Lumad Sa Mindanao

PAGLAMBO SA KATESISMO SA SIMBAHAN DIHA SA KATAWHANG LUMAD

Mga Lumad: Unsa ilang dagway?

Lahi og Pamaagi sa Pagpakabuhi, Apan Mas Lawom sa Pagtoo ug Pakigrelasyon

Systematic Evangelization pagpapaspas sa pagkabig sa mga Lumad ngadto sa pagka-Kristyano

Royal Decree ni King Philip niadtong Abril 21, 1594

Bahinon ang kapupud-an ngadto sa pag-atiman sa mga relihiyosong kongregasyon.

Paagi sa pagtapok sa mga Lumad diha sa sentro ug pag-Kristyano kanila:

1. Pagtukod og mga inprastruktura ug pinugos nga pagtapok sa mga Lumad diha sa sentro sa gihimong lungsod aron sila mopuyo ubos sa sosyal ug politikanhong pagdumala sa mga Katsila;

Paagi sa pagtapok sa mga Lumad diha sa sentro ug pag-Kristyano kanila:

2. Pagbunyag

3. Katesismo

4. Paghatag kanila og maninoy nga mobarug sa ilang pagbunyag.

Unod sa Katesismo• Pag-ila sa usa rang Dios diha sa Tulo ka

Persona• Pagbuhat sa kalibutan ug sa atong unang mga

ginikanan; ang salang panulondon ug ang linugdangan niini

• Ang saad sa kaluwasan ug ang pagtuman niini diha sa pagpakatawo, kinabuhi ug kamatayon ni Hesukristo

Unod sa Katesismo

• Uban pang mga doktrina diha sa Credo• Napulo ka Sugo• Ang atong Inahang Simbahan• Mga Sakramento ug ang kamahinungdanon sa

pagpreserba sa grasyang makasantos nga gidawat sa Pagbunyag

Sa dili pa mosulod ang misyonaryo….

Mopakisayud una bahin sa tribo.

dunay sinaligan nga mangandam sa katilingban alang sa pagduaw sa

misyonaryo diha sa ilang dapit.

unang bisita sa misyonaryo: dili dayon maghisgot bahin sa Bunyag o relihiyon, unya na kung suod na sila kaniya.

Alang sa mas sistematikong pagtudlo sa katesismo…• pagtukod og mga visita ug eskuelahan – lahi-

lahi ang babaye ug lalaki

• obligado ang mga bata gikan sa pito ka tuig sa pagtambong ug sila gitudloan og pagbasa, pagsulat, pagsumada ug Kristohanong doktrina

Pag-Kristyano sa Lumad Gilamaan sa Politikanhon ug Ekonomikanhong Ambisyon

loog ug pagano nga nagabuhat sa butang yawan-on, kinahanglan madali pagluwas!

Baptize now, evangelize later!

Kinahanglan huboan siya sa iyang pagka-Lumad.

Evangelization – reduction kinahanglan mag-uban.

Matod ni Father Salgado, alang sa Amerika,

“The natives of Mindanao, particularly the Muslims, had been a thorn to the foreigners’ goal of conquest. . . . The Americans believed the lasting way of colonizing Mindanao was to flood it with Christian settlers favorable to the regime. . . .

“The more Christians there are in Mindanao, the more lands the Christians will have and, as a consequence, the more tribal people get evicted from ancestral lands. The indigenous people then go deeper into the mountains.”

Ang mga Public Land Laws gikan pa sa 1902; Mindanao, Land of Promise nakapabalik sa kadaghanang Lumad sa pagpalayo ngadto sa kabukiran.

Midugang mga misyonaryo, apan nagkadaghan ang atimanonong mga dagsa samtang ang Lumad

nagkalayo na.

Gidaghanon sa nabunyagan, nakumpirmahan, nakasal importante gihapong bahin sa taho sa mga Obispo.

Pag-umol og laykong katekista nga motudlo katesismo ug mopuyo og dugay-dugay uban sa mga Lumad.

Edukasyon,ilabina sa kabataang Lumad gihataga’g duot sa pagsangyaw.

Apostolado sa Simbahan alang sa Lumad ...

gilutos.

Inay moundang, mainampingong nagpadayon; ubos sa lamdag sa

pagtulun-an sa Simbahan, namalandong sa kabubut-on sa Dios ning mga tuig sa pagsulay.

Naghugpong, mitino ug mipadayag sa baruganan ug tumong, nagtuon pagbalik sa kaugalingong kultura ug kinabuhi sa katigulangan.

ECIP-IPA Mindanao Vision-Mission Statement

Handurawan:

Mga Katilingbang Lumad nga nagkahiusa ug nagtinabangay alang sa pagpuyong malinawon, himsog ug gawasnon nganagapadayag sa pagtoo ug nagabarug sa kultura sa tribo samtang nakigsandurot sa uban ug nagasagubang sa hagit ug hulga sa kabag-ohan sa panahon.

Tahas:

• Pag-umol og malangkubong pagtan-aw sa tinuod nga kalamboan;

• Pagpalig-on sa baruganan alang sa pagpanalipod ug pagpalambo sa teritoryo aron ang seguridad sa kinabuhi maseguro;

• Matinahurong pagpakiglambigit sa Kinaiyahan ug pagsagop sa malahutayong pagpanguma isip Piniyalan;

Tahas:• Mapadayonong pagtuki ug pagpasunod sa

kinabuhing Lumadnon ngadto sa kaliwatan;• Pagpabalik sa Lumadnong pagdumala ug

paghimo og kinaugalingong hukom ug katilingbanong desisyon ug lihok alang sa kaayohan sa tanan;

• Lig-ong pagbarug sa hustisya ug pagpanalipod sa tawhanongkatungod alang sa kalinaw; ug

• Makanunayong pagtuon alang sa pagpataas sa kahimatngon ug paglingkawas sa bisan unsang kaulipnan.

Indigenous Peoples Rights Act of 1997(IPRA)

Pag-ila, pagtahud,pagpanalipod sa katungod ug kaakuhan sa Lumad diha sa ilang Yutang Kabilin.

Core Programs

• Capability Building• IP Education• Advocacy • Ancestral Domain

IP Education

…pagbalik-kaplag ug pagpalambo sa sistema sa Lumadnong edukasyon,

diin ang tumong, unod, paagi ug galamiton dili lang haum apan iya gayud sa Lumad,

nagalambigit ug nagaumol sa iyang pagka-siya, ug makaplagan diha sa iyang palibot.

Pamalandong

“ . . . the Church reproves, as foreign to the mind of Christ, any discrimination against people or any harassment of them on the basis of their race, color, condition in life or religion….” (Vat. 2 Documents, Nosta Aetate)

Pamalandong

“The joy and hope, the grief and anguish of the men of our time, especially of those who are poor or afflicted in any way, are the joy and hpe, the grief and anguish of the followers of Christ as well.” (Gaudium et Spes)

“Kon dugay na kaayo ang Simbahan nitabang sa mga Lumad, ngano man nga kami nahisama sa langgam – ulo sa gawas, nalingkawas; apan sa sulod sa halwa nagpabilin ang iyang lawas?”

(anhing Fr. Mariano Valmoria, ang unang Tribal Filipino Apostolate Coordinator sa

Archdiocese of Cagayan)

“… profound examination of conscience… to kneel before God and implore forgiveness for the past and present sins of her sons and daughters.”

Pope John Paul II

Day of PardonMarch 12, 2000

Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP) niadtong 1977

…saulogon ang IP Sunday sa ikaduhang Dominggo sa Oktubre ingon og pahinumdum Kanatong mga Katoliko nga samtang kita nagtuman sa atong mga Kristohanong obligasyon, ang mga tumindok sa kayutaan nga atong gipuy-an karon nawani ug napihig.

TEMA:

“Pag-alim alang sa Kahiusahan: Pagpangayo og pasaylo sa mga

kalapasan nga nahimo ngadto sa Katawhang Lumad”.

PCP 2 Vision“We shall have to build a sovereign

nation: where every tribe and

faith are respected;where diverse tongues and

traditions worktogether for the good of all;

where membership is a call to participation

and involvementand leadership a summon to

generous service.

Ours will have to be a people:in harmony with anotherthrough unity in diversity;in harmony with creation,and in harmony with God.