresionismo
alemán,
nomeadamente
salientable en "O
gabinete do
doutor Caligari",
de Robert Wiene.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
B5.8. "O anxo azul"
(1930), de Josef
von Sternberg,
Marlene Dietrich.
etc.
FA2.B5.4.2. Analiza
a importancia da
película "O anxo
azul", de Josef von
Sternberg, e a
presenza nela de
Marlene Dietrich.
CCEC
b
d
e
n
B5.9. Movemento
neoplasticista
holandés "De Stijl":
arquitectura, pintura
e moblaxe. Piet
Mondrian, Theo
Van Doesburg e
Gerrit Thomas
Rietveld.
B5.5. Explicar as claves
estilísticas en arquitectura,
pintura e moblaxe do
movemento "De Stijl".
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
FA2.B5.5.2. Analiza
as obras en
arquitectura, pintura
e moblaxe de
artistas
neoplasticistas: Piet
Mondrian, Theo van
Doesburg e Gerrit
Thomas Rietveld.
CCEC
b
d
e
n
B5.10. Movemento
Dada. Obra
escultórica de Jean
Tinguely.
B5.6. Debater
acerca do
movemento
Dada e as obras
máis
importantes
deste
movemento
artístico.
b
d
e
B5.11. Ballets de
Serguéi Diághilev e
Nijinsky.
Escenografías e
decorados. Relación
B5.7. Recoñecer
a importancia
dos ballets rusos
en París e na
historia da danza
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
con artistas da
época: Picasso,
Matisse e Natalia
Goncharova.
B5.12. Música e
danza. Igor
Stravinsky: "O
paxaro de lume",
"Petrushka" e "A
consagración da
primavera".
contemporánea.
FA2.B5.7.2.
Comenta a obra
musical de Igor
Stravinsky e a súa
relación coa danza:
"O paxaro de lume",
"Petrushka" e "A
consagración da
primavera".
CCEC
FA2.B5.7.3.
Describe
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
presentacións
coreográficas
relacionadas con "A
consagración da
primavera", por
exemplo o traballo
de Pina Bausch.
Bloque 6. Os felices
anos vinte. Art
Decó
b
d
e
n
B6.1. Claves da Art
Decó.
B6.2.
Desenvolvemento
económico do
período de entre
guerras.
B6.3. Auxe do luxo.
A arte como
produto para a elite.
B6.1. Identificar as claves
sociais e políticas que se
relacionan co Art Decó.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
1
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
B6.4. Notas
distintivas da
arquitectura decó.
B6.5. Estados
Unidos: os grandes
edificios. Escola de
Chicago. Nova
York: edificios
Chrysler e Empire
State.
FA2.B6.1.2. Explica
a evolución desde a
arte baseada na
natureza
(modernismo), á
arte xeométrica (Art
Decó).
CCEC
b
d
B6.4. Notas
distintivas da
arquitectura decó.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
n
B6.5. Estados
Unidos: os grandes
edificios. Escola de
Chicago. Nova
York: edificios
Chrysler e Empire
State.
b
d
e
n
B6.6. Escultura:
Pablo Gargallo e
Constantin
Brancusi.
B6.3. Analizar
as principais
obras e
escultores da
época, por
exemplo Pablo
Gargallo e
Constantin
Brancusi.
b
c
d
B6.7. Tamara de
Lempickca, pintora.
B6.4. Debater
acerca da obra
pictórica de
Tamara de
Lempicka.
FA2.B6.4.1.
Comenta a obra
pictórica da
pintora Tamara
de Lempicka.
CSC
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
n
b
d
e
n
B6.8. Música:
revista musical.
Folies Bergère e
Moulin Rouge.
B6.5. Recoñecer
a importancia e
a transcendencia
musical do
xénero artístico
denominado
revista musical.
FA2.B6.5.1.
Explica as claves
artísticas do
musical,
relacionándoo co
Folies Bergère, o
Moulin Rouge, o
Cotton Club e a
traxectoria
artística e persoal
de Joséphine
Baker.
CSC
CCEC
b
d
e
B6.9. Moblaxe Art
Decó.
B6.6. Describir
os elementos
esenciais en
moblaxe e artes
aplicadas do
estilo Art Decó.
FA2.B6.6.1.
Identifica as
claves esenciais
da moblaxe decó.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
n
B6.10. Xoiaría decó
e reloxos de
pulseira. Empresas
Cartier e Patek
Philippe.
B6.2. Auxe do luxo.
A arte como
produto para a elite.
B6.7. Analizar a
importancia do
luxo e a súa
relación cos
deseños decó.
Empresas
Cartier e Patek
Philippe.
FA2.B6.7.1.
Compara a
tipoloxía das
xoias decó, por
exemplo Cartier,
coas doutras
épocas.
CSIEE
CCEC
FA2.B6.7.2. Analiza
o concepto do luxo
en relación á arte,
por exemplo na
xoiaría.
CSC
CCEC
FA2.B6.7.3. Debate
acerca da relación
entre luxo e
artesanía utilizando,
entre outros
exemplos, a
CCL
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
empresa Patek
Philippe.
b
d
e
n
B6.11. Música
dodecafónica,
serialista e atonal.
Arnold Schönberg.
B6.8. Distinguir as claves
da música dodecafónica,
por exemplo a obra musical
de Arnold Schönberg.
b
d
e
n
B6.12. Música
norteamericana.
Irving Berlin e
George Gershwin.
B6.9. Avaliar as
composicións musicais dos
Estados Unidos,
nomeadamente a obra
musical de George
Gershwin e Irving Berlin.
b
d
e
B6.13. Música
espiritual negra.
Blues. Nacemento
do Jazz.
B6.10. Identificar a música
popular norteamericana,
nomeadamente a música
espiritual negra, o blues e o
jazz.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
c
d
e
n
B6.14. Moda: a
revolución no
mundo da moda e
no vestido da
muller. Coco
Chanel.
B6.11. Explicar a evolución
no traxe feminino e a súa
relación co posible cambio
do papel da muller na
sociedade da época.
Bloque 7. A Gran
Depresión e a arte
da súa época
b
d
e
n
B7.1. "A fin da
festa". A crise
económica. O crack
bolsista de 1929.
Crise económica
mundial. Auxe dos
totalitarismos.
B7.1. Comentar
a relación entre
a situación
política europea
e o seu reflexo
na arte.
FA2.B7.1.1.
Analiza a
representación
plástica do crack
bolsista de 1929
en Estados
Unidos.
CAA
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
h
n
B7.2. Fotografía
comprometida cos
pobres: Dorothea
Langue e Walker
Evans.
B7.2. Analizar a
arte social ou
comprometida.
FA2.B7.2.1.
Comenta a obra
fotográfica de
Dorothea Lange e
Walker Evans.
CSC
CCEC
FA2.B7.2.2.
Compara a obra
fotográfica de
artistas con
compromiso social
coa fotografía
esteticista de, por
exemplo, Cecil
Beaton.
CCEC
b
d
e
B7.3. O cine e a súa
función social.
B7.3. Debater acerca da
función social da arte.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
h
n
p
b
d
e
n
B7.4. A primeira
película de
animación:
Brancaneves e os
sete ananos", de
Walt Disney.
B7.4. Analizar a
importancia para o mundo
da arte de Walt Disney
como empresa.
b
d
e
n
B7.5. Cómic
europeo: "Tintín",
de Hergé.
B7.6. Cómic
norteamericano.
B7.7. O primeiro
superheroe:
"Superman", de
B7.5. Describir
o nacemento do
cómic, tanto do
europeo, con
"Tintín", como o
norteamericano
dos superheroes.
FA2.B7.5.1.
Analiza a
importancia do
cómic europeo,
nomeadamente a
obra de Hergé.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Jerry Siegel e Joe
Shuster.
B7.8. O heroe triste
e solitario:
"Batman", de Bob
Kane e Bill Finger.
B7.9. O orgullo
americano:
"Capitán América",
de Joe Simon e Jack
Kirby.
B7.10. As aventuras
espaciais: "Flash
Gordon", de Alex
Raymond.
B7.11. O exotismo
selvático: "Tarzán",
de Burne Hogarth.
FA2.B7.5.2. Explica
o nacemento dos
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
superheroes
norteamericanos do
cómic.
FA2.B7.5.3. Analiza
as claves
sociolóxicas e
persoais dos
superheroes do
cómic: "Superman",
"Batman" e
"Capitán América".
CSIEE
CCEC
FA2.B7.5.4.
Relaciona o cómic
espacial co cine
posterior, utilizando,
entre outras, as
aventuras espaciais
de "Flash Gordon".
CCEC
FA2.B7.5.5.
Comenta a relación
entre cine e cómic
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
2
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
no caso de "Tarzán".
b
d
e
n
p
B7.12. O cómic
como linguaxe
artística.
B7.6. Explicar a
transcendencia posterior do
cómic desta época na arte.
b
d
e
n
B7.13. Cine
español. Producións
Cifesa.
B7.7. Analizar as claves
sociolóxicas do cine
español, no marco da
cultura e da situación
económica de España e da
Guerra Civil.
b
d
e
B7.14. Ballet:
traxectoria do
Ballet da Ópera de
París. Serge Lifar.
B7.8. Comentar a situación
do ballet europeo e a
influencia dos coreógrafos
soviéticos no Ballet da
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
Ópera de París.
b
d
e
n
B7.15. As "big
bands" americanas:
Benny Goodman,
Glenn Miller, Duke
Ellington, Tommy
Dorsey, etc.
B7.9. Recoñecer as
composicións musicais das
denominadas "big bands"
americanas, por exemplo a
orquestra de Benny
Goodman.
Bloque 8. A II
Guerra Mundial
b
d
e
h
n
B8.1. Fascismo e
comunismo.
Iconoloxías
asociadas.
B8.1. Debater acerca da
importancia da iconoloxía
na promoción das correntes
políticas da época.
b B8.2. Arquitectura B8.2. Identificar as claves
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
h
n
fascista e
comunista: Berlín e
Moscova.
da arquitectura,
nomeadamente a
relacionada coas ideoloxías
totalitarias.
b
d
e
n
B8.3. Abstracción
escultórica: Henry
Moore, Antoine
Pevsner e Naum
Gabo.
B8.3. Comentar a evolución
na forma escultórica: a
ruptura da forma.
b
d
e
h
B8.4. Fascismo.
Obra
cinematográfica de
Leni Riefensthal:
"Olympia" e "O
triunfo da vontade".
B8.5. Comunismo.
B8.4. Analizar a
obra
cinematográfica
europea da
época,
destacando
principalmente a
transcendencia
FA2.B8.4.1.
Identifica as
películas de Leni
Riefensthal:
"Olympia" e "O
triunfo da
vontade".
CSIEE
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
O cine de Serguéi
Eisenstein: "O
acoirazado
Potemkin" (1925) e
"Iván o terrible"
(1943).
das creacións de
Leni Riefensthal
e Serguéi
Eisenstein.
FA2.B8.4.2. Analiza
a construción
narrativa visual de
"O acoirazado
Potemkin".
CCEC
b
d
e
h
n
B8.6. A obra
musical de Wagner
e o fascismo
alemán.
B8.7. Relación vital
e musical de
Dimitri
Shostakóvich co
comunismo
soviético.
B8.5. Describir a relación
da obra musical de Wagner
co fascismo e das
composicións de Dimitri
Shostakóvich co
comunismo soviético.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
h
n
B8.8.
Fotoxornalismo
independente:
axencia Magnum.
B8.9. Fotografía de
guerra: Robert
Capa.
B8.10. Captación
do instante: Henri
de Cartier-Bresson.
B8.6. Comentar a tipoloxía
fotográfica relacionada cos
conflitos bélicos,
utilizando, por exemplo, a
obra gráfica de Robert Capa
ou dos españois Agustí
Centelles, José María Díaz-
Casariego, "Campúa" e
Venancio Gombau ou
"Alfonso".
FA2.B8.6.2. Analiza
a formulación ou
presentación teórica
da fotografía e o
instante de Henri de
Cartier-Bresson.
CCEC
FA2.B8.6.3.
Relaciona a actitude
vital e artística dos
fotógrafos da
CSIEE
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
axencia Magnum.
b
d
e
n
B8.11. O París
nocturno: Brassai.
B8.7. Explicar a
técnica da
fotografía
nocturna e
valorar os
condicionantes
técnicos,
utilizando como
exemplo a obra
gráfica de
Brassai, entre
outros.
b
d
e
h
i
B8.12. O cartel
como propaganda
política.
B8.13. Colaxe.
B8.14. Obra de
Josep Renau.
B8.8. Comparar
a técnica da
colaxe aplicada
a diferentes
motivos, por
exemplo entre a
obra de Josep
Renau e
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
Matisse.
FA2.B8.8.2. Realiza
unha composición
plástica mediante a
técnica da colaxe.
CCEC
b
d
e
n
B8.15. Comedia
musical: Fred
Astaire e Gene
Kelly.
b
d
e
h
B8.16. Industria do
cine: Hollywood.
Grandes compañías
americanas: Warner
Brothers, United
Artist, Columbia e
Metro Goldwyn
Mayer.
B8.10. Razoar a
importancia dos grandes
estudios cinematográficos
na historia e no
desenvolvemento do cine.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n B8.17. O cine
clásico americano e
os seus estilos
FA2.B8.10.2.
Analiza as claves do
nacemento das
grandes compañías
norteamericanas de
cine: Warner
Brothers, United
Artist, Columbia e
Metro-Goldwyn-
Mayer.
CSIEE
CCEC
b
d
e
n
B8.18. Cine de
suspense: Alfred
Hitchcock.
B8.11. Analizar
o tempo
narrativo do
xénero do
suspense.
b B8.19. A comedia B8.12. Explicar
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
amarga: "To be or
not to be", de Ernst
Lubitsch, e "O gran
ditador", de Charlie
Chaplin.
as claves da
comedia con
formulacións
sociais.
b
d
e
n
B8.20. Amor e
guerra:
"Casablanca", de
Michael Curtiz.
B8.13. Expor a
relación entre
amor e guerra no
cine.
FA2.B8.13.1.
Identifica as
claves
cinematográficas
de "Casablanca",
de Michael
Curtiz.
CCEC
b
d
e
h
n
B8.21. Cine
neorrealista
italiano: "Roma,
cidade aberta", de
Roberto Rossellini,
e "Ladrón de
bicicletas", de
Vittorio de Sica.
B8.14. Describir
as características
formais e
argumentais da
comedia, o
suspense e o
cine neorrealista.
FA2.B8.14.1.
Comenta as
características do
cine neorrealista
italiano, sobre
todo nas películas
"Roma, cidade
aberta" e
"Alemaña ano
cero", de Roberto
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Rossellini, e
"Ladrón de
bicicletas", de
Vittorio de Sica.
Bloque 9. O
Funcionalismo e as
décadas dos 40 e
dos 50
b
d
e
h
n
B9.1. Forma e
función nas artes
utilitarias: "a
función fai a
forma".
B9.2. Arquitectura:
simplificación
ornamental.
Xeometría e
matemática como
mensaxe
primordial.
B9.1. Debater
acerca dos
valores plásticos
da arquitectura
funcional.
FA2.B9.1.1.
Explica a idea: "a
función fai a
forma".
CMCCT
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
3
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
FA2.B9.1.2.
Comenta a frase do
arquitecto Mies van
der Rohe: "Menos é
máis".
CCEC
b
d
e
h
n
p
B9.2. Arquitectura:
simplificación
ornamental.
Xeometría e
matemática como
mensaxe
primordial.
B9.3.
Funcionalismo
orgánico
escandinavo: Alvar
Aalto, Eero Aarnio
e Arne Jacobsen.
B9.4. Moblaxe
funcionalista.
B9.2. Identificar a tipoloxía
do edificio funcional.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
FA2.B9.2.2. Explica
as claves do
funcionalismo
orgánico
escandinavo,
comentando a obra
de Alvar Aalto,
Eero Aarnio, Arne
Jacobsen e o
norteamericano
Eero Saarinen.
CCEC
FA2.B9.2.3. Sinala
as claves da
moblaxe
escandinava.
CCEC
FA2.B9.2.4.
Compara o moble
funcionalista con
outros estilos
anteriores e
posteriores.
CAA
CCEC
b B9.5. A obra de B9.3. Comparar
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
n
Ludwig Mies van
der Rohe, Frank
Lloyd Wright e Le
Corbusier.
as creacións dos
arquitectos desta
corrente creativa
máis relevantes.
b
d
e
h
n
B9.6. Deseño
industrial. Bauhaus
e a súa influencia
posterior.
B9.4. Relacionar
a orixe do
deseño industrial
e a produción en
serie.
b
d
e
h
B9.7. Cómic
español.
B9.8. Francisco
Ibáñez. Editorial
Bruguera.
B9.5. Comentar
a importancia do
cómic español.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
p
b
d
e
h
n
B9.9. Cine:
dominio do cine
norteamericano.
Grandes directores:
John Ford e John
Houston.
B9.6. Debater
acerca da
supremacía
comercial das
producións
cinematográficas
norteamericanas
e analizar as
súas posibles
causas.
b
d
e
h
B9.10. A gran
comedia. O alemán
Billy Wilder.
B9.7. Analizar a
gran comedia
cinematográfica,
remarcando a
obra do director
alemán Billy
Wilder.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
h
n
B9.11. Cine
español. Estudios
Bronston.
B9.8. Analizar
as claves da
creación dos
estudios
Bronston en
España.
b
d
e
h
n
B9.12. Comedia
española: Luís
García Berlanga.
B9.9. Relacionar
a obra
cinematográfica
de Luís García
Berlanga coa
sociedade
española do seu
tempo.
FA2.B9.9.1.
Analiza as claves
da comedia na
obra
cinematográfica
de Luís García
Berlanga.
CCEC
b B9.13. Moda: alta
costura. Obra de
B9.10. Explicar
as claves da
FA2.B9.10.1.
Analiza a
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
h
n
Cristóbal
Balenciaga. O "new
look" de Christian
Dior.
moda de alta
costura e os seus
condicionantes
artísticos e
económicos.
industria da moda
de alta costura
aplicando, entre
outras, a obra
creativa de
Cristóbal
Balenciaga.
CCEC
b
d
e
h
n
B9.14. A música
neorromántica de
Joaquín Rodrigo:
"Concerto de
Aranjuez".
B9.11.
Recoñecer a
música do
mestre Rodrigo,
especialmente o
"Concerto de
Aranjuez",
analizando
diferentes
versións da súa
obra.
FA2.B9.11.1.
Relaciona a obra
musical de
Joaquín Rodrigo
co romanticismo
musical anterior,
sinalando a
importancia
mundial do
"Concerto de
Aranjuez".
CCEC
b
d
B9.15. Danza
contemporánea:
coreografías de
Maurice Béjart e
B9.12. Analizar
a evolución das
coreografías no
ballet, desde os
FA2.B9.12.1.
Comenta as
claves da danza
moderna e as
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
h
n
Roland Petit. ballets rusos ata
as novas
creacións, por
exemplo de
Maurice Bejart e
Roland Petit.
coreografías de
Maurice Béjart e
Roland Petit.
Bloque 10. Os Anos
60 e 70
b
d
e
h
n
B10.1.
Arquitectura. Estilo
internacional.
B10.2. Arquitectura
española: Francisco
Javier Sáenz de
Oiza e Miguel
Fisac.
B10.1. Analizar
a evolución na
arquitectura,
intentando
dilucidar
posibles estilos
ou a evolución
desde os
edificios
anteriores.
FA2.B10.1.1.
Comenta a
uniformidade
estilística
mundial do estilo
arquitectónico
denominado
"estilo
internacional".
CCEC
FA2.B10.1.2.
Analiza a
arquitectura
española,
nomeadamente os
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
traballos de
Francisco Javier
Sáenz de Oiza e
Miguel Fisac.
b
d
e
h
n
B10.3.
Expresionismo
figurativo e
expresionismo
abstracto. Pintura
hiperrealista.
B10.4.
Expresionismo
abstracto: Jackson
Pollock e Mark
Rothko.
B10.5.
Expresionismo
figurativo: Francis
Bacon e Lucian
Freud.
B10.6.
B10.2. Explicar as claves
conceptuais e plásticas do
expresionismo figurativo,
do expresionismo abstracto,
do Pop Art, do
hiperrealismo e da arte
cinética.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Hiperrealismo:
David Hockney,
Antonio López e
Eduardo Naranjo.
B10.7. Importancia
histórica dos grupos
españois de artistas
plásticos "El Paso"
(1957) e o seu
antecesor "Dau al
Set " (1948).
FA2.B10.2.2.
Explica a obra
pictórica de Jackson
Pollock e de Mark
Rothko.
CCEC
FA2.B10.2.3.
Identifica as claves
da pintura
hiperrealista e/ou
Pop Art,
comparando as
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
obras de David
Hockney e dos
españois Antonio
López e Eduardo
Naranjo, entre
outros.
FA2.B10.2.4.
Analiza as claves
artísticas das
correntes
expresionistas.
CCEC
b
d
e
h
n
B10.8. O
expresionismo na
escultura española.
B10.9. Escultores
vascos: Jorge
Oteiza, Eduardo
Chillida e Agustín
Ibarrola.
B10.10.
Abstracción
B10.3.
Recoñecer os
principais estilos
escultóricos
españois, a
escultura vasca,
a abstracción
xeométrica e
outras.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
4
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
geométrica: Pablo
Palazuelo, Martín
Chirino e Amadeo
Gabino.
B10.11.
Movemento
cinético: Eusebio
Sempere.
FA2.B10.3.2.
Describe a
importancia da
escultura vasca e
indica as obras de
Jorge Oteiza,
Eduardo Chillida e
Agustín Ibarrola.
CCEC
FA2.B10.3.3.
Comenta a
abstracción
xeométrica
escultórica na obra
de Martín Chirino,
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Amadeo Gabino,
Pablo Palazuelo,
Pablo Serrano e
Gustavo Torner,
entre outros.
FA2.B10.3.4.
Analiza a arte
cinética e a relación
coa obra creativa de
Eusebio Sempere.
CCEC
b
d
e
h
n
B10.12. Fotografía:
o sensualismo de
David Hamilton e a
elegancia de Juan
Gyenes.
b
d
B10.13. Música. O
son estéreo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
h
i
n
b
d
e
h
n
p
B10.14. Música
Pop: The Beatles.
B10.15. Grandes
concertos de masas.
Cultura de fans.
B10.16. O jazz
alcanza un público
de masas: Chet
Baker, Miles Davis
e Chick Corea.
B10.6. Comparar os
movementos musicais
occidentais: pop, rock, jazz,
blues, etc.
FA2.B10.6.2.
Identifica as
principais cancións
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
dos Beatles.
FA2.B10.6.3.
Explica as claves do
movemento Fans.
CSC
CCEC
FA2.B10.6.4.
Comenta a
aceptación
maioritaria do jazz.
CCEC
FA2.B10.6.5.
Analiza a obra
jazzística e vital de
Miles Davis e Chet
Baker.
CCEC
b
d
e
h
B10.17. Novo cine
español. O cine da
transición: Saura,
Camus, Picazo,
Patino, Erice, Borau
e a Escola de
Barcelona.
B10.7. Analizar
os cambios que
se producen na
cinematografía
española durante
a transición.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
h
n
B10.18. Cine. Novo
impulso
norteamericano:
Francis Ford
Coppola.
B10.8. Valorar a
importancia para
a industria do
cine da obra
creativa de
Francis Ford
Coppola, George
Lucas e outros.
b
d
e
h
n
B10.19. Gran cine
xaponés: Akira
Kurosawa.
B10.9.
Comparar o cine
europeo, o
norteamericano
e o oriental.
b B10.20. Nacemento
da televisión como
B10.10.
Analizar a
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
d
e
g
h
n
fenómeno de
comunicación de
masas.
importancia
crecente da
televisión como
fenómeno de
comunicación e
a súa
importancia na
arte.
b
d
e
h
n
B10.21. Cómic:
éxito internacional
da editorial Marvel.
B10.11.
Comentar a nova
xeración de
superheroes do
cómic,
nomeadamente
coa editorial
"Marvel" e a
obra de Stan Le.
b
d
B10.22. Auxe do
flamenco: Paco de
Lucía e Camarón de
la Isla.
B10.12. Expor a
importancia da
música flamenca
en todo o
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
e
h
n
B10.23. Baile
flamenco: Antonio,
Carmen Amaya e a
compañía de
Antonio Gades.
mundo.
FA2.B10.12.2.
Explica as claves do
éxito internacional
do flamenco.
CCEC
FA2.B10.12.3.
Recoñece a
importancia do baile
flamenco no mundo,
con referencia á
danza e ás
coreografías de
Carmen Amaya e
Antonio Gades.
CSC
CCEC
FA2.B10.12.4.
Analiza a situación
do flamenco en
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
España e establece
conclusións a partir
dos datos obtidos.
b
d
e
h
n
B10.24. Moda
europea.
B10.25. Moda
francesa: Yves
Saint Laurent.
B10.13. Comentar a
evolución na moda europea
deste tempo.
Bloque 11. Os Anos
80-90
b
d
e
h
B11.1.
Arquitectura. Estilo
posmoderno. O
edificio como
espectáculo.
B11.1. Analizar a evolución
da arquitectura desde a
uniformidade racionalista
ao barroquismo personalista
do creador.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
p
b
d
e
h
n
B11.2. Escultura:
exceso figurativo.
Obra de Fernando
Botero e Alberto
Giacometti.
B11.2. Comentar a
evolución escultórica en
Occidente
b
d
e
g
h
B11.3. A música
como acción
política de masas.
"Live Aid".
B11.3. Analizar o
fenómeno social que supón
a música en vivo
retransmitida a través da
televisión.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
p
b
d
e
g
h
n
B11.4. Eclosión da
moda como
fenómeno de masas.
B11.5. Novo ideal
de beleza colectivo:
substitución das
actrices polas
supermodelos.
B11.4. Debater acerca do
ideal de beleza en relación
co éxito mediático e social
das supermodelos.
FA2.B11.4.2.
Explica a idea de
beleza en referencia
ao éxito das
supermodelos.
CCEC
FA2.B11.4.3.
Analiza o cambio de
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
5
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
patrón estético
desde as actrices
cara ás modelos.
b
d
e
g
h
n
B11.6. O desfile de
modas como
espectáculo
multimedia.
B11.7. O/a
deseñador/a como
estrela mediática.
B11.8. Industria do
"prêt à porter". O
mundo dos
complementos.
B11.9. Grandes
deseñadores:
Alexander
McQueen,
Valentino, Chanel
(Lagerfeld), Dior
(John Galliano),
B11.5.
Comparar as
creacións no
mundo da moda
dos/das
deseñadores/as
máis relevantes.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Armani, Versace,
Calvin Klein, Tom
Ford e Carolina
Herrera.
FA2.B11.5.2.
Explica o auxe
dos/das
deseñadores/as nos
medios de
comunicación de
masas.
CSIEE
CCEC
FA2.B11.5.3.
Identifica as claves
estilísticas dos
principais
deseñadores de
moda: Alexander
McQueen,
Valentino, Chanel
(Lagerfeld), Dior
(John Galliano),
Armani, Versace,
Calvin Klein, Tom
CAA
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
Ford e Carolina
Herrera.
b
d
e
g
h
n
B11.10. Pop dos
anos 80 e 90:
Madonna e Michael
Jackson.
B11.11. Novo papel
do/da artista na
industria musical.
b
d
e
h
n
B11.12. Danza
española:
compañías de Sara
Baras e Joaquín
Cortés.
B11.7. Expor a importancia
das compañías musicais
españolas en todo o mundo,
destacando especialmente a
difusión das compañías
flamencas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
2
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
h
n
B11.13. Cine
español. Proxección
internacional: José
Luís Garci,
Fernando Trueba,
Fernando Fernán
Gómez, Pedro
Almodóvar e
Alejandro
Amenábar.
B11.8. Recoñecer as
principais obras
cinematográficas dos
creadores españois, e
valorar o seu éxito
internacional.
b
c
d
e
h
n
B11.14. Directoras
españolas, novas
miradas da
realidade: Pilar
Miró e Icíar
Bollaín.
B11.9. Valorar a irrupción
das directoras españolas no
panorama cinematográfico
español e internacional,
analizando a súa obra
artística: Pilar Miró, Iciar
Bollaín, Josefina Molina,
etc.
FA2.B11.9.2.
Analiza en termos
CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
3
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
de diversidade e
complementariedade
o cine español
feminino e
masculino.
CCEC
b
d
e
g
h
i
n
B11.15. Televisión:
aparición da cor.
B11.16.
Retransmisións en
directo: olimpíadas,
fútbol, concertos e
guerras.
B11.10. Explicar
a evolución
técnica e
escenográfica do
paso da
televisión en
branco e negro á
televisión en
cor.
FA2.B11.10.2.
Relaciona a
televisión e os
grandes eventos
seguidos en directo
CSC
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
4
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
a través dela:
olimpíadas, fútbol,
concertos e guerras.
b
d
e
h
n
B11.17. Fotografía
en España: Cristina
García-Rodero e
Alberto García
Alix.
B11.11. Analizar a
realidade social española a
través da mirada fotográfica
de Cristina García Rodero e
Alberto García-Alix.
b
d
e
h
i
B11.18. Cine de
animación: Estudios
Pixar; estrea de
"Toy Story".
B11.12. Comentar a
evolución do cine de
animación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
5
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
Bloque 12. Os anos
2000 a 2013
a
b
e
g
h
n
B12.1. O
ecoloxismo e a arte.
B12.1. Analizar
a importancia do
ecoloxismo e da
creación artística
relacionada con
esta filosofía.
FA2.B12.1.1.
Analiza as
manifestacións
artísticas
relacionadas co
ecoloxismo
utilizando, entre
outras, as
fotografías de
Ansel Adams, a
película "Dersu
Uzala", ou os
documentais de
Félix Rodríguez
de la Fuente ou
do National
Geographic.
CSC
CCEC
a B12.2. Islamismo B12.2. Debater FA2.B12.2.1. CCL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
6
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
b
d
e
h
n
radical: destrución
das imaxes
relixiosas.
acerca do
islamismo
radical e da
iconoclastia a
través da historia
da arte.
Comenta o
concepto
iconoclasta do
islamismo
radical, en
referencia, por
exemplo, á
destrución das
imaxes de Buda,
entre outras
posibles.
CCEC
b
d
e
h
n
B12.3. Arquitectura
máis relevante da
década: Norman
Foster (concepto
"High Tech"),
Álvaro Siza, Peter
Zumthor, Jean
Nouvel, Reem
Koolhaas, Rafael
Moneo, Shigeru
Ban, Souto de
Moura, etc.
B12.3.
Identificar os
edificios máis
relevantes da
década, en
España e no
resto do mundo.
FA2.B12.3.1.
Analiza os
edificios estrela e
a súa repercusión
mundial.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
7
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
B12.4. A
construción como
espectáculo e a súa
polémica: Frank
Gehry e Santiago
Calatrava.
FA2.B12.3.2.
Compara as
creacións
emblemáticas de
Frank Gehry,
Santiago Calatrava e
Norman Foster,
entre outros
posibles.
CCEC
b
d
e
h
B12.5. Obra de
Zara Hadid.
B12.4. Comparar a obra
arquitectónica de Zara
Hadid coa do resto de
arquitectos/as
contemporáneos/as.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
8
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
n
b
d
e
g
h
n
p
B12.6. Tecnoloxía
dixital: cine,
televisión,
fotografía e música.
B12.7.
Internacionalismo
universal: internet.
B12.8. Novas
canles de
promoción artística:
blogs, redes sociais
e plataformas como
YouTube, Vimeo,
Instagram,
Pinterest, etc.
B12.5. Explicar a
importancia de internet na
creación artística.
FA2.B12.5.2.
Analiza a tecnoloxía
dixital e a súa
relación coa
CD
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
6
9
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
creación artística.
FA2.B12.5.3.
Explica o potencial
difusor da creación
artística que supón
YouTube e outras
plataformas
similares.
CD
CCEC
b
d
e
h
n
B12.9. Música e
baile. Novas
tendencias: hip-hop
e dance.
B12.6.
Identificar novas
formas de danza,
tales como o
hip-hop e o
dance.
b
d
e
B12.10. Cine en
español: éxito
internacional de
Guillermo del Toro
con "O labirinto do
B12.7. Analizar
a obra
cinematográfica
española
recente, en
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
0
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
h
n
p
fauno".
B12.11.
Internacionalización
do cine español:
Juan Antonio
Bayona e Rodrigo
Cortés.
referencia, por
exemplo, aos
traballos de Juan
Antonio Bayona,
Jaume
Balagueró e
outros posibles.
b
d
e
h
n
B12.12. Xénero
documental no cine.
B12.8. Coñecer
as características
propias do
xénero
documental no
cine.
b
d
e
B12.13. Técnicas
da produción
audiovisual.
Integración
multimedia.
B12.9. Explicar
a estrutura
narrativa das
series de ficción
para televisión
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
1
Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de
avaliación
Estándares de aprendizaxe
g
h
n
p
B12.14. Televisión:
series de TV,
equiparables en
popularidade e
audiencia ao cine.
en oposición ao
sistema
narrativo do
cine.
FA2.B12.9.2. Expón
os factores do éxito
de audiencia nas
series para
televisión, e dá
exemplos.
CAA
CCEC
FA2.B12.9.3.
Compara a técnica
narrativa das series
televisivas coa
ficción
cinematográfica.
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
2
7. METODOLOXÍA
7.1 AGRUPAMENTOS:
Temos dous cursos de 2º de BAC-Artes.
7.2 TEMPOS
Catro horas semanais de matería fanse escasas para desenvolver como se desexaría os moi amplos contidos de este curso. Darase o maior tempo
posible para realizar tarefas de contidos prácticos no aula.
Faise a recomendación de agrupar as horas en 2+1+1, sempre que sexa posible.
7.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
3
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.
Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto,
e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao
grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autocoñecemiento e desenvolvemento de carácter
individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.
Introducir de xeito xeral ao alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.
Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na
expresión multimedia (oral, visual e outras).
Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo
tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.
Traballos dos alumnos
Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
4
Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán na aula.
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como
enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións da arte ao longo da historia.
8. SECUENCIACIÓN
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
5
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente
xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;
Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
1º Trimestre: Bloques I, II, III e IV
2º Trimestre: Bloques V, VI, VII, VIII e IX
3º Trimestre: Bloques X, XI, XII e XII
9. RECURSOS E MATERIAIS
9.1 ESPAZOS
Contamos cunha aulas ordinarias de curso, aula de plástica e taller artístico. Temos pilas para experimentar as técnicas húmidas e espazos de
almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
6
Temos a dificultade de coincidir cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e coordinaremos
de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica ou o taller artístico naquelas actuacións experimentales que require a programación.
9.2 OUTROS RECURSOS
-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libros de Historia da Arte e Técnicas Artísticas disponibles na Biblioteca do IES e nas
Bibliotecas de Aula.
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á cada unidade.
- Recursos dixitais a través de Internet.
10. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria post-obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles
que atendan ós criterios de agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
7
b) Non ter interese e motivación.
c) Non seguir o ritmo de traballo.
Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da
diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán
revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a
4. Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria
5. Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o
apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.
11. AVALIACIÓN
11.1 Principios xerais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
8
Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do BACH, nas avaliacións continua e final
da materia de Fundamentos da Arte I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas
correspondentes do apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de
ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de
Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber
facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción
co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e
capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias
relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de
avaliación coherente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
7
9
11.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
0
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
12.3 Avaliación Inicial
Consistirá en dous exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e
detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e axustar, se fose o
caso, a programación do aula.
Deseño das probas:
A primeira proba será escrita, con cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .
A segunda proba consistirá en identificar imaxes realacionadas coa creación artística ao longo da historia.
12. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
1
1. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, estudos, etc.), avaliaranse coa media
aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os
feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora na entrega
poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e puntuaranse de
acordo coa seguinte ponderación :
Conexión en análise conceptual 30 - 40 %
Resolución dos exercicios 50 - 40 %
Limpeza e presentación 20 %
2. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas
obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.
3. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc.,
avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
2
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 40 a 50 %
Traballos 50 a 40 %
Compoñentes actitudinais 10 %
Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, tanto a nota correspondente ás tarefas prácticas como á das probas
obxectivas, debe ter un valor mínimo de 4, en caso contrario, non facerá media e deberá de recuperarse a parte suspensa por separado.
Farase unha proba teórica e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia. Si ten
dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota
igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
3
Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran unha
proba de contidos conceptuais proposta polo Departamento, que se cualificará con :
Nota Final = ((Nota Proba (sobre10)
Para facer a media da nota final, cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase a
partir da nota media de 5.
13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS
Comprensión lectora y expresión oral e escrita.
Comunicación audiovisual.
Educación cívica e constitucional
Emprendimiento.
Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
4
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido
comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes
fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a
vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle
elementos dos tres anteriores.
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e
esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e
emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus
sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas,
actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren
una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
5
interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como
tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo
a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios
comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente
consigo
mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que
se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.
14. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.
Informarase dos resultados dos traballos e probas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
6
15. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS DA ARTE 1º BACH
O alumnado con Fundamentos da Arte 1º Bach deberá realizar as probas conceptuais e puntuais demandadas para recuperar a materia. Serán
cualificados con respeto a o indicado anteriormente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
7
1* Cultura Audiovisual I 1º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
8
2* Cultura Audiovisual II 2º BAC
Cultura Audiovisual 2
1.-Introdución
Esta materia pretende iniciar os/as estudantes na fabricación e análise crítica das súas propias imaxes e dos seus propios produtos audiovisuais. Para isto cómpre que o alumnado estea en situación de analizar, relacionar e comprender os elementos que forman parte da cultura audiovisual ao longo do tempo. Elementos que as veces forman parte do modo industrial do cinema, mais outras agroman vontade artistica e ruptura coas convencións narrativas da tradición audiovisual. A cantidade de información que circula pola rede, construída a partir de elementos técnicos audiovisuais (fotografía, cine, vídeo, televisión e mesmo radio) é dunha importancia e dunha magnitude que nunca se deron na historia da humanidade. A sociedade moderna ten como un dos seus sinais de identidade a presenza de imaxes dixitais en practicamente calquera actividade que desenvolve.
Desde as orixes da humanidade, no paleolítico, a evolución social dos pobos tivo a súa plasmación gráfica, en representacións icónicas ao longo do tempo, na que se reflicte o ámbito en que viven, utilizando para iso variadas ferramentas ao longo do tempo (nomeadamente o debuxo, a escultura e a pintura). A aparición da fotografía e o cine no século XIX trouxo un novo xeito de reflectir a realidade, baseado na impresión da imaxe nunha película. Unha das novidades
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
8
9
do novo produto foi que a imaxe obtida gozou desde a súa orixe de percepción por parte da sociedade de imaxe verosímil e sen manipular, é dicir, de reflexo certo do real que alí se reflectía. Xunto a isto, a posibilidade de reprodución, practicamente ilimitada, destes elementos permitiu o acceso a esta información á maioría da sociedade, preferentemente occidental, abranguendo, probablemente por primeira vez na historia, todas as capas sociais. Desde entón, a sociedade viviu unha nova relación de comunicación entre os seus elementos, baseada dun modo crecente en medios audiovisuais. A historia dos séculos XX e do XXI non se pode concibir sen o uso da imaxe e o son como ferramentas de datación e avaliación dos feitos acontecidos; analizar calquera fito histórico e non recorrer a algún tipo de imaxe fotográfica ou cinematográfica asociada é unha tarefa difícil de concibir na mentalidade actual.
No século XXI agroma na súa cabeceira unha nova revolución social nas comunicacións: a era dixital e internet. Estes dous elementos están a supor un cambio tal nos comportamentos sociais que custa aventurar cara a onde camiñan as novas xeracións nacidas dentro deste sistema de información e intercambio de datos. Por primeira vez na historia practicamente todo o mundo, en todos os países, ten ferramentas de recepción e envío de información no instante, información que se constrúe coas ferramentas que esta materia trata de analizar para facilitar a aprendizaxe.
Unha circunstancia recente xurdida das novas plataformas dixitais é a posibilidade de publicar na rede produtos construídos con moi poucos medios técnicos e á marxe da industria dedicada á produción dixital. Estas producións individuais poden ser vistas e/ou escoitadas por millóns de persoas. Por vez primeira na historia, os/as creativos/as poden alcanzar o recoñecemento da súa obra sen pasar polo filtro da industria audiovisual. Este apoio inicial serve como indicativo de calidade para unha posterior integración de novos/as creadores/as dentro da industria audiovisual. Por outra banda, a facilidade de exposición do material ("subir á rede") non supón un aumento da calidade do creado; moi ao contrario, a realidade indícanos que a posibilidade ilimitada de xerar fotos, vídeos, blogs e páxinas web sen a axuda do criterio razoado da industria está a inundar o mercado audiovisual de produtos de calidade moi deficiente. Resulta pertinente, xa que logo, que os alumnos e as alumnas entendan a importancia do proceso creativo e a súa relación inescusable coa industria que se encarga de xestionalo.
Outra das novidades que presenta o mundo dixital actual, que o diferencia das súas orixes (sistemas analóxicos), é a posibilidade de xeración de imaxes artificiais ou alteradas dun modo dificilmente distinguible da imaxe obtida por pura impresión da realidade. Os modernos sistemas dixitais de edición permiten crear ou modificar a realidade da imaxe cunha calidade dificilmente distinguible da simple plasmación da realidade nun fotograma de celuloide.
Por tanto, faise necesario e pertinente facilitarlle ao alumnado ferramentas técnicas e educativas que lle axuden a xestionar a marea de datos, información, imaxes, sons e posibilidades creativas que diariamente recibe en case todos os ámbitos nos que se desenvolve a súa vida. A intensidade e a efectividade que conseguen as creacións plásticas realizadas en soporte dixital son, indubidablemente, dunha forza impresionante, posto que combinan sabia ou atinadamente imaxes, música e mensaxes sonoras.
Trátase, daquela, de que o alumnado comprenda e analice a cultura audiovisual da sociedade na que vive e os medios de produción utilizados para xerala; deste xeito, poderá ser quen de desenvolver un sentido crítico e persoal, para ordenar a información recibida e temperar a intensidade da potencia icónica que o mundo audiovisual xera.
A adquisición de competencias para a análise dos elementos expresivos e técnicos, e a dotación de conciencia crítica, debe servir para crear unha cidadanía máis responsable, crítica e participativa.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
0
Esta materia ten un carácter propedéutico necesario e básico para o seu desenvolvemento en etapas posteriores, xa sexa en estudos universitarios de comunicación audiovisual e publicidade, belas artes, etc., ou xa nos de formación profesional de imaxe e son e nas ensinanzas artísticas.
Neste sentido, o ensino desta materia estrutúrase en dous camiños paralelos e complementarios. O primeiro deles é a análise dos produtos que se presentan por medios dixitais: aprender a ver, a escoitar, a discernir o que se di, cómo se di e por qué se lle presenta ao/á espectador/a dun xeito determinado. O segundo é a creación por parte do alumnado de produtos audiovisuais; aprender o proceso creativo dos produtos audiovisuais é, probablemente, unha das mellores ferramentas para o desenvolvemento persoal e humano, que lles podemos facilitar aos alumnos e ás alumnas para a comprensión dos contidos que reciben por medios dixitais.Trátase en palabras de Ortega e Gasset de aprender “qué o martillo polos martillazos”.
Estas dúas vías son, por tanto, imprescindibles e complementarias na formación; cada unha axuda a outra para camiñar xuntas no obxectivo de formar o alumnado nunha materia tan apaixonante como é a creación audiovisual.
O alumnado necesitará saber ler os produtos audiovisuais para comprender a súa mensaxe e, de xeito complementario, empezar a xerar produtos dixitais, co fin de se comunicar e coñecer mellor a realidade da cultura audiovisual.
No segundo curso analizará a importancia da función expresiva da imaxe, o son e a música no proceso de creación de audiovisuais e, así mesmo, comprenderá a organización da produción industrial de audiovisuais, así como as características dos novos medios e das mensaxes publicitarias, co fin de valorar e realizar produtos audiovisuais sinxelos que podan ser dalgún xeito unha maneira de comunicarse co mundo.
2. OBXECTIVOS DO BACHARELATO
O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
1
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.
b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.
h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.
n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
2
3. OBXECTIVOS DA MATERIA CULTURA AUDIOVISUAL II
A materia de Cultura Audiovisual desenvólvese durante dous cursos académicos (1º e 2º de Bacharelato), co criterio organizador de afianzar
no primeiro curso as habilidades e coñecementos necesarios para o seu desenvolvemento e aplicación a técnica no segundo curso.
Desenvolvemos en primeiro lugar os obxectivos xerais da materia, especificando posteriormente os obxectivos xerais de Cultura Audiovisual II
Obxectivos xerais da Cultura Audiovisual
Iniciar aos estudantes na fabricación das súas propias imaxes e produtos audiovisuais, xa sexan de natureza estática como a fotografía ou dinámicas como o vídeo.
Relacionar e comprender os elementos que forman parte da cultura audiovisual do noso tempo. Entender a importancia do proceso creativo, mais tamén a súa relación inescusable coa industria que se encarga de xestionalo. Facilitar aos alumnos e alumnas ferramentas técnicas e educativas que lles axuden a xestionar a marea de datos, información, imaxes,
sons, e posibilidades creativas que diariamente reciben en case todos os ámbitos nos que se desenvolve a súa vida. Comprender e analizar a cultura audiovisual da sociedade na que se vive e os medios de produción utilizados para xerala Desenvolver un sentido crítico e persoal, para ordenar a información recibida e temperar a intensidade da potencia icónica que o mundo
audiovisual xera. Crear unha cidadanía máis responsable, crítica e participativa.
4. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E
COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS de CULTURA AUDIOVISUAL 2
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
3
Cultura Audiovisual II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe e rúbricas Competencias clave
BLOQUE 1. CREACIÓN DE IMAXES E LINGUAXES AUDIOVISUAIS NA HISTORIA DO CINEMA
d
g
i
B1.1. Coñecento do alumnado, o seu nivel
audiovisual e xerar conciencia de grupo.
B1.2.-Repaso aos principios básicos da linguaxe audiovisual.
B1.3.-Lectura denotativa e connotativa de
imaxes. Análise de imaxes fixas e en movemento
B1.1. Grado de informacion teórica do
alumnado sobre Cultura audiovisual e o uso de novas tecnoloxías
B1.2.-Grado de coñecemento tecnico do
alumnado en redes sociais e ferramentas tecnolóxicas.
B1.3.-Grado de dominio dos parámetros
básicos da narrativa audiovisual
CA2B1.1.1.-Enquisa persoal sobre o ocio
dixital e audiovisual do alumnado
CA2B1.1.2.-Gravación e edición dun autoretrato en video “Quen son”
CA2B1.1.3.-Creación de blogs individuais e contas persoais de You tube,
CA2B1.1.4.-Creación do blog colectivo de clase “Artistas con clase”
CA2B1..2 Creación individual dun “relato
fotográfico” construido polos diferentes
tipos de planos e ángulos da linguaxe
audiovisual
CCL
CD
d
g
i
m
B1.4.-Coñecemento dos fundamentos
expresivos e da unidade narrativa básica
audiovisual o plano fixo e o plano
secuencia
B1.5.-Comedia dialogada. A obra
cinematográfica de Woody Allen e a
comedia coral. A obra cinem.-atográfica de Luis García Berlanga.
B1.4.-1.-Coñecer as interrelacións estetíco-
narrativas do uso do plano xeral na
historia do cine dende de “Lumiere a
James Benning”
B1.4.-2. Coñecer as interrelacións estetíco-
narrativas do uso do plano secuencia dende “Welles a Sokurov”
.B1.5.-Expor a complexidade técnica da
comedia coral.
CA2B1.4.1.-Elabora un filme “Lumiere”
mediante un plano xeral . 52 segundos
nun só plano que reflicta unha acción
simple
CA2B1.4.2 Elabora un plano secuencia
mediante combinación de planos e movementos de cámara.
CA2B1.5 Crítica escrita dunha comedia
coral (Berlanga, Allen, etc)
CCL
CCEC
CD
b
d
g
i
m
B1.6.-Os diferentes xeitos de narración
audiovisual alternativos ao modo de
representación institucional. O paso do cinema mudo ao sonoro
B1.6.-Coñecer as principais características
do cinema das vangardas:
expresionismo, surealismo,
impresionismo, vangarda soviética e abstracción. “De Lang á McLaren”
CA2B1.6. O alumno grava e posproduce un
filme individual relacionado coa
vangardas cinematográficas de 5’ de duración
CCL
CCEC
b
d
B1.7-O xénero documental. Evolución
histórica e técnica. Xéneros e subxéneros
B1.7.-Coñecer e analizar os principais eixes
sobre os que se articula o xénero
documental ao longo do tempo: “De
CA2B1.7 O alumno grava, e posproduce un
documental individual de 5’ de duración
CSC
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
4
g
i
m
n
flaherty á Agnes Vardá”.
b
d
g
h
n
B1.8.-A Animación. Evolución histórica e
técnica. Xéneros e subxéneros
B1.9. A transformación dos modelos
narrativos e productivos do audiovisual
durante o século XX: dende o cinema
mudo ao cine sonoro
B1.8.-Coñecer e analizar os principais eixes
sobre os que se articula o a animación ao
longo do tempo: “De Meliés á Tim
Burton”.
B1.9 .Analizar a técnica narrativa do cine
mudo e as súas características técnicas.
CA2B1.8 O alumno grava e posproduce
unha peza de animación de 5’ de duración
CA2B1.9 Mediante análise escrito o alumno
explica as características principais da
narrativa visual do cine mudo, facendo
referencia a escenas emblemáticas da historia deste cine
CCL
CMC
CD
CT
B) DE GRITTIT A SPIELBERG: O MODO DE REPRESENTACIÓN INSTITUCIONAL. CARACTERÍSTICAS DA PRODUCIÓN AUDIOVISUAL INDUSTRIAL
d
g
h
n
B2.1. A industria cinematográfica,
videográfica e televisiva segundo a
evolución histórica das actividades de produción audiovisual.
B2.2. Organigramas e funcións profesionais
na produción de produtos audiovisuais.
B2.1. Comentar o resultado artístico e
técnico da produción industrial e a súa
relación coas dinmamicas sociais no ocio contemporaneo.
CA2B2.1. Identifica as principais empresas
e compañías da industria audiovisual mundial
CA2B2.2. Identifica os principais roles e
funcións dos equipos técnicos nos
organigramas dunha produción audiovisual
CA2B2.2. Relaciona a evolución histórica
da produción audiovisual e da
radiodifusión coas necesidades e as
características dos produtos demandados
pola sociedade.
CCEC
CSIEE
b
d
g
h
i
n
B2.3. O son na posroducción audiovisual.
Función da banda sonora: diálogos, voz en off, efectos especiais e música
B2.4. A banda sonora na historia do cine.
Grandes creadores nacionais e internacionais.
B2.3. Explicar a relación entre a imaxe e o
son e analizar a calidade da composición musical.
B2.4. Analizar o resultado perceptivo obtido
ao modificar os elementos sonoros nunha produción audiovisual
.
CA2B2.3. Analiza o valor funcional,
expresivo e comunicativo dos recursos
sonoros (voz, efectos e música)
empregados nunha produción radiofónica
ou na banda sonora dunha produción audiovisual.
CA2B2.4. Analiza a banda sonora de
películas emblemáticas e valora a a
calidade da construción musical realizada
CA2B2.4. Realiza unha peza audiovisual na
CCL
CCEC
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
5
que o son ocupe o lugar mais destacado na construcción de sentido.
b
d
g
h
n
B2.5 Proceso de produción “Da idea á
pantalla·. O guión, a planificación.
B2.6 A gravación –rodaxe dun filme cun
modo de produción industrual.
B2.5. Procura e selección de ideas.
Elaboración dun guión técnico. Desglose
e planificación. Story board
CA2B2.5.1. Elaboración do guión técnico
dun filme de 5´
CA2B2.5.2 Elaboración do story board
CA2B2.5.3 Elaboración dun desglose e plan de traballo dun filme.
CA2B2.6. Gravación dunha peza audiovisual
en grupo organizado segundo os modelos de produción industrial.
CCL
CAA
b
d
g
h
n
B2.7 Edición e posprodución dun filme con
efectos dixitais.
B2.7. Analizar os procesos técnicos que se
realizan na posprodución de pezas
audiovisuais.
B2.7. Valorar a complexidade técnica e os
resultados prácticos obtidos na
fabricación de efectos para cine e televisión.
CA2.B2.7 Analiza a evolución dos efectos
no cine.
CA2.B2.7 Edita e posproduce e sonoriza
unha peza audiovisual combinando
imaxe e son, que integren voz en off,
pezas musicais e efectos na narración
visual.. . Describe a posprodución, a
finalidade e as técnicas aplicadas á
creación audiovisual.
CMC
CT
CD
BLOQUE 3. OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN SOCIAL E AUDIOVISUAL
b
d
g
h
n
B3.1. Linguaxe da televisión. Características
técnicas e expresivas. Xéneros e formatos
de programas de televisión. A televisión
do futuro. Televisión interactiva.
B3.2. Fitos da televisión na linguaxe audiovisual.
B3.1. Valorar o uso e o acceso aos novos
medios en relación coas necesidades
comunicativas actuais e as necesidades
dos servizos públicos de comunicación audiovisual tradicional.
B3.2. Analizar as características técnicas e
expresivas de diferentes medios de
comunicación, así como as súas
posibilidades informativas e
comunicativas, e identificar os tipos de destinatarios das mensaxes.
CA2B3.1.1. Analiza producións
radiofónicas e televisivas identificando as
características dos xéneros e distinguindo
os estereotipos máis comúns presentes nos produtos audiovisuais.
CA2B3.1..2. Compara as características
fundamentais das persoas destinatarias da
programación de emisións de radio e televisión.
CCL
CCEC
CCL
b
d
B3.3. A televisión en España. Tipoloxías de
programas para televisión e a súa
realización: informativos, entretemento,
B3.2. Analizar a importancia creativa,
técnica e histórica dos/das principais realizadores/as da televisión en España.
CA2B.3.1. Analiza pezas emblemáticas
dos/das principais realizadores/as de
televisión en España e comenta a calidade
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
6
g
h
n
drama, comedia, terror, musicais, concursos, etc.
B3.4. Grandes realizadores/as de televisión.
do produto realizado.
b
d
g
h
n
B3.5. Radio: características técnicas e
expresivas. Xéneros e formatos de
programas de radio (informativo, revista,
retransmisión deportiva, etc.):
características.
B3.6. Radio interactiva
B3.5. Explicar as características principais
da retransmisión radiofónica.
B3.5. Comentar as diferenzas de
formulación narrativa dos xéneros
radiofónicos, e establecer as súas
características principais.
CA2B3.5.1. Comenta as principais
características da retransmisión
radiofónica e a evolución desde o seu inicio ata os sistemas dixitais actuais.
CA2B3.5.2. Identifica as características
principais dos xéneros radiofónicos
CA2B3.5.3. Realiza un programa
radiofónico a e establece as súas
diferenzas principais: presentación, ritmo
narrativo, locución, recursos musicais e sonoros, etc.
CCL
CMCCT
b
d
g
h
B3.7. Estudo de audiencias e programación.
Características da obtención dos datos de
audiencia. Sistemas de elaboración
estatística de resultados e transcendencia
na produción audiovisual.
B3.7. Analizar e valorar a importancia
económica dos índices de audiencia nos
ingresos publicitarios das empresas de comunicación.
CA2B3.7.1. Valora a participación dos
estudos de audiencias na programación dos programas de radio e televisión.
CA2B3.7.2. Elabora un estudo de audiencia
sobre a utilización dos medios de
comunicación entre o alumnado do IES Concepción Arenal.
CMCCT
CCEC
b
d
g
h
n
B3.8. A radio e a televisión como servizo
público.
B3.9. Medios de comunicación audiovisual
de libre acceso. Internet e a socialización
da información, a comunicación e a creación.
B3.10. Uso responsable da rede.
B3.11. Liberdade de expresión e dereitos individuais do/da espectador/a.
B3.7. Identificar e discernir as
comunicacións que emiten os medios de
difusión, diferenciando información de
propaganda comercial.
CA2B3.7.1. Comenta a importancia dos
programas informativos de radio e
televisión, e a súa transcendencia social.
CA2B3.6.2. Compara a mesma noticia
relatada segundo diferentes medios de comunicación e establece conclusións.
CA2B3.6.3. Valora a influencia dos medios de comunicación a través da rede
CCL
CSIEE
CSC
BLOQUE 4. A PUBLICIDADE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
7
b
d
g
h
n
B4.1. Análise da imaxe publicitaria.
B4.2. Publicidade: información, propaganda e sedución.
B4.3. Funcións comunicativas e estéticas.
B4.1. Valorar a dimensión social e de
creación de necesidades das mensaxes
publicitarias, analizando as funcións
comunicativas e estéticas da mensaxe publicitaria.
CA2B4.1.1. Recoñece as funcións da
publicidade, diferenciando os elementos
informativos dos relacionados coa emotividade, a sedución e a fascinación.
CA2B4.1.2. Analiza imaxes publicitarias
relacionando a súa composición e a súa
estrutura coa consecución dos seus
obxectivos
CCL
CSIEE
b
d
g
h
B4.4. Novas formas de publicidade:
localización do produto, e publicidade
encuberta e subliminar (definicións
correctas de ambas as situacións).
B4.2. Analizar os sistemas de inserción de
publicidade nos programas de radio e televisión.
CA2B4.2.1. Analiza recursos utilizados para
inserir publicidade nos programas
(anuncio, patrocinio, publicidade
encuberta, etc.).
CSC
CSIEE
b
d
g
h
n
B4.5. Publicidade: información, propaganda
e sedución. Estereotipos de xénero.
Factores de identificación da publicidade
sexista.
B4.3. Expor as consecuencias sociais do
papel dos actores e das actrices
cinematográficos/as como xeradores/as de
tendencias e a súa relación cos patrocinadores comerciais.
CA2B4.3.1. Recoñece e explica
razoadamente a presenza da publicidade e
do patrocinio na imaxe social dos actores
e as actrices, e a súa transcendencia social.
CCEC
b
d
g
h
B4.6. Publicidade no deporte: claves sociais
e económicas.
B4.7. Publicidade de dimensión social. Campañas humanitarias.
B4.4. Comentar a relación entre os triunfos
deportivos e a súa asociación a produtos comerciais.
CA2B4.4.1. Analiza a relación entre o
deporte e o patrocinio comercial ou a publicidade
CA2B4.1.3. Elabora unha campaña
publicitaria (logo, cartaz e promo) dun
producto específico para seren divulgado
no alumnado do IES Concepción Arenal. .
CAA
BLOQUE 5. ANÁLISE DE IMAXES E MENSAXES MULTIMEDIA
b
d
g
h
n
B5.1.. . Lectura denotativa e connotativa de
imaxes. Análise de imaxes fixas e en movemento.
B5.2. Análise de produtos multimedia.
B5.1. Desenvolver actitudes selectivas,
críticas e creativas fronte ás mensaxes que
recibimos a través das canles de difusión,
aplicando solucións expresivas para
elaborar pequenas producións
audiovisuais.
CA2B5.1.1. Analiza producións multimedia
e de novos medios, e xustifica as solucións comunicativas empregadas
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
8
b
d
g
h
m
n
B5.3. Valores formais, estéticos, expresivos
e de significado das imaxes.
B5.4. Incidencia das mensaxes segundo o
emisor e o medio utilizado.
B5.2. Seleccionar e discernir recursos
audiovisuais adaptados a unha necesidade concreta.
CA2B5.1.2. Compara os contidos
comunicativos audiovisuais que se achan
en internet e valora a adecuación dos emisores e as súas repercusións.
CA2B5.2.2. Recoñece expresivamente e
narrativamente un filme, e valora as súas
solucións técnicas na creación da
mensaxe.
CA2B5.2.3. Analiza expresivamente e
narrativamente un programa de televisión,
e valora as súas solucións comunicativas e o público ao que vai dirixido.
CA2B5.2.4. Elabora unha pequena
produción audiovisual, aplicando
solucións expresivas segundo o xénero e o formato seleccionado.
CSC
CCL
CAA
CD
CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1
9
9
5.-PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE
CONTIDOS.
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
p1. Observación directa do traballo diario no
blog individual
p2. Valoración cuantitativa do avance
individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada unidade
(estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance
individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo no blog de clase.
p6. Valoración cualitativa do avance
colectivo.
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades
temáticas nos blogs individuais.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou
tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas
correspondentes ás unidades.
I4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais tanto nos
blog individuais como nos de clase
i6. Debates, intervencións e participación no blog de
clase.
i7. Proxectos persoais ou grupales.
i8. Elaboracións audiovisuais.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás
unidades.
·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias
(blogs individuais, participación no blog colectivo, proxectos,
etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude, etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidade/bloque será a media das notas
cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas
sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
.
6.-AVALIACIÓNS
Principios xerais
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de
ensino como dos procesos de aprendizaxe.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
0
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro
de Profesores e o Consello Escolar do IES.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber
facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,
interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como
a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das
competencias relacionadas coas distintas unidades.Todos ops traballos do alumnado estarán sempre visibeis a través do blog de clase.
A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
- A resolución de encargos/proxectos que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o blog individual, blog de clase, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación
coherente e moi transparente para toda a comunidade educativa: alumnos, pais, profesores e mesmo o servizo de inspección educativa.
3* 7.-CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
6. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (Blogs de clase, comentarios de imaxes, filmes etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
1
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora
na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e
puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :
Capacidade de análise conceptual 20 %
Resolución dos proxectos en tempo e forma 60 %
Esmero de presentación e aspecto profesional 20 %
7. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais do curriculum, avaliaranse mediante unha proba obxectiva que se efectuarán ao final de cada avaliación.
8. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, iniciativa investigadora, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 20 a 30 %
Traballos 60 a 70 %
Compoñentes actitudinais 10 %
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
2
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se
acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como
máximo a cualificación dun 6 sobre 10 e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia.
Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media
aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.
Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizará os traballos propostos polo/a
profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que se cualificarán do seguinte xeito :
Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a extraordinaria de xuño,
realizaran os traballos encargados polo profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que
se cualificará con :
Nota Final = ((Nota Proba (sobre10) + Nota Traballos (sobre 10)) / 2
Para facer a media da nota final,cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase
a partir da nota media de 5.
7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
3
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,
observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa
LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D
(3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino
repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou
con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb (9-10).
7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
4
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera
Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense
niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe
(Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a
uns niveis globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma
xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do
profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre
profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
5
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,
método de casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o
profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións
(retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados
por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao
profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
6
7.5 TEMPORALIZACIÓN
O curso escolar en Bacharelato ten en torno a 34 semanas de clase efectiva, se consideramos que a Cultura Audiovisual II impártese durante cuatro sesións semanais, serán aproximadamente 136 as sesiones totais.
7.6 SECUENCIACIÓN DOS CONTIDOS:
Primeiro trimestre Bloque 1
Segundo trimestre Bloques 2,3,4,
Terceiro trimestre Bloque 5
8. ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS
Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por
si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.
A materia do curso estrutúrase en cinco grandes apartados:
1. Creación de imaxes e linguaxes audiovisuais na historia do cinema.
Analízase a diversificación das diferentes soportes teóricos da linguaxe audiovisual relacionandos coa propia práctica do alumnado.
2) De grittit a Spielberg: O modo de representación institucional.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
7
Bloque centrado no denominado modo de representación insiitucional que reflicte o sistema industrial da producción audiovisual Dende a
idea inicial ao producto rematado.
3) Os medios de comunicación social e o audiovisual
Estudo das principais caracteristicas dos grandes medios de comunicación social contemporaneos Radio, TV e Internet.
4) A publicidade
Principais caraceristicas da linguaxe publicitario e a sua influencia na sociedade contemporanea
5) Análise de imaxes e mensaxes multimedia
Contidos relacionados coa análise de producións audiovisuais ou multimedia.na historia dos medios de comunicación social.
9.-ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO
EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL
A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.
Por outra beira as características da materia permiten un notable coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desenvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.
EDUCACIÓN PARA A PAZ
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
8
Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas da comunicación, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.
EDUCACIÓN NON SEXISTA
Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.
Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.
EDUCACIÓN AMBIENTAL
Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da expresión audiovisual que están a experimentar e elaborar.
EDUCACIÓN PARA A SAÚDE
O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e social.
Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.
Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
0
9
EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR
A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.
Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos seus dereitos.
Iso require que os educandos poidan:
- Coñecer os procesos de produción, mantemento e distribución de bens de consumo.
- Desenvolverse intelixentemente en situacións adquisitivas.
- Recoñecer as vantaxes de asociarse para defender os propios dereitos.
A análise do fenómeno publicitario audiovisual axudará ao acadamento dos obxectivos desta desta transversalidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
0
Debuxo Artístico I 1º BAC
IES CONCEPCIÓN ARENAL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
1
Departamento de Artes
Debuxo Artístico I
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
2
Prof. Coordinador : Francisco Souto Martínez
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
3
EGON SCHIELE (1890-1918)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
4
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
5
ÍNDICE DAS “EPÍGRAFES” (atallo)
Introdución e contextualización……………………………………………………………………….…… páx. 6
Contribución ó desenvolvemento das competencias clave……………………….….. páxs. 13, e 20 a 24
Obxectivos para o curso……………………………………………………………………………..páxs. 17 e 18
Concreción para cada estándar de aprendizaxe da Temporalización / Grao mínimo de consecución
Procedementos e instrumentos de avaliación……………………... páxs. 22 a 26
Concrecións metodolóxicas que require a materia…………………………………………...…….. páx. 32
Materiais e recursos didácticos que se van utilizar……………………………………………..…... páx. 32
Avaliación, cualificación e promoción do alumnado………………………………………………... páx. 42
Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente…………… páxs. 23 e 24
Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes……………... páx. 49
Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias…………………………………………………….. páx. 28 e 35
Inconveniencia da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados…………………………………….…….. páx. 44
Medidas de atención á diversidade…………………………………………………………….... páx. 39
Elementos transversais que se traballarán no curso……………………………………….... páx. 49
Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico…………………………………………………………………………………………….... páx. 52
Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora………………………….……………... páx. 51
Información ás familias……………………………………………………………...……………... páx. 51
Acreditación de coñecementos de D. Artístico I……………………………………………….. páx. 52
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
6
ÍNDICE
INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN. ........................................................................................................................................................................................... 5
CONCRECIÓN DAS MATERIAS. .........................................................................................................................................................................6 LEXISLACIÓN que afecta a esta programación: ................................................................................................................................................................................. 9
DEFINICIÓNS LOMCE ....................................................................................................................................................................................................................... 10
AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO ........................................................................................................................................................................... 11
Contribución ao desenvolvemento das competencias clave........................................................................................................................................................... 12
Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós estándares de aprendizaxe
avaliables .................................................................................................................................................................... 12
Competencia de comunicación lingüística CCL ......................................................................................................... 13
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT ................................................. 13
Competencia dixital CD .............................................................................................................................................. 13
Competencia de aprender a aprender CAA ................................................................................................................ 13
Competencias sociais e cívicas CSC .......................................................................................................................... 13
Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE ....................................................................... 14
Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC ......................................................................................... 14 OBXECTIVOS DO BACHARELATO ...................................................................................................................................................................................................... 16
OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO I. ................................................................................................................................17 ESTRUTURACIÓN DA MATERIA ........................................................................................................................................................................................................ 18
COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS .................................................................................................................................................................. 19
COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA .........................................................................................................................................................19
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
7
UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS
CLAVE E TEMPORALIZACIÓN ........................................................................................................................................................................................................... 21
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE
APRENDIZAXE ....................................................................................................................................................................................................21
VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE .............................................................22
RÚBRICAS DE APRENDIZAXE ........................................................................................................................................................................23 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS .............................................................................................................................................................................. 25
METODOLOXÍA ................................................................................................................................................................................................................................ 31
AGRUPAMENTOS: ...............................................................................................................................................................................................31
TEMPOS ................................................................................................................................................................................................................31
ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS: .................................................................................................................................................................32
Para favorecer a aprendizaxe por competencias: ........................................................................................................ 32
Para favorecer o desenvolvemento das unidades: ....................................................................................................... 32 SECUENCIACIÓN .............................................................................................................................................................................................................................. 34
RECURSOS E MATERIÁIS .................................................................................................................................................................................................................. 35
ESPAZOS ...............................................................................................................................................................................................................35
OUTROS RECURSOS ..........................................................................................................................................................................................35
Materiais ..................................................................................................................................................................... 35
Terminoloxía específica .............................................................................................................................................. 36
Bibliografía ................................................................................................................................................................. 36
Recursos dixitais ......................................................................................................................................................... 37 MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE......................................................................................................................................................... 38
VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN ..........................................................................................................................................39
VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE ............................................................................................................................................................39 AVALIACIÓN ..................................................................................................................................................................................................................................... 41
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 2
1
8
Principios xerais .....................................................................................................................................................................................................41
Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1) ........................................................................................................................42
Avaliación Inicial ....................................................................................................................................................................................................43 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN ...................................................................................................................................................... 45
ELEMENTOS TRANSVERSAIS ............................................................................................................................................................................................................ 48
Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ............................................................................................... 50
Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias. ......................................... 50
Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico. ................................................................................................. 51
Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. .................. 52
CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO ................................................................................................................................................................................. 54
INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS............................................................................................................................... 54 ALUMNADO COA MATERIA DE DA I (1º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES ....................................................................................................................... 55
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 21
9
4* INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN.
O termo "Debuxo" adóitase asociar con algún tipo de imaxe gráfica, xeralmente de carácter representativa. A través do debuxo ou linguaxe
gráfico foille posible, secularmente, ao ser humano canalizar e transmitir infinidade de mensaxes.
As configuracións gráficas -sexan de carácter representativo, alegórico ou simbólico- permitiron e favoreceron ao longo do tempo histórico, en
unión paralela ou complementaria a outros modos lingüísticos e expresivos, preservar e enriquecer as adquisicións culturais, afirmar as
identidades sociais colectivas e denotar a singularidade individual do ser humano.
Os "debuxos" informaron sobre feitos, describiron situacións e costumes, conservaron saberes, difundido ideas, ampliado os ángulos de visión,
proposto modos de ver -obxectivos e subxectivos-, plasmaron formas de pensamento, constatado investigacións, visualizado enxeños…
A especificidade polimórfica das configuracións gráficas, a súa diversidade funcional, a súa capacidade semántica ou emotiva, constitúe un
valor esencial na propia sustancia e tecido das diferentes culturas e civilizacións; o valor deste tipo de imaxes no conxunto do discurso do
progreso humano reside na súa eficacia mediadora de enunciados e proposicións e na súa poder como vehículo e soporte de expresión,
comunicación e entendemento universais.
Atendendo ao seu carácter icónico e á súa específica función comunicativa cabe distinguir nos "debuxos" -e, por extensión, nas imaxes
gráfico-plásticas- dúas amplas vertentes, con frecuencia interrelacionadas: Unha compóñena imaxes nas que predomina a intención descritiva
e analítica, cuxa forma explica aspectos e datos das realidades percibibles desde unha óptica basicamente "obxectiva", que pretende ilustrar
ao receptor sobre estruturas ou aparencias formais, definidas a través dun pensamento visual lóxico e racionalizador; exclúen esta clase de
imaxes toda interpretación de índole subxectiva ou filiacións de carácter expresivo-emocionais, pretendendo nas súas conxunto
representacións que satisfagan, principalmente, necesidades informativas e didácticas; con todo, este vasto grupo de imaxes ofrece un variado
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
0
grao de iconicidad, en relación con diversos niveis de aproximación conceptual -analíticos ou sintéticos- dentro dun afán explicativo, como
denominador común, que imprime un selo xeral semántico denotativo; a nota que realmente asocia e distingue a este grupo de
representacións gráfico-plásticas é a súa finalidade funcional descritiva (nun arco cuxos extremos poden atoparse no literal e conceptual).
Outra vertente constitúena imaxes que tenden á expresión de realidades formais baixo criterios e modos de ver subxectivos, que nos ofrecen
unha interpretación persoal do motivo ou tema elixido; transmiten emocións, suscitan sentimentos, reflicten vivencias individuais, invocan
ideas; a través deste tipo de configuracións transparenta o autor a súa personalidade e particípanos a súa singular psicoloxía e a súa -en maior
ou menor grao- diferenciada receptividade.
A imaxe subxectiva, a "versión" propia, compartible en función de afinidades, substitúe á translación dalgunha maneira "fiel" ao representado; o
conxunto destas imaxes enriquece a sensibilidade colectiva en canto valioso, diversificado e selectivo medio de comunicación interpersoal.
A nota que caracteriza este conxunto de "interpretacións" é a súa finalidade expresiva-emotiva, e neste sentido a afirmación persoal
transcende o seu valor pola súa posibilidade de extensión social.
As direccións apuntadas non pretenden establecer anotacións radicais, máis ben suxerir o amplo campo de interacción entre ambos os polos.
CONCRECIÓN DAS MATERIAS.
Partindo das destrezas e dos coñecementos adquiridos polo alumnado na materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual, da educación
secundaria obrigatoria (ESO), en bacharelato afondarase nas destrezas e nos conceptos do debuxo como ferramenta do pensamento que
participa no proceso creativo, comunicativo, plástico e visual, contribuíndo a adquirir as competencias necesarias para a formación permanente
da persoa.
Tendo en conta, amáis, que o alumnado do Bacharelato de Artes do noso Centro ven procedente dunha moi ampla variedade de lugares de
orixe, tanto xeográficamente como de tipos de centros de ensino, a variedade de coñecementos pode ser muy desigual, e mesmo a formación
específica con cursos realizados nos múltiples talleres ou actividades organizadas polos colexios, anpas, concellos, etc. todo o cal invalidaría
unha proba de avaliación inicial ou similar, pois os coñecementos e habilidades previos, excepto os mínimos esixibles no currículo da ESO,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
1
non poderían ser mostrados nunha proba estándar. É ao longo do curso, e nos diferentes traballos propostos para desenrolar a materia, no
que eses coñecementos serán postos en valor, e mesmo poden ser empregados para mellorar as liñas de participación do alumnado no
desenrolo das actividades na aula.
A materia Debuxo Artístico I achega coñecementos teóricos, técnicos e estéticos, fomentando un pensamento diverxente. A aprendizaxe
estética debe realizarse sobre bases teóricas e prácticas, fomentando a creatividade, o espírito de investigación e a formación permanente.
De xeito gradual e secuencial, os coñecementos e as destrezas adquiridos en Debuxo Artístico I deben ser a base sobre a que se asente
Debuxo Artístico II.
Ensinarase e aplicarase o principio de partir do particular para o xeral, para que o alumnado vaia adquirindo as habilidades e os conceptos
para construír aprendizaxes significativas, mediante o deseño de proxectos globais.
No Debuxo Artístico I, o alumnado traballa a materia de forma máis obxectiva, quedando para o segundo curso os aspectos máis subxectivos,
desenvolvendo o seu potencial creador orientado cara ás múltiples alternativas formativas artísticas máis acordes cos seus intereses.
A realidade visual, doutra banda, NON PRESENTA ABSTRACCIÓNS DOS SEUS ELEMENTOS E FACTORES CONSTITUÍNTES (a luz, a
forma, a cor, a textura...), nin iso convén decidir sen danar o pensamento visual e a percepción psico-física da contorna; así, ademais da
consideración da luz e o espazo, parece conveniente non disociar un factor cuxo valor expresivo na percepción visual é evidente: a cor.
A capacidade da cor como axente de comunicación psicolóxica, funcional ou emotiva, foi desde antigo descuberta e utilizada; a súa amplísima
actividade combinatoria, a súa peculiar natureza e comportamento, préstase ao establecemento de significantes, connotacións, simbolismos,
analogías… Poden enunciarse varios campos de cultivo e aplicación:
Como vocabulario de linguaxes codificadas. Como expresión lúdica ou subxectiva. Como valor e condicionante psicolóxico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
2
Perdida boa parte do seu contido simbólico, interésanos aquí -sobre outras múltiples virtualidades polisémicas- o estudo da súa dimensión
expresiva vinculada á forma e ás variables lumínicas; con todo, desde a convicción de que mediante o estudo empírico do seu comportamento
e interaccións permiten comprender -e por iso controlar mellor- os resultados que derivan do seu emprego, concibimos a súa práctica inicial de
modo sistemático a fin de non confiar ao mero exercicio da intuición aqueles coñecementos adquiribles experiencialmente de carácter
extensible, é dicir, funcional.
Os contidos da materia de Debuxo artístico nútrense, pois, de aspectos relacionados cos dous "modos de ver" citados, considerando a forma
en sentido dinámico -no seu ámbito espacial- e en relación coas variables expresivas experienciales -luz, textura, cor- que condicionan a súa
percepción. Desenvólvense as peculiaridades lingüísticas propias de toda representación gráfico-plástica da forma (vocabulario e sintaxe), e a
tal fin agrúpanse os seus epígrafes ao redor de dous subconxuntos conceptuais e temáticos que se refiren, relacionadamente, á estrutura e á
forma; a estrutura en canto sinónimo de organización interna que xera a aparencia formal externa e a forma como aspectos exteriores
expresivos (sempre suxeitos a variables). Estes focos de atención requiren ser afrontados desde diferentes intencións perceptivas ou
"pensamentos visuais", cuxas consecuencias serán diferentes formulacións conceptuais icónicas, dun lado, e doutro, diversas interpretacións
expresivas.
En suma, primeiro téntase comprender a organización estrutural, despois sucede o estudo expresivo das aparencias (ese criterio
implicitamente antepon á forma a "formación" da forma).
A materia de Debuxo artístico, proposta curricular para os dous cursos que configuran esta Modalidade de Bacharelato, require para
desenvolver os seus contidos específicos con instrumental adecuado; a tal finalidade mediadora figuran "materiais e procedementos".
Ao traballar de xeito creativo, o alumnado desenvolve a capacidade crítica aplicándoa ás súas propias creacións e ás dos seus compañeiros e
as súas compañeiras; valora o feito artístico e goza del, sensibilizándose cara ao contorno para a satisfacción estética e como aspecto
motivador para o seu desenvolvemento creativo, potenciando a competencia de conciencia e expresión cultural; debe coñecer os antecedentes
artísticos e as achegas de artistas ao debuxo, ás artes plásticas e ao deseño, en xeral, a través da historia, e sobre todo a presenza e a
función do debuxo nas manifestacións artísticas contemporáneas. O coñecemento da evolución e a súa valoración positiva do debuxo artístico
como linguaxe expresiva e comunicativa reforzará as súas aplicacións
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
3
nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica e inmediata.
A materia de Debuxo Artístico nesta etapa debe proporcionar un panorama amplo das súas aplicacións, orientando e preparando para outras
ensinanzas posteriores que o alumnado poida cursar, sexan artísticas ou tecnolóxicas, como base para a formación de profesionais
creativos/as: ensinanzas artísticos superiores, ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño, belas artes e outras afíns; en definitiva,
ensinanzas creativas nas súas múltiples facetas (interiores, moda, produto gráfico, multimedia, xoiaría, ilustración, deseño web, multimedia,
etc.).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
4
5* LEXISLACIÓN que afecta a esta programación:
- Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica
8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).
- Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación
Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).
- Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os
contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o
bacharelato (BOE do 29).
- Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria
e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións
didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo
da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).
- Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración
autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e
bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).
- Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e
Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do
currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade
Autónoma de Galicia (DOG do 29).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
5
6* DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas
educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de
ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a
realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das
etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
6
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira
consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
7
7* AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias clave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias clave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
8
As competencias clave do currículo son as seguintes:
1. Comunicación lingüística (CL).
2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
3. Competencia dixital (CD).
4. Aprender a aprender (AA).
5. Competencias sociais e cívicas (SC).
6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
7. Conciencia e expresións culturais (CEC). Nos apartados correspondentes ás unidades temáticas (páxs. 25-30) aparece indicada a concreción de cada unha das competencias claves.
8* Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.
Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondentes ós estándares de aprendizaxe avaliables
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 22
9
Competencia de comunicación lingüística CCL
DA1.B1.1.2. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica, de forma oral e escrita, en postas en común ou probas individuais, aplicada a producións propias ou alleas.
DA1.B4.2.1. Coñece o valor expresivo e configurador da luz, en valores tanto acromáticos como cromáticos, e explicar verbalmente eses valores en obras propias e alleas.
DA1.B5.1.2. Demostra o coñecemento, con explicacións orais, escritas e gráficas, dos fundamentos teóricos da cor en composicións e estudos cromáticos.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT
DA1.B2.2.2. Describe graficamente as formas atendendo ás súas proporcións, relacionándoas con formas xeométricas simples.
Competencia dixital CD
DA1.B4.3.1. Observa e utiliza a textura visual con procedementos gráfico-plásticos, con fins expresivos e configuradores, en obras propias e alleas.
DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mestura de cores primarias.
Competencia de aprender a aprender CAA
DA1.B3.2.1. Relaciona e representa as formas no plano atendendo ás leis visuais asociativas, ás organizacións compositivas, ao equilibrio e ás direccións visuais en composicións cunha finalidade expresiva, analítica ou descritiva.
Competencias sociais e cívicas CSC
DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
0
a observación de obras e artistas significativos/as.
DA1.B1.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividade
Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE
DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas, adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.
DA1.B1.3.2. Amosa unha actitude autónoma e responsable, respectando o traballo propio e alleo.
DA1.B2.1.1. Utiliza a liña na descrición gráfica de obxectos expresando volume, movemento, espazo e sensacións subxectivas.
DA1.B2.1.2. Representa formas naturais e artificiais, de maneira analítica ou expresiva, atendendo á comprensión da súa estrutura interna.
DA1.B2.2.1. Comprende e representa as formas desde distintos puntos de vista.
DA1.B3.1.1. Selecciona os elementos gráficos esenciais para a representación da realidade observada segundo a función que se persiga (analítica ou subxectiva) e o seu grao de iconicidade.
DA1.B4.1.1. Representa o volume, o espazo e a textura aplicando técnicas gráfico-plásticas mediante valores lumínicos.
DA1.B4.2.1. Coñece o valor expresivo e configurador da luz, en valores tanto acromáticos como cromáticos, e explicar verbalmente eses valores en obras propias e alleas.
DA1.B5.1.1. Aplica a cor seguindo as dimensións desta (valor-luminosidade, saturación-intensidade e croma-ton) na representación de composicións e formas naturais e artificiais.
DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mesura de cores primarias.
tDA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.
Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC
DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e a observación de obras e artistas significativos/as.
DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
1
adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.
DA1.B2.1.1. Utiliza a liña na descrición gráfica de obxectos expresando volume, movemento, espazo e sensacións subxectivas.
DA1.B2.1.2. Representa formas naturais e artificiais, de maneira analítica ou expresiva, atendendo á comprensión da súa estrutura interna.
DA1.B2.2.1. Comprende e representa as formas desde distintos puntos de vista.
DA1.B3.1.1. Selecciona os elementos gráficos esenciais para a representación da realidade observada segundo a función que se persiga (analítica ou subxectiva) e o seu grao de iconicidade.
DA1.B4.1.1. Representa o volume, o espazo e a textura aplicando técnicas gráfico-plásticas mediante valores lumínicos.
DA1.B4.2.1. Coñece o valor expresivo e configurador da luz, en valores tanto acromáticos como cromáticos, e explicar verbalmente eses valores en obras propias e alleas.
DA1.B4.3.1. Observa e utiliza a textura visual con procedementos gráfico-plásticos, con fins expresivos e configuradores, en obras propias e alleas.
DA1.B5.1.1. Aplica a cor seguindo as dimensións desta (valor-luminosidade, saturación-intensidade e croma-ton) na representación de composicións e formas naturais e artificiais.
DA1.B5.1.2. Demostra o coñecemento, con explicacións orais, escritas e gráficas, dos fundamentos teóricos da cor en composicións e estudos cromáticos.
DA1.B5.2.1. Aplica de maneira expresiva a cor na obra plástica persoal.
DA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
2
9* OBXECTIVOS DO BACHARELATO O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
3
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. eÑe) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO I.
Coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía básica dos conceptos da materia, así como a referida aos materiais e procedementos máis habituais.
Coñecer as técnicas e procedementos máis habituais, acadando o dominio necesario para desenvolve-las propias ideas dunha maneira racional e ordeada no traballo.
Recoñecer, distinguir e describi-los elementos básicos que interveñen na configuración da forma, empregándoos correctamente na representación analítica de obxectos do entorno.
Aprehender a estrutura interna dos obxectos que se representan e interpretala graficamente.
Distinguir os datos esenciais que configuran a forma, prescindindo dos detalles superfluos ou decorativos e atendendo ás proporcións, elementos estructurais das distintas partes que a configuren para debuxar estruturas formais.
Apreciar e recoñecer no entorno os elementos básicos da perspectiva e representar de maneira intuitiva o volume das formas a través da perspectiva.
Recoñecer os factores e elementos fundamentais das características lumínicas dos elementos e a súa relación coa percepción do volume e saber aplicalos a representación do volume a través do claroscuro.
Aprender a valorar as relacións espaciáis no plano, e as estratexias máis habituais para compoñer e sensibilizar o espacio bidimensional.
Coñecer e empregar axeitadamente a dimensión expresiva da cor, vinculandoa á forma e ás variables lumínicas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
4
10* ESTRUTURACIÓN DA MATERIA
Debuxo Artístico I estrutúrase en cinco bloques de contido: "O debuxo como ferramenta", "Liña e forma", "A composición e os seus fundamentos", "A luz: o claroscuro e a textura" e "A cor". Debuxo Artístico II estrutúrase noutros cinco bloques de contido: "A forma: estudo e transformación", "A expresión da subxectividade", "Debuxo e perspectiva", "O corpo humano como modelo" e "O debuxo no proceso creativo".
Bloque 1. O debuxo como ferramenta. Páxs. 25-26
Bloque 2. Liña e forma Páx. 27
Bloque 3. A composición e os seus fundamentos Páx. 28
Bloque 4. A luz: o claroscuro e a textura Páx. 29
Bloque 5. A cor Páx. 30
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
5
11* COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e
coherencia.
Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e
saber compoñer outras novas.
Expresa pensamentos, emocións e sentimentos
aplicando estratexias da linguaxe visual.
Describe e interpreta imaxes simbólicas e
abstractas.
Competencia matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía. Desenvolver e aplicar métodos de análise e
estratexias de organización e resolución de
problemas.
Manexar os coñecementos para comprender a
realidade e interpretar a información.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Deduce relacións de significado entre imaxes
tanto reais coma ficticias.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de
coñecemento utilizando distintas canles para
transmitilo.
Empregar distintas fontes para a busca de
información seleccionándoas segundo a súa
fiabilidade.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Coñece expresións artísticas a través de Internet.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
6
Competencia Descritor Desempeño
Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender
en distintos contextos de aprendizaxe.
Planificar os recursos necesarios e os pasos que
cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.
Experimenta con diferentes materiais e técnicas.
Planifica e regula de xeito autónomo o proceso
creativo.
Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais
recoñecendo a diversidade das actividades
humanas.
Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en
ámbitos de participación establecidos.
Comparte significados simbólicos, sociais e
culturais.
Crea en grupo de xeito colaborador.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor. Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover
accións novas asumindo riscos. Ten iniciativa para experimentar novos procesos
de creación.
Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para
a mellora. Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser
valorado.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas
mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e
cara ás persoas que contribuíron ao seu
desenvolvemento.
Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos
artistas.
Expresar sentimentos e emocións desde códigos
artísticos. Comparte, por medio de imaxes, pensamentos e
sentimentos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
7
12* UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
P1. Observación directa do traballo
diario.
P2. Valoración cuantitativa do avance
individual (probas obxectivas).
P3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada
unidade (competencias)
P4. Valoración cualitativa do avance
individual (anotacións e
puntualizacións).
P5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo.
P6. Valoración cualitativa do avance
colectivo.
I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades
temáticas.
I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes
á unidade.
I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou
probas correspondentes á unidade.
I4. Probas de avaliación externa.
I5. Outros documentos gráficos ou textuais.
I6. Debates e intervencións.
I7. Proxectos persoais ou grupales.
I8. Elaboracións multimedia.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe
correspondentes á unidade temática.
·Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias
(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos, etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude, colaboración,
etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidades/bloques será a media das
notas de contidos e competencias.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
8
VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,
observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa
LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.
Deficiente. D (3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino
repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros
conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 23
9
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb (9-10).
RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera
Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense
niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe
(Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a
uns niveis globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma
xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do
profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre
profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
0
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,
método de casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o
profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións
(retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados
por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
1
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao
profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
2
13* DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS
Bloque 1. O debuxo como ferramenta
UNIDADE TEMÁTICA 1: Debuxo obxectivo e subxectivo
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización Competencias clave
b
d
i
m
n
p
B1.1. Diferentes modos de ver e debuxar. Debuxo e función.
B1.1. Valorar a importancia do debuxo como ferramenta do pensamento e fin en si mesmo, a través da historia da arte, no proceso creativo, con fins artísticos, tecnolóxicos ou científicos.
DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e a observación de obras e artistas significativos/as.
S Libreta notas profesor. 9 sesións CSC
CCEC
DA1.B1.1.2. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica, de forma oral e escrita, en postas en común ou probas individuais, aplicada a producións propias ou alleas.
S Libreta notas profesor. CCL
d
i
m
n
B1.2. Expresión da subxectividade.
B1.2. Utilizar con criterio os materiais e a terminoloxía especifica.
DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas, adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.
S Libreta notas profesor. 6 sesións CSIEE
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
3
Bloque 1. O debuxo como ferramenta
UNIDADE TEMÁTICA 2: O Debuxo como técnica artística
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de avaliación Temporalización Competencias clave
i
m
n
B1.3. Materiais, utensilios e soportes básicos.
B1.4. Introdución ás técnicas secas e á súa aplicación.
B1.3. Amosar unha actitude autónoma e responsable, respectando as producións propias e alleas, así como o espazo de traballo e as pautas indicadas para a realización de actividades, achegando á aula todos os materiais necesarios.
DA1.B1.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.
S Rexistro individual da asistencia e da preparación do material na Aula Taller de Debuxo Artístico
18 sesións CSC
DA1.B1.3.2. Amosa unha actitude autónoma e responsable, respectando o traballo propio e alleo.
S Rexistro individual dos avances na aprendizaxe.
Libreta notas profesor.
CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
4
Bloque 2. Liña e forma
UNIDADE TEMÁTICA 3: Forma estructural e deformación perspectiva
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación
Temporalización Competencias clave
b
i
m
n
d
B2.1. Elementos básicos na configuración da forma. A liña como elemento configurador.
B2.1. Describir graficamente obxectos naturais ou artificiais, amosando a comprensión da súa estrutura interna.
DA1.B2.1.1. Utiliza a liña na descrición gráfica de obxectos expresando volume, movemento, espazo e sensacións subxectivas.
S Caderno de Aula. 12 sesións CSIEE
CCEC
DA1.B2.1.2. Representa formas naturais e artificiais, de maneira analítica ou expresiva, atendendo á comprensión da súa estrutura interna.
S Caderno de Aula. CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
B2.2. A perspectiva intuitiva e a súa aplicación no debuxo artístico.
B2.2. Empregar a liña para a configuración de formas e transmisión de expresividade.
DA1.B2.2.1. Comprende e representa as formas desde distintos puntos de vista.
S Caderno de Aula. 9 sesións CSIEE
CCEC
DA1.B2.2.2. Describe graficamente as formas atendendo ás súas proporcións, relacionándoas con formas xeométricas simples.
S Caderno de Aula. CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
5
Bloque 3. A composición e os seus fundamentos
UNIDADE TEMÁTICA 4: Composición
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización
Competencias clave
b
i
m
n
d
g
B3.1. Composición intuitiva. Concepto de equilibrio visual.
B3.1. Elaborar composicións analíticas, descritivas e expresivas con diferentes graos de iconicidade.
DA1.B3.1.1. Selecciona os elementos gráficos esenciais para a representación da realidade observada segundo a función que se persiga (analítica ou subxectiva) e o seu grao de iconicidade.
S Caderno de Aula.
Libreta notas profesor.
6 sesións CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
B3.2. Psicoloxía da forma. Leis visuais que rexen as relacións entre as formas do cadro.
B3.2. Aplicar as leis básicas da percepción visual ao representar distintos volumes xeométricos ou orgánicas dentro dun espazo compositivo, atendendo ás proporcións e á perspectiva.
DA1.B3.2.1. Relaciona e representa as formas no plano atendendo ás leis visuais asociativas, ás organizacións compositivas, ao equilibrio e ás direccións visuais en composicións cunha finalidade expresiva, analítica ou descritiva.
S Caderno de Aula. 6 sesións CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
6
Bloque 4. A luz. O claroscuro e a textura
UNIDADE TEMÁTICA 5: Da luz á tebra
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización Competencias clave
b
i
m
n
d
g
B4.1. A mancha como elemento configurador do volume. O claroscuro.
B4.1. Representar o volume de obxectos e espazos tridimensionais mediante a técnica do claroscuro.
DA1.B4.1.1. Representa o volume, o espazo e a textura aplicando técnicas gráfico-plásticas mediante valores lumínicos.
S Caderno de Aula. 6 sesións CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
p
B4.2. A construción das sombras. Valores tonais.
B4.2. Valorar a influencia da luz como configuradora de formas e o seu valor expresivo.
DA1.B4.2.1. Coñece o valor expresivo e configurador da luz, en valores tanto acromáticos como cromáticos, e explicar verbalmente eses valores en obras propias e alleas.
S Caderno de Aula. 6 sesións CCL
CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
B4.3. Iluminación. Tipos de luz e o seu comportamento.
B4.3. Explorar as posibilidades expresivas da textura visual e o claroscuro
DA1.B4.3.1. Observa e utiliza a textura visual con procedementos gráfico-plásticos, con fins expresivos e configuradores, en obras propias e alleas.
S Caderno de Aula.
Libreta notas profesor.
6 sesións CD
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
7
Bloque 5. A cor
UNIDADE TEMÁTICA 6: O arco da vella e as novas cores
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación
Temporalización Competencias clave
b
i
m
n
d
g
B5.1. Teoría da cor. Natureza. Dimensións e comportamento da cor.
B5.1. Coñecer e aplicar os fundamentos teóricos sobre a cor e as relacións cromáticas, tanto na expresión gráfico-plástica como na análise de diversas manifestacións artísticas.
DA1.B5.1.1. Aplica a cor seguindo as dimensións desta (valor-luminosidade, saturación-intensidade e croma-ton) na representación de composicións e formas naturais e artificiais.
S Caderno de Aula. 9 sesións CSIEE
CCEC
DA1.B5.1.2. Demostra o coñecemento, con explicacións orais, escritas e gráficas, dos fundamentos teóricos da cor en composicións e estudos cromáticos.
S Caderno de Aula.
Rexistro individual dos avances na aprendizaxe
Proba obxectiva.
CCL
CCEC
DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mestura de cores primarias.
S Caderno de Aula. CSIEE
CD
b
i
m
n
B5.2. Expresividade da cor. B5.2. Coñecer e aplicar de xeito expresivo o aprendido sobre fundamentos teóricos da cor e relacións cromáticas.
DA1.B5.2.1. Aplica de maneira expresiva a cor na obra plástica persoal.
S Caderno de Aula. 6 sesións CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
8
Bloque 5. A cor
UNIDADE TEMÁTICA 6: O arco da vella e as novas cores
d
g
DA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.
S Rexistro individual dos avances na aprendizaxe.
Traballo individual.
CSIEE
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 24
9
14* METODOLOXÍA
AGRUPAMENTOS:
Temos dous grupos de 1º de BAC de 33 alumnos un e de 20 outro, claramente descompensados na ratio, e por tanto, optouse por agrupalos
en dous grupos máis equilibrados, coa posibilidades de realizar o mesmo seguimento dá aprendizaxe dos alumnos. Cabe salientar que nin tan
sequera temos caballetes en número superior a 25, nin espacio na aula para distribuir máis, o que fai imposible a realización da mesma tarefa
por tódolos alumnos á vez, un problema gravísimo no espírito de contribuir á formación e o desenrolo igualitario de tódolos alumnos, problema
non solucionable nin por este Departamento nin pola Dirección do Centro.
TEMPOS
Tres horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos deste curso. Se temos en conta,
ademáis, o período de adaptación ó cambiar da ESO áo Bacharelato e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase
o maior tempo posible para realizar as prácticas no aula, tendo en conta que os traballos realizados fora do tempo de clase, ou fora da aula
non serán considerados iguáis nos criterios de cualificación (ver apartado correspondente).
É moi importante salientar que o profesor da asignatura ten por costume quedar nos recreos (vinte minutos) na Aula de Debuxo, para
facilitar o remate dos traballos sen abafos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
0
Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible, ainda que neste curso non foi posible, por causa da reagrupación de
ambos.
ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo. Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a
convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles. Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o
desenvolvemento desta. Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe
e na expresión multimedia (oral, visual e outras). Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de
traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais. Traballos dos alumnos Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo. Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
1
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
2
15* SECUENCIACIÓN
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente
xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;
Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
Aínda que pareza esaxerado, poden darse moitas variacións no tempo dispoñible dependendo dos compromisos externos (concursos, charlas,
excursións programadas e sen data concreta, a meteoroloxía cambiante do noso país?), e en todos os trimestres efectúase un axuste sobre a
marcha para facer coincidir a secuenciación prevista co tempo disposto ao final.
1. 1º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 1: Debuxo obxectivo e subxectivo. 15 sesións.
UNIDADE TEMÁTICA 2: O Debuxo como técnica artística. 18 sesións.
2. 2º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 3: Forma estructural e deformación perspectiva. 21 sesións.
UNIDADE TEMÁTICA 4: Composición. 12 sesións.
3. 3º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 5: Da luz á tebra. 15 sesións.
UNIDADE TEMÁTICA 6: Arco da vella e as novas cores. 15 sesións
Como se pode apreciar,téntase que a secuenciación corresponda con ciclos de tres horas semanáis, engadindo outras clases soltas para
poder contabilizar festivos, folgas e actividades extraordinarias e complementarias. A intención é que cada grupo poida recibir alomenos ese
número mínimo de sesións para cada Unidade Temática. Do que resulte ó final, xa se dará conta no informe final de curso.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
3
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
4
16* RECURSOS E MATERIÁIS
ESPAZOS
Contamos cunha Aula de Debuxo Artístico que se queda pequena, dada a ratio excesiva de alumnos por grupo. De feito, como xa se ten
explicado, non hai nin caballetes en número suficiente para tódolos alumnos.
Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.
Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.
Hai unha pequena Biblioteca de Aula, formada por libros dos fondos da Biblioteca do Centro e libros propiedade do profesor. Este curso
propoñémonos inventariar e listar a totalidade dos libros neste espazo.
Hai varias paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos, e unha variada colección de modelos de escaiola, con peanas
adecuadas e mesmo colgados polas paredes. Outro tipo de modelos, vasillas, botellas e vaixelas están presentes na aula. O profesor presta
especial atención a empregar material de refugallo tanto á hora de plantexar os modelos, como para facilitar o traballo ós alumnos, con
materiáis de custo cero. É importante incluir na práctica diaria o concepto da reducción, a reutilización e a reciclaxe coma os conceptos
básicos dunha educación para o consumo responsábel.
OUTROS RECURSOS
Materiais
Pigmentos y marcadores. • Lapis de grafito
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 25
5
• Barras de grafito
• Po de grafito
• Carboncillos
• Barra ou lapis composto
• Barras sanguina
• Barras pastel
• Lapis de cores
• Rotuladores de fibra
• Rotuladores de feltro
• Rotuladores pincel de auga
• Estilógrafos
Soportes
• Papel tipo kraft
• Papel debuxo. Caderno de Aula tamaña A3
• Cartolina
• Cartón gris encadernación
• Cartón ondulado ou corrugado
• Papel especial técnicas húmidas: acuarela, e témperas ou óleo.
• Cartolina especial
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 256
Outros instrumentos básicos
• Gomas de borrar, coitela, rascador, difuminos, pocitos, pinceis, rodetes.
Outros materiais
• Cartolinas de cor, tramas adhesivas, papel celofán de cor.
Procedimentos
• Tintas.
• Témperas.
• Gouaches.
• Técnicas mixtas.
Terminoloxía específica
• Termos, conceptos e sinónimos.
TERMINOLOXÍA
Termos imprescindibles para entendermos no debuxo artístico
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 257
NOMES DAS FORMAS QUE ESTRUTURAN os DEBUXOS e as súas RELACIÓNS.
FORMA: figura, aspecto, configuración ou distribución exterior dos corpos materiais e das imaxes planas. Contorno das cousas cuxo
coñecemento require unha abstracción visual e é o obxecto principal do debuxo. Deriv. "formar","formalismo", "informal" e "deformación".
PUNTO: unha das tres nocións primitivas da xeometría xunto coa recta e o plano. Non ten dimensión aínda que indica unha posición. Sinal
minúsculo que deixa nunha superficie un instrumento puntiagudo de trazado, como lapis ou punzón. Deriv. "puntear", "punteiro" e "puntillismo".
LIÑA: trazo continuo visible ou imaxinario. É un termo común en Matemáticas e Belas Artes. Contorno dunha figura dun debuxo ou unha
pintura. Por oposición á cor, desígnase con este termo aos debuxos e pinturas onde predominan os contornos sobre as cores e as sombras.
Deriv. "lineal", "aliñar", "delinear", "delineación" e "delineante".
MANCHA: cada unha das masas de claro e escuro dun debuxo. Estudo feito para observar previamente un o efecto das luces ou distribución
da cor. Deriv. "manchar".
CONTORNO: conxunto das liñas que limitan externamente un corpo ou espazo. Deriv. "contornear".
DINTORNO: conxunto das liñas dunha figura contidas dentro do seu contorno.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 258
SILUETA: debuxo sacado seguindo os contornos da sombra dun obxecto. Forma máis escura que o fondo sobre o que se destaca a masa dun
obxecto. Deriv. "siluetar".
FONDO: extensión dun debuxo ou pintura sobre a cal se destacan as figuras ou adornos. Últimos termos, lontananza dunha paisaxe,
arquitecturas ou cortinajes que aparecen detrás das figuras.
PERFIL: contorno aparente dunha figura. Vista lateral dun obxecto; postura lateral que só deixa ver unha das dúas metades do corpo. No
debuxo de arquitectura é unha representación real ou imaxinaria dunha sección vertical dun edificio. Deriv. "perfilar".
TEXTURA: Este termo fai referencia literalmente á disposición e orde dos fíos nun tecido. En sentido figurado, utilízase para referir a estrutura
e o acabado superficial dunha obra. En fotografía fai alusión á calidade da superficie das imaxes.
PÍXEL: en informática, punto. É a unidade de medida da resolución dunha imaxe. Termo formado a partir do inglés "picture element".
COMPOSICIÓN: acción e efecto de compoñer.Forma con certa orde,un todo con cousas diversas ou con partes dunha cousa,dispostas
convenientemente. Invención ou creación dunha obra de arte. Tamén se derivan:"postura", posición, "compoñente" e "compostura".
DISPOSICIÓN: distribución ou colocación das diferentes partes dunha composición artística.
CONFIGURACIÓN: conxunto organizado que non pode ser alterado nos seus elementos sen perder significación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 259
ORDENACIÓN: acción e efecto de ordenar. En artes visuais fai referencia á disposición das figuras dunha obra.Concerto e boa disposición das
cousas entre si. Tamén se derivan: ordenar, ordenanza,coordinar e subordinar.
ESTRUTURA: armazón,disposición construtiva, distribución e orde con que está composta unha obra. Tamén se derivan: estruturar, instrución,
instrumental e reconstrución.
SIMETRÍA:proporción adecuada de de as partes dun todo entre si e co todo mesmo. Harmonía de posición das partes ou puntos similares uns
respecto doutros, e con referencia a punto, liña ou plano determinados.
ARTICULACIÓN: acción e efecto de articularse. Resultado de enlazar as partes dun todo en forma xenericamente funcional.
HARMONÍA: unión e combinación de sons simultáneos e diferentes pero acordes. En sentido figurado, utilízase este termo para facer
referencia a unha especie de música atribuída ás cousas ben ordenadas, tanto na natureza como nas artes. Acorde perfecto entre as partes
dun todo. Conveniente proporción e concordancia.
RITMO: sucesión harmonía de elementos. Repetición a intervalos regulares das mesmas formas.
EQUILIBRIO: Estabilidade dunha figura particular ou o conxunto dunha composición artística. Boa e harmónica disposición de diferentes
elementos relacionados entre si.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 260
TENSIÓN: en arte utilízase o termo da física en sentido figurado para referir unha sensación de forza producida entre diferentes elementos
dunha obra. As forzas psicolóxicas pertencen ao ámbito da experiencia perceptiva. Tamén se derivan: tendencia, extensión e intención.
UNIDADE: derivado dun ou único. Calidade dunha obra literaria ou artística en que todos os elementos están subordinados a un tema ou
pensamento principal. Tamén se deriva: reunir.
FRAGMENTO: derivado de "fracción", acción de romper. Parte ou porción dunha obra crebada ou partida.
ENCADRE: derivado do latín (quadrum) "cadro". Delimitación do espazo representado nunha obra artística dentro dos límites do formato.
Tamén se derivan: encadrar, cuadricular e escuadrar.
VIÑETA:debuxo pequeno que ilustra unha obra escrita con escenas do texto ou temas ornamentais.
PROPORCIÓN: disposición,conformidade ou correspondencia debida das partes dunha cousa co todo ou entre cousas relacionadas entre si.
Coa linguaxe da matemática pódese enunciar como unha igualdade de razóns. Deriv. proporcionar, proporcional e proporcionado. "Proporción
xeométrica", en xeral é a relación de tamaño entre catro elementos a,b,c,d onde a comparación entre a e b é igual á existente entre c yd,
formulándose: a/b=c/d."Proporción harmónica",tamén chamada proporción musical, xunto coa proporción aritmética e a xeométrica atribúese
tradicionalmente a súa formulación á teoría musical grega que relacionaba as concordancias musicais coa lonxitude das cordas dos
instrumentos.Ver tamén “Canon”,”Divina proporción”,”Número de ouro” e “Sección áurea”.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 261
SECCIÓN ÁUREA: resultado de dividir un segmento de recta en dous partes desiguais, de maneira que a parte menor comparada coa maior
sexa igual a esta comparada co segmento total.
DIVINA PROPORCIÓN: nome dado por Luca Paccioli á relación proporcional establecida na sección áurea e presente nalgunhas figuras
xeométricas como o pentágono e o decágono regulares.
NÚMERO DE OURO: é a expresión numérica da divina proporción, designada coa inicial grega de Fidias (fi).
CANON: Regra das proporcións da figura humana conforme a un tipo ideal. En xeral, norma correcta e aceptada como clásica.
VALORAR ou ENTOAR: Acción de aplicar as luces e as sombras correctamente no debuxo
Bibliografía
Se aportará un listado dos libros da Biblioteca do Centro a disposición do alumnado, con indicación expresa do contenido pertinente referido
aos contidos das unidades temáticas desta asignatura.
-O alumnado aportará material gráfico propio e un Caderno de Aula tamaña A3, con número de follas
suficiente para tódolos traballos do curso , mesmo os erróneos e os desbotados (80 follas
aproximadamente).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 262
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións,
animacións...) asociados á unidade.
Recursos dixitais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 263
17* MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Deducindo da experiencia acumulada nestes anos de tratamento da diversidade na ESO, e seguindo uns criterios claros para atender a
diversidade plantexada non por discapacidades motoras ou sensoriais, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós
seguintes criterios de agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento. Este grupo debería ser identificado nunha avaliación inicial, pero xa se ten explicado a
nula importancia desta situación ao comenzo do curso de Debuxo Artístico I, posto que se vai considerar un nivel 0 para aportar
tódala información relevante no previo a cada unha das unidades e tarefas a realizar.
b) Non ter interese e motivación. Resultaría impensable a presencia de alumnado nunha asignatura OPTATIVA nun
BACHARELATO tan vocacional e persoal como o de ARTE, que evidenciara non ter interese nin motivación. O mantemento
desa motivación inicial é tarefa moi significativa do profesorado, e así vai a ser.
c) Non seguir o ritmo de traballo. É a única posibilidade de dificultade de aprendizaxe, e a programación inclúe medidas de
reforzo e seguimento e recuperación para estas situacións, tanto derivadas da inposibilidade de acudir a tódalas sesións de
traballo na aula como no caso de non ter capacidade de rematar os traballos no tempo previsto para eles.
As estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos
primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores). Moi especialmente, nesta materia, os contidos que se
explican desde o primeiro día de clase van ser incluídos en tódolos exercicios e tarefas que se realicen ao longo do curso, a
modo de avaliación contínua, pois é indisociable o aprendido (e ben aprendido) en determinados exercicios, da formulación que
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 264
poida realizarse nos exercicios posteriores. De todas as maneiras, tanto a nivel de grupo como individual, realízase
contínuamente un
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e/ou alumno/a
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria). Quede constancia que é costume do profesor ficar na
aula durante o tempo dos recreos, para facilitar o remate dos traballos e a solución das incidencias e dificultades do alumnado.
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre
en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.
VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN Do mesmo xeito que en etapas educativas anteriores, no Bacharelato os alumnos presentan
diferentes niveis de aprendizaxe en relación coa etapa de Educación Secundaria
Obrigatoria; ademais, presentan tamén necesidades educativas aqueles alumnos que polas
súas características físicas, sensoriais ou outras, non poden seguir da mesma forma o
currículo da etapa, (minusvalías motóricas, sensoriais, etc.). Con todo, o
tratamento que se concede á atención á diversidade na etapa de Bacharelato
presenta unhas características diferentes que o concedido na Educación Secundaria
Obrigatoria. Desta forma, neste nivel educativo “diversidade” fai referencia á
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 265
necesidade de ser atendidas desde adaptacións de acceso, e tomando medidas concretas no material, no traballo na aula,sen
chegar en ningún caso a tomar medidas curriculares significativas.
VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE Aquí vaise a facer mención a aquelas medidas que non implican modificar
substancialmente os contidos, é dicir que só requiren adaptacións referidas a aspectos
que manteñen basicamente inalterable o currículo adoptado na materia pero
que, sen estas actuacións, determinados alumnos e alumnas non progresarían. En xeral,
pódese afirmar que a programación do grupo, salvo algunhas variacións, é tamén a
mesma para o alumnado que reciba esas actuacións específicas.
A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A atención á diversidade dos alumnos e alumnas, no referente ás diferenzas
individuais en capacidades, motivación e intereses, esixe que as materias curriculares
posibiliten unha acción aberta dos profesores e profesoras, de forma que, tanto o
nivel dos contidos como as formulacións didácticas, poidan variar segundo as
necesidades específicas da aula.
Os materiais configuráronse tendo isto en conta. Pretenden propoñer
solucións coherentes tanto para aqueles grupos de alumnos con menor formación
específica nestas áreas como para aqueles que tiveron a posibilidade de realizar
estudos máis amplos nestas materias.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 266
A elaboración de materiais de forma diversa para a súa exposición, así como o uso de medios
audiovisuais, tendo en conta alumnos con necesidades educativas, como son
auditivas, motóricas, visuais....
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 267
18* AVALIACIÓN
Principios xerais Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato, nas avaliacións
continua e final da materia de Debuxo Artístico I , serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas
táboas correspondentes do apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de
ensino como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobado polo Claustro de
Profesores e o Consello Escolar do IES Concepción Arenal.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber
facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,
interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a
creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das
competencias relacionadas coas distintas unidades.
A definición dos procedementos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de
avaliación coherente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 268
Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 269
Avaliación Inicial
Insistimos na pouca conveniencia de establecer unha proba inicial para “comprobar” o nivel do alumnado, posto que son demasiadas as
variables para ter en conta, demasiadas as técnicas e materiais a utilizar, demasiados os supostos de aprendizaxes teóricas e prácticos,
demasiadas as habilidades que poden ser mostradas e deberían ser analizadas nesta avaliación inicial, posto que non pode depender do
resultado desta proba o mostrar e demostrar o dominio de técnicas de debuxo con lapis de grafito ou de cores, con barras de pigmento en
seco, con rotuladores ou bolígrafos de tamaños ou grosores diferentes, con diferentes medios diluyentes, con acuarelas ou tintas ou pinturas
de densidades e características técnicas ben diferenciadas; o dominio e coñecemento de tantas variables como o debuxo realista ou
fotográfico, a descrición obxectiva -académica- da forma, a expresividade do trazo e da liña -como elemento esclarecedor da habilidade
manual ou da seguridade psicolóxica da persoa que é avaliada- ; o coñecemento ou entendemento de conceptos tan diferentes como forma
estrutural e forma externa, contornos aparentes, escorzos e deformacións da perspectiva ...
Cada alumno vén cunha aprendizaxe moi persoal e a miúdo complexa, depende moito das súas experiencias anteriores, pero non implica en
ningún momento nin unha mellora nin un “hándicap” na súa aprendizaxe neste primeiro nivel de bacharelato.
A programación xa contempla unha variedade de casos e exercicios suficiente para que calquera tipo de formación previa salga a relucir, ou
para que as dificultades de aprendizaxe en determinados campos poidan ser identificadas e corrixidas.
Reconsideremos a necesidade de facer esa avaliación inicial.
Como alternativa proponse a realización de debuxos cunha temática moi concreta, clásica, habitual (bodegón ou figura de escaiola),
interpretada libremente durante unha ou dúas sesións, e a realización doutros debuxos de temática máis libre pero con interpretación exacta
da realidade visible (tamaño, proporcións, sombras...) durante outro período similar, ao comezo do curso, para así obter datos bastante
aproximados sobre capacidades e intereses de cada alumno. Dita información queda nos seus Cadernos de Aula, e pode ser utilizada durante
todo o período do curso para explicar avances e dificultades, para comparar resultados, e todo iso sen necesidade de deseñar un camiño
individual por parte do profesor da materia, posto que o ideal é que sexa o propio alumno o que atope devandito camiño, e que o profesor sexa
só un catalizador para iso.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 270
Adoptar medidas individuais ou colectivas para canalizar un curso de Debuxo Artístico dependendo dos coñecementos ou habilidades previos
do alumnado sería como deseñar unha programación de materias de Educación Física dependendo de se o alumnado adestra con idea de
participar nos Campionatos de España ou se xoga pachangas ao fútbol ou se non fai nada; a súa relevancia sería a mesma que a de coñecer
previamente se o alumnado da materia de Economía provén dunha contorna familiar capitalista-liberal ou marxista-anarquista-libertario ou
simplemente sen ideoloxía ou sen experiencia no mercado de traballo. Ou sexa, unha perda de tempo. E tempo é xustamente o que fai falta
para aproveitar esas escasas dúas horas e media semanais para desenvolver ben a materia.
Deseño das probas:
A primeira proba será un ou varios debuxos dun modelo tridimensional (bodegón ou figura de escaiola), interpretada libremente durante unha ou dúas sesións.
A segunda proba consistirá en elaborar outros debuxos de temática máis libre pero con interpretación exacta da realidade visible (tamaño, proporcións, sombras...) durante outro período similar .
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 271
19* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo profesor, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora
na entrega supón unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10, en retrasos non xustificados.
O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante un número mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará o longo de cada avaliación.
A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.
Os cadernos de debuxo de clase son o instrumento básico para avaliar ao alumno. Deben permanecer en todo momento na aula de Debuxo, a disposición do profesor, e só poden saír da aula en caso de clases impartidas ou exercicios a realizar fora do recinto, pero sempre acompañados do profesor. No caso de que este comprobe que foi retirado da aula polo alumno, e por tanto que puido ser manipulado, mellorados os traballos e/ou completados aumentando o tempo marcado para cada tarefa, TODOS OS TRABALLOS QUE NON ESTEAN FOTOGRAFADOS POLO PROFESOR e arquivados na ordenador da aula SERÁN ANULADOS, E A SÚA NOTA PASARÁ A SER, COMO MÁXIMO, A METADE DA NOTA CORRESPONDENTE. ESTA MEDIDA APLICARASE A TODOS OS TRABALLOS DO CADERNO, POSTO QUE VAN A SER A BASE PARA AVALIACIÓN EN POSIBLES RECLAMACIÓNS
A adecuada utilización dos recursos a disposición dos alumnos na aula será tamén valorada: un uso inadecuado, a rotura ou invalidez dese material por descoido ou deixamento do alumnado, o non recoller o utilizado ou manchado ao final das sesións, ou a manipulación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 272
innecesaria do material da aula suporá un punto menos no cómputo total da avaliación por cada un deses episodios sucedidos. En caso de ser varios os participantes (caso de traballos de grupo) aplicarase tal redución a cada un dos integrantes do grupo.
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 50 %
Traballos de Aula 50 %, repartidos entre
Traballos individuáis 60% mínimo sobre nota Caderno de Aula
Traballos de Grupo 40 % máximo sobre nota Caderno de Aula
Compoñentes actitudinais Valoración engadida á nota final dos traballos
Á nota obtida polos traballos en clase, valorada segundo unha escala do 1 ao 10, sumarase a nota obtida nas probas obxectivas, tamén
valorada do 1 ao 10, e dividirase por dous. Ao devandito resultado aumentaráselle, se a houbese, a valoración positiva da actitude construtiva,
participante, colaboradora, coadyuvante, empática ou sinestésica. A valoración positiva será como máximo de 1 punto. Estas notas quedarán
reflectidas no caderno do profesor, e de ser posible, tamén no caderno da aula do alumnado.
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se
acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como
máximo a cualificación dun 6, e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a, para acadar os
10 puntos de máxima nota.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 273
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións. Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar.
Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación
extraordinaria de setembro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 274
20* ELEMENTOS TRANSVERSAIS
Comprensión lectora y expresión oral e escrita. Comunicación audiovisual. Educación cívica e constitucional Emprendimiento. Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido
comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes
fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a
vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle
elementos dos tres anteriores.
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia
e esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol
conductual e emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e
expresar os seus sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as
persoas, actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 275
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións
adquiren una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións
interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume
como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en
xogo a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a
aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol
que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e
emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite
establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.
Concretamente trátanse temas de :
imaxe persoal e autoafirmación anorexia e bulimia
violencia machista na parella educación para o consumo
reciclaxe e reutilización da materiáis de refugallo educación para a convivencia
resolución pacífica dos conflictos recoñocemento dos valores culturales alleos á cultura propia.
21*
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 276
22* Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes
Os alumnos que atopándose matriculados en 2º curso de Bacharelato teñan pendente esta materia do curso 1º de
Bacharelato, poderán cursala por avaliacións, presentándose ós exames que se sinalen en cada trimestre, que se superarán
obtendo unha cualificación de 5 puntos sobre 10 e entregando e aprobando o número de prácticas que se fixen en cada avaliación
que xunto á nota do exame definirá a cualificación global da mesma. En caso de non superar as probas parciais, farase no
derradeiro trimestre unha global que abarcará toda a materia e permitirá superala na súa totalidade, obtendo un 5 na mesma. Así
mesmo haberá que entregar e aprobar nesta data todas as prácticas do curso que non se fixeron con anterioridade.
En setembro farase un exame unitario que abarcará toda a materia que se aprobará a partir da nota de 5 sobre 10 puntos,
cualificación máxima que se poderá obter no mesmo.
23* Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 277
O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato simultaneamente a Debuxo Artístico I de 1º de
Bacharelato e, en caso de non poder asistir a clase na materia de 1º, esta tratarase de forma análoga a unha pendente e seguirase
coa mesma o procedemento descrito no apartado anterior.
Será requisito indispensable a superación previa da materia do primeiro curso para poder ser avaliado na materia de
segundo.
24* Acreditación dos coñecementos que lle permitan ó alumnado acceder á materia de D. Artístico II.
O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato se supera a principios de curso unha proba que inclúa
alomenos dous exercicios prácticos, a realizar en tempo limitado, entre os desenrolados na programación do pasado curso. Estas
probas, as datas e material que debe aportar o alumnado, serán publicitadas polos canles habituales do instituto, páxina web e
proxector da entrada, e se procurará aportar a información directamente ós interesados/as.
25* Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico.
Constan na Programación Didáctica do Departamento, páxs.: .
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 278
26* Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora.
Durante todo o curso farase seguimento do proceso de aplicación da programación de cara a avaliar os seus posibles erros ou acertos
que se considere necesario efectuar na mesma. As incidencias académicas faranse constar nas actas de reunión periódica do departamento e
farase unha análise continuada sobre múltiples aspectos da mesma, observando cuestións que non funcionen ben, creen confusión ou
dificulten a comprensión dos detalles nos que se quere incidir, ou prácticas que non resulten suficientemente claras ou non produzan os
resultados previstos. Tamén se terá en conta a adaptación do temario ós tempos previstos para a súa execución, acurtando ou alongando
aspectos do mesmo para axustalos ó programado, ou polo contrario modificando os tempos previstos na programación para darlle cabida a
aspectos que non estaban previstos, pero que se observa o seu interese ó desenvolver o traballo de aula.
De todas as cuestión indicadas e doutras que poidan xurdir farase unha análise resumo a final de curso, para ver a forma de
introducilos no seguinte ano, intentando encaixar os aspectos que se consideren relevantes, da mellor maneira posible na programación do
curso. En principio, valoraranse os seguintes 20 aspectos de cada unha das Unidades Temáticas:
AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.
2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.
3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.
4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.
5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.
6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.
7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 279
8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.
9. Adecuación da secuencia de traballo na aula.
10. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.
11. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.
12. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos
13. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.
14. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.
15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria
16. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.
17. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.
18. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.
19. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.
20. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.
Recollido de IES Praia Barraña. Boiro. Departamento de DEBUXO. Programación. Curso 2016 – 2017
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 280
27* CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
Ao comenzo de cada trimestre o profesor volverá realizar unha somera explicación dos contidos e a secuenciación previstas nese trimestre, a
modo de epígrafe do programado para dito período.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia. Farase
fincapé moi especialmente da importancia de realizalos no tempo da clase, e no espacio da aula, para manter os criterios de igualdade entre
tódolos alumnos
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa cada tarea, con tempo suficiente para adquirilos. Ofreceráse a posibilidade de que os
alumnos e familias con dificultades para a adquisición de dito material, previa petición razoada por escrito, reciban parte ou a totalidade deste
mismo material, con cargo aos presupostos do Departamento. Esta posibilidade quedará reflectida nunha Acta de Reunión do Departamento.
Na devandita Reunión debatirase e someterase a votación a petición ou peticións (de ser varias) , e o importe que se destinará a facer frente a
os gastos previstos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso do risco de non aprobar a matería.
Informarase dos resultados dos traballos e probas. Moi especialmente, no Cuaderno de Traballo na Aula, quedarán reflectidas as anotacións
orientadoras sobre os logros adquiridos e os non adquiridos, pero non do resultado da cualificación, para evitar comparacións entre
compañeiros, e porque só poderíase anotar unha parte do avaliable.
INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS
O profesor da asignatura dispón dunha hora, os venres de 11:20 a 12:20, de permanencia no centro para atención ós pais, con ou sin petición
previa.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 281
Amais de esta hora, dispón, previa petición polas canles habituáis (aviso en conserxería ou a través do alumnado) dos tempos dos recreos,
nos que permanece na aula atendendo ó alumnado, e de cinco horas máis no total da semana en que pode atender as consultas das familias.
De tódalas reunións queda un documento escrito, onde se reflicta o falado, en custodia do profesor ata final de curso.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 282
28* ALUMNADO COA MATERIA DE DA I (1º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES
Serán de aplicación, ao igual que no curso ordinario de procedencia, os contidos mínimos esixibles:
Dada a importancia dos procesos e procedementos nesta asignatura, e a necesidade de controlar tanto a autoría como a evolución
durante o curso, ningún alumno/a que non presente unha carpeta con a lo menos a metade dos traballos esixidos ao longo do curso
poderá acadar unha avaliación positiva, pasando directamente á convocatoria extraordinaria.
Igualmente, os traballos presentados fora de prazo non poder ser avaliados con máis da metade da nota deses mesmos traballos.
Tódolos traballos presentados na carpeta non poden ser retirados hasta fin do curso, de non ser así, eses traballos pasarán a
considerarse como fora de prazo, ou serán anulados, dado que poden ser substancialmente mellorados no domicilio do alumno/a.
A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferéncianse dúas situacións:
a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das tres horas semanais a clase, realizarase unha adaptación da
materia tratada e dos traballos realizados, deixando de lado os traballos propostos aos alumnos do curso normal que non vaian ser
empregados para avaliar, podendo trocar estes por algún traballo teórico.
De este xeito, o alumno poderá cumprir cos obxectivos previstos e superar a materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 283
b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o
carácter eminentemente procedimental da materia de debuxo artístico I, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa
realización dos traballos prácticos nas súas casas,que os alumnos do curso normal teñen que realizar nas aulas, fora do horario
lectivo. Ao final do proceso, o alumno realizará un exame teórico cos contidos mínimos do curso e un exame práctico de hora e media
de duración onde o alumno deberá facer unha interpretación académica dun modelo de escaiola, en papel formato A-3, ou 50x70cm, e
unha interpretación libre, a cor, dun bodegón con tres obxectos, en papel formato 50x70cm ou 70x100cm, que se especificará no
momento da proba, do mesmo xeito que o material para empregar, que poderá ser elexido entre carboncillo, lápiz carbón, lápiz grafito,
barra de grafito, barra pastel ou barra tipo Conté limitando as cores a negro, azul oscuro, sanguina, bistre ou marrón oscuro, con o
engadido do branco, no caso da interpretación académica (1º exercicio) ; e lápices e barras pastel, acuarelas, lápices de cor, barras de
pastel graso ou ceras, no caso do 2º exercicio.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 284
Debuxo Artístico II 2º BAC
Coordinador : Francisco Souto
IIEESS CCOONNCCEEPPCCIIÓÓNN AARREENNAALL
DD.. AARRTTÍÍSSTTIICCOO IIII
CCUURRSSOO 22001188//22001199
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 285
ÍNDICE DAS “EPÍGRAFES” (atallo)
8. Introdución e contextualización………………………………………………………………….……….. páx. 5
9. Contribución ó desenvolvemento das competencias clave……………………………….……….. páx. 12
10. Obxectivos para o curso………………………………………………………………………….………. páx. 20
11. Concreción para cada estándar de aprendizaxe da
Temporalización
Grao mínimo de consecución
Procedementos e instrumentos de avaliación…………………….……….. páx. 29
12. Concrecións metodolóxicas que require a materia………………………………………….………. páx. 34
13. Materiais e recursos didácticos que se van utilizar………………………………………….………. páx. 38
14. Avaliación, cualificación e promoción do alumnado………………………………………...……... páx. 44
15. Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente………………..... páx. 25
16. Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes…………….. páx. 61
17. Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias…………………………………………………………… páx. 54
18. Inconveniencia da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados…………………………………………………...páx. 63
19. Medidas de atención á diversidade………………………………………………………………. páx. 41
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 286
20. Elementos transversais que se traballarán no curso…………………………………………. páx. 53
21. Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico…………………………………………………………………………………………………...…. páx. 54
22. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. ……………………………………. páx. 54
23. Información ás familias…………………………………………………………………………….. páx. 56
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 287
ÍNDICE
INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN. ........................................................................................................................................................................................... 4
LEXISLACIÓN que afecta a esta programación: ................................................................................................................................................................................. 9
DEFINICIÓNS LOMCE ....................................................................................................................................................................................................................... 10
AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO ........................................................................................................................................................................... 11
Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. .......................................................................................................................................................... 12
OBXECTIVOS DO BACHARELATO ...................................................................................................................................................................................................... 16
ESTRUTURACIÓN DA MATERIA ........................................................................................................................................................................................................ 18
COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS .................................................................................................................................................................. 19
UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS
CLAVE E TEMPORALIZACIÓN ........................................................................................................................................................................................................... 21
Concreción para cada estándar de aprendizaxe da temporalización, o grao mínimo de consecución e os procedementos e instrumentos de avaliación .......... 25
METODOLOXÍA ................................................................................................................................................................................................................................ 30
SECUENCIACIÓN .............................................................................................................................................................................................................................. 33
RECURSOS E MATERIÁIS .................................................................................................................................................................................................................. 34
MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ......................................................................................................................................................... 37
AVALIACIÓN ..................................................................................................................................................................................................................................... 40
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 288
CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN ...................................................................................................................................................... 43
Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ............................................................................................... 47
Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias. ......................................... 47
Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico. ................................................................................................. 48
Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. ................. 48
Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias. ......................................... 53
CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO ................................................................................................................................................................................. 53
ALUMNADO COA MATERIA DE DA II (2º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES ...................................................................................................................... 55
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 289
29* INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN.
O termo "Debuxo" adóitase asociar con algún tipo de imaxe gráfica, xeralmente de carácter representativa. A través do debuxo ou linguaxe
gráfico foille posible, secularmente, ao ser humano canalizar e transmitir infinidade de mensaxes.
As configuracións gráficas -sexan de carácter representativo, alegórico ou simbólico- permitiron e favoreceron ao longo do tempo histórico, en
unión paralela ou complementaria a outros modos lingüísticos e expresivos, preservar e enriquecer as adquisicións culturais, afirmar as
identidades sociais colectivas e denotar a singularidade individual do ser humano.
Os "debuxos" informaron sobre feitos, describiron situacións e costumes, conservaron saberes, difundido ideas, ampliado os ángulos de visión,
proposto modos de ver -obxectivos e subxectivos-, plasmaron formas de pensamento, constatado investigacións, visualizado enxeños…
A especificidade polimórfica das configuracións gráficas, a súa diversidade funcional, a súa capacidade semántica ou emotiva, constitúe un
valor esencial na propia sustancia e tecido das diferentes culturas e civilizacións; o valor deste tipo de imaxes no conxunto do discurso do
progreso humano reside na súa eficacia mediadora de enunciados e proposicións e na súa poder como vehículo e soporte de expresión,
comunicación e entendemento universais.
Atendendo ao seu carácter icónico e á súa específica función comunicativa cabe distinguir nos "debuxos" -e, por extensión, nas imaxes
gráfico-plásticas- dúas amplas vertentes, con frecuencia interrelacionadas: Unha compóñena imaxes nas que predomina a intención descritiva
e analítica, cuxa forma explica aspectos e datos das realidades percibibles desde unha óptica basicamente "obxectiva", que pretende ilustrar
ao receptor sobre estruturas ou aparencias formais, definidas a través dun pensamento visual lóxico e racionalizador; exclúen esta clase de
imaxes toda interpretación de índole subxectiva ou filiacións de carácter expresivo-emocionais, pretendendo nas súas conxunto
representacións que satisfagan, principalmente, necesidades informativas e didácticas; con todo, este vasto grupo de imaxes ofrece un variado
grao de iconicidad, en relación con diversos niveis de aproximación conceptual -analíticos ou sintéticos- dentro dun afán explicativo, como
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 290
denominador común, que imprime un selo xeral semántico denotativo; a nota que realmente asocia e distingue a este grupo de
representacións gráfico-plásticas é a súa finalidade funcional descritiva (nun arco cuxos extremos poden atoparse no literal e conceptual).
Outra vertente constitúena imaxes que tenden á expresión de realidades formais baixo criterios e modos de ver subxectivos, que nos ofrecen
unha interpretación persoal do motivo ou tema elixido; transmiten emocións, suscitan sentimentos, reflicten vivencias individuais, invocan
ideas; a través deste tipo de configuracións transparenta o autor a súa personalidade e particípanos a súa singular psicoloxía e a súa -en maior
ou menor grao- diferenciada receptividade.
A imaxe subxectiva, a "versión" propia, compartible en función de afinidades, substitúe á translación dalgunha maneira "fiel" ao representado; o
conxunto destas imaxes enriquece a sensibilidade colectiva en canto valioso, diversificado e selectivo medio de comunicación interpersoal.
A nota que caracteriza este conxunto de "interpretacións" é a súa finalidade expresiva-emotiva, e neste sentido a afirmación persoal
transcende o seu valor pola súa posibilidade de extensión social.
As direccións apuntadas non pretenden establecer anotacións radicais, máis ben suxerir o amplo campo de interacción entre ambos os polos.
CONCRECIÓN DAS MATERIAS. Partindo das destrezas e dos coñecementos adquiridos polo alumnado na materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual, da educación
secundaria obrigatoria (ESO), en bacharelato afondarase nas destrezas e nos conceptos do debuxo como ferramenta do pensamento que
participa no proceso creativo, comunicativo, plástico e visual, contribuíndo a adquirir as competencias necesarias para a formación permanente
da persoa.
Tendo en conta, amáis, que o alumnado do Bacharelato de Artes do noso Centro ven procedente dunha moi ampla variedade de lugares de
orixe, tanto xeográficamente como de tipos de centros de ensino, a variedade de coñecementos pode ser muy desigual, e mesmo a formación
específica con cursos realizados nos múltiples talleres ou actividades organizadas polos colexios, anpas, concellos, etc. todo o cal invalidaría
unha proba de avaliación inicial ou similar, pois os coñecementos e habilidades previos, excepto os mínimos esixibles no currículo da ESO,
non poderían ser mostrados nunha proba estándar. É ao longo do curso, e nos diferentes traballos propostos para desenrolar a materia, no
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 291
que eses coñecementos serán postos en valor, e mesmo poden ser empregados para mellorar as liñas de participación do alumnado no
desenrolo das actividades na aula.
A materia Debuxo Artístico I achega coñecementos teóricos, técnicos e estéticos, fomentando un pensamento diverxente. A aprendizaxe
estética debe realizarse sobre bases teóricas e prácticas, fomentando a creatividade, o espírito de investigación e a formación permanente.
De xeito gradual e secuencial, os coñecementos e as destrezas adquiridos en Debuxo Artístico I deben ser a base sobre a que se asente
Debuxo Artístico II.
Ensinarase e aplicarase o principio de partir do particular para o xeral, para que o alumnado vaia adquirindo as habilidades e os conceptos
para construír aprendizaxes significativas, mediante o deseño de proxectos globais.
No Debuxo Artístico I, o alumnado traballa a materia de forma máis obxectiva, quedando para este segundo curso, Debuxo Artístico II, os
aspectos máis subxectivos, desenvolvendo o seu potencial creador orientado cara ás múltiples alternativas formativas artísticas máis acordes
cos seus intereses.
A realidade visual, doutra banda, NON PRESENTA ABSTRACCIÓNS DOS SEUS ELEMENTOS E FACTORES CONSTITUÍNTES (a luz, a
forma, a cor, a textura...), nin iso convén decidir sen danar o pensamento visual e a percepción psico-física da contorna; así, ademais da
consideración da luz e o espazo, parece conveniente non disociar un factor cuxo valor expresivo na percepción visual é evidente: a cor.
A capacidade da cor como axente de comunicación psicolóxica, funcional ou emotiva, foi desde antigo descuberta e utilizada; a súa amplísima
actividade combinatoria, a súa peculiar natureza e comportamento, préstase ao establecemento de significantes, connotacións, simbolismos,
analogías… Poden enunciarse varios campos de cultivo e aplicación:
Como vocabulario de linguaxes codificadas. Como expresión lúdica ou subxectiva. Como valor e condicionante psicolóxico.
Perdida boa parte do seu contido simbólico, interésanos aquí -sobre outras múltiples virtualidades polisémicas- o estudo da súa dimensión
expresiva vinculada á forma e ás variables lumínicas; con todo, desde a convicción de que mediante o estudo empírico do seu comportamento
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 292
e interaccións permiten comprender -e por iso controlar mellor- os resultados que derivan do seu emprego, concibimos a súa práctica inicial de
modo sistemático a fin de non confiar ao mero exercicio da intuición aqueles coñecementos adquiribles experiencialmente de carácter
extensible, é dicir, funcional.
Os contidos da materia de Debuxo artístico nútrense, pois, de aspectos relacionados cos dous "modos de ver" citados, considerando a forma
en sentido dinámico -no seu ámbito espacial- e en relación coas variables expresivas experienciales -luz, textura, cor- que condicionan a súa
percepción. Desenvólvense as peculiaridades lingüísticas propias de toda representación gráfico-plástica da forma (vocabulario e sintaxe), e a
tal fin agrúpanse os seus epígrafes ao redor de dous subconxuntos conceptuais e temáticos que se refiren, relacionadamente, á estrutura e á
forma; a estrutura en canto sinónimo de organización interna que xera a aparencia formal externa e a forma como aspectos exteriores
expresivos (sempre suxeitos a variables). Estes focos de atención requiren ser afrontados desde diferentes intencións perceptivas ou
"pensamentos visuais", cuxas consecuencias serán diferentes formulacións conceptuais icónicas, dun lado, e doutro, diversas interpretacións
expresivas.
En suma, primeiro téntase comprender a organización estrutural, despois sucede o estudo expresivo das aparencias (ese criterio
implicitamente antepon á forma a "formación" da forma).
A materia de Debuxo artístico, proposta curricular para os dous cursos que configuran esta Modalidade de Bacharelato, require para
desenvolver os seus contidos específicos con instrumental adecuado; a tal finalidade mediadora figuran "materiais e procedementos".
Ao traballar de xeito creativo, o alumnado desenvolve a capacidade crítica aplicándoa ás súas propias creacións e ás dos seus compañeiros e
as súas compañeiras; valora o feito artístico e goza del, sensibilizándose cara ao contorno para a satisfacción estética e como aspecto
motivador para o seu desenvolvemento creativo, potenciando a competencia de conciencia e expresión cultural; debe coñecer os antecedentes
artísticos e as achegas de artistas ao debuxo, ás artes plásticas e ao deseño, en xeral, a través da historia, e sobre todo a presenza e a
función do debuxo nas manifestacións artísticas contemporáneas. O coñecemento da evolución e a súa valoración positiva do debuxo artístico
como linguaxe expresiva e comunicativa reforzará as súas aplicacións
nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica e inmediata.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 293
A materia de Debuxo Artístico nesta etapa debe proporcionar un panorama amplo das súas aplicacións, orientando e preparando para outras
ensinanzas posteriores que o alumnado poida cursar, sexan artísticas ou tecnolóxicas, como base para a formación de profesionais
creativos/as: ensinanzas artísticos superiores, ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño, belas artes e outras afíns; en definitiva,
ensinanzas creativas nas súas múltiples facetas (interiores, moda, produto gráfico, multimedia, xoiaría, ilustración, deseño web, multimedia,
etc.).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 294
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 295
30* LEXISLACIÓN que afecta a esta programación:
Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).
Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).
Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato (BOE do 29).
Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).
Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).
Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).
Orde ECD/462/2016 pola que se regula o procedemento de incorporación do alumnado a un curso de ESO ou Bacharelato, con materias non superadas anteriores á LOMCE(BOE do 5 de Abril)
Resolución do 15 de xullo de 2016, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2016/17 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).
Real Decreto 310/2016 do 29 de xullo, polo que se regulan as avaliacións finais de ESO e de Bacharelato (BOE do 30)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 296
31* DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas
educativas.
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de
ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a
realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das
etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 297
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira
consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 298
32* AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO
En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias clave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias clave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias clave do currículo son as seguintes:
Comunicación lingüística (CL).
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).
Competencia dixital (CD).
Aprender a aprender (AA).
Competencias sociais e cívicas (SC).
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).
Conciencia e expresións culturais (CEC). Nos apartados correspondentes ás unidades temáticas (págs. 26-30) aparece indicada a concreción de cada unha das competencias claves. Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós
estándares de aprendizaxe avaliables
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 299
33* Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.
Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós estándares de aprendizaxe avaliables
Competencia de comunicación lingüística CCL
DA2.B2.3.1. Analiza de forma verbal e escrita, individual e colectivamente, obras propias ou alleas, atendendo aos
seus valores subxectivos.
DA2.B5.2.4. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica en postas en común dos seus
proxectos individuais ou colectivos, fomentando a participación activa e a crítica construtiva.
DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en
relación ás linguaxes gráfico-plásticas.
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT
DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade mediante a observación do
natural ou con modelos estáticos.
DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas artísticas, tecnolóxicas e
científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas, deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as
Competencia dixital CD
DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das
súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.
DA2.B5.1.1. Coñece e aplica as ferramentas do debuxo artístico dixital utilizando as TIC en
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 300
procesos creativos.
Competencia de aprender a aprender CAA
DA2.B2.2.2. Experimenta con métodos creativos de memorización e retentiva para procurar
distintas representacións mediante valores lumínicos, cromáticos e compositivos, dun mesmo
obxecto ou composición.
DA2.B4.3.1. É capaz de representar e captar o movemento da figura humana de forma gráfico-
plástica aplicando diferentes técnicas.
DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas
artísticas, tecnolóxicas e científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas,
deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as.
DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para
representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.
Competencias sociais e cívicas CSC
DA2.B5.2.1. Valora a importancia do debuxo artístico nos procesos proxectivos elaborando
proxectos conxuntos con outras disciplinas artísticas ou non do mesmo nivel ou externos.
DA2.B5.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á
aula cando é necesario para a elaboración das actividades.
Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 301
DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade,
con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas,
descritivas, ornamentais ou subxectivas).
DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás
súas características formais esenciais.
DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións
cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.
DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais
da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.
DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a
compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.
DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións
expresivas coa figura humana como suxeito.
DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións
gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.
Competencias sociais e cívicas CSC
DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para
representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.
Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC
DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 302
Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC
con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas,
descritivas, ornamentais ou subxectivas).
DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das
súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.
DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás
súas características formais esenciais.
DA2.B2.2.1. Expresa sentimentos e valores subxectivos mediante a representación de
composicións figurativas e abstractas de formas e cores (funcións expresivas).
DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións
cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.
DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais
da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.
DA2.B4.1.1. Comprende a figura humana como un elemento de estudo gráfico e expresivo,
mediante a observación e a reflexión de obras propias e alleas.
DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade
mediante a observación do natural ou con modelos estáticos.
DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a
compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.
DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións
expresivas coa figura humana como suxeito.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 303
Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC
DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións
gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.
DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para
representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 304
34* OBXECTIVOS DO BACHARELATO
Obxectivos para o curso
O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.
O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 305
k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. Eñe) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO II.
4. Coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía básica dos conceptos da materia, así como a referida aos materiais e procedementos máis habituais.
5. Coñecer as técnicas e procedementos máis habituais, acadando o dominio necesario para desenvolve-las propias ideas dunha maneira racional e ordeada no traballo.
6. Recoñecer, distinguir e describi-los elementos básicos que interveñen na configuración da forma, empregándoos correctamente na representación analítica de obxectos do entorno.
7. Aprehender a estrutura interna dos obxectos que se representan e interpretala graficamente.
8. Distinguir os datos esenciais que configuran a forma, prescindindo dos detalles superfluos ou decorativos e atendendo ás proporcións, elementos estructurais das distintas partes que a configuren para debuxar estruturas formais.
9. Apreciar e recoñecer no entorno os elementos básicos da perspectiva e representar de maneira intuitiva o volume das formas a través da perspectiva.
10. Recoñecer os factores e elementos fundamentais das características lumínicas dos elementos e a súa relación coa percepción do volume e saber aplicalos a representación do volume a través do claroscuro.
11. Aprender a valorar as relacións espaciáis no plano, e as estratexias máis habituais para compoñer e sensibilizar o espacio bidimensional.
Coñecer e empregar axeitadamente a dimensión expresiva da cor, vinculandoa á forma e ás variables lumínicas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 306
35* ESTRUTURACIÓN DA MATERIA
Debuxo Artístico I estrutúrase en cinco bloques de contido: "O debuxo como ferramenta", "Liña e forma", "A composición e os seus fundamentos", "A luz: o claroscuro e a textura" e "A cor". Debuxo Artístico II estrutúrase noutros cinco bloques de contido: "A forma: estudo e transformación", "A expresión da subxectividade", "Debuxo e perspectiva", "O corpo humano como modelo" e "O debuxo no proceso creativo".
Bloque 1. A forma: estudo e transformación Páx. 25
Bloque 2. A expresión da subxectividade Páx. 25
Bloque 3. Debuxo e perspectiva Páx. 26
Bloque 4. O corpo humano como modelo Páx. 27
Bloque 5. O debuxo no proceso creativo Páxs. 28-29
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 307
36* COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS
COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA
Competencia Descritor Desempeño
Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e
coherencia.
Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e
saber compoñer outras novas.
Expresa pensamentos, emocións e sentimentos
aplicando estratexias da linguaxe visual.
Describe e interpreta imaxes simbólicas e
abstractas.
Competencia matemática e competencias
básicas en ciencia e tecnoloxía. Desenvolver e aplicar métodos de análise e
estratexias de organización e resolución de
problemas.
Manexar os coñecementos para comprender a
realidade e interpretar a información.
Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais
adecuados.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Deduce relacións de significado entre imaxes
tanto reais coma ficticias.
Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.
Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de
coñecemento utilizando distintas canles para
transmitilo.
Empregar distintas fontes para a busca de
información seleccionándoas segundo a súa
fiabilidade.
Coñece e aplica procesos adecuados para a
produción artística e creativa.
Coñece expresións artísticas a través de Internet.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 308
Competencia Descritor Desempeño
Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender
en distintos contextos de aprendizaxe.
Planificar os recursos necesarios e os pasos que
cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.
Experimenta con diferentes materiais e técnicas.
Planifica e regula de xeito autónomo o proceso
creativo.
Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais
recoñecendo a diversidade das actividades
humanas.
Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en
ámbitos de participación establecidos.
Comparte significados simbólicos, sociais e
culturais.
Crea en grupo de xeito colaborador.
Sentido de iniciativa e espírito
emprendedor. Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover
accións novas asumindo riscos. Ten iniciativa para experimentar novos procesos
de creación.
Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para
a mellora. Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser
valorado.
Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas
mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e
cara ás persoas que contribuíron ao seu
desenvolvemento.
Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos
artistas.
Expresar sentimentos e emocións desde códigos
artísticos. Comparte, por medio de imaxes, pensamentos e
sentimentos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 309
37* UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN
PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN
P1. Observación directa do traballo diario.
P2. Valoración cuantitativa do avance
individual (probas obxectivas).
P3. Análise e valoración de tarefas
especialmente creadas para cada unidade
(competencias)
P4. Valoración cualitativa do avance individual
(anotacións e puntualizacións).
P5. Valoración cuantitativa do avance
colectivo.
P6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das
unidades temáticas.
I2. Avaliación de contidos, probas
correspondentes á unidade.
I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou
probas correspondentes á unidade.
I4. Probas de avaliación externa.
I5. Outros documentos gráficos ou textuais.
I6. Debates e intervencións.
I7. Proxectos persoais ou grupales.
I8. Elaboracións multimedia.
Cualificación cuantitativa:
· Probas de avaliación de contidos.
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
Cualificación cualitativa: Terá como clave para o
diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe
correspondentes á unidade temática.
·Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias
(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos, etc.)
· Observación directa (asistencia, actitude, colaboración,
etc.)
(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)
A nota final por unidades/bloques será a media das
notas de contidos e competencias, sempre que ningunha
das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.
38* VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE
Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,
observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa
LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 310
Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D
(3-4).
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino
repetitivamente. Suficiente. S (5).
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou
con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N (7-8).
6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb (9-10).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 311
RÚBRICAS DE APRENDIZAXE
Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios
preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera
Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense
niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe
(Martínez Vermellas).
Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:
- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a
uns niveis globais, non particulares.
- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma
xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.
Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do
profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre
profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes
dos alumnos.
Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:
- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 312
(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,
método de casos, etc.)
- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o
profesor espera que eles saiban facer.
- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións
(retroalimentación).
- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados
por outras formas máis tradicionais.
- Facilitan o desenvolvemento das competencias.
- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.
- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.
- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.
- Serven para avaliar procesos, non só resultados.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 313
- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao
profesor.
- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 314
39* Concreción para cada estándar de aprendizaxe da temporalización, o grao mínimo de consecución e os procedementos e instrumentos de avaliación
Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave
Bloque 1. A forma. Estudo e transformación
b
i
m
n
d
g
B1.1. Percepción e descrición obxectiva da forma.
B1.1. Desenvolve a destreza debuxística con distintos niveis de iconicidade.
DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade, con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas, descritivas, ornamentais ou subxectivas).
S 12 sesións CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
B1.2. Modelo analítico e modelo sintético.
B1.3. Retentiva e memoria visual. Consideracións mnemotécnicas.
B1.2. Interpretar unha forma ou un obxecto segundo as súas intencións comunicativas.
DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.
S CCEC
CD
Bloque 2: A expresión da subxectividade
b
i
m
n
d
g
B2.1. Psicoloxía da forma e a composición. Estudo e aplicación dos elementos compositivos que rexen a intención expresiva das creacións plásticas.
B2.1. Desenvolver a capacidade de representación das formas mediante a memoria e a retentiva visual.
DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás súas características formais esenciais.
S 15 sesións CSIEE
CCEC
b
i
m
B2.2. Comportamento e interrelación das formas tridimensionais no espazo.
B2.2. Elaborar imaxes con distintas funcións expresivas utilizando a memoria e a retentiva visual.
DA2.B2.2.1. Expresa sentimentos e valores subxectivos mediante a representación de composicións figurativas e abstractas de formas e cores (funcións expresivas).
S 15 CCL
CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 315
Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave
n
d
g
p
DA2.B2.2.2. Experimenta con métodos creativos de memorización e retentiva para procurar distintas representacións mediante valores lumínicos, cromáticos e compositivos, dun mesmo obxecto ou composición.
S CAA
b
i
m
n
d
g
B2.3. Valor expresivo da luz e da cor.
B2.4. Ruptura da tradición figurativa e nacemento de novas interpretacións da realidade.
B2.3. Investigar sobre a expresividade individual, coa linguaxe propia da expresión gráfico-plástica.
DA2.B2.3.1. Analiza de forma verbal e escrita, individual e colectivamente, obras propias ou alleas, atendendo aos seus valores subxectivos.
S CCL
Bloque 3. Debuxo e perspectiva
b
i
m
n
d
g
p
B3.1. Valoracións da aparencia formal respecto ao punto de vista perceptivo.
B3.2. Representación da forma con fins expresivos.
B3.1. Representar graficamente con diferentes niveis de iconicidade, as formas, illadas ou nunha composición, o contorno inmediato, interiores e exteriores, expresando as características espaciais e de proporcionalidade, e valores lumínicos e cromáticos.
DA2.B3.1.1. Comprende e representa as formas desde distintos puntos de vista.
S 12 sesións CSC
DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.
S CSIEE
CCEC
DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.
S CSIEE
CCEC
Bloque 4. O corpo humano como modelo
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 316
Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave
b
i
m
n
d
g
B4.1. Análise da figura humana. Relacións de proporcionalidade.
B4.1. Analizar as relacións de proporcionalidade da figura humana.
DA2.B4.1.1. Comprende a figura humana como un elemento de estudo gráfico e expresivo, mediante a observación e a reflexión de obras propias e alleas.
S 24 sesións CCEC
DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade mediante a observación do natural ou con modelos estáticos.
S CMCCT
CCEC
b
i
m
n
d
g
B4.2. Nocións básicas de anatomía artística.
B4.3. Estudo e representación do movemento da figura humana.
B4.2. Representar a figura humana e o seu contorno, identificando as relacións de proporcionalidade entre o conxunto e as súas partes.
DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.
S CSIEE
CCEC
b
i
m
n
d
g
B4.4. Antropometría. Relacións da figura humana co espazo arquitectónico e co contorno natural.
B4.3. Experimentar cos recursos gráfico-plásticos para representar o movemento e a expresividade da figura humana.
DA2.B4.3.1. É capaz de representar e captar o movemento da figura humana de forma gráfico-plástica aplicando diferentes técnicas.
S CAA
DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións expresivas coa figura humana como suxeito.
S CSIEE
CCEC
Bloque 5. O debuxo no proceso creativo
b
i
m
n
d
B5.1.Técnicas secas máis comúns e a súa aplicación no proceso creativo.
B5.1. Coñecer e aplicar as ferramentas dixitais de debuxo e as súas aplicacións na creación gráfico-plástica.
DA2.B5.1.1. Coñece e aplica as ferramentas do debuxo artístico dixital utilizando as TIC en procesos creativos.
S 21 sesións CD
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 317
Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave
g
b
i
m
n
d
g
B5.2. Introdución ás técnicas húmidas e a súa aplicación no proceso creativo. Emprego das ferramentas TIC nos procesos creativos.
B5.2. Valorar a importancia do debuxo como ferramenta do pensamento e do coñecemento da súa terminoloxía, dos materiais e dos procedementos para desenvolver o proceso creativo con fins artísticos, tecnolóxicos ou científicos, así como as posibilidades das TIC.
DA2.B5.2.1. Valora a importancia do debuxo artístico nos procesos proxectivos elaborando proxectos conxuntos con outras disciplinas artísticas ou non do mesmo nivel ou externos.
S 21 CSC
DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.
S CSIEE
CCEC
DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas artísticas, tecnolóxicas e científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas, deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as.
S CMCCT
CAA
DA2.B5.2.4. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica en postas en común dos seus proxectos individuais ou colectivos, fomentando a participación activa e a crítica construtiva.
S CCL
DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.
S CAA
CSIEE
CCEC
CCL
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 318
Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave
b
i
m
n
d
g
B5.3. Actitude creativa B5.3. Amosar unha actitude autónoma e responsable, respectando as producións propias e alleas, así como o espazo de traballo e as pautas indicadas para a realización de actividades, achegando á aula todos os materiais necesarios.
DA2.B5.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.
S CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 319
40* METODOLOXÍA
AGRUPAMENTOS:
Temos dous cursos de 2º de BAC de 15 alumnos un e de 14 outro, sin unha apreciable diferenciación nin en número de alumnos repetidores
nin en alumnado con dificultades en D. Artístico I.
Hay tres alumnos con cambio de modalidade de Bacharelato, que xa foron informados de como aprobar a materia.
TEMPOS
Tres horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos deste curso. Darase o maior tempo
posible para realizar as prácticas no aula, tendo en conta que os traballos realizados fora do tempo de clase, ou fora da aula non serán
considerados iguáis nos criterios de cualificación (ver apartado correspondente).
É moi importante salientar que o profesor da asignatura ten por costume quedar nos recreos (vinte minutos) na Aula de Debuxo, para
facilitar o remate dos traballos sen abafos, e mesmo para facer seguimento máis individualizado do alumnado.
Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible, ainda que neste curso parece que foi un imposíbel absoluto.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 320
ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:
Para favorecer a aprendizaxe por competencias:
Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.
Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.
Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.
Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter individual.
Para favorecer o desenvolvemento das unidades:
Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.
Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.
Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).
Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.
Traballos dos alumnos
Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.
Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 321
Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 322
41* SECUENCIACIÓN
Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente
xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;
Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.
Aínda que pareza esaxerado, poden darse moitas variacións no tempo dispoñible dependendo dos compromisos externos (concursos, charlas,
excursións programadas e sen data concreta, a meteoroloxía cambiante do noso país...), e en todos os trimestres efectúase un axuste sobre a
marcha para facer coincidir a secuenciación prevista co tempo disposto ao final.
1º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 1: A forma: estudo e transformación. 12 sesións.
UNIDADE TEMÁTICA 2: A expresión da subxectividade. 15 sesións.
2º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 3: Debuxo e perspectiva. 12 sesións.
UNIDADE TEMÁTICA 4: O corpo humano como modelo. 24 sesións.
3º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 5: O debuxo no proceso creativo: 21 sesións.
Como se pode apreciar,téntase que a secuenciación corresponda con ciclos de tres horas semanáis, engadindo outras clases
soltas para poder contabilizar festivos, folgas e actividades extraordinarias e complementarias. A intención é que cada grupo
poida recibir alomenos ese número mínimo de sesións para cada Unidade Temática. Do que resulte ó final, xa se dará conta no
informe final de curso.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 323
42* RECURSOS E MATERIÁIS
ESPAZOS
Contamos cunha Aula de Debuxo Artístico que se queda pequena. De feito, como xa se ten explicado, non hai nin caballetes en número suficiente para tódolos alumnos.
Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.
Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.
Hai unha pequena Biblioteca de Aula, formada por libros dos fondos da Biblioteca do Centro e libros propiedade do profesor. Este curso propoñémonos inventariar e listar a totalidade dos libros neste espazo.
Hai varias paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos, e unha variada colección de modelos de escaiola, con peanas adecuadas e mesmo colgados polas paredes. Outro tipo de modelos, vasillas, botellas e vaixelas están presentes na aula. O profesor presta especial atención a empregar material de refugallo tanto á hora de plantexar os modelos, como para facilitar o traballo ós alumnos, con materiáis de custo cero. É importante incluir na práctica diaria o concepto da reducción, a reutilización e a reciclaxe coma os conceptos básicos dunha educación para o consumo responsábel.
OUTROS RECURSOS
Materiais
Pigmentos y marcadores.
• Lapis de grafito
• Barras de grafito
• Po de grafito
• Carboncillos
• Barra ou lapis composto
• Barras sanguina
• Barras pastel
• Lapis de cores
• Rotuladores de fibra
• Rotuladores de feltro
• Rotuladores pincel de auga
• Estilógrafos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 324
Soportes
• Papel tipo kraft
• Papel debuxo. Caderno de Aula tamaña A3
• Cartolina
• Cartón gris encadernación
• Cartón ondulado ou corrugado
• Papel especial técnicas húmidas: acuarela, e témperas ou óleo.
• Cartolina especial
Outros instrumentos básicos
• Gomas de borrar, coitela, rascador, difuminos, pocitos, pinceis, rodetes.
Outros materiais
• Cartolinas de cor, tramas adhesivas, papel celofán de cor.
Procedimentos
• Tintas.
• Témperas.
• Gouaches.
• Técnicas mixtas.
Terminoloxía específica
• Termos, conceptos e sinónimos.
FORMA: figura, aspecto, configuración ou distribución exterior dos corpos materiais e das imaxes planas. Contorno das cousas cuxo coñecemento
require unha abstracción visual e é o obxecto principal do debuxo. Deriv. "formar","formalismo", "informal" e "deformación".
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 326
PUNTO: unha das tres nocións primitivas da xeometría xunto coa recta e o plano. Non ten dimensión aínda que indica unha posición. Sinal minúsculo
que deixa nunha superficie un instrumento puntiagudo de trazado, como lapis ou punzón. Deriv. "puntear", "punteiro" e "puntillismo".
LIÑA: trazo continuo visible ou imaxinario. É un termo común en Matemáticas e Belas Artes. Contorno dunha figura dun debuxo ou unha pintura. Por
oposición á cor, desígnase con este termo aos debuxos e pinturas onde predominan os contornos sobre as cores e as sombras. Deriv. "lineal",
"aliñar", "delinear", "delineación" e "delineante".
MANCHA: cada unha das masas de claro e escuro dun debuxo. Estudo feito para observar previamente un o efecto das luces ou distribución da cor.
Deriv. "manchar".
CONTORNO: conxunto das liñas que limitan externamente un corpo ou espazo. Deriv. "contornear".
DINTORNO: conxunto das liñas dunha figura contidas dentro do seu contorno.
SILUETA: debuxo sacado seguindo os contornos da sombra dun obxecto. Forma máis escura que o fondo sobre o que se destaca a masa dun
obxecto. Deriv. "siluetar".
FONDO: extensión dun debuxo ou pintura sobre a cal se destacan as figuras ou adornos. Últimos termos, lontananza dunha paisaxe, arquitecturas ou
cortinajes que aparecen detrás das figuras.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 327
PERFIL: contorno aparente dunha figura. Vista lateral dun obxecto; postura lateral que só deixa ver unha das dúas metades do corpo. No debuxo de
arquitectura é unha representación real ou imaxinaria dunha sección vertical dun edificio. Deriv. "perfilar".
TEXTURA: Este termo fai referencia literalmente á disposición e orde dos fíos nun tecido. En sentido figurado, utilízase para referir a estrutura e o
acabado superficial dunha obra. En fotografía fai alusión á calidade da superficie das imaxes.
PÍXEL: en informática, punto. É a unidade de medida da resolución dunha imaxe. Termo formado a partir do inglés "picture element".
COMPOSICIÓN: acción e efecto de compoñer.Forma con certa orde,un todo con cousas diversas ou con partes dunha cousa,dispostas
convenientemente. Invención ou creación dunha obra de arte. Tamén se derivan:"postura", posición, "compoñente" e "compostura".
DISPOSICIÓN: distribución ou colocación das diferentes partes dunha composición artística.
CONFIGURACIÓN: conxunto organizado que non pode ser alterado nos seus elementos sen perder significación.
ORDENACIÓN: acción e efecto de ordenar. En artes visuais fai referencia á disposición das figuras dunha obra.Concerto e boa disposición das
cousas entre si. Tamén se derivan: ordenar, ordenanza,coordinar e subordinar.
ESTRUTURA: armazón,disposición construtiva, distribución e orde con que está composta unha obra. Tamén se derivan: estruturar, instrución,
instrumental e reconstrución.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 328
SIMETRÍA:proporción adecuada de de as partes dun todo entre si e co todo mesmo. Harmonía de posición das partes ou puntos similares uns
respecto doutros, e con referencia a punto, liña ou plano determinados.
ARTICULACIÓN: acción e efecto de articularse. Resultado de enlazar as partes dun todo en forma xenericamente funcional.
HARMONÍA: unión e combinación de sons simultáneos e diferentes pero acordes. En sentido figurado, utilízase este termo para facer referencia a
unha especie de música atribuída ás cousas ben ordenadas, tanto na natureza como nas artes. Acorde perfecto entre as partes dun todo.
Conveniente proporción e concordancia.
RITMO: sucesión harmonía de elementos. Repetición a intervalos regulares das mesmas formas.
EQUILIBRIO: Estabilidade dunha figura particular ou o conxunto dunha composición artística. Boa e harmónica disposición de diferentes elementos
relacionados entre si.
TENSIÓN: en arte utilízase o termo da física en sentido figurado para referir unha sensación de forza producida entre diferentes elementos dunha
obra. As forzas psicolóxicas pertencen ao ámbito da experiencia perceptiva. Tamén se derivan: tendencia, extensión e intención.
UNIDADE: derivado dun ou único. Calidade dunha obra literaria ou artística en que todos os elementos están subordinados a un tema ou pensamento
principal. Tamén se deriva: reunir.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 329
FRAGMENTO: derivado de "fracción", acción de romper. Parte ou porción dunha obra crebada ou partida.
ENCADRE: derivado do latín (quadrum) "cadro". Delimitación do espazo representado nunha obra artística dentro dos límites do formato. Tamén se
derivan: encadrar, cuadricular e escuadrar.
VIÑETA:debuxo pequeno que ilustra unha obra escrita con escenas do texto ou temas ornamentais.
PROPORCIÓN: disposición,conformidade ou correspondencia debida das partes dunha cousa co todo ou entre cousas relacionadas entre si. Coa
linguaxe da matemática pódese enunciar como unha igualdade de razóns. Deriv. proporcionar, proporcional e proporcionado. "Proporción
xeométrica", en xeral é a relación de tamaño entre catro elementos a,b,c,d onde a comparación entre a e b é igual á existente entre c yd,
formulándose: a/b=c/d."Proporción harmónica",tamén chamada proporción musical, xunto coa proporción aritmética e a xeométrica atribúese
tradicionalmente a súa formulación á teoría musical grega que relacionaba as concordancias musicais coa lonxitude das cordas dos instrumentos.
SECCIÓN ÁUREA: resultado de dividir un segmento de recta en dous partes desiguais, de maneira que a parte menor comparada coa maior sexa
igual a esta comparada co segmento total.
DIVINA PROPORCIÓN: nome dado por Luca Paccioli á relación proporcional establecida na sección áurea e presente nalgunhas figuras xeométricas
como o pentágono e o decágono regulares.
NÚMERO DE OURO: é a expresión numérica da divina proporción, designada coa inicial grega de Fidias (fi).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 330
CANON: Regra das proporcións da figura humana conforme a un tipo ideal. En xeral, norma correcta e aceptada como clásica.
VALORAR ou ENTOAR: Acción de aplicar as luces e as sombras correctamente no debuxo
43* Glosario
Apreciación. Consiste en medir los tamaños relativos por medio de una medida constante
(generalmente sujetando el lápiz con el brazo extendido), y determinar los puntos relativos en un
dibujo (la posición de una parte en relación con otra).
Aprendizaje. Cualquier cambio relativamente permanente en la conducta como consecuencia de
una experiencia o práctica.
Arte abstracto. Una traducción al dibujo, pintura, escultura o diseño, de un objeto o experiencia,
que generalmente implica el aislamiento, énfasis o exageración de algún aspecto de la percepción del
artista. No debe confundirse con el arte no objetivo.
Arte no objetivo. Es el arte que no intenta reproducir la apariencia de los objetos o experiencias
reales, ni trata de producir la impresión de realidad. También se le llama «arte no representativo».
Arte realista. La descripción objetiva de los objetos, formas y figuras, percibidos con atención.
También se le llama «naturalismo».
Borde. En un dibujo, es el lugar en el que coinciden dos formas. Por ejemplo, la unión del cielo con
la tierra. La línea que separa dos formas, o una forma y un espacio.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 331
Calidad expresiva. Las ligeras diferencias individuales en el modo en que cada uno percibe y
representa sus percepciones en una obra de arte. Estas diferencias expresan una reacción interior
individual ante el estímulo percibido, así como el «toque» único que surge de las peculiaridades
psicológicas de cada individuo.
Cambio cognitivo. La transformación o paso de un estado mental a otro; por ejemplo, del modo-I
al modo-D o viceversa.
Cerebro. Es la última parte del encéfalo que evolucionó, y tiene una gran importancia en toda
clase de actividades mentales. En los vertebrados está dividido en dos hemisferios.
Cerebro dividido, pacientes con. Individuos que sufrían ataques epilépticos intratables, y cuyos
problemas se aliviaron mediante una operación quirúrgica consistente en separar los dos hemisferios
cortando el Corpus callosum. Es una operación que rara vez se practica y el número de pacientes
asciende sólo a unas pocas docenas.
Consciencia. Conciencia. El acto de «darse cuenta» de una cosa, de una persona, etc.
Corpus callosum. Un haz masivo y compacto de fibras nerviosas que conectan las cortezas de los
hemisferios derecho e izquierdo. El Corpus callosum permite que ambas mitades de la corteza cerebral
se comuniquen directamente.
Creatividad. La capacidad de encontrar nuevas soluciones a un problema, o nuevos modos de
expresión; de dar existencia a algo nuevo para el individuo.
Cuadrícula. Conjunto de líneas verticales y horizontales, uniformemente espaciadas, que dividen
un dibujo o pintura en pequeños cuadrados o rectángulos. Se usa a menudo para ampliar o reducir un
dibujo, y para ver mejor las relaciones espaciales.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 332
Eje central. Los rasgos humanos son más o menos simétricos, y la cara está dividida en dos
mitades por una línea vertical imaginaria llamada eje central. En dibujo se utiliza para determinar la
inclinación de la cabeza y situar los rasgos.
Escorzo. Una manera de representar formas en una superficie bidimensional, de modo que
parezcan adelantarse o retroceder; es un medio para crear la ilusión de profundidad espacial en las
formas y figuras.
Espacio negativo. La zona que rodea a las formas positivas y que comparte sus bordes con
dichas formas. El espacio negativo está enmarcado por los bordes exteriores del formato.
Estados de conciencia. La conciencia, un concepto en gran parte sin resolver, se utiliza en este
libro para indicar la consciencia en continuo cambio, de lo que pasa en nuestra mente. Un estado
alterado de conciencia es claramente diferente del estado normal de vigilia. Algunos estados de
conciencia alterada corrientes son el sueño, la ensoñación y la meditación.
Formato. La forma de la superficie en la que se dibuja o pinta: cuadrada, rectangular, circular, etc.
La proporción longitud/anchura de una superficie rectangular.
Hemisferio derecho. La mitad derecha del cerebro. En la mayoría de las personas se encarga de
las funciones espaciales y de relación.
Hemisferio izquierdo. La mitad izquierda del cerebro, que en la mayoría de los individuos se
encarga de las funciones verbales.
Hemisferios cerebrales. La parte más extema del encéfalo, dividida en dos mitades, derecha e
izquierda. Se compone esencialmente de corteza cerebral, corpus callosum, ganglios básales y sistema
límbico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 333
Holístico. Referido a las funciones cognitivas, es el procesamiento simultáneo de un conjunto de
información en su totalidad, a diferencia del procesamiento secuencial de cada una de sus partes.
Imagen. La percepción de los objetos por el sistema visual e interpretada por el cerebro.
Imágenes conceptuales. La imaginería procedente de fuentes internas (el «ojo de la mente»), y
no percibida de fuentes externas; normalmente son imágenes simplificadas, y a menudo son más
abstractas que realistas.
Imaginación. La récombinación de imágenes mentales de experiencias pasadas, en un nuevo
patrón o diseño.
Inspección. Comprobación de puntos, distancias, ángulos con la vertical o la horizontal, tamaños
relativos, etc.
Intuición. Un conocimiento directo y aparentemente inmediato; un juicio, significado o idea que
se le ocurre a una persona sin un proceso aparente de pensamiento reflexivo. A menudo se llega a una
conclusión a partir de pistas mínimas, como si «saliera de la nada».
Lateralización hemisférica. La diferencia de funciones entre los dos hemisferios cerebrales.
Línea de contorno. La línea que representa el borde de una forma o grupo de formas.
Modo-D. Una forma de procesar la información, que se caracteriza por ser simultánea, holística,
espacial y de relaciones.
Modo-I. Una forma de procesar la información, que se caracteriza por ser lineal, verbal, analítica y
lógica.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 334
Nivel de los ojos. En el dibujo en perspectiva, es la línea de horizonte, donde parecen converger
las líneas de encima y de debajo del plano horizontal. En un retrato, es la línea proporcional que divide
la cabeza horizontalmente en dos mitades, y sobre la que se encuentran los ojos.
Ovalo. Sirve para representar la forma básica de la cabeza humana. Vista de lado, la forma es
diferente, y el óvalo lateral es distinto del frontal.
Percepción. El proceso de hacerse consciente de los objetos, relaciones o cualidades internas y
externas, por medio de los sentidos y bajo la influencia de experiencias anteriores.
Procesamiento de la información visual. El empleo del sistema visual para adquirir información
de fuentes externas, y la interpretación de estos datos sensoriales por medio del pensamiento.
Sistema de símbolos. En el dibujo, un conjunto de símbolos que se emplean consistentemente
para construir una imagen, por ejemplo, una figura. Generalmente, los símbolos se usan en un cierto
orden; uno parece llamar al siguiente, del mismo modo que al escribir una palabra familiar las primeras
letras parecen conjurar a las demás. Los sistemas de símbolos para dibujar se suelen establecer en la
infancia y tienden a persistir en la edad adulta a menos que se modifiquen aprendiendo nuevos modos
de dibujar.
Tramado cruzado. Una serie de conjuntos entrecruzados de líneas paralelas, que se emplea para
indicar tonos y volúmenes en un dibujo.
Valor. El grado de claridad u oscuridad de los colores. El blanco es el valor más claro, y el negro el
más oscuro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 335
ABSTRACCIÓN: A abstracción (do latín abstrahere, "separar") é, unha operación mental destinada a illar conceptualmente unha propiedade concreta dun obxecto, e
reflexionar mentalmente sobre esta, ignorando mentalmente as outras propiedades do obxecto en cuestión.
ACADEMIA. Centro de ensino no cal se imparte as normas que deben seguir as diferentes manifestacións artísticas das Artes Plásticas. A Academia xorde a mediados
do Século XVII en Europa especialmente en Francia.
ACUARELA. É unha pintura sobre papel ou cartolina con cores diluídas en auga
ARQUITECTURA. A arquitectura consiste na formación dun volume co que se crea un espazo interior e déixase fóra un espazo exterior. O de maior interese para a
arquitectura é o espazo habitable, o interior.
ARTE. É a actividade e/ou produto nos que o ser humano expresa ideas, emocións ou, en xeral, unha visión do mundo, a través de diversos recursos; como os
plásticos, lingüísticos, sonoros ou mixtos.
ASIMETRÍA. Refírese á non simetría, é dicir, á propiedade de determinados corpos, funcións matemáticas e outros tipos de elementos nos que, ao aplicarlles unha
regra de transformación efectiva, obsérvanse cambios respecto ao elemento orixinal.
B
BARROCO. Termo que se utiliza para designar o excesivamente ornamentado, desmesurado, complicado. Tamén se designa con este nome o estilo artistico que se
desenvolvo en Europa durante o Século XVII e posteriormente por America, con caracteristicas de excesiva decoración, presenza de formas curvas, esplendorosas,
composicións aparatosas como na pintura.
BIDIMENSIONAL. Unha forma é bidimensional cando só presenta dúas dimensións; alto e ancho. Os debuxos e as pinturas, sobre calquera soporte, son
bidimensionales.
BOSQUEXO. Estudo preliminar que fai o artista dunha obra inmediatamente antes de realizala. Xeralmente colócanse coloréelos sombras, liñas e o resto das
características que a obra levase na súa arte final.
BUSTO. Representación plástica da figura humana ata o peito ou os ombreiros. Esta forma de representación xorde na época helenística grega, sendo o seu punto
culminante o busto-retrato da época imperial romana,
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 336
C
CABALLETE. Nas artes plásticas, é un soporte, xeralmente construído en madeira, de tres patas, sobre o cal se coloca o lienso que se vai a pintar.
CANON: Termo xenérico de orixe grega que significa "regra ou modelo" co que se coñece o conxunto de normas que regulan as proporcións e simetría do corpo
humano. En belas artes, e moi especialmente en escultura, o canon designa o conxunto das relacións que regulan as diferentes proporcións das partes dunha obra,
conforme a un modelo acabado. Responde a un ideal de beleza da arte. Un dos mais antigos coñecidos é o de Policleto.
CLAROSCURO. Efecto que resalta a distribución adecuada de luces e sombras, especialmente en pintura.
CÓNCAVO. Un obxecto que posúe oco e curva, sen imperfeccións.
CONVEXO. É aquel obxecto, cuxa superficie curva ten o seu parte mais prominente no centro.
D
DÉCOLLAGE. Transformación de materiais de consumo rasgándolos, emborronándolos e repintándolos co fin de suprimir as funcións utilitarias consumo
mecanicistas dos obxectos, para obter novas posibilidades de aparición estética.
DEGRADACIÓN ou DEGRADÉ. (dunha cor, dunha forma) Procedemento para degradar o tamaño e viveza das figuras dun cadro. Aplícase tamén nas leis da
perspectiva.
DIFUMINAR. (Esfumado) desvanecer, disipar, estender un trazo do lapis, ou unha pincelada. Esfumado dos contornos das figuras, asemellándoas en tonalidade ou
profundidade ao fondo.
DÍPTICO. Cadro ou retablo formado por dúas partes iguais.
DIVISIONISMO. Método da análise fisiológico da luz concibido polo neoimpresionismo
DRIPPING. Goteo, é unha técnica pictórica usada principalmente por Jackson Pollock e os pintores do expresionismo abstracto, que consiste en verter cores sobre un
lenzo tendido no chan.
E
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 337
ESTILO ACADÉMICO. Produción artística clásica realizada en base a canons establecidos pola Academia, institución oficial cuxos principios artísticos estaban
rigorosamente formulados, tanto na temática como no estilo e a técnica. Foi común no último terzo do século XIX en Venezuela, contra ela insurxiron as novas
xeracións de artistas durante a primeira década do século XX, opoñéndose ao traballo dentro do taller, en base a unha temática preestablecida partindo de modelos
e á utilización de determinadas normativas de debuxo e uso da cor.
ESTILO BARROCO.Estilo artístico que se iniciou en Italia a fins do século XVI estendéndose por Europa ata finais do século XVIII. Caracterízase pola súa variedade e
movemento, procura de solucións efectistas que exciten a piedade dos fieis, xa que a arte da contrarreforma relixiosa católica tiña un obxectivo catequizador.
EXPRESIONISMO. Movemento artístico xurdido en Alemaña a principios do século XX, segundo o cal se transfiguraba a realidade a partir da subxectividade do
artista, apoiado en datos da realidade que podían suscitarse por razóns relixiosas, de compromiso social, situacións psicolóxicas. A linguaxe pictórica utilizada
recorreu a grandes dimensións, á deformación da expresividade así como a unha linguaxe directa. EXPRESIONISMO ABSTRACTO. Iníciase nos anos cincuenta e
sesenta en Estados Unidos e Europa, propugna unha pintura emocionalmente abstracta, de renuncia ao obxectivo. Asócianse vinculacións co surrealismo simbólico e
o automático así como a relación cor-forma acuñada por Kandinsky .
F
FIGURACIÓN. Constitúe a tendencia expresiva da arte que representa, aínda partindo de enfoques plástico formais e conceptuais distintos, unha reprodución da
realidade circundante en forma obxectiva. Estivo presente historicamente desde a orixe da humanidade.
FIGURA E FONDO.Subdivisión dun todo ou campo e que se percibe en zonas máis articuladas ou formas máis destacadas son as chamadas figuras e outras
desorganizadas que conforman o fondo.(Exemplo: nunha paisaxe, a árbore é a figura e a pradería é o fondo)
FORMA. Relación das partes co conxunto ou total. Configuración, organización, estrutura dos corpos percibidos polos sentidos.
FORMATO. Dimensións, forma, medidas dun soporte ou tabloide onde se vai a deseñar ou pintar.
G
GAMA. É a serie de cores e as gradaciones de tons pictóricos.
GRAVADO. Un gravado é unha incisión producida ao debuxar un deseño nun ferro metálico cun instrumento chamado buril.
GRAVADO EN RELEVO. No proceso de gravado en relevo, a impresión faise desde un relevo tallado nun ferro de metal ou de Madeira.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 338
GRADACIÓN. En pintura, é a progresión dunha cor a outro, de maior ou menor intensidade, de maneira moi suave.
GRAFFITI. Palabra italiana que designa as inscricións e debuxos trazados sobre as paredes de maneira informal. Ver STREET-ART.
GOUACHE 0 TÉMPERA. Pintura ao auga cuxo aglutinante é a goma arábiga. A diferenza da acuarela o pigmento móese menos fino, actualmente existen gouaches
que conteñen plástico. A pintura con gouache é máis opaca e ten menos luminosidade que a acuarela. Utilízase para executar temas moi elaborados xa que se
poden aplicar primeiro cores escuras e logo os máis claros.
H
HAPPENING. Suceso accional improvisado no sentido dunha "colaxe" de acontecementos emparentados con formas teatrais elementais. Ao non existir unha acción
continuada posibilítanse as reaccións espontáneas dos artistas e do público.
HEMISFERIO DEREITO. A metade dereita do cerebro. Na maioría das persoas encárgase das funcións espaciais e de relación.
HEMISFERIO IZQUIERDO. A metade esquerda do cerebro, que na maioría dos individuos encárgase das funcións verbais.
HEMISFERIOS CEREBRAIS. A parte máis externa do encéfalo, dividida en dúas metades, dereita e esquerda. Componse esencialmente de cortiza cerebral, corpus
callosum, ganglios baséalles e sistema límbico.
HOLÍSTICO. Referido ás funcións cognitivas, é o procesamento simultáneo dun conxunto de información na súa totalidade, a diferenza do procesamento secuencial
de cada unha dos seus partes.
HIPERREALISMO. O termo Hiperrealismo úsase de maneira intercambiable cos termos Superrealismo e Foto- realismo.
I
ICONOGRAFÍA É o repertorio de imaxes que compoñen a expresión gráfica de determinados saberes ou ideas.
ILUMINAR. Aplicar cores, xeralmente a man, nun debuxo ou gravado en branco e negro.
IMAXE DIXITAL. Unha imaxe dixital é unha Imaxe que está creada, manipulada e producida usando a tecnoloxía informática.
IMPRENTA. A imprenta inventouna Johann Gutenberg en 1450 para imprimir textos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 339
IMPRESIÓN. A impresión é o proceso no cal a tinta se traslada ao papel desde outra fonte, xeralmente un ferro de metal ou de madeira.
IMPRESIONISMO. O Impresionismo baséase no movemento Impresionista que empezou en Francia nos anos 60 do século pasado.
INSTRUMENTAL. Materiais da demostración do proceso que serven como vehículos demostrativos e que fóra deste proceso artístico non teñen ningún significado
J
JUNK-CULTURE. Concepto para designar os materiais empregados polo mecanismo consumista da moderna civilización de masas. Mediante a elaboración artística
son levados a un novo contexto de presentación
L
LAND ART. Denominación para unha corrente artística do presente, que cobre as grandes formacións paisaxísticas con estruturas que alteran as formas orixinais
LIBRO DE ARTISTA. O libro de artista é unha obra de Arte, realizada no seu maior parte ou na súa totalidade por un artista plástico.
LIÑA. É un punto en movemento. A liña é a consecuencia natural do punto, esta dálle movemento e sentido. A liña é o primeiro elemento plástico que xera
expresión. Esta ten un valor (valor lineal), é capaz de transmitir emocións.
LIÑA DE CONTORNO. A liña que representa o bordo dunha forma ou grupo de formas.
LUZ. Efecto percibido na retina do ollo producido por un movemento vibratorio que se despraza no espazo.
LUZ E SOMBRA. En debuxo o concepto luz representa o punto desde onde se iluminan e aluman os obxectos, corpos, zonas pintados nun cadro. En cambio a sombra
representa aquela área onde hai carencia de luz.
M
MODERNISMO. Art Nouveau ou Modern Style ou Liberty, son algúns dos seus sinónimos. É unha linguaxe artística que rexeita o industrial. Maniféstase
artisticamente polo seu apego para expresarse baseándose na morfoloxía da natureza, na revalorización dos materiais, os procedementos de traballo; se imbricó a
esta experiencia achegues da arte chinés e xaponés; apreciáronse como linguaxe plástica as liñas ondulantes, florais e a estilización curvilínea. Esta posición
conceptual reivindicou unha nova estética funcional de mellora, da calidade de vida. Xurdiu e desenvolveuse a finais de século e primeiras décadas do presente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 340
MODO-I. Unha forma de procesar a información, que se caracteriza por ser lineal, verbal, analítica e lóxica.
MINIMALISMO. Tendencia artística que xorde nos anos 60 en Estados Unidos, predominantemente conceptual e ten como forma de expresión a orde e a repetición
de estruturas simples, xeométricas polo xeral producidas en serie, e baseadas no módulo cúbico ou prismático e as súas posibles variacións. O minimalismo
contraponse á linguaxe directa do Pop-art. Nas obras minimalistas a atención do observador diríxese cara a aspectos onde se xoga coa función e o espazo, é dicir, o
espazo arquitectónico. De todas as especulacións conceptuais derívanse diversas tendencias como o Land Art, Art Language, Body Art, etc.
MOVEMENTO. Suxestión que se alcanza ao expresar a interacción e complementación de determinados fundamentos visuais; como destino común, secuencia,
agrupamiento, alternancia, etc. É o punto de atención máis poderoso nunha obra ou composición.
N
NATUREZA MORTA. Unha natureza morta é un grupo de obxectos inanimados, colocados de maneira estética, tamén se denomina bodegón.
NATURALISMO. Tendencia artística que trata de representar a natureza o máis fielmente posible.
NEO-EXPRESIONISMO. Expresión artística, na década dos oitenta do século pasado, caracterizada pola realización dunha pintura de gran formato, na que destaca a
gestualidad, o gusto pola materia, o regreso a formas figurativas, de procura de temáticas baseadas en imaxes infantís ou primitivas, no ámbito da mitoloxía, a fauna
e a vexetación americana, no mundo do cómic e os mass-media.
NEOCLÁSICO. Estilo artístico inspirado na dignidade e grandeza das antigas civilizacións grega e romana. Foi un estilo dominante en Europa a finais do século XVIII e
comezos do XIX. Considérase como unha reacción contra o barroco e o rococó. O neoclasicismo manifesta inclinación cara ás formas simples, o pensamento
racionalista en orde a achegar nocións funcionais en arquitectura. A arte era unha operación intelectual cuxo arquetipo o constituía a arte grega, sendo a arte
superior á natureza. Non se limitou á pintura e escultura senón que se estendeu ao mobiliario, artes decorativas e á moda.
NIVEL DOS OLLOS. No debuxo en perspectiva, é a liña de horizonte, onde parecen converxer as liñas de encima e de debaixo do plano horizontal. Nun retrato, é a
liña proporcional que divide a cabeza horizontalmente en dúas metades, e sobre a que se atopan os ollos.
NOVOS MEDIOS. Expresións creativas contemporáneas que incorporan medios electrónicos nas súas propostas.
O
ÓLEO. Tipo de pintura e técnica de pintura executada sobre lenzo ou outros soportes mesturando as cores con aceites ou resinas vexetais.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 341
OP ART. É a abreviatura de Optical Art. Xorde en Europa e Estados Unidos; en 1965 comeza a usarse o termo a partir da exposición "O ollo sensible", realizada no
Museo de Arte Moderna de Nova York; o seu propósito é activar a visión proporcionando experiencias retinales o máis forte que sexa posible. Elas poden ser a
distorsión da perspectiva, imaxes consecutivas, vibración cromática, interacción das cores, utilización de medios mecánicos, etc. É considerada unha etapa anterior
ao Cinetismo.
P
PAISAJISMO. Movemento pictórico que se inicia co Círculo de Belas Artes aínda existindo casos illados como antecedente, e mantívose vixente a través do presente
século, abordando distintos escenarios a nivel nacional: cerros, flores, rúas de pobos, vaqueiras, hortalizas, terreos crebados, olerías, muros, etc.
PINTURA DE ENCARGA. Produción artística realizada a solicitude dun particular ou do Estado, coa finalidade de testemuñar e preservar a imaxe social, familiar ou
política para a posteridade e como reflexo dunha época. Aínda sendo característica do século pasado, é unha práctica vixente.
PINTURA DOCUMENTAL 0 DE ILUSTRACIÓN. Produción pictórica destinada a un fin práctico, de utilidade social, de encarga, que ten como finalidade testemuñar
determinado aspecto científico ou social; pode situarse na primeira metade do século XIX aproximadamente. Por exemplo, os pintores viaxeiros, Carmelo Fernández.
PINTURA REALISTA. Inspirada no pensamento positivista formulado por Augusto Comte (1798-1857), manifestouse na arte do século XIX nun apego á veracidade
descritiva tomada da realidade, isto inclúe o seu aspecto banal e feo.
PINTURA ROMÁNTICA. Conformada por dúas liñas de expresión opostas, a neoclásica e a vangardista. Os seus elementos comúns son o valor da tradición popular, os
sentimentos patrióticos, culto ao heroe, a relación armoniosa coa natureza, respecto doutras culturas e pensamentos; contémplase o respaldo literario como fonte
temática para a creación plástica. Corrente vixente no século XIX.
PINTURA OFICIAL. Produción artística cuxa temática e finalidade está previamente establecida polo Estado, polo xeral coa pretensión de exaltar, celebrar ou
conmemorar determinada personalidade ou feito histórico. Aínda sendo característica do século XX, é unha práctica vixente.
R
REALISMO CONCEPTUAL. Termo utilizado por Aquille Bonito Oliva, aplicado á realidade dos anos noventa. Considera que a produción de imaxes, como idiomas
individuais teñen unha connotación informativa e lingüística; é unha dimensión alternativa no cal a obra producida induce a un proceso de interpretación, de
confrontación directa cos aspectos sociais e materias humanísticas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 342
REALISMO SOCIAL. Proposta pictórica e moralista inspirada no muralismo mejicano que propugnaba unha arte de denuncia da realidade social.
RITMO. Repetición periódica dunha figura. Movemento virtual provocado a través da percepción de acentos e pausas a intervalos. (En artes v. distínguese ritmo
estático e ritmo dinámico)
S
SIMBOLO. forma de exteriorizar un pensamento ou idea, mesmo abstracta, así como o signo ou medio de expresión ao que se atribúe un significado convencional e
en cuxa xénese se atopa a semellanza, real ou imaxinada, co significado.
SOMBRA. É unha rexión de escuridade onde a luz é obstaculizada. Unha sombra ocupa todo o espazo de detrás dun obxecto opaco cunha fonte de luz fronte a el. A
sección eficaz dunha sombra é unha silueta bidimensional ou unha proxección investida do obxecto que bloquea a luz.
SOPORTE. O soporte dunha obra de arte é a estrutura ou material sobre o que a base ou primeira capa de pintura aplícase: xeralmente é lenzo, papel, ou táboa.
SIMETRIA. É a disposición das diferentes partes dun suxeito dunha forma ordenada e correspondente. A simetria supón equilibrio.
Dise que unha figura é simetrica cando se corresponde as partes resultantes de fraccionarla a traves dunha ou varias rectas divisorias,chamadas eixos de simetria.
Cda eixo de simetria divide ás figuras nunhas partes chamadas planos.
SISTEMA DE SÍMBOLOS. No debuxo, un conxunto de símbolos que se empregan consistentemente para construír unha imaxe, por exemplo, unha figura. Xeralmente,
os símbolos úsanse nunha certa orde; un parece chamar ao seguinte, do mesmo xeito que ao escribir unha palabra familiar as primeiras letras parecen conxurar ás
demais. Os sistemas de símbolos para debuxar adóitanse establecer na infancia e tenden a persistir na idade adulta a menos que se modifiquen aprendendo novos
modos de debuxar.
SURREALISMO. Xurdiu en Francia na década de 1920-30. No Manifesto de 1924, André Breton proclama a validez de concibir como realidades o soño e a visión
alucinada e a súa transformación en expresión plástica, non dando cabida ao entendemento organizativo. Este movemento foi o máis difundido e controvertido
entre as dúas guerras mundiais.
T
TÉCNICA. Técnica é a aplicación con mestría dos materiais artísticos dun modo único e individual.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 343
TÉCNICA MIXTA. Este termo describe obras de arte que se fan cunha variedade de materias. Aínda que esta técnica utilizouse desde as actividades artísticas máis
temperás, hoxe en día aplícase sobre todo á arte moderna,
TRAMADO CRUZADO. Unha serie de conxuntos entrecruzados de liñas paralelas, que se emprega para indicar tons e volumes nun debuxo.
TRANSVANGUARDIA. É unha das coordenadas das que se xera a arte actual, preconizadas desde os anos oitenta, trátase do ... "Subjetivismo exacerbado dunha
pintura visceral, gestual e artesanal, a transvanguardia preconizada por Aquile Bonito Oliva e outros discursos neoexpresionistas...
TRIDIMENSIONAL. Dise de calquera forma real ou imaxinaria que goce de tres dimensións: alto, ancho e profundidade. No caso das obras plasticas, son
tridimensionales as esculturas; en deseño os empaquetados, por exemplo.
V
VALOR. O grao de claridade ou escuridade das cores. O branco é o valor máis claro, e o negro o máis escuro.
VIBRACIÓN CROMÁTICA. Termo empregado para designar unha ilusión óptica que sintetiza o considerable contraste das series simétricas cromáticas como un
movemento tridimensional espacial (Vasarely).
VIRTUAL. Que ten existencia aparente, pero non real. A realidade virtual é unha representación das cousas a traves de medios electronicos, que nos dá a sensación
de estar nunha situación real na que podemos interactuar co que nos rodea.
VORTICISMO: Movemento artístico iniciado por Wyndham Lewis en Londres, en 1914. Segundo Herbert Read é a versión inglesa do Futurismo, aínda que tamén
recibiu influencias do Cubismo.
X
XÉNERO HISTORICO.Obras pictóricas narrativas de sucesos ou escenas vinculadas á temática bélica ou a feitos políticos que constitúen unha fonte referencial dentro
da historia patria. Temática propia ao estilo académico, propio do século XIX, sen que exclúa a súa vixencia no presente. XESTISMO. Arte de acción ou action
painting. Xorde cara a 1950 en Europa. Expresión creativa que flúe automaticamente sen ningunha idea racional preconcibida que permita unha ordenación na
composición. É a liberación dun impulso mediante unha acción cromática en forma espontánea.
Y
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 344
YESO. Mineral utilizado historicamente fundamentalmente para realizar baleirados, é dicir, foi un medio transitorio para elaborar unha forma antes de que esta sexa
baleirada nun material máis permanente, con todo, foi empregado contemporáneamente como medio escultórico ou en participación en experiencias escultóricas
que mesturan materiais.
Z
ZOOMÓRFICO. Adxectivo utilizado en arte para indicar as cousas representadas con forma de animais.
Bibliografía
Se aportará un listado dos libros da Biblioteca do Centro a disposición do alumnado, con indicación expresa do contenido pertinente referido aos
contidos das unidades temáticas desta asignatura.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 345
O alumnado aportará material gráfico propio e un Caderno de Aula tamaña A3, con número de follas
suficiente para tódolos traballos do curso , mesmo os erróneos e os desbotados (80 follas aproximadamente).
-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións,
animacións...) asociados á unidade.
Recursos dixitais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 346
44* MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Deducindo da experiencia acumulada nestes anos de tratamento da diversidade na ESO, e seguindo uns criterios claros para atender a diversidade
plantexada non por discapacidades motoras ou sensoriais, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós seguintes criterios de
agrupamento:
a) Non acadar o nivel de coñecemento. Este grupo debería ser identificado nunha avaliación inicial, pero xa se ten explicado a nula
importancia desta situación ao comenzo do curso de Debuxo Artístico I, posto que se vai considerar un nivel 0 para aportar tódala
información relevante no previo a cada unha das unidades e tarefas a realizar.
b) Non ter interese e motivación. Resultaría impensable a presencia de alumnado nunha asignatura OPTATIVA nun BACHARELATO
tan vocacional e persoal como o de ARTE, que evidenciara non ter interese nin motivación. O mantemento desa motivación inicial é
tarefa moi significativa do profesorado, e así vai a ser.
c) Non seguir o ritmo de traballo. É a única posibilidade de dificultade de aprendizaxe, e a programación inclúe medidas de reforzo e
seguimento e recuperación para estas situacións, tanto derivadas da inposibilidade de acudir a tódalas sesións de traballo na aula
como no caso de non ter capacidade de rematar os traballos no tempo previsto para eles.
As estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros
niveis serán revisados e ampliados nos niveis superiores). Moi especialmente, nesta materia, os contidos que se explican desde o
primeiro día de clase van ser incluídos en tódolos exercicios e tarefas que se realicen ao longo do curso, a modo de avaliación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 347
contínua, pois é indisociable o aprendido (e ben aprendido) en determinados exercicios, da formulación que poida realizarse nos
exercicios posteriores. De todas as maneiras, tanto a nivel de grupo como individual, realízase contínuamente un
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e/ou alumno/a
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria). Quede constancia que é costume do profesor ficar na aula
durante o tempo dos recreos, para facilitar o remate dos traballos e a solución das incidencias e dificultades do alumnado.
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en
conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.
VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN Do mesmo xeito que en etapas educativas anteriores, no Bacharelato os alumnos presentan
diferentes niveis de aprendizaxe en relación coa etapa de Educación Secundaria
Obrigatoria; ademais, presentan tamén necesidades educativas aqueles alumnos que polas
súas características físicas, sensoriais ou outras, non poden seguir da mesma forma o
currículo da etapa, (minusvalías motóricas, sensoriais, etc.). Con todo, o
tratamento que se concede á atención á diversidade na etapa de Bacharelato
presenta unhas características diferentes que o concedido na Educación Secundaria
Obrigatoria. Desta forma, neste nivel educativo diversidade fai referencia á
necesidade de ser atendidas desde adaptacións de acceso, medidas concretas de material;
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 348
sen chegar en ningún caso para tomar medidas curriculares significativas.
VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE Aquí vaise a facer mención a aquelas medidas que non implican modificar
substancialmente os contidos, é dicir que só requiren adaptacións referidas a aspectos
que manteñen basicamente inalterable o currículo adoptado na materia pero
que, sen estas actuacións, determinados alumnos e alumnas non progresarían. En xeral,
pódese afirmar que a programación do grupo, salvo algunhas variacións, é tamén a
mesma para o alumnado que reciba esas actuacións específicas.
A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A atención á diversidade dos alumnos e alumnas, no referente ás diferenzas
individuais en capacidades, motivación e intereses, esixe que as materias curriculares
posibiliten unha acción aberta dos profesores e profesoras, de forma que, tanto o
nivel dos contidos como as formulacións didácticas, poidan variar segundo as
necesidades específicas da aula.
Os materiais configuráronse tendo isto en conta. Pretenden propoñer
solucións coherentes tanto para aqueles grupos de alumnos con menor formación
específica nestas áreas como para aqueles que tiveron a posibilidade de realizar
estudos máis amplos nestas materias.
A elaboración de materiais de forma diversa para a súa exposición, así como o uso de medios
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 349
audiovisuais, tendo en conta alumnos con necesidades educativas, como son
auditivas, motóricas, visuais....
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 350
45* AVALIACIÓN
Principios xerais Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato, nas avaliacións continua e
final da materia de Debuxo Artístico II , serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas
correspondentes do apartado 7.4 deste documento.
A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino
como dos procesos de aprendizaxe.
Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobado polo Claustro de
Profesores e o Consello Escolar do IES Concepción Arenal.
Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”.
Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo,
actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva
do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas
unidades.
A definición dos procedementos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:
-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.
- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.
- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.
En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e
escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación
coherente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 351
Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)
Procedementos:
p1. Observación directa do traballo diario.
p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).
p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)
p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).
p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.
p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.
Instrumentos:
i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.
i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.
i4. Probas de avaliación externa.
i5. Outros documentos gráficos ou textuais.
i6. Debates e intervencións.
i7. Proxectos persoais ou grupais.
i8. Elaboracións multimedia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 352
Avaliación Inicial
Insistimos na inconveniencia de establecer unha proba inicial para “comprobar” o nivel do alumnado, posto que son demasiadas as variables para ter
en conta, demasiadas as técnicas e materiais a utilizar, demasiados os supostos de aprendizaxes teóricas e prácticos, demasiadas as habilidades
que poden ser mostradas e deberían ser analizadas nesta avaliación inicial, posto que non pode depender do resultado desta proba o mostrar e
demostrar o dominio de técnicas de debuxo con lapis de grafito ou de cores, con barras de pigmento en seco, con rotuladores ou bolígrafos de
tamaños ou grosores diferentes, con diferentes medios diluyentes, con acuarelas ou tintas ou pinturas de densidades e características técnicas ben
diferenciadas; o dominio e coñecemento de tantas variables como o debuxo realista ou fotográfico, a descrición obxectiva -académica- da forma, a
expresividade do trazo e da liña -como elemento esclarecedor da habilidade manual ou da seguridade psicolóxica da persoa que é avaliada- ; o
coñecemento ou entendemento de conceptos tan diferentes como forma estrutural e forma externa, contornos aparentes, escorzos e deformacións da
perspectiva ...
Cada alumno vén cunha aprendizaxe moi persoal e a miúdo complexa, depende moito das súas experiencias anteriores, pero non implica en ningún
momento nin unha mellora nin un “hándicap” na súa aprendizaxe neste primeiro nivel de bacharelato.
A programación xa contempla unha variedade de casos e exercicios suficiente para que calquera tipo de formación previa salga a relucir, ou para que
as dificultades de aprendizaxe en determinados campos poidan ser identificadas e corrixidas.
Doutra banda canto tempo tardaríase en realizar unha proba para avaliar o “estado inicial” do grupo e dos seus integrantes? Hai que lembrar que é
unha materia moi “procedimental”, que a realización de casos prácticos leva un tempo moi elevado de realización, e que para unha boa avaliación,
non de mínimos, senón para radiografiar o estado real dos coñecementos e habilidades do alumnado, sería necesario como mínimo o utilizar tres ou
catro períodos de clase , e posteriormente analizar toda esa información. Reconsideremos a necesidade de facer esa avaliación inicial.
O alumnado ven de aprobar -ou de ter que aprobar previamente- unha asignatura do mesmo nome e contidos básicos en 1º. Non ten sentido habilitar
unha proba inicial, en especial tendo en conta as características da materia, que nos levaría 3 ou 4 sesións realizala correctamente.
Ou sexa, unha perda de tempo. E tempo é xustamente o que fai falta para aproveitar esas escasas dúas horas e media semanais para desenvolver
ben a materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 353
46* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN
A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo profesor, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.
Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora na
entrega supón unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10, en retrasos non xustificados.
O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante un número mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará o longo de cada avaliación.
A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.
Os cadernos de debuxo de clase e os cartafoles con traballos soltos son o instrumento básico para avaliar ao alumno. Deben permanecer en todo momento na aula de Debuxo, a disposición do profesor, e só poden saír da aula en caso de clases impartidas ou exercicios a realizar fora do recinto, pero sempre acompañados do profesor. No caso de que este comprobe que foi retirado da aula polo alumno, e por tanto que puido ser manipulado, mellorados os traballos e/ou completados aumentando o tempo marcado para cada tarefa, TODOS OS TRABALLOS QUE NON ESTEAN FOTOGRAFADOS POLO PROFESOR e arquivados na ordenador da aula SERÁN ANULADOS, E A SÚA NOTA PASARÁ A SER, COMO MÁXIMO, A METADE DA NOTA CORRESPONDENTE. ESTA MEDIDA APLICARASE A TODOS OS TRABALLOS DO CADERNO, POSTO QUE VAN A SER A BASE PARA AVALIACIÓN EN POSIBLES RECLAMACIÓNS
A adecuada utilización dos recursos a disposición dos alumnos na aula será tamén valorada: un uso inadecuado, a rotura ou invalidez dese material por descoido ou deixamento do alumnado, o non recoller o utilizado ou manchado ao final das sesións, ou a manipulación innecesaria da material da aula (xogar cos bonecos articulados, mover os traballos doutros grupos, ou similares) supoñerá un punto menos no cómputo total da avaliación por cada un deses episodios sucedidos. En caso de ser varios los participantes (caso de trabajos de grupo) se aplicará tal
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 354
reducción a cada uno de los integrantes del grupo.
A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :
Probas obxectivas 20 %
Traballos (Cartafol de Aula) 80 %, repartidos entre
Traballos individuáis 60% mínimo sobre nota Cartafol de Aula
Traballos de Grupo 40 % máximo sobre nota Cartafol de Aula
Compoñentes actitudinais Valoración engadida á nota final dos traballos
Á nota obtida polos traballos en clase, valorada segundo unha escala do 1 ao 8, sumarase a nota obtida nas probas obxectivas, tamén valorada do 1
ao 2. Ao devandito resultado restaráselle a valoración negativa, se a houbese, de utilización inadecuada dos recursos da aula, e aumentaráselle, se a
houbese, a valoración positiva da actitude construtiva, participante, colaboradora, coadyuvante, empática ou sinestésica. A valoración positiva será
como máximo de 1 punto, a valoración negativa non ten límite numérico.Estas notas quedarán reflectidas no caderno do profesor, e de ser posible,
tamén no caderno da aula do alumnado.
Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, a nota correspondente ás tarefas prácticas, debe ter un valor mínimo de
4, en caso contrario, non fará media e deberá de recuperarse a parte suspensa por separado.
Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se acadaron os
niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como máximo a
cualificación dun 6 sobre 10 e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 355
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia. Si ten
dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota
igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.
Se fose o caso, en previsión de situacións do alumnado que non lles permita a asistencia as clases cun mínimo de posibilidades de aprobar os
traballos prácticos, para a avaliación da proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizarán os
traballos encargados polo profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que se cualificará con :
Nota Final = ((Nota Proba (sobre10) + Nota Traballos (sobre 10)) / 2
Para facer a media da nota final, cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase a partir
da nota media de 5.
ELEMENTOS TRANSVERSAIS
Comprensión lectora y expresión oral e escrita. Comunicación audiovisual. Educación cívica e constitucional Emprendimiento. Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.
O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido comunmente
como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes fundamentais, que serán
para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 356
Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a vivir
xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle elementos
dos tres anteriores.
Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e esta
necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación
para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e
emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus
sentimentos de maneira
apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.
Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas,
actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas
e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.
Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren una
maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións interpersoais dos
estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como tarefa propia a de
ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.
As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo a
carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a
aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que
permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que
se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para
unha mellor convivencia no centro.
Concretamente trátanse temas de :
imaxe persoal e autoafirmación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 357
◦ anorexia e bulimia ▪ violencia machista na parella
educación para o consumo reciclaxe e reutilización da materiáis de refugallo
educación para a convivencia resolución pacífica dos conflictos
recoñocemento dos valores culturales alleos á cultura propia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 358
47* Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes
Os alumnos que atopándose matriculados en 2º curso de Bacharelato teñan pendente esta materia do curso 1º de Bacharelato, poderán
cursala por avaliacións, presentándose ós exames que se sinalen en cada trimestre, que se superarán obtendo unha cualificación de 5 puntos sobre
10 e entregando e aprobando o número de prácticas que se fixen en cada avaliación que xunto á nota do exame definirá a cualificación global da
mesma. En caso de non superar as probas parciais, farase no derradeiro trimestre unha global que abarcará toda a materia e permitirá superala na
súa totalidade, obtendo un 5 na mesma. Así mesmo haberá que entregar e aprobar nesta data todas as prácticas do curso que non se fixeron con
anterioridade.
En setembro farase un exame unitario que abarcará toda a materia que se aprobará a partir da nota de 5 sobre 10 puntos, cualificación
máxima que se poderá obter no mesmo.
48* Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias.
O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato simultaneamente a Debuxo Artístico I de 1º de
Bacharelato e, en caso de non poder asistir a clase na materia de 1º, esta tratarase de forma análoga a unha pendente e
seguirase coa mesma o procedemento descrito no apartado anterior.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 359
Será requisito indispensable a superación previa da materia do primeiro curso para poder ser avaliado na materia de
segundo.
49* Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico.
Constan na Programación Didáctica do Departamento, páxs.: .
Quede aquí anotada unha anecdótica e quizais simpática actividade, que deu imaxe á portada da programación desta materia de Debuxo Artístico I :
o ano 2018 cúmprense 100 desde o nacemento de Abelardo Miguel, artista de Pontedeume, e realizaranse traballos e exposicións na súa honra.
Tamén 2017 é ano para lembrar a Ricardo Segura Torrella (nado en 1927).
Especialmente deseñadas para esta asignatura están as seguintes:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 360
NOME DA ACTIVIDADE
PARTICIPACIÓN NO CONCURSO DE POESÍA E IMAXE E NOS CONCURSOS ORGANIZADOS
POR ANPA E BIBLIOTECA
DEPARTAMENTO DE ARTES PLÁSTICAS
PROFESORADO DAS MATERIAS ESPECÍFICAS DO DEPARTAMENTO
DESCRIPCIÓN DA ACTIVIDADE
Participación e exposición de traballos do Concurso Poesía e
Imaxe.
Participación nos concursos que vaian convocarse pola Biblioteca
e a ANPA do Centro (tarxeta nadal, calendario, marcapáxinas...)
MEDIOS REQUIRIDOS
DATAS
Xaneiro-Xuño 2018
ACTIVIDADE
GRATUITA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 361
Material gráfico-plástico.
OBXECTIVOS
A elaboración de propostas e materiais para o desenvolvemento
destas actividades tradicionais no Instituto.
DURACIÓN
Os días necesarios
(participando dende o
horario lectivo das materias
propias do Dpto)
GRUPOS/NIVEIS
ESO 1º/ 3º / 4º
BAC 1º / 2º
50*
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 362
NOME DA ACTIVIDADE
ORGANIZACIÓN DUNHA EXPOSICIÓN DE TRABALLOS DE ALUMNADO DE 2º BAC-ARTES
DEPARTAMENTO DE ARTES PLÁSTICAS
PROFESORADO DAS MATERIAS ESPECÍFICAS DO DEPARTAMENTO
DESCRIPCIÓN DA ACTIVIDADE
Organización e montaxe dunha exposición de traballos do alumnado
de 2º de BAC, ó remate do Curso
MEDIOS REQUIRIDOS
Material gráfico-plástico.
Material expositivo: Peanas, caballetes,marcos.
Cartelería
OBXECTIVOS
A elaboración e a organización dunha exposición de traballos do
alumnado de 2º de bacharelato deseñando a proposta expositiva e
culminado a execución da mesma.
Cando se discuta no Departamento decidiráse si é posíbel a
participación do alumnado de 1º de Artes
DATAS
Maio-Xuño 2018
ACTIVIDADE
GRATUITA
DURACIÓN
15 días (participando
dende o
horario lectivo das
materias
propias do Dpto)
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 363
GRUPOS/NIVEIS
BAC 1º / 2º Artes
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 364
51* Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora.
AVALIACIÓN DA LABOR DOCENTE E DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA.
Indicadores de logro do proceso de ensino
1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.
2. Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreceu a aprendizaxe.
3. Conseguiuse motivar para lograr a actividade intelectual e física do alumnado.
4. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.
5. Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.
6. Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.
7. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.
8. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.
9. Dáse un peso real á observación do traballo na aula.
10. Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 365
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 366
Indicadores de logro da práctica docente
1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.
2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.
3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.
4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.
5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.
6. Combínase o traballo individual e en equipo.
7. Poténcianse estratexias de animación á lectura.
8. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.
9. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.
10. Préstase atención aos elementos transversais vinculados a cada estándar.
11. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.
12. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 367
13. Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.
14. Grao de implicación do profesorado nas funcións de titoría e orientación.
15. Adecuación, logo da súa aplicación, das ACS propostas e aprobadas.
16. As medidas de apoio, reforzo, etc. están claramente vinculadas aos estándares.
17. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación…
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 368
Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos
resultados académicos, e procesos de mellora.
Durante todo o curso farase seguimento do proceso de aplicación da programación de cara a avaliar os seus posibles erros ou acertos que se
considere necesario efectuar na mesma. As incidencias académicas faranse constar nas actas de reunión periódica do departamento e farase unha
análise continuada sobre múltiples aspectos da mesma, observando cuestións que non funcionen ben, creen confusión ou dificulten a comprensión
dos detalles nos que se quere incidir, ou prácticas que non resulten suficientemente claras ou non produzan os resultados previstos. Tamén se terá en
conta a adaptación do temario ós tempos previstos para a súa execución, acurtando ou alongando aspectos do mesmo para axustalos ó programado,
ou polo contrario modificando os tempos previstos na programación para darlle cabida a aspectos que non estaban previstos, pero que se observa o
seu interese ó desenvolver o traballo de aula.
De todas as cuestión indicadas e doutras que poidan xurdir farase unha análise resumo a final de curso, para ver a forma de introducilos no
seguinte ano, intentando encaixar os aspectos que se consideren relevantes, da mellor maneira posible na programación do curso. En principio,
valoraranse os seguintes 20 aspectos de cada unha das Unidades Temáticas:
AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA
1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.
2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.
3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.
4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.
5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 369
6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.
7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.
8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.
9. Adecuación da secuencia de traballo na aula.
10. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.
11. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.
12. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos
13. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.
14. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.
15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria
16. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.
17. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.
18. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.
19. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.
20. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 370
21. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.
Recollido de IES Praia Barraña. Boiro. Departamento de DEBUXO. Programación. Curso 2016 – 2017
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 371
52* Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias.
O alumnado debe ter superada previamente a materia de Debuxo Artístico I para ser avaliado nesta materia.
Os mecanismos para aprobar a materia Debuxo Artístico I quedan reflectidos na programación da mesma.
53* Acreditación dos coñecementos que lle permitan ó alumnado acceder á materia de D. Artístico II.
O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato se supera a principios de curso unha proba que inclúa alomenos dous
exercicios prácticos, a realizar en tempo limitado, entre os desenrolados na programación do pasado curso. Estas probas, as datas e material que
debe aportar o alumnado, serán publicitadas polos canles habituales do instituto, páxina web e proxector da entrada, e se procurará aportar a
información directamente ós interesados/as.
54* CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
Ao comenzo de cada trimestre o profesor volverá realizar unha somera explicación dos contidos e a secuenciación previstas nese trimestre, a modo
de epígrafe do programado para dito período.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia. Farase fincapé
moi especialmente da importancia de realizalos no tempo da clase, e no espacio da aula, para manter os criterios de igualdade entre tódolos alumnos
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa cada tarea, con tempo suficiente para adquirilos. Ofreceráse a posibilidade de que os alumnos e
familias con dificultades para a adquisición de dito material, previa petición razoada por escrito, reciban parte ou a totalidade deste mismo material,
con cargo aos presupostos do Departamento. Esta posibilidade quedará reflectida nunha Acta de Reunión do Departamento. Na devandita Reunión
debatirase e someterase a votación a petición ou peticións (de ser varias) , e o importe que se destinará a facer frente a os gastos previstos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 372
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso do risco de non aprobar a matería.
Informarase dos resultados dos traballos e probas. Moi especialmente, no Cuaderno de Traballo na Aula, quedarán reflectidas as anotacións
orientadoras sobre os logros adquiridos e os non adquiridos, pero non do resultado da cualificación, para evitar comparacións entre compañeiros, e
porque só poderíase anotar unha parte do avaliable.
INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS
O profesor da asignatura dispón dunha hora, os venres de 11:20 a 12:20, de permanencia no centro para atención ós pais, con ou sin petición previa.
Amais de esta hora, dispón, previa petición polas canles habituáis (aviso en conserxería ou a través do alumnado) dos tempos dos recreos, nos que
permanece na aula atendendo ó alumnado, e de cinco horas máis no total da semana en que pode atender as consultas das familias. De tódalas
reunións queda un documento escrito, onde se reflicta o falado, en custodia do profesor ata final de curso.
55*
56*
Empregaranse as tecnoloxías da información e comunicación nos aspectos que se consideren oportunos para o mellor desenvolvemento da materia e
dependendo da dispoñibilidade dos mesmos. Estes consistirán basicamente na utilización do canón e pantalla conectados ó ordenador de aula,
mediante o cal se poderán proxectar múltiples facetas relacionadas coa materia a impartir, tales como imaxes fixas ou en movemento, apuntes
dixitalizados, consultas de distintos aspectos na rede etc. Tamén se poderá contar con programas informáticos de software libre, relacionados coa
materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 373
57* ALUMNADO COA MATERIA DE DA II (2º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES
A normativa e as aclaracións de principio de curso permiten a opción de cursar asignaturas soltas, pero non é o caso este ano.
De tódolos xeitos, en previsión de que poida vir alumnado procedente doutros centros con tal situación, serán de aplicación, ao igual que no
curso ordinario de procedencia, os contidos mínimos esixibles:
Dada a importancia dos procesos e procedementos nesta asignatura, e a necesidade de controlar tanto a autoría como a evolución durante o
curso, ningún alumno/a que non presente unha carpeta con a lo menos a metade dos traballos esixidos ao longo do curso poderá acadar unha
avaliación positiva, pasando directamente á convocatoria extraordinaria.
Igualmente, os traballos presentados fora de prazo non poder ser avaliados con máis da metade da nota deses mesmos traballos.
Tódolos traballos presentados na carpeta non poden ser retirados hasta fin do curso, de non ser así, eses traballos pasarán a considerarse
como fora de prazo, ou serán anulados, dado que poden ser substancialmente mellorados no domicilio do alumno/a.
A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferéncianse dúas situacións:
a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das tres horas semanais a clase, realizarase unha adaptación da
materia tratada e dos traballos realizados, deixando de lado os traballos propostos aos alumnos do curso normal que non vaian ser
empregados para avaliar, podendo trocar estes por algún traballo teórico.
De este xeito, o alumno poderá cumprir cos obxectivos previstos e superar a materia.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 374
b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o carácter
eminentemente procedimental da materia de debuxo artístico II, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa realización dos
traballos prácticos nas súas casas,que os alumnos do curso normal teñen que realizar nas aulas, fora do horario lectivo. Ao final do proceso, o
alumno realizará un exame teórico cos contidos mínimos do curso e un exame práctico de hora e media de duración onde o alumno deberá
facer unha composición de tres obxectos sinxelos, traslapados, e atendendo á composición, á representación do volume, e o espacio, en papel
formato A-3, ou 50x70cm, e unha interpretación libre, a cor, dunha obra dos artistas referenciados na clase, en papel formato A3, que se
especificará no momento da proba, do mesmo xeito que o material para empregar, que poderá ser elexido entre carboncillo, lápiz carbón, lápiz
grafito, barra de grafito, barra pastel ou barra tipo Conté, no caso do 1º exercicio ; e lápices e barras pastel, acuarelas, lápices de cor, barras
de pastel graso ou rotuladores de todo tipo, no caso do 2º exercicio.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 375
Volume 1º BAC
1.- INTRODUCCIÓN
Dentro do contexto das artes plásticas e visuais, a materia de Volume ocúpase do estudo específico do espazo tridimensional e o
volume no ámbito da expresión artística. Representa un segundo nivel de afondamento na aprendizaxe das linguaxes plásticas e visuais,
que permite un coñecemento directo das calidades físicas, espaciais, estruturais e volumétricas dos obxectos. A aprendizaxe desta
materia axudará a comprender que a forma, o tamaño, a cor e o acabamento de grande parte dos obxectos producidos polas persoas
veñen determinados, en boa medida, polos materiais cos que están construídos, a función, o uso e o ámbito cultural, ou polos
significados e os valores que se lle queiran outorgar.
Deste xeito, a materia de Volume contribúe ao desenvolvemento de dous aspectos da formación artística estreitamente
relacionados entre si: a percepción sensorial e intelectual da forma, e a creación de obxectos tridimensionais, con intencionalidade
artística ou funcional.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 376
O estudo desta materia desenvolve as capacidades e os mecanismos de percepción espacial, táctil e cenestésica, a memoria e o
pensamento espaciais, e a capacidade creadora e o pensamento diverxente, mediante os cales o ser humano é capaz de achegar
solucións diferentes, novas e orixinais.
A análise das manifestacións, artísticas ou non, da linguaxe tridimensional fomenta unha actitude estética cara ao medio en que se
desenvolve a persoa, o que lle permite establecer un dialogo enriquecedor co ámbito físico e co resto da sociedade. Constitúe, ademais,
un medio eficaz para o desenvolvemento da sensibilidade estética e de actitudes de aprecio e respecto cara ao patrimonio artístico e ás
tradicións. Intenta, tamén, promover o interese por contribuír a mellorar os obxectos e os espazos que rodean o ser humano, desde un
punto de vista estético e funcional, así como contribuír á renovación das formas e á procura de novos materiais que recollan e melloren
as producións tradicionais.
Ao tratarse dunha materia de carácter eminentemente práctico, proporciónalle ao alumnado un dominio esencial e unha axeitada
axilidade e destreza no manexo dos medios de expresión da linguaxe tridimensional, e o coñecemento das técnicas e os procedementos
útiles, e os materiais máis comúns.
58* 2.- OBXECTIVOS DE ÁREA
1. Introducirse no coñecemento da linguaxe tridimensional mediante diversas aproximacións, fundamentalmente prácticas aínda que
tamén teóricas, que permitan descifrar as particularidades da súa sintaxes
2. Aplicar os procedementos básicos de creación volumétrica, utilizando diversos materiais, útiles e técnicas, para a resolución de
distintos proxectos tridimensionais
3. Coñecer e utilizar diferentes recursos, que de maneira intuitivo, permitan a representación espacial ou volumétrica no plano. Aplicar
estes coñecementos á realización de proxectos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 377
4. Empregar de forma eficaz os procesos de percepción en relación coas diversas manifestacións tridimensionais, xa sexan estes
produto do medio natural ou da actividade humana, artística ou industrial; valorar de maneira crítica e construtiva, devanditas
manifestacións, conxugando para iso tanto coñecementos teóricos como prácticos e eliminando prexuízos e ideas preconcibidas
5. Interpretar, aplicando tanto unha visión analítica como sintética, diversas formas tridimensionais a estudo
6. Coñecer a evolución artística da expresión tridimensional nas distintas etapas históricas
7. Recoñecer as especificidades das distintas disciplinas relacionadas co volume: deseño de obxectos, deseño de espazos e obras
artísticas.
8. Desenvolver as capacidades de experimentación, creatividade e expresión que complementen a formación plástica e estética dada ao
alumno nas distintas materias de modalidade
59* 3.- TABLAS DE CONTIDOS, ESTANDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E
INDICADORES DE LOGRO
60* Os contidos da materia estrutúranse en catro bloques que agrupan contidos e procedementos. O seu desenvolvemento non debe
entenderse de xeito secuencial; ao tratarse dunha materia de carácter práctico, moitos destes contidos atópanse mesturados en cada un dos
traballos
Bloque I. Técnicas e materiais de configuración
Bloque II. Elementos de configuración formal e espacial
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 378
Bloque III. Análise da representación tridimensional
Bloque IV. O volume no proceso de deseño.
Aclaracións para interpretar as tabras donde se estructura a programación:
A. Obxectivos xerais de bacharelato(Obx)
Refírense aos obxectivos xerais de bacharelato que figuran no currículo oficial.
O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminación sexistas e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 379
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables.
B. Indicadores de logro
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD.
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.
Deficiente. D.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido con unha
comprensión xusta pero sen profundidade. Suficiente. S.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos
ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 380
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N.
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb
C. Competencias LOMCE
Comunicación Lingüística (CL)
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT)
Competencia Dixital (CD)
Aprender a aprender (AA)
Competencias sociais e cívicas (SC)
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE)
Conciencia e expresións culturais (CEC)
BLOQUE 1. Técnicas e materiais de configuración
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grao
mínimo logro
Compe- tencias
a b i m n
B1.1. Materiais e ferramentas básicas para a creación de pezas tridimensionais: uso e coidado.
B1.2. Cálculo e planificación de necesidades de material.
B1.3. Fases da realización de obras tridimensionais. Planificación e organización dos procesos en función da técnica empregada.
6 sesións
B1.1. Identificar e utilizar correctamente os materiais e as ferramentas básicos para a elaboración de composicións tridimensionais, establecendo unha relación lóxica entre eles, e elixir os máis adecuados ás características formais, funcionais e estéticas da peza que cumpra realizar.
VO.B1.1.1. Identifica, almacena, conserva e prepara en condicións óptimas de utilización os materiais propios da súa actividade.
S
CMCCT
VO.B1.1.2. Coñece, mantén e utiliza as ferra mentas e a maquinaria específicas do taller de volume en condicións de seguridade e hixiene.
S
CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 381
B1.4. Materiais tradicionais e novos materiais na produción escultórica, artesá e de produtos de uso cotián.
VO.B1.1.3. Estima consumos e calcula volumes para optimizar o material necesario para a realización de cada peza.
S
CMCCT
VO.B1.1.4. Planifica e organiza as fases de realización dunha peza volumétrica en función da técnica seleccionada.
S CAA
CSIEE
b d i m n
B1.5. Técnicas básicas de escultura e de creación doutras obras tridimensionais.
B1.6. Materiais e ferramentas básicas para a creación de pezas tridimensionais: uso e coidado.
10 sesións
B1.2. Coñecer as principais técnicas, e materiais, de realización volumétrica, seleccionar as máis adecuadas e aplicalas con destreza e eficacia á resolución de problemas de configuración espacial.
VO.B1.2.1. Desenvolve as técnicas básicas de configuración tridimensional con solvencia e en condicións de hixiene e seguridade.
S
CMCCT
VO.B1.2.2. Valora e utiliza de forma creativa e acorde coas intencións plásticas as posibilidades técnicas e expresivas dos diversos materiais,
acabamentos e tratamentos cromáticos.
S CSIEE
VO.B1.2.3. Explica, utilizando con propiedade a terminoloxía específica, as características de diversos métodos e técnicas do volume e a súa relación cos materiais utilizados.
S CCL
b d i m n
B1.7. Técnicas básicas de reprodución escultórica.
8 sesións
B1.3. Coñecer e desenvolver con destreza as técnicas básicas de reprodución escultórica.
VO.B1.3.1. Desenvolve as técnicas básicas de reprodución escultórica con solvencia e en condicións de hixiene e seguridade.
S
CMCCT
BLOQUE 2. Elementos de configuración formal e espacial
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 382
b h i m n
B2.1. Elementos fundamentais da linguaxe bidimensional e tridimensional: punto e liña, plano, forma, espazo cheo e baleiro, textura, cor, luz, movemento, etc.
4 sesións
B2.1. Identificar os elementos que forman a estrutura da linguaxe tridimensional, manexando a linguaxe da forma volumétrica e utilizándoa de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal e composicións de índole funcional, decorativa ou ornamental.
VO.B2.1.1. Identifica os principais elementos da linguaxe visual presentes en producións tridimensionais, sexan estas escultóricas ou obxectos do contorno cotiá.
S CCL
b h i m n
B2.2. Estrutura, forma e tratamento das superficies nas creacións tridimensionais. Aspectos decorativos.
B2.3. Tipos de formas: xeométricas e orgánicas,naturais e artificiais. Concavidade e convexidade.
4 sesións
B2.2. Analizar e elaborar, a través de transformacións creativas, alternativas tridimensionais a conceptos u realidades de referencia
VO.B2.2.1. Analiza os elementos formais e estruturais de obxectos escultóricos sinxelos, e reprodúceos fielmente, seleccionando a técnica e o material máis adecuados.
S CCL
CCEC
b h i m n
B2.4. Composición nas creacións tridimensionais: fundamentos.
B2.5. Aspectos comunicativos. B2.6. Obras e contorno: posición espacial,
iluminación, etc. Obras que interactúan co/coa espectador/a.
7 sesións
B2.3. Realizar composicións creativas que evidencien a comprensión e a aplicación dos fundamentos compositivos da linguaxe tridimensional.
VO.B2.3.1. Realiza composicións tridimensionais, seleccionando e utilizando equilibradamente os principais elementos da linguaxe tridimensional.
S CCEC
VO.B2.3.2. Modifica os aspectos comunicativos dunha peza tridimensional, reelaborándoa con diferentes técnicas, materiais, formatos e acabamentos.
S CCEC
VO.B2.3.3. Experimenta coa iluminación e a posición espacial de diferentes pezas volumétricas, e valora de xeito argumentado a influencia que exercen sobre a percepción desta.
S CCEC
VO.B2.3.4. Idea e elabora alternativas compositivas á configuración tridimensional dun obxecto ou dunha peza de carácter escultórico, para dotala de diferentes significados.
S CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 383
VO.B2.3.5. Aplica as leis de composición creando esquemas de movementos e ritmos, empregando as técnicas e materiais con precisión.
S CCEC
b h i m n
B2.7. Composición nas creacións tridimensionais: fundamentos.
B2.8. Aspectos comunicativos. B2.9. Coherencia entre idea, forma e materia.
5 sesións
B2.4. Compoñer os elementos formais establecendo relacións coherentes e unificadas entre idea, forma e materia.
VO.B2.4.1. Descompón un obxecto ou unha peza de carácter escultórico en unidades elementais e reorganízaas elaborando novas composicións plasticamente expresivas, equilibradas e orixinais.
S CCEC
b h i m n
B2.10. Proporción e canon en diferentes culturas e períodos artísticos.
B2.11. Estrutura, forma e tratamento das superficies nas creacións tridimensionais. Aspectos decorativos.
5 sesións
B2.5. Comprender a relación entre forma e proporción nas obras escultóricas e relacionala cos canons de proporción de diferentes culturas e períodos artísticos, analizando e comparando as diferenzas canto a linguaxe compositiva existentes entre as realizacións volumétricas en rele- vo e as exentas.
VO.B2.5.1. Analiza e le imaxes de diferentes obras de escultóricas, identificando os principais elementos compositivos e diferenciando os aspectos decorativos dos estruturais.
S CCEC
BLOQUE 3. Análise da representación tridimensional
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
e h n
B3.1. Configuración tridimensional de obras escultóricas e funcionais.
B3.2. Forma e función nos obxectos de uso cotián.
4 sesións
B3.1. Explorar con iniciativa as posibilidades plásticas e expresivas da linguaxe tridimensional,e utilizalas de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal e composicións de índole funcional, decorativa e ornamental
VO.B3.1.1. Describe, utilizando con propiedade a terminoloxía propia da materia, os aspectos máis notables da configuración tridimensional de obxectos de uso cotián e a relación que se establece entre a súa forma e a súa función.
S CCL
CSC
i m n
B3.3. Análise de obxectos de uso cotián: estrutura e forma.
B3.4. Comunicación das obras tridimensionais:mensaxe.
B3.5. Graos de iconicidade.
4 sesións
B3.2. Analizar desde o punto de vista formal obxectos presentes na vida cotiá, identificando e apreciando os aspectos máis notables da súa configuración e a relación que se establece entre a súa forma e a súa
VO.B3.2.1. Analiza os elementos formais, funcionais e estruturais de pezas tridimensionais sinxelas, e reprodúceas fielmente utilizando a técnica máis adecuada.
S CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 384
estrutura. VO.B3.2.2. Identifica o grao de iconicidade de
representacións volumétricas e relaciónao coas súas funcións comunicativas.
S CSC
h i m n
B3.6. Creación de formas tridimensionais a partir de superficies planas, por medio de superposicións, cortes, abatementos, cambios de dirección e outras transformacións.
B3.7. Redes e patróns repetitivos tridimensionais.
5 sesións
. B3.3. Comprender e aplicar os procesos
de abstracción inherentes a calquera representación, valorando as relacións que se establecen entre a realidade e as configuracións, tridimensionais elaboradas a partir dela.
VO.B3.3.1. Xera elementos volumétricos, prescindindo dos aspectos accidentais e plasmando as súas características estruturais básicas.
S CCEC
VO.B3.3.2. Idea e elabora alternativas á representación dun obxecto ou dunha peza escultórica sinxela, que evidencien a comprensión dos distintos graos de iconicidade das representacións tridimensionais.
S CAA
h i m n p
B3.8. Comunicación das obras tridimensionais:mensaxe.
6 sesións
B3.4. Crear configuracións tridimensionais
dotadas de significado nas que se estableza unha relación coherente entre a imaxe e o seu contido.
VO.B3.4.1. Utiliza os medios expresivos, as técnicas e os materiais en función do significado e os aspectos comunicativos de cada obra.
S CCEC
a b f h n p
B3.9. Disciplinas de creación tridimensional artística: escultura, instalacións, arte de acción, ilustración tridimensional, "paper cut", etc.
B3.10. Disciplinas de creación tridimensional funcional: deseño de obxectos, deseño de moda, xoiaría, deseño de espazos, etc.
B3.11. Produción industrial e artesanal de pezas tridimensionais.
B3.12. Produción artesanal tradicional e modernización das formas na creación contemporánea.
B3.13. Produción artesanal e deseño de produtos en Galicia. A cerámica de Sargadelos.
6 sesións
B3.5. Desenvolver unha actitude reflexiva crítica e creativa en relación coas cuestións formais e conceptuais da cultura visual da sociedade da que forma parte.
VO.B3.5.1. Emite xuízos de valor argumentados respecto da produción tridimensional propia e allea con base nos seus coñecementos sobre a materia, o contorno, o seu gusto persoal e a súa sensibilidade.
S CCL CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 385
BLOQUE 4. O volume no proceso de deseño
Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe
b d f g h i l m n p
B4.1. Proxecto. Fases e metodoloxía de traballo desde a ideación á obra final.
B4.2. Características técnicas dos produtos segundo o seu uso e a súa intencionalidade estética.
B4.3. Compilación e tratamento da información necesaria para planificar un proxecto e levar a termo unha peza tridimensional.
B4.4. Información gráfica necesaria para plasmar un proxecto en dúas e tres dimensións: bosquexo, planos, maquetas.
B4.5. Presentación de creacións tridimensionais propias e alleas, acompañadas de información gráfica e técnica. Exposición e defensa de proxectos.
B4.6. Comunicación de ideas en dúas e tres dimensións.
12 sesións
B4.1. Valorar a metodoloxía xeral de proxectación, identificando e relacionando os elementos que interveñen na configuración formal dos obxectos e na súa funcionalidade, para resolver problemas de configuración espacial de obxectos tridimensionais de forma creativa, lóxica e racional, adecuando os materiais á súa función estética e práctica.
VO.B4.1.1. Desenvolve proxectos escultóricos sinxelos en función de condicionantes e dos requisitos específicos previamente determinados, utilizando a metodoloxía xeral de proxectación.
S CD CSIEE
VO.B4.1.2. Determina as características técnicas segundo o tipo de produto e as súas intencións expresivas funcionais e comunicativas.
S CMCCT
VO.B4.1.3. Compila e analiza información relacionada con distintos aspectos do proxecto que se vaia desenvolver, para realizar propostas creativas e realizables, achegando solucións diversas e creativas ante un problema de deseño tridimensional, potenciando o desenvolvemento do pensamento diverxente.
S CD CAA CSIEE
VO.B4.1.4. Planifica o proceso de realización desde a primeira fase de ideación ata a elaboración da obra final.
S CSIEE CSC
VO.B4.1.5. Debuxa ou interpreta a información gráfica, tendo en conta as características e os parámetros técnicos e estéticos do produto, para o seu posterior desenvolvemento.
S CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 386
VO.B4.1.6. Desenvolve bosquexos, maquetas ou modelos de proba para visualizar a peza tridimensional e valorar a viabilidade da súa execución.
S CAA
VO.B4.1.7. Realiza a peza definitiva e presenta o proxecto básico, incorporando a información gráfica e técnica.
S CD CCEC
VO.B4.1.8. Expón e presenta con corrección os proxectos, argumentándoos e defendéndoos con base nos seus aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos.
S CCL CD CSIEE
a b c h i l m
n
B4.7. Proceso de traballo. Traballo en equipo para a produción de obras tridimensionais
6 sesións
B4.2. Colaborar na realización de proxectos plásticos en grupo, valorando o traballo en equipo como unha fonte de riqueza na creación artística.
VO.B4.2.1. Planifica o traballo, coordínase, participa activamente, e respecta e valora as realizacións do resto de integrantes do grupo nun traballo de equipo.
S CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 387
4.- METODOLOXÍA
A área de volume é basicamente procedemental, polo que a súa didáctica básica consistirá na realización de todos aqueles
exercicios propostos, estando implícito, na execución dos mesmos, a aprendizaxe; sempre contando co interese e motivación por
parte dos alumnos. O papel do profesor será ir atendendo os problemas técnicos e de destreza que xurdan, así como seguir a
evolución do traballo para atender calquera tipo de conflito, ben sexa formal ou de contido. Non obstante, para complementar a
formación do alumno, a súa capacidade de análises e crítica, realizaranse tamén exposicións teóricas introdutorias ou
conclusivas a cada un dos exercicios, así como sesións de análises de imaxes escultóricas ou volumétricas noutros ámbitos da
creación. Nestas sesións procurarase fomentar a participación do alumnado para favorecer o debate, e en consecuencia a
reflexión dos alumnos. Tales reflexións así como as fases previas a cada un dos proxectos propostos (bosquexos,
documentación, reflexións escritas, memoria final etc …) quedarán rexistradas no denominado “caderno de Bitácora”. Ademais
dos traballos prácticos, tódolos alumnos deberán facer unha exposición en clase para dar a coñecer, aos seus compañeiros, as
claves de algún movemento no campo da escultura, o ben a obra de algún escultor da súa elección.
No seu desenvolvemento, os contidos propostos aplicaranse de maneira moi interrelacionada, revisando estes ciclicamente
durante o curso para amplialos e complementalos co vístoo con anterioridade. Dáse por feito que a maioría dos alumnos posúen
pouca experiencia na materia, aínda así procurarase atender ao nivel de coñecementos previos que cada alumno posúa.
Materiais e recursos
Para levar a cabo a didáctica da materia, cóntase cun aula específica con mesas altas de traballo, cabaletes, estantes de
almacenaxe de materiais e traballos, contedores de barro e escaiola, lavabos, armario de ferramentas, algunha máquina de
traballo, modelos de escaiola, etc. Aínda sendo a dotación do aula manifestamente mellorable, a principal dificultade está na falta
de espazo e as poucas condicións que este reúne para o traballo desta materia: falta de luz, escaseza de espazo, acceso
complicado …
Ademais do taller, esporadicamente requirirase dalgunha aula para o visionado de imaxes ou para desenvolver algunha clase
teórica
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 388
61*
62* 5.- AVALIACIÓN
5.1 Procedementos e instrumentos de avaliación
Para a valoración do nivel que acadan os alumnos respecto aos obxectivos xerais previstos para o curso, e cun carácter
eminentemente formativo seguiranse os seguintes procedementos:
- Avaliación inicial. Preténdese detectar o nivel de coñecementos previos que posúen os alumnos, así como os seus xuros e
expectativas. Con iso preténdese axustar e planificar a programación á realidade do aula e que os alumnos adquiran unha
aprendizaxe significativo.
- Seguimento do traballo persoal de cada alumno. O que se pretende é poder detectar os posibles problemas, dúbidas e dificultades
no momento en que aparezan, buscando, en cada caso, a mellor forma de solventalas. Neste sentido, terase en conta non só o nivel
de coñecementos e destrezas que acada cada alumno, senón a súa actitude e grao de interese, así como a súa evolución ao longo
do curso. Dado o carácter procedemental que a área posúe, o mecanismo máis importante para avaliar o proceso de ensino
aprendizaxe será este seguimento dos traballos propostos onde valorarase tanto o proceso como o resultado destes recolléndose
todos os datos que sexan oportunos para unha correcta valoración (interese, conceptos, técnica e destreza, expresión, …) A
avaliación complementarase coa calificación do Caderno de Bitácora e máis a exposición feita en clase
- Poderase realizar algunha proba específica (análises, exercicios, traballos teóricos, …) que axuden a afianzar os contidos e
permitan comprobar o nivel de consecución dos obxectivos previstos
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 389
5.2 Procedementos e criterios de cualificación
- É obrigatorio que tódolos traballos sexan realizados en su maior parte na clase. De non ser así, a nota verase diminuída nun
porcentaxe proporcional o traballo desenvolvido, pudendo declararse o exercicio como non válido. Se fose o caso, o alumno terá que
facer obrigatoriamente unha proposta alternativa
63* - A realización de todos os traballos e o seu seguimento no aula, será imprescindible para aprobar
- O retraso inxustificado, na entrega dos traballos, será penalizado cun máximo de 5 pto, sempre que esta circunstancia, no impida o aprobado do traballo en cuestión
- Na cualificación de cada exercicio terase en conta tanto os resultados acadados como o traballo e o proceso seguido.
- Cada un dos exercicios terá un valor diferente en función da súa importancia, da súa dificultade e do tempo empregado; o alumno
saberá estas circunstancias no inicio de cada traballo.
- A avaliación sumativa por trimestre será a media ponderada da nota de cada un dos traballos, -pódense incluir exercicios ou
exames-. O Caderno de Bitácora, será caificado con unha valoración máxima de 1 pto. (Aspectos actitudinais como: traballos
voluntarios, intervencións o aportacións na clase, interese e motivación, valoraranse a maiores, con un incremento de ata un 10% da
nota)
Ademais do dito anteriormente, no 1º trimestre o alumno deberá superar cun 5 una proba obxectiva na que terá que representar en
croquis un volume en sistema axonométrico e nas súas proxeccións diédricas. De non ter acadado o aprobado no exame, o alumno
terá que superar a proba, nas recuperacións correspondentes-
- Darase oportunidades, mediante a repetición de traballos ou mediante traballos altenativos, para que a nota da cada trimestre poda
recuperarse ou mellorarse
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 390
- Na nota final do curso, na avaliación ordinaria,será a media aritmética das calificacións obtidas en cada trimestre. Ademais do dito
anteriormente, valorarase a evolución positiva ata un 10% da nota final; este incremento na calificación, se aplicará unha vez
aplicados os criterios sinalados con anterioridade.
- De non poder aplicarse os procedementos e criterios establecidos (absentismo, no realización das tarefas, ...) darase
oportunidade ao alumno/a a superar a materia mediante unha proba obxectiva semellante a deseñada na avaliación extraordinaria de
setembro
Proba extraordinaria de setembro
- Para a avaliación extraordinaria de setembro, realizarase unha proba teórico-práctica a modo de exame dos contidos traballados
no curso.
Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 391
6.- Contidos mínimos esixibles
1- Aplicar diferentes medios de representación espacial para a planificación ou comunicación dun proxecto escultórico persoal
2- Empregar as técnicas elementais de modelado en relevo ou vulto redondo en pezas sinxelas e baleirar a molde perdido en
escaiola os resultados
3- Analizar os aspectos formais que definen unha forma tridimensional. Realizar exercicios de sínteses e interpretación persoal
4- Experimentar as posibilidades expresivas de diferentes materiais escultóricos, poñendo en práctica os recursos que ofrece as
diferentes técnicas e as diferentes opcións de sintaxes
5- Elaborar creacións escultóricas onde persígase elaborar un discurso persoal, establecendo unha relación estreita entre forma
e contido. Realizar un exercicio de análises e autocrítica dos resultados obtidos
6- Recoñecer e aplicar as posibilidades expresivas dos diferentes acabados dunha peza; decisións de estilo, tratamentos
superficiais, pátinas …
7- Valorar e aplicar algúns dos conceptos anteriores ao ámbito do Deseño
8- Valorar criticamente e no seu contexto, pezas escultóricas de diferentes estilos e tendencias eliminando prexuízos e ideas
preconcibidas,
9- Analizar obxectos e espazos, observando aspectos como estética, estilo, materiais, funcionalidade …
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 392
7.- ATENCIÓN A PENDENTES
Será de aplicación de igual modo os contidos mínimos esixibles. A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferenciarase
dúas situacións:
a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das catro horas semanais a clase, realizarase unha adaptación
da materia tratada e dos traballos realizados, pudendo complementar estes con algún traballo teórico proposto.
De este xeito, o alumno poderá cumprir cos obxectivos previstos e superar a materia.
b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o
carácter eminentemente procedimental da materia de volume, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa realización
dalgúns traballos prácticos. Ao final do proceso, o alumno realizará un exame teórico cos contidos do curso e un exame práctico de
dúas horas de duración onde o alumno deberá facer unha interpretación académica en arxila dun modelo proposto.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 393
Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica 2º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 394
Deseño 2º BAC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 395
PROGRAMACIÓN DESEÑO 2º DE BACH.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 396
1.- INTRODUCCIÓN
64* Na sociedade actual, o mundo do deseño, en todos os seus aspectos, tanto o deseño gráfico, como o tridimensional ou o de
interiores, adquire unha gran importancia.Temos que crear cidadáns que saiban expresarse e comunicarse nunha sociedade competitiva, ao
tempo que libre e creativa.Para iso, partindo do coñecemento e desenvolvemento do Deseño a partir dos seus comezos, na nosa era industrial,
e unidos ao cumprimento dos dous conceptos básicos de todo deseño, funcionalidade e estética, esta materia deberá dotar ao alumno dos
fundamentos básicos e necesarios cos que poida acceder a profesións totalmente actuais e de amplo desenvolvemento de futuro.
65* É unha materia fundamentalmente práctica e experimental. Sen pretender formar especialistas, si busca proporcionar ao alumno
uns coñecementos fundamentais e xerais no ámbito do Deseño, facendo referencia a dous conxuntos básicos: Deseño no plano, ao que
chamará gráfico, e Deseño no espazo, que integrará nesta estremeira o Deseño de obxectos e o Deseño de interiores.Hai que comprender os
principios da percepción e as leis básicas de psicoloxía da forma, para poder aplicalas nos campos do deseño. Deberase potenciar a
creatividade a través de formulacións de busca de solucións aos deseños. Iniciarase a aplicación dos coñecementos no uso dos medios
informáticos relacionados co deseño asistido por ordenador.
Para rematar, a materia Deseño facilita o desenvolvemento da competencia de conciencia e expresións culturais, da competencia
dixital, tan necesaria para realizar calquera tipo de deseño, así como as competencias de aprender a aprender e de sentido da iniciativa e
espírito emprendedor. Cando se toman decisións e se panifica o proceso de elaboración dun produto non se pode esquecer a finalidade
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 397
comunicativa que poden ter moitas obras. Finalmente, de forma máis puntual, trabállase coa competencia matemática e coas
competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.
2.- OBXECTIVOS DE ÁREA
1. Adquirir un concepto claro e actual do que é o deseño, os seus diferentes ámbitos, así como os diversos factores que o
determinan
2. Valorar a importancia de seguir un proceso creativo lóxico na creación dun deseño onde se conxuguen razón e intuición cun
sentido autocrítico
3. Fomentar no alumno a capacidade de investigación e imaxinación que lle permitan atopar solucións funcionais e estéticas óptimas
aos diferentes problemas de deseño
4. Fomentar a capacidade de observación da contorna que lle permitan poder analizar, interpretar e se é o caso intervir ou modif icar
as solucións aos problemas de deseño existentes
5. Adquirir unha visión do deseño ao longo da historia coas súas implicacións no pensamento, a sociedade e a arte do seu tempo
6. Dominar os diferentes elementos grafico-plásticos para a creación dun deseño gráfico
7. Utilizar cun nivel suficiente de destreza as diferentes técnicas de expresión para poder realizar deseños diferentes, segundo a
intención requirida
8. Dominar suficientemente os diferentes sistemas de representación, de tal modo que permítanlles representar no plano diferentes
propostas de deseño tridimensional
9. Desenvolver a capacidade de traballar en equipo, valorando e criticando razoadamente as achegas dos demais
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 398
66*
67* 3.- TABLAS DE CONTIDOS, ESTANDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E
INDICADORES DE LOGRO
68* Os contidos da materia estrutúranse en cinco bloques que agrupan contidos e procedementos; malia iso o seu desenvolvemento
non debe entenderse de xeito secuencial.
Primeiro bloque estuda o devir histórico nos principais ámbitos do deseño, e debe contribuír a que o alumnado comprenda que a
actividade de deseñar sempre está condicionada polo ámbito natural, social e cultural en que se desenvolva.
Segundo bloque está dedicado á análise e ao estudo dos elementos de configuración específicos para o deseño de mensaxes,
obxectos ou espazos en función das súas dimensións formais, estéticas, comunicativas e simbólicas.
Terceiro bloque incide na importancia da metodoloxía proxectual como unha valiosa e necesaria ferramenta que canalice a
creatividade, a fantasía e a inventiva á eficaz resolución de problemas de deseño.
Tanto o cuarto bloque como o quinto pretenden ser unha aproximación ao coñecemento e á práctica do deseño nos ámbitos da
comunicación gráfica, do deseño de obxectos e do deseño de espazos
Aclaracións para interpretar as tabras donde se estructura a programación:
D. Obxectivos xerais de bacharelato(Obx)
Refírense aos obxectivos xerais de bacharelato que figuran no currículo oficial.
O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 399
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos
valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a
corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito
crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e
discriminación sexistas e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por
calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como
medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da
súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma
crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao
medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 400
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e
sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.
ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables.
E. Indicadores de logro
1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD.
2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.
Deficiente. D.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido con unha
comprensión xusta pero sen profundidade. Suficiente. S.
3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos
ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.
4. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire
innovacións. Notable. N.
5. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.
Sobresaliente. Sb
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 401
F. Competencias LOMCE
Comunicación Lingüística (CL)
Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT)
Competencia Dixital (CD)
Aprender a aprender (AA)
Competencias sociais e cívicas (SC)
Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE)
Conciencia e expresións culturais (CEC)
BLOQUE 1. O DEVIR HISTÓRICO e ÁMBITOS DO DESEÑO
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado
mínimo de logro
Compe- tencias
b
d
g
h
n
- B1.1. Concepto de deseño: definición, orixes e tendencias.
- B1.2. Historia do deseño. Da artesanía á industria: a Revolución Industrial. Principais períodos e escolas de deseño en diferentes ámbitos. Figuras máis salientables.
- B1.3. Funcións do deseño. Deseño e comunicación social. Influencia do deseño na ética e na estética contemporáneas.
8 sesións
B1.1. Coñecer e describir as características fundamentais dos movementos históricos e das correntes e escolas máis salientables na historia do deseño, recoñecer as achegas do deseño en diferentes ámbitos e valorar a repercusión que tivo nas actitudes éticas, estéticas e sociais na cultura contemporánea.
DEB1.1.1. Coñece e describe as características fundamentais das principais correntes e escolas da historia do deseño.
S CCL
DEB1.1.2. Analiza imaxes relacionadas co deseño, identifica o ámbito ao que pertencen e relaciónaas coa súa corrente, a súa escola ou o seu período.
S CCEC
CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 402
DEB1.1.3. Analiza imaxes de produtos de deseño e de obras de arte, e explica razoadamente as principais semellanzas e diferenzas entre estes dous ámbitos, utilizando con propiedade a terminoloxía específica da materia.
S CAA
b
d
g
h
l
n
B1.4. Deseño publicitario e hábitos de consumo.
B1.5. Deseño sustentable: ecoloxía e ambiente.
B1.6. Principais campos de aplicación do deseño: gráfico, de interiores, de moda e de produtos.
B1.7. Deseño e arte. Diferenzas e similitudes entre o obxecto artístico e o obxecto de deseño.
- B1.8. Proceso do deseño: deseño e creatividade. Desde a preparación ata a elaboración do produto deseñado.
6 sesións
B1.2. Comprender que a actividade de deseñar sempre está condicionada polo contorno natural, social e cultural, e polos aspectos funcionais, simbólicos, estéticos e comunicativos aos que se lles queira dar resposta.
DEB1.2.1. Comprende, valora e explica de maneira argumentada a incidencia que ten o deseño na formación de actitudes éticas, estéticas e sociais e nos hábitos de consumo.
S CCL
BLOQUE 2. ELEMENTOS DE CONFIGURACIÓN FORMAL
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado
mínimo de logro
Compe- tencias
b
d
g
h
n
B2.1.Teoría da percepción visual. Proceso da percepción visual. Leis da Gestalt.
2 sesións
B2.1. Identificar os elementos que forman a estrutura da linguaxe visual.
-DEB2.1.1. Identifica os principais elementos da linguaxe visual presentes en obxectos de deseño ou do contexto cotián.
S - CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 403
b
d
g
h
m
n
B2.2. Elementos básicos da linguaxe visual: punto, liña, plano, cor, forma e textura. Aplicación ao deseño.
B2.3. Linguaxe visual: creación de mensaxes visuais.
4 sesións
B2.2. Utilizar os elementos básicos da linguaxe visual na realización de composicións creativas que evidencien a comprensión e a aplicación dos fundamentos compositivos.
DEB2.2.1. Realiza composicións gráficas, seleccionando e utilizando equilibradamente os principais elementos da linguaxe visual.
S CD
DEB2.2.2. Analiza imaxes ou produtos de deseño, recoñecendo e diferenciando os seus aspectos funcionais estéticos e simbólicos.
S CD
b
d
g
h
m
n
B2.4. Sintaxe visual. Sistemas de ordenación: estrutura e composición. Recursos na organización da forma e o espazo, e a súa aplicación ao deseño: repetición, ordenación e composición modular, simetría, dinamismo, deconstrución, etc.
B2.5. Cor: modelos, gamas, interacción e harmonía. Espazos de cor.
4 sesións
B2.3. Aplicar as teorías perceptivas e os
recursos da linguaxe visual á realización de
produtos concretos de deseño.
DEB2.3.1. Aplica as teorías perceptivas e os recursos da linguaxe visual á realización de propostas de deseño en diferentes ámbitos.
S CCEC
DEB2.3.2. Utiliza a cor atendendo ás súas calidades funcionais, estéticas e simbólicas, e á súa adecuación a propostas específicas de deseño.
S CCEC
b
d
g
m
n
B2.6. Deseño e función. Relación entre forma e función. Análise da dimensión pragmática, simbólica e estética do deseño.
4 sesións
B2.4. Diferenciar os aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos de obxectos de referencia dos distintos ámbitos do deseño.
DEB2.4.1. Modifica os aspectos comunicativos dunha peza de deseño, ideando alternativas compositivas e reelaborándoa con diferentes técnicas, materiais, formatos e acabamentos.
S CD
DEB2.4.2. Descompón en unidades elementais unha obra de deseño gráfico complexa e reorganízaas elaborando novas composicións plasticamente expresivas, equilibradas e orixinais.
S CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 404
BLOQUE 3. TEORÍA E METODOLOXÍA DE DESEÑO
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado
mínimo de logro
Compe- tencias
b
d
g
n
-B3.1. Introdución á teoría do deseño: definición de teoría, metodoloxía, investigación e proxecto
2 sesións
-B3.1. Valorar a importancia da metodoloxía como ferramenta para a formulación, o desenvolvemento, a realización e a comunicación acertados do proxecto de deseño.
DEB3.1.1. Coñece e aplica a metodoloxía proxectual básica.
S - CCL
b
d
g
h
m
n
B3.2. Fases do proceso do deseño: formulación e estruturación (suxeito, obxecto, método e finalidade), elaboración e selección de propostas, e presentación do proxecto.
12
sesións
B3.2. Resolver problemas de deseño de xeito creativo, lóxico e racional, adecuando os materiais e os procedementos á súa función estética, práctica e comunicativa.
DEB3.2.1. Desenvolve proxectos sinxelos que dean resposta a propostas específicas de deseño previamente establecidas.
S - CSIEE
b
d
g
h
m
n
B3.3. Fundamentos de investigación no proceso do deseño: compilación de información e análise de datos.
8 sesións
B3.3. Compilar e analizar información relacionada cos aspectos do proxecto que se vaia desenvolver, para realizar propostas creativas e realizables ante un problema de deseño.
DEB3.3.1. Determina as características técnicas e as intencións expresivas e comunicativas de diferentes obxectos de deseño.
S CSC
DEB3.3.2. Recolle información, analiza os datos obtidos e realiza propostas creativas.
S CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 405
b
d
g
h
m
n
B3.4. Planificación do proceso de execución: propósito, necesidades, estilo, orzamento, tempo de execución, etc.
6 sesións
B3.4. Achegar solucións diversas e creativas ante un problema de deseño, potenciando o desenvolvemento do pensamento diverxente.
DEB3.4.1. Planifica o proceso de realización desde a fase de ideación ata a elaboración final da obra.
S CMCCT
DEB3.4.2. Debuxa ou interpreta a información gráfica, tendo en conta as características e os parámetros técnicos e estéticos do produto para o seu posterior desenvolvemento.
S CMCCT
b
d
g
h
m
n
B3.5. Materiais técnicos e procedementos para a realización de esquemas e bosquexos gráficos.
6 sesións
B3.5. Coñecer e aplicar técnicas básicas de realización de esquemas e bosquexos, presentar con corrección os proxectos e argumentalos con base nos seus aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos.
DEB3.5.1. Realiza esquemas e bosquexos para visualizar a peza e valorar a súa adecuación aos obxectivos propostos.
S CAA
DEB3.5.2. Materializa a proposta de deseño e presenta e defende o proxecto realizado, desenvolvendo a capacidade de argumentación e a autocrítica.
S CSIEE
DEB3.5.3. Planifica o traballo, coordínase, participa activamente, e respecta e valora as realizacións do resto dos integrantes do grupo nun traballo de equipo.
S CSC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 406
BLOQUE 4. DESEÑO GRÁFICO
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado
mínimo de logro
Compe- tencias
b
d
g
h
m
n
B4.1. Funcións comunicativas do deseño gráfico: identidade, información e persuasión.
B4.2. Ámbitos de aplicación do deseño gráfico.
B4.3. Deseño gráfico e sinalización. Sinalética. Principais factores condicionantes, pautas e elementos na elaboración de sinais.
B4.4. Aplicacións.
10 sesións
B4.1. Explorar con iniciativa as posibilidades plásticas e expresivas da linguaxe gráfica e utilizalas de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal de deseño gráfico, e analizar desde o punto de vista formal e comunicativo produtos de deseño gráfico, identificando os recursos gráficos, comunicativos e estéticos empregados.
DEB4.1.1. Realiza proxectos sinxelos nalgún dos campos propios do deseño gráfico como a sinalización, a edición, a identidade, a embalaxe ou a publicidade.
S CCEC
DEB4.1.2. Examina obxectos de deseño e determina a súa idoneidade en función das súas características técnicas, comunicativas e estéticas.
S CCEC
b
d
g
h
m
n
B4.5. Tipografía: carácter tipográfico. Elementos tipográficos. Lexibilidade. Clasificación dos tipos. Principais familias tipográficas.
8
sesións
B4.2. Identificar as principais familias tipográficas e recoñecer as pautas básicas de lexibilidade, estrutura, espazamento e composición.
DEB4.2.1. Identifica as principais familias tipográficas e recoñece as nocións elementais de lexibilidade, estrutura, espaciado e composición
S CCEC
DEB4.2.2. Utiliza de xeito adecuado a tipografía seguindo criterios acertados na súa elección e na súa composición.
S CCEC
b
d
g
h
m
n
B4.7. Deseño publicitario. Fundamentos e funcións da publicidade. Elementos da linguaxe publicitaria.
6
sesións
B4.3. Realizar proxectos elementais de deseño gráfico identificando o problema, achegando solucións creativas e seleccionando a metodoloxía e os materiais adecuados para a súa materialización.
DEB4.3.1. Resolve problemas sinxelos de deseño gráfico utilizando os métodos, as ferramentas e as técnicas de representación adecuadas.
S CMCCT
b
d
g
B4.8. A función comunicativa da imaxe e a súa relación cos ámbitos do deseño.
4
sesións
B4.4. Desenvolver unha actitude reflexiva e creativa en relación coas cuestións formais e conceptuais da cultura visual da sociedade da que forma parte.
DEB4.4.1. Relaciona o grao de iconicidade de imaxes gráficas coas súas funcións comunicativas.
S CAA
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 407
h
n
DEB4.4.2. Emite xuízos de valor argumentados respecto á produción gráfica propia e allea con base nos seus coñecementos sobre a materia, o seu gusto persoal e a súa sensibilidade.
S CSIEE
b
d
g
h
m
n
B4.9. Programas informáticos de Ilustración e deseño: programas de deseño vectorial e programas de maquetaxe.
4
sesións
B4.5. Iniciarse na utilización de programas informáticos de ilustración e deseño aplicándoos a diferentes propostas de deseño.
-DEB4.5.1. Utiliza con solvencia os recursos informáticos idóneos e aplícaos á resolución de propostas específicas de deseño gráfico.
S CD
BLOQUE 5. DESEÑO DE PRODUTO E DO ESPAZO
Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado
mínimo de logro
Compe- tencias
b
d
g
h
n
B5.1. Nocións básicas de deseño de obxectos.
4 sesións
B5.1. Analizar os aspectos formais, estruturais, semánticos e funcionais de obxectos de deseño, que poden ser naturais, artificiais, de uso cotián ou propios do deseño.
DEB5.1.1. Analiza obxectos de deseño e determina a súa idoneidade, realizando en cada caso un estudo da súa dimensión pragmática, simbólica e estética.
S CAA
DEB5.1.2. Determina as características formais e técnicas de obxectos de deseño atendendo ao tipo de produto e ás súas intencións funcionais e comunicativas.
S CCEC
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 408
b
d
g
h
m
n
B5.2. Proceso creativo no deseño de obxectos e espazos: estudo previo, planificación, bosquexos, representación gráfica, modelo ou maqueta.
B5.3. Técnicas e materiais de representación gráfica.
10
sesións
B5.2. Desenvolver un proxecto sinxelo de deseño industrial, seguindo unha metodoloxía idónea e seleccionando as técnicas de realización apropiadas.
DEB5.2.1. Desenvolve proxectos sinxelos de deseño de produtos en función de condicionantes e requisitos específicos previamente determinados.
S CSIEE
DEB5.2.2. Interpreta a información gráfica achegada en supostos prácticos de deseño de obxectos e do espazo.
S CCEC
DEB5.2.3. Utiliza adecuadamente os materiais e as técnicas de representación gráfica.
S CD
b
d
g
h
m
n
B5.4. Deseño do espazo habitable. Organización do espazo: condicionantes físicos, técnicos, funcionais e psicosociais.
B5.5. Distribución e circulación.
B5.6. Principais materiais, instalacións e elementos construtivos empregados no deseño de interiores: características técnicas, estéticas e construtivas.
B5.7. Iluminación.
8
sesións
B5.3. Realizar un proxecto elemental de espazo habitable, seguindo unha metodoloxía idónea e seleccionando as técnicas de realización apropiadas.
DEB5.3.1. Realiza esquemas e esbozos para visualizar e valorar a adecuación do traballo aos obxectivos propostos.
S CCEC
DEB5.3.2. En propostas de traballo en equipo, participa activamente na planificación e na coordinación do traballo e respecta e valora as realizacións e as achegas do resto de integrantes do grupo.
S CSC
DEB5.3.3. Propón solucións viables de habitabilidade, distribución e circulación no espazo en supostos sinxelos de deseño de interiores.
S CSC
DEB5.3.4. Valora a metodoloxía proxectual, recoñece os factores que interveñen nela e aplícaa á resolución de supostos prácticos.
S CSIEE
b
d
g
h
n
B5.8. Funcións, morfoloxía, e tipoloxía dos obxectos. Relación entre obxecto e usuario/a.
B5.9. Conceptos básicos de ergonomía, antropometría e biónica e a súa aplicación ao deseño de produtos e interiores.
4
sesións
B5.4. Valorar a importancia do coñecemento e da aplicación dos fundamentos ergonómicos e antropométricos, nos procesos de deseño, entendendo que son ferramentas imprescindibles para mellorar o uso dun obxecto ou dun espazo e adecualos ás medidas, á morfoloxía e ao benestar humanos.
DEB5.4.1. Coñece as nocións básicas de ergonomía e antropometría, e aplícaas en supostos prácticos sinxelos de deseño de obxectos e do espazo.
S CMCCT
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 409
69* 4.-METODOLOXÍA, MATERIAIS e RECURSOS DIDÁCTICOS
70*
71* A mecánica ordinaria das clases consistirá na explicación teórica dos diversos contidos por parte do profesor compaxinándoa coa
realización de exercicios prácticos por parte do alumno, así como realizar unha labor continua de análises tanto de exemplos variados de
imaxes e deseños reais, como dos traballos realizados polos alumnos
72* Para o desenvolvemento dos contidos procurarase partir dos previos que o alumno/a posúa, realizando un repaso a modo de
introdución para cada tema. Buscarase a interrelación de todos os temas entre si, e que o alumno comprenda a utilidade de cada un deles para a
súa aplicación práctica en traballos conclusivos e ao propio mundo do deseño.
73* Os traballos prácticos, constituirán a parte máis importante do desenvolvemento da materia, estando estreitamente relacionada cos
conceptos teóricos e a lectura e análises de imaxes. Con esta concepción procedemental da materia preténdese afianzar mellor os contidos e
desenvolver todas aquelas destrezas, técnicas e habilidades que son requiridas no rol do deseñador.
74* Como recursos materiais para impartir a didáctica da área utilizaranse os habituais como equipo informático con pantalla de
proxección e encerado. Así mesmo traballarase con diversos exemplos de deseños reais que se poidan conseguir; para iso animarase aos
alumnos para que fagan as súas achegas, fomentando así o interese pola asignatura e a súa motivación ao ver a utilidade práctica dos contidos
que se pretenden transmitir
75* O aula para desenvolver a disciplina, deberá contar con mesas grandes de debuxo, medios para a proxección de imaxes e pantalla de
proxección, lavabos para realizar certas técnicas pictóricas e lugar para almacenar traballos en proceso. Puntualmente pódese facer uso dun
aula de informática
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 410
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 411
76* 5.- AVALIACIÓN
77*
78* 5.1 Procedementos e Instrumentos de avaliación
79* Para a valoración do nivel que acadan os alumnos respecto aos obxectivos xerais previstos para o curso, e cun carácter
eminentemente formativo seguiranse os seguintes procedementos:
80* - Avaliación inicial. Preténdese detectar o nivel de coñecementos previos que posúen os alumnos, así como os seus xuros e expectativas. Con
iso preténdese axustar e planificar a programación á realidade do aula e que os alumnos adquiran unha aprendizaxe significativo.
81* - Seguimento da evolución persoal de cada alumno. O que se pretende é poder detectar as posibles dificultades de aprendizaxe no momento en
que aparezan, buscando, en cada caso, a mellor forma de solventalas. Neste sentido, terase en conta non só o nivel de coñecementos que acada
cada alumno, senón a súa actitude e grao de interese. Debido ao importante carácter procedemental que a área posúe, o mecanismo máis
importante para avaliar o proceso de ensino aprendizaxe será o seguimento dos traballos propostos onde valorarase tanto o proceso como o
resultado destes recolléndose todos os datos que sexan oportunos para unha correcta valoración (interese, comprensión, destrezas)
82* - Realización dalgunha proba específica (análises de imaxes, supostos de exercicios prácticos de deseño e traballos teóricos) que axuden a
comprobar o nivel de consecución dos obxectivos previstos
83*
5.2 Criterios de cualificación
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 412
- É obrigatorio que tódolos traballos sexan realizados en su maior parte na clase. De non ser así, a nota verase diminuída nun
porcentaxe proporcional o traballo desenvolvido, pudendo declararse o exercicio como non válido; se fose o caso, o alumno terá que
facer obrigatoriamente unha proposta alternativa
84* - A realización de todos os traballos e o seu seguimento no aula, será imprescindible para aprobar
- O retraso inxustificado, na entrega dos traballos, será penalizado cun máximo de 5 pto, sempre que esta circunstancia, no impida
o aprobado do traballo en cuestión
- Na cualificación de cada exercicio terase en conta tanto os resultados acadados como o traballo e o proceso seguido. A referencia a
seguir na valoración dos traballos será similar a la que se aplica nas Abau: bocetos 30% , adecuación da solución ao problema planteado
40% , técnicas gráficas e de representación empregadas 30%
- Cada un dos exercicios terá un valor diferente en función da súa importancia, da súa dificultade e do tempo empregado; o alumno
saberá estas circunstancias no inicio de cada traballo.
- A avaliación sumativa por trimestre será a media ponderada da nota de cada un dos traballos. No segundo e terceiro trimestre
engadirase un exame modelo das Abau, que suporá o 20% e 30% da nota respetivamente -. Aspectos actitudinais como: traballos
voluntarios, intervencións o aportacións na clase, interese e motivación, valoraranse a maiores, con un incremento de ata un 10% da
nota
- Darase oportunidades, mediante a repetición de traballos ou mediante traballos altenativos, para que a nota da cada trimestre poda
recuperarse ou mellorarse
- Na nota final do curso, na avaliación ordinaria,será a media aritmética das calificacións obtidas en cada trimestre. Ademais do dito
anteriormente, valorarase a evolución positiva ata un 10% da nota final; este incremento na calificación, se aplicará unha vez aplicados
os criterios sinalados con anterioridade.
- De non poder aplicarse os procedementos e criterios establecidos (absentismo, no realización das tarefas, ...) darase oportunidade
ao alumno/a a superar a materia mediante unha proba obxectiva semellante a deseñada na avaliación extraordinaria de setembro
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 413
Proba extraordinaria de setembro
- Para a avaliación extraordinaria de setembro, realizarase unha proba teórico-práctica a modo de exame dos contidos traballados no
curso.
Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro
Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro así como no
caso da perda do dereito a avaliación continua
6.- Contidos mínimos esixibles:
1. Utilizar axeitadamente os elementos expresivos fundamentais que compoñen o deseño bi ou tridimensional: Forma, cor, luz,
textura, escala, composición …
2. Seleccionar e aplicar de maneira axeitada as técnicas grafico-plásticas máis apropiadas para a execución dun deseño
concreto
3. Aplicar as solucións que a Xeometría ofrece para resolver un problema de deseño gráfico
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 414
4. Coñecer e seleccionar as familias tipográficas principais, ou se é o caso modificar ou crear novas tipografías, para ser
utilizadas de maneira correcta en diferentes casos prácticos
5. Representar un obxecto ou un espazo deseñado tanto en proxeccións diédricas como axonométricas.
6. Aplicar as distintas fases do proceso de realización dun deseño a calquera proposta de deseño. Analizar criticamente os
resultados obtidos
7. Analizar nun deseño a eficacia dos elementos visuais e técnicas empregadas. Interpretar a súa significación. Valorar
criticamente a súa eficacia en relación á súa finalidade
8. Recoñecer os signos estilísticos que caracterizan un deseño e contextualizalo nunha tendencia de deseño dentro dunha
época histórica determinada
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 415
Deseño 3D 2º BAC
Materia de Libre Configuración para 2º de Bacharelato LOMCE, a contida na definición de Itinerarios do IES
Concepción Arenal de Ferrol.
1. Antedecedentes
O Decreto 86/2005 polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia,
incopora, en liña coa Recomendación 2006/962/EC, do 18 de decembro de 2006, do Parlamento Europeo e do Consello, sobre as competencias
clave para a aprendizaxe permanente, a clasificación e denominación das definidas pola Unión Europea, a saber:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 416
1º Comunicación lingüística (CCL).
2º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).
3º Competencia dixital (CD).
4º Aprender a aprender (CAA).
5º Competencias sociais e cívicas (CSC).
6º Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).
7º Conciencia e expresións culturais (CCEC).
Considérase que «as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como
para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».
Este decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, inte-gradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e na avaliación, que van supoñer un importante cambio nas tarefas que teñen que resolver os alumnos e as alumnas, e propostas metodolóxicas innovadoras. Unha competencia supón a combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Xa que logo, as competencias considéranse como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, se poden desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, coma nos contextos educativos non formais e informais; conceptualízanse como «un saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. A aprendizaxe baseada en competencias caracterízase pola súa transversalidade, o seu dinamismo e o seu carácter integral. O proceso de ensino e aprendizaxe competencial debe abordarse desde todas as materias de coñecemento e por parte das diversas instancias que
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 417
conforman a comunidade educativa, tanto nos ámbitos formais coma nos non formais e informais; o seu dinamismo reflíctese en que as competencias non se adquiren nun determinado momento e permanecen inalterables, senón que implican un proceso de desenvolvemento mediante o cal os individuos van adquirindo maiores niveis de desempeño no seu uso. Para lograr este proceso de cambio curricular é preciso favorecer unha visión interdisciplinaria e, de xeito especial, posibilitarlle unha maior autonomía
á función docente, de forma que permita satisfacer as demandas dunha maior personalización da educación. O rol do persoal docente é fundamental,
pois debe ser quen de deseñar tarefas ou situacións de aprendizaxe que posibiliten a resolución de problemas e a aplicación dos coñecementos
aprendidos, xa que os contidos están subordinados á acción.
Dentro do recoñecemento a estes principios de transformación de contidos e metodoloxías, debemos de contextualizar o papel do noso IES na
aportación formativa que as distintas modalidades de bacharelato (Ciencias, Humanidades-Ciencias Sociais e Artes) están a facer a un conxunto
considerable de xóvenes (uns 400 alumn@s de 1º e 2º BACH) que recollen nesta etapa formativa a “bagaxe” necesaria para afrontar procesos
educativos e/ou laborales posteriores; fundamentalmente estudos de grao universitario, ciclos formativos de grao superior e actividade laboral.
Na nosa cidade, existe unha numerosa oferta de liñas de enxeñería industrial, enxeñería do deseño industrial e enxeñería naval, de ciclos de FP
relacionados coa metalurxia, coa electrónica e a electricidade, coa fabricación de mobles, coa construcción e as obras públicas, coa automoción, coa
xeración e aforro enerxético, coas artes gráficas, etc. Na próxima cidade de A Coruña temos a escolas técnicas superiores de Arquitectura e de
Camiños, e dentro da nosa Comunidade Autónoma, ademáis da facultade de Belas Artes de Pontevedra, dispoñemos dunha oferta de estudos
superiores de deseño nas modalidades de Deseño Gráfico, Deseño de Productos, Deseño de Interiores e Deseño de Moda, distribuidos entre as
cidades de A Coruña, Santiago, Lugo, Ourense, Pontevedra e Vigo, e un importante abano de ciclos superiores de FP das familias profesionais de
Artes Aplicadas a la Escultura, Artes Aplicadas ao Libro, Artes Aplicadas á Indumentaria, Artes Aplicadas ao Muro, Arte Floral, Cerámica Artística,
Esmaltes Artísticos, Joyería da Arte, Comunicación Gráfica e Audiovisual, Deseño Industrial, Deseño de Interiores, Téxtiles Artísticos e Vidro Artístico.
Tamén é moito de considerar que na nova configuración de materias no Bacharelato Artístico, coa traslación das Materias de Modalidade LOXSE, a
excepción da Cultura Audiovisual e o Deseño, ao bloque de materias específicas; cunha merma real de horas (de 8 a 6) e cunhas incompatibilidades
de elección entre materias básicas para un axeitado “atesouramento” curricular; (dase o caso de que non se pode compatibilizar o Debuxo Técnico
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 418
con o Debuxo Artístico e/ou con o Volume, en 1º curso, e aparece como moi improbable a posibilidade de elexir Debuxo Técnico II, para esta
modalidade, no 2º curso Bacharelato; elexílo conlevaría a renuncia ao Debuxo Artístico e/ou as Técnicas de Expresión Gráfico Plástica).
Os propósitos e feitos sinalados nos parragrafos anteriores, unidos á reiterada intención do Decreto curricular LOMCE de adquisición de
competencias
Art. 3 …/ 2º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT). 3. Potenciarase o desenvolvemento da competencia de comunicación lingüística e da competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 4. Para unha adquisición eficaz das competencias e a súa integración efectiva no currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe en máis dunha competencia ao mesmo tempo. /… e de acadamento de obxectivos Art. 26 …/ i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.
j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. /…
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 419
Levannos, dende o Departamento de Debuxo e Artes Plásticas, a propoñer a implantación dunha materia de Libre Configuración, de acordo con o
sinalado no art. 31.6 do Decreto do currículo, que vimos sinalando
…/
6. No horario establecido como de libre configuración os centros docentes poderán optar por dedicalo ao afondamento e/ou reforzo dalgunha das
materias recollidas neste artigo, por establecer outra ou outras materias que determine o centro docente, segundo o seu proxecto educativo e logo de
autorización da consellería con competencias en materia de educación, ou por
Impartir algunha das materias de libre configuración autonómica elixibles polos centros docentes.
En todo caso, respectarase o tratamento análogo das linguas cooficiais e os criterios de equilibrio establecidos no Decreto 79/2010, do 20 de maio,
para o
plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.
/…
En base ao señalado e por proposta de acordo Claustral aprobada posteriormente pola Dirección Territorial de Educación, establécese a oferta desta
materia, cunha carga horaria de 2 horas semanais, en 2º curso de bacharelato, e coa denominación de Deseño asistido 3D.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 420
INTRODUCIÓN AO DESEÑO 3D ASISTIDO POR ORDENADOR
Para a que se plantexa o seguinte deseño curricular e programación:
2. XUSTIFICACIÓN
As razóns antes aludidas de dotar de competencias a este alumnado para achegarse en axeitadas condicións a Materias e Módulos dos Estudos
Técnicos Universitarios, das Escolas Superiores de Deseño e os Ciclos Superiores de FP, desenvolvidos totalmente dentro de entornos CAD 2D e 3D,
e a propia necesidade intríseca de acadar coñecemento e competencias sobre unha parte importante dos procesos industriais e artísticos de
producción, fan que esta proposta curricular de Introdución ao Deseño Asistido por Ordenador se articule en orde á correcta comprensión e uso polo
alumnado das novas tecnoloxías, tanto no ámbito académico como no laboral.
É importante o coñecemento dos distintos ámbitos informáticos así como o uso específico de cada un deles. Trátase de valorar a evolución de as
novas tecnoloxías no proceso produtivo, artístico e industrial. En particular faise fincapé na revolución informática no terreo do deseño 3D e as súas
implicacións laborais e artísticas. Deberá ser, o alumnado, capaz de deseñar elementos singulares e conxuntos utilizando software específico. Posuír
un coñecemento xeral do hardware específico e necesario para o traballo con aplicacións de software 3D. Distinguir correctamente os contidos
específicos de cada software gráfico 3D. Posuír unha visión xeral das posibilidades produtivas apoiadas no CAD 3D para os ámbitos industriais e
artísticos. Finalmente, deberá esta proposta fomentar e desenvolver, ao igual o fai no CAD (DAO) do 1º curso de bacharelato, a propia capacidade de
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 421
aprendizaxe, a creación colaborativa e a transversalidade con outras materias afíns (Deseño II, Debuxo Artístico II e Debuxo Técnico II, Tecnoloxías,
etc.).
3. OBXECTIVOS
3.1 XERAIS DO BACHARELATO
O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención Especial ás persoas con discapacidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 422
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa
evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) (l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica
a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
k) (m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
l) (n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) (ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables. n) (o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. o) (p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo
globalizado.
3.2 XERAIS DA MATERIA
1. Presentar as técnicas do deseño asistido por ordenador nos seus conceptos básicos, incluíndo a descrición dos equipos empregados e os seus diferentes tipos, coas vantaxes e inconvintes de cada un.
2. Describir os procesos de traballo con sistemas de deseño 2D/3D e introducir ao alumnado ás aplicacións técnicas e artísticas do CAD 2D/3D; coas súas derivacións ao tratamento xeral de representación do espacio e dos obxectos e conxuntos creativos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 423
3. Familiarizar o alumnado no manexo das aplicacións máis coñecidas de Deseño Asistido 3D; coa valoración das posibilidades das mesmas.
3.3 ESPECÍFICOS DA MATERIA
O obxectivo principal desta materia é capacitar os alumnos para o deseño, a modificación e a impresión de modelos vectoriais en dúas e tres dimensións, coa dualidade de aplicación artística e técnica, de maneira que, finalmente, sexan capaces de: 1.e Deseñar representacións de obxectos e conxuntos sinxelos e de mediana complexidade, mediante a a utilización da representacións 2D/3D dos sistemás de representación axonométrico, cónico e acotado. 2.e Xerar primitivas 3D a partir do tratamento de superficies 3D e de sólidos básicos. 3.e Xerar e modificar primitivas 3D (adiccionar, sustraer, interferir, extruir, desplazar, redondear, achaflanar, estampar, etc); para o tratamento da definición final de obxectos e espacios complexos. 4.e Crear e representar en 3D elementos do deseño técnico de acordo a normas. 5.e Crear conxuntos e/ou ambientacións de mediana complexidade, referidos á producción industrial, á arquitectura e urbanismo e as artes. 6.e Obter obxectos e ambientes de aspecto realista, mediante a aplicación de materiais, texturas e iluminación, e a súa posterior renderización. 7.e Efectuar presentación impresa de deseños 3D con propósitos descriptivo-técnico e/ou artístico.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 424
4. COMPETENCIAS CRAVE
No preámbulo do Decreto 86/2015, indícase que en liña coa Recomendación 2006/962/CE do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, o novo modelo educativo debe de basearse na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe.
A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica.
As competencias, por tanto, se conceptualizan como un «saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. Para que a transferencia a distintos contextos sexa posible resulta indispensable unha comprensión do coñecemento presente nas competencias, e a vinculación deste coas habilidades prácticas ou destrezas que as integran.
A aprendizaxe por competencias favorece os propios procesos de aprendizaxe e a motivación por aprender, debido á forte interrelación entre os seus compoñentes: o concepto apréndese de forma conxunta ao procedemento de aprender o devandito concepto.
Adóptase a denominación de competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que «as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».
A efectos do presente decreto, as competencias do currículo serán as seguintes:
a) Comunicación lingüística (CCL).
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).
c) Competencia dixita (CD).
d) Aprender a aprender (CAA).
e) Competencias sociais e cívicas (CSC).
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).
g) Conciencia e expresións culturais (CCEC).
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 425
Para unha adquisición eficaz dás competencias e a súa integración efectiva non currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.
As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.
Tamén a materia facilita o desenvolvemento da competencia social e cívica. A expresión e creación no debuxo técnico estimula o traballo en equipo e proporciona situacións propicias a traballar o respecto, a tolerancia, a cooperación e a flexibilidade: contribúese á adquisición de habilidades sociais.
O tratamento da información e a competencia dixital ven enormemente favorecidas polos traballos propios da materia relacionados coa aplicación de recursos gráficos ou informáticos en función do debuxo que se queira realizar e das finalidades do mesmo. Supón utilizar programas que permitan realizar as operacións necesarias para levar a cabo un debuxo técnico desenvolvendo actitudes relacionadas co interese, por parte do alumno, para o seu uso autónomo e en grupo, así como a valoración de forma crítica e reflexiva da numerosa información dispoñible, o interese por utilizala como vehículo de comunicación, e, finalmente, a sensibilidade cara a un uso responsable e seguro.
O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 426
as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.
5. SECUENCIACIÓN DE CONTIDOS, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, COMPETENCIAS E OBXECTIVOS.
A. Autocad 3D
AutoCAD é un software CAD utilizado para debuxo 2D e modelado 3D. Actualmente é desenvolvido e comercializado pola empresa Autodesk.
tendo a súa primeira aparición en 1982. AutoCAD é un software recoñecido a nivel internacional polas súas amplas capacidades de edición, que
fan posible o debuxo dixital de planos técnicos ou a recreación de imaxes en 3D; é un dos programas máis usados por arquitectos, enxeñeiros,
deseñadores industriais e outros.
Ademais de acceder a comandos dende a solicitude de comando e as interfaces de menús, AutoCAD proporciona interfaces de programación de
aplicacións (API) que se poden utilizar para determinar debuxos de xeito parametrizado e en conexión con bases de datos.
As interfaces de programación que admite autocad son ActiveX® Automation, VBA (Visual Basic® for Applications), AutoLISP®, Visual LISPTM,
ObjectARXTM e .NET. O tipo de interface que se utilice dependerá das necesidades da aplicación e da experiencia en traballo e programación de
cada usuario
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 427
B. SketchUp
SketchUp 3D y SketchUp Pro 3D (versiones básica y profesional) es un sofware de Google, ideado para realizar modelos en 3D de forma
sencilla y rápida e incluirlos en Google Earth. Pero también tiene múltiples aplicaciones en el campo docente y entre ellas podemos destacar la
utilidad de poder crear formas en el espacio, incluso con una PDI, muy útiles en algunas materias, que de otra forma es complicado representar.
El entorno de trabajo es sencillo y el usuario se familiariza rápidamente con las herramientas, máxime si alguna vez ha utilizado aplicaciones de
trazado geométrico. Para nuestra ayuda disponemos de tutoriales (incluso en vídeo) y una ayuda ("instructor") más que suficiente para iniciarnos
en este campo del diseño.
Se visualiza en un entorno perspectivo que podemos modificar. Sobre él dibujaremos, puntos, rectas, planos, incluso piezas y formas complejas,
textos, edificaciones, etc.
Dispone de grandes posibilidades de selección y modificación y se dibuja de forma fácil e intuitiva gracias a los nodos inteligentes que guían el
cursor, por ejemplo para hallar el punto final o el punto medio de una recta. Una vez replanteados podemos ir "extrusionando" estos planos para
convertirlos en volúmenes en tres dimensiones, pudiendo unirlos, intersectarlos y distribuirlos por el espacio.
En el resultado final, destacamos la posibilidad de aplicar texturas o colores. A aquellos que alguna vez utilizamos generadores de imágenes 3D
se nos queda cara de pasmados al ver la facilidad de aplicación de éstos, sin mapeados ni complicaciones y con un resultado más que aceptable
en relación con el tiempo que nos cuesta.
C. Autodesk 3D Max
Autodesk 3ds Max (anteriormente 3D Studio Max) es un programa de creación de gráficos y animación 3D desarrollado por Autodesk, en
concreto por la división Autodesk Media & Entertainment (anteriormente Discreet). Fue desarrollado originalmente por Kinetix como sucesor para
sistemas operativos Win32 del 3D Studio creado para DOS. Más tarde esta compañía fue fusionada con la última adquisición de Autodesk,
Discreet Logic.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 428
3ds Max es uno de los programas de animación 3D más utilizados. Dispone de una sólida capacidad de edición, una omnipresente arquitectura de
plugins y una larga tradición en plataformas Microsoft Windows. 3ds Max es utilizado en mayor medida por los desarrolladores de videojuegos,
aunque también en el desarrollo de proyectos de animación como películas o anuncios de televisión, efectos especiales y en arquitectura.
Desde la primera versión 1.0 hasta la 4.0 el programa pertenecía a Autodesk con el nombre de 3d Studio. Más tarde, Kinetix compró los derechos
del programa y lanzó 3 versiones desde la 1.0 hasta la 2.5 bajo el nombre de 3d Studio Max. Más tarde, la empresa Discreet compró los derechos,
retomando la familia empezada por Autodesk desde la 4.0 hasta 6.0 también bajo el nombre de 3d Studio Max. Finalmente, Autodesk retomó el
programa desarrollándolo desde la versión 7.0 en adelante bajo el mismo nombre, hasta la versión 9. A partir de ésta, se denomina Autodesk 3d
Studio Max.
Este programa es uno de los más reconocidos modeladores de 3d masivo, habitualmente orientado al desarrollo de videojuegos, con el que se
han hecho enteramente títulos como las sagas ‘Tomb Raider’, ‘Splinter Cell’ y una larga lista de títulos de la empresa Ubisoft.
Contidos Estándares de aprendizaxe Tem. Comp.. Obx.
UD. 1
Requirimentos e Instalación
Entorno de traballo
Configuración básica, pantalla e menús
CAD, obxectivos, coñecementos previos
Proceso básico de traballo
Entidades de debuxo básicas, lineais e circulares
Edición básica: borrado, paralelos, debuxo
ortogonal, alongar e recortar
1.1 Entende os requerimentos técnicos para as aplicacións
de CAD Técnico.
1.2 Está familiarizado con o entorno de traballo de Autocad
1.3 Domina a creación das entidades básicas de debuxo.
1.4 Domina o uso das ferramentas básicas de edición de
entidades.
4
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 429
Impresión de borradores
Almacenamento de gráficos
UD. 2
Precisión no debuxo
Referencias a obxectos
Modos de introdución de datos: por rato, por
teclado, e mixtos
Sistemas de Coordenadas
Métodos de selección de entidades
Reixa
Limitacións angulares
Aceleradores de traballo
Visualización de planos: ampliación e encadre de
áreas e detalles
2.1 Entende o concepto de precisión numérica para os
deseños de CAD.
2.2 Domina os distintos métodos de introducción de datos
e de referencias de precisión a entidades.
2.3 Domina o uso dos sistemas de coordenadas e as súas
apliacións a os deseños.
2.4 Utiliza correctamente os recursos do zoom nas súas
diversas variantes.
2
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
UD. 3
Entidades e edición complexas
Formas complexas: curvas, polígonos, elipses,
curvas cuadráticas e cúbicas
Modificación de xeometría
Control da posición e rotación de elementos
3.1 Domina a creación de obxectos complexos aplicando a
creación de entidades de 2º nivel.
3.2 Aplica na súa producción de deseños os recursos de
edición avanzada.
4
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 430
Control do tamaño, lonxitude, e proporcións
Duplicación de obxectos repetitivos: individual,
estructurada, radial, matricial, reflectida e paralela
Modificacións directas con pinzamentos
Marcas de debuxo: puntos, divisións e
graduacións
2x
3x
1e
UD. 4
Control das propiedades dos obxectos. A cor,
asignación simbólica e representativa. Grosor
das liñas. Tipos de liña. Tamaño das liñas
discontinuas
Organización de proxectos por capas. O
administrador de propiedades de capas. Control
da visibilidade e impresión das entidades.
4.1 Domina os recursos para a definición básica de
proxectos:
- Tipoloxía de liñas
- Uso de cores normalizadas
- Uso das capas
- Visibilidade e impresión de proxectos.
2
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
UD. 5
Anotacións e simboloxía
Anotacións, escritura e textos. Configurar estilos
de texto
5.1 Domina os conceptos e aplica correctamente os
recursos de aplicación de textos.
5.2 Domina os conceptos e aplica os recheos de 3
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 431
Seccións e raiados. Os patróns de sombreado
Proceso de creación dun elemento predeseñado.
Directrices para inserir un bloque. Consellos e
precaucións no uso de bloques
Compartir información entre debuxos. Arrastrar e
colocar dun debuxo aberto outro
Datos asociados a elementos. Definir, inserir e
editar bloques con atributos
sombreados e raidos.
5.3 Entende e usa de maneira sinxela os recursos
derivados da utilización de bloques.
l
1x
2x
3x
1e
UD. 6
Acotación
Colocación de cotas lineais, aliñadas, angulares,
radiais, secuenciais e asociadas
Xestión de estilos de acotación
Modificadores de acotación
Adaptación de cotas, situación en planos
Cálculo de áreas
6.1 Utiliza con criterio e corrección os recursos máis
comúns de acoutación.
6.2 Utiliza correctamente as ferramentas de medición
lonxitudinal e de áreas.
2
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
UD. 7
Proxecto 2D - Conxunto Mecánico
7.1 Coordina os recursos 2D aprendidos para efectuar
algunha representación técnica/artística integrada.
2
presenciai
s + 6 fora
de aula
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 432
l
1x
2x
3x
1e
UD. 8
Introdución a 3D:
Os sistemas de representación Diédrico (Vistas),
Axonométrico (Perpectiva Isométrica, Lineal
(Perspectiva cónica) e de Planos acoutados.
Debuxos Isométricos 2 D
8.1 É capaz de representar os obxectos tridimensionais
utilizando o debuxo isométrico.
8.2 Entende os conceptos básicos da representación de
obxectos tridimensionais “reais”.
6
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
UD. 9
Espazo de traballo 3D :
Visualización tridimensional
Estilos visuais de obxectos 3d
View Cube
9.1 Coñece os recursos de visualización do espazo 3D
dentro do entorno de traballo de Autocad.
1
CMCCT
g
h
i
l
1x
2x
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 433
Orbitación dinámica
Perspectiva paralela e perspectiva cónica
CD
CAA
3x
1e
2e
UD.10
Transformación de obxectos 2D en 3D :
Rexións 2D.
Elevación de polilíneas, polígonos e rexións
Modificadores de 2 D en 3D
Sistemas de coordenadas persoais
10.1 Domina a transformación de bases 2D (polilíneas,
polígonos e rexións) en obxectos 3D; aplicándolles alturas
(extrusión).
10.2 Aplica os modificadores básicos 2D/3D (copia,
traslación, xiro, simetría, etc.)
2
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
1e
2e
UD 11
Sólidos vs. Mallas :
Sólidos primitivos: prisma, cuña, esfera, cilindro,
cono e piramide
Sólidos proxectados: extrusión, solevado,
rotación
Solidos de combinación.
11.1 Resolve a xeración de sólidos a partir de primitivas,
por extrusión, por elevación, por revolución.
11.2 Manexa a xeración de sólidos por operaccións
booleanas.
11.3 Crea mallas de baixa e mediana complexidade para a
xeración de ámbitos superficiais.
8
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 434
Operacións Booleanas
Superficies :
Mallas básicas
Mallas complexas e mallas policara
Conversión de obxectos
2e
3e
UD 12
Modelado en 3D :
Modificadores de 3D
Edición de sólidos e Ferramentas de moldeado
de superficies
Cortes e seccións
12.1 Crea, utilizando os modificadores de superficies,
novas formas 3D a partir de elementos existentes.
12.2 Utiliza; dando sentido utilitario e técnico, os recursos
de xeración de cortes e seccións.
8
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
2e
3e
UD 13
Proxectos 3D:
a. Conxunto mecánico b. Ambientación urbana (obelisco)
13.1. Resolve a representación de conxuntos industriais e
arquitectónicos a partir das técnicas aprendidas 6
presenci
ais + 8
fora de
aula
CMCCT
CD
CAA
CSIEE
g
h
i
l
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 435
CCEC. 1x
2x
3x
2e
3e
4e
5e
UD 14
Presentacións de proxectos 3D:
Visualización fotorrealista: Render
Iluminación: sombras, iluminacion solar,
iluminación artificial.
Materiais: texturas, mapeados, acabados.
Fondo ambiental.
Impresión avanzada 3D:
Presentación fotorrealística final dos proxectos en
3d. Configuración de laminas. Entrega en
formatos dixitais.
14.1 É capaz de manexar os recursos de iluminación,
aplicación de materiais e ambientación para dar remate
realístico ás súas creacións.
14.2 Compón os elementos de presentación visual do
proxecto, para plasmalos en documentos impresos e en
documentos dixitais de intercambio.
6
CMCCT
CD
CAA
CSIEE
CCEC.
g
h
i
l
1x
2x
3x
6e
7e
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 436
TOTAL HORAS PARTE A 56
UD 15
Exploración de entorno de traballo e práctica
básica con SketchUp
15.1 Comprende, a partir da experiencia con Autocad, as
coincidencias e diferencias do entorno e procementos de
traballo do SketchUp
4
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
2e
3e
TOTAL HORAS PARTE B 4
UD 16
Exploración de entorno de traballo e práctica
básica con 3D Max.
16.1 Comprende básicamente, a partir da experiencia con
Autocad, as novas posibilidades de tratamentos
superficiais, iluminación, acabados e animación, que
ofrece 3D Max.
4
CMCCT
CD
CAA
g
h
i
l
1x
2x
3x
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 437
2e
3e
TOTAL HORAS PARTE C 4
TOTAL HORAS MATERIA A+B+C 64
6. METODOLOXÍA
O desenvolvemento dos contidos desta materia será fundamentalmente práctico, dadas as súas características de continua interacción con os
recursos da estación informática de traballo, de xeito os alumnos aprenderán, principalmente, a través da realización de exercicios reais de deseño.
Con carácter xeral, o profesor explicará detalladamente, pero da forma máis breve posible, como proceder para realizar o deseño proposto en cada
caso e, seguidamente, os alumnos deberán realizalo.
Durante a realización dos exercicios o profesor resolverá de forma particular as dúbidas ou problemas que poidan xurdir aos alumnos, sendo
recomendable que tamén os propios alumnos compartan o reto das realizacións e se axuden uns a outros.
Sempre ha de dispoñerse de varios exercicios similares, co fin de que todos os alumnos se encontren traballando os mesmos contidos en todo
momento, aínda cando teñan ritmos de traballo diferentes. Deste modo, mentres os alumnos con máis dificultades realizan un exercicio, outros máis
avantaxados poderán ter realizado dous ou tres, pero todos eles referidos ao mesmo contido. Así todo o grupo pode avanzar nos contidos
uniformemente.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 438
7. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1. Realizar deseños de complexidade media, en dúas dimensións, con precisión, utilizando as normas de representación gráfica e acoutalo axeitadamente. Para iso, han de aplicar as normas de representación gráfica que terán aprendido nesta materia, tamén deberán manexar a información matemática necesaria para a realización dos deseños requeridos.
2. Organizar en capas os distintos elementos dun deseño, asignando correctamente cada elemento á súa capa correspondente. Os alumnos deben ser creativos ao deseñar a distribución de capas e axustar os parámetros de cada unha, de modo que todas as partes do debuxo se representen segundo as normas.
3. Representar obxectos sólidos, en tres dimensións, a partir dos recursos de xeración con primitivas, dos recursos de xeración con extrusión, revolución, barrido, modificación de caras, aristas e vértices, operacións booleanas, etc.
4. Representar conxuntos industriais e/ou artístico-arquitectónicos, en tres dimensións, a partir dos recursos de xeración do apartado anterior e da
aplicación de cortes e seccións.
5. Aplicar diferentes texturas ás distintas partes dun obxecto ou dun conxunto sólido para obter unha sensación visual realista.
6. Imprimir os deseños realizados dende o espazo de presentación, para obter a súa representación en papel a unha escala, e cun aspecto de acabado determinado.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 439
7. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN
Os procedementos de avaliación concrétanse en:
· A observación do traballo dos alumnos durante as clases. Atención e compromiso coa materia.
· A valoración exercicios propostos e realizados na clase, adecuación aos contidos e indicacións do profesor.
. Valoración dos xercicios voluntarios do alumno realizados na clase aproveitando os tempos de atención aos compañeiros ou se vai máis
adiantado.
· As probas obxectivas que se realicen, que consistirán na realización de exercicios nos que os alumnos deban utilizar os coñecementos
adquiridos.
8. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN
O resultado da aplicación dos procedementos anteriormente citados, concrétase nos seguintes aspectos:
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 440
1. Desenvolvemento do traballo diario e participación do alumno na clase (1 punto):
Asistencia e puntualidade.
Asiste cos materiais axeitados.
Coloca o seu posto de traballo ao finalizar cada clase
Falta de amoestacións.
Respecta aos demais e as súas ideas.
Axuda aos demais.
Atende en clase.
É metódico.
2. Exercicios realizados na clase co profesor (4 puntos):
Precisión e rigor nos deseños.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 441
Tempo investido na realización.
Realización completa.
Innovación e creatividade.
3.- Exercicios voluntarios realizados na clase relacionados cos conceptos traballados (1 punto):
Precisión e rigor nos deseños.
Presentación e Normalización.
Innovación e creatividade
4.- Probas obxectivas (4 puntos)
A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.
Recuperacións. Para recuperar unha avaliación o alumno deberá realizar unha proba obxectiva que constará dunha parte práctica e outra teórica, para valorar os seus coñecementos e proceso de traballo.
A nota da avaliación se conformará coa seguinte ponderación:
Proba obxectiva práctica .........70%
Proba obxectiva teórica......30%
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 442
Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizará unha proba conceptual e procedemental con contidos extraídos dos contemplados na programación das 3 avaliacións; elaborada polo profesorado da materia do Departamento, que se cualificarán do seguinte xeito :
Nota Final = 100% Nota Proba
9. MEDIDAS DE RECUPERACIÓN E ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu
desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións
dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e
dos obxectivos do curso.
Ás dúas ferramentas básicas de atención á diversidade desde o Departamento van a ser:
Programa de reforzó con actividades para a casa, dirixido a aquel alumnado que atope dificultades na adaptación incial ao medio gráfico de
soporte informático.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 443
Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades
intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.
As estratexias didácticas que rexerán a atención á diversidade serán:
1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán
revisados e ampliados nos cursos superiores).
2) Reforzo explicativo na clase.
3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e material de autoestudio TIC.
4) Atención fora da hora lectiva ordinaria (dependendo de dispoñibilidade horaria).
Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio
dos/as especialistas do Departamento de Orientación.
10. PROFESORADO E EQUIPAMENTO DE AULA.
Existen, no IES Concepción Arenal, 2 aulas informáticas que responden aos requirementos dotacionais necesarios para a impartición da materia,
unicamente sería convinte dispoñer dunha impresora de mediano ou gran formato A3-A1, con conexión a rede; para as partes de prácticas de
impresión e tramento de documentación de proxecto.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 444
Existe, alomenos, 1 profesora do Departamento que poden responsabilizarse dá impartición con garantía de competencia.
E por iso, a implantación desta materia de libre configuración, non precisa de aumento de profesorado, nín de unha inversión maior de 1.000 €.
11. ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO
EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL
A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas
expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.
Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento
técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.
EDUCACIÓN PARA A PAZ
Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o
respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como
instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.
EDUCACIÓN NON SEXISTA
Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así
como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 445
Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia
actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.
EDUCACIÓN AMBIENTAL
Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha
comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que
representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.
EDUCACIÓN PARA A SAÚDE
O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e
social.
Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso
fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.
Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa
fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.
EDUCACIÓN VIAL
Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un
elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.
Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos
outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 446
É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse
este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.
EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR
A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus
contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore
a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.
Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos
seus dereitos.
Iso require que os educandos poidan:
- Coñecer os procesos de produción, mantemento e distribución de bens de consumo.
- Desenvolverse intelixentemente en situacións adquisitivas.
- Recoñecer as vantaxes de asociarse para defender os propios dereitos.
A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos
desta transversalidade.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 447
12. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO
• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.
• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.
• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.
• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores
mínimos esixibles.
• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.
Informarase dos resultados dos traballos e probas.
13. DEFINICIÓNS LOMCE
A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:
Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 448
Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-
aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.
Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización
adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.
Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa
educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas
educativas ou os programas en que participe o alumnado.
Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que
concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir
graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.
Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o
alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.
Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente
e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.
IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas
PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 449
Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos
que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados
14. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.
Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:
- Idoneidade de contidos - Adecuación na definición dos estándares - Axuste de temporalización - Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación - Propostas de reforzo e recuperación - Atención á diversidade
De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.
Recommended