View
254
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 1 z 10
suma uzyskanych punktów…………………..….
.............................................
pieczątka nagłówkowa szkoły
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP SZKOLNY
Drogi Uczniu,
witaj na I etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się
prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Arkusz liczy 10 stron i zawiera 27 zadań. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kom-
pletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt Komisji Konkur-sowej.
Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź
piórem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. W zadaniach wielokrotnego wyboru może być więcej niż
jedna poprawna odpowiedź. W zadaniach obliczeniowych przedstaw tok rozumowania. Podczas pracy z arkuszem możesz korzystać z kalkulatora pro-
stego, układu okresowego pierwiastków, tabeli rozpuszczalno-ści soli i wodorotlenków w wodzie oraz szeregu aktywności me-tali zamieszczonych na stronie 10.
Nie używaj korektora. Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone
w miejscu do tego przeznaczonym. Brudnopis nie będzie oceniany.
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia!
Czas pracy:
60 minut
Liczba punktów
możliwych
do uzyskania:
40 pkt
..................................................
kod pracy ucznia
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 2 z 10
Zadanie 1 (1 pkt)
Znając tylko liczbę atomową nuklidu danego pierwiastka nie można ustalić:
A. ładunku jądra B. liczby neutronów C. liczby protonów D. liczby nukleonów
Zadanie 2 (1 pkt)
Która para substancji reaguje ze sobą, a reakcja nie należy do reakcji wymiany?
A. NaOH i H2SO4 B. Na2O i HNO3 C. CaO i P4O10 D. CaO i H3PO4
Zadanie 3 (2 pkt)
W pojemniku znajduje się 600 mg pierwiastka promieniotwórczego, którego okres połowicz-
nego rozpadu wynosi 3,8 dni.
a) Oblicz, ile rozpadów α i ile rozpadów β− potrzeba, aby jądro izotopu toru 23290
Th przekształ-
ciło się w jądro izotopu ołowiu 20882
Pb.
A. 6α, 4β− B. 6α, 6β− C. 4α, 6β− D. 4α, 4β−
b) Oblicz, jaki procent początkowej masy izotopu ulegnie rozpadowi w czasie 11,4 dni.
A. 50% B. 75% C. 12,5% D. 87,5%
Zadanie 4 (1 pkt)
Zapis 5Cu2SO3 odczytujemy:
A. pięć atomów siarczku miedzi(II) B. pięć cząsteczek siarczanu(IV) miedzi(I)
C. pięć cząsteczek siarczanu(III)miedzi(II) D. pięć cząsteczek siarczanu(VI) miedzi(II)
Zadanie 5 (1 pkt)
Pierwiastki należące do grupy litowców w układzie okresowym pierwiastków nie posiadają:
A. podobnych właściwości chemicznych B. tej samej liczby elektronów walencyjnych
C. tej samej wartościowości z tlenem D. tej samej liczby powłok elektronowych
Zadanie 6 (1 pkt)
Masę cząsteczkową równą 44 u mają:
A. tlenek węgla(IV) B. wodorotlenek sodu C. tlenek azotu(I) D. kwas azotowy(III)
Zadanie 7 (1 pkt)
Która z wymienionych niżej wielkości lub właściwości maleje zgodnie z kierunkiem strzałki dla
podanych pierwiastków?
Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl A. aktywność metali B. aktywność niemetali
C. wartościowość względem wodoru D. wartościowość względem tlenu
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 3 z 10
Informacja do zadań 8, 9, 10,11
W czasie zajęć laboratoryjnych uczniowie otrzymali zadanie przygotowania roztworu wodoro-
tlenku sodu, jednak dysponowali tylko tlenkiem sodu. Na lekcjach chemii dowiedzieli się, że tle-
nek ten reaguje z wodą, a produktem tak przeprowadzonej reakcji chemicznej jest wodorotle-
nek. Zapisali równanie reakcji chemicznej: Na2O + H2O → 2NaOH, a następnie zmieszali
144,5 cm3 wody oraz 15,5 g tlenku sodu. Gęstość wody przyjmij równą 1 g/cm3.
Zadanie 8 (1 pkt)
W wyniku przeprowadzonego doświadczenia otrzymali roztwór o stężeniu:
A. 9,7 % B. 12,5 % C. 13,8 % D. 10,7 %
Zadanie 9 (1 pkt)
Wskaźnik pH roztworu otrzymanego w zadaniu 8 mógł wynieść około:
A. pH = 0 B. pH = 1 C. pH = 7 D. pH = 13,5
Zadanie 10 (1 pkt)
Po odparowaniu roztworu otrzymanego w zadaniu 8, masa suchej pozostałości wynosiła:
Zadanie 11 (1 pkt)
W czasie doświadczenia opisanego w zadaniu 8 zachodzi reakcja:
A. analizy B. utleniania i redukcji C. spalania D. syntezy
Zadanie 12 (1 pkt)
Wartościowość bromu w kwasie bromowym(…) o wzorze H4Br2O9 wynosi:
A. dwa B. cztery C. pięć D. siedem
A. 4,5 g B. 15,5 g C. 20 g D. 25 g
Obliczenia do zadania 8 (nie podlegają ocenie).
Obliczenia do zadania 10 (nie podlegają ocenie).
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 4 z 10
Zadanie 13 (1 pkt)
Określ, ile elektronów walencyjnych (ew) i ile powłok elektronowych (pe) posiada atom jodu.
Zadanie 14 (1 pkt)
Uczniowie sporządzili kilka mieszanin i zbadali ich odczyn. Odczyn zasadowy wykazała miesza-
nina/mieszaniny wody i:
A. amoniaku B. tlenku baru
C. tlenku krzemu(IV) D. tlenku fosforu(V)
Zadanie 15 (1 pkt)
Tylko jedną z podanych niżej substancji można otrzymać w jednej reakcji syntezy z pierwiast-
ków. Wskaż jej nazwę.
Zadanie 16 (1 pkt)
Tlenek wapnia gwałtownie reaguje z wodą i dzięki temu często służy do osuszania różnych sub-
stancji. Którą z poniższych substancji można osuszyć, przepuszczając ją przez warstwę CaO.
Zadanie 17 (1 pkt)
Tlenek siarki(VI) uzyskuje się w wyniku utleniania tlenku siarki(IV) w obecności tlenku wa-
nadu(V) o wzorze V2O5. Związek ten w reakcji tej jest:
Zadanie 18 (1 pkt)
Wybierz kwas, w obecności którego zielone liście roślin odbarwiają się.
Zadanie 19 (1 pkt)
Wybierz prawidłowo zapisane równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej podanych substancji
chemicznych.
A. Mg(OH)2 H2O→ MgO2
2− + 2H+ B. CrPO4 H2O→ Cr+ + PO4
−
C. H2SO4 H2O→ H+ + HSO4
− D. KOH H2O→ K+ + OH−
Zadanie 20 (1 pkt)
W którym związku jonowym kation i anion mają taką samą konfigurację elektronową?
A. ew – 7
pe – 4
B. ew – 5
pe – 7
C. ew – 7
pe – 5
D. ew – 1
pe – 7
A. kwas azotowy(V) B. kwas azotowy(III) C. kwas bromowodorowy
D. kwas siarkowy(VI)
A. SO2 B. CO C. CH4 D. N2O5
A. substratem B. utleniaczem C. reduktorem D. katalizatorem
A. azotowy(III) B. azotowy(V) C. siarkowy(IV) D. siarkowy(VI)
A. NaCl B. KCl C. KBr D. CaCl2
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 5 z 10
Zadanie 21 (2 pkt)
W tabeli poniżej wpisz wzory chemiczne i nazwy systematyczne jonów zawierających siarkę
i spełniających następujące warunki:
A – w jonie tym siarka ma najniższy stopień utlenienia
B – w jonie tym siarka ma najwyższy stopień utlenienia
jon wzór jonu nazwa jonu
A
B
Zadanie 22 (2 pkt)
Reakcję otrzymywania kwasu ortofosforowego(V) przedstawia równanie chemiczne:
P4O10 + 6 H2O 4H3PO4
Oblicz, ile kilogramów roztworu tego kwasu o stężeniu 10% można otrzymać mając do dyspo-
zycji 28,4 g tlenku fosforu(V) oraz wodę. Końcowy wynik podaj z dokładnością do części dzie-
siętnych.
Zadanie 23 (1 pkt)
Do roztworu pierwszego zawierającego 24 g NaNO3 w 25 g wody w temperaturze 303 K dodano
2 gramy NaNO3. Otrzymano roztwór drugi, który mieszając podgrzano do temperatury 313 K.
Wiedząc, że rozpuszczalność NaNO3 w 303 K wynosi 96 g/100 g H2O, a w 313 K 105g/100 g H2O,
można stwierdzić, że:
A. Pierwszy roztwór był nasycony, a drugi nienasycony.
B. Pierwszy roztwór był nienasycony, a drugi nasycony.
C. W obu przypadkach uzyskano roztwory nasycone.
D. W obu przypadkach uzyskano roztwory nienasycone.
Obliczenia:
Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Obliczenia do zadania 23 (nie podlegają ocenie):
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 6 z 10
Zadanie 24 (2 pkt)
Poniżej przedstawiono model cząsteczki wody.
Korzystając z powyższego modelu oceń poprawność poniższych informacji. Zakreśl literę P jeśli
uznasz, że informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli informacja jest fałszywa.
a) informacje dotyczące budowy cząsteczki wody
W cząsteczce wody występują dwa wiązania kowalencyjne spolaryzowane. P F
Wspólna para elektronowa tworząca wiązanie chemiczne, przesunięta jest w kierunku atomu wodoru. Woda ma budowę polarną.
P F
Przy atomach wodoru gromadzi się ładunek ujemny. P F
b) informacje dotyczące właściwości wody
Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem substancji niepolarnych. P F
Krzepnięcie to przemiana fizyczna, w której woda ze stanu ciekłego zamienia się w stan stały.
P F
Woda reaguje z aktywnymi metalami, a jedynym produktem tej reakcji jest wo-dorotlenek.
P F
Zadanie 25 (3 pkt)
Przedstaw za pomocą równań reakcji chemicznych trzy różne metody otrzymywania wodoru.
1. …………………………………………………………………………………………………………………………………..
2. …………………………………………………………………………………………………………………………..………
3. ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 7 z 10
Zadanie 26 (4 pkt)
Uczniowie za pomocą odpowiednio przeprowadzonych doświadczeń chemicznych mieli otrzy-
mać i zidentyfikować jeden z tlenków węgla. Zbudowali zestaw laboratoryjny, którego schemat
przedstawiono poniżej.
a) Uzupełnij schemat wpisując wzory wszystkich związków chemicznych, których roztwory
wodne zostały użyte w doświadczeniu. Substancje wybierz spośród następujących:
HCl, NaOH, Ca(OH)2, K2CO3, H3PO4, CaCO3,
b) Napisz, co zaobserwowali uczniowie podczas przeprowadzonego doświadczenia w kolbie
i w probówce.
Kolba: ……………………………………………………………………………………………………………………….………….
Probówka: ………………………………………………………………………………………….…………………………….…..
c) Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji chemicznych zachodzących w kolbie
i w probówce podczas przeprowadzonego doświadczenia.
Równanie reakcji zachodzącej w kolbie:
………………………………………………………………………………………………………………………………….……….….
Równanie reakcji zachodzącej w probówce:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………...…
1. .........................................
2. ...................................
3. .........................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 8 z 10
Zadanie 27 (5 pkt)
Schemat przedstawia cztery reakcje, w których reagentami są związki sodu. Wpisz, we wskazane
miejsca, wzory związków sodu oznaczone literami A, B i C oraz wzór związku żelaza oznaczony
literą D. Dokończ równania reakcji chemicznych przedstawionych na schemacie w formie czą-
steczkowej.
Na H2O→ A
P4O10→ B
Fe2(SO4)3→ C
Fe2(SO4)3
D
wzór związku A wzór związku B wzór związku C wzór związku D
1. ….. Na + ….. H2O → …………………………………………………………………..….
2. ….. P4O10 + …………………. → …………………….………………………..…………
3. ….. Fe2(SO4)3 + ……………… → ……………………………………………..……….
4. ….. Fe2(SO4)3 + ……………… → ……………………………………………..……….
B R U D N O P I S
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 9 z 10
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2018/2019
Strona 10 z 10
FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW
1 18
1H
1,01
Wodór
2He
4,00
Hel 2 13 14 15 16 17
3Li 6,94
Lit
4Be 9,01
Beryl
5B
10,81
Bor
6C 12,01
Węgiel
7N 14,01
Azot
8O 16,00
Tlen
9F 19,00
Fluor
10Ne 20,18
Neon
11Na
23,00 Sód
12Mg
24,31 Magnez
13Al
26,98 Glin
14Si
28,08 Krzem
15P
30,97 Fosfor
16S
32,07 Siarka
17Cl
35,45 Chlor
18Ar
39,95 Argon 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
19K
39,01
Potas
20Ca
40,08
Wapń
21Sc
44,96
Skand
22Ti
47,88
Tytan
23V
50,94
Wanad
24Cr
52,00
Chrom
25Mn
54,94
Mangan
26Fe
55,85
Żelazo
27Co
58,93
Kobalt
28Ni
58,69
Nikiel
29Cu
63,55
Miedź
30Zn
65,39
Cynk
31Ga
69,72
Gal
32Ge
72,61
German
33As
74,92
Arsen
34Se
78,96
Selen
35Br
79,90
Brom
36Kr
83,80
Krypton
37Rb 85,47
Rubid
38Sr 87,62
Stront
39Y 88,91
Itr
40Zr 91,22
Cyrkon
41Nb 92,91
Niob
42Mo 95,94
Molibden
43Tc 97,91
Technet
44Ru 101,1
Ruten
45Rh 102,9
Rod
46Pd 106,42
Pallad
47Ag 107,87
Srebro
48Cd 112,41
Kadm
49In 114,82
Ind
50Sn 118,71
Cyna
51Sb 121,76
Antymon
52Te 127,60
Tellur
53I 126,90
Jod
54Xe 131,29
Ksenon
55Cs
132,9 Cez
56Ba
137,3 Bar
57La*
139,9 Lantan
72Hf
148,5 Hafn
73Ta
180,9 Tantal
74W
183,8 Wolfram
75Re
186,2 Ren
76Os
190,2 Osm
77Ir
192,2 Iryd
78Pt
195,08 Platyna
79Au
196,97 Złoto
80Hg
200,59 Rtęć
81Tl
204,38 Tal
82Pb
207,20 Ołów
83Bi
208,98 Bizmut
84Po
208,98 Polon
85At
209,99 Astat
86Rn
222,02 Radon
87Fr
223,02
Frans
88Ra
226,03
Rad
89Ac**
227,03
Aktyn
104Rf
261,11
Rutherf.
105Db
263,11
Dubn
106Sg
265,12
Seaborg
107Bh
264,10
Bohr
108Hs
269,10
Has
109Mt
268,10
Meitner
110Ds
281,10
Darms.
111Rg
Roent.
Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli.
Na+
K+
NH4+
Mg2+
Ca2+
Ba2+
Ag+
Cu2+
Zn2+
Al3+
Mn2+
Fe2+
Fe3+
Pb2+
Sn2+
OH- r r r s s r n n n n n n n n n
Cl- r r r r r r n r r r r r r s r
Br- r r r r r r n r r r r r r s r
S2- r r r r s r n n n o n n n n n
SO32- r r r r n n n n s o n n o n o
SO42- r r r r s n s r r r r r r n r
NO3- r r r r r r r r r r r r r r r
PO43- r r r n n n n n n n n n n n n
CO32- r r r n n n n n n o n n o n o
SiO32- r r o n n n n n n n n n n n n
r - substancja dobrze rozpuszczalna
s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu)
n - substancja praktycznie nierozpuszczalna
o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje
Szereg aktywności metali
K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, H2, Cu, Hg, Ag
Recommended