Menntun á upplýsingaöld

Menntun á upplýsingaöld

• Á hvað á að leggja áherslu?

Fer nám svona fram?

• Minni• Utanbókarlærdómur• Kapphlaup við tímann• Lítill tími til að skilja

og tengja• Lítill skilningur á

tilgangi námsviðfangsefna

• ...

Fer nám svona fram?

• Virkni• Áhugi• Tengsl við þá

þekkingu og kunnáttu sem er til staðar

• Tími

Fer nám svona fram?

• Leit að upplýsingum• Svara eigin

spurningum• Ráða tímanum

Einstaklingsmiðað nám

• Hvernig má koma til móts við þarfir hvers og eins nemanda?

• Með því að leggja áherslu á nám og miða kennslu við það.

Einstaklingsmiðað nám

• Lærir hver einstaklingur á sérstakan hátt eða er hægt að miða við hóp?

• Hver heili er einstakur. Einstaklingur hefur sína samsetningu af greindum – er sterkur á sumum sviðum og veikur á öðrum.

• Heilinn er félagslyndur – flestir læra best í samvinnu við aðra

Heilarannsóknir

• Hægt er að rannsaka heilastarfsemi á annan og flóknari hátt en áður.

• Tilfinningar og líðan hafa mun meiri áhrif á nám en talið var.

• Reynsla og sú þekking sem fyrir er skipta miklu máli

Ennisblöð - framheili;

• áætlun, • skipulagning,

þrautalausn, • kjörvís athygli,

persónuleiki,• ýmsar „æðri

vitsmunalegar aðgerðir” þ. á m. hegðun og tilfinningar

100 billjónir taugafruma

þroski

Sjálf

Reynsla

Greind

Þroski

Nám

Ný sýn á mannlega hæfileika

• Heilarannsóknir: Vit, tilfinningar og vilji

• Nýjar kenningar um mannlega greind: fjölgreindakenningin, tilfinningagreind

Hugur og heili

• Nám breytir náttúrulegri formgerð heilans• Þessar breytingar á formgerð breyta

starfsfyrirkomulagi heilans, m.ö.o. nám skipuleggur og endurskipuleggur heilann.

• Mismunandi hlutar heilans eru tilbúnir til að læra á mismunandi tímum.

• How People Learn, 2000

Hugsmíðahyggja (Constructivism)

• Maðurinn getur aðeins skilið til hlítar það sem hann hefur sjálfur tengt fyrri reynslu eða þekkingu.

• Nemendur “smíða” sinn eiginn skilning

• Að skilja er að þekkja tengsl

• Að þekkja tengsl byggist á fyrri þekkingu

Forvígismenn hugsmíðahyggju

• John Dewey (1859-1952)• http://www.utm.edu/research/ie

p/d/dewey.htm

• Jerome Bruner (1915-• http://www.infed.org/thinkers/br

uner.htm

Forvígismenn hugsmíðahyggju

• Jean Piaget (1896-1980)• http://www.piaget.org/bio

graphy/biog.html

• Lev Vygotsky (1896-1934)

• http://spearfish.k12.sd.us/west/master/JewZA/Vygot.html

Áhrif hugsmíðahyggjunnar á nám

• Námskrá: Ekki nota staðlaða námskrá heldur viðfangsefni sem henta því sem nemendur þegar vita. Raunhæf úrlausnarefni.

• Kennsla: Áhersla lögð á að tengja staðreyndir og örva nýjan skilning nemenda. Kennsluaðferðir lagaðar að viðbrögðum nemenda og þeir hvattir til að greina, túlka og spá fyrir um þekkingu. Opnar spurningar og umræður nemenda.

Áhrif hugsmíðahyggjunnar á nám

• Námsmat: Afnema einkunnir og stöðluð próf. Námsmat á að vera hluti af námsferlinu og nemendur eiga að taka þátt í að meta eigin framfarir.

• Jacquline og Martin Brooks. 1993. The Case for Constructive Classrooms. ASCD.

Feldman 1980/1994Nonuniversal Theory

• Kenningin snýst um að skýra hugrænar breytingar sem gerast ekki af sjálfu sér heldur krefjast þess að einstaklingurinn leggi mikið á sig og njóti stuðnings utan frá – þ.e., einhverskonar nám.

Nonuniversal Theoryvitsmunaþroski er ekki allur algildur

Sammenningar-legur

algildurSérsviðs-bundinn

Greina- og starfsviðsbundinn

Einstæður

yfirburða

Menningar-bundinn

Feldman

• Algildur (universal). Vísar til þess hluta þroska sem er sammannlegur, t.d. hlutfesti (geymd) og aðgreining á lifandi og dauðum hlutum.

• Sammenningarlegur (pancultural). Vísar til þess sem börn læra í hverri menningu, t.d. tungumálið.

Feldman

• Menningarbundinn (cultural). Vísar til þess sem allir eiga að læra, s.s. lestur, skrift og reikningur.

• Greinabundinn (discipline based). Vísar til sérhæfðari kunnáttu í fræðigreinum, s.s. efnafræði eða lögfræði eða verkkunnáttu í starfsgreinum

Feldman

• Sérhæfni (idiosyncratic). Vísar til sérhæfðara náms, s.s. Í lífrænni efnafræði,

sem krefst viðbótarþjálfunar.

• Yfirburðir (unique). Uppgötvanir eða sköpun sem fer út yfir mörk sérsviðsins

Menningarbundið

• Leikskóli

• Grunnskóli – SKYLDA

• Framhaldsskóli

• Starfsnám

• Sérhæfing, háskólanám

Svið: Verksvið, starfssvið, fræðasvið

Fjölgreindakenningin

• Howard Gardner

• Frames of Mind 1983

Fjölgreindakenning Gardner

• Greind er• getan til að leysa mál eða skapa afurðir

sem eru metnar innan eins eða fleiri menningarsamfélags

• Skilgreiningin segir hvorki til um uppsprettur getunnar né um réttar aðferðir til að mæla hana

Lykilatriði

• Hver einstaklingur býr yfir öllum greindunum

• Flestir geta þróað hverja greind á viðhlítandi getustig

• Greindirnar starfa saman á flókinn hátt

• Það er hægt að vera greindur á mismunandi hátt á hverju sviði

Málgreind

• Reglur, skipan og merking orða

• Útskýringar, kennsla og nám

• Orðaleikir • Nota talað og ritað má til

að hafa áhrif á aðra• Minni og upprifjun• Nota tungumál til að

hugsa um tungumál

• Sumir hæfileikar manna eru þeirrar tegundar að ekki verður ljóst hvort á að flokka þá undir kvilla eða gáfu; sömuleiðis hvort telja skuli sagnamann lygalaup eða sení.

Halldór Laxnes Í túninu heima (bls. 206)

Málgreind / orðsnjall

• Segir hugmyndaríkar skröksögur

• Hefur gott minni á það sem hann/hún hefur lesið eða skrifað

• Hefur gaman af lestri og skrift

• Hefur góðan orðaforða• Útskýrir skýrt og

skilmerkilega

Rök- og stærðfræðigreind

• Mynstur• Aðleiðsla• Afleiðsla• Sjá og greina tengsl

og sambönd• Stærðfræði• Vísindalegt vinnuferli

Rök- og stærðfræðigreind / talnasnjall

• Spyr um hvernig hlutir virki

• Er fljót(ur) að reikna í huganum

• Þykir gaman að skipulögðum leikjum

• Hefur gaman af stærðfræðiverkefnum

• Þykir gaman að vinna í tölvu

• Hefur gaman af vísindalegum tilraunum

• Þykir gaman að rökþrautum og ráðgátum

Rýmisgreind

• Virkt ímyndunarafl• Sjá fyrir hugskotssjónum• Rata• Grafísk framsetning• Tengsl hluta í rýminu• Sjónhverfing• Nákvæm skynjun frá

mismunandi sjónarhornum

Rýmisgreind / myndsnjall

• Getur séð skýrar myndir í huganum

• Á auðvelt með að lesa kort, línurit og skýringarmyndir

• Dreymir oft dagdrauma • Vill frekar teikna en skrifa• Þykir gaman að teikna og

krota• Býr til skemmtilegar sögur

með því að teikna eða nota myndir

• Þykir gaman að byggja þrívíddarmódel

Líkams- og hreyfigreind

• Stjórna sjálfráðum hreyfingum líkamans

• Stjórna „forrituðum“ hreyfingum

• Aukin vitund í gegnum líkamann

• Sterk tengsl milli hugar og líkama

• Látbragð, að líka eftir• Bætt líkamsstarfsemi

Líkams- og hreyfigreind / líkamssnjall

• Er góð(ur) í fleiri en einni íþrótt• Hreyfir sig, kippist til, bankar

eða iðar ef hann/hún þarf að sitja lengi

• Þykir gaman að taka hluti í sundur og setja þá saman aftur

• Getur ekki látið nýja hluti í friði• Þykir gaman að hlaupa, hoppa

eða fljúgast á• Lærir betur ef honum/henni er

sýnt hvað á að gera• Tjáir sig á leikrænan hátt

Tónlistargreind

• Formgerð og taktur í tónlist

• Hlusta á tónlist í huganum

• Næmi fyrir hljóðum• Þekkja, skapa og

endurskapa lög, takt og hljóð

• Nota mismunandi eiginleika tóna og takts

Tónlistargreind /tónsnjall

• Leikur á hljóðfæri og/eða semur lög

• Slær takt þegar hann/hún er að vinna

• Er næm(ur) fyrir hljóðum úr umhverfinu

• Raular eða syngur án þess að taka eftir því

• Man lög • Heyrir þegar einnhvað

hljómar falskt

Samskiptagreind

• Áhrifarík yrt og óyrt samskipti

• Lesa í skap, lunderni, áhuga og tilfinningar annarra

• Vinna vel með öðrum• Hlusta á sjónarmið

annarra• Setja sig í spor annarra• Skapa og viðhalda

samvirkni eða starfsmögnun í hóp

Samskiptagreind / félagssnjall

• Er félagslynd(ur)• Á auðvelt með að eignast vini• Er fædd(ur) leiðtogi• Gefur öðrum góð ráð• Tekur þátt í félagsstarfsemi• Á einn eða fleiri vini• Ber umhyggju fyrir öðrum• Finnst ekki gott að vinna ein(n)• Lendir í vandræðum fyrir að tala of mikið• Hefur gaman af hópleikjum og hópíþróttum

Sjálfsþekkingargreind

• Einbeiting• Athygli• Þekking á eigin hugsun• Þekkja eigin tilfinningar

og tjá þær• Skynja sjálfan sig sem

hluta af stærri heild• Æðri hugsun og rökleikni

Sjálfsþekkingargreind /sjálfssnjall

• Er sjálfstæð(ur)• Velur markmið og leiðir til

að ná þeim• Kýs fremur að vinna ein(n)

en með öðrum• Lærir af mistökum og

velgengni• Hefur góða sjálfsvirðingu• Dreymir dagdrauma• Á erfitt með að eignast vini• Er ánægð(ur) með sitt eigið

rými• Þykir gaman að skrifa

dagbók

Umhverfisgreind

• Samneyti við náttúruna

• Næmi fyrir gróðurríkinu

• Annast, temja og umgangast dýr

• Meta áhrif náttúrunnar• Þekkja og flokka

tegundir• Rækta

Umhverfisgreind /umhverfissnjall

• Hefur gaman af því að vera úti• Veit heilmikið um dýr og

plöntur• Þykir gaman að rækta blóm og

grænmeti• Hefur gaman af

vettvangsferðum• Nýtur þess að eiga gæludýr• Er forvitin(n) um veröldina í

kring um sig• Lætur auðveldlega truflast af

því sem er að gerast fyrir utan gluggann

• Er ævintýragjarn/gjörn og þykir gaman að ferðast

Málgreind

Rök- og stærðfræðigreind

Rýmisgreind

HreyfigreindTónlistargreind

Samskiptagreind

Sjálfsþekkingargreind

Umhverfisgreind

Heimild: ThomasArmstrong. 1944. Multiple Intelligences in the Classroom. Bls 39.

Að vera snjall eða snjöll

Málsnjall Röksnjall Tónsnjall

Hreyfisnjall Myndsnjall Umhverfis-snjall

Félagssnjall Sjálfsnjall

Viðhorf nemenda

• Breytt viðhorf nemenda til eigin greindar

• Styrkir trú þeirra á eigin getu

• Námstækni breytist• Viðhorf til þekkingar

breytist

Howard Gardner 1999

• Menntun felst í því að efla skilning á

• Hinum eðlisfræðilega heimi

• Hinum líffræðilega heimi

• Heimi mannsins

• Heimi afurða mannsins

• Heimi sjálfsins

Þekking og þekkingarleit

Heimur eðlisfræðinnar

Heimur mannsins

Heimur líffræðinnar

Heimur afurða mannsinsHeimur sjálfsins

Efnisheimurinn

• Eðlisfræði• Efnafræði• Jarðfræði• Eðlisræn landsfræði• Stjörnufræði

Heimur líffræðinnar

• Líffræði• Grasafræði• Dýrafræði• Dýralandafræði• Vistfræði

Heimur mannsins

• Mannfræði• Félagsfræði• Saga• Bókmenntir• Tungumál• Málvísi• Trúarbrögð

Heimur afurða mannsins

• Listir• Fornleifafræði• Arkitektúr• Verkfræði• Hagfræði

Heimur sjálfsins

• Sálarfræði• Félagssálfræði• Heimspeki• Siðfræði• Bókmenntir• Lífsleikni

Meginatriði

• Viðhorf til þekkingar, öflunnar hennar og til hæfileika hvers og eins skiptir höfuðmáli.

• Nauðsynlegt að hætta að leggja áherslu á veikar hliðar nemenda og leggja í þess stað áherslu á styrkleika.

• Fjölgreindakenningin er mjög gott tæki til að breyta um áherslu.

• Ekki á að kenna greindirnar sem slíkar heldur hjálpa nemendum við að nýta sterkar hliðar til að ná tökum á góðu námsefni.

• Sjálfsmat og sjálfsvirðing skiptir höfuðmáli.