View
10
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE
YENİLENEBİLİR ENERJİ
KAYNAKLARI
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Enerji
Enerji verimliliği-Yenilenebilir Enerji
Yenilenebilir Enerji
Güneş Enerjisi
Hidro Enerji
Rüzgar Enerjisi
Jeotermal Enerji
Biogaz
YE Fırsatları
Temel Hedefler
Sonuç
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Ülkelerin, sanayileşme, sosyal ve ekonomik kalkınma, bireylerin yasam standardının yükseltilmesi ve yaşamlarının kolaylaştırılması gibi temel hedeflerine ulaşmasında en önemli unsurlardan biri enerji olup, güvenli ve kolayca erişilebilir, ucuz ve sürdürülebilir bir enerji arzının sağlanması önemli bir husustur. Ancak, enerjiye yönelik faaliyetler birçok çevre sorununu da beraberinde getirmektedir. Enerjiye yönelik olarak sürdürülen faaliyetler, çevreyi olumsuz yönde etkilemekte ve yerel, bölgesel ve küresel sorunlara yol açmaktadır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Enerji verimliliği; Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin azaltılması olarak tanımlanır. 5627 sayılı Enerji verimliliği kanununda yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik usul ve esaslara da yer verilmiştir.
Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji verimliliği çalışmalarında göz ardı edilmemesi gerekir. Günümüzde bu iki kavramı ayrı düşünmek imkansız hale gelmiştir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN
Kanun Numarası : 5346- 10/5/2005
Yayımlandığı Resmi Gazete : 18/5/2005 tarih ve 25819 sayı Revize tarihi : 29/12/2010
Yayımlandığı Resmi Gazete : 08/01/2011 tarih ve 27809 sayı
Kanunun amacı: Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik
enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu
kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde
ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması,
sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların
değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların
gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün
geliştirilmesidir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Güneş enerji santrallerinden 1 kWh elektrik bedeli 13,3
cent$’dir. Yerli üretimle bu bedel 6,7 cent
desteklenerek 20 cent$’a yükselmektedir.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı
üretim tesislerinde
kullanılan mekanik
ve/veya elektro-
mekanik aksamın yurt
içinde imal edilmiş
olması halinde; elektrik
enerjisi için, alım
fiyatına, üretim tesisinin
işletmeye giriş tarihinden
itibaren beş yıl süreyle;
yandaki tabloda
belirtilen fiyatlar ilave
edilir.
Yerli üretim-Destek
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerji
Yenilenebilir enerji, "doğanın kendi evrimi içinde, kullanılmasından sonraki zaman peryodunda aynen mevcut olabilen enerji kaynağı" olarak tanımlanmaktadır. Yaygın olarak kullanılan fosil yakıtlar ise; kullanılınca biten ve yeniden kullanılamayan enerji kaynakları sınıfına girmektedir.
Hidrolik (su), güneş, rüzgar ve jeotermal gibi doğal kaynaklar yenilenebilir olmalarının yanı sıra; temiz enerji kaynakları olarak ta değerlendirilmektedir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
YENİLENEBİLİR
ENERJİ KAYNAKLARI
J
E
O
T
E
R
M
A
L
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerji
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerji
YE kaynakları, kullanım şekli, mevcut durum
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerji
YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
GAP bölgesi hali hazırda yenilenebilir enerjideki çeşitlilik ve zengin potansiyeli ile dünyada sayılı şanslı bölgelerden biridir. Türkiye’nin hidrolik enerjideki en önemli ve ağırlıklı bölgesidir. Türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli açısından en büyük potansiyele sahip bölgesidir. Tarımsal atıklar ve hayvancılık potansiyeli düşünüldüğünde biyokütlenin modern yöntemlerle enerji açısından kullanımında da öncü olabilecek önemli bir değere sahiptir. Ege bölgesi ile kıyaslanacak seviyede olmasa bile, bölgenin bazı yüksek alanları için rüzgâr enerjisinden ve bazı jeolojik alanları için jeotermal enerjiden bahsedebilmektedir. Diğer taraftan binalardaki ve yeni gelişen sanayisindeki geleneksel yapı ve alışkanlıklar, enerji verimliliğinin artırılması konusunda da önemli fırsatlar sunmaktadır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
13:33
Türkiye’nin Güneş Enerji Potansiyeli
• Ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli açısından birçok ülkeye göre şanslı durumdadır.
• EİE tarafından yapılan çalışmaya göre Türkiye'nin ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2640 saat (günlük toplam 7.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1311 kWh/m²-yıl (günlük toplam 3.6 kWh/m²) olduğu tespit edilmiştir.
• Bölgemiz için ortalama yıllık toplam güneşlenme süresi 2993saat (günlük toplam 8.2 saat), ortalama toplam ışınım şiddeti 1460 kWh/m²-yıl (günlük toplam 4 kWh/m²)
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerjisi
Türkiye’nin bölgesel güneş enerjisi potansiyeli
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Enerjisi
GAP bölgedeki tüm iller yüksek güneş enerjisi (GE)
potansiyeli ile Türkiye’de lider, dünyada ise sayılı
bölgelerden biridir.
Güneş enerjisi, GAP Bölgesi’nin ve dolayısıyla
Türkiye’nin enerji sektörünün yükselen değeri olmaya
adaydır.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Enerjisi
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN
GÜNEŞ ENERJİSİ
Isıl Uygulamalar
1. Sıcak su üretimi
2. Isıtma-soğutma
uygulamaları
3. Buhar üretimi-elektrik
Fotovoltaik Uygulamalar
Elektrik enerjisi üretimi ve kullanımı
GE Isıl Uygulamaları
GE Isıl Uygulamaları
Panellerin çalışma prensibi
Güneş ışınlarının panele
düşmesiyle beraber yarı
iletken levhalarda
elektron geçişi olur.
Yarı iletken malzeme
yaygın olarak SİLİKON
kullanılmaktadır.
GE PV Uygulamaları
13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN
Panel çeşitleri
Mono kristal, %18 verim
Polikristal, %16 verim
Amorf, %5-10 verim
• Son beş yıl içinde küresel PV talebinin yaklaşık % 80’i Avrupa
piyasalarından olmuştur.
• Bir polikristal silikon güneş modülü için en düşük satış
fiyatı watt başına $ 1.06 (0,78 € başına watt) 'dir.
• Bir mono kristal silikon modülü için en düşük satış fiyatı watt başına
$ 1.10 (watt başına € 0.81)vardır.
• İnce film modülü fiyatı watt başına $ 0.84 (0.62 € watt) 'dir.
PV Panel Fiyatı
Güneş Enerjisi Fotovoltaik Uygulamaları
Kaohsiung 2009
oyunları için
Tayvan’da inşa
edildi.
55000 seyirci
kapasiteli ,
Üst kısmı 8844 adet
güneş paneliyle
kaplı, Yılda 1,14
milyon kwh elektrik
üretiyor
Güneş enerjili stadyumu
• Almanya, 2008
• 17 kWp-PV entegreli eğimli çatı
• Şebeke bağlantılı
Meinhard Hansen Almanya
Almanya’da Tarım alanları
için yapılmış PV sistemleri
3,450 kWp
40,000 kWp
Tektek Dağı ?
Sulama Kanal Kenarı ?
Vs…
Uygun arazilerde
elektrik enerjisi üretimi
Yapılamaz mı?
Dört farklı PV sistemleri/teknolojileri bu binada kurulmuştur. A- polikristalin modül, B- Amorf silikon modüller C- cam-cam yarı-şeffaf PV modülleri D- monokristal PV modülleri
http://www.pvdatabase.org
Malezya-Sıfır enerjili Ofis Binası
Ticari ve eğlence Merkezi
Madrid’in en çok ziyaret edilen binası
yılda 25 milyon ziyaretçi
100 kWp panel gücü
http://www.pvdatabase.org
"Madrid-2 La Vaguada"
Ülke İspanya
Yıl 2005
PV güç toplam 54 kWp
Konum Malaga
Özet
Enerji tasarrufu ve enerji verimliliği için
binanın biyoklimatik stratejisinin bir parçası
olarak PV modülleri sabit güneş
gölgeleme elemanı olarak kullanılan bir
otel binası
Anahtar Kelimeler (BIPV) bina entegre PV cephe
Monte Malaga Hotel
13:33
Harran
Üniversitesinde
kurulu olan 1.4
KWp güneş
takip sistemi
Harran Üniversitesi
PV Sulama Sistemleri
PV Sulama Sistemleri
Fotovoltaik
solar pompa
Sistemi
Sistem ekipmanları
Güneş panelleri; 2 X130 Wp, 20 yıl garantili
Batarya grubu; 2X12 V/230 Ah
Solar kontrol ünitesi: MPPT (1 adet),
Santrifüj (fırçasız) PV solar pompa, Debisi 900 litre/saat,
45 metre basma yüksekliği
Harran Üniversitesi
Muğla Üniversitesi Eğitim Fakültesi Binası
40.3 kWp
Harran Üniversitesi
aydınlatma sistemleri
Merkezi kütüphanede
kurulu 3.5 kWp gücünde
şebeke içi PV sistem
• Sistemde 20 adet 175W
gücünde 24V’luk panel
kullanılmıştır.
• 10 adet 230Ah’lik kapasiteli depolama
ünitesi kullanılmıştır.
• Sistemin bir yıl deneme
çalışması sonucunda, ürettiği bedelsiz temiz
enerji miktarı 5000 kWh
olarak belirlenmiştir.
Harran Üniversitesi
Güneş enerjili pervaneli şapka
PV şarjlı taşınabilir lamba
ve radyo
PV şarjlı el feneri
Şarj için katlanabilir PV panel PV’li sırt çantası
Güneş pillerinin çeşitli alanlarda kullanımı
Güneş pillerinin karayollarında ve trafik ışıklarında kullanımı
Işıklı yol işaretleme ve uyarma İkaz lambaları
Güneş enerjili şarj cihazları
Güneş enerjili
jeneratör (600W)
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
GAP Bölgesi hali hazırda mevcut hidroelektrik
santralleri (HES) ile yenilenebilir enerji üretimi
konusunda ülkemizde öncü bölgelerden birisidir.
GAP Master Planı içerisinde tamamlanması
planlanan HES’lerin devreye alınmasıyla toplam kurulu
güç yaklaşık 5.500 MW’tan 7.490 MW’a, yıllık üretim ise
15.500 GWh değerinden 27.400 GWh değerine
ulaşacaktır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Türkiye Avrupa’nın rüzgar enerjisi potansiyeli
açısından en zengin ülkelerinden biridir.
EİE tarafından hazırlanan potansiyel atlası
REPA verilerine göre, GAP Bölgesi ortalama rüzgar
hızı dağılımında, Marmara Bölgesi’nden sonra yüksek
potansiyele sahip bölgelerden biridir.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
RE Santralleri
Bölge genelinde Gaziantep, Kilis, Mardin ve Adıyaman
başta olmak üzere; sadece bazı yerel noktalarda mevcut
potansiyel, bir RES santrali kurulumunu mümkün kılacak
seviyede yüksektir.
Şanlıurfa ve Diyarbakır’da ise bazı yerel noktalar hariç
(Örneğin; Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi) genellikle orta ya da düşük
seviyede (5 m/s ve altı hızlarda) RE potansiyeli bulunmaktadır.
GAP Bölgesi genelinde hali hazırda EPDK’ya Lisans
başvurusu yapılmış 7 adet büyük ölçekli RES tesisi (5 Gaziantep,
1 Kilis ve 1 Adıyaman ili sınırlarında) hazırlığı/kurulumu da söz
konusudur.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Türkiye jeotermal potansiyel açısından dünyanın yedinci
ülkesidir.
Yüzey sıcaklığı 40°C'nin üzerinde 140 jeotermal saha
mevcuttur.
Türkiye'nin muhtemel jeotermal ısı potansiyeli 31500 MW
olarak tahmin edilmektedir.
2000 yılı sonu itibariyle MTA tarafından yapılan 304
jeotermal sondaja göre, muhtemel potansiyelin 2.046 MW‘ı
görünür potansiyel olarak kesinleştirilmiştir.
Türkiye'deki doğal sıcak su çıkışlarının 600 MWt olan
potansiyeli de bu rakama dahil edildiğinde toplam görünür
jeotermal potansiyel 2.646 MW değerine ulaşmaktadır.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
GAP Bölgesi’nde teorik jeotermal potansiyel 81 MW,
görünür potansiyel ise 34,87 MW olarak belirlenmiştir.
Bölgede jeotermal enerji ağırlıklı olarak sera ısıtmasında
kullanılmaktadır.
2008 yılı itibariyle; MTA Güneydoğu Anadolu Bölge
Müdürlüğü, Şanlıurfa-Karaali civarı, Şırnak (Güçlükonak)-Hısta ve
Mardin (Dargeçit)-Germav sahalarında ek jeotermal enerji
potansiyeli belirleme çalışmaları yapılması gerekliliğini öngörmüştür.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
GAP JE Potansiyeli
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Bölgenin jeotermal enerji potansiyelinin belirlenmesine
yönelik çalışmalar oldukça yavaş ilerlemektedir.
Öncelikle Şanlıurfa Karaali Köyü ve civarında yer alan
jeotermal akışkan potansiyelinin boyutlarının ortaya konacağı
ayrıntılı model etüt çalışmalarının yapılması gereklidir.
Yüksek sıcaklık ve yüksek debiye sahip alanların bulunması
amacıyla hidrojeolojik ve radyoaktif analizler yapılmalıdır.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Ayrıca potansiyelin etkin kullanılması amacıyla jeotermal
ısı pompası kullanımına yönelik çalışmalar başlatılmalıdır. Çünkü,
mevcut jeotermal akışkanın sera ısıtmada kullanımı bilinçsizce
(çıkış ucu atmosfere açık) yapıldığından, kaynak sıcaklıklarında
yıllara göre azalma söz konusudur.
Jeotermal akışkanın dolaştırılması amacıyla kullanılan
klasik dalgıç pompalar ise radyoaktif madde içeriği nedeniyle sık
sık arıza vermekte ve çok yüksek elektrik enerjisi tüketmektedir.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
KARAALİ Seraları
GAP Bölgesi; gerek doğa koşulları, gerekse sosyal yapısı
itibariyle hayvancılık faaliyetleri için uygun bir potansiyel arz
etmektedir.
Bölgede sulu tarıma geçilmesi ile elde edilen gelirin, bölge
halkının yakından bildiği hayvancılık alanında kullanılması ile
çeşitli büyükbaş hayvan üretimi ile ilgili projeler uygulamaya
konmaktadır.
Hayvancılık sektörünün ekonomik getirilerinin olmasıyla
birlikte, atıklarının bertaraf edilmemesi halinde, bir takım çevresel
sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde bu sektörde meydana gelen gelişmeler
takip edilerek, ihtiyaç duyulan, üretimin yanı sıra çevre sorunlarına
yol açmayacak teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılması
gerekmektedir.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
GAP Bölgesi’nde 135.143 adet büyükbaş hayvancılık
işletmesi bulunmakta olup, işletme ölçeklerine baktığımızda
işletme başına düşen hayvan sayısının %70'inin 1-4 baş arasında
olduğu görülmektedir. Küçük işletmelerin yoğun olduğu bölgede,
yaklaşık 10 işletmede 1.000 ve üzeri büyükbaş hayvan sayısı
bulunmaktadır.
Son yıllarda kurulması planlanan Organize Hayvan Besi
İşletmelerinin faaliyete girmesiyle, bu rakamlar artacaktır.
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Günümüzde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırmak için yapılan en önemli uygulamalardan biride enerji kaynaklarının birlikte kullanıldığı hibrid sistemlerdir.
Hibrid uygulamalarda en fazla
tercih edilen enerji kaynakları rüzgar ve güneş enerjisidir. Sürekli bir enerji kaynağı olmayan rüzgar ve güneş enerjileri birlikte kullanılarak tüm yıl boyunca kesintisiz enerji elde edilebilir.
13:33 23 ARALIK 2009-MARDİN
Hibrid uygulamalar
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
EKO-KARAVAN
Enerji Bakanlığı, Uluslararası Hidrojen
Enerjisi Teknolojileri Merkezi (ICHET) ve
Oto Doğal Gaz İstasyonları Derneği
(ODİDER) tarafından hidrojen enerjisini
tanıtmak amacıyla tasarlandı. 120 bin
dolara mal olan tamamı yerli aracının
Karavanı Adapazarı’nda, karoseri
Bursa’da, rüzgâr tribünü İkitelli’de,
güneş panelleri Dudullu’da üretildi.
http://www.varsayilan.com/otomobil/6578_eko-karavanin-seri-imalati-icin-dugmeye-basildi.htm
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir enerji, bölge için bir fırsatlar denizidir.
Çünkü;
Kullanılmaya hazır yüksek yenilenebilir
enerji potansiyeli bir fırsattır.
İşgücüne katılım oranlarındaki dezavantajın
giderilmesi için bir fırsattır.
Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksindeki
dezavantajın giderilmesi için bir fırsattır.
Elektrik Şebekelerindeki yüksek kayıp/kaçak
oranı sorununun çözümü için bir fırsattır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Tüm kesimleri içine alacak tümden
farkındalık ve tümden istihdam olanağı
oluşturmak,
Yenilenebilir enerji konusunda bölgede
bilimsel, kurumsal ve teknolojik kapasiteyi
arttırmak,
Bölgenin yenilenebilir enerji üretimine
yönelik Ar-Ge ve rekabet gücünü arttırmak,
Bölgede yoğunluğu bulunan endüstriyel
sektörlerle entegre yenilenebilir enerji
uygulamalarını geliştirmek,
Bölgeye ulusal ve uluslar arası pazardan
yatırımcı çekmek.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Yenilenebilir Enerji teknolojileri kullanım ve üretiminin
Bölgede ön plana çıkmasının farklı nitelik ve kapsamlarda
zincirleme faydalarının olması beklenmektedir.
Somut olarak; bölgedeki üretim maliyetlerinin
düşürülmesi, yeni istihdam alanlarının ortaya çıkması, enerji
ihtiyacının yerel olarak karşılanma oranının artması, kurumsal
kapasitenin, teknik altyapının ve araştırma imkânlarının
gelişmesi, tarımsal üretimin büyümesi suretiyle tarımsal
maliyetlerin düşmesi ve sosyo-ekonomik göstergelerin
iyileşmesi gibi nihai etkileri söz konusu olacaktır.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji Verimliliği
Harran Üniversitesi
GAP-YENEV
Recommended